Koncepcja uchwały negatywnej organu właścicielskiego spółki kapitałowej w orzecznictwie Sądu Najwyższegodr Paweł Popardowski
Autor jest adiunktem w Instytucie Nauk Prawnych PAN w Warszawie (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7133-5391).
Koncepcja uchwały negatywnej organu właścicielskiego spółki kapitałowej w orzecznictwie Sądu Najwyższego
Problematyka tzw. uchwał negatywnych organów właścicielskich w spółkach kapitałowych (zgromadzenia wspólników w spółce z o.o. i walnego zgromadzenia akcjonariuszy w spółce akcyjnej) nie jest jednolicie postrzegana w piśmiennictwie i orzecznictwie sądowym. W tej materii problemowej dyskusyjna jest już sama zasadność merytorycznego wyróżniania konstrukcji normatywnej uchwały negatywnej, a także – przy pozytywnym przesądzeniu o dopuszczalności posługiwania się tą konstrukcją prawną – spory wzbudza ustalenie instrumentów prawnych, za pośrednictwem których możliwe będzie odzwierciedlenie woli wspólników działających w ramach zgromadzenia wspólników (walnego zgromadzenia akcjonariuszy) poprzez stwierdzenie, że organ ten podjął uchwałę o określonej treści, chociaż w protokole odnotowano, iż stosowna uchwała nie została podjęta wobec nieuzyskania wymaganej większości głosów. Przedmiotowe zagadnienie jest również obecne w orzecznictwie Sądu Najwyższego. Z uwagi na to, że judykatura Sądu Najwyższego może mieć istotne przełożenie na kształtowanie się (w wymiarze powszechnym) podejścia interpretacyjnego w kwestii zasadności wyróżniania konceptu normatywnego uchwały negatywnej, właściwe wydaje się jej bliższe przedstawienie w ramach przeglądów orzecznictwa publikowanych na łamach kwartalnika „Glosa”.
Słowa kluczowe: orzecznictwo Sądu Najwyższego, spółki kapitałowe, uchwały zgromadzenia wspólników (walnego zgromadzenia akcjonariuszy), zaskarżanie uchwał, koncepcja tzw. uchwały negatywnej zgromadzenia wspólników
dr Paweł Popardowski
The author is an assistant professor at the Institute of Law Studies, Polish Academy of Sciences in Warsaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7133-5391).
The Concept of a Negative Resolution of a Company Governing Body in the Case Law of the Supreme Court. Case Law Review
The so-called negative resolutions of owners’ bodies in companies (general meetings of limited liability or joint-stock companies) are not uniformly understood in the literature and case law. In this regard, even the very expediency of the substantive distinction of negative resolution as a normative construction is debatable, and also – if the admissibility of using this legal construction is approved – there are disputes as to determining what legal instruments make it possible to reflect the will of shareholders acting within the general meeting by stating that said body adopted a resolution with certain contents, even though the minutes record that the relevant resolution was not adopted due to failure to obtain the required majority of votes. This issue in point is also present in the case law of the Supreme Court. Due to the fact that the Supreme Court’s jurisprudence may have a significant impact by shaping (in the universal dimension) the way the issue of expediency of distinguishing the normative concept of a negative resolution is interpreted, it seems appropriate to present it in more detail within the framework of the case law reviews published in Glosa quarterly.
Keywords: Supreme Court case law, companies, resolutions of the general meeting, challenging resolutions, concept of the so-called negative resolution of the general meeting
Bibliografia / References
Baszczyk M., Skutki naruszenia obowiązków informacyjnych związanych z nabywaniem pakietów akcji, „Przegląd Prawa Handlowego” 2018/1.
Błaszczyk P., Nabywanie akcji spółki publicznej a regulacja prawna działania w porozumieniu, „Przegląd Prawa Handlowego” 2017/8.
Cern A., Podejmowanie uchwał przez organy spółek kapitałowych, Sopot 2011.
Chłopecki A. [w:] A. Chłopecki, M. Dyl, Ustawa o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych. Komentarz, Warszawa 2014.
Dąbrowska J., Zaskarżanie uchwał zgromadzeń spółek kapitałowych, Warszawa 2016.
Domański G., Goszczyk M., Wybrane zagadnienia prawne organizacji walnego zgromadzenia spółki akcyjnej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2002/1.
Gliniecki B., Zaskarżanie tzw. uchwał negatywnych walnego zgromadzenia spółki akcyjnej, „Glosa” 2016/2.
Haładyj K., Ustawa o ofercie publicznej. Komentarz, Warszawa 2009.
Jasiński K., Majcher J., O koncepcji uchwał negatywnych, „Radca Prawny. Zeszyty Naukowe” 2016/2.
Kotowicz M., Żebrowska A., Powództwo o ustalenie wyłączenia prawa głosu, „Polski Proces Cywilny” 2019/1.
Kuniewicz Z., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 3 czerwca 2015 r., V CSK 592/14, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2017/6, poz. 59.
Marszałkowska-Krześ E., Pojęcie uchwały negatywnej na tle przepisów kodeksu spółek handlowych o spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, „Przegląd Prawa Handlowego” 1998/1.
Mataczyński M., Cywilnoprawne skutki naruszenia obowiązków nabywców znacznych pakietów akcji spółek publicznych, Warszawa 2011.
Mataczyński M., Możliwość ustalenia przez spółkę nieistnienia prawa do wykonywania prawa głosu przez akcjonariusza, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/10.
Mataczyński M. [w:] Prawo rynku kapitałowego. Komentarz, red. T. Sójka, Warszawa 2015.
Michalski M., Ustawa o ofercie publicznej. Komentarz, Warszawa 2014.
Opalski A. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 17B, Prawo spółek kapitałowych, red. S. Sołtysiński, Warszawa 2016.
Pabis R. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, t. 3B, Spółka akcyjna, red. A. Opalski, Warszawa 2020.
Pęczyk-Tofel A., Tofel M.S., Obrót znacznymi pakietami akcji na gruncie ustawy o ofercie publicznej, cz. 1, „Prawo Spółek” 2010/ 3.
Pinior P. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. J. Strzępka, Warszawa 2015.
Poprawski R., Uchwała wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością sprzeczna z ustawą, Warszawa 2021.
Róg-Dyrda J., Jakszuk S. [w:] Prawo rynku kapitałowego. Komentarz, red. M. Wierzbowski, L. Sobolewski, P. Wajda, Warszawa 2018.
Siwik R. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Warszawa 2020.
Socha I., Zakres zakazu głosowania w spółce publicznej w razie naruszenia obowiązków informacyjnych, „Przegląd Sądowy” 2020/2.
Sochański M., Spór o istnienie uchwał negatywnych zgromadzeń spółek kapitałowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2016/7.
Sołtysiński S., Moskwa P. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 17B, Prawo spółek kapitałowych, red. S. Sołtysiński, Warszawa 2016.
Spyta M. [w:] System Prawa Handlowego, t. 2B, Prawo spółek, red. A. Szumański, Warszawa 2019.
Sroka I., Wajda P., Przesłanki wymiaru sankcji administracyjnych w reżimie ustawy o ofercie publicznej – analiza praktyczna, cz. 1, „Monitor Prawa Bankowego” 2020/10.
Szymański R.F., Wina jako kryterium oceny naruszenia obowiązków nabywców znacznych pakietów akcji spółek publicznych na potrzeby zastosowania sankcji z art. 89 u.o.p., „Przegląd Prawa Handlowego” 2020/8.
Śledzikowski M., Dopuszczalność podjęcia przez walne zgromadzenie spółki kapitałowej tzw. uchwały negatywnej oraz możliwość jej dalszego zaskarżenia, „Glosa” 2018/2.
Tofel M.S., Wpływ głosów nieważnych na ważność i istnienie uchwały – uwagi na tle art. 89 ustawy o ofercie publicznej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2006/11.
Tofel M. [w:] M. Bieniak i in., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2020.
Wiórek P.M., Powództwo o ustalenie podjęcia uchwały, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/12.
Wiśniewski A.W., Prawo o spółkach. Podręcznik praktyczny, t. 3, Spółka akcyjna, Warszawa 1993.
Wiśniewski A.W., „Uchwała negatywna” w spółce kapitałowej, „Radca Prawny” 1992/3.
Woźniak R., Wpływ sankcyjnego pozbawienia prawa głosu określonego w art. 89 ustawy o ofercie publicznej na uprawnienia korporacyjne akcjonariusza spółki publicznej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2015/10.
dr Rafał Woźniak
Autor jest wykładowcą w Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie oraz adwokatem (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5405-8676).
Rozdzielność majątkowa małżonków a domniemanie istnienia porozumienia – glosa do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 27.02.2020 r., VI SA/Wa 884/19
Komentowane orzeczenie dotyczy kwestii porozumienia akcjonariuszy pozostających w związku małżeńskim. W glosowanym wyroku sąd opowiedział się za utrwalonym w judykaturze i doktrynie poglądem, zgodnie z którym dla oceny charakteru porozumienia małżonków nie jest istotny przyjęty przez małżonków ustrój majątkowy, ale charakter relacji istniejących między nimi. W konsekwencji sama rozdzielność majątkowa nie może być uznana za obalającą domniemanie istnienia porozumienia, a niezbędne jest tu wykazanie trwałego rozkładu pożycia. Jakkolwiek pogląd wyrażony przez sąd w glosowanym orzeczeniu nie jest przełomowy, to jednak zważywszy, że w ostatnich latach brak było orzeczeń dotyczących porozumienia małżonków, należy uznać glosowany wyrok za cenny i potwierdzający dotychczasową praktykę. Niniejsza glosa jest aprobująca.
Słowa kluczowe: porozumienie, rozdzielność majątkowa, obowiązki notyfikacyjne, wezwania
dr Rafał Woźniak
The author is a lecturer at the Kozminski University in Warsaw, Poland, and an advocate (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5405-8676).
Separate Matrimonial Property Regime and Presumption of Acting in Concert. Commentary on Judgment of the Provincial Administrative Court in Warsaw of 27 February 2020, VI SA/Wa 884/19
The commented judgment concerns the possibility of concerted action between married shareholders. In the commented judgment, the court supported the view, well-established in case law and legal scholarship, according to which the property regime adopted by the spouses is unimportant for the assessment of the nature of concerted action, but what matters is the nature of the relationship existing between them. Consequently, separate property regime alone cannot be regarded as rebutting the presumption of the existence of concerted action. It is necessary to prove a permanent breakdown of marriage. The commentator approves the judgment.
Keywords: acting in concert, separate property regime, reporting obligation, tender offers
Bibliografia / References
Błaszczyk P., Nabywanie akcji spółki publicznej a regulacja prawna działania w porozumieniu, „Przegląd Prawa Handlowego” 2017/8.
Chłopecki A., Akcje zdematerializowane w małżeńskiej wspólności majątkowej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2008/10.
Chłopecki A., Jeszcze o porozumieniach w spółkach publicznych, „Prawo Papierów Wartościowych” 2001/12.
Chłopecki A. [w:] A. Chłopecki, M. Dyl, Ustawa o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz spółkach publicznych. Komentarz, Warszawa 2014.
Jakszuk S., Róg-Dyrda J. [w:] Prawo rynku kapitałowego. Komentarz, red. M. Wierzbowski, L. Sobolewski, P. Wajda, Warszawa 2018.
Mataczyński M., Komentarz do ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych [w:] Prawo rynku kapitałowego. Komentarz, red. T. Sójka, Warszawa 2015.
Michalski M., Porozumienia w spółkach publicznych a obowiązki z tytułu nabywania znacznych pakietów akcji, „Prawo Papierów Wartościowych” 2001/6.
Michalski M. [w:] Ustawa o ofercie publicznej. Komentarz, red. M. Michalski, Warszawa 2014.
Oplustil K., Sas M., Działanie w porozumieniu (acting in concert) a wykonywanie praw korporacyjnych w spółkach publicznych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2015/5.
Puchalski A., Funkcje i konstrukcja prawna wezwań do zapisywania się na sprzedaż lub zamianę akcji spółki publicznej w prawie polskim i europejskim, Warszawa 2016.
Romanowski M., Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi, Warszawa 2003.
Szelenbaum P.M., Działanie w porozumieniu w spółce publicznej, „Monitor Prawa Bankowego” 2016/4.
dr hab. Anna Błachnio-Parzych, prof. ALK
Autorka jest profesorem Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2392-3479).
Organ uprawniony do wydania europejskiego nakazu dochodzeniowego w celu uzyskania informacji stanowiących tajemnicę bankową na podstawie art. 106b ust. 1 Prawa bankowego – glosa do postanowienia Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 19.09.2018 r., II AKz 496/18
W postanowieniu z 19.09.2018 r., II AKz 496/18, Sąd Apelacyjny w Łodzi stwierdził, że w postępowaniu przygotowawczym organem właściwym do wydania europejskiego nakaz dochodzeniowego (END) w celu uzyskania informacji stanowiących tajemnicę bankową na podstawie art. 106b ust. 1 pr. bank. jest prokurator. Zdaniem tego Sądu przyjęcie, że organem właściwym – tak jak w odniesieniu do tego rodzaju czynności przeprowadzanych w Polsce – byłby sąd, nie tylko nie ma podstaw w prawie krajowym, ale również świadczy o wadliwym rozumieniu modelu funkcjonowania instytucji END. W niniejszej glosie przedstawiono, dlaczego te argumenty są nietrafne. O wadze problemu, którego dotyczy glosowane orzeczenie, świadczy m.in. gwarancyjne znaczenie reglamentacji przez sąd dostępu do tajemnicy bankowej na podstawie art. 106b pr. bank. oraz ryzyko obniżenia standardów pozyskiwania tego dowodu na podstawie END. Potrzeba konfrontacji z przedstawionymi przez Sąd Apelacyjny w Łodzi argumentami wynika również z tego, że Sąd ten odwołał się do modelu funkcjonowania END i sformułował zarzut, że w razie przyjęcia właściwości sądu w tym przedmiocie doszłoby do naruszenia zakresu terytorialnego jurysdykcji polskich sądów. Te argumenty dotyczące istoty END zyskały aprobatę niektórych sądów powszechnych.
Słowa kluczowe: europejski nakaz dochodzeniowy (END), Prawo bankowe, organ właściwy do wydania END, tajemnica bankowa, wzajemne uznanie
dr hab. Anna Błachnio-Parzych, professor of the Kozminski University
The author is an associate professor of the Kozminski University in Warsaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2392-3479).
The Authority Authorized to Issue a European Investigation Order to Obtain Information Protected by Banking Secrecy Pursuant to Article 106b(1) of the Banking Law. Commentary on Decision of the Court of Appeal in Lodz of 19 September 2018, II AKz 496/18
The Court of Appeal in Lodz declared in its decision of 19 September 2018, II AKz 496/18, that the authority authorized to issue the European Investigation Order (EIO) to obtain information protected by banking secrecy pursuant to Article 106b(1) of the Banking Law is a public prosecutor. According to the Court, the assumption that the competent authority – as in the case of this type of activities carried out in Poland – should be a court, not only has no grounds in domestic law, but it also proves a defective understanding of the model of functioning of the EIO. This commentary explains why these arguments are inaccurate. The significance of the problem is demonstrated, inter alia, by the significance of the court’s control over access to banking secrecy pursuant to Article 106b of the Banking Law and the risk of lowering the standards for obtaining this type of evidence on the basis of the EIO. The need to confront the arguments presented by the Court of Appeal in Lodz also results from the fact that the Court referred to the model of functioning of the EIO and formulated an objection that if jurisdiction of the court in this matter were accepted, the territorial scope of jurisdiction of Polish courts would be encroached upon. These arguments on the essence of the EIO have been accepted by some ordinary courts.
Keywords: European Investigation Order (EIO), Banking Law, authority authorized to issue an EIO, banking secrecy, mutual recognition
Bibliografia / References
Augustyniak B. [w:] Kodeks postępowania karnego, t. 2, Komentarz, red. D. Świecki, Warszawa 2020.
Bachmaier L., Towards the transposition of Directive 2014/41 regarding the European Investigation Order in Criminal Matters, „The European Criminal Law Association’ Forum” 2015/2.
Claverie-Rousset Ch., The admissibility of evidence in criminal proceedings between European Union Member States, „European Criminal Law Review” 2013/2.
Karsai K., Locus/Forum Regit Actum – a Dual Principle in Transnational Criminal Matters, „Hungarian Journal of Leal Studies” 2019/2.
Kuczyńska H. [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. J. Skorupka, Warszawa 2020.
Kusak M., Common EU Minimum Standards for Enhancing Mutual Admissibility of Evidence Gathered in Criminal Matters, „European Journal on Criminal Policy and Research” 2017/23.
Mitsilegas V., The Constitutional implications of mutual recognition in criminal matters, „Common Market Law Review” 2006/5.
Nicolaidis K., Shaffer G., Transnational Mutual Recognition Regimes: Governance without Global Government, „Law and Contemporary Problems” 2005/3.
Ofiarski Z., Prawo bankowe. Komentarz, Warszawa 2013.
Sakowicz A. [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. A. Sakowicz, Warszawa 2020.
dr Katarzyna Kamińska
Uniwersytet Śląski w Katowicach (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4438-0127).
Dochodzenie roszczeń odszkodowawczych w związku z interwencją państwa w obszarach ograniczonego użytkowania portów lotniczych – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 20.04.2021 r., II CSKP 5/21
W glosie odniesiono się do wyroku Sądu Najwyższego z 20.04.2021 r., II CSKP 5/21, który dotyczy interwencji państwa w postaci obszarów ograniczonego użytkowania portów lotniczych. Wyrok ma charakter przełomowy, ponieważ wskazuje, że szkoda polegająca na zmniejszeniu wartości nieruchomości musi pozostawać w związku przyczynowym z takim ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości, które wprowadza akt prawa miejscowego ustanawiający obszar ograniczonego użytkowania. Szkodzie relewantnej odpowiadają wyłącznie skutki wprowadzonych na ten obszar nakazów, zakazów i zaleceń, co stanowi odstępstwo od dotychczasowej linii orzeczniczej. Glosa aprobująco ujmuje kwestię wąskiego rozumienia odpowiedzialności odszkodowawczej z art. 129 ust. 2 Prawa ochrony środowiska. Autorka niniejszej glosy zgadza się z tezami wyroku i ich uzasadnieniem, jednak podaje w wątpliwość stanowisko Sądu Najwyższego, że szkoda polegająca na spadku wartości nieruchomości na skutek ograniczeń w sposobie korzystania z niej częściowo pokrywa się ze szkodą wynikającą z braku odpowiedniej izolacyjności akustycznej budynku. W glosie przeanalizowano poglądy doktryny i judykatury na temat zakresu odpowiedzialności za skutki ograniczeń w sposobie korzystania z nieruchomości w związku z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania dla portu lotniczego.
Słowa kluczowe: obszar ograniczonego użytkowania, ograniczenie w sposobie korzystania z nieruchomości, zmniejszenie wartości nieruchomości, „stygmatyzacja” nieruchomości
dr Katarzyna Kamińska
University of Silesia in Katowice, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4438-0127).
Pursuing Claims for Damages in Connection with State Intervention in Areas of Airport-Compatible Land Use. Commentary on Judgment of the Supreme Court of 20 April 2021, II CSKP 5/21
The commentary refers to the judgment of the Supreme Court of 20 April 2021 (II CSKP 5/21), which concerns state intervention in the form of areas of airport-compatible land use created for airports. The judgment is of a breakthrough nature, as it indicates that damage in the form of loss of real estate value has to be causally linked to restrictions on the use of real property introduced in the resolution creating the area of airport-compatible land use. The damage corresponds only to the effects of various types of prohibitions, orders and requirements introduced in those areas, which is a departure from an established line of case law. The commentary approves of the issue of a narrow understanding of liability in damages under Article 129(2) of the Environment Protection Act 2001. The author of this commentary agrees with the operative part of the judgment and its justification, however, she questions the Supreme Court’s view that damage in the form of loss of real estate value due to the introduction restrictions in land use partially covers damage in the form of the acoustic retrofitting costs reimbursement. The paper analyses the views found in legal scholarship and case law on the scope of liability for loss caused by the constraints upon the use of real estate, introduced in connection with the establishment of an area of airport-compatible land use.
Keywords: area of airport-compatible land use, restriction upon the manner of use of real property, decrease in real property value, ‘stigmatization’ of real property
Bibliografia / References
Bar M. [w:] Prawo ochrony środowiska. Komentarz, red. M. Górski i in., Legalis 2019.
Bukowski Z., Czech E., Karpus K., Rakoczy B., Prawo ochrony środowiska. Komentarz, Warszawa 2013.
Federczyk W., Fogel A., Kosieradzka-Federczyk A., Prawo ochrony środowiska w procesie inwestycyjno-budowlanym, Warszawa 2015.
Habdas M., Odszkodowania dla właścicieli nieruchomości zlokalizowanych w obszarach ograniczonego użytkowania dla lotnisk – wyzwania dotyczące prawidłowego ustalenia zakresu odpowiedzialności odszkodowawczej i podlegającej kompensacji szkody, cz. 1, „Przegląd Sądowy” 2020/5.
Habdas M., Konowalczuk J., Cele i warunki skutecznej interwencji Państwa w obszarach ograniczonego użytkowania portów lotniczych, „World of Real Estate Journal. Świat Nieruchomości” 2018/3.
Habdas M., Konowalczuk J., Sluysmans J., Compensating Owners of Residential Properties Located Near Airports – a Comparative Perspective of the Netherlands and Poland, „World of Real Estate Journal. Świat Nieruchomości” 2020/4.
Kaliński M., Szkoda na mieniu i jej naprawienie, Legalis 2008.
Kamiński Ł., Administracyjnoprawne ograniczenia prawa własności nieruchomości, Łódź 2018.
Klat-Górska E., Ostapski A., Odszkodowanie z tytułu ograniczenia korzystania z nieruchomości położonej w obszarze ograniczonego użytkowania. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 11.03.2020 r., I CSK 688/18, „Przegląd Sądowy” 2021/9.
Miler A., Obszar ograniczonego użytkowania. Zagadnienia prawne, Toruń 2012.
Pokrzywniak J., Odpowiedzialność zarządzającego lotniskiem za szkody wynikające z ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 6.06.2019 r., II CSK 222/18, „Glosa” 2021/1.
Poniatowski P., (Niewystarczające) środki ochrony prawnej przysługujące osobom narażonym na ponadnormatywny hałas drogowy, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2021/3.
Skarżyńska W. [w:] Ustawa – Prawo ochrony środowiska. Komentarz, red. J. Jendrośka, LEX 2001.
Zacharko L.M., Strefy specjalne w prawie administracyjnym, Katowice 2012.
dr hab. Bartosz Kucharski, prof. UŁ
Autor jest profesorem w Katedrze Prawa Gospodarczego i Handlowego Uniwersytetu Łódzkiego, adwokatem w Kancelarii Goński & Kucharski Adwokaci w Łodzi (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3413-6817).
Pozostawienie dokumentów w skradzionym samochodzie jako przesłanka odmowy wypłaty odszkodowania w ubezpieczeniu autocasco – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 13.05.2021 r., IV CSKP 45/21
W glosowanym wyroku uznano, że pozostawienie w samochodzie pozwolenia czasowego zwalnia ubezpieczyciela z odpowiedzialności za kradzież samochodu niezależnie od tego, czy było w okolicznościach sprawy zawinione i czy miało związek z powstałą szkodą, jeżeli tylko ubezpieczyciel wyłączył swoją odpowiedzialność za szkodę kradzieżową w razie pozostawienia w samochodzie dokumentów. Autor krytykuje orzeczenie, wskazując, że opisane wyłączenie odpowiedzialności nakłada w istocie na ubezpieczającego obowiązek zabezpieczenia dokumentów poza samochodem. Niedochowanie tego obowiązku powinno być oceniane w świetle art. 827 k.c., który zwalnia ubezpieczyciela z odpowiedzialności, jeżeli ubezpieczający wyrządził szkodę umyślnie lub w sposób rażąco niedbały.
Słowa kluczowe: umowa ubezpieczenia, ubezpieczenie autocasco, wyłączenie odpowiedzialności, powinności umowne, obowiązki prewencyjne, dokumenty samochodowe
dr hab. Bartosz Kucharski, professor of the University of Lodz
The author is a professor at the Department of Economic and Commercial Law, University of Lodz, Poland, an advocate at Goński & Kucharski Adwokaci law firm in Lodz (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3413-6817).
Leaving Documents in the Stolen Car as Reason for Insurer’s Refusal to Pay Claims Under Casco Insurance. Commentary on Judgment of the Supreme Court of 13 May 2021, IV CSKP 45/21
According to the commented judgment, the fact that the car documents were left in the stolen car releases the insurer from liability regardless of the fault of the insured and connection with the sustained loss if the insurer excluded its liability for theft in case of documents being left in the car.The author criticizes such view stating that the exclusion of liability in effect burdens the insured with the duty to secure the documents outside of the car. Non-compliance with this obligation should be assessed according to Article 827 of the Civil Code, which releases the insurer from liability if the insured inflicted the damage intentionally or acted in a grossly negligent manner.
Keywords: insurance contract, casco insurance, exclusion of liability, contractual duties, preventive duties, car documents
Bibliografia / References
Basedow J., Birds J., Clarke M., Coussy H., Heiss H., Loacker L.D. (red.), Principles of European Contract Law (PEICL), München 2009.
Clarke M., Policies and Perceptions of Insurance Law in The Twenty First Century, Oxford 2005.
Daszewski A., Problemy konsumentów usług ubezpieczeniowych z kluczykami samochodowymi, „Rozprawy Ubezpieczeniowe” 2009/1.
Fuchs D., PEICL jako materialnoprawny projekt europejskiego instrumentu opcjonalnego w zakresie prawa jednolitego o umowie ubezpieczenia [w:] Kontrakty na rynku ubezpieczeń. Komentarz do przepisów i warunków ubezpieczenia, red. D. Fuchs, K. Malinowska, D. Maśnik, Warszawa 2020.
Fuchs D. [w:] Komentarz do niektórych przepisów ustawy – Kodeks cywilny [w:] Kontrakty na rynku ubezpieczeń. Komentarz do przepisów i warunków ubezpieczenia, red. D. Fuchs, K. Malinowska, D. Maśnik, Warszawa 2020.
Hyrlika P., Kierunki wykładni przepisów o umowie ubezpieczenia na przykładzie art. 827 § 2 k.c. Glosa do wyroku SN z dnia 29 stycznia 2009 r., V CSK 291/08, „Glosa” 2011/2.
Kondek J.M. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 2, Zobowiązania, red. K. Osajda, Warszawa 2017.
Krajewski M., Glosa do wyroku SN z dnia 8 sierpnia 2003 r., V CK 169/02, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2004/10, poz. 21.
Krajewski M., Glosa do wyroku SN z dnia 16 lipca 2004 r., I CK 11/04, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2005/6, poz. 78.
Krajewski M., Umowa ubezpieczenia. Art. 805–834 k.c. Komentarz, Warszawa 2016.
Kucharski B., Powinność zabezpieczenia kluczyków i dokumentów samochodowych, „Prawo Asekuracyjne” 2010/1.
Kucharski B., Świadczenie ubezpieczyciela w umowie ubezpieczenia mienia, Warszawa–Łódź 2019.
Kwieciński W., Wąsiewicz A., Glosa do wyroku SN z dnia 20 października 1977 r., IV CR 381/77, OSPiKA 1979/6, poz. 105.
Ławrynowicz J., Glosa do wyroku SN z dnia 20 października 1977 r., IV CR 381/77, OSPiKA 1979/6, poz. 105.
Malinowska K., Konsekwencje niedochowania powinności ubezpieczeniowych w świetle art. 827 k.c., „Prawo Asekuracyjne” 2013/3.
Marek W., Glosa do wyroku SN z dnia 29 maja 1979 r., II CR 114/79, „Nowe Prawo” 1981/2.
Nawracała J., Ubezpieczenie autocasco [w:] Kontrakty na rynku ubezpieczeń. Komentarz do przepisów i warunków ubezpieczenia, red. D. Fuchs, K. Malinowska, D. Maśnik, Warszawa 2020.
Orlicki M., Pokrzywniak J., Umowa ubezpieczenia. Komentarz do nowelizacji kodeksu cywilnego, Warszawa 2008.
Pajor T., Machnikowski P. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2012.
Schimikowski P., Versicherungsvertragsrecht, München 2017.
Serwach M., Klauzula reprezentantów – blaski i cienie art. 827 k.c. sprzed i po nowelizacji, „Prawo Asekuracyjne” 2007/3.
Wandt M., Versicherungsrecht, München 2016.
Wąsiewicz A., Przyczynienie się ubezpieczającego do powstania lub zwiększenia szkody a rozmiar odszkodowania ubezpieczeniowego [w:] Ubezpieczenia w gospodarce rynkowej, t. 2, red. A. Wąsiewicz, Bydgoszcz 1994.
Piotr Ratusznik
Autor jest doktorantem w Szkole Doktorskiej Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4045-7051).
O nieprawidłowościach w rozumieniu tzw. bezprawności względnej – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 23.05.2019 r., II CSK 360/18
W polskim orzecznictwie oraz doktrynie problematyka przypisania sprawcy odpowiedzialności za szkodę jest zagadnieniem, do którego często podchodzi się dowolnie. Wyjątkiem nie są wypowiedzi odnoszące się do celu ochronnego normy prawnej, niekiedy utożsamianego wyłącznie z tzw. bezprawnością względną. Debata nad tą koncepcją charakteryzuje się szeregiem niedomówień oraz błędów. Największy z nich opiera się na założeniu, że cel ochronny normy prawnej to rozwiązanie rzekomo charakterystyczne jedynie dla § 823 ust. 2 Bürgerliches Gesetzbuch, wskazującego na wymaganie naruszenia tzw. ustawy ochronnej. Tymczasem nie jest to stanowisko prawidłowe, ponieważ cel ochronny normy prawnej występuje także poza tym przepisem. Konstrukt ten ma bowiem zastosowanie z reguły do takich norm, które do ustawy ochronnej nie odsyłają.
Słowa kluczowe: cel ochronny normy prawnej, odpowiedzialność na zasadzie winy, versari in re illicita, komparatystyka, bezprawność względna
Piotr Ratusznik
The author is a PhD student at the Doctoral School of Social Sciences, University of Warsaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4045-7051).
About Incorrect Understanding of the So-Called Relative Unlawfulness. Commentary on Judgment of the Supreme Court of 23 May 2019, II CSK 360/18
In Polish case law and legal scholarship, the issue of attributing liability for the inflicted damage to the perpetrator is often approached in an arbitrary manner. No exception is found in the statements referring to the protective purpose of a legal norm, sometimes only treated as tantamount to the so-called relative unlawfulness. The debate over this concept is characterized by a number of misunderstandings and errors. The biggest error results from the assumption that the protective purpose of a legal norm is a solution allegedly characteristic of § 823 (2) BGB (Bürgerliches Gesetzbuch), which indicates the requirement of a violation of the so-called ‘protective law’. However, this view is not correct, because the protective purpose of a legal norm is also present outside this provision. Such purpose usually applies to norms that do not contain references to protective laws.
Keywords: protective purpose of a legal norm, strict liability, versari in re illicita, comparative law, relative unlawfulness
Bibliografia / References
Bernert G., Die Leerformel von der Adaequanz, Archiv für die civilistische Praxis, 169. Bd., H. 5/6 (1969).
Brox H., Walker W.-D., Besonders Schuldrecht, München 2004.
Dybowski T., Przyczynowość jako przesłanka odpowiedzialności. Zagadnienia wybrane, „Nowe Prawo” 1962/1.
Fikentscher W., Heinemann A., Schuldrecht. Allgemeiner und Besonderer Teil, Berlin 2017.
Granecki P., Zasada bezwzględnej odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną umyślnie (według kodeksu cywilnego), „Studia Prawnicze” 2001/3–4.
Jastrzębski J., O granicach kompensacji [w:] Odpowiedzialność odszkodowawcza, red. J. Jastrzębski, Warszawa 2007.
Jourdain P., Relativité de la faute délictuelle: la complicité d’adultère n’est pas à elle seule une faute à l’égard de l’époux trompé (Civ. 2e, 5 juill. 2001, Bull. civ. II, n° 136; D. 2002.1318, obs. P. Delebecque; Resp. civ. et assur. 2001.comm.277), „Revue trimestrielle de droit civil” 2001.
Kaliński M., Glosa do wyroku SN z dnia 22 czerwca 2012 r., V CSK 282/11, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2015/7–8.
Kaliński M., Glosa do wyroku z dnia 8 lutego 2007 r., I CSK 435/06, „Przegląd Sądowy” 2008/1.
Kaliński M., Szkoda na mieniu i jej naprawienie, Warszawa 2014.
Kasprzyk R., Bezprawność względna, „Studia Prawnicze” 1988/3.
Kondek J., Bezprawność jako przesłanka odpowiedzialności odszkodowawczej, Warszawa 2013.
Krupa-Lipińska K., Związek przyczynowy jako przesłanka odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych, Warszawa 2020.
Kuźmicka-Sulikowska J., Odpowiedzialność deliktowa w prawie wybranych państw obcych, Wrocław 2011.
Lackoroński B., Glosa do wyroku SN z 24 września 2008 r., II CSK 177/08, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2009/10.
Lackoroński B., Glosa do wyroku SN z 22 czerwca 2012 r.,V CSK 282/11, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2013/5.
Lackoroński B., Raczkowski M. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, W. Borysiak, Legalis 2021.
Lacroix M., L’illicéité. Essai théorique et comparatif en matière de responsabilité civile extracontractuelle pour le fait personnel, Québec 2011.
Lange H., Schiemann G., Schadensersatz, Tübingen 2003.
Lewaszkiewicz-Petrykowska B., Deliktowa odpowiedzialność za własne czyny w prawie cywilnym krajów europejskich, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 1998/2.
Ostrzechowski B., Teoretyczne aspekty adekwatnej przyczynowości, „Studia Prawa Prywatnego” 2016/3.
Planiol M., Traité élémentaire de droit civil, t. 2, Paris 1939.
Safjan M., Problematyka tzw. bezprawności względnej oraz związku przyczynowego na tle odpowiedzialności za niezgodne z prawem akty normatywne [w:] Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa Profesora Maksymiliana Pazdana, red. L. Ogiegło, W. Popiołek, M. Szpunar, Kraków 2005.
Szpunar A., Glosa do orzeczenia SN z 3 marca 1956 r., 2 CR 166/56, OSPiKA 1959/7–8.
Wagner G. [w:] Münchener Kommentar zum BGB, München 2020.
Waldkirch C., Zufall und Zurechnung im Haftungsrecht, Tybinga 2018.
Warkałło W., Prawo i ryzyko. Prewencja, represja i kompensacja w polityce przeciwszkodowej, Warszawa 1949.
Tomasz Kolanowski
Autor jest sędzią Naczelnego Sądu Administracyjnego (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0439-4241).
Odmowa wydania interpretacji przepisów prawa podatkowego z uwagi na klauzulę z art. 119a § 1 Ordynacji podatkowej – uwagi na tle wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 4.03.2022 r., II FSK 1606/19
Prezentowane orzeczenie odnosi się do poruszonego również w poprzednim numerze „Glosy” zagadnienia odmowy wydania interpretacji przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, tym razem z powołaniem się na przepis art. 14b § 5b o.p. Przepis ten traktuje o sytuacji, w której istnieje uzasadnione przypuszczenie, że stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe związane są z nadużyciem prawa w VAT lub klauzulą zapobiegającą unikaniu opodatkowania z art. 119a § 1 o.p. Ten ostatni przepis stanowi podstawę wyeliminowania skutku osiągnięcia korzyści podatkowej, jeżeli osiągnięcie tej korzyści, sprzecznej w danych okolicznościach z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu, było głównym lub jednym z głównych celów dokonania czynności podatnika, a jego sposób działania był sztuczny. Doświadczenia praktyki orzeczniczej dowodzą, że wskazana klauzula coraz częściej staje się podstawą odmowy wydania interpretacji. Skuteczne uchylenie się z tego powodu od obowiązku wydania interpretacji wymaga jednak wykazania przez organ interpretacyjny wystąpienia przesłanek, o których mowa w powyższych przepisach. Wiele wątpliwości praktycznych budzi w związku z tym wykładnia zwrotu niedookreślonego „uzasadnionego przypuszczenia”, odnoszącego się do sztucznego sposobu działania podatnika dokonującego czynności zmierzającej do uzyskania korzyści podatkowej. Kontrola sądowa w tych sprawach wskazuje, że konieczne jest wytyczenie granic dopuszczalności odmowy wydania interpretacji w takich przypadkach. W poniżej zaprezentowanym orzeczeniu Naczelny Sąd Administracyjny zajmował się odmową wydania interpretacji z powodu powołania się przez organ na to, że przedmiotem wniosku jest zdarzenie przyszłe, co do którego zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że elementy przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego mogą być przedmiotem decyzji wydanej z zastosowaniem art. 119a § 1 o.p.
Słowa kluczowe: Ordynacja podatkowa, indywidualne interpretacje przepisów prawa podatkowego, odmowa wydania interpretacji, unikanie opodatkowania
Tomasz Kolanowski
The author is a judge of the Supreme Administrative Court in Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0439-4241).
Refusal to Issue a Tax Ruling Due to the Clause in Article 119a(1) of the Tax Ordinance. Comments Against the Background of Supreme Administrative Court Judgment of 4 March 2022, II FSK 1606/19. Decision of the Quarter
The presented judgment relates to a question which was also raised in the previous issue of Glosa: the Director of the National Revenue Administration Information Centre refusing to issue a tax ruling, this time invoking Article 14b(5b) of the Tax Ordinance (TO). This provision concerns a situation in which there is a reasonable belief that the actual state of affairs or a future event is related to an abuse of a right in the field of VAT or the anti-avoidance rule contained in Article 119a(1) TO. The latter provision is the basis for eliminating the effect of achieving a tax advantage if the achievement of that advantage, which is in the given circumstances contrary to the object or purpose of the tax statute or a provision of such statute, was the main or one of the main purposes of the taxpayer’s act and the taxpayer’s course of action was artificial. The experience of adjudicating practice shows that this clause is increasingly frequently invoked as the basis for refusing to issue a tax ruling. However, effectively avoiding the duty to issue a tax ruling for this reason requires that the interpretative authority demonstrate the fulfilment of conditions referred to in the above provisions. Many practical doubts therefore appear in relation to the interpretation of the vague phrase ‘reasonable belief’, referring to an artificial course of action of a taxpayer performing an act aimed at obtaining a tax advantage. Judicial review in these cases indicates that it is necessary to delimit the permissibility of refusing tax rulings in such cases. In the judgment presented below, the Supreme Administrative Court dealt with a refusal to issue a tax ruling because the authority claimed that the subject matter of the request was a future event in respect of which it could be reasonably believed that elements of the future event outlined in the request might be the subject of a decision taken pursuant to Article 119a(1) TO.
Keywords: Tax Ordinance Act, tax rulings (individual interpretations of tax law), refusal to issue a tax ruling, tax avoidance
dr Paweł Szczęśniak
Autor jest adiunktem w Katedrze Prawa Finansowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9017-3444).
Agata Kowalska
Autorka jest studentką oraz wiceprezesem Studenckiego Koła Naukowego Prawa Podatkowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0539-4710).
Udział w autorstwie tekstu:
Paweł Szczęśniak – 50%
Agata Kowalska – 50%
Podmiotowość w podatku od niektórych instytucji finansowych – glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16.07.2019 r., II FSK 2233/17
W komentowanym wyroku Naczelny Sąd Administracyjny orzekał o podmiotowości w podatku od niektórych instytucji finansowych. Naczelny Sąd Administracyjny błędnie uznał, że instytucja pożyczkowa, która wypowiedziała umowy o kredyt konsumencki i jedynie egzekwuje należności odszkodowawcze wynikające z tych umów, nie jest podatnikiem podatku od niektórych instytucji finansowych. Błędna subsumcja była wynikiem braku analizy charakteru podatku od niektórych instytucji finansowych, a także niezweryfikowania pojęcia instytucji pożyczkowej jako kredytodawcy oraz przedsiębiorcy.
Słowa kluczowe: podatek od niektórych instytucji finansowych, instytucja pożyczkowa, kredyt konsumencki, przedsiębiorca, podmiotowość podatkowa
dr Paweł Szczęśniak
The author is an assistant professor at the Department of Financial Law, Faculty of Law and Administration, Maria Curie-Sklodowska University in Lublin, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9017-3444).
Agata Kowalska
The author is a student and vice-chair of the Scientific Association of Tax Law, Faculty of Law and Administration, Maria Curie-Sklodowska University in Lublin, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0539-4710).
Authors’ contributions:
Paweł Szczęśniak – 50%
Agata Kowalska – 50%
The Quality of Being an Entity in Tax on Certain Financial Institutions. Commentary on Judgment of the Supreme Administrative Court of 16 July 2019, II FSK 2233/17
In the commented judgment, the Supreme Administrative Court ruled on the quality of being an entity in the field of tax on certain financial institutions. The SAC was wrong to consider that the lending institution which terminated consumer credit agreements and currently is only enforcing claims for damages arising from these agreements is not a taxpayer of tax on certain financial institutions. The erroneous subsumption was the result of failure to analyse the nature of tax on certain financial institutions, as well as failure to verify the concept of a lending institution as a lender and an entrepreneur.
Keywords: tax on certain financial institutions, lending institution, consumer credit, entrepreneur, tax subjectivity
Bibliografia / References
Cień K., Konstrukcja podatku [w:] Prawo finansowe. Wybrane zagadnienia, red. A. Hanusz, Warszawa 2019.
Cień K., Podatek od niektórych instytucji finansowych [w:] Prawo finansowe. Wybrane zagadnienia, red. A. Hanusz, Warszawa 2019.
Czech T., Kredyt konsumencki. Komentarz, Warszawa 2018.
Dębska M., Ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym. Komentarz, Warszawa 2013.
Głąbiński S., Nauka skarbowości, Lwów–Warszawa 1925.
Gos W. [w:] Ustawa o rachunkowości. Komentarz, red. T. Kiziukiewicz, Warszawa 2021.
Hanusz A., Podatek od nieruchomości [w:] Źródła finansowania samorządu terytorialnego, Warszawa 2015.
Jastrzębski J., Skutki niewykonania zobowiązań [w:] A. Brzozowski, J. Jastrzębski, M. Kaliński, E. Skowrońska-Bocian, Zobowiązania. Część ogólna, Warszawa 2016.
Jaśkiewiczowa J., Prawo finansowe, Gdańsk 1990.
Kopaczyńska-Pieczniak K., Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, Warszawa 2013.
Lubeńczuk G. [w:] G. Lubeńczuk, M. Zdyb, A. Wołoszyn-Cichocka, Prawo przedsiębiorców. Komentarz, Warszawa 2019.
Machnikowski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2021.
Majdowski F., Podatek od niektórych instytucji finansowych – quo vadis?, „Przegląd Podatkowy” 2016/12.
Ostrowski K., Prawo finansowe. Część ogólna, Kraków 1959.
Popardowski P. [w:] Ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym. Komentarz, red. K. Osajda, Warszawa 2020.
Pyrzyńska A., Zobowiązanie ciągłe jako konstrukcja prawna, Poznań 2017.
Sikorski R., Prawo bankowe. Komentarz, Warszawa 2015.
Szczęśniak P., Sposób rejestrowania przychodów i kosztów z działalności gospodarczej a korekta z tytułu wierzytelności nieuregulowanych, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2021/2.
Szczęśniak P., Stosunki zależności lub współzależności zakładu ubezpieczeń jako podmiotu podatku od niektórych instytucji finansowych. Glosa do wyroku NSA z dnia 29 stycznia 2019 r., II FSK 3243/18, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2019/12.
Szczurowski T. [w:] Ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym. Komentarz, red. K. Osajda, Warszawa 2020.
Szmidt R., Wypowiedzenie zobowiązania – uwagi na tle wykładni art. 365 1 KC, „Studia Prawa Prywatnego” 2008/2.
Żelechowski Ł. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, W. Borysiak, Warszawa 2021.
Jan Jastrzębski
Autor jest absolwentem Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9391-3292).
Sztuka użytkowa a wyłączenie ochrony ze względu na funkcjonalność techniczną w prawie autorskim – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 11.06.2020 r., C-833/18, SI, Brompton Bicycle Ltd przeciwko Chedech / Get2Get
Glosowany wyrok, zapadły w ramach sporu o możliwość objęcia ochroną prawnoautorską składanego roweru, podejmuje problematykę dwóch zagadnień, które obecnie stanowią istotne wyzwanie dla prawa własności intelektualnej. Po pierwsze, Trybunał Sprawiedliwości odniósł się do poruszanej już wcześniej na gruncie orzeczeń C-168/09, Flos, oraz C-683/17, Cofemel, kwestii ochrony przedmiotów sztuki użytkowej. Po drugie, zajął stanowisko w przedmiocie wyłączenia na gruncie prawa autorskiego ochrony ze względu na funkcjonalność techniczną takich obiektów. Oba wątki bez wątpienia mają doniosły wpływ na kształtowanie sytuacji na rynkach związanych z wzornictwem przemysłowym. Niniejsza glosa przede wszystkim stanowi próbę zaprezentowania argumentów świadczących o tym, że w ramach komentowanego wyroku nie zostały wypracowane wystarczające kryteria i wskazówki mogące stanowić dla sądów krajowych przydatne narzędzie do orzekania o statusie prawnym przedmiotów użytkowych, których kształt jest uwarunkowany względami technicznymi.
Słowa kluczowe: sztuka użytkowa, wzornictwo przemysłowe, design, wyłączenie ochrony ze względu na funkcjonalność techniczną, prawo własności intelektualnej
Jan Jastrzębski
The author is a graduate of the Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9391-3292).
Applied Art in the Context of Technical Functionality Exclusion of Copyright Law Protection. Commentary on Judgment of the Court of Justice of 11 June 2020, C-833/18, SI, Brompton Bicycle Ltd v. Chedech / Get2Get
The commented judgment, delivered in the context of a dispute over the copyrightability of a folding bicycle, tackles two issues which currently pose a significant challenge in intellectual property law. Firstly, the Court of Justice referred to the issue of protection of objects of applied art, which had previously been addressed in judgments C-168/09, Flos, and C-683/17, Cofemel. Secondly, the Court expressed its view on the exclusion of protection under copyright law based on the technical functionality of such objects. Both themes undoubtedly have a great impact on shaping the situation on markets related to industrial design. The present commentary is, first and foremost, an attempt at providing arguments to demonstrate that the judgment in point failed to develop sufficient criteria and guidance capable of constituting a useful tool for national courts to adjudicate on the legal status of utility objects whose shape is determined by technical considerations.
Keywords: applied art, industrial design, design, exclusion of protection on grounds of technical functionality, intellectual property law
Bibliografia / References
Derclaye E., Ricolfi M., Opinion of the European Copyright Society in relation to the pending reference before the CJEU in Brompton Bicycle v Chedech / Get2Get, C-833/18, https://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3506071 (dostęp: 7.07.2022 r.).
Güven K., Unities of Art: Reconciling Function and Copyright, „International Review of Intellectual Property and Competition Law” 2021/9.
Inguanez D., A Refined Approach to Originality in EU Copyright Law in Light of the ECJ’s Recent Copyright/Design Cumulation Case Law, „International Review of Intellectual Property and Competition Law” 2020/2.
Tischner A., Kumulatywna ochrona wzornictwa przemysłowego w prawie własności intelektualnej, Warszawa 2015.
Tischner A., Sztuka użytkowa na bezdrożach prawa autorskiego – kilka uwag z perspektywy horyzontalnej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2020/2.
Tischner A. [w:] W. Jarosiński, B. Widła, A. Tischner, Komentarz do rozporządzenia nr 6/2002 w sprawie wzorów wspólnotowych, LEX 2012.
Bogusław Woźniak
Autor jest sędzią Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku.
Złożenie pisma procesowego w postępowaniu sądowoadministracyjnym w placówce operatora pocztowego innego niż operator wyznaczony w rozumieniu ustawy – Prawo pocztowe – glosa do postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z 17.02.2021 r., II GZ 21/21
Glosowane postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego dotyczy praktycznej, a zarazem doniosłej kwestii zachowania terminu do dokonania czynności procesowej w sytuacji oddania pisma procesowego w sprawie sądowoadministracyjnej w polskiej placówce pocztowej innego operatora niż operator wyznaczony w rozumieniu art. 83 § 3 ustawy z 30.08.2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (p.p.s.a.), gdy pismo procesowe wpływa do sądu po upływie terminu na jego wniesienie. Glosowane postanowienie wydane zostało w interesującej sytuacji procesowej. W przedmiocie wykładni art. 83 § 3 p.p.s.a. we wskazanym wyżej aspekcie wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów, co zostało odnotowane i uwzględnione w treści postanowienia. Ponadto co do „zgodności” art. 165 § 2 k.p.c., którego treść jest tożsama z art. 83 § 3 p.p.s.a., z art. 7 ust. 1 zd. 1 dyrektywy 97/67/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 15.12.1997 r. w sprawie wspólnych zasad rozwoju rynku wewnętrznego usług pocztowych Wspólnoty oraz poprawy jakości usług wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości w wyroku C-545/17, Pawlak, czego jednak NSA nie dostrzegł i nie ocenił.
Słowa kluczowe: oddanie pisma procesowego w placówce pocztowej, zachowanie terminu, operator wyznaczony, uchwała, wyrok TS
Bogusław Woźniak
The author is a judge of the Provincial Administrative Court in Gdansk, Poland.
Submission of a Pleading in Administrative Court Proceedings at an Outlet of a Postal Operator Other Than the Designated Operator Within the Meaning of the Postal Law Act. Commentary on Decision of the Supreme Administrative Court Proceedings of 17 February 2021, II GZ 21/21
The commented decision of the Supreme Administrative Court (SAC) concerns a practical issue, which is at the same time a very important one: observing the time limit for performing a procedural act in a situation where a pleading in a case before an administrative court is submitted at an outlet of a Polish postal operator other than the designated operator within the meaning of Article 83(3) of the Act of 30 August 2002 – Law on Proceedings Before Administrative Courts (LPBAC), when the pleading is received by the court after the time limit for filing the same. The commented decision was issued in an interesting procedural situation. A panel of seven judges of the SAC ruled on the interpretation of Article 83(3) LPBAC in the aforementioned aspect, as noted and considered in the text of the decision. Furthermore, in the Pawlak judgment, in case C-545/17, the Court of Justice spoke about the ‘compatibility’ of Article 165(2) of the Code of Civil Procedure, whose content is identical to that of Article 83(3) LPBAC, with the first sentence of Article 7(1) of Directive 97/67/EC of the European Parliament and of the Council of 15 December 1997 on common rules for the development of the internal market of Community postal services and the improvement of quality of service. However, the SAC failed to recognize and assess this fact.
Keywords: submission of a pleading at a post office, observing a time limit, designated operator, resolution, CJ judgment
Bibliografia / References
Sarnecki P. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 2, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016, LEX.
Piotr Polak
Autor jest asystentem w Instytucie Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7900-524X).
Zdolność sądowa podmiotu uznanego za wykreślony z Krajowego Rejestru Sądowego – glosa do postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z 23.11.2021 r., I OZ 466/21
Glosowane postanowienie dotyczy podstawowej kategorii prawa procesowego, tj. zdolności sądowej. Na tym tle zarysowały się dwie zasadnicze wątpliwości. Po pierwsze, w sprawie doszło do zbiegu podstaw do odrzucenia skargi (braki formalne oraz brak zdolności sądowej). Po drugie, skarżąca utraciła podmiotowość prawną, lecz Trybunał Konstytucyjny nadał bieg wniesionej przez nią skardze konstytucyjnej. Zdaniem autora w przypadku zbiegu podstaw do odrzucenia skargi należy oprzeć się na podstawie dalej idącej (in casu na braku zdolności sądowej). Natomiast przyznanie skarżącej legitymacji skargowej przez sąd konstytucyjny nie jest wiążące dla sądu administracyjnego.
Słowa kluczowe: postępowanie sądowoadministracyjne, zdolność sądowa, podmiotowość prawna, prawo do sądu
Piotr Polak
The author is a research assistant at the Institute of Law Studies, Polish Academy of Sciences in Warsaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7900-524X).
Capacity of an Entity Deemed Deleted from the National Court Register to Be a Party to Court Proceedings. Commentary on Decision of the Supreme Administrative Court of 23 November 2021, I OZ 466/21
The commented decision concerns a fundamental category of procedural law, i.e., the capacity to be a party in court proceedings. Against this background, two fundamental doubts emerged. Firstly, there were concurrent grounds for rejecting an appeal (formal defects and lack of capacity to be a party in court proceedings). Secondly, the appellant had ceased to be a legal subject, but the Constitutional Tribunal had decided to proceed with its constitutional complaint. In the author’s opinion, in the event of concurrent grounds for rejecting the appeal, the more far-reaching ground should be relied upon (in casu the lack of capacity to be a party in court proceedings). On the other hand, the fact that the constitutional court granted the applicant standing to lodge a constitutional complaint by is not binding on the administrative court.
Keywords: court-administrative proceedings, capacity to be a party in court proceedings, quality of being a legal subject, right to fair trial
Bibliografia / References
Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Legalis 2012.
Bosek L., Wild M. [w:] Konstytucja RP, t. 1, Komentarz do art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Legalis 2016.
Dauter B., Metodyka pracy sędziego sądu administracyjnego, LEX 2018.
Glicz M. [w:] Prawo spółdzielcze. Komentarz, red. K. Osajda, Legalis 2021.
Królikowska K. [w:] Prawo spółdzielcze. Komentarz, red. K. Osajda, Legalis 2021.
Kryla-Cudna K., Wrzołek-Romańczuk M. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 21, Prawo spółdzielcze, red. K. Pietrzykowski, Legalis 2020.
Stefaniak A., Prawo spółdzielcze. Ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych. Komentarz, LEX 2018.
Stepnowska M., Zakrzewski P. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 21, Prawo spółdzielcze, red. K. Pietrzykowski, Legalis 2020.
Tarno J.P., Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, LEX 2011.
Trzciński J., Wiącek M. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 2, red. L. Garlicki, M. Zubik, LEX 2016.
