Wyboista droga Polski przez kamienie milowe do krajowego planu odbudowy
Profesor Stanisław Biernat
Redaktor Naczelny „EPS”
O potrzebie terminowego transponowania dyrektyw unijnych
W połowie marca 2024 r. Trybunał Sprawiedliwości wydał wyrok w sprawie C-452/22 ze skargi Komisji Europejskiej przeciwko Polsce. Trybunał orzekł, że poprzez nieprzyjęcie do dnia upływu terminu wyznaczonego w uzasadnionej opinii przepisów niezbędnych do wykonania dyrektywy PE i Rady (UE) 2018/1972 z 11.12. 2018 r. ustanawiającej Europejski kodeks łączności elektronicznej i wobec tego niepoinformowanie KE o tych przepisach, Polska uchybiła zobowiązaniom ciążącym na niej na mocy powołanej dyrektywy. Wyrok ten zasługuje na uwagę, ponieważ po raz pierwszy znalazł zastosowanie wobec naszego państwa art. 260 ust. 3 TFUE, wprowadzony w Traktacie z Lizbony. Stosownie do tego przepisu, w sytuacji gdy państwo członkowskie uchybi obowiązkowi poinformowania KE o środkach podjętych w celu transpozycji dyrektywy przyjętej zgodnie z procedurą ustawodawczą, KE może już w pierwszej skardze wskazać kwotę ryczałtu lub okresowej kary pieniężnej do zapłacenia przez dane państwo. O wymierzeniu kary decyduje TS. Opisane postępowanie oznacza uproszczenie i przyspieszenie zasadniczej procedury przeciwko państwom unormowanej w art. 258 i art. 260 ust. 1 i 2 TFUE, stosownie do której sankcje finansowe są nakładane dopiero w drugim wyroku.
Professor Stanisław Biernat
‘EPS’ Editor-in-Chief
About the Need for Timely Transposition of EU Directives
In mid-March 2024, the Court of Justice delivered its judgment in case C-452/22 based on the action brought by the European Commission against Poland. The Court declared that, by failing to adopt, by the expiry of the period prescribed in the reasoned opinion, the legislation necessary to comply with Directive (EU) 2018/1972 of the European Parliament and of the Council of 11 December 2018 establishing the European Electronic Communications Code, and, consequently, by failing to notify those measures to the European Commission, Poland had failed to fulfil its obligations under that directive. This judgment deserves attention, because this is the first time where Article 260(3) of the Treaty on the Functioning of the European Union deriving from the Treaty of Lisbon was applied against our country. In accordance with this provision, when the Member State has failed to fulfil its obligation to notify measures transposing a directive adopted under a legislative procedure to the European
Commission, the European Commission may, already in the first action, specify the amount of a lump sum or a periodic penalty payment to be paid by the Member State concerned. The decision on the imposition of the penalty is made by the Court of Justice. The process described means simplifying and speeding up the basic procedure against Member States regulated in Article 258 as well as Articles 260(1) and 260(2) of the Treaty on the Functioning of the European Union, under which financial sanctions are imposed not earlier than in the second judgment.
dr hab. Krzysztof Koźmiński
Autor jest kierownikiem Zakładu Ekonomicznej Analizy Prawa oraz kierownikiem Centrum Oceny Skutków Regulacji na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, a także radcą prawnym (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4126-9992).
Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawach kredytów frankowych – uwagi krytyczne
Artykuł prezentuje uwagi krytyczne względem najnowszego trendu orzeczniczego Trybunału Sprawiedliwości oraz polskich sądów w sprawach dotyczących kredytów indeksowanych/denominowanych do walut obcych. Kluczowym zarzutem jest ignorowanie przez organy stosujące prawo zasad prawa intertemporalnego, tj. okoliczności, że umowy kredytowe zawierane były w okresie pierwszej dekady XXI wieku, czyli kilkanaście (dwadzieścia) lat temu, w zupełnie innym stanie prawnym oraz odmiennym otoczeniu społeczno-gospodarczym, podczas gdy ich współczesna ocena przebiega na podstawie weryfikacji kryteriów „odnalezionych” w dyrektywie 93/13/EWG zaledwie kilka lat temu. Efektem są nie tylko rozstrzygnięcia, w których polskie sądy uznają za wadliwe umowy zawarte jeszcze przed akcesją Polski do Unii Europejskiej oraz przed wejściem w życie dzisiejszych przepisów konsumenckich, lecz również fikcja procesu sądowego, iluzja pewności prawa oraz erozja zasady proporcjonalności.
Słowa kluczowe: europejskie prawo konsumenckie, TSUE, kredyty indeksowane, kredyty denominowane, nadużycie prawa, aktywizm sędziowski, retroakcja, proporcjonalność
Pobierz treść artykułu
dr hab. Krzysztof Koźmiński
The author is the Head of the Department of Law & Economics and the Head of the Regulatory Impact Assessment Center at the Faculty of Law and Administration of the University of Warsaw, attorney-at-law, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4126-9992).
Jurisprudence of the CJEU on CHF Loans: Critical Remarks
The article presents critical remarks regarding the current jurisprudence of the CJEU and Polish courts in cases concerning loans indexed to/denominated in foreign currencies. The key charge is that the courts and commentators ignore the principle of intertemporal law, i.e. the fact that loan agreements were concluded in the first decade of the 21 st century, i.e. between ten and twenty years ago, in a completely different regulatory environment and a different socio-economic environment, while their current assessment is based on the verification of the criteria “found” in Directive 93/13 only a few years ago. The consequences include not only Polish courts’ decisions recognising as defective agreements concluded before Poland’s accession to the European Union and before the entry into force of currently binding consumer laws, but also the legal fiction, the illusion of legal certainty and the erosion of the proportionality principle.
Keywords: European consumer law, CJEU, indexed and denominated loans, abuse of law, judicial activism, retroactivity, proportionality principle
Bibliografia / References
Austgulen M.H., Understanding National Preferences in EU Consumer Policy: A Regime Approach, „Journal of Consumer Policy” 2020, t. 43.
Bełdowski J., Jabłoński M., (Nie)uczciwe klauzule przeliczeniowe w umowach kredytowych indeksowanych lub denominowanych do waluty obcej? Krytyka dotychczasowego podejścia polskiego sądownictwa powszechnego do bankowych tabel kursowych na tle orzecznictwa TSUE, „Monitor Prawniczy” 2021/23.
Ben-Shahar O., Bar-Gill O., Regulatory Techniques in Consumer Protection: A Critique of European Consumer Contract Law, „Common Market Law Review” 2013, t. 50.
Bończak-Kucharczyk E., Sytuacja mieszkaniowa uchodźców z Ukrainy w Polsce. W świetle przepisów o pomocy udzielanej w związku z konfliktem zbrojnym , Warszawa 2022.
Cesarski M., Sytuacja mieszkaniowa w Polsce w latach 1988–2005. Dziedzictwo i przemiany, Warszawa 2007.
Cesarski M., Sytuacja mieszkaniowa w Polsce w latach 1988–2007. Kierunki zmian, „Problemy Rozwoju Miast” 2007/3.
Dajczak W., Free Credit for All?, „Forum Prawnicze” 2022/6.
Durovic M., International Consumer Law: What Is It All About?, „Journal of Consumer Policy” 2020, t. 43.
Fryc J., PiS obiecuje dziś pomoc frankowiczom. Przed laty zachęcało ich do brania kredytów, https://businessinsider.com.pl/finanse/knf-ostrzegala-przed-kredytami-walutowymi-politycy-namawiali/s5hz43h (dostęp: 18.03.2024 r.).
Giaro T., Podsumowanie i zamknięcie konferencji [w:] Ekonomiczna analiza prawa, red. T. Giaro, Warszawa 2015.
Gutowski M., Wadliwość umów kredytów frankowych, Warszawa 2022, Legalis.
Jabłoński M., Koźmiński K., Bankowe kredyty waloryzowane do kursu walut obcych w orzecznictwie sądowym, Warszawa 2018.
Jabłoński M., Koźmiński K. (red.), Procesy frankowe w Polsce po wyroku TSUE w sprawie C-260/18, Warszawa 2018.
Jurkowska-Zeidler A., Asymetria ryzyka a zasada sprawiedliwości społecznej na tle problemu kredytu we frankach szwajcarskich, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2016, t. 35.
Karasek-Wojciechowicz I., Wpływ niedozwolonego charakteru klauzul zmiany oprocentowania lub kursu waluty na związanie stron umową kredytu [w:] Życie umowy konsumenckiej po uznaniu jej postanowienia za nieuczciwe na tle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE, red. M. Romanowski, Warszawa 2017.
Koźmiński K., Bank loans denominated and indexed to foreign currency – a Polish, Ukrainian or Europe-Wide problem?, „Studia Iuridica” 2017/71.
Koźmiński K., Trwała bezskuteczność klauzuli abuzywnej. Glosa do uchwały (7) Sądu Najwyższego z 7 maja 2021 r. (III CZP 6/21), „Monitor Prawa Bankowego” 2022/3.
Kurcz B. [w:] Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Komentarz, t. 3, red. D. Kornobis-Romanowska, J. Łacny, A. Wróbel, Warszawa 2012.
Lando O., Principles of European Contract Law: An Alternative or a Precursor of European Legislation, „The Rabel Journal of Comparative and International Private Law” 1992/56.
Lando O., Salient Features of the Principles of European Contract Law: Comparison with the UCC, „Pace International Law Review” 2001/2.
Mańko R., Unfair terms in Swiss franc loans. Overview of European Court of Justice case law, March 2021, https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/BRIE/2021/689361/EPRS_BRI(2021)689361_EN.pdf (dostęp: 18.03.2024 r.).
Nadolska A., Kredyt obarczony ryzykiem walutowym jako zagadnienie społeczne. Kilka refleksji na temat sytuacji kredytobiorców kredytów indeksowanych do CHF/denominowanych w CHF w kontekście zasady sprawiedliwości sensu largo, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2022/2.
Poncibo C., Some Thoughts on the Methodological Approach to EC Consumer Law Reform, „Loyola Consumer Law Review” 2009/3.
Porcedda M.G., Patching the patchwork: appraising the EU regulatory framework on cyber security breaches, „Computer Law & Security Review” 2018/5.
Prechal S., Directives in EC Law, Oxford 2005.
Reich N., General Principles of EU Civil Law, Cambridge 2013.
Rudnicki J., Wyrok TSUE w sprawie Dziubak a trendy i zjawiska kształtujące współczesne prawo prywatne [w:] Procesy frankowe w Polsce po wyroku TSUE w sprawie C-260/18, red. M. Jabłoński, K. Koźmiński, Warszawa 2020.
Schulte-Nölke H., Tichý L., Introduction [w:] Perspectives for European Consumer Law Towards a Directive on Consumer Rights oand Beyond, red. H. Schulte-Nölke, L. Tichý, Munich 2010.
Sirena P., Towards a European Law of Unjustified Enrichment, „Osservatorio del diritto civile e commerciale” 2012.
Stelmach J., Efektywne prawo [w:] Vetera novis augere. Studia i prace dedykowane Profesorowi Wacławowi Uruszczakowi, t. 2, red. S. Grodziski i in., Kraków 2010.
Stelmach J. Spór o ekonomiczną analizę prawa [w:] Analiza ekonomiczna w zastosowaniach prawniczych, red. J. Stelmach, M. Soniewicka, Warszawa 2007.
Żuławska C., O prawach konsumenta w okresie przemian, „Roczniki Nauk Społecznych” 1994–1995.
Marcin Szymański
Autor jest adwokatem, partnerem w Drzewiecki i Tomaszek S.J.; reprezentuje konsumentów w sporach z bankami.
Zakres zastosowania prawa unijnego i orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w procesach dotyczących kredytów frankowych w Polsce
Celem artykułu jest omówienie kluczowego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Najwyższego odnoszącego się do problematyki ochrony konsumenta na rynku usług bankowych na przykładzie umów o kredyt denominowany w walucie obcej lub indeksowany do tej waluty. W tekście dokonano analizy m.in. następujących zagadnień: zakres związania sądów polskich wykładnią prawa wspólnotowego dokonywaną przez Trybunał Sprawiedliwości, wymóg transparencji postanowień zawartych w umowie z konsumentem oraz skutki braku związania konsumenta nieuczciwym warunkiem umownym. W oparciu o najnowsze orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości autor odrzuca, jako sprzeczną z dyrektywą 93/13/EWG i stanowiącymi jej implementację do polskiego porządku prawnego art. 3851–3852 k.c., koncepcję podziału nieuczciwego warunku umownego na niemogące stanowić odrębnych norm części. Wskazuje także na niedopuszczalność roszczeń restytucyjnych banku, wykraczających ponad kwotę wypłaconego kapitału kredytu. W artykule poddano również analizie zagadnienie terminu wymagalności roszczeń stron nieważnej umowy kredytu, związane z tym terminem uprawnienie do żądania odsetek ustawowych za opóźnienie oraz kwestię przedawnienia tych roszczeń.
Słowa kluczowe: ochrona konsumentów, klauzule abuzywne, niedozwolone postanowienia umowne, umowa o kredyt indeksowany, umowa o kredyt denominowany, walutowe klauzule indeksacyjne
Pobierz treść artykułu
Marcin Szymański
The author is an advocate and a partner in Drzewiecki i Tomaszek S.J., Poland; he represents consumers in disputes with the banks.
Scope of Application of EU Law and the Case Law of the Court of Justice of the European Union in Lawsuits Concerning Loans in Swiss Francs in Poland
The purpose of the article is to discuss key case law of the Court of Justice and the Supreme Court pertaining to the issue of consumer protection in the market of banking services on the example of agreements on loans denominated in or indexed to a foreign currency. The text includes an analysis of, inter alia, the following issues: the extent to which Polish courts are bound by the interpretation of Community law by the Court of Justice, the requirement for transparency of provisions contained in an agreement with a consumer and consequences of unfair contract terms having no binding force on the consumer. Based on the recent judgments of the Court of Justice, the author rejects the concept of dividing an unfair contract term into parts that cannot constitute separate norms, as inconsistent with Directive 93/13/EEC and Articles 3851–3852 of the Civil Code transposing this directive into the Polish legal order. He also indicates the inadmissibility of the bank restitution claims exceeding the amount of the loan principal paid. Moreover, the article analyses the issue of the expiry date of the claims of the parties to an invalid loan agreement, the related right to demand statutory interest for late payment and the issue of the limitation period for these claims.
Keywords: consumer protection, abusive clauses, prohibited contractual provisions, indexed loan agreement, denominated loan agreement, foreign currency indexation clauses
Bibliografia / References
Łętowska E., Bezpodstawne wzbogacenie, Warszawa 2000.
Jakub Bouhnouni
Autor jest absolwentem Wydziału Prawa Uniwersytetu SWPS i programu Seminariów Doktorskich Uniwersytetu SWPS
(ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4663-1281).
Sygnalizowanie informacji mających wpływ na aktualną debatę publiczną a objęcie ochroną sygnalisty – uwagi na tle wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 14.02.2023 r., 21884/18, Halet przeciwko Luksemburgowi
W roku 2014 ujawniono międzynarodowy skandal dotyczący wątpliwych praktyk rozliczeń podatkowych stosowanych przez największe światowe korporacje w Luksemburgu. Skandal zyskał nazwę „LuxLeaks” oraz zainteresowanie mediów, jak też Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej, stanowiąc asumpt do zmian. Sygnalista, który miał fundamentalny związek z ujawnianymi informacjami, po nieudanym dla niego procesie w Luksemburgu złożył skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Sprawa dotarła do Wielkiej Izby, która po raz pierwszy od 15 lat zajęła się ponownie sprawą dotyczącą sygnalizowania nieprawidłowości. Trybunał w Strasburgu uznał, że prawo do wolności wypowiedzi zostało nieproporcjonalnie ograniczone, pomimo że skarżący ujawnił informacje na temat kwestii niestanowiących naruszenia prawa obowiązującego w Luksemburgu. Stanowiły natomiast istotne informacje ze względu na trwającą debatę publiczną i na interes publiczny z nią związany.
Słowa kluczowe: whistleblowing, debata publiczna, sygnaliści, wolność słowa, dyrektywa 2019/1937, Europejski Trybunał Praw Człowieka
Jakub Bouhnouni
The author is a graduate of the Faculty of Law at SWPS University and the Doctoral Seminar Program at SWPS University, Poland
(ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4663-1281).
Disclosure of Information Important for the Ongoing Public Debate and the Protection of Whistleblowers – Remarks on the Background of the Judgment of the European Court of Human Rights of 14 February 2023, 21884/18, Halet v. Luxembourg
In 2014, an international scandal was revealed over questionable tax practices used by the world’s largest corporations in Luxembourg. The scandal was referred to as “Lux-Leaks” and has received the attention of the media, as well as the European Parliament and the European Commission, as a trigger for change. The whistleblower, who had a fundamental relationship with the disclosed information, filed a complaint with the European Court of Human Rights after an unsuccessful trial in Luxembourg. The case reached the Grand Chamber, which, for the first time in 15 years, took up the whistleblowing case again. The Strasbourg Court found that the right to freedom of expression had been disproportionately restricted, despite the fact that the applicant had disclosed information that did not refer to an infringement of Luxembourg law. On the other hand, it was important information in the context of the ongoing public debate and the related public interest.
Keywords: whistleblowing, public debate, whistleblowers, freedom of expression, Directive 2019/1937, European Court of Human Rights
Bibliografia / References
Bodnar A., Wykonywanie orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Polsce. Wymiar instytucjonalny, Warszawa 2018.
Boot E.R., The Feasiibity of a public interest defense for whistleblowing, „Law and Philosophy” 2020/1.
Bouhnouni J., From Guja to Halet: The long march of whistleblower protection before the court of Strasbourg, Corporate Crime Observatory, https://www.corporatecrime.co.uk/post/guja-halet-whistleblowers (dostęp: 19.03.2024 r.).
Bouhnouni J., Uzasadniona podstawa prawdziwości twierdzeń a objęcie ochroną sygnalisty – uwagi na tle wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 16.02.2021 r., 23922/19, Gawlik przeciwko Liechtenstein, „Europejski Przegląd Sądowy” 2023/2.
Domańska M., Implementacja dyrektyw unijnych przez sądy krajowe, Warszawa 2014.
Hajn Z., Ochrona interesu publicznego i ochrona sygnalistów w dyrektywie 2019/1937, „Europejski Przegląd Sądowy” 2023/9.
Jagura B., Tomiczek A., Należyte sprawdzenie przez działającego w dobrej wierze sygnalistę dokładności i wiarygodności zgłaszanych informacji. Glosa do wyroku ETPC z 16.02.2021 r., Gawlik v. Liechtenstein, „Państwo i Prawo” 2023/4.
Kafteranis D., Andreadakis S., A new perspective on the protection of Whistleblowers under ECHR: Halet v Luxembourg, „Studies in Logic, Grammar and Rhetoric” 2023/1.
Kafteranis D., Brockhaust R., No more Piecemeal Tactics: Call for a comprehensive implementation of EU’s Whistleblowing Directive, „Verfassungsblog”, 10.07.2020 r., https://verfassungs-blog.de/no-more-piecemeal-tactics/ (dostęp: 19.07.2024 r.).
Łętowska E., Dialog i metody. Interpretacja w multicentrycznym systemie prawa, cz. 2, „Europejski Przegląd Sądowy” 2008/12.
Maśnicki J., Bezpośredni skutek dyrektyw w relacjach triangularnych, „Europejski Przegląd Sądowy” 2017/3.
Ploszka A., Ochrona demaskatorów (whistleblowers) w orzecznictwie ETPCz, „Europejski Przegląd Sądowy” 2014/4.
Vandekerckhove W., Is It Freedom? The Coming About of the EU Directive on Whistleblower Protection, „Journal of Business Ethics” 2021.
Voorhoof D., European Court of Human Rights (Grand Chamber): Halet v. Luxembourg, IRIS 2023/4.
Yurttagül H., LuxLeaks Scandal and Corporate Whistleblowing: Reflecting on ‘Halet v Luxembourg’, Oxford Businnes Law Blog 2021, https://blogs.law.ox.ac.uk/business-law-blog/blog/2021/07/luxleaks-scandal-and-corporate-whistleblowing-reflecting-halet-v (dostęp: 19.03.2024 r.).
dr hab. Jan Kulesza
Autor jest profesorem w Katedrze Prawa Karnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego
(ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0574-9120).
dr Marcin Mrowicki
Autor jest adiunktem w Centrum Europejskim Uniwersytetu Warszawskiego
(ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2072-3850).
Udział w autorstwie tekstu:
Jan Kulesza – 50%
Marcin Mrowicki – 50%
Uprawa i przetwarzanie konopi w stanie wyższej konieczności – glosa do wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 1.09.2022 r., 24547/18, Thörn przeciwko Szwecji
W glosowanym wyroku Trybunał nie dopatrzył się naruszenia art. 8 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności w związku ze skazaniem na karę grzywny skarżącego, który uprawiał i przyjmował konopie w celu uśmierzenia bólu. Trybunał nie dopatrzył się naruszenia jego prawa do poszanowania życia prywatnego. Z rozstrzygnięciem tym nie można się zgodzić. Trybunał nie zauważył, że w sprawie nie chodziło o kwestię polityki antynarkotykowej państwa, gdzie przysługuje mu rzeczywiście szeroki margines swobody, lecz o prawo do życia bez bólu.
Słowa kluczowe: konopie, polityka antynarkotykowa, uśmierzanie bólu, poszanowanie życia prywatnego, stan wyższej konieczności
dr hab. Jan Kulesza
The author is a professor at the Department of Criminal Law, Faculty of Law and Administration, University of Lodz, Poland
(ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0574-9120).
dr Marcin Mrowicki
The author is an assistant professor at the Centre for Europe, University of Warsaw, Poland
(ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2072-3850).
Authors’ contributions:
Jan Kulesza – 50%
Marcin Mrowicki – 50%
Production and Use of Cannabis in an Emergency Situation – Commentary on the Judgment of the European Court of Human Rights of 1 September 2022, 24547/18, Thörn v. Sweden
In the commented judgment, the Court found no violation of Article 8 of the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms in connection with the applicant, who had cultivated and consumed cannabis for pain relief, being sentenced to a fine. The Court found no violation of the applicant’s right to respect for his private life. This judgment cannot be accepted. The Court failed to notice that the case was not about the issue of the anti-drug policy of the state, which offers a really wide margin of freedom, but about the right to live without pain.
Keywords: cannabis, anti-drug policy, pain relief, respect for private life, emergency situation
Bibliografia / References
Grabowski K., O pewnych cechach szczególnych przestępstw narkotykowych, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2014/2.
Krajewski K., Sens i bezsens prohibicji. Prawo karne wobec narkotyków i narkomanii, Kraków 2001.
Kulesza J., Problemy teorii kryminalizacji. Studium z zakresu prawa karnego i konstytucyjnego, Łódź 2017.
Kulesza J. [w:] Prawo karne materialne. Nauka o przestępstwie, ustawie karnej i karze, red. J. Kulesza, Warszawa 2023.
Kulesza J., Białas J.A., Glosa do wyroku SA w Gdańsku z 29.12.2021 r., II AKa 355/21, „Przegląd Sądowy” (złożona do druku).
Kulik M., Komentarz do niektórych przepisów ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii [w:] Pozakodeksowe przestępstwa przeciwko zdrowiu. Komentarz, red. M. Mozgawa, LEX 2017.
Kurzępa B. [w:] W. Kotowski, B. Kurzępa, A. Ważny, Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii. Komentarz, LEX 2022.
Mądrzejowski W., Legalizacja środków pochodnych konopi innych niż włókniste a zorganizowana przestępczość narkotykowa, „Przegląd Policyjny” 2018/2.
Zając D., Narkotyki z nielegalnego źródła jako przedmiot czynności podjętej w celu leczniczym, „Państwo i Prawo” 2022/8.
Zając D., Szacowanie stopnia społecznej szkodliwości w przypadku przestępstw narkotykowych, „Państwo i Prawo” 2022/1.
dr hab. Ilona Przybojewska
Autorka jest adiunktem w Centrum Prawa Ochrony Środowiska na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
(ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2756-6664).
Promowanie energii ze źródeł odnawialnych jako przesłanka uzasadniająca wprowadzenie ograniczeń swobód gospodarczych – komentarz i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 1.07.2014 r., C-573/12, Ålands Vindkraft AB przeciwko Energimyndigheten
W omawianym orzeczeniu Trybunał Sprawiedliwości, oceniając ograniczenie terytorialne wprowadzone w ramach szwedzkiego systemu wsparcia energii elektrycznej z OZE z wykorzystaniem zielonych certyfikatów, polegające na wykluczeniu z kręgu beneficjentów systemu podmiotów wytwarzających energię poza granicami Szwecji, uznał, że nie stoją mu na przeszkodzie nie tylko przepisy dyrektywy w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych, lecz także art. 34 TFUE, zawierający zakaz ograniczeń ilościowych i środków o skutku równoważnym do ograniczeń ilościowych w przywozie. W ocenie Trybunału wykluczenie podmiotów wytwarzających zieloną energię poza granicami państwa członkowskiego z krajowego systemu wsparcia było bowiem usprawiedliwione celami ochrony środowiska. Orzeczenie to ukazuje istotne znaczenie dążenia do ochrony klimatu, w które wpisuje się promowanie energii ze źródeł odnawialnych i które w ocenie Trybunału może uzasadniać nawet przełamanie gwarancji swobodnego przepływu towarów w sektorze energetycznym.
Słowa kluczowe: ochrona środowiska, odnawialne źródła energii, swoboda przepływu towarów, ograniczenia swobody przepływu towarów, zakaz ograniczeń ilościowych i środków o skutku równoważnym
dr hab. Ilona Przybojewska
The author is an assistant professor in the Centre of Environmental Law at the Faculty of Law and Administration of the Jagiellonian University in Krakow, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2756-6664).
Promotion of Renewable Energy as a Ground Justifying the Imposition of Restrictions on Economic Freedom – Commentary and Judgment of the European Court of Justice of 1 July 2014, case number: C-573/12, Ålands Vindkraft AB v. Energimyndigheten
In the commented judgment, the European Court of Justice, when assessing the territorial restriction imposed as part of the Swedish support scheme for electricity from renewable sources based on the award of green certificates, consisting in the exclusion of electricity production installations located outside Sweden as beneficiaries of the scheme, found that the imposition of such a restriction was consistent not only with the directive on the promotion of electricity from renewable energy sources, but also with Article 34 TFEU laying down the prohibition of quantitative restrictions on imports and all measures having equivalent effect. This is because, in the opinion of the Court, the exclusion of green electricity production installations located outside a Member State from the national support system was justified by the environmental protection objectives. This judgment shows the significant importance of climate protection efforts, such as the promotion of energy from renewable sources, which, in the opinion of the Court, may even justify barriers to the fundamental principle of the free movement of goods.
Keywords: environmental protection, renewable energy sources, free movement of goods, restrictions on the free movement of goods, prohibition of quantitative restrictions and measures having equivalent effect
Bibliografia / References
Banet C., The Use of Market-Based Instruments in the Transition from Carbon-Based Economy [w:] Beyond The Carbon Economy: Energy Law in Transition, red. D.N. Zillman, C. Redgwell, Y.O. Omorogbe, L.K. Barrera-Hernández, Oxford 2008.
Bazylińska-Nagler J., Handel zielonymi certyfikatami a unijna swoboda przepływu towarów w świetle orzeczenia w sprawie Alands Vindkraft AB, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2019/12.
van Calster G., Reins L., EU Environmental Law, Cheltnham-Northampton 2017.
Carley S., Baldwin E., MacLean L.M., Brass J.N., Global Expansion of Renewable Energy Generation: An Analysis of Policy Instruments, „Environmental and Resource Economics” 2017/2.
Czapliński W., Szwarc M., Swoboda przepływu towarów [w:] Prawo Unii Europejskiej. Prawo materialne i polityki, red. J. Barcz, Warszawa 2005.
Fouquet D., Guarrata A., Judgment of 1st July 2014 in Ålands Vindkraft AB v Energimyndigheten: Comments on Case C-573/12, „Renewable Energy Law and Policy Review” 2014/1.
Frąckowiak-Adamska A., Zasada proporcjonalności jako gwarancja swobód rynku wewnętrznego Wspólnoty Europejskiej, Warszawa 2009.
Gerig M., Vasconcelos B., The EU Energy Union Strategy: Will it Finally Complete the EU Internal Energy Market?, „Renewable Energy Law and Policy Review” 2015/3.
Hatzopoulos V., Justifications for Restrictions to Free Movement: Towards a Single Normative Framework? [w:] The Reach of Free Movement, red. M. Andenas, T. Bekkedal, L. Pantaleo, Haga 2017.
Kurcz B., Dyrektywy Wspólnoty Europejskiej i ich implementacja do prawa krajowego, Kraków 2004.
Lauriol T., Energy Law in France [w:] Energy Law in Europe. National, EU and International Regulation, red. M. Roggenkamp, C. Redgwell, A. Rønne, I. del Guayo, Oxford 2007.
Miąsik D. [w:] Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską. Komentarz, t. 1, red. A. Wróbel, Warszawa 2008.
Ottinger R.L., Mathews L., Czachor N.E., Renewable Energy Renewable Energy in National Legislation: Challenges and Opportunities [w:] Beyond The Carbon Economy: Energy Law in Transition, red. D.N. Zillman, C. Redgwell, Y.O. Omorogbe, L.K. Barrera-Hernández, Oxford 2008.
Pring G., Haas A.S., Drinkwine B.T., The Impact of Energy on Health, Environment, and Sustainable Development: The TANSTAAFL Problem [w:] Beyond The Carbon Economy: Energy Law in Transition, red. D.N. Zillman, C. Redgwell, Y.O. Omorogbe, L.K. Barrera-Hernández, Oxford 2008.
Przybojewska I., Instrumenty rynkowe w prawie ochrony środowiska Unii Europejskiej, Warszawa 2021.
Quintavalla A., Yalnazov O., The Death of Law: Mandatory Requirements and Environmental Protection, „European Journal of Legal Studies” 2021/2.
Sommer J., Prawo własności a ochrona środowiska w warunkach gospodarki rynkowej [w:] Ochrona środowiska a prawo własności, red. J. Sommer, Wrocław 2000.
Steinbach A., Bruckmann R., Renewable Energy and the Free Movement of Goods, „Journal of Environmental Law” 2015/1.
Szydło M., How to reconcile national support for renewable energy with internal market obligations? The task for the EU legislature after Alands Vindkraft and Essent. Glosa do wyroków TS: z dnia 1 lipca 2014 r., C-573/12; z dnia 11 września 2014 r., C-204/12–208/12, „Common Market Law Review” 2015/2, LEX.
Talus K., Float Like a Butterfly, Sting Like a Bee: Judicial Challenges to Renewable-Energy Support Schemes in Europe, „Climate Law” 2016/3–4.
Żurawik A., Interes publiczny w prawie gospodarczym, Warszawa 2013.
Orzecznictwo Sądu Najwyższego – dr Michalina Szpyrka (autorka jest adiunktem w Zakładzie Prawa Europejskiego Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk oraz starszym asystentem sędziego w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego, ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7678-5287).
Case law of the Supreme Court – dr Michalina Szpyrka (the author is an assistant professor in the Department of European Law at the Institute of Law Studies of the Polish Academy of Sciences and a senior judge’s assistant at the Labour Law and Social Security Chamber of the Supreme Court, Poland, ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7678-5287).
Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego – dr Robert Talaga (autor jest asesorem w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Poznaniu, ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5281-2188).
Case law of the Supreme Administrative Court – dr Robert Talaga (the author is an assessor at the Provincial Administrative Court in Poznań, Poland, ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5281-2188).
Bibliografia / References
Skubisz R., Glosa do wyroku NSA z 21 listopada 2007 r., sygn. akt. II GSK 207/07, „Przegląd Sądowy” 2009/5.
Skubisz R., Kolizja późniejszego znaku towarowego z wcześniejszym renomowanym znakiem towarowym. Glosa do wyroku TS z dnia 27 listopada 2008 r., C-252/07, „Europejski Przegląd Sądowy” 2009/2.
Zamów prenumeratę
