Spółki handlowe w bieżącym orzecznictwie Sądu Najwyższego – przegląd orzecznictwa
dr Paweł Popardowski
Autor jest asystentem w Instytucie Nauk Prawnych PAN oraz członkiem Biura Studiów i Analiz Sądu Najwyższego
ORCID: 0000-0001-7133-5391.
Spółki handlowe w bieżącym orzecznictwie Sądu Najwyższego – przegląd orzecznictwa
W odniesieniu do orzecznictwa Sądu Najwyższego można pokusić się o stwierdzenie, że pełni ono ważną funkcję w kształtowaniu podejścia interpretacyjnego do przepisów ustawy z 15.09.2000 r. – Kodeks spółek handlowych. Fakt, że judykatura bezpośrednio oddziałuje na praktykę związaną z funkcjonowaniem spółek handlowych w obrocie gospodarczym, traktować należy jako zasadniczą przesłankę motywującą do podjęcia w ramach przeglądów orzecznictwa publikowanych w kwartalniku „Glosa” szerszej analizy dorobku orzeczniczego Sądu Najwyższego dotyczącego tej materii problemowej. Ponadto odwołanie się do bieżącego orzecznictwa Sądu Najwyższego pozwala na identyfikację tych sfer regulacji spółek handlowych, które kreują zasadnicze trudności interpretacyjne w sądowej praktyce stosowania przepisów Kodeksu spółek handlowych. W niniejszym przeglądzie omówione zostały trzy orzeczenia Sądu Najwyższego zapadłe w pierwszej połowie 2019 r. Dotyczą one zróżnicowanych zagadnień problemowych: skutków stwierdzenia nieważności uchwały zgromadzenia wspólników (walnego zgromadzenia akcjonariuszy) w przedmiocie pozbawienia części wspólników prawa do udziału w zysku, sposobu rozdysponowania majątkiem spółki ujawnionym po jej wykreśleniu z rejestru przedsiębiorców KRS, implikacji procesowych wynikających z przeprowadzenia podziału spółki przez wydzielenie.
Słowa kluczowe: spółki handlowe, orzecznictwo Sądu Najwyższego, podział spółek, udział wspólnika w zysku, stwierdzenie nieważności uchwały zgromadzenia wspólników (walnego zgromadzenia akcjonariuszy), Krajowy Rejestr Sądowy, wykreślenie spółki z rejestru
dr. Paweł Popardowski
The author is an assistant at the Institute of Legal Studies of the Polish Academy of Sciences and a member of the Supreme Court Research and Analyses Office
ORCID: 0000-0001-7133-5391.
Commercial Law Companies and Partnerships in the Latest Case Law of the Supreme Court – Case Law Review
With respect to the case law of the Supreme Court it can be said that it is important for the formation of approaches to interpreting the provisions of the Act of 15 September 2000 – Code of Commercial Partnerships and Companies. The fact that case law directly affects the practical functioning of commercial law companies and partnerships in economic transactions should be seen as a fundamental incentive for undertaking a broader analysis of the case law of the Supreme Court from this area in the form of case law reviews published in Glosa quarterly. Furthermore, references to the current case law of the Supreme Court enable us to identify those spheres of regulation of commercial law companies and partnerships that give rise to major interpretation difficulties in the judicial practice of applying the Code of Commercial Partnerships and Companies. This review discusses three judgements issued by the Supreme Court in the first half of 2019. They concern various problems: the effects of declaration of invalidity of a general meeting resolution in the matter of depriving some of the shareholders/partners of their share in profit, the manner of distribution of company/partnership assets revealed after it was struck off the register of entrepreneurs of the National Court Register, procedural implications of company division by means of spin-off.
Keywords: commercial law companies and partnerships, case law of the Supreme Court, division of companies, share of a shareholder/partner in profit, declaration of invalidity of a general meeting resolution, National Court Register, striking a company/partnership off the register
Bibliografia:
Allerhand M., Kodeks handlowy. Komentarz, Bielsko-Biała 1997.
Babiarz S., Łukowski W., Dopuszczalność ustanowienia likwidatora w celu dokończenia likwidacji spółki z o.o., „Prawo Spółek” 2010/3.
Bieniak M. [w:] J. Bieniak i in., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2012.
Bugajna-Sporczyk D., Likwidacja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, „Prawo Spółek” 1999/5.
Danyluk M., Rozwiązanie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, cz. 2, „Monitor Prawniczy” 2004/24.
Frąckowiak J. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. W. Pyzioł, Warszawa 2008.
Grykiel J., Postępowanie dotyczące aktywów spółki ujawnionych po jej likwidacji, „Glosa” 2011/2.
Jakubecki A., Glosa do uchwały SN z 24.01.2007 r., III CZP 143/06, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2008/7.
Januchowski A., Bartkowiak G., Dokonanie likwidacji spółki wykreślonej z rejestru, „Prawo Bankowe” 2008/4.
Kidyba A., Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz, Warszawa 2009.
Koniewicz A., Majątek polikwidacyjny spółek kapitałowych, „Glosa” 2010/4.
Kos R., Porzycki M., Sytuacja prawna majątku pozostałego po wykreśleniu spółki kapitałowej – uwagi na gruncie postulatu przymusowej likwidacji niewypłacalnych spółek, „Monitor Prawa Handlowego” 2013/3.
Kruczalak K. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. K. Kruczalak, Warszawa 2003.
Naworski J.P. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, t. 1, Tytuł III. Spółki kapitałowe, red. T. Siemiątkowski, R. Potrzeszcz, Warszawa 2011.
Pabis R., Spółka z o.o. Komentarz, Warszawa 2006.
Potrzeszcz R., Wykreślenie spółki z rejestru bez (właściwej) likwidacji – ze stanowiska wierzycieli, „Rejent” 1998/5.
Szajkowski A., Tarska M. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, t. 2, Warszawa 2005.
Szczurowski T. [w:] Ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym. Komentarz, red. K. Osajda, Warszawa 2019.
Tarska M., Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Istota. Ustrój. Funkcjonowanie, Warszawa 2003.
Węgrzynowski Ł., Skutki prawne wykreślenia spółki kapitałowej z rejestru, cz. 1, „Przegląd Prawa Handlowego” 2012/6.
Wowerek A., Dopuszczalność ustanowienia likwidatora spółki z o.o. po jej wykreśleniu z rejestru, „Gdańskie Studia Prawnicze – Przegląd Orzecznictwa” 2008.
dr Paweł Widerski
Autor jest radcą prawnym w Kancelarii Prawniczej J. Tomaszewska, B. Tomaszewski sp. j. w Warszawie.
Adresat oświadczenia woli w przedmiocie udzielenia i wypowiedzenia pełnomocnictwa procesowego – glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 13.09.2017 r., IV CZ 50/17
Glosa dotyczy zagadnienia adresata oświadczenia woli o udzieleniu pełnomocnictwa procesowego i wypowiedzeniu pełnomocnictwa procesowego. Niepoprawne jest używanie terminu „cofnięcie pełnomocnictwa procesowego” jako synonimu terminu „wypowiedzenie pełnomocnictwa procesowego”. Stanowisko Sądu Najwyższego, że adresatem tych oświadczeń woli jest pełnomocnik, a nie sąd, zasługuje na akceptację. Jednak nawet jeśli te oświadczenia woli zostaną skierowane do niewłaściwego adresata, np. do sądu, ale pełnomocnik faktycznie się z nimi zapozna, to wywołają one skutek prawny z chwilą faktycznego zapoznania.
Słowa kluczowe: udzielenie pełnomocnictwa procesowego, wypowiedzenie pełnomocnictwa procesowego, adresat oświadczenia woli
Paweł Widerski
The author is an attorney at law and works for Kancelaria Prawnicza J. Tomaszewska, B. Tomaszewski sp. j. law firm in Warsaw.
Addressee of the Declaration of Intent Granting or Terminating a Procedural Power of Attorney. Commentary on Supreme Court Decision of 13 September 2017, IV CZ 50/17
The commentary concerns the issue of the addressee of a declaration of intent granting or terminating a procedural power of attorney. The term ‘revocation of the procedural power of attorney’ used as a synonym for ‘termination of the procedural power of attorney ’ is incorrect. The position of the Supreme Court that the addressee of these declarations of intent is the attorney, and not the court, deserves to be accepted. However, even if these declarations of intent are directed at the wrong recipient, e.g. the court, but the attorney actually becomes familiar with them, they produce the legal effect upon the actual familiarization.
Keywords: grant of a procedural power of attorney, termination of a procedural power of attorney, recipient of a declaration of will
Bibliografia:
Borysiak W. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3A, Zobowiązania. Część ogólna, red. K. Osajda, Warszawa 2017.
Ciepła H. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 1, Komentarz. Art. 1–366, red. A. Marciniak, K. Piasecki, Warszawa 2014.
Drapała P., Odpowiedzialność odszkodowawcza pełnomocnika rzekomego, „Przegląd Prawa Handlowego” 2002/9.
Fabian J., Pełnomocnictwo, Warszawa 1963.
Fuchs B. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna (art. 353–534), red. M. Habdas, M. Fras, Warszawa 2018.
Gawlik B. [w:] System prawa cywilnego, red. W. Czachórski, t. 1, Część ogólna, red. S. Grzybowski, Ossolineum 1985.
Gawrylczyk W., Pełnomocnictwo procesowe, „Monitor Prawniczy” 2001/2.
Gil I. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. E. Marszałkowska-Krześ, Legalis 2018.
Gniewek E., Strugała R. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Legalis 2017.
Grykiel J. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz do art. 1–44911, red. M. Gutowski, Warszawa 2016.
Grzybowski S. [w:] System prawa cywilnego, red. W. Czachórski, t. 1, Część ogólna, red. S. Grzybowski, Ossolineum 1985.
Gudowski J. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, Postępowanie rozpoznawcze, red. T. Ereciński, Warszawa 2012.
Gudowski J., Pełnomocnictwo procesowe na tle podziału prawa na prywatne i publiczne, „Polski Proces Cywilny” 2011/1.
Janas A. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Część ogólna (art. 1–125), red. M. Habdas, M. Fras, Warszawa 2018.
Janiak A. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Część ogólna, red. A. Kidyba, Warszawa 2012.
Kaczyński M., Pełnomocnik z urzędu w sądowym postępowaniu cywilnym, Warszawa 2014.
Kawałko A., Witczak H., Prawo cywilne, Warszawa 2008.
Knoppek K. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, Artykuły 1–366, red. H. Dolecki, T. Wiśniewski, Warszawa 2013.
Kopaczyńska-Pieczniak K. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Część ogólna, red. A. Kidyba, Warszawa 2012.
Krzemiński Z., Adwokat w procesie cywilnym z wyboru i z urzędu, Kraków 1999.
Machnikowski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2016.
Malczyk M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 1, Komentarz. Art. 1–729, red. A. Góra-Błaszczykowska, Warszawa 2016.
Manowska M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. M. Manowska, Warszawa 2013.
Olejniczak A. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna, red. A. Kidyba, Warszawa 2014.
Pazdan M. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, Warszawa 2008.
Piekarski M. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, red. Z. Resich, J. Ignatowicz, J. Pietrzykowski, J.I. Bielski, Warszawa 1972.
Pinior P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Część ogólna (art. 1–125), red. M. Habdas, M. Fras, Warszawa 2018.
Pyrzyńska A. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz do art. 1–44911, red. M. Gutowski, Warszawa 2016.
Radwański Z. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, Warszawa 2008.
Radwański Z., Prawo cywilne. Część ogólna, Warszawa 2005.
Radwański Z., Uwagi o zobowiązaniach trwałych (ciągłych) na tle kodeksu cywilnego, „Studia Cywilistyczne” 1969/13–14.
Robaczyński W. [w:] Kodeks cywilny. Część ogólna. Komentarz, red. M. Pyziak-Szafnicka, P. Księżak, Warszawa 2014.
Romanowski M., Dopuszczalność wypowiedzenia umowy zawartej na czas oznaczony w świetle zasady swobody umów, „Przegląd Prawa Handlowego” 2002/11.
Rudnicki S. [w:] S. Dmowski, S. Rudnicki, Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga pierwsza. Część ogólna, Warszawa 2011.
Rzetecka-Gil A., Kodeks cywilny. Zobowiązania. Część ogólna. Komentarz, LEX 2011.
Safjan M. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2015.
Siedlecki W., Postępowanie cywilne. Zarys wykładu, Warszawa 1977.
Sieńko M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. M. Manowska, Warszawa 2013.
Smyk M., Pełnomocnictwo według kodeksu cywilnego, Warszawa 2010.
Sobkowski J., Pełnomocnictwo procesowe, jego istota, powstanie i wygaśnięcie, Poznań 1967, s. 243.
Sobolewski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Przepisy wprowadzające. Część ogólna. Własność i inne prawa rzeczowe, red. K. Osajda, Warszawa 2013.
Strzebinczyk J. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2016.
Szmidt R., Wypowiedzenie zobowiązań – uwagi na tle wykładni art. 3651 KC, „Studia Prawa Prywatnego” 2008/2.
Szpunar A., Udzielenie pełnomocnictwa, „Przegląd Sądowy” 1993/9.
Tracz G., Sposoby jednostronnej rezygnacji z zobowiązań umownych, Warszawa 2007.
Widerski P., Pełnomocnictwo w prawie polskim, Warszawa 2018.
Widerski P., Sprzeczność interesów pełnomocnika i mocodawcy w przypadku pełnomocnictwa do zabezpieczenia – glosa do wyroku SN z 28.05.2015 r., III CSK 330/14, „Monitor Prawniczy” 2017/23.
Wiśniewski T. [w:] G. Bieniek i in., Komentarz do Kodeksu cywilnego, t. 1, Księga trzecia. Zobowiązania, Warszawa 2011.
Wojewoda M. [w:] Kodeks cywilny. Część ogólna. Komentarz, red. M. Pyziak-Szafnicka, P. Księżak, Warszawa 2014.
Wolter A., Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 2001.
Zieliński A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. A. Zieliński, Warszawa 2016.
dr Przemysław Domagała
Autor jest sędzią Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi.
Nadużycie prawa do skargi na przewlekłość postępowania sądowego – glosa do postanowienia Sądu Okręgowego w Elblągu z 28.09.2018 r., I S 79/18
Przedmiotem glosy jest postanowienie Sądu Okręgowego w Elblągu wydane w następstwie skargi funduszu sekurytyzacyjnego na przewlekłość postępowania. Sąd zbadał skargę co do istoty i nie miał wątpliwości co do jej dopuszczalności. Ponieważ jednak skarga dotyczyła sprawy o zapłatę niewielkiej kwoty (ok. 500 zł), nie była precedensowa, pochodziła od operującego na dużą skalę profesjonalisty, gdyby została wniesiona do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, zostałaby uznana za niedopuszczalną jako stanowiącą nadużycie prawa. Te same zasady powinny mieć zastosowanie przed sądem polskim, jako że polskie prawo krajowe powinno być stosowane zgodnie ze standardami wynikającymi z Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Zgodnie z prawem krajowym i międzynarodowym nikt nie jest uprawniony do korzystania z prawa w sposób będący nadużyciem. Tym samym skarga na przewlekłość, taka jak będąca przedmiotem glosowanego orzeczenia, powinna być odrzucona jako pochodząca od osoby nieuprawnionej.
Słowa kluczowe: przewlekłość postępowania sądowego, skarga na przewlekłość postępowania, nadużycie prawa do skargi na przewlekłość postępowania, fundusz sekurytyzacyjny
dr Przemysław Domagała
The author is a judge of the District Court for Łódź-Śródmieście in Łódź.
Abuse of the Right to Complain about Excessive Length of Judicial Proceedings. Commentary on Decision of the Regional Court in Elbląg of 28 September 2018, I S 79/18
The subject-matter of the commentary is the decision of the Elbląg Regional Court issued in response to a complaint of a securitization fund about excessive length of judicial proceedings. The Court examined the complaint on the merits and had no doubt that it was admissible. However, the complaint concerned a claim for payment of a small amount of money (some PLN 500, or 120 EUR) and was filed by a professional business organization operating on a large scale. Such a complaint – if filed with the ECtHR – would be inadmissible as abuse of the right to complain. The same principles should apply before a court in Poland, since Polish national law should be applied according to the standards resulting from the European Convention on Human Rights. According to international and national law, one cannot exercise a right in an abusive manner. Such an act is not an exercise of that right and cannot be protected. Therefore a complaint about excessive length of judicial proceedings like in the case in question should be rejected as it comes from an unauthorized person.
Keywords: excessive length of judicial proceedings, complaint about excessive length of judicial proceedings, abuse of the right to complain about excessive length of judicial proceedings, securitizatization fund
Bibliografia:
Czapliński W., Wyrozumska A., Sędzia krajowy wobec prawa międzynarodowego, Warszawa 2001.
Gronowska B., „Znaczny uszczerbek” na interesach pokrzywdzonego jako warunek dopuszczalności skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka – dostępność a skuteczność ochrony praw jednostki, „Polski Rocznik Praw Człowieka i Prawa Humanitarnego” 2015/6.
Kałduński M., Zasada dobrej wiary w prawie międzynarodowym, Warszawa 2017.
Kułaga Ł., Traktowanie sprawiedliwe i słuszne a minimalny standard traktowania w międzynarodowym prawie inwestycyjnym, Warszawa 2016.
Longchamps de Bérier F., Nadużycie prawa w świetle rzymskiego prawa prywatnego, Wrocław 2008.
Łazarska A., Rzetelny proces cywilny, Warszawa 2012.
Plebanek M.G., Nadużycie praw procesowych w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2012.
Pyziak-Szafnicka M., Nadużycie prawa podmiotowego [w:] System Prawa Prywatnego, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2012.
Rezmer J., Nadużycie prawa do skargi jako kryterium dopuszczalności skarg indywidualnych kierowanych do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz do komitetów traktatowego systemu ochrony praw człowieka ONZ, „Polski Rocznik Praw Człowieka i Prawa Humanitarnego” 2017/8.
Szpunar A., Nadużycie prawa podmiotowego, Kraków 1947.
Waltoś S., O obstrukcji procesowej, czyli kilka uwag o nadużyciu prawa procesowego [w:] W kręgu teorii i praktyki prawa karnego. Księga poświęcona pamięci Profesora Andrzeja Wąska, red. L. Leszczyński, E. Skrętowicz, Z. Hołda, Lublin 2005.
Warchoł M., Pojęcie „nadużycia prawa” w procesie karnym, „Prokuratura i Prawo” 2007/11.
Grzegorz Siedlecki
Autor jest doktorantem w Katedrze Prawa Gospodarczego i Handlowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
Zobowiązanie do podjęcia uchwały o umorzeniu przymusowym udziałów – glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 13.04.2017 r., I ACa 1536/15
Glosowane orzeczenie dotyczy możliwości zastąpienia uchwały zgromadzenia wspólników (w szczególności dotyczącej przymusowego umorzenia udziałów) przez orzeczenie sądu, wydane w trybie art. 64 Kodeksu cywilnego. Sąd Apelacyjny w Warszawie stwierdził, że jeśli umowa spółki przewiduje obowiązek podjęcia uchwały o określonej treści przez zgromadzenie wspólników, wówczas zastąpienie takiej uchwały przez orzeczenie sądu będzie dopuszczalne. Takie stanowisko pozostaje jednak sprzeczne z charakterem prawnym kompetencji zgromadzenia wspólników. Ustanowienie takiego obowiązku podjęcia uchwały stanowi również niedopuszczalne skorzystanie z kompetencji do kształtowania treści umowy spółki z o.o., gdyż prowadzi do zmiany indywidualnych uprawnień wspólników w kolektywny obowiązek. Ponadto, uwzględnienie takiego stanowiska względem uchwały o przymusowym umorzeniu udziałów stawia pod znakiem zapytania celowość istnienia sposobu umorzenia przewidzianego w art. 199 § 4 Kodeksu spółek handlowych.
Słowa kluczowe: obowiązek podjęcia uchwały, kompetencja, zgromadzenie wspólników, umorzenie przymusowe, umorzenie automatyczne, spółka z o. o.
Grzegorz Siedlecki
The author is a doctoral student at the Chair of Commercial Law at the Faculty of Law and Administration of the Maria Curie-Sklodowska University in Lublin.
Obligation to Adopt a Resolution on Compulsory Share Redemption. Commentary on Judgment of the Court of Appeal in Warsaw of 14 April 2017, I ACa 1536/15
The commented judgment concerns the question whether a general meeting resolution (especially on compulsory redemption of shares) can be substituted with a court judgment, issued on the basis of Article 64 of the Civil Code. The Court of Appeal in Warsaw stated that if the articles of association establish an obligation for the general meeting to adopt a resolution with a specific content, it would be acceptable to substitute such a resolution with a court judgment. This statement is inconsistent with the legal nature of competences of the general meeting. Additionally, establishing an obligation to adopt a resolution would be a modification of individual shareholders’ rights into a collective duty and should be qualified as inacceptable exercise of the competence to determine the contents of the articles of association of a limited liability company. Furthermore, accepting such a statement with respect to resolutions on compulsory redemption of shares calls into question the need for the share redemption method provided in Article 199(4) of the Code of Commercial Partnerships and Companies.
Keywords: obligation to adopt a resolution, competence, general meeting, compulsory (share) redemption, automatic (share) redemption, limited liability company
Bibliografia:
Buczkowski S., Ograniczona odpowiedzialność przedsiębiorcy. Studium prawno-handlowe, Warszawa 1937.
Frąckowiak J. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 1, Komentarz do art. 1–150, red. A. Kidyba, Warszawa 2017.
Garlicki L., Zubik M. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 2, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016.
Gębusia I., Niezastępowalny charakter uchwał organów spółek, „Monitor Prawa Handlowego” 2013/4.
Kidyba A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 1, Komentarz do art. 1–150, red. A. Kidyba, Warszawa 2017.
Kidyba A., Prawo handlowe, Warszawa 2011.
Kopaczyńska-Pieczniak K., Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, Warszawa 2013.
Michalski M. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 1, Komentarz do art. 1–150, red. A. Kidyba, Warszawa 2017.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2A, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz do art. 151–226, red. A. Opalski, Warszawa 2018.
Opalski A., Pojęcie organu osoby prawnej, „Państwo i Prawo” 2009/1.
Oplustil K., Instrumenty nadzoru korporacyjnego (corporate governance) w spółce akcyjnej, Warszawa 2010.
Pazdan M., Kodeks spółek handlowych a kodeks cywilny, „Państwo i Prawo” 2001/2.
Popiołek W., Charakter prawny uchwał wspólników i organów spółek handlowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/9.
Rachwał A. [w:] System Prawa Handlowego, t. 2, Prawo spółek handlowych, red. S. Włodyka, Warszawa 2012.
Sołtysiński S., Moskwa P. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 17B, Prawo spółek kapitałowych, red. S. Sołtysiński, Warszawa 2016.
Szumański A. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 17A, Prawo spółek kapitałowych, red. S. Sołtysiński, Warszawa 2015.
Bartłomiej Ostrzechowski
Autor jest doktorantem w Instytucie Prawa Cywilnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.
Dopuszczalność uzupełnienia umowy po wyłączeniu z niej klauzuli abuzywnej – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 14.07.2017 r., II CSK 803/16
Glosowany wyrok dotyczy problematyki klauzul pozwalających na jednostronne ustalanie przez banki kursów walutowych stosowanych do określania wysokości świadczeń w umowach kredytów oraz pożyczek wypłacanych i spłacanych w złotych polskich, jednak w ten czy inny sposób odnoszących się do walut obcych (najczęściej franka szwajcarskiego). Kwestia ta jest obecnie przedmiotem tysięcy spraw sądowych i niezwykle rozbieżnych stanowisk judykatury. Pierwsza wypowiedź Sądu Najwyższego wprost odnosząca się do skutku uznania tego typu postanowienia za niedozwolone w rozumieniu art. 3851 § 1 Kodeksu cywilnego ma zatem nieocenione znaczenie dla praktyki. Jest to zarazem pierwsza pogłębiona wypowiedź Sądu Najwyższego na temat możliwości wypełnienia przez sąd luki powstałej w umowie wskutek braku związania konsumenta klauzulą abuzywną. Ma zatem również znaczenie uniwersalne.
Słowa kluczowe: klauzula abuzywna, niedozwolone postanowienie umowne, dyrektywa 93/13/EWG, umowy konsumenckie, zastąpienie klauzuli abuzywnej, analogia
Bartłomiej Ostrzechowski
The author is a doctoral student at the Institute of Civil Law of the Faculty of Law and Administration of the University of Warsaw.
Permissibility of Supplementing an Agreement after Exclusion of an Abusive Clause. Commentary on Supreme Court Judgment of 14 July 2017, II CSK 803/16
The commented judgment concerns the question of clauses that gave banks the right to unilaterally determine currency exchange rates in loan facility agreements, where the loans were disbursed and repaid in the Polish zloty, but were in some way indexed to foreign currencies (the Swiss franc in most cases). This issue is currently the subject-matter of thousands of court cases and radically different opinions are expressed in case law. The first statement from the Supreme Court referring directly to the effects of holding a contractual provision to be abusive within the meaning of Article 3851(1) of the Civil Code is thus pivotal for the practice. It is, at the same time, the first in-depth analysis of the Supreme Court concerning the possibility of a court filling in the gap in the agreement resulting from the fact that the consumer is no longer bound by the abusive clause. It is therefore a statement of universal importance.
Keywords: abusive clause, unlawful contractual provision, Directive 93/13/EEC, consumer contracts, replacement of an abusive clause, analogy
Bibliografia:
Bagińska L. [w:] M. Czarnecki, L. Bagińska, Prawo wekslowe i czekowe. Komentarz, Warszawa 2013.
Bednarek M. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. E. Łętowska, Warszawa 2013.
Czabański J., Walutowe klauzule waloryzacyjne w umowach kredytów hipotecznych. Analiza problemu, „Palestra” 2016/6.
Czech T., Ustalenie kursu walutowego w umowie pożyczki hipotecznej – glosa do wyroku SN z 14.07.2017 r., II CSK 803/16, „Monitor Prawa Bankowego” 2018/4.
Jagielska M., Nowelizacja Kodeksu cywilnego: kontrola umów i wzorców umownych, „Monitor Prawniczy” 2000/11.
Kaliński M. [w:] M. Kaliński, J. Jastrzębski, Prawo wekslowe i czekowe. Komentarz, Warszawa 2014.
Kłoda M. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 450–1088. Przepisy wprowadzające, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2015.
Knyp T., Trzciński K., Znaczenie zwyczajów i dobrych obyczajów w prawie cywilnym i handlowym, „Przegląd Prawa Handlowego” 1997/8.
Krajewski D., Charakter prawny typowej umowy o kredyt denominowany do waluty innej niż waluta polska, cz. 1, „Monitor Prawniczy” 2017/21.
Krajewski M., Nowe spojrzenie na niektóre sankcje w prawie umów konsumenckich [w:] Ochrona strony słabszej stosunku prawnego. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesorowi Adamowi Zielińskiemu, red. M. Boratyńska, Warszawa 2016.
Lackoroński B., Waluta zobowiązania i waluta świadczenia po zmianie art. 358 k.c. z 23 października 2008 r., „Przegląd Sądowy” 2011/6.
Lackoroński B. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Przepisy wprowadzające. Część ogólna. Własność i inne prawa rzeczowe, red. K. Osajda, Warszawa 2013.
Lemkowski M., Materialna ochrona konsumenta, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2002/3.
Łętowska E., Prawo umów konsumenckich, Warszawa 2002.
Łętowska E., Ujęcie problematyki umów w kodeksie cywilnym [w:] Instytucje prawne w gospodarce narodowej, red. L. Bar, Ossolineum 1981.
Machnikowski P., Prawo wekslowe, Warszawa 2009.
Machnikowski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2016.
Nowacki J., Analogia legis, Warszawa 1966.
Pecyna M., Prorogacja sądu w obrocie konsumenckim, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2003/4.
Pfeiffer T., Verbot geltungserhaltender Reduktion und ergänzende Vertragsauslegung nach der EU-Klauselrichtlinie – glosa do wyroku TS z 14.06.2012 r., C-618/10, „Kommentierte BGH-Rechtsprechung. Lindenmaier-Möhring” 2012, nr 339740.
Piotrowski M., Normy prawne imperatywne i dyspozytywne, Warszawa 1990.
Pyziak-Szafnicka M., Potrącenie w prawie cywilnym, Kraków 2002.
Radwański Z., Problemy metodologiczne dogmatyki prawa cywilnego [w:] Zagadnienia metodologiczne prawoznawstwa, red. J. Wróblewski, Ossolineum 1982.
Radwański Z., Olejniczak A., Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2017.
Radwański Z., Olejniczak A., Zobowiązania – część ogólna, Warszawa 2014.
Rosenblüth I., Prawo wekslowe. Komentarz. Orzecznictwo, Warszawa 1994.
Skory M., Klauzule abuzywne w polskim prawie ochrony konsumenta, Kraków 2005.
Szpunar A., Komentarz do prawa wekslowego i czekowego, Warszawa 2001.
Thüsing G. [w:] Vertragsrecht und AGB-Klauselwerke, red. F. Graf von Westphalen, G. Thüsing, Beck-online 2013.
Trzaskowski R., Skutki sprzeczności umów obligacyjnych z prawem. W poszukiwaniu sankcji skutecznych i proporcjonalnych, Warszawa 2013.
Wiśniewski T. [w:] G. Bieniek i in., Komentarz do kodeksu cywilnego, t. 1, Księga trzecia. Zobowiązania, Warszawa 2003.
Wolter A., Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 2001.
Zagrobelny K., O przesłankach potrącenia (art. 498 k.c.), „Przegląd Sądowy” 2005/7–8.
Zagrobelny K. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2016.
Zawada K. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz do artykułów 450–1088, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2009.
Zoll F., Kilka uwag na temat tzw. redukcji utrzymującej skuteczność, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2000/1–2.
Zoll F., Zobowiązania w zarysie. Według polskiego kodeksu zobowiązań, Warszawa 1948.
Żuławska C. [w:] G. Bieniek i in., Komentarz do Kodeksu cywilnego, t. 1, Księga trzecia. Zobowiązania, Warszawa 2011.
Agnieszka Polus
Autorka jest doktorantką w Katedrze Prawa i Postępowania Cywilnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
ORCID: 0000-0002-9164-9694.
Wykładnia umowy powołanej jako podstawa wpisu w księdze wieczystej – glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 22.06.2017 r., III CSK 256/16
Glosowane orzeczenie dotyczy kwestii granic kognicji sądu wieczystoksięgowego przy dokonywaniu wykładni oświadczenia woli wyrażonego w dokumentach powoływanych jako podstawa wpisu w księdze wieczystej. Glosa ma charakter aprobujący. Autorka podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie, czy zawarta przez strony umowa, która na skutek braku zgody wierzyciela na przejęcie przez osobę trzecią długu została skonwertowana w zobowiązanie gwarancyjne, może stanowić podstawę bezwarunkowego przeniesienia własności nieruchomości na wnioskodawcę.
Słowa kluczowe: przejęcie długu, postępowanie wieczystoksięgowe, wykładnia umowy
Agnieszka Polus
The author is a doctoral student at the Chair of CIvil Law and Procedure at the Faculty of Law and Administration of the Nicolaus Copernicus University in Toruń
ORCID: 0000-0002-9164-9694.
Interpretation of the Contract Quoted as the Basis for an Entry in the Land and Mortgage Register. Commentary on Supreme Court Decision of 22 June 2017, III CSK 256/16
The commented decision concerns the issue of limits of jurisdiction of the land and mortgage registry court when interpreting the declaration of intention expressed in documents quoted as the basis for an entry in the land and mortgage register. The commentary is an approving one. The author attempts to answer the question whether the contract concluded by the parties which, due to lack of the creditor’s consent for a third party to take over the debt, has been converted into a guarantee obligation may constitute the basis for an unconditional transfer of ownership of the property to the applicant.
Keywords: debt takeover, land and mortgage register proceedings, contract interpretation
Bibliografia:Czachórski W., Czynności prawne przyczynowe i oderwane w polskim prawie cywilnym, Warszawa 1952.
Czech T., Odmowa wpisu w księdze wieczystej – glosa do wyroku SN z 19.03.2003 r., I CKN 152/01, „Monitor Prawniczy” 2005/21.
Drapała P. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna. Suplement, red. A. Olejniczak, Warszawa 2010.
Drapała P., Przejęcie długu, przejęcie praw i obowiązków z umowy (zmiana strony umowy), Warszawa 2016.
Drapała P., Zwalniające przejęcie długu, Warszawa 2002.
Gandor K., Konwersja nieważnych czynności prawnych, „Studia Cywilistyczne” 1967/4.
Gniewek E. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 3, Prawo rzeczowe, red. E. Gniewek, Warszawa 2013.
Gutowski M., Zasada kauzalności czynności prawnych w prawie polskim, „Państwo i Prawo” 2006/4.
Jurkiewicz R., Wierzytelność i dług. Aspekty prawne i podatkowe, Warszawa 2013.
Łętowska E. [w:] System Prawa Cywilnego, red. W. Czachórski, t. 3, cz. 1, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. Z Radwański, Ossolineum 1981.
Łubkowski B. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 2, Księga trzecia. Zobowiązania, red. Z. Resich, Warszawa 1972.
Mojak J. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz do artykułów 450–1088, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2011.
Radwański Z., Olejniczak A., Zobowiązania – część ogólna, Warszawa 2016.
Radwański Z., Teoria umów, Warszawa 1977.
Radwański Z., Wykładnia oświadczeń woli składanych indywidualnym adresatom, Ossolineum 1992.
Rudnicki S., Glosa do wyroku SN z 19.03.2003 r., I CKN 152/01, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2004/2, poz. 20.
Smyczyński T., Zagadnienie czynności prawnych abstrakcyjnych w projekcie kodeksu cywilnego, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1961/4.
Zagrobelny K. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2017
Zawadzka J. [w:] Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Postępowanie wieczystoksięgowe, red. J. Pisuliński, Warszawa 2014.
Michał Jan Nowakowski
Autor jest absolwentem Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.
Wartość nieruchomości obciążonej hipotecznie w postępowaniu działowym – glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 26.01.2017 r., I CSK 54/16
Stanowisko Sądu Najwyższego w zakresie określania wartości nieruchomości obciążonej hipoteką przy podziale współwłasności przez lata było jednolite i zakładało konieczność odliczenia wartości tego obciążenia, tak samo jak pozostałych ciężarów prawnorzeczowych. Jednak rozwój zjawiska, polegającego na zawieraniu przez współwłaścicieli, jako dłużników solidarnych, umowy kredytu bankowego denominowanego w obcej walucie i zabezpieczonego hipotecznie, który w momencie zamknięcia postępowania działowego pozostaje jeszcze niespłacony, skłoniły Sąd Najwyższy do odstąpienia od utrwalonej przez lata linii orzeczniczej. Wskazane wydarzenie stanowi punkt wyjścia do rozważenia powołanych przez sąd racji, łącznie z próbą ponownej interpretacji prekluzji zawartej w art. 618 § 3 k.p.c.
Słowa kluczowe: postępowanie działowe, prekluzja, odpowiedzialność solidarna
Michał Jan Nowakowski
The author is a graduate of the Faculty of Law and Administration of the University of Warsaw.
Value of Real Property with a Mortgage Charge in Proceedings for the Division of Property. Commentary on Supreme Court Decision of 26 January 2017, I CSK 54/16
For years, the Supreme Court has presented the same standpoint on determining the value of real property encumbered with a mortgage in the course of division of joint property. The standpoint was that the charge, as well as other rights in rem encumbering the real estate had to be deducted. But the increasingly frequent phenomenon of joint owners, as joint and several debtors, entering into agreements for bank loans denominated in a foreign currency and secured by a mortgage charge, which loan still remains outstanding at the time of completion of property division, induced the Supreme Court to change the established line of case law. This event is a starting point for considering the arguments quoted by the court, including an attempt at reinterpreting the statute of repose, defined in Article 618(3) of the Code of Code of Civil Procedure.
Keywords: proceedings for the division of property, (statute of) repose, joint and several liability
Bibliografia:
Górski A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 3, Artykuły 506–729, red. H. Dolecki, T. Wiśniewski, Warszawa 2013.
Gudowski J. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 4, Postępowanie rozpoznawcze. Postepowanie zabezpieczające, red. T. Ereciński, Warszawa 2012.
Lackoroński B. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3A, Zobowiązania. Część ogólna, red. K. Osajda, Warszawa 2017.
Pyziak-Szafnicka M. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. E. Łętowska, Warszawa 2006.
Skiepko K. [w:] Komentarz do spraw o podział majątku wspólnego małżonków, red. J. Ignaczewski, Warszawa 2015.
Stempniak A., Autonomia i integracja postępowań działowych w prawie polskim, Warszawa 2017.
dr Agnieszka Goldiszewicz
Autorka jest adiunktem w Katedrze Prawa Gospodarczego i Handlowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
ORCID: 0000-0001-6437-6363.
Skutki zbycia ogółu praw i obowiązków komplementariusza w spółce komandytowo-akcyjnej – glosa do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 6.06.2018 r., I SA/Po 290/18
Glosowany wyrok koncentruje się przede wszystkim na ustaleniu konsekwencji płynących ze zbycia ogółu praw i obowiązków komplementariusza spółki komandytowo-akcyjnej, a zwłaszcza skutków wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego zmian wynikających z tego zdarzenia. Szczególnego znaczenia nabiera przede wszystkim ustalenie momentu zaistnienia zbycia ogółu praw i obowiązków komplementariusza spółki komandytowo-akcyjnej, co w dalszej kolejności determinuje ocenę skuteczności czynności dokonanych przy udziale nabywcy ogółu praw i obowiązków wspólnika.
Słowa kluczowe: spółka komandytowo-akcyjna, zbycie ogółu praw i obowiązków wspólnika, spółki osobowe
dr Agnieszka Goldiszewicz
The author is an assistant professor at the Chair of Commercial Law, Faculty of Law and Administration of the Maria Curie-Sklodowska University in Lublin
ORCID: 0000-0001-6437-6363.
Effects of Disposal of All Rights and Obligations of a General Partner in a Limited Joint-Stock Partnership. Commentary on Judgment of the Voivodeship Administrative Court in Poznań of 6 June 2018, I SA/Po 290/18
The commented judgment focuses on determining the consequences of the disposal of all rights and obligations of a general partner of a limited joint-stock partnership, in particular the effects of an entry made in the National Court Register. It is important to determine the moment when the disposal of the bundle of rights and obligations of a general partner of a limited joint-stock partnership takes effect, which further determines the assessment whether transactions performed with the acquirer of all rights and obligations of a partner are effective.
Keywords: limited joint-stock partnership, disposal of all rights and obligations of a partner, partnerships
Bibliografia:
Goldiszewicz A., Wybrane problemy na tle konstytutywnych i deklaratoryjnych wpisów do rejestru osobowych spółek prawa handlowego, „Monitor Prawniczy” 2017/12.
Kidyba A., Kodeks spółek handlowych, t. 1, Komentarz do art. 1–300, Warszawa 2018.
Kopaczyńska-Pieczniak K., Pozycja prawna wspólnika spółki jawnej, Warszawa 2013.
Naworski J.P. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 16, Prawo spółek osobowych, red. A. Szajkowski, Warszawa 2008.
Sołtysiński S. [w:] S. Sołtysiński, A. Szumański, A. Szajkowski, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 1, Komentarz do art. 1–150, Warszawa 2001.
Tobolska-Grela K. [w:] Spółka komandytowo-akcyjna, red. A. Kidyba, Warszawa 2013.
Witosz A.J. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 1, Komentarz do art. 1–150, red. A. Kidyba, Warszawa 2017.
Witosz A.J., Odpowiedzialność wspólników spółek osobowych. Przypadki szczególne, Warszawa 2008.
Witosz J.A., Odpowiedzialność z tytułu zawarcia umowy spółki osobowej z przedsiębiorcą, „Rejent” 2008/5
dr Angelina Stokłosa
Autorka jest adwokatem w Warszawie.
Odpowiedzialność członka zarządu spółki z o.o. – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 9.02.2018 r., I CSK 246/17
Glosowany wyrok dotyczy doniosłego praktycznie zagadnienia odpowiedzialności członka zarządu spółki z o.o. za szkodę wyrządzoną spółce. Problematyka ta, mimo że często poruszana w piśmiennictwie oraz judykaturze, budzi szereg wątpliwości i jako taka należy do spornych. W omawianym wyroku Sąd Najwyższy przyjął, że z uwagi na fakt, iż w przepisie art. 293 § 1 k.s.h. jako jedną z przesłanek odpowiedzialności członka zarządu wskazuje się wyrządzenie przez członka zarządu szkody spółce, nie można mówić o spełnieniu się tej przesłanki w przypadku, gdy istnieje jedynie prawdopodobieństwo wyrządzenia spółce szkody. Teza ta, choć w założeniach trafna i zasługująca na aprobatę, została sformułowana na tle stanu faktycznego nieuzasadniającego jej przyjęcia. Wyrok ten stanowi asumpt do zrewidowania najnowszego orzecznictwa dotyczącego odpowiedzialności zarządców spółek kapitałowych i ponownego objęcia go refleksją.
Słowa kluczowe: odpowiedzialność członka zarządu, spółka z o.o., interes spółki
dr Angelina Stokłosa
The author is an advocate in Warsaw.
The Liability of a Board Member in a Limited Liability Company. Commentary on Supreme Court Judgment of 9 February 2018, I CSK 246/17
The commented judgment discusses an important practical issue of the liability of a management board member in a limited liability company (sp. z o.o.) for damage caused to the company. This issue, although often mentioned in literature and case law, still raises a number of doubts. In the commented judgment the Supreme Court assumed that in the light of Article 293(1) of the Code of Commercial Partnerships and Companies it cannot be said that the board member is deemed liable if there is only a probability of causing damage to the company. This statement, though accurate and deserving of approval, was formulated against the background of the facts that did not justify its adoption. Thus, this judgment is an opportunity for review and rethink of the latest case law regarding the liability of managers.
Keywords: liability of a management board member, limited liability company, interest of a company
Bibliografia:
Allerhand M., Kodeks handlowy z komentarzem, Bielsko-Biała 1995.
Jastrzębski J., W sprawie odpowiedzialności członków organów spółek kapitałowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2013/7.
R. Pabis R. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2B, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 227–300, red. A. Opalski, Warszawa 2018.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2B, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 227–300, red. A. Opalski, Warszawa 2018.
Opalski A., Oplustil K., Niedochowanie należytej staranności jako przesłanka odpowiedzialności cywilnoprawnej zarządców spółek kapitałowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2013/3.
Oplustil K., Instrumenty nadzoru korporacyjnego (corporate governance) w spółce akcyjnej, Warszawa 2010.
Pabis R. [w:] J. Bieniak i in., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2017.
Wajda D., Obowiązek lojalności w spółkach handlowych, Warszawa 2009.
dr Jakub Biernat
Autor jest adiunktem w Katedrze Prawa Cywilnego na Wydziale Prawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego oraz notariuszem w Krakowie
ORCID: 0000-0002-3546-8098.
Zmiana umowy spółki komandytowej, której wspólnikami są spółka z o.o. i członek jej zarządu – glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 7.09.2018 r., III CZP 42/18
W glosowanej uchwale przyjęto godne aprobaty zapatrywanie, że dokonanie zmiany umowy spółki komandytowej następuje co do zasady na mocy umowy zmieniającej, a nie uchwały wspólników oraz trafne stanowisko, w myśl którego, gdy stronami umowy zmieniającej umowę spółki komandytowej są spółka z o.o. i członek zarządu tej spółki, wówczas spółkę z o.o. reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników.
Słowa kluczowe: spółka komandytowa, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, reprezentacja spółki, zmiana umowy spółki
dr Jakub Biernat
The author is an assistant professor at the Chair of Civil Law, at the Faculty of Law, Administration, and International Relations, Andrzej Frycz Modrzewski Krakow University and a practicing notary in Krakow
ORCID: 0000-0002-3546-8098.
Amendment to a Limited Partnership Agreement where the Partners are a Limited Liability Company and its Management Board Member. Commentary on Supreme Court Resolution of 7 September 2018, III CZP 42/18
In the commented resolution it was correctly accepted that an amendment to the limited partnership agreement as a rule has the form of an amending agreement, not a resolution of the partners. There is also an accurate position that if the parties to the agreement amending the limited partnership agreement are a limited liability company and a member of the management board of that company, then the limited liability company is represented by the supervisory board or an attorney in fact appointed by a resolution of the general meeting.
Keywords: limited partnership, limited liability company, company representation, amendment to partnership agreement
Bibliografia:
Biernat J., Tryb dokonania zmiany postanowień umowy spółki jawnej, partnerskiej i komandytowej, „Krakowski Przegląd Notarialny” 2018/1.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2A, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 151–226, red. A. Opalski, Warszawa 2018.
Rudziakowicz A., Posadzy S., Zmiany umowy spółek handlowych – uchwała czy umowa?, „Krakowski Przegląd Notarialny” 2017/4.
Zbiegień-Turzańska A., Reprezentacja spółek kapitałowych i spółdzielni, Warszawa 2018.
Grzegorz Borkowski
Autor jest sędzią Naczelnego Sądu Administracyjnego w stanie spoczynku
Zajęcie środków niepodlegających egzekucji – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 31.01.2019 r., II FSK 3034/18 (orzeczenie kwartału)
Organ egzekucyjny dokonał zajęcia przekazanego na rachunek bankowy świadczenia wychowawczego wyłączonego z mocy ustawy z egzekucji. Kto zawinił: bank, który posłusznie przekazał zajęte środki pieniężne na rachunek organu czy organ egzekucyjny, który „w ciemno” dokonał zajęcia? Kto powinien usunąć skutki naruszenia prawa? Na te pytania jednoznacznej odpowiedzi udzielił Naczelny Sąd Administracyjny w prezentowanym tu wyroku. Szczególnej uwadze czytelników polecam argumentację Sądu odnoszącą się do przepisów Konstytucji RP oraz zasad ogólnych postępowania administracyjnego.
Słowa kluczowe: świadczenie wychowawcze, zajęcie rachunku bankowego, wyłączenie spod egzekucji, skarga na czynność egzekucyjną
Grzegorz Borkowski
The author is a retired judge of the Supreme Administrative Court.
Attachment of Funds Not Subject to Enforcement. Judgment of the Supreme Administrative Court of 31 January 2019, II FSK 3034/18 (Decision of the Quarter)
An enforcement authority attached the child-rearing benefit transferred to the bank account, which benefit is exempt from enforcement by statutory law. Whose fault was is? The bank’s, because it obediently transferred the attached funds to the authority’s account, or the enforcement authority’s, because it made the attachment ‘on spec’? Who should remove the consequences of violation of the law? These questions were answered unequivocally by the Supreme Administrative Court in the judgment presented in this article. I particularly recommend to the readers the Court’s argumentation referring to the Polish Constitution and the general principles of administrative proceedings.
Keywords: child-rearing benefit, bank account attachment, exemption from enforcement, complaint about enforcement act
Jarosław Olesiak
Autor jest asystentem w Katedrze Prawa Finansowego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego
ORCID: 0000-0001-7450-8649.
Łukasz Pajor
Autor jest asystentem w Katedrze Prawa Finansowego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego
ORCID: 0000-0001-7814-9727.
Zwrot wynagrodzenia przysługującego płatnikowi z tytułu poboru płatniczego a nienależne pobranie podatku – glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 30.06.2014 r., II FSK 1784/12
Glosowane orzeczenie dotyczy zwrotu wynagrodzenia płatnika z tytułu poboru płatniczego w razie powstania nadpłaty podatkowej. Zastosowanie przez płatnika obniżonej stawki podatkowej przy dokonywaniu potrącenia podatku było w stanie sprawy uzależnione od posiadania ważnego certyfikatu rezydencji podatkowej podatnika. Nieprzedłożenie certyfikatu nie dawało płatnikowi podstawy do przyjęcia stawki obniżonej, co oznacza, że pobranie podatku na zasadach ogólnych wyczerpywało znamiona prawidłowego i zgodnego z prawem poboru. W tej sytuacji wynagrodzenie płatnika było w pełni należne i nie zachodziły przesłanki do jego zwrotu.
Słowa kluczowe: pobór płatniczy, zwrot wynagrodzenia płatnika, nienależne pobranie podatku, decyzja w przedmiocie zwrotu wynagrodzenia płatnika
Jarosław Olesiak
The author is an assistant at the Chair of Financial Law of the Faculty of Law and Administration of the University of Łódź ORCID: 0000-0001-7450-8649.
Łukasz Pajor
The author is an assistant at the Chair of Financial Law of the Faculty of Law and Administration of the University of Łódź ORCID: 0000-0001-7814-9727.
Refund of Tax Remitter’s Remuneration and Undue Tax Collection. Commentary on Judgment of the Supreme Administrative Court of 30 June 2014, II FSK 1784/12
The paper refers to the return of a tax remitter’s remuneration in the event of a tax overpayment. In the examined case, application of a reduced tax rate was dependent on the submission of a taxpayer’s valid tax residence certificate. Failure to produce the certificate did not give the tax remitter a basis for applying a reduced rate. It leads to the conclusion that collection of tax according to general rules was correct and lawful. In this situation, the tax remitter’s remuneration was fully due and there was no reason to refund it.
Keywords: tax remitter’s duties, refund of tax remitter’s remuneration, undue tax collection, decision on the refund of tax remitter’s remuneration
Bibliografia:
Babiarz S. [w:] S. Babiarz i in., Ordynacja podatkowa. Komentarz, Warszawa 2013.
Budziarek M., Charakter prawny poboru podatku przez płatnika, „Kwartalnik Prawa Podatkowego” 2010/3–4.
Budziarek M., Zobowiązanie płatnicze – charakter, konstrukcja oraz relacje pomiędzy zobowiązaniem płatniczym a zobowiązaniem podatkowym, „Studia Prawno-Ekonomiczne” 2017/103.
Budziarek M. [w:] Ordynacja podatkowa. Komentarz, red. H. Dzwonkowski, Warszawa 2016.
Dębowska-Romanowska T., Prawo finansowe. Część konstytucyjna wraz z częścią ogólną, Warszawa 2010.
Janicki T., Obowiązki płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych, „Przegląd Podatkowy” 2016/3.
Kucharski A., Podstawowe problemy działania materialnego prawa podatkowego w czasie, „Toruński Rocznik Podatkowy” 2009.
Pajor Ł. [w:] Prawo podatkowe, t. 1, red. M. Sęk, Łódź 2014.
Teszner K. [w:] System Prawa Finansowego, t. 3, Prawo daninowe, red. L. Etel, Warszawa 2010.
Marcin Michna
Autor jest doktorantem w Instytucie Prawa Cywilnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz doradcą podatkowym
ORCID: 0000-0002-1923-5219.
Piotr Modrzejewski
Autor jest doktorantem w Instytucie Prawa Cywilnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego
ORCID: 0000-0002-4987-4951.
Goodwill jako przedmiot ochrony prawa podmiotowego (uwagi na tle problemu opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych wartości firmy) – glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 14.11.2018 r., II FSK 3253/16
Glosa dotyczy pojawiającego się dość często w praktyce, a budzącego rozbieżności w orzecznictwie, problemu opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych części ceny przedsiębiorstwa przypadającej na tzw. wartość firmy (goodwill). Odpowiedź na pytanie, czy część ceny przypadająca na wartość firmy podlega opodatkowaniu, zależy od ustalenia, czy na gruncie prawa polskiego istnieje prawo podmiotowe do wartości firmy. Odpowiedź na tak postawione pytanie wymaga analizy pojęcia prawa podmiotowego z jednej strony oraz analizy tego, czym w istocie jest wartość firmy, z drugiej. Przeprowadzona analiza doprowadziła autorów do konkluzji, że de lege lata brak jest możliwości skonstruowania prawa podmiotowego do wartości firmy, dlatego część ceny stanowiąca goodwill nie powinna podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Słowa kluczowe: podatek od czynności cywilnoprawnych, wartość firmy, prawa podmiotowe, przedmiot ochrony prawa podmiotowego
Marcin Michna
The author is a doctoral student at the Civil Law Institute, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, and a tax advisor
ORCID: 0000-0002-1923-5219.
Piotr Modrzejewski
The author is a doctoral student at the Civil Law Institute, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw
ORCID: 0000-0002-4987-4951.
Goodwill as the Object of Protection under a Right. Remarks on the Issue of Taxation of Goodwill with Civil Law Transactions Tax. Commentary on Judgment of the Supreme Administrative Court of 14 November 2018, No. II FSK 3253/16
The commentary concerns the problem of taxation with civil law transaction tax of the part of an enterprise’s price corresponding to goodwill, which appears quite often in practice and which gives rise to discrepancies in case law. The answer to the question whether the part of the price corresponding to goodwill is liable to tax depends on determining whether, under Polish law, there exists the right to goodwill. The answer to such a question requires, on the one hand, an analysis of the notion of a right and, on the other hand, an analysis of what goodwill actually is. The analysis leads the authors to the conclusion that as the law currently stands it is impossible to construct the right to goodwill, therefore the part of the price corresponding to goodwill should not be liable to civil law transactions tax.
Keywords: civil law transaction tax, goodwill, taxation, rights, object of protection under a right
Bibliografia:
Borowski K., Analiza fundamentalna. Metody wyceny przedsiębiorstwa, Warszawa 2014.
Brzozowski A., Kocot W.J., Skowrońska-Bocian E., Prawo cywilne. Część ogólna, Warszawa 2015.
Filipczyk H., Podatek od czynności cywilnoprawnych. Komentarz, Warszawa 2015.
Gawlik B., Ochrona dóbr osobistych. Sens i nonsens tzw. praw podmiotowych osobistych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej” 1985/46.
Grzybowski S., Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 1985.
Huijgen C.A., Valuation of Purchased Goodwill. Economic and Accounting Approaches, Groningen 1996.
Kaliński M., Szkoda na mieniu i jej naprawienie, Warszawa 2008.
Kępiński J., Kępiński M., Nestoruk I.B., Oznaczenia odróżniające [w:] System Prawa Prywatnego, t. 15, Prawo konkurencji, red. M. Kępiński, Warszawa 2013.
Michna M., Bitcoin jako przedmiot stosunków cywilnoprawnych, Warszawa 2018.
Nowińska E., Ochrona funkcjonowania rynku na podstawie art. 15 ZNKU [w:] System Prawa Prywatnego, t. 15, Prawo konkurencji, red. M. Kępiński, Warszawa 2014.
Pazdan M., Dobra osobiste i ich ochrona [w:] System Prawa Prywatnego, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2012.
Pyziak-Szafnicka M., Prawo podmiotowe [w:] System Prawa Prywatnego, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2012.
Radwański Z., Olejniczak A., Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2017.
Radwański Z., Olejniczak A., Zobowiązania – część ogólna, Warszawa 2017.
Szewczyk J., O cywilnoprawnych aspektach bitcoina, cz. 1, „Monitor Prawniczy” 2018/5; cz. 2, „Monitor Prawniczy” 2018/6.
Wolter A., Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 2001.
dr Jan Ciechorski
Autor jest wykładowcą Wyższej Szkoły Humanitas w Sosnowcu, członkiem Komisji Ekspertów do spraw Ochrony Zdrowia Psychicznego przy Rzeczniku Praw Obywatelskich.
Odpowiedzialność odszkodowawcza Państwa za wadliwy nadzór nad wykonywaniem środka zabezpieczającego – glosa do wyroku Sądu Okręgowego w Zielonej Górze z 10.10.2017 r., I C 418/16
Zastosowanie środka zabezpieczającego w postaci umieszczenia w szpitalu psychiatrycznym stanowi bardzo głęboką ingerencję w podstawowe prawa i wolności człowieka. Na sądzie zaś ciąży obowiązek nadzoru nad wykonywaniem orzeczonych środków zabezpieczających, co w konsekwencji uzasadnia odpowiedzialność Skarbu Państwa za nieprzeniesienie sprawcy z oddziału o wzmocnionym stopniu zabezpieczenia do oddziału o podstawowym stopniu zabezpieczenia. Podstawą odpowiedzialności będzie art. 417 k.c. przewidujący odpowiedzialność za wykonywanie władzy publicznej, przepis ten nie wskazuje zakresu odszkodowawczego, w konsekwencji ustalając obowiązek naprawienia szkody, należy się posłużyć przepisami szczegółowymi Kodeksu cywilnego. Jednocześnie niewątpliwe jest, że odpowiedzialność za bezprawne wykonywanie władzy publicznej obejmuje szkody majątkowe oraz niemajątkowe.
Słowa kluczowe: środek zabezpieczający, odpowiedzialność za wykonywanie władzy publicznej, naruszenie dóbr osobistych, zadośćuczynienie za krzywdę
dr Jan Ciechorski
The author is a lecturer at the Humanitas University in Sosnowiec and a member of the Ombudsman’s Committee of Experts for Mental Health Protection.
The State’s Liability in Damages for Deficient Supervision over the Execution of a Security Measure. Commentary on Judgment of the Regional Court in Zielona Góra of 10 October 2017, I C 418/16
The application of a security measure in the form of placement in a psychiatric hospital is a very deep interference with the fundamental human rights and freedoms. It is the court's duty to supervise the execution of the adjudicated security measures, which in turn justifies the State Treasury's responsibility for not transferring the perpetrator from an enhanced-security ward to a ward with a basic degree of security. The basis for the liability will be Article 417 of the Civil Code, which provides for liability for the exercise of public authority. This provision does not indicate the scope of compensation, consequently, when determining the obligation to redress the damage, the court should refer to the detailed provisions of the Civil Code. At the same time, it is unquestionable that liability for unlawful exercise of public authority includes both property and non-property damage.
Keywords: security measure, liability for the exercise of public authority, infringement of personal rights, compensation for non-financial damage
Bibliografia:
Bagińska E. [w:] System Prawa Administracyjnego, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, t. 12, E. Bagińska, J. Parchomiuk, Odpowiedzialność odszkodowawcza w administracji, Warszawa 2016.
Bagińska E., Odpowiedzialność odszkodowawcza za wykonywanie władzy publicznej, Warszawa 2006.
Banaszczyk Z. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2014.
Banaszczyk Z., Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przy wykonywaniu władzy publicznej, Warszawa 2012.
Bieniek G. [w:] Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania, red. G. Bieniek, t. 1, Warszawa 2006.
Dyskusja na temat referatu Marka Safjana „Odpowiedzialność państwa na podstawie artykułu 77 Konstytucji” [w:] Odpowiedzialność władzy publicznej za wyrządzoną szkodę w świetle artykułu 77 ustęp 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, red. M. Wyrzykowski, Warszawa 2000.
Dzienis P., Odpowiedzialność cywilna władzy publicznej, Warszawa 2006.
Kalisz T., Nadzór penitencjarny a nadzór procesowy nad zatrzymaniem, „Prokuratura i Prawo” 2011/11.
Kondek J.M., Bezprawność jako przesłanka odpowiedzialności odszkodowawczej, Warszawa 2013.
Kubas A., Deliktowa odpowiedzialność odszkodowawcza Skarbu Państwa (wybrane zagadnienia), „Transformacje Prawa Prywatnego” 2011/3.
Olejniczak A. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 2, Zobowiązania. Część ogólna, red. A. Kidyba, Warszawa 2010.
Radwański Z., Odpowiedzialność odszkodowawcza za szkody wyrządzone przy wykonywaniu władzy publicznej w świetle projektowanej nowelizacji Kodeksu cywilnego, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2004/2.
Safjan M., Odpowiedzialność odszkodowawcza władzy publicznej (po 1 września 2004 roku), Warszawa 2004.
Skoczylas J.J., Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez władzę publiczną, Warszawa 2005.
