Wzajemne uznawanie orzeczeń nakładających kary pieniężne w świetle standardów procesowych Unii Europejskiej
Monika Stefaniak-Dąbrowska
Autorka jest sędzią, Kierownikiem Sekcji Wykonania Orzeczeń V Wydziału Karnego w Sądzie Rejonowym dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi (ORCID: 0000-0002-7586-2903).
Wzajemne uznawanie orzeczeń nakładających kary pieniężne w świetle standardów procesowych Unii Europejskiej
Niniejsza publikacja poświęcona została problematyce związanej z wykonywaniem kar pieniężnych w oparciu o decyzję 2005/214/WSiSW, której praktyczne zastosowanie w ostatnich latach zauważalnie wzrosło. Celem opracowania jest wykazanie, że rozwiązania przyjęte przez niektóre państwa członkowskie w ramach krajowych procedur nakładania kar pieniężnych mogą budzić wątpliwości w świetle obowiązujących w Unii Europejskiej standardów ochrony praw podstawowych, podważając tym samym zaufanie do systemu wykonywania kar ustanowionego na mocy przywołanej decyzji ramowej.
Słowa kluczowe: organy sądowe, kary pieniężne, prawa podstawowe, prawo do obrony, wzajemne uznawanie
Monika Stefaniak-Dąbrowska
The author is a judge, the Head of the Judgment Enforcement Section of the Fifth Criminal Division of the District Court for Łódź-Śródmieście in Łódź (ORCID: 0000-0002-7586-2903).
Mutual Recognition of Decisions Imposing Financial Penalties in the Light of EU Procedural Standards
This publication discusses the topics relating to enforcement of financial penalties on the basis of Decision 2005/214/JHA, whose practical application has been gaining importance noticeably in recent years. The paper aims to demonstrate that the solutions adopted in some Member States as part of national procedures of imposing financial penalties can give rise to doubts in the light of fundamental rights protection standards applicable in the European Union, thus undermining trust in the penalty enforcement system established on the basis of the cited framework decision.
Keywords: court authorities, financial penalties, fundamental rights, right of defence, mutual recognition
Bibliografia / References:
Baranowska N., Stosowanie wykładni zgodnej z prawem unijnym w sporach horyzontalnych w razie nieprawidłowej implementacji dyrektywy, „Europejski Przegląd Sądowy” 2018/2.
Escudero M.L., El reconocimiento mutuo de sanciones pecuniarias en la Unión Europea, https://www.academia.edu/24520850/El_reconocimiento_mutuo_de_sanciones_pecuniarias_en_la_Uni%C3%B3n_Europea (dostęp: z 22.03.2020 r.).
Häussermann B., Johnson Ch., Mutual Recognition od Financial Penalties. Practical Experiences in Germany with the Application of Framework Decision 2005/214/JHA, https://eucrim.eu/articles/mutual-recognition-financial-penalties/ (dostęp: 17.01.2020 r.).
Johnson Ch., Liweń M., Transgraniczne egzekwowanie kar pieniężnych – praktyczne doświadczenia w zakresie stosowania Decyzji ramowej Rady 2005/214, „Studia Prawnoustrojowe” 2015/28.
Kierzynka R., Postępowanie w sprawach karnych ze stosunków międzynarodowych, Komentarz do działu XIII k.p.k., Warszawa 2016.
Kierzynka R. [w:] S. Buczma i in., Postępowanie w sprawach karnych ze stosunków międzynarodowych. Komentarz do działu XIII KPK, Warszawa 2016.
Nita-Światłowska B., Orzeczenia podlegające wykonaniu w trybie określonym w rozdziałach 66a i 66b k.p.k., implementujących decyzję ramową w sprawie stosowania zasady wzajemnego uznawania do kar o charakterze pieniężnym, cz. 1, „Europejski Przegląd Sądowy” 2014/10.
Nowicki M.A., Wokół Konwencji Europejskiej, Komentarz do Europejskiej Konwencji Prawa Człowieka, Warszawa 2017.
Ostropolski T., Pojęcie organu sądowego w ramach współpracy wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych, „Europejski Przegląd Sądowy” 2019/9.
Pando Echevarria I., Módulo IV. Tema 12. Sanciones Pecuniarias, http://www5.poderjudicial.es/cvcp12-13/CVCP13-12-ES.pdf (dostęp: z 17.01.2019 r.).
Zielińska E., Serzysko A., Wzajemne uznawanie kar o charakterze pieniężnym, https://iws.gov.pl/wp-content/uploads/2018/08/Wzajemne-uznawania-kar-Zieli%C5%84ska-Serzysko-ca%C5%82o%C5%9B%C4%87.pdf (dostęp: 20.03.2020 r.).
Joanna Mazur
Autorka jest doktorantką w Katedrze Prawa Europejskiego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego i pracuje jako analityczka w DELab UW (ORCID: 0000-0002-0417-5743).
Unia Europejska wobec rozwoju sztucznej inteligencji: proponowane strategie regulacyjne a budowanie jednolitego rynku cyfrowego
Opublikowana 19.02.2020 r. Biała księga w sprawie sztucznej inteligencji. Europejskie podejście do doskonałości i zaufania stanowi kolejny krok w próbach budowania europejskiego podejścia do regulacji nowych technologii. Zawarte w niej zapowiedzi osadzone powinny zostać w szerszej problematyce działań podejmowanych przez Unię Europejską w obszarze wyznaczania standardów regulacyjnych odnoszących się do gospodarki cyfrowej. Celem artykułu jest opis dotychczasowych działań Unii Europejskiej odnoszących się do sztucznej inteligencji. Komunikaty Komisji dotyczące strategii cyfryzacji Europy wydają się świadczyć o ewolucji podejścia do jednolitego rynku cyfrowego jako już nie tyle osobnego komponentu integracji, co bardziej jako elementu mającego za zadanie wspierać osiąganie innych jej celów.
Tekst powstał w ramach realizacji grantu „Zautomatyzowane podejmowanie decyzji a zakaz dyskryminacji na gruncie prawa europejskiego”, finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki, numer projektu: 2018/29/N/HS5/00105.
Słowa kluczowe: sztuczna inteligencja, Biała księga w sprawie sztucznej inteligencji, jednolity rynek cyfrowy, prawa podstawowe, strategie regulacyjne wobec nowych technologii
Joanna Mazur
The author is a PhD student at the Department of the European Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw and works as an analyst in DELab UW (ORCID: 0000-0002-0417-5743).
The European Union and the Development of Artificial Intelligence: Proposed Regulatory Strategies in the Light of the Creation of the Digital Single Market
The article is an analysis of the Commission’s communications published in February 2020 on the topic of artificial intelligence and new technologies. The hypothesis verified in the text is an observation according to which documents published by the Commission show a trend to present issues linked to the digitalization and the development of new technologies in a broader context of the European integration. It is a shift compared to the approach adopted in A Digital Single Market Strategy for Europe, in which digitalization was presented as a separate dimension of European integration. In the Commission’s new approach, it is possible to observe that, on the one hand, specific characteristics of systems using artificial intelligence are noticed and the relevant regulatory requirements are proposed. On the other hand, new technologies seem to be presented as an instrument serving also the achievement of other goals, in particular the EU’s efforts in the area of climate neutrality.
The paper was written as part of implementation of grant project ‘Automated decision-making in the context of prohibition of discrimination in EU law’, funded by the National Science Centre, project number: 2018/29/N/HS5/00105.
Keywords: artificial intelligence, White Paper on Artificial Intelligence, digital single market, fundamental rights, regulatory strategies towards new technologies
Bibliografia / References:
Anusz A., Podmiotowość prawna osoby elektronicznej a rozwój sztucznej inteligencji w wybranych obszarach prawa konsumenckiego, „Internetowy Przegląd Prawniczy TBSP UJ” 2019/2.
Chłopecki A., Sztuczna inteligencja – szkice prawnicze i futurologiczne, Warszawa 2018.
Derdak M.K., Czy androidy śnią o zmowach cenowych? Algorytmy cenowe, sztuczna inteligencja i prawo konkurencji, „internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny” 2018/8.
Flisak D., Wpływ rozwoju nowoczesnych technologii na proces stanowienia prawa w Polsce i wybranych państwach Unii Europejskiej, „Zeszyty Prawnicze BAS” 2019/3.
Frania A., Transport autonomiczny a polskie prawo w kolejnym 100-leciu niepodległości, „Studia Iuridica” 2018/77.
Jankowska M., Podmiotowość prawna sztucznej inteligencji? [w:] O czym mówią prawnicy, mówiąc o podmiotowości, red. A. Bielska-Brodziak, Katowice 2015.
KE, Liability for Artificial Intelligence and Other Emerging Digital Technologies, Bruksela 2019.
Lehman-Wilzig S.N., Frankenstein unbound: Towards a legal definition of artificial intelligence, „Futures”, 1981/6.
Niklas J., Problem dyskryminacji automatycznej – uwagi na tle ogólnego rozporządzenia o ochronie danych osobowych, „Europejski Przegląd Sądowy” 2019/7.
Sacha G., Sztuczna inteligencja a prawo autorskie, „Przegląd Prawno-Ekonomiczny” 2019/47.
Schwartz O., Untold History of AI: Algorithmic Bias Was Born in the 1980s. A medical school thought a computer program would make the admissions process fairer – but it did just the opposite, „IEEE Spectrum”, 15.04.2019 r., https://spectrum.ieee.org/tech-talk/tech-history/dawn-of-electronics/untold-history-of-ai-the-birth-of-machine-bias (dostęp: 21.02.2020 r.).
Stylec-Szromek P., Sztuczna inteligencja – prawo, odpowiedzialność, etyka, „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i Zarządzanie” 2018/123.
Świerczyński M., Żarnowiec Ł., Prawo właściwe dla odpowiedzialności za szkodę spowodowaną przez wypadki drogowe z udziałem autonomicznych pojazdów, „Zeszyty Prawnicze” 2019/2.
Zuboff S., The Age of Surveillance Capitalism. The Fight for a Human Future at the New Frontier of Power, New York 2019.
dr hab. Barbara Nita-Światłowska
Autorka jest profesorem Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie (ORCID: 0000-0003-2815-4119).
Pytanie prejudycjalne w postępowaniu incydentalnym dotyczącym tymczasowego aresztowania – glosa do postanowienia Trybunału Sprawiedliwości z 12.02.2019 r., C-8/19 PPU, postępowanie karne przeciwko R.H.
Analizowane postanowienie Trybunału Sprawiedliwości wskazuje na niedopuszczalność stanowienia w wewnętrznych systemach prawnych państw członkowskich Unii Europejskiej jakichkolwiek przepisów ograniczających prawo sądu do wystąpienia z pytaniem prejudycjalnym, w tym na niezgodność z prawem unijnym takich uregulowań, które przywidywałyby sankcje dyscyplinarne dla sędziów decydujących się na wszczęcie postępowania przed trybunałem luksemburskim. Orzeczenie to odnosi się bezpośrednio do takich decyzji procesowych, które dotyczą tymczasowego aresztowania. Stanowisko wyrażone w tej kwestii przez Trybunał Sprawiedliwości ma jednak w tym zakresie charakter uniwersalny. Postanowienie odnosi się także do innego zagadnienia, określa mianowicie granice dopuszczalnego formułowania postanowienia w przedmiocie tymczasowego aresztowania w zakresie stopnia prawdopodobieństwa popełnienia przestępstwa zarzuconego oskarżonemu.
Słowa kluczowe: postępowanie karne, tymczasowe aresztowanie, pytanie prejudycjalne, dyrektywa (UE) 2016/343, wypowiadanie się o winie przed skazaniem
dr hab. Barbara Nita-Światłowska
The author is a professor of the Cracow University of Economics (ORCID: 0000-0003-2815-4119).
Request for a Preliminary Ruling in Incidental Proceedings Concerning Pre-Trial Detention. Commentary on Court of Justice Judgment of 12 February 2019, C-8/19 PPU, criminal procedure against R.H.
The discussed decision of the Court of Justice holds inadmissible the adoption in the internal legal systems of the Member States of the European Union of any provisions limiting the courts’ right to request a preliminary ruling, including disciplinary sanctions for judges who decide to initiate such proceedings before the Luxembourg Court. This ruling relates directly to the procedural decisions on pre-trial detention. However, the view expressed in this regard by the Court of Justice is much more general in nature. It relates to broader issue, namely the general permissibility of formulating the decision on pre-trial detention with reference to the extent of probability of that the crime was committed by the accused.
Keywords: criminal procedure, pre-trial detention, reference for a preliminary ruling, Directive (EU) 2016/343, public references to guilt before the person is sentenced
Bibliografia / References:
Hermeliński H., W sądzie będzie rządził prokurator, „Rzeczpospolita” z 15.10.2016 r.
Hermeliński H., Nita-Światłowska B., Tymczasowe aresztowanie ze względu na grożącą oskarżonemu surową karę, „Palestra” 2018/6.
Nita B., Jurysdykcja TS w trzecim filarze UE. Glosa do wyroku TK z 18 lutego 2009 r., Kp 3/08, „Europejski Przegląd Sądowy” 2010/7.
Skorupka J., O niekonstytucyjności art. 258 § 2 k.p.k., „Państwo i Prawo” 2018/3.
Skorupka J. [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. J. Skorupka, Warszawa 2020.
Aneta Paleczna
Autorka jest doktorantką w Instytucie Nauk Prawnych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach oraz aplikantem adwokackim przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Katowicach (ORCID: 0000-0001-7951-2006).
Reprezentacja strony w toku postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości i Sądem I instancji – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 4.02.2020 r., sprawy połączone C-515/17 P i C-561/17 P, Uniwersytet Wrocławski przeciwko Agencji Wykonawczej ds. Badań Naukowych (REA)
Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z 4.02.2020 r., w sprawach połączonych C-515/17 i C-561/17, rozstrzygnął, że samo istnienie między Uniwersytetem Wrocławskim a reprezentującym go przy wnoszeniu skargi w pierwszej instancji radcą prawnym umowy cywilnoprawnej dotyczącej prowadzenia zajęć dydaktycznych nie wpływa na niezależność tego radcy prawnego. Wyrok ten może istotnie wpłynąć na dotychczasową praktykę orzeczniczą w zakresie reprezentacji strony w postępowaniu przed sądami unijnymi, albowiem stanowi wyraz odrzucenia poglądu, zgodnie z którym obowiązek zachowania niezależności rozumiany jest jako brak jakichkolwiek powiązań z klientem. W świetle glosowanego orzeczenia obowiązek ten powinien oznaczać brak takich powiązań, które w oczywisty sposób ograniczają zdolność takiego prawnika do wypełniania zadań w zakresie obrony klienta w najlepszym interesie tego ostatniego.
Słowa kluczowe: reprezentacja, pełnomocnik, radca prawny, niezależność
Aneta Paleczna
The author is a doctoral student at the Institute of Law, University of Silesia in Katowice and a trainee advocate at the Katowice Bar Council (ORCID: 0000-0001-7951-2006).
Representation of a Party in Litigation before the Court of Justice and the General Court. Commentary on Judgment of the Court of Justice of 4 February 2020, C515/17 P, C561/17 P, University of Wrocław v. Research Executive Agency (REA)
The Court of Justice of the European Union in its judgment of 4 February 2020 (Joined Cases C515/17 P, C561/17 P), University of Wrocław v. Research Executive Agency (REA) stated that the existence of a civil law contract between the University of Wrocław and an attorney at law who acted as the University’s legal representative, is irrelevant for the independence of the lawyer. The judgment is said to have influence on case law regarding representation before the European courts. The judgment of the General Court emphasized that there should be no relationship between a lawyer and his/her client. In the light of this judgment, the legal practitioners’ duty to maintain independence means that there should be no such relationships that could limit the lawyer’s ability to perform his/her duties in the scope of defending the client in the latter’s best interest.
Keywords: representation, legal representative, attorney at law, independence
Bibliografia / References:
Dźwigała G. [w:] Kodeks Etyki Radcy Prawnego. Komentarz, red. T. Scheffler, Legalis 2017.
Król M. [w:] Etyka adwokacka – na egzamin. Komentarz wraz z orzecznictwem do Kodeksu etyki adwokackiej. Teksty przepisów, red. M. Król Warszawa 2016.
Witkowska M., Europejski Trybunał Sprawiedliwości i Sąd I Instancji [w:] System instytucjonalny Unii Europejskiej, red. K.A. Wojtaszczyk, Warszawa 2005.
dr Łukasz Stępkowski
Autor jest adwokatem, tłumaczem przysięgłym języka angielskiego, ekspertem wojewódzkim dla Regionalnych Programów Operacyjnych perspektywy finansowej 2014–2020 z dziedziny pomocy publicznej (ORCID: 0000-0001-5324-4218).
Odpowiedzialność państw członkowskich z tytułu niewykonania wyroku Trybunału Sprawiedliwości oraz obowiązku odzyskania pomocy państwa – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 12.03.2020 r., C-576/18, Komisja Europejska przeciwko Republice Włoskiej
Omawiany wyrok Trybunału Sprawiedliwości w sprawie C-576/18, Komisja przeciwko Włochom, jest przykładem stosowania art. 260 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w kontekście nieodzyskania pomocy uznanej przez Komisję za niezgodną z prawem i rynkiem wewnętrznym w decyzji nakazującej jej windykację. Glosa zawiera omówienie przebiegu i kontekstu postępowania, które doprowadziło do wydania ww. wyroku, a nadto odniesienie się do treści samego orzeczenia.
Słowa kluczowe: pomoc państwa, windykacja pomocy, art. 108 ust. 2 i art. 260 ust. 2 TFUE, okresowa kara pieniężna, ryczałt
dr Łukasz Stępkowski
The author is an advocate (adwokat), sworn translator of English, and an expert on State aid matters for the Regional Operational Programmes under the 2014–2020 period (ORCID: 0000-0001-5324-4218).
Liability of Member States for failure to comply with the judgment of the Court of Justice and with the obligation to recover State aid. Commentary on Judgment of the Court of Justice of 13 March 2020, C-576/18, the Commission v Italian Republic
The judgment of the Court of Justice in C-576/18 The European Commission v the Italian Republic serves as an example of applying Article 260(2) TFEU in the context of non-recovery of aid found to be unlawful and incompatible with the internal market by way of a recovery decision. This case comment contains a description of the course of, and the context for, the proceedings that led to the delivery of the judgment at issue, and a commentary on the contents of the decision itself.
Keywords: State aid, recovery of aid, Articles 108(2) and 260(2) TFEU, periodic penalty payment, lump sum
Bibliografia / References:
Bacon K., European Union Law of State Aid, Oxford 2017.
Flynn L., Gilliams H. [w:] EU State Aids, red. L. Hancher, T. Ottervanger, P.J. Slot, London 2016.
Kotzur M. [w:] European Union Treaties, red. M. Kotzur, R. Geiger, D.-E. Khan, Monachium 2015.
Lenaerts K., Maselis I., Gutman K., EU Procedural Law, Oxford 2015.
Prete L. [w:] Oxford Principles of European Law. The European Union Legal Order, t. 1, red. R. Schütze, T. Tridimas, Oxford 2018.
Quigley C., European State Aid Law and Policy, Oxford 2015.
Rusche M. [w:] The EU Treaties and the Charter of Fundamental Rights. A Commentary, red. M. Kellerbauer, M. Klamert, J. Tomkin, Oxford 2019.
dr hab. Monika Niedźwiedź
Autorka jest adiunktem w Katedrze Prawa Europejskiego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (ORCID: 0000-0002-4822-6119).
Zasada autonomii proceduralnej państw członkowskich i jej ograniczenia w odniesieniu do aktów administracyjnych, które stały się ostateczne, w świetle zasady efektywności oraz zasady lojalnej współpracy – wprowadzenie i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 4.10.2012 r., C-249/11, Christo Bjankow przeciwko Gławen sekretar na Ministerstwoto na wytresznite raboti
W orzeczeniu Trybunału Sprawiedliwości z 4.10.2012 r., C-249/11, Christo Bjankow przeciwko Gławen sekretar na Ministerstwoto na wytresznite raboti, zeszły się kluczowe dla europejskiego prawa administracyjnego zasady: pewności prawa, legalizmu, skuteczności (efektywności), lojalnej współpracy oraz autonomii proceduralnej. Ta ostatnia wiąże się ze stosowaniem prawa unijnego przez krajowe organy administracji publicznej i spoczywającymi na nich obowiązkach dbałości o skuteczność prawa unijnego, co do zasady, w ramach procedur krajowych. W wyroku tym – co zdarzało się w orzecznictwie TSUE stosunkowo rzadko – Trybunał uznał, że zasada autonomii proceduralnej powinna doznać w tym przypadku ograniczeń. Równoważąc pewność prawa i zasadę legalizmu, Trybunał Sprawiedliwości bierze pod uwagę specyfikę danych sytuacji oraz wchodzące w grę interesy. Przedmiotowe orzeczenie pokazuje, że do okoliczności tych należy zaliczyć fakt naruszenia praw obywateli Unii Europejskiej.
Słowa kluczowe: zasady ogólne, zasada pewności prawa, zasada legalizmu, skuteczność prawa unijnego, uchylenie aktu administracyjnego, zasada lojalnej współpracy
dr hab. Monika Niedźwiedź
The author is an assistant professor at the Chair of EU law, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Krakow (ORCID: 0000-0002-4822-6119).
The Principle of Procedural Autonomy of the Member States and Its Limits with Regard to Final Administrative Acts in the Light of the Principle of Effectiveness and the Principle of Loyal Cooperation. Introduction and Court of Justice Judgment of 4 October 2012, C-249/11, Hristo Byankov v. Glaven sekretar na Ministerstvo na vatreshnite raboti
This judgment combines the key principles of European administrative law: the principle of legal certainty, the legality principle, the principle of effectiveness, the principle of loyal cooperation, and the principle of procedural autonomy. The last of these principles is related to the application of EU law by national authorities and their obligations to ensure the effectiveness of EU law, in principle within national procedures. In the judgment – a relatively rare phenomenon in the case law of the CJEU – the Court decided that the principle of procedural autonomy should be limited in that case. When balancing legal certainty and the principle of legality, the Court takes into account the particularities of the situations and interests at stake. The ruling in question shows that these circumstances include a violation of the rights of EU citizens.
Keywords: general principles, principle of legal certainty, principle of legality, effectiveness of EU law, withdrawal of an administrative act, principle of loyal cooperation
Bibliografia / References:
Baran M., Zasada pewności prawa a zasada legalizmu unijnego – uwagi na tle orzecznictwa TS, „Europejski Przegląd Sądowy” 2011/5.
Baran M., Zmiana i uchylenie decyzji: dotychczasowa praktyka a propozycje zawarte w modelu kodeksu postępowania administracyjnego Unii Europejskiej (wybrane problemy) [w:] Kodeks postępowania administracji Unii Europejskiej, red. J. Supernat, B. Kowalczyk, Warszawa 2017.
Kornobis-Romanowska D., Pewność prawa w Unii Europejskiej. Pomiędzy autonomią jednostki a skutecznością prawa UE, Warszawa 2018.
Łuczak K., Dylematy wdrożenia mechanizmu „Kühne & Heitz” do kodeksu postępowania administracyjnego, „Zeszyty Prawnicze UKSW” 2019/4.
Maliński M., Glosa do wyroku z 4.10.2012 r., C-249/11 Christo Bjankow v. Glaven sekretar na Ministerstvo na vatreshnite raboti, „Państwo i Prawo” 2015/7.
Meerbeeck J. van, The principle of legal certainty in the Case-law of the European Court of Justice: from Certainty to Trust, „European Law Review” 2016/2.
Prus Ł., Zasada pewności prawa i ochrony uzasadnionych oczekiwań [w:] Prawo administracyjne Unii Europejskiej, red. R. Grzeszczak, A. Szczerba-Zawada, Warszawa 2016.
Prus Ł., Zmiana i uchylenie aktów administracyjnych organów Unii Europejskiej – model teoretyczny i normatywny, „Rocznik Administracji Publicznej” 2017/3.
Raitio J., The Principle of Legal Certainty in EC Law, Dodrecht 2003.
Taborowski M., Grzbiecik czy nóżka? – czyli wyrok Kühne & Heitz jako nowy sposób zapewnienia efektywności prawu wspólnotowemu [w:] Współczesne wyzwania europejskiej przestrzeni prawnej. Księga pamiątkowa dla uczczenia 70. urodzin Profesora Eugeniusza Piontka, A. Łazowski, R. Ostrihansky, Warszawa 2005.
Taborowski M., Joined cases C-392/04 & C-42204 i-21 Germany GmbH, Arcor Ag & C. KG, „Common Market Law Review” 2007/5.
Taborowski M., Obowiązek wzruszenia definitywnej decyzji administracyjnej naruszającej prawo UE przy braku odpowiedniej przesłanki w prawie krajowym. Glosa do wyroku TS z 4.10.2012 r., C-249/11 Christo Bjankow v. Glaven sekretar na Ministerstvo na vatreshnite raboti, „Europejski Przegląd Sądowy” 2014/10.
Widdershoven R., National Procedural Autonomy and General EU Law Limits, „Reaview of European Administrative Law” 2019/2.
Wróbel A., Autonomia proceduralna państw członkowskich. Zasada efektywności i zasada efektywnej ochrony sądowej w prawie Unii Europejskiej, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2005/1.
Wróbel A., Omówienie do wyroku TS z 4.10.2012 r., C-249/11, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2012/6.
Zapała M., Zasada trwałości decyzji administracyjnej w orzecznictwie ETS, „Państwo i Prawo” 2007/10.
Orzecznictwo Sądu Najwyższego
dr Michalina Szpyrka (autorka jest starszym asystentem sędziego w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego, ORCID: 0000-0001-7678-5287)
Case law of the Supreme Court
dr Michalina Szpyrka (the author is a senior judge’s assistant at the Labour Law and Social Security Chamber of the Supreme Court, ORCID: 0000-0001-7678-5287)
Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego
dr Robert Talaga (autor jest starszym referendarzem w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Poznaniu, ORCID: 0000-0002-5281-2188)
Case law of the Supreme Administrative Court
dr Robert Talaga (the author is a senior court referendary at the Provincial Administrative Court in Poznań, ORCID: 0000-0002-5281-2188)
Bibliografia / References:
Martini J., Skorupa P., Nowelizacja ustawy o podatku od towarów i usług – najważniejsze zmiany, „Jurysdykcja Podatkowa” 2009/6.
