Wybrane zagadnienia problemowe dotyczące funkcjonowania wspólnot mieszkaniowych na tle najnowszego orzecznictwa Sądu Najwyższegodr Paweł Popardowski
Autor jest adiunktem w Instytucie Nauk Prawnych PAN w Warszawie (ORCID: 0000-0001-7133-5391).
Wybrane zagadnienia problemowe dotyczące funkcjonowania wspólnot mieszkaniowych na tle najnowszego orzecznictwa Sądu Najwyższego
Niniejszy przegląd orzecznictwa obejmuje analizę judykatury Sądu Najwyższego z lat 2019–2021 dotyczącej wspólnot mieszkaniowych. Wybór tego obszaru problemowego dla potrzeb przygotowania przeglądu orzecznictwa publikowanego na łamach kwartalnika „Glosa” wynika z tego, że w ostatnim czasie Sąd Najwyższy rozstrzygnął kilka istotnych i spornych zagadnień, które – na poziomie orzecznictwa i wypowiedzi doktryny – ujawniały się przy wykładni przepisów ustawy z 26.04.1994 r. o własności lokali. Sąd Najwyższy odniósł się bowiem do kwestii wymagań proceduralnych niezbędnych dla skutecznego przeprowadzenia przez zarząd wspólnoty mieszkaniowej głosowania właścicieli w trybie indywidualnego zbierania głosów, obowiązku i zasad prowadzenia sprawozdawczości finansowej przez wspólnotę mieszkaniową, a także poruszył problem dopuszczalności nakładania na właścicieli wiążących wytycznych dotyczących sposobu korzystania z lokali stanowiących przedmiot ich własności. Niewątpliwie orzecznictwo Sądu Najwyższego w przedmiotowych obszarach problemowych będzie miało istotne przełożenie na dotychczasową praktykę funkcjonowania wspólnot mieszkaniowych. Stąd też warto je szerszej omówić w ramach niniejszego przeglądu orzecznictwa wraz z poczynieniem komentarza merytorycznego dotyczącego preferowanego przez Sąd Najwyższy podejścia interpretacyjnego do przepisów ustawy o własności lokali.
Słowa kluczowe: wspólnoty mieszkaniowe, orzecznictwo Sądu Najwyższego, głosowanie członków wspólnoty, sprawozdanie finansowe, ograniczenia dotyczące sposobu korzystania z lokalu, zaskarżanie uchwał wspólnoty mieszkaniowej
dr Paweł Popardowski
The author is an assistant professor at the Institute of Law Studies, Polish Academy of Sciences in Warsaw, Poland (ORCID: 0000-0001-7133-5391).
Selected Problematic Issues Concerning the Operation of Tenant-Owners’ Associations in the Latest Case Law of the Supreme Court. Case Law Review
This case law review covers a analysis of Supreme Court judgments from 2019–2021 in the matters of tenant-owners’ associations. The choice of these matters for the purposes of a case law review published in Glosa quarterly results from the fact that in recent time the Supreme Court has resolved several important disputed issues that arose on the plane of case law and literature in the context of interpretation of the Act of 26 April 1994 on Ownership of Premises. The Supreme Court expressed its view on the question of procedural requirements to be met by the management board of a tenant-owners’ association to effectively hold a vote among tenant-owners in the procedure of individual collection of votes, the duty of a tenant-owners’ association to prepare financial statements and the rules of their preparation, as well as discussed the problem of permissibility of imposing on owners any binding guidelines concerning the use of premises which they own. Undoubtedly, the case law of the Supreme Court in these areas will affect considerably the practice of operation of tenant-owners’ associations. It is therefore worthwhile to discuss this case law in the present review and to make substance-related comments on the Supreme Court’s preferred interpretive approach to the Act on Ownership of Premises.
Keywords: tenant-owners’ associations, case law of the Supreme Court, voting of association members, financial statements, restrictions on the manner of use of premises, challenging resolutions of a tenant-owners’ association
Bibliografia / References
Balwicka-Szczerba M. [w:] Zarząd majątkiem wspólnym. Komentarz, red. M. Balwicka-Szczerba, Warszawa 2016.
Berek M. [w:] Ustawa o własności lokali. Komentarz, red. K. Osajda, Warszawa 2021.
Buliński K. [w:] Ustawa o własności lokali. Komentarz, red. H. Izdebski, Warszawa 2019.
Doliwa A., Prawo mieszkaniowe. Komentarz, Warszawa 2015.
Drozd E., Zarząd nieruchomością wspólną według ustawy o własności lokali, „Rejent” 1995/4.
Ignatowicz J., Ustawa o własności lokali. Komentarz, Warszawa 1995.
Sikorska-Lewandowska A., Uchwały właścicieli lokali. Studium prawne, Warszawa 2017.
Turlej A. [w:] Własność lokali. Komentarz, red. R. Strzelczyk, Warszawa 2015.
prof. dr. hab. Wojciech J. Kocot
Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, Katedra Prawa Cywilnego Porównawczego (ORCID: 0000-0002-1303-9313).
Możliwość usunięcia jedynie nieuczciwego elementu postanowienia umownego. Zakres skutku uznania klauzuli umownej za abuzywną – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 29.04.2021 r., C-19/20, I.W i R.W. przeciwko Bankowi BPH S.A.
Komentowany wyrok Trybunału Sprawiedliwości zapadł w trybie art. 267 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w odpowiedzi na pytania prejudycjalne skierowane przez Sąd Okręgowy w Gdańsku, XV Wydział Cywilny. Jest to kolejne, istotne dla naszej praktyki kontraktowej rozstrzygnięcie w sprawie umów kredytowych indeksowanych we frankach szwajcarskich oraz wykładni art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13/EWG z 5.04.1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich.
Słowa kluczowe: nieuczciwe warunki umowy, wykładnia życzliwa umowie, klauzula indeksacyjna, umowa kredytu indeksowanego lub denominowanego do walut obcych, mechanizm korekty kursu referencyjnego, test „niebieskiego ołówka”, odrębne zobowiązanie umowne
prof. dr. hab. Wojciech J. Kocot
Department of Comparative Civil Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, Poland (ORCID: 0000-0002-1303-9313).
Option to Remove Only an Unfair Element of a Contractual Provision. Scope of Consequence of Pronouncing a Contractual Clause Abusive. Commentary on Judgment of the Court of Justice of 29 April 2021, C-19/20, I.W and R.W. v. Bank BPH S.A.
The commentary of the decision of the Court of Justice of the European Union of 29 April 2021, I.W., R.W. v. Bank BPH S.A. (C-19/20), where the Court interpreted Articles 6(1) and 7(1) of Directive 93/13/EEC, analyses the admissibility of maintaining in force an unfair contractual term after removing the abusive elements from it if it does not amount to revising the content of that term by altering its substance, as well as the consequences of such removal, if made by mutual agreement of the parties, for the scope of judicial review from the perspective of Directive 93/13/EEC. The ‘blue pencil’ test allows for the removal of one unfair element of a contractual clause while leaving the clause from which it was removed only if such an element constitutes a separate contractual obligation, capable of being subject to an individual examination of its unfair nature, as opposed to amendment/modification of a clause, the so-called ‘reduction upholding validity’, which is still considered unacceptable. Judicial interference with the substance of the agreement, so construed, is entirely consistent with interpretation favourable to the contract and its existence (in favorem contractus). In both broad and strict understanding of the notion of ‘distinct contractual obligation’, the removal of the abusive mechanism of reference rate adjustment by the bank's margin will not alter the socio-economic purpose of the mortgage loan agreement or the substance of the indexation clause. The bank’s margin does not constitute an indispensable element of the mechanism for converting a loan instalment denominated in a foreign currency, and its removal from the contract does not affect the mechanism for disbursing and repaying the loan in the Polish currency by reference to a specific rate, nor does it modify the basic exchange rate. The removal of the margin also fulfils the deterrent objective of Directive 93/13/EEC. The waiver by a consumer of the protection stemming from Directive 93/13/EEC is both formal and substantive under Polish law. The declaratory character of judgments declaring an abusive clause in a contract concluded with a consumer to be ineffective is no longer as obvious as it seemed in Polish literature so far.
Keywords: unfair contractual terms, in favorem contractus interpretation, indexation clause, mortgage loan agreement indexed with or denominated in a foreign currency, mechanism of adjusting the reference rate, ‘blue pencil’ test, distinct contractual obligation
Bibliografia / References
Bednarek M., Mikłaszewicz P. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. K. Osajda, Warszawa 2020.
Haberko J., Nieuczciwe klauzule umowne w umowach konsumenckich zawieranych przy użyciu wzorca, „Przegląd Sądowy” 2005/11–12.
Jagielska M., Niedozwolone klauzule umowne. Nowelizacja kodeksu cywilnego, „Monitor Prawniczy” 2000/11.
Jurzak K., Malina A., Piotrowski D., Janas T., Augustyn J., Abuzywność klauzul umownych w świetle wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-260/18, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2021/2.
Klein A., Elementy zobowiązaniowego stosunku prawnego, Wrocław 2005.
Kohutek K., Kontrola treści ogólnych warunków umów bankowych na tle nowelizacji kodeksu cywilnego w dziedzinie ochrony konsumenta, „Prawo Bankowe” 2000/12.
Łętowska E., Ochrona niektórych praw konsumentów, Warszawa 2001.
Łętowska E., Prawo umów konsumenckich, Warszawa 2002.
Łętowska E., Osajda K. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. K. Osajda, Warszawa 2020.
Machnikowski P. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. K. Osajda, Warszawa 2020.
Pecyna M., Prorogacja sądu w obrocie konsumenckim, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2003/4.
Popiołek W. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2020.
Pyrzyńska A., Uwagi o wykonaniu zobowiązania [w:] Wykonanie zobowiązań. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Adamowi Brzozowskiemu, red. K. Bilewska, W.J. Kocot, D. Krekora-Zając, Warszawa 2020.
Riedl K., Materialnoprawne skutki zrzeczenia się roszczenia w procesie cywilnym, „Polski Proces Cywilny” 2017/1.
Trzaskowski R., Skutki sprzeczności umów obligacyjnych z prawem, Warszawa 2013.
Węgrzynowski Ł., Niektóre aspekty wadliwości umowy kredytu frankowego w ocenie Trybunału Sprawiedliwości UE. Glosa do wyroku TS z dnia 29 kwietnia 2021 r., C-19/20, LEX 2021
Węgrzynowski Ł., Wadliwość umowy kredytu frankowego, „Przegląd Prawa Handlowego” 2021/4.
Włodyka S., Stec M. [w:] System Prawa Handlowego, t. 5A, Prawo umów handlowych, red. M. Stec, Warszawa 2020.
Zagrobelny K. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2019.
Zoll F., Kilka uwag na temat tzw. redukcji utrzymującej skuteczność, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2000/1–2.
dr Mateusz Baszczyk
Autor jest radcą prawnym (ORCID: 0000-0002-2595-0104).
Darowizna oraz dziedziczenie udziałów nabytych ze środków należących do majątku wspólnego małżonków – glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 8.05.2019 r., V CSK 109/18
Komentowane orzeczenie zapadło w sprawie o dział spadku i podział majątku wspólnego. Sąd Najwyższy poruszył w nim kwestie dotyczące kilku powiązanych ze sobą zagadnień z zakresu prawa spółek, prawa spadkowego oraz prawa rodzinnego. Po pierwsze, Sąd Najwyższy stwierdził, że udziały nabyte osobiście przez jednego z małżonków z majątku wspólnego w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej wchodzą do majątku wspólnego, przy czym prawa udziałowe wykonuje ten z małżonków, który był stroną czynności prawnej nabycia udziałów. Po drugie, Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, że darowizna udziałów należących do majątku wspólnego nie wymaga zgody drugiego ze współmałżonków, udzielonej w trybie art. 37 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w zw. art. 180 Kodeksu spółek handlowych w zw. z art. 63 Kodeksu cywilnego. Po trzecie, uznano, że zaliczka na poczet dywidendy przypada spadkobiercom i nie wchodzi ona do majątku wspólnego spadkodawcy i jego małżonka, pomimo że uchwała o wypłacie zaliczki została podjęta za życia spadkodawcy.
Słowa kluczowe: wspólność majątkowa małżonków, darowizna udziałów, zaliczka na poczet dywidendy, obrót udziałami, spółka z o.o.
dr Mateusz Baszczyk
The author is an attorney at law (ORCID: 0000-0002-2595-0104).
Gift and Succession of Shares Purchased with Funds That Belonged to Community Property of Spouses. Commentary on Supreme Court Decision of 8 May 2019, V CSK 109/18
The commented decision was issued in a case concerning distribution of estate and division of community property. In it, the Supreme Court discussed several interrelated issues from the areas of company law, succession law and family law. Firstly, the Supreme Court held that shares purchase personally by one of the shares with funds from the community property when the spouses were in the community property regime are included in community property, however the rights attaching to shares are exercised by the spouse who was the party to the share purchase transaction. Secondly, the Supreme Court expressed the view that a gift in the form of shares that belong to community property does not require consent of the other spouse, granted in the procedure provided for in Article 37 of the Family and Guardianship Code in conjunction with Article 180 of the Code of Commercial Partnerships and Companies in conjunction with Article 63 of the Civil Code. Thirdly, the Court held that it is successors who were entitled to interim dividend and that it was not part of the community property of the deceased and his spouse, even though the resolution on payment of interim dividend was adopted before he died.
Keywords: spouses’ community property, gift in the form of shares, interim dividend, transactions on shares, limited liability company
Bibliografia / References
Chomiuk M. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Legalis 2020.
Ereciński T. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 2, Postępowanie rozpoznawcze, red. T. Ereciński, LEX 2016.
Kidyba A., Komentarz aktualizowany do art. 1–300 Kodeksu spółek handlowych, LEX 2020.
Kubas A., Udział w spółce handlowej jako składnik majątku wspólnego, „Przegląd Prawa Handlowego” 2011/4.
Nazar M. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 11, Prawo rodzinne i opiekuńcze, red. T. Smyczyński, Warszawa 2014.
Nowacki A., Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, t. 1, Komentarz. Art. 151–226 KSH, Legalis 2018.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2A, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 151–226, red. A. Opalski, Warszawa 2018.
Pietrzykowski K. [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. K. Pietrzykowski, Legalis 2020.
Rudkowska-Ząbczyk E. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. E. Marszałkowska-Krześ, Legalis 2020.
Słyk J. [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. K. Osajda, Legalis 2020.
Sobolewski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, Legalis 2020.
Szajkowski A., Tarska M. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 2, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz do artykułów 151–300, Warszawa 2014.
Szumański A., O potrzebie nowej regulacji prawnej statusu prawnego małżonka wspólnika, „Monitor Prawniczy” 2019/16.
Szumański A., Status prawny małżonka wspólnika w spółce kapitałowej w sytuacji, gdy objęcie albo nabycie praw udziałowych w spółce jest finansowane z majątku wspólnego małżonków, „Monitor Prawniczy” 2015/7.
Tarska M., Współczesne problemy regulacji spółki z o.o., „Przegląd Prawa Handlowego” 2020/2.
dr Łukasz Węgrzynowski
Autor jest radcą prawnym w Warszawie (ORCID: 0000-0002-7567-3758).
Procesowe sposoby realizacji żądań „frankowiczów” – glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 15.09.2020 r., III CZP 87/19
Problematyka kredytów frankowych rodzi liczne wątpliwości na płaszczyźnie prawa materialnego i procesowego. Wynika to z wielu czynników, m.in. wciąż nowego i zarazem dynamicznego charakteru tej problematyki, możliwości wystąpienia różnych wad prawnych umowy kredytu frankowego, braku pełnej charakterystyki bezskuteczności w rozumieniu art. 3851 k.c. i jej stosunku do nieważności bezwzględnej, w konsekwencji również braku jasności co do procesowych form realizacji roszczeń wynikających z wadliwej umowy kredytu frankowego. W publikacji podjęto próbę wyjaśnienia przynajmniej części wskazanych wątpliwości.
Słowa kluczowe: niedozwolone postanowienia umowne, kredyty frankowe, nieważność bezwzględna, bezskuteczność abuzywna, powództwo o ustalenie, interes prawny
dr Łukasz Węgrzynowski
The author is an attorney at law in Warsaw, Poland (ORCID: 0000-0002-7567-3758).
Procedural Methods of Allowing ‘Franc Mortgagor’ Claims. Commentary on Supreme Court Resolution of 15 September 2020, III CZP 87/19
The topic of franc mortgages produces numerous doubts relating to both substantive and procedural law. This results from many factors, including the still new and at the same time dynamic character of this topic, the possibility of franc mortgage agreements containing various legal defects, lack of full characteristics of unenforceability within the meaning of Article 3851 of the Civil Code and its relation to absolute voidness, with the resulting lack of clarity as to the procedural forms of allowing the claims resulting from a defective franc mortgage agreement. The paper is an attempt to at least partially explain these doubts.
Keywords: illegal contractual provisions, franc mortgage agreements, absolute voidness, unenforceability due to abusive nature, application for establishing, legal interest
Bibliografia / References
Kołodziej A., Charakterystyka cywilnoprawnej sankcji niedozwolonych postanowień w umowach z konsumentami, „Rejent” 2008/12.
Krajewski M., Nowe spojrzenie na niektóre sankcje w prawie umów konsumenckich [w:] Księga jubileuszowa ofiarowana profesorowi Adamowi Zielińskiemu, red. M. Boratyńska, Warszawa 2016.
Pisuliński J., Sankcja zamieszczenia w umowie niedozwolonego postanowienia w świetle dyrektywy 93/13/EWG i orzecznictwa TSUE [w:] Życie umowy konsumenckiej po uznaniu jej postanowienia za nieuczciwe na tle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE, red. M. Romanowski, Warszawa 2017.
Trzaskowski R., Skutki sprzeczności umów obligacyjnych z prawem, Warszawa 2013,
Wengerek E., Powództwo o ustalenie, „Ruch Prawniczy i Ekonomiczny” 1959/1.
Tobiasz Nowakowski
Autor jest doktorantem w Szkole Doktorskiej Nauk Społecznych Uniwersytetu Łódzkiego (ORCID: 0000-0002-0821-6901).
Rozliczenie się stron z tytułu nieważnej umowy kredytu – glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 16.02.2021 r., III CZP 11/20
Sąd Najwyższy w komentowanej uchwale przesądził, że roszczenia stron z tytułu umowy kredytu, która okazała się nieważna, są od siebie całkowicie niezależne. Wykluczył tym samym dopuszczalność stosowania na gruncie Kodeksu cywilnego teorii salda. Autor wskazuje, że choć skład orzekający przekonująco uzasadnił swoje stanowisko, to niektóre elementy uchwały nasuwają wątpliwości. Dotyczy to zwłaszcza rozważań o wzajemnej kompensacji roszczeń stron w kontekście charakteru prawnego umowy kredytu.
Słowa kluczowe: klauzule niedozwolone, nieważność, ochrona konsumenta, bezpodstawne wzbogacenie, teoria salda, teoria dwóch kondykcji
Tobiasz Nowakowski
The author is a PhD student at the University of Lodz Doctoral School of Social Sciences (ORCID: 0000-0002-0821-6901).
Settlement Between the Parties under an Invalid Loan Agreement. Commentary on Supreme Court Resolution of 16 February 2021, III CZP 11/20
In the commented resolution, the Supreme Court decided that the parties’ claims under a loan agreement that was found to be invalid were completely independent of each other. Thus, it ruled out the admissibility of applying the balance theory under the Civil Code. The author points out that although the adjudicating panel convincingly justified its position, some elements of the resolution raise doubts. This applies in particular to the reflections about the mutual compensation of the parties’ claims in the context of the legal nature of a loan agreement.
Keywords: unfair contractual provisions, invalidity, consumer protection, unjust enrichment, balance theory, theory of two condictions
Bibliografia / References
Bajor B. [w:] B. Bajor, L. Kociucki, J.M. Kondek, K. Królikowska, Prawo bankowe. Komentarz do przepisów cywilnoprawnych, Warszawa 2020.
Ciepła H., Dochodzenie roszczeń z umów kredytów frankowych. Praktyka. Orzecznictwo. Pytania i odpowiedzi, Warszawa 2021.
Dybowski T. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. E. Łętowska, Warszawa 2006.
Fuchs D., Malik A. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna (art. 353–534), red. M. Habdas, M. Fras, Warszawa 2018.
Gutowski M., Nieważność czynności prawnej, Warszawa 2012.
Janiak A., Bankowe umowy kredytowe, „Prawo Bankowe” 2002/4.
Karaszewski G. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. J. Ciszewski, P. Nazaruk, Warszawa 2019.
Kawulski A., Prawo bankowe. Komentarz, Warszawa 2013.
Mostowik P. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2014.
Nowakowski T., Kilka uwag na temat unieważnienia umowy kredytu indeksowanego, „Przegląd Prawa Handlowego” 2021/5.
Radwański Z., Panowicz-Lipska J., Zobowiązania – część szczegółowa, Warszawa 2015.
Tanajewska R. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. J. Ciszewski, P. Nazaruk, Warszawa 2019.
Tracz G., Kredyt jako typ umowy, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2019/4.
Trzaskowski R. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna, red. J. Gudowski, Warszawa 2018.
Węgrzynowski Ł., Teoria salda czy teoria dwóch kondykcji? Zasady rozliczeń z nieważnej umowy kredytu frankowego, „Przegląd Prawa Handlowego” 2021/5.
Wiśniewski T. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna, red. J. Gudowski, Warszawa 2018.
Sławomir Szejna
Autor jest doktorantem na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (ORCID: 0000-0002-4219-5884).
Nadużycie prawa do żądania gwarancji zapłaty za roboty budowlane – glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 8.10.2019 r., I AGa 533/18
Celem glosy jest ustalenie nieprawidłowości tezy wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 8.10.2018 r., I AGa 533/18, przyjmującej, że w przedmiotowym stanie faktycznym żądanie przez wykonawcę gwarancji zapłaty stanowiło „nadużycie prawa podmiotowego”. W celu udowodnienia niniejszej kwestii autor przedstawia instytucję gwarancji zapłaty za roboty budowlane (art. 6491 i n. k.c.). Glosator opowiada się za poglądem, że jak długo przysługuje wykonawcy względem inwestora roszczenie (nawet jeszcze niewymagalne) o wynagrodzenie umowne wynikające z ważnego stosunku zobowiązaniowego (umowy o roboty budowlane), tak długo przysługuje temu pierwszemu uprawnienie do żądania gwarancji zapłaty (arg. z art. 6493 k.c.).
Słowa kluczowe: gwarancja zapłaty, wynagrodzenie za roboty budowlane, nadużycie prawa, wykonawca, inwestor
Sławomir Szejna
The author is a PhD student at the Faculty of Law and Administration, University of Silesia in Katowice, Poland (ORCID: 0000-0002-4219-5884).
Abuse of the Right to Demand a Construction Work Payment Guarantee. Commentary on Judgment of the Court of Appeal in Krakow of 8 October 2019, I AGa 533/18
The purpose of this commentary is to determine the incorrect elements of the operative part of a judgment issued by the Court of Appeal in Krakow on 8 October 2018, I AGa 533/18, which assumes that in the facts of the case in question the contractor’s request for a payment guarantee constituted an ‘abuse of a legal right’. In order to prove the above, the author presents the ‘guarantee of payment for construction works’ (Article 6491 et seq. Civil Code). The commentator supports the view that as long as the contractor is entitled to a claim against the investor (even not yet enforceable) for contractual remuneration resulting from a valid obligation relationship (construction works contracts), the former has the right to demand a payment guarantee (argument based on Article 6493 of the Civil Code).
Keywords: payment guarantee, remuneration for construction works, abuse of right, contractor, investor
Bibliografia / References
Bączyk M., Koncepcja „nadużycia żądania gwarancji” zapłaty przez wykonawcę robót jako sposób ochrony inwestora – glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 8.10.2018 r., I AGa 533/18, „Glosa” 2020/4.
Behnke M., Czajka-Marchlewicz B., Dorska D., Umowy w procesie budowlanym, LEX 2011.
Białończyk W., Gwarancja zapłaty za roboty budowlane – nowe regulacje w Kodeksie cywilnym, „Monitor Prawniczy” 2010/13.
Czachórski W., Brzozowski A., Safjan M., Skowrońska-Bocian E., Zobowiązania. Zarys wykładu, Warszawa 2007.
Drapała P., Gwarancja zapłaty za roboty budowlane w kodeksie cywilnym (art. 6491–6495 k.c.), „Przegląd Prawa Handlowego” 2010/6.
Drapała P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 4, Zobowiązania. Część szczegółowa, red. J. Gudowski, Warszawa 2017.
Fidali A., Gwarancja zapłaty w umowie o roboty budowlane, „Przegląd Prawa Handlowego” 2013/2.
Klein A., Elementy zobowiązaniowego stosunku prawnego, Wrocław 1980.
Lemkowski M., W sprawie gwarancji zapłaty za roboty budowlane, „Przegląd Prawa Handlowego” 2020/5.
Rykowski R., Gwarancja zapłaty za roboty budowlane w znowelizowanym kodeksie cywilnym, „Przegląd Sądowy” 2011/2.
Szejna S., Charakter prawny wykonania zobowiązania, „Państwo i Prawo” 2010/12.
Tracz G., Pojęcie wykonania i niewykonania zobowiązań w polskim prawie cywilnym, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2009/1.
Warkałło W., Ogólne zasady wykonywania zobowiązań, „Studia Prawnicze” 1973/37.
Warkałło W., Wykonywanie zobowiązań i skutki ich niewykonania według kodeksu cywilnego, „Państwo i Prawo” 1965/8–9.
Zagrobelny K. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2013.
Zielińska E., Glosa do wyroku SN z 11.01.2017 r., IV CSK 161/16, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2019/2, poz. 14.
Zielińska E. [w:] Prawo umów budowlanych, red. J.A. Strzępka, Warszawa 2012.
dr Rafał Kos
Autor jest adwokatem (ORCID 0000-0003-1697-5956).
Związanie następcy singularnego zapisem na sąd polubowny oparte na procesowej kwalifikacji zapisu – glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 7.11.2013 r., V CSK 545/12
Powszechnie przyjęty w doktrynie i orzecznictwie jest pogląd o związaniu zapisem na sąd polubowny następcy prawnego strony w stosunku podstawowym, który objęty jest zapisem. Opiera się on głównie na argumentach nawiązujących do materialnoprawnej kwalifikacji zapisu, rozwiniętych w wyroku Sądu Najwyższego z 3.09.1998 r., I CKN 822/97. Przedstawiona w doktrynie krytyka tych argumentów nie skłoniła Sądu Najwyższego do istotnej zmiany stanowiska. W glosowanym orzeczeniu, wydanym 15 lat później, Sąd Najwyższy konsekwentnie podtrzymał stanowisko o automatycznym związaniu następcy syngularnego, lecz postawił nowy akcent i oparł tę tezę także na przedstawionych w doktrynie argumentach nawiązujących do procesowej kwalifikacji zapisu. Niniejsza glosa analizuje krytycznie te argumenty i kwestionuje trafność tego poglądu na tle obowiązujących przepisów.
Słowa kluczowe: zakres podmiotowy zapisu na sąd polubowny, następstwo prawne, związanie następcy syngularnego zapisem
dr Rafał Kos
The author is an attorney (ORCID: 0000-0003-1697-5956).
Binding Effect of an Arbitration Agreement on the Singular Successor Due to the Agreement’s Procedural Character. Commentary on Supreme Court Decision of 7 November 2013, V CSK 545/12
The subject of the article is an analysis of the decision of the Supreme Court of 7 November 2013 (V CSK 545/12) stating that an ex lege assignee is bound by the arbitration agreement contained in the basic contract from which the assigned claim arises. The common accepted view on the binding effect is justified by the Supreme Court with a new line of arguments, referring to the procedural nature of arbitration agreement. This new justification, which attempts to remedy the defects of the previous Supreme Court rulings referring to the concept of a substantive law character of an arbitration agreement, should be considered incorrect.
The attempt to draw an analogy with the procedural provisions on succession applicable before a state court in order to justify succession with respect to the arbitration agreement is misconceived. Such an analogy is unnecessary due to the fact that there already exist complete rules on singular succession to a legal relationship already in substantive civil law and that these rules should be applied. Even if this method of interpretation, based on procedural law, was considered reasonable, it consistently supports the thesis opposite to the one relied on by the Supreme Court, namely that singular succession in an arbitration agreement may only occur with the consent of all parties involved in the transfer of the rights and duties of the main relationship – the original creditor, the creditor’s successor, and the debtor.
Keywords: scope of arbitration agreement, legal succession, binding effect of the arbitration agreement on the singular successor
Bibliografia / References
Broniewicz W., Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2008.
Gapska E., Skuteczność zapisu na sąd polubowny zawartego w umowie podwykonawczej wobec inwestora ponoszącego odpowiedzialność solidarną na podstawie art. 6471 § 5 k.c., „Przegląd Prawa Handlowego” 2017/1.
Kos R., O związaniu cesjonariusza zapisem na sąd polubowny, „Glosa” 2013/4.
Łętowska E., Podstawy prawa cywilnego, Warszawa 1993.
Mojak J. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2013.
Pobożniak G., Ściborowski K., Zmiany podmiotowe umowy prawa materialnego a zakres związania klauzulą arbitrażową, „e-Przegląd Arbitrażowy” 2017/1–2.
Romańska M., Zbycie rzeczy lub prawa objętych sporem (art. 192 pkt 3 KPC) w orzecznictwie sądowym [w:] Aurea praxis, aurea theoria. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Tadeusza Erecińskiego, t. 2, red. J. Gudowski, K. Weitz, Warszawa 2011.
Szpara J., O związaniu ubezpieczyciela zapisem na sąd polubowny zawartym przez ubezpieczającego [w:] Arbitraż i mediacja. Księga jubileuszowa dedykowana doktorowi Andrzejowi Tynelowi, red. M. Łaszczuk, M. Furtek, S. Pieckowski, J. Poczobut, A. Szumański, M. Tomaszewski, Warszawa 2012.
Weitz K., Następstwo prawne a związanie zapisem na sąd polubowny, „ADR. Arbitraż i Mediacja” 2011/4.
Zrałek J., Kurowski W., Wpływ przelewu wierzytelności na klauzulę arbitrażową, „ADR. Arbitraż i Mediacja” 2008/3.
dr Jan Ciechorski
Autor jest wykładowcą Wyższej Szkoły Humanitas w Sosnowcu, członkiem Komisji Ekspertów do spraw Ochrony Zdrowia Psychicznego przy Rzeczniku Praw Obywatelskich (ORCID: 0000-0001-6659-6212).
Odpowiedzialność szpitala psychiatrycznego za niezapewnienie bezpieczeństwa podczas hospitalizacji – glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 1.03.2019 r., I ACa 663/18
Szpital psychiatryczny ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą za szkody spowodowane niezapewnieniem bezpiecznych warunków hospitalizacji, w tym również w przypadku wyrządzenia szkody pacjentowi przez innego pacjenta. W sytuacji przymusowej hospitalizacji (np. wykonywania orzeczonego środka zabezpieczającego) szpital psychiatryczny wykonuje przyznaną mu w ustawie władzę publiczną. W konsekwencji odpowiedzialność odszkodowawcza powinna być oparta na adekwatnej podstawie prawnej – na art. 417 § 1 k.c., nie zaś na podstawie art. 427 k.c.
Słowa kluczowe: odpowiedzialność odszkodowawcza, bezpieczeństwo hospitalizacji, wina w nadzorze, wykonywanie władzy publicznej
dr Jan Ciechorski
The author is a lecturer of the Humanitas University in Sosnowiec, a member of the Expert Committee on Mental Health at the Office of the Commissioner for Human Rights (ORCID: 0000-0001-6659-6212).
Psychiatric Hospital’s Liability for Failure to Ensure Safety During Hospitalization. Commentary on Judgment of the Court of Appeal in Bialystok of 1 March 2019, I ACa 663/18
A psychiatric hospital is liable in damages for any harm resulting from its failure to ensure safe conditions during hospitalization, including also when a patient is injured by another patient. In case of forced hospitalization (e.g. as a preventive measure adjudicated by a court) a psychiatric hospital exercises public authority granted to it in statutory law. Consequently, liability in damages should be based on adequate legal basis: Article 417(1) of the Civil Code, rather than Article 427 of the Code.
Keywords: liability in damages, safety of hospitalization, fault in supervision, exercise of public authority
Bibliografia / References
Ciechorski J., Dopuszczalność udzielenia przepustki w czasie detencji – nowe regulacje Kodeksu karnego wykonawczego, „Prawo i Medycyna” 2016/3.
dr Wojciech Gierszewski
Autor jest radcą prawnym, rzecznikiem patentowym.
Kryteria oceny opisowości oznaczenia – glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 20.04.2021 r., II GSK 720/18
Glosowane orzeczenie wydane zostało w sprawie o unieważnienie prawa do słownego znaku towarowego „VITAMIN SHOT” zarejestrowanego dla towarów z klas 5 i 32 – dietetyczne substancje przystosowane do celów medycznych, mineralne dodatki do żywności, dodatki odżywcze do celów leczniczych, preparaty farmaceutyczne, preparaty witaminowe, preparaty z mikroelementami dla ludzi i zwierząt, żywność dietetyczna dla celów leczniczych (klasa 5); wody mineralne i gazowane, wody stołowe, napoje izotoniczne, napoje izotoniczne w proszku, napoje bezalkoholowe, napoje energetyzujące, preparaty do produkcji napojów, esencje do produkcji napojów, napoje i soki owocowe, soki warzywne (klasa 32) z uwagi na występowanie bezwzględnej przeszkody rejestracyjnej – opisowości oznaczenia. Przedmiotowy znak zgłoszony został do ochrony 12.03.2010 r., zatem sprawa rozpatrywana była w oparciu o przepisy dotyczące omawianej przeszkody na podstawie stosownych przepisów obowiązujących w tej dacie, tj. art. 129 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 129 ust. 2 pkt 2 ustawy z 30.06.2000 r. – Prawo własności przemysłowej (aktualnie art. 1291 ust. 1 pkt 3).
Słowa kluczowe: opisowość oznaczenia, kryteria oceny opisowości, zdolność odróżniająca znaku towarowego, bezwzględne przeszkody rejestracji, znaki towarowe
dr Wojciech Gierszewski
The author is an attorney at law and a patent attorney.
Criteria for Evaluation of Trademark Descriptiveness. Commentary on Supreme Administrative Court (NSA) Judgment of 20 April 2021, II GSK 720/18
In the process of evaluating a trademark’s descriptiveness, certain particular issues may have to be considered. They follow from both the criteria connected with the general understanding of the notion of descriptiveness and the detailed criteria connected with the given kind of trademark and its specific content. The judgment concerned created an opportunity to discuss some of the criteria that were covered by the Supreme Court’s analysis. Its views are for the most part in line with the local and UE case law and legal scholars' approach, thus they should be approved.
Keywords: trademark descriptiveness, descriptiveness evaluation criteria, distinctiveness, absolute grounds for refusal of registration, trademarks
Bibliografia / References
Kulikowska M., „Podwójnie miętowa” guma do żucia – dystynktywny charakter znaku towarowego, „Glosa” 2004/5.
Philips J., Trade Mark Law: A Practical Anathomy, London 2003.
Szczepanowska-Kozłowska K. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 14b, Prawo własności przemysłowej, red. R. Skubisz, Warszawa 2017.
Trzebiatowski M. [w:] Prawo własności przemysłowej. Komentarz, red. J. Sieńczyło-Chlabicz, Warszawa 2020.
Włodarczyk W., Zdolność odróżniająca znaku towarowego, Lublin 2001.
Tomasz Kolanowski
Autor jest sędzią Naczelnego Sądu Administracyjnego (ORCID: 0000-0002-0439-4241).
Rozliczanie ulgi na dzieci w podatku dochodowym od osób fizycznych – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 15.06.2021 r., II FSK 3686/18
Istota sporu w rozstrzyganej sprawie sprowadzała się do przesądzenia bardzo ważnej dla rodziców wychowujących dzieci kwestii zasad odliczenia ulgi na dzieci. W realiach społecznych dość często występuje sytuacja, w której brak jest zgody rodziców co do sposobu rozliczania tej ulgi. W takim wypadku powstawał problem przyjęcia kryterium podziału kwoty ulgi pomiędzy rodziców bądź przyznania prawa do niej jednemu z nich. Omawiane orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego spór ten rozstrzyga, przyjmując, że w przypadku braku zgodnego podziału ulgi, o której mowa w art. 27f ust. 1 ustawy z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, rodzice dziecka korzystają z ulgi w częściach równych, niezależnie od tego, w jakim stopniu każde z nich wykonywało władzę rodzicielską. Cytowany przepis nie uzależnia bowiem prawa do ulgi od ściśle określonego zakresu wykonywania władzy rodzicielskiej przez rodzica czy też rozłożenia obowiązków (proporcji) w tym względzie między rodzicami dziecka.
Słowa kluczowe: podatek dochodowy od osób fizycznych, Kodeks rodzinny i opiekuńczy, ulga na dzieci, władza rodzicielska
Tomasz Kolanowski
The author is a Supreme Administrative Court judge (ORCID: 0000-0002-0439-4241).
Settling Child-Related Tax Relief in Personal Income Tax. Judgment of the Supreme Administrative Court of 15 June 2021, I FSK 3686/18. Decision of the Quarter
The essence of the dispute in this case boiled down to deciding the rules of deducting child-related tax relief, an issue which is very important for parents bringing up children. In the social reality, it is rather frequent that parents disagree as to the manner of settling this relief. In such case a problem would arise with the criterion to be adopted for division of the relief amount between the parents or for granting the entitlement to one of them. The discussed judgment of the Supreme Administrative Court resolves this dispute by assuming that in case of disagreement about dividing the relief referred to in Article 27f(1) of the Act of 26 July 1991 on Personal Income Tax the child’s parents enjoy the relief in equal parts, regardless of the extent to which either of them discharged parental responsibility. This provision does not make the entitlement to relief conditional upon a strictly defined scope of discharge of parental responsibility by a parent or the division of duties (proportions) in this regard between the child’s parents.
Keywords: personal income tax, Family and Guardianship Code, child-related tax relief, parental responsibility
Bartłomiej Bieniek
Autor jest doradcą podatkowym oraz aplikantem adwokackim (ORCID: 0000-0002-5231-9860).
Niedopuszczalność skorygowania wysokości zobowiązania podatkowego w trybie art. 215 § 1 Ordynacji podatkowej – glosa do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 20.03.2020 r., I SA/Wr 931/19
Glosowane orzeczenie porusza zagadnienie możliwości skorygowania przez organ podatkowy kwoty zobowiązania podatkowego wskazanej w sentencji wydanej decyzji. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu wpisuje się w dominującą linię orzeczniczą sprzeciwiającą się takiemu działaniu organów. Zagadnienie to ma niezwykle istotne znaczenie praktyczne, gdyż stosowany przez organy podatkowe tryb rektyfikacji decyzji, przewidziany w art. 215 § 1 Ordynacji podatkowej, prowadzi najczęściej do zwiększenia kwoty zobowiązania podatkowego, co wydaje się nie tylko sprzeczne z ideą tego przepisu, ale również z zasadą zaufania do organów podatkowych.
Słowa kluczowe: sprostowanie, rektyfikacja decyzji, decyzja podatkowa, oczywista omyłka, zobowiązanie podatkowe, Ordynacja podatkowa
Bartłomiej Bieniek
The author is a tax consultant and a trainee advocate in Poland (ORCID: 0000-0002-5231-9860).
Inadmissibility of Adjusting the Amount of Tax Liability pursuant to Article 215(1) of the Tax Ordinance. Commentary on Judgment of the Provincial Administrative Court in Wrocław of 20 March 2020, I SA/Wr 931/19
The commented judgment raises the issue whether it is possible for the tax authority to correct the amount of the tax liability indicated in the conclusion of its decision. The judgment of the Provincial Administrative Court in Wroclaw belongs to the dominant line of case law, which denies the possibility of the authorities acting this way. This issue is extremely important in practical terms, because the procedure used by the tax authorities for rectifying decisions, as provided for in Article 215(1) of the Tax Ordinance, most often leads to an increase in the amount of the tax liability, which is contrary to the idea underpinning this regulation and the principle of trust in tax authorities.
Keywords: correction, rectification of a decision, tax decision, obvious mistake, tax liability, Tax Ordinance
Bibliografia / References
Adamiak B. [w:] B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Legalis 2019.
Dzwonkowski H., Kurzac M. [w:] Ordynacja podatkowa. Komentarz, red. H. Dzwonkowski, Legalis 2020.
Gomułowicz A., Mączyński D., Podatki i prawo podatkowe, Warszawa 2016.
Kabat A. [w:] S. Babiarz i in., Ordynacja podatkowa. Komentarz, Warszawa 2019.
Musiał K., Sprawa a postępowanie podatkowe, „Przegląd Podatkowy” 2010/9.
Presnarowicz S., Zaskarżanie decyzji podatkowych w Polsce, Białystok 2014.
Presnarowicz S. [w:] Ordynacja podatkowa. Komentarz, red. L. Etel, Warszawa 2017.
Strzelec D., Dowody i postępowanie dowodowe w postępowaniu podatkowym, Warszawa 2015.
Wiktorowska A. [w:] Postępowanie administracyjne – ogólne, podatkowe, egzekucyjne i przed sądami administracyjnym, red. M. Wierzbowski, Warszawa 2017.
Willenberg A., Decyzja jako dowód w postępowaniu podatkowym, „Kwartalnik Prawa Podatkowego” 2017/2.
Zimmermann J., Prawo administracyjne, Warszawa 2016.
dr Jarosław Olesiak
Autor jest adiunktem w Katedrze Prawa Finansowego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego (ORCID: 0000-0001-7450-8649).
Akcesoryjność jako zasada odpowiedzialności osoby trzeciej oraz wartość udziału w majątku wspólnym jako granica odpowiedzialności rozwiedzionego małżonka podatnika – glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 12.04.2019 r., II FSK 1416/17
Glosowany wyrok dotyczy zasad orzekania o odpowiedzialności osób trzecich. Jakkolwiek szczegółowe przesłanki tej odpowiedzialności są ustanawiane w odniesieniu do każdej z kategorii osób trzecich, to wyróżnienia wymagają te normy, które znajdują zastosowanie w każdym przypadku orzekania o wtórnej odpowiedzialności podatkowej. W systemie tej odpowiedzialności regułą ogólną jest powiązanie istnienia zaległości podatkowych podatnika z dopuszczalnością rozszerzenia granic odpowiedzialności o osoby trzecie. O ile więc subsydiarność jako cecha odpowiedzialności dotyczy co do zasady wykonywania decyzji wydanej wobec osoby trzeciej, o tyle akcesoryjność wyznacza jej pozycję zarówno na etapie postępowania podatkowego, jak i egzekucyjnego.
Słowa kluczowe: odpowiedzialność osób trzecich, akcesoryjność odpowiedzialności, odpowiedzialność rozwiedzionego małżonka
dr Jarosław Olesiak
The author is an assistant professor at the Department of Public Finance Law, Faculty of Law and Administration, University of Lodz (ORCID: 0000-0001-7450-8649).
Accessory Nature as a Principle of Third Parties’ Responsibility and the Value of Share in Community Property as the Limit of Responsibility of the Taxpayer's Former Spouse. Commentary on Judgment of the Supreme Administrative Court of 12 April 2019, II FSK 1416/17
The commented judgment concerns the rules for adjudicating on third parties’ responsibility. Although detailed conditions for this responsibility are established in relation to each category of third parties, it is necessary to highlight the standards which apply in any case when secondary tax responsibility is adjudicated on. In the system of third parties’ tax responsibility, the general rule is to link the existence of tax arrears of the taxpayer with the admissibility of extending the responsibility to third parties. Thus, while subsidiarity as a feature of the above-mentioned responsibility concerns, as a rule, enforcing a decision issued against a third party, its accessory nature determines the third party’s position both at the stage of tax proceedings and enforcement proceedings.
Keywords: third party’s responsibility, accessory nature of responsibility, responsibility of the former spouse
Bibliografia / References
Dowgier R. [w:] Ordynacja podatkowa. Komentarz, red. C. Kosikowski, L. Etel, Warszawa 2013.
Mariański A., Skutki decyzji o umorzeniu zaległości podatkowej osoby trzeciej, „Przegląd Podatkowy” 2003/8.
Olesiak J., Obligatio naturalis w prawie daninowym? Uwagi o regulacji odpowiedzialności podatnika wobec zaniżenia (nieujawnienia) podstawy opodatkowania przez płatnika, „Studia Prawno-Ekonomiczne” 2021, t. 118.
Olesiak J., Odpowiedzialność członków zarządu spółek kapitałowych za ich zaległości podatkowe jako ciężar publiczny w świetle zasady proporcjonalności z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, Warszawa–Łódź 2020.
Olesiak J., Pajor Ł., Odpowiedzialność osób trzecich za odsetki od zaległości podatkowych a ogłoszenie upadłości podatnika. Glosa do wyroku NSA z dnia 15 kwietnia 2009 r., II FSK 60/08, „Gdańskie Studia Prawnicze – Przegląd Orzecznictwa” 2011/1.
Olesińska A., Odpowiedzialność osób trzecich za zobowiązania podatkowe, Lublin 2000.
Olesińska A., Wszczęcie postępowania w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia decyzji, która stała się bezprzedmiotowa (art. 258 § 1 pkt 1 ordynacji podatkowej), „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2011/2.
Pajor Ł. Sytuacja prawna wspólnika spółki niemającej osobowości prawnej jako dłużnika podatkowego, Warszawa–Łódź 2020.
dr Edyta Tkaczyk
Autorka jest adiunktem w Instytucie Nauk Prawnych, Administracji i Bezpieczeństwa w Wyższej Szkole Menedżerskiej w Warszawie oraz legislatorem w Biurze Legislacyjnym Kancelarii Sejmu (ORCID: 0000-0001-9831-6430).
Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego wydane do przepisu już znowelizowanego i pozostającego w okresie vacatio legis – glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2.12.2020 r., SK 9/17
Trybunał Konstytucyjny postanowił o utracie mocy wydanego przepisu już znowelizowanego i pozostającego w okresie vacatio legis. Na mocy orzeczenia SK 9/17 art. 34 ust. 1 ustawy z 28.07.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych został uznany za niezgodny z Konstytucją. Przepis ten ma duże znaczenie dla systemu prawnego, chociaż jego obowiązywanie zostało zmienione poprzez nowelizację na mocy art. 39 ustawy z 11.09.2019 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo zamówień publicznych, które weszło w życie 1.01.2021 r. i stało się częścią systemu prawa. Orzeczenie zostało wydane 2.12.2020 r., czyli po wejściu w życie nowelizacji ww. artykułu. Trybunał Konstytucyjny postanowił o utracie mocy przepisu już znowelizowanego i pozostającego w okresie vacatio legis.
Słowa kluczowe: orzeczenie, Trybunał Konstytucyjny, norma prawna, system prawny
dr Edyta Tkaczyk
The author is an assistant professor at the Institute of Law, Administration and Security in Warsaw Management University, and a legislator at the Legislative Office of the Chancellery of the Sejm (ORCID: 0000-0001-9831-6430).
Judgment of the Constitutional Tribunal Concerning an Already Amended Provision That Is Not Yet in Force. Commentary on Judgment of the Constitutional Tribunal of 2 December 2020, SK 9/17
The Constitutional Tribunal ruled that an adopted and already amended provision which was not yet in force (during the vacatio legis period) would cease to be effective. In judgment SK 9/17 the Tribunal found Article 17(1) of the Act of 28 July 2005 on Court Fees in Civil Cases unconstitutional. This provision is of paramount importance for the legal system, although its effectiveness was changed by an amendment introduced by Article 39 of the Act of 11 September 2019 – Provisions Implementing the Act – Public Procurement Law, which came into force on 1 January 2021 and became part of the legal system. The judgment was issued on 2 December 2020, that is, after the amendment of the aforesaid article had become effective. The Constitutional Tribunal ruled that the already amended provision in the vacatio legis period would lose legal force.
Keywords: judgment, Constitutional Tribunal, legal norm, legal system
Bibliografia / References
Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Komentarz, Warszawa 2009.
Bogdanowicz P. [w:] Konstytucja III RP w tezach orzeczniczych Trybunału Konstytucyjnego i wybranych sądów, red. M. Zubik, Warszawa 2008.
Czeszejko-Sochacki Z., Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego: pojęcie, klasyfikacja i skutki prawne, „Państwo i Prawo” 2000/12.
Czeszejko-Sochacki Z., Skarga konstytucyjna w prawie polskim, „Przegląd Sejmowy” 1998/1.
Czeszejko-Sochacki Z., Wznowienie postępowania jako skutek pośredni orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, „Państwo i Prawo” 2000/3.
Dąbrowski M., Funkcje Trybunału Konstytucyjnego związane z hierarchiczną kontrolą konstytucyjności prawa, Olsztyn 2015.
Działocha K., O pojęciu wykonywania orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego [w:] W służbie dobru wspólnemu. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Januszowi Trzcińskiemu, red. R. Balicki, M. Masternak-Kubiak, Warszawa 2012.
Grzegorczyk P., Wpływ stwierdzenia niekonstytucyjności podstawy prawnej na stabilność prawomocnych orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych w państwach europejskich, „Przegląd Sądowy” 2009/1.
Hausner R., Trzciński J., Prawotwórcze znaczenie orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, Warszawa 2010.
Jamróz L., Wstępne rozpoznanie skarg konstytucyjnych w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym, „Przegląd Sejmowy” 2010/3.
Jarosz-Żukowska S., Powtórna niekonstytucyjność prawa w Polsce – uwagi na tle praktyki i doktryny niemieckiej, „Przegląd Sejmowy” 2013/1.
Józefowicz A., Skutki prawne orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego stwierdzającego konstytucyjność i legalność aktu normatywnego, „Państwo i Prawo” 1996/10.
Karp J., Szymanek J., Wpływ orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego na kształtowanie się prawa parlamentarnego, „Przegląd Sejmowy” 2009/4.
Kaźmierczyk S., Charakter prawny orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego [w:] Trybunał Konstytucyjny. Materiały konferencyjne, red. J. Trzciński, Wrocław 1987.
Kordela M., Zarys typologii uzasadnień aksjologicznych w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, Poznań 2001.
Tkaczyk E., Konstytucyjne prawo do sądu jako jedna z najważniejszych gwarancji praw człowieka w państwie demokratycznym. Aspekt teoretyczny, „Studia Prawnicze i Administracyjne” 2017/20.
Tkaczyk E., Odżycie przepisu prawnego po wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Studium na przykładzie Polski i Austrii, Toruń 2019.
Tkaczyk E., Zaskarżenie do Trybunału Konstytucyjnego przepisu nowelizującego w okresie jego vacatio legis. Studium teoretyczno-prawne, „Studia Prawnicze i Administracyjne” 2017/22.
Trzciński J., Skarga konstytucyjna, Warszawa 2000.
Wojtyczek K., Zasada skargowości w procedurze kontroli norm przed polskim Trybunałem Konstytucyjnym, „Przegląd Sejmowy” 2003/1.
Zieliński M., Wykładnia prawa, zasady – reguły – wskazówki, Warszawa 2017.
Zofia Roguska
Autorka jest doktorantką w Katedrze Prawa i Postępowania Administracyjnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.
Zmiana w sprawie zmian klimatu – glosa do wyroku Federalnego Trybunału Konstytucyjnego Republiki Federalnej Niemiec z 24.03.2021 r., 1 BvR 2656/18, 1 BvR 78/20, 1 BvR 96/20, 1 BvR 288/20
Glosa komentuje wyrok Federalnego Trybunału Konstytucyjnego stwierdzający niekonstytucyjność przepisów określających krajowe cele redukcji gazów cieplarnianych ze względu na brak dostatecznego sprecyzowania ścieżek redukcyjnych po 2030 r. Komentowane orzeczenie dotyka kontrowersyjnego w doktrynie zagadnienia odpowiedzialności państwa za zmiany klimatu wywołane niedostatecznym poziomem redukcji emisji. Autorka wskazuje, że dzięki skoncentrowaniu na długoterminowych konsekwencjach działań i zaniechań państwa w przeciwdziałaniu zmianom klimatu sąd trafnie zidentyfikował kwestie węzłowe dla zapewnienia skutecznej ochrony przed naruszeniami praw człowieka w tym obszarze. Zwraca przy tym uwagę na zmiany w sądowej linii orzeczniczej w porównaniu z precedensowym wyrokiem w sprawie 19/00135, Urgenda.
Słowa kluczowe: porozumienie paryskie, IPCC, litygacja klimatyczna, neutralność klimatyczna, redukcja emisji
Zofia Roguska
The author is a PhD student at the Department of Law and Administrative Procedure, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, Poland.
A Change on Climate Change. Approving Commentary on Judgment of the Federal Constitutional Court of the Federal Republic of Germany of 24 March 2021, 1 BvR 2656/18, 1 BvR 78/20, 1 BvR 96/20, 1 BvR 288/20
The author comments on the judgment of the Federal Constitutional Tribunal of Germany, which held the provisions specifying national greenhouse gas reduction targets unconstitutional due to lack of sufficiently specified reduction paths after 2030. The commented judgment touches upon the doctrinally controversial issue of the state's responsibility for climate change caused by insufficient emissions reduction. The author points out that by focusing on the long-term consequences of the state's actions and omissions in combating climate change, the Court accurately identified key issues for ensuring effective protection against human rights violations in this area. At the same time, she draws attention to changes in the Court’s approach as compared to the precedent-setting judgment in case 19/00135, Urgenda.
Keywords: Paris agreement, IPCC, climate litigation, climate neutrality, emissions reduction
Bibliografia / References
Bainczyk M., Odwołania do prawa obcego w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego w sprawach związanych z integracją europejską [w:] Polska komparatystyka prawa. Prawo obce w doktrynie prawa polskiego, red. A. Wudarski, Warszawa 2016.
Gärditz K.F. [w:] Umweltrecht, red. R. Landmann, E. Rohmer, München 2020.
Huglo Ch., Global Warming and the National Courts: A Global Legal Revolution? [w:] Legal Actions for Future Generations, red. E. Gaillard, D.M. Forman, Peter Lang, Bruksela 2020.
Kreuter-Kirchhof Ch., Das Pariser Klimaschutzübereinkommen und die Grenzen des Rechts – eine neue Chance für den Klimaschutz, „Deutsches Verwaltungsblatt” 2017/2.
Kube H., Nachhaltigkeit und parlamentarische Demokratie [w:] Nachhaltigkeit durch Organisation und Verfahren, red. W. Kahl, Mohr Siebeck, Tybinga 2016.
Meyer S., Grundrechtsschutz in Sachen Klimawandel?, „Juristische Wochenschrift” 2020/13.
Peel J., Osofsky H.M., Climate change litigation: regulatory pathways to cleaner energy, Cambridge 2015.
Roguska Z., Grobicki G., W obronie eksperckiego charakteru polityki klimatycznej – glosa krytyczna do wyroku Sądu Najwyższego Niderlandów z 20.12.2019 r., 19/00135, Urgenda przeciwko Rządowi Niderlandów, „Glosa” 2020/3.
