Zaskarżanie orzeczeń w postępowaniu cywilnym - dziś i jutro

Nowelizacja naprawcza KPC – co się zmieni i kiedy?

Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego pracuje nad nowelizacją naprawczą do KPC. Jak podał dr hab. Marcin Dziurda, członek komisji, podczas szkolenia pt. “Zażalenie i postępowanie zażaleniowe – stan obecny i planowane zmiany”, zmiany będą dotyczyć m. in. kwestii:

• zażaleń poziomych,
• postanowień wydawanych na posiedzeniu niejawnym,
• zażaleń do Sądu Najwyższego,
• katalogu postanowień zaskarżalnych,
• składu sądu rozpoznającego zażalenie.

Projekt ustawy zmieniającej obejmujący ww. Zmiany miał ukazać się do końca marca 2025. Aktualnie [stan na 29.04.2025] nadal nie został udostępniony na stronie Rządowego Centrum Legislacji. Ukazał się natomiast projekt odnoszący się do wnoszenia pism przez portal.

Apelacje i zażalenia wnoszone przez portal w postępowaniu cywilnym

Na stronie Rządowego Centrum Legislacji udostępniono projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Projekt), który obejmuje m. in. wnoszenie apelacji i zażalenia w formie elektronicznej przez portal informacyjny. Projekt obejmuje również sytuacje, w których wniesienie pisma będzie niemożliwe. W takim wypadku dopuszczalne ma być wniesienie pisma do sądu pisemnie z uwzględnieniem fizycznego nośnika danych zawierającego odpis pisma i załączniki w formie elektronicznej.

Skład sądu rozpoznającego zażalenia może się zmienić

Skład sądu uzależniony jest od rodzaju rozpoznawanego zażalenia:

• Sąd II instancji orzeka w składzie jednoosobowym zażalenia na posiedzeniu niejawnym tzw. zażaleniach pionowych przysługujących w szczególności na postanowienia kończące w sprawie wymienione w art. 394 k.p.c.
• Sąd I instancji innego składu orzeka w składzie 3 sędziów w tzw. zażaleniach poziomych dotyczących enumeratywnie wymienionych przypadków w art. 394 (1a) k.p.c.

Komisja proponuje przede wszystkim zlikwidowanie zażaleń poziomych, w związku z czym wszystkie postępowania zażaleniowe rozstrzygane miałyby być przez sąd II instancji. Ponadto poddanym dyskusji zostanie zmienienie składu sądu orzekającego w sprawie na skład 3 sędziów, w celu zapewnienia najwyższych gwarancji prawidłowości rozstrzygania spraw.

Zaskarżanie postanowień wydawanych na posiedzeniu niejawnym do poprawy

Obowiązujące przepisy uzależniają możliwość złożenia środka odwoławczego od uprzedniego wniosku o uzasadnienie kwestionowanej decyzji. Zgodnie z proponowanymi zmianami Komisji, postanowienia wydawane na posiedzeniu niejawnym mają być uzasadniane z urzędu. Wprowadzenie ww. zmiany wpłynie pozytywnie na szybkość rozpoznawania sprawy, a także zniweluje ponoszenie kosztów przez stronę skarżącą związanych z wniesieniem opłaty od uzasadnienia.