Mechanizm finansowania inwestycji jednostek samorządu terytorialnego za pomocą pożyczek z Banku Gospodarstwa Krajowego na zieloną transformację miast na przykładzie Krakowadr hab. Iwona Kowalska, prof. SGGW
Instytut Ekonomii i Finansów, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2757-7163
Mechanizm finansowania inwestycji jednostek samorządu terytorialnego za pomocą pożyczek z Banku Gospodarstwa Krajowego na zieloną transformację miast na przykładzie Krakowa
Mechanizm dedykowanego finansowania ze źródeł zewnętrznych zadań w jednostkach samorządu terytorialnego staje się coraz bardziej powszechną praktyką w przepływie środków w sektorze finansów publicznych. Przeznaczenie środków finansowych na zieloną transformację miast jest przykładem takiego mechanizmu. Dlatego też celem badań była jego ocena na przykładzie finansowania zielonej transformacji miasta Krakowa, które na ten cel w 2024 r. uzyskało pożyczkę z Banku Gospodarstwa Krajowego w ramach środków z Krajowego Planu Odbudowy. Realizacji celu badawczego służyły metody: 1) przeglądu literatury przedmiotu oraz stanu legislacji w zakresie realizacji zadań związanych z zieloną transformacją miast finansowanych z pożyczki BGK; 2) analizy ilościowej i jakościowej z uwzględnieniem danych wtórnych pozyskanych w ramach procedury dostępu do informacji publicznej skierowanej do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Krakowie, Zarządu Zieleni Miasta Krakowa oraz Urzędu Miasta Krakowa.
Słowa kluczowe: finanse, zielona transformacja miast, pożyczka, BGK, miasto Kraków
Dr Hab. Iwona Kowalska, professor of the Warsaw University of Life Sciences
Institute of Economics and Finance, Warsaw University of Life Sciences, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2757-7163
Mechanism for financing local authority investments with Bank Gospodarstwa Krajowego loans for the green transition of cities using the example of Kraków
The mechanism of dedicated financing of local authority tasks using external sources is becoming an increasingly common practice in the flow of funds in the public finance sector. The allocation of financial resources for the green transition of cities is an example of such a mechanism. Therefore, the research objective was to evaluate it using the example of financing the green transition of Kraków, which received a loan for this purpose in 2024 from Bank Gospodarstwa Krajowego within the framework of the funds from the National Recovery Plan. The following methods served the achievement of the research objective: 1) a review of the literature on the subject and the state of legislation on the implementation of the tasks related to the green transition of cities financed with a BGK loan; 2) a quantitative and qualitative analysis taking into account secondary data obtained in the procedure of obtaining access to public information addressed to the Regional Chamber of Audit in Kraków, the Kraków Board of Urban Greenery and the Kraków City Hall.
Keywords: finance, green transition of cities, loan, BGK, Kraków
Bibliografia / References
Główny Urząd Statystyczny, Gospodarka finansowa jednostek samorządu terytorialnego 2023. Analizy statystyczne, Warszawa 2024.
Kotlińska J., Dochody własne jednostek samorządu terytorialnego w Polsce, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2009/3, rok LXXI.
Owsiak S., Finanse, Warszawa 2015.
Poniatowicz M., Stabilność finansowa jednostek samorządu terytorialnego w aspekcie nowej perspektywy finansowej Unii Europejskiej i zmian w systemie dochodów samorządowych, „Ekonomiczne Problemy Usług” 2016/125.
Sierak J., Programowanie finansowania komunalnych projektów inwestycyjnych w nowej perspektywie finansowej UE 2014–2020, „Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego. Studia i Prace” 2015/3, t. 4: Finanse publiczne i ubezpieczenia.
Walczak P., Nowy system dochodów jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2025.
dr Magdalena Budziarek
Katedra Prawa Finansowego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Łódzki, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8512-1570
Szczególne zasady wykonywania budżetu jednostki samorządu terytorialnego
Z art. 212 ust. 1 pkt 8 ustawy o finansach publicznych wynika, że uchwała budżetowa musi określać szczególne zasady wykonywania budżetu jednostki samorządu terytorialnego (JST). Ustalenie przez JST, które środki powinna ujmować w budżecie jako podlegające szczególnym zasadom wykonywania budżetu, wywołuje istotne konsekwencje prawne dla jej gospodarki finansowej. Środki te posiadają bowiem szczególny status prawny w budżecie JST przejawiający się w powinności wskazania tytułu źródła dochodów oraz przeznaczenia tych środków wraz z ogólną kwotą takich dochodów i wydatków (art. 212 ust. 1 pkt 8 u.f.p.), a także w ich wyodrębnieniu w planie dochodów i wydatków w sposób zgodny z art. 237 ust. 1 u.f.p. W odniesieniu do tychże środków organ JST nie ma również swobody w przedmiocie określenia kierunków ich wydatkowania, co oznacza obowiązek zaplanowania w budżecie wydatków w wysokości co najmniej prognozowanej kwoty dochodów z danego źródła. Środki podlegające szczególnym zasadom wykonywania budżetu po zakończeniu roku budżetowego stanowią odrębne źródło pokrycia deficytu budżetu JST (art. 217 ust. 2 pkt 8 u.f.p.).
Słowa kluczowe: szczególne zasady wykonywania budżetu jednostki samorządu terytorialnego, dochody jednostek samorządu terytorialnego, finansowanie deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego, samodzielność finansowa jednostek samorządu terytorialnego
Dr Magdalena Budziarek
Department of Financial Law, Faculty of Law and Administration, University of Łódź, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8512-1570
Specific rules for implementing the budget of a local authority unit
It arises from Article 212, para. 1, item 8 of the Public Finance Act that the budget resolution must present the specific rules for implementing the budget of a local authority unit (LAU). The determination by the LAU of which funds it should include in the budget as being subject to specific rules for implementing the budget incites significant legal consequences for its financial management. This is because these funds have a special legal status in the LAU budget, which is reflected in the obligation to specify the source of income and the purpose of these funds, together with the total amount of such income and expenditure (Article 212, para. 1, item 8 of the Public Finance Act), as well as the requirement to separate them in the plan of income and expenditure in a manner that is consistent with Article 237, para. 1 of the Public Finance Act. Additionally, the body of the LAU does not have the freedom to specify what these funds are to be spent on, which means that it is obliged to plan spending in the budget at an amount of at least the forecast amount of income from the given source. The funds that are subject to special rules for implementing the budget at the end of the budget year constitute a separate source of coverage of the LAU budget deficit (Article 217, para. 2, item 8 of the Public Finance Act).
Keywords: specific rules for implementing the budget of a local authority unit, revenues of local authority units, financing the budget deficit of a local authority unit, financial independence of local authority units
Bibliografia / References
Danecka D., Radecki W., Ochrona gruntów rolnych i leśnych. Komentarz, LEX 2024.
Dębowska-Romanowska T., System prawny finansów lokalnych [w:] Samorząd terytorialny. Zagadnienia prawne i administracyjne, red. A. Piekara, Z. Niewiadomski, Warszawa 1998.
Krawczyk R.P., Niestandardowe finansowanie inwestycji samorządowych w latach 2020–2023, „Finanse Komunalne” 2024/6.
Lachiewicz W., Kozłowska A., Olech M., Pietrzykowska D., Pochopień G., Rogowski Ł., Walczak P., Witalec W., Pomoc obywatelom Ukrainy. Zadania samorządu terytorialnego i ich finansowanie, Warszawa 2022.
Ostrowska A. [w:] Finanse publiczne. Komentarz, red. J.M. Salachna, M. Tyniewicki, Warszawa 2024.
Sawicka K. [w:] Ustawa o finansach publicznych. Komentarz, red. Z. Ofiarski, LEX 2021.
dr hab. Michał Bitner
Katedra Prawa Finansowego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3856-5141
Zamówienia publiczne a dotacje – uwagi na tle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej
Stosownie do motywów dyrektyw zamówieniowych samo finansowanie, w szczególności przez dotacje, działalności, które jest często związane z obowiązkiem zwrotu otrzymanych kwot wykorzystanych niezgodnie z przeznaczeniem, nie jest objęte zakresem dyrektyw. Jak dotychczas jednak Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TS) nie dokonał kompleksowej interpretacji pojęcia „samo finansowanie”, zadowalając się zdawkowymi wypowiedziami wyartykułowanymi na tle pewnych stanów faktycznych. Przedmiotem artykułu jest w związku z tym próba ustalenia rozumienia sformułowania „samo finansowanie”, w szczególności przez wskazanie, czy dotacje wchodzą w ogóle w rachubę jako podstawa kwalifikacji danej umowy jako odpłatnej, a jeśli tak – określenie wymagań, które powinny być spełnione, by taka kwalifikacja mogła mieć miejsce. W pierwszej części artykułu dokonano analizy pojęcia odpłatności zamówienia publicznego, w drugiej – analizy orzeczeń, w których TS zajmował się, co najmniej obiter causa, umowami obejmującymi udzielenie wykonawcy dotacji przez zamawiającego. Sformułowano tezę, zgodnie z którą należy odróżniać dotacje o charakterze „ogólnym”, finansujące „samo” prowadzenie pewnej działalności, od dotacji o charakterze celowym, finansujących wykonanie określonych świadczeń stanowiących korzyść ekonomiczną dla zamawiającego. Ciążące na zamawiającym zobowiązanie do przekazywania takich dotacji powiązane z zobowiązaniem wykonawcy do spełniania świadczeń stanowi o odpłatności umowy i w związku z tym – jej kwalifikacji jako zamówienia publicznego.
Słowa kluczowe: zamówienie publiczne, korzyść gospodarcza, odpłatność, zwykłe finansowanie działalności, dotacja o charakterze celowym
Dr Hab. Michał Bitner
Department of Financial Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3856-5141
Public procurement vs. grants – comments in the light of the case law of the Court of Justice of the European Union
According to the recitals of the procurement directives, the financing only of activities, especially with grants, which is often linked to the obligation to return amounts received if they are not used in accordance with the intended purpose, is not covered by the directives. However, the Court of Justice of the European Union (CJEU) has not made a comprehensive interpretation of the concept of ‘financing only’ to date, being satisfied with cursory statements articulated in certain factual situations. Therefore, the article attempts to establish an understanding of the term ‘financing only’, especially by indicating whether grants come into play at all as a basis for classifying a given contract as a paid contract and, if so, to specify the requirements that should be satisfied for such a classification to be made. The first part of the article presents an analysis of the concept of payment for a public contract, while the second part contains an analysis of the rulings in which the CJEU has dealt with, at least obiter causa, contracts involving the award of a grant by a contracting authority to a contractor. A thesis has been formulated, according to which grants of a ‘general’ nature, financing ‘only’ the performance of a certain activity, should be distinguished from specific-purpose grants financing performances constituting an economic benefit to the contracting authority. The contracting authority’s obligation to provide such grants, which are linked to the contractor’s obligation to perform such services, determines that the contract is a paid contract and is therefore classified as a public contract.
Keywords: public contract, economic benefit, paid contract, financing only of activities, specific-purpose grant
dr Michał Kiedrzynek
Wydział Prawa i Ekonomii, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9214-2820
Przesłanki ustalenia wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego – część 3 (art. 72 ust. 3 pkt 3a–4a ustawy o gospodarce nieruchomościami)
Przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami przewidziały preferencyjną stawkę opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego w odniesieniu do powszechnie wykorzystywanych nieruchomości. Dotyczy to nieruchomości przeznaczonych na cele związane z zaspokajaniem potrzeb mieszkaniowych, realizacją celów publicznych i wybranymi aktywnościami gospodarczymi. Prawodawca, konstruując te przepisy, nie uniknął jednak kilku błędów, które sprawiają kłopoty na etapie stosowania prawa, co omówiono w części trzeciej artykułu.
Słowa kluczowe: prawo administracyjne, administracja publiczna, finanse publiczne, dochody publiczne, nieruchomości
Dr Michał Kiedrzynek
Faculty of Law and Economics, Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9214-2820
Premises for determining the amount of the annual fee for perpetual usufruct – Part 3 (Article 72, para. 3, items 3a–4a of the Act on Real Property Management)
The provisions of the Act on Real Property Management envisage a preferential rate of the annual charge for perpetual usufruct for generally used properties. This applies to real property earmarked for purposes related to meeting housing needs, pursuing public objectives and selected economic activities. However, when preparing these provisions, the legislator also made several errors, which are causing problems at the stage of applying the law, as discussed in the third part of the article.
Keywords: administrative law, public administration, public finance, public income, real property
Bibliografia / References
Badura M., Basiński H., Kałużny G., Wojcieszak M., Ustawa o sporcie. Komentarz, Warszawa 2011.
Bielecki L., Gola J., Horubski K., Kokocińska K., Żywicka A., Komierzyńska-Orlińska E., Konstytucja biznesu. Komentarz, Warszawa 2019.
Dydenko J., Telega T., Wycena nieruchomości. Komentarz do ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzenia operatu szacunkowego, Warszawa 2018.
Kalus S. (red.), Ustawa o gospodarce nieruchomościami. Komentarz, Warszawa 2012.
Kiedrzynek M., Przesłanki ustalenia wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego – część 1 (art. 72 ust. 3 pkt 1, 2 i 5 ustawy o gospodarce nieruchomościami), „Finanse Komunalne” 2024/6.
Kiedrzynek M., Przesłanki ustalenia wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego – część 2 (art. 72 ust. 3 pkt 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami), „Finanse Komunalne” 2025/1.
Krassowska M., Szachułowicz J., Łukaszewska A., Gospodarka nieruchomościami. Komentarz, Warszawa 2003.
Krześniak J.E., Ustawa o sporcie. Komentarz, Warszawa 2020.
Pietrzak A. (red.), Prawo przedsiębiorców. Komentarz, Warszawa 2019.
Sanakiewicz Ł., Ustawa o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa. Komentarz, Warszawa 2014.
dr Leszek Syguła
zastępca naczelnika Urzędu Skarbowego Wrocław Fabryczna, Izba Administracji Skarbowej we Wrocławiu, doradca podatkowy, Polska
ORCID: https://orcid.org/0009-0001-6020-7332
udział w autorstwie tekstu – 50%
dr Marcin Kaliński
p.o. Dyrektor Delegatura Najwyższej Izby Kontroli we Wrocławiu, Polska
ORCID: https://orcid.org/0009-0000-1692-1873
udział w autorstwie tekstu – 50%
Wykorzystanie wybranych preferencji w podatku dochodowym przez osoby fizyczne na Dolnym Śląsku w latach 2019–2023
Celem artykułu jest analiza wykorzystania wybranych preferencji podatkowych w podatku dochodowym od osób fizycznych na Dolnym Śląsku w latach 2019–2023. Analizie poddano niepublikowane dane dotyczące rozliczeń podatkowych pozyskane od dyrektora Izby Administracji Skarbowej we Wrocławiu. Badania potwierdziły ograniczony zakres wykorzystania wybranych ulg, a także zależność pomiędzy zwiększaniem kwoty wolnej a liczbą podatników uprawnionych do skorzystania z wybranych preferencji.
Słowa kluczowe: preferencje fiskalne, polityka fiskalna, elastyczność dochodów podatkowych
Dr Leszek Syguła
Deputy Head of the Wroclaw Fabryczna Tax Office, Revenue Administration Chamber in Wrocław, tax adviser, Poland
ORCID: https://orcid.org/0009-0001-6020-7332
contribution to the preparation of the article – 50%
Dr Marcin Kaliński
Acting Director of the Branch Office of the Supreme Audit Office in Wrocław, Poland
ORCID: https://orcid.org/0009-0000-1692-1873
contribution to the preparation of the article – 50%
Use of selected income tax preferences by individuals in Lower Silesia in 2019–2023
The objective of the article is to analyse the use of selected tax preferences in personal income tax in Lower Silesia in 2019–2023. The analysis covers unpublished data on tax settlements obtained from the Director of the Revenue Administration Chamber in Wrocław. The research confirmed that the extent of use of selected relief is limited, as is the relationship between the increase in the tax-free amount and the number of taxpayers entitled to benefit from selected preferences.
Keywords: tax preferences, fiscal policy, flexibility of tax revenues
Bibliografia / References
Bryndziak S., Wady preferencji podatkowych w kontekście bezpośrednich wydatków budżetowych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego: Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia” 2012/52 (12).
Dziemianowicz R., Efektywność systemu opodatkowania rolnictwa, Białystok 2007.
Główny Urząd Statystyczny, Cudzoziemcy wykonujący pracę w Polsce w 2022 roku, https://stat.gov.pl/statystyki-eksperymentalne/kapital-ludzki/cudzoziemcy-wykonujacy-prace-w-polsce-w-2022-roku,15,1.html (stan na 4.12.2024 r.).
Główny Urząd Statystyczny, Cudzoziemcy wykonujący pracę w Polsce w 2023 roku, https://stat.gov.pl/statystyki-eksperymentalne/kapital-ludzki/cudzoziemcy-wykonujacy-prace-w-polsce-w-2023-r-,15,13.html (stan na 4.12.2024 r.).
Główny Urząd Statystyczny, Roczne wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych od 1950 roku, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ceny-handel/wskazniki-cen/wskazniki-cen-towarow-i-uslug-konsumpcyjnych-pot-inflacja-/roczne-wskazniki-cen-towarow-i-uslug-konsumpcyjnych/ (stan na 5.12.2024 r.).
Głuchowski J. (red.), Formy zmniejszania wysokości podatków w Polsce: ulgi, zwolnienia, obniżki i inne, Warszawa2002.
Ministerstwo Finansów, Preferencje podatkowe w Polsce, Warszawa 2010.
Adam Bojarski
doktor nauk prawnych, radca prawny, doradca podatkowy, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9951-5677
Przyspieszona amortyzacja nieruchomości w podatku PIT i CIT (stawka amortyzacji do 20% rocznie)
Celem artykułu jest analiza przepisów dotyczących możliwości zastosowania przyspieszonej amortyzacji nieruchomości stawką do 20% rocznie na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w gminach, w których panuje ponadprzeciętna stopa bezrobocia, oraz odpowiedź na pytanie, czy w tym zakresie jest potrzebna interwencja ze strony ustawodawcy celem nowelizacji przepisów.
Słowa kluczowe: amortyzacja, bezrobocie, podatek dochodowy od osób fizycznych, podatek dochodowy od osób prawnych, wpływy podatkowe
Adam Bojarski
doctor of law, legal counsel, tax adviser, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9951-5677
Accelerated depreciation of real property in PIT and CIT (depreciation rate of up to 20% per year)
The objective of the article is to analyse the regulations on the ability to use accelerated depreciation on real property at a rate of up to 20% per year on the basis of the Act on Personal Income Tax and the Act on Corporate Income Tax in municipalities with above-average unemployment rates, as well as to answer the question of whether the legislator’s intervention to amend the regulations is required in this respect.
Keywords: depreciation, unemployment, personal income tax, corporate income tax, tax receipts
dr Artur Tomasz Olszewski
adiunkt, Instytut Nauk o Polityce i Administracji, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet w Siedlcach; radca prawny, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6131-057X
Ustalenie wysokości dotacji dla przedszkoli niepublicznych z perspektywy pojęcia budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 26.04.2023 r., II CSKP 931/22
Zagadnienie dotowania przedszkoli niepublicznych pomimo licznych zmian legislacyjnych mających w zamyśle usunąć wątpliwości interpretacyjne oraz przyczynić się do zapewnienia jednolitości stosowania prawa, nadal budzi daleko idące kontrowersje, a co za tym idzie – przyczynia się do zaistnienia licznych sporów sądowych. Sądownictwo powszechne, ale również Sąd Najwyższy, w swoich rozstrzygnięciach wielokrotnie odnosiło się do tego problemu, niestety nie zawsze jednolicie. Glosowany wyrok jest kolejnym z takich przykładów, zaś glosa stanowi próbę krytycznej analizy argumentacji przywołanej przez skład orzekający.
Słowa kluczowe: dotacja, budżet, oświata, plan dochodów i wydatków
Dr Artur Tomasz Olszewski
assistant professor, Institute of Political Science and Public Administration, Faculty of Social Sciences, University of Siedlce, legal counsel, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6131-057X
Determining the level of grants for private kindergartens from the perspective of the notion of a local authority budget. Commentary on the ruling of the Supreme Court of 26 April 2023, II CSKP 931/22
Despite numerous legislative changes intended to eliminate doubts in interpretation and contribute to ensuring uniformity of applying the law, the issue of subsidizing private kindergartens still raises far-reaching controversies and, as a result, contributes to the emergence of numerous court disputes. The ordinary courts, but also the Supreme Court, have repeatedly addressed this problem in their decisions, but unfortunately not always uniformly. The judgment in question is such an example, and this commentary is an attempt to critically analyse the arguments cited by the bench.
Keywords: grant, budget, education, income and expenditure plan
Bibliografia / References
Pilich M., Ustawa o systemie oświaty. Komentarz, Warszawa 2012.
Salachna J.M., Tyniewicki M. [w:] M. Kuklo, E. Lotko, G. Michalczuk, A. Ostrowska, S. Presnarowicz, P. Woltanowski, U.K. Zawadzka-Pąk, J.M. Salachna, M. Tyniewicki, Finanse publiczne. Komentarz, red. J.M. Salachna, M. Tyniewicki, Warszawa 2024.
Sawicka K. [w:] Ustawa o finansach publicznych. Komentarz, red. Z. Ofiarski, Warszawa 2020.