Co ujawnia dyskurs o kredytach frankowych, czyli o świadomym i nieświadomym uwikłaniu prawników
prof. dr hab. Ewa Łętowska
Członek Polskiej Akademii Nauk, sędzia Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku.
Co ujawnia dyskurs o kredytach frankowych, czyli o świadomym i nieświadomym uwikłaniu prawników
Zjawisko kredytów frankowych, z uwagi na swą skalę i zjawisko, ujawniło istnienie silnego lobbingu kół bankowych (profesjonalny kredytodawca) dokonywanego poprzez aktywny udział w walce o wylansowanie przychylnej interpretacji prawa. Lobbing ten bywa prowadzony w brutalny i nieprzejrzysty sposób. W tej „wojnie na interpretacje” biorą aktywny udział prawnicy. Jest to przejaw jurysprudencji interesów i roli, jaką w nim odgrywa interpretacja i oceny formułowane przez prawników, pełniących w obrocie rozmaite funkcje. Adwokaci (radcowie) reprezentujący banki dążą do uzyskania wpływu na mainstream interpretacji dokonywanej przez sądy. Ta działalność spowodowała utrzymanie polskich sądów w paradygmacie umowy, gdzie obie strony (profesjonalistę i konsumenta) cechować ma tylko formalna równość. W konsekwencji sądy nie potrafiły korzystać z orzecznictwa TSUE, przyjaznego ochronie konsumentów. Autorka krytykuje zjawisko uwikłania prawników (sędziów, naukowców-prawoznawców) w czasem nieuświadamiany konflikt ról i postaw. Sprzyja temu sytuacja, gdy prawoznawcy bywają sędziami lub adwokatami i gdy ich wypowiedzi naukowe są niedostatecznie wyraźnie odróżniane od wypowiedzi jako sędziów lub adwokatów.
Słowa kluczowe: kredyty frankowe, orzecznictwo TSUE, lobbyzm, ochrona konsumenta, prounijna wykładnia prawa krajowego, jurysprudencja interesów
prof. dr hab. Ewa Łętowska
The author is member of the Polish Academy of Sciences and a retired Justice of the Constitutional Tribunal.
What Does the Discussion on Consumer Loans Denominated in or Indexed to CHF Reveal, or on the Conscious and Unconscious Involvement of Lawyers
The problem with consumer loans denominated to or indexed in CHF, considering the scale of the phenomenon, has revealed the presence of a very strong lobbying of banks (the professional lenders). The lobbying activities include very active participation in the efforts to promote interpretation of laws favourable for banks. This lobbying is sometimes quite brutal and lacks transparency. Lawyers take an active part in this ‘war of interpretations’. This is a manifestation of the jurisprudence of interests and the various functions that interpretation and evaluations made by lawyers play on and for the market. Advocates and attorneys at law who represent the banks strive to obtain influence over the mainstream judicial interpretation. Such actions have kept Polish courts in the paradigm of a contract, in which both parties (the professional and the consumer) are only formally equal. As a result, the courts were not able to use the CJEU case law, friendly to effective consumer protection. The fact that academics are at the same time judges or advocates, and their academic views are insufficiently distinguished from their views as judges or advocates, is conducive to developing such a situation.
Keywords: loan contracts indexed to or denominated in CHF, CJEU case law, consumer protection, EU-consistent interpretation of national law, lobbying, jurisprudence of interests
Bibliografia:
Adamski M., Opinia rzecznika TSUE: radca prawny na etacie jest niezależny, https://www.rp.pl/Radcowie/309249954-Opinia-rzecznika-TSUE-radca-prawny-na-etacie-jest-niezalezny.html (dostęp: 23.03.2020 r.).
Bednarek M., Przedsiębiorstwo jako przedmiot czynności prawnych – spory doktrynalne z perspektywy praktyki obrotu, „Studia Prawnicze” 2009/3.
Braudel F., Dynamika kapitalizmu, Warszawa 2013.
Czabański J., Glosa do wyroku SN z 14.05.2015 r., II CSK 768/14, „Palestra” 2016/1–2.
Ferfecki W., W Sejmie został już tylko jeden oficjalny lobbysta, https://www.rp.pl/Polityka/302169966-W-Sejmie-zostal-juz-tylko-jeden-oficjalny-lobbysta.html (dostęp: 23.03.2020 r.).
Fleischmann A., Frankowa fala uderzy w banki, „Dziennik Gazeta Prawna” z 2.01.2010 r.
Giezek J., Kardas P., O etycznych i deontologicznych podstawach obowiązującego adwokatów zakazu łączenia zajęć – uwagi na marginesie uchwały NRA z 21.09.2019 r. zmieniającej § 9 Zbioru zasad etyki adwokackiej i godności zawodu, „Palestra” 2019/10.
Grebieniow A., Osajda K., Kredyty walutowe. Zagadnienia węzłowe, „Studia i Analizy Sądu Najwyższego. Materiały naukowe” 2019/7.
Hausner J., Wartości większe niż zysk, wywiad, „Dziennik Gazeta Prawna” z 31.10.2019 r.
Jabłoński M., Koźmiński K., Bankowe kredyty waloryzowane do kursu walut obcych w orzecznictwie sądowym, Warszawa 2018.
Jabłoński M., Koźmiński K. (red.), Procesy frankowe w Polsce po wyroku TSUE w sprawie C-260/18, Warszawa 2020.
Jakubowska-Branicka I., Teoretyczne i prawne definicje mowy nienawiści. Granice wolności słowa [w:] Nienawiść w relacjach społecznych: przejawy, funkcje, psychologiczne uwarunkowania i zmiana, red. U. Jakubowska, P. Szarota, Warszawa (w druku).
Janoś K., Konflikt interesów ws. frankowiczów? „W małżeństwie nie da się pozostać bezstronnym”, https://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/frankowicze-sbb-kredyty-we-frankach-sad,83,0,2359891.html (dostęp: 23.03.2020 r.)
Jastrzębski J., Nadzór nie podda się lobbingowej presji organizacji zrzeszającej banki, „Dziennik Gazeta Prawna” z 12.03.2020 r.
Kisiel M., Jak banki interpretują frankowe orzeczenie TSUE? Zaglądamy do raportów, https://m.bankier.pl/wiadomosc/Bankowa-interpretacja-orzeczenie-TSUE-w-PKO-BP-mBanku-Getinie-ING-BNP-7784842.html?fbclid=IwAR0xYEMB1YE_5NODmva9B6Y2Ek8leSb8CVOGbkARIusm5B1AnN_wuNUgs9A (dostęp: 23.03.2020 r.).
Kołodko G., Dokąd zmierza świat, Warszawa 2013.
Komarnicka-Nowak B., Korpalski M., Szach-mat frankowiczów, „Rzeczpospolita” z 7.01.2020 r.
Litwiński P, Roszczenie banków o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału nie jest wykluczone, „Dziennik Gazeta Prawna” z 7.01.2020 r.
Łętowska E., Orzecznictwo sądowe jako instrument reprywatyzacji zdekoncentrowanej, „Studia i Analizy Sądu Najwyższego. Materiały naukowe” 2016/3.
Mączyńska E., Mironczuk T., Reich A., Roszkowski M., Ekonomiczne konsekwencje wykładni TSUE ws. kredytów indeksowanych do franka szwajcarskiego zgodnej z opinią Rzecznika Generalnego. Komentarze ekonomistów do opinii rzecznika generalnego Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C 260/18 Dziubak, Warszawa 2019, dostępne na http://jagiellonski.pl/files/other/Kredyty_w_CHF_a_TSUE_-_Rynek_Opinii.pdf (dostęp: 27.03.2020 r.).
Powierża A., Nie ma darmowego lunchu, ale jest darmowy kredyt, „Dziennik Gazeta Prawna” z 17.03.2020 r.
Romanowski M., Upadek umowy kredytu to nie darmowy lunch, „Dziennik Gazeta Prawna” z 27.02.2020 r.
Rudak O., Powiedział co wiedział #14 – o tym co wie, a czego nie wie sędzia SN, https://czasopismo.legeartis.org/2015/04/erecinski-rada-skok.html (dostęp: 23.03.2020 r.).
Rudke M., Bankowy pomysł na frankowy problem, https://www.rp.pl/Banki/302099964-Bankowy-pomysl-na-frankowy-problem.html (dostęp: 23.02.2020 r.).
Rudke M., Ekonomiści apelują do sędziów TSUE ws. frankowiczów, https://www.rp.pl/Finanse/308089873-Ekonomisci-apeluja-do-sedziow-TSUE-ws-frankowiczow.html (dostęp: 23.03.2020 r.).
Samcik M., Są nowe pytania polskiego sądu do TSUE. Co oznaczają dla banków i frankowiczów? Pilnie poszukiwane żelazne cojones, https://subiektywnieofinansach.pl/sa-nowe-pytania-polskiego-sadu-do-tsue-co-oznaczaja-dla-bankow-i-frankowiczow/ (dostęp: 23.03.2020 r.).
Siedlecka E., Co robią sędziowie Sądu Najwyższego u boku SKOK-u? Profesorowie w radzie prywatnej firmy senatora Biereckiego, https://wyborcza.pl/1,75398,17721661,Co_robia_sedziowie_Sadu_Najwyzszego_u_boku_SKOK_u_.html (dostęp: 23.03.2020 r.).
Siedlecka E., Gdy władza nie wykonuje wyroków, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kraj/1940880,1,gdy-wladza-nie-wykonuje-wyrokow.read?src=mt (dostęp: 23.03.2020 r.).
Skibińska R., Frankowicze mają pod górkę, „Gazeta Wyborcza” z 6.02.2020 r.
Skutki wyroków Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Najwyższego dotyczących Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego i Krajowej Rady Sądownictwa (debata w redakcji „Europejskiego Przeglądu Sądowego” w dniu 17.12.2019 r.), „Europejski Przegląd Sądowy” 2020/1.
Słowik P., Dziubak, i wszystko jasne?, „Dziennik Gazeta Prawna” z 8.01.2020 r.
Stolarski I., Czy o kredytach walutowych wiadomo już wszystko?, „Dziennik Gazeta Prawna” z 4.02.2020 r.
Wiewiórowska-Domagalska A., Bułgarski standard, „Dziennik Gazeta Prawna” z 24.08.2015 r.
Wiewiórowska-Domagalska A., Prawo z tektury, czyli o problemie kredytów frankowych w Polsce, „Dziennik Gazeta Prawna” z 6.08.2019 r.
Wiewiórowska-Domagalska A., Sprawy frankowe wymagają ugruntowanego stanowiska, „Rzeczpospolita” z 25.03.2020 r.
Wiewiórowska-Domagalska A., CJEU’s jurisprudence in domestic legal orders: potential and hurdles - a case study [w:] European Contract Law and the Creation of Norms, red. H. Collins, S. Grundmann, M. Grochowski, Intersentia: Antwerp–Portland 2020 (w druku).
Zieliński M., Wykładnia sądowa. Zasady, reguły, wskazówki, Warszawa 2006.
Zoll F., O nauczaniu prawa oraz kształceniu prawników, „Rzeczpospolita” z 21.05.2011 r.
prof. zw. dr hab. Andrzej Marian Świątkowski
Akademia Ignatianum w Krakowie (ORCID: 0000-0003-1753-7819)
Dyrektywa 2019/1152 – Przejrzyste i przewidywalne warunki pracy w Unii Europejskiej (część 1)
Dyrektywa 2019/1152 zastąpi dyrektywę 91/533/EWG, która utraci moc 1.08.2022 r. Nowa dyrektywa ustanawia minimalne standardy dotyczące informowania pracowników o zasadniczych aspektach stosunku pracy oraz warunków pracy. Dyrektywa 2019/1152 gwarantuje wszystkim pracownikom unijnym odpowiedni poziom przejrzystości aktualnych i przewidywalności przyszłych warunków zatrudnienia. W części pierwszej artykułu przedstawiony został cel, przedmiot i zakres stosowania dyrektywy, treść obowiązku informowania o warunkach pracy przed nawiązaniem umowy o pracę oraz w przypadku zmiany zasadniczych aspektów stosunku pracy.
Słowa kluczowe: obowiązek informowania, prawa socjalne, stosunek pracy, umowy o pracę, warunki pracy
prof. zw. [full professor] dr hab. Andrzej Marian Świątkowski
Jesuit University Ignatianum in Krakow (ORCID: 0000-0003-1753-7819)
Directive 2019/1152: Transparent and Predictable Working Conditions in the European Union (part 1)
Directive 2019/1152 will replace Directive 91/533/EEC, which will lose its binding force on 1 August 2022. The new directive establishes minimum standards concerning informing employers about the basic aspects of the employment relationship and working conditions. Directive 2019/1152 guarantees all EU employees an adequate level of transparency of the current and anticipated future terms of employment. The first part of the article presents the purpose, subject matter and scope of application of the directive, the substance of the obligation to provide information about working conditions before an employment relationship is established and in case of change of the basic aspects of the employment relationship.
Keywords: obligation to provide information, social rights, employment relationship, employment contracts, working conditions
Bibliografia:
Florczak I., Otto M., Precarious work and labour regulation in the EU: current reality and perspectives [w:] Precarious Work. The Challenge for Labour Law in Europe, red. J. Kenner, I. Florczak, M. Otto, Cheltenham–Northampton 2019.
Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Komentarz, red. A. Wróbel, Warszawa 2013.
Rasnača Z., Bridging the gaps or falling short? The European Pillar of Social Rights and what it can bring to EU-level policymaking, Brussels 2017.
Świątkowski A.M., Autonomiczna definicja pracownika, „Monitor Prawa Pracy” 2014/11.
Świątkowski A.M., Elektroniczne technologie zatrudnienia ery postindustrialnej, Kraków 2019.
Świątkowski A.M., Europejskie prawo socjalne, t. 2, Europejskie prawo pracy, Warszawa 1999.
Świątkowski A.M., Prawo pracy Unii Europejskiej, Warszawa 2015.
Świątkowski A.M., Wzorce pracy w prawie, Kraków 2018.
Jakub Płaziuk
Autor jest doktorantem na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego (ORCID: 0000-0001-7613-9963).
Jurysdykcja krajowa dla rozpoznania roszczeń ze stosunków umownych (art. 7 rozporządzenia nr 1215/2012)
Artykuł 7 pkt 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z 12.12.2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych ustanawia jurysdykcję szczególną w sprawach dotyczących umów. Zgodnie z treścią wskazanego przepisu osoba, która ma miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego, może być pozwana w innym państwie członkowskim w sprawach dotyczących umów przed sąd miejsca wykonania zobowiązania wynikającego z takich umów. Podobnie jak pozostałe przepisy rozporządzenia nr 1215/2012, podlega on wykładni autonomicznej, za pomocą której konieczne jest ustalenie, jakie znaczenie nadał europejski legislator pojęciu sprawy dotyczącej umowy. Podstawowym skutkiem wykładni autonomicznej jest jednak to, że określone zdarzenia prawne, których charakter będzie oceniony w oderwaniu od prawa właściwego, mogą mieć inny charakter na etapie ustalania międzynarodowej właściwości, a inny na etapie merytorycznego rozpoznawania sprawy. Trybunał Sprawiedliwości nie wypracował jednolitych wzorców klasyfikacji danego zdarzenia prawnego jako umowy, posługując się tylko jednym kryterium – istnieniem zobowiązania dobrowolnie zaciągniętego przez jedną stronę względem drugiej. W oparciu o to kryterium Trybunał klasyfikuje określone zdarzenia jako mające charakter kontraktowy.
Słowa kluczowe: jurysdykcja, sprawa dotycząca umowy, rozporządzenie nr 1215/2012
Jakub Płaziuk
The author is a doctoral student at the Faculty of Law and Administration, University of Silesia in Katowice (ORCID: 0000-0001-7613-9963).
National Jurisdiction to Examine Claims Arising under Contractual Relationships (Article 7 of Regulation No. 1215/2012)
Article 7(1) of Regulation No. 1215/2012 establishes special jurisdiction in matters relating to contracts. According to this provision, a person domiciled in a Member State may be sued in another Member State in matters relating to contracts before the court of the place of performance of the obligation under such a contract. Like the remaining provisions of Regulation No. 1215/2012, it is subject to an autonomous interpretation by means of which it must be determined what meaning the concept of a matter relating to a contract has in EU law. The basic effect of autonomous interpretation is that certain legal events, whose nature will be assessed in isolation from the applicable law, may have one nature at the stage of determining international jurisdiction, and another at the stage of examining the merits of the case. The Court of Justice has not developed uniform models for classifying a legal event as a contract; it uses only one criterion: the existence of an obligation voluntarily assumed by one party towards the other. Based on this criterion, the Court classifies certain events as having the nature of a contract.
Keywords: jurisdiction, contract case, Regulation 1215/2012
Bibliografia:
Bowen A., Organs of the company and exclusive jurisdiction under art. 24 of the Recast Judgments Regulation 1215/2012/EU, Koza Ltd v Akcil [2018] 1 B.C.L.C. 591, „Business Law Bulletin” 2019.
Ciszewski J., Konwencja z Lugano. Komentarz, Warszawa 2004.
Crawford E.B., Carruthers J.M., Brussels I bis – the Brussels Regulation recast: closure (for the foreseeable future), „Scots Law Times” 2013/12.
Crawford E.B., Carruthers J.M., Connection and Coherence between and among European Instruments in the Private International Law of Obligations, „International and Comparative Law Quarterly” 2014/1.
Däubler W., Klebe T., Crowdwork: Die neue Form der Arbeit – Arbeitgeber auf der Flucht?, „Neue Zeitschrift für Arbeitsrecht” 2015/17.
Decker M., Contract or tort: a conflict of characterization, „International and Comparative Law Quarterly” 1993/2.
Dickinson A., Lein E., The Brussels I Regulation Recast, Oxford 2015.
Dostal B., Zur internationalen Zuständigkeit für Klagen aus grenzüberschreitenden Vertriebsverträgen, „Europäische Zeitschrift für Wirtschaftsrecht” 2018/23.
Eltzschig J., Art. 5 Nr. 1 b EuGVO: Ende oder Fortführung von forum actoris und Erfüllungsortbestimmung lege causae?, „Praxis des Internationalen Privat- und Verfahrensrechts” 2002/6.
Ereciński T. [w:] T. Ereciński, J. Ciszewski, Międzynarodowe postępowanie cywilne, Warszawa 2000.
Ferro M.S., Antitrust private enforcement in Portugal and the EU: the tortuous topic of tort, „Global Competition Litigation Review” 2016/4.
Fogt M., Gerichtsstand des Erfüllungsortes bei streitiger Existenz des Vertrages, Anwendbarkeit des CSIG und alternative Vertragsschlussformen, „Praxis des Internationalen Privat- und Verfahrensrechts” 2001/4.
Forner J.-J., Special Jurisdiction in Commercial Contracts: from the 1968 Brussels Convention to „Brussels-One Regulation”, „International Company and Commercial Law Review” 2002/3.
Franzosi M., Torpedoes are here to stay, „International Review of Industrial Property and Copyright Law” 2002/2.
Fuch D., Malik A. [w:] M. Fras, M. Habdas, Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna (art. 353–534), LEX 2018.
Fuchs F., Internationale Zuständigkeit bei Gläubigeranfechtungsklagen – Erfüllungsortsgerichtsstand, „Neue Zeitschrift für Insolvenz- und Sanierungsrecht” 2019/4.
Gaudemet-Tallon H., Les Conventions de Bruxelles et de Lugano. Compétence internationale, reconnaissance et exécution des jugements en Europe, Paris 2010.
Geimer R., EuGH: Internationaler Gerichtsstand des Erfüllungsorts – Industrie Tessili, „Neue Juristische Wochenschrift” 1977/11.
George M., Harris J., Rehder v. Air Baltic Corp (C-204/08): service contracts, carriage by air and the Brussels I Regulation, „Law Quarterly Review” 2010/1.
Gołaczyński J., Jurysdykcja, uznawanie orzeczeń sądowych oraz ich wykonywanie w sprawach cywilnych i handlowych. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1215/2012. Komentarz, Warszawa 2015.
Gołaczyński J., Współpraca sądowa w sprawach cywilnych i handlowych w Unii Europejskiej, Warszawa 2007.
Graf-Wrangel P., Der Gerichtsstand des Erfüllungsortes im deutschem, italienischen und europäischen Recht, München 1988.
Grzebyk P., Filia, agencja lub inny oddział pracodawcy (art. 5 pkt 5 nowej Konwencji z Lugano/rozporządzenia Bruksela I). Glosa do wyroku SN z 27.02.2013 r., II PK 270/12, „Polski Proces Cywilny” 2013/4.
Grzebyk P., Jurysdykcja krajowa w sprawach z zakresu prawa pracy w świetle rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001, Warszawa 2011.
Grzebyk P., Wyczerpujący charakter regulacji jurysdykcji w sprawach dotyczących indywidualnych umów o pracę według rozporządzenia nr 44/2001, „Przegląd Sądowy” 2010/7–8.
Gutowski M., Nieważność czynności prawnej, Warszawa 2008.
Hackspiel S., Podstawy jurysdykcji, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 1999/4.
Handbuch Multimedia-Recht, red. T. Hoeren, U. Sieber, B. Holznagel, cz. 25, Internationale Gerichtszuständigkeit im Online-Bereich. Gerichtsstand des Erfüllungsorts nach Art. 7 Nr. 1 EuGVVO n. F. (Art. 5 Nr. 1 EuGVVO a. F.), Beck-online 2019.
Hartley T.C., Carriage of goods and the Brussels Jurisdiction and Judgments Convention, „European Law Review” 2000/1.
Hau W., Zum Vertragsgerichtsstand für Rückforderungsklagen nach Legalzsession, „Praxis des Internationalen Privat- und Verfahrensrechts” 2006/5.
Haubold J., Internationale Zuständigkeit für gesellschaftsrechtliche und konzerngesellschaftsrechtliche Haftungsansprüche nach EuGVÜ und LugÜ, „Praxis des Internationalen Privat- und Verfahrensrechts” 2000/5.
Hein J. von, Der europäische Gerichtsstand des Erfüllungsortes (Art. 5 Nr. 1 EuGVVO) bei einem unentgeltlichen Beratungsvertrag, „Praxis des Internationalen Privat- und Verfahrensrechts” 2013/1.
Hess B., Europäisches Zivilprozessrecht, Heidelberg 2010.
Kelly R., O’Connor G., Article 5(1) of the Brussels Regulation: internal conflict in the conflict of laws, „Cambridge Student Law Review” 2008/4.
Kennett W., The Brussels I Regulation, „International and Comparative Law Quarterly” 2001/3.
Kindler P., Konzernhaftung zwischen Vertrag und Delikt – Die internationale Gerichtszustädigkeit bei Verstössen gegen gesellschaftsrechtliche Mitteilungspflichten, „Praxis des Internationalen Privat- und Verfahrensrechts” 2014/6.
Koczur S., Kryteria delimitacji czynności ze stosunku pracy nawiązanego przez członka zarządu ze spółką kapitałową, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/1.
Kropholler J., Hein J. von, Europäisches Zivilprozessrecht. EuGVO, Lugano-Übereinkommen, EuVTVO, EuMVVO, EuGFVO, Frankfurt am Main 2017.
Kucharska A., Spory na tle umów o pracę, umów zlecenia i kontraktów menedżerskich członków zarządu spółek kapitałowych, „Prawo w Działaniu” 2006/1.
Kulms B., Qualifizierte faktische GmbH-Konzerne und Außenhaftung: (k)ein Fall für Art. 5 Nr. 1 EuGVÜ?, „Praxis des Internationalen Privat- und Verfahrensrechts” 2000.
Leible S. [w:] Europäisches Zivilprocessrecht. Kommentar, red. T. Rauscher, München 2006.
Leible S., Sommer E., Tücken bei der Bestimmung der internationalen Zuständigeit nach der EuGVVO: Rügelose Einlassung, Gerichtsstands- und Erfüllungsortvereinbarungen, Vertragsgerichtsstand, „Praxis des Internationalen Privat- und Verfahrensrechts” 2006/6.
Lorenz S., Unberath H., Gewinnmitteilungen und keine Ende? – Neues zur internationalen Zuständigkeit, „Praxis des Internationalen Privat- und Verfahrensrechts” 2005/3.
Ludwiczak W., Międzynarodowe prawo prywatne, Poznań 1958.
Machowska A., Wojtyczek K., Prawo francuskie, Kraków 2005.
Mączyński A., Jednolite europejskie normy o jurysdykcji krajowej i skuteczności orzeczeń zagranicznych [w:] I Kongres Notariuszy Rzeczypospolitej Polskiej. Księga pamiątkowa, Poznań 1993.
Mączyński A., Zamieszkanie jako podstawa łącznika normy kolizyjnej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace prawnicze” 1978/81.
Mankowski P. [w:] Bruksela I bis Regulation, red. U. Magnus, P. Mankowski, Köln 2016.
Mankowski P., Die Qualifikation der culpa in contrahendo – Nagelprobe für den Vertragsbegriff des europäischen IZPR und IPR, „Praxis des Internationalen Privat- und Verfahrensrechts” 2003/2.
Mankowski P., Im Dschungel der für die Vollstreckbarerklärung ausländischer Unterhaltsentscheidungen einschlägigen Abkommen und ihrer Ausführungsgesetze, „Praxis des Internationalen Privat- und Verfahrensrechts” 2003/3.
Martiny D., Internationale Zuständigkeit für „vertragliche Streitigkeiten” [w:] Einheit und Vielfalt des Rechts. Festschrift für Reinhold Geimer zum 65. Geburtstag, red. A. Schütze, München 2002.
Mattick R., English court declines jurisdiction over misrepresentation and non-disclosure claim, „International Insurance Law Review” 1995/3.
Mourre A., Thirty years later: current problems and perspectives with the application of the Brussels and Lugano Conventions provisions concerning jurisdiction in contractual matters, „International Business Law Journal” 1999.
Nyombi Ch., Dickson M.O., Replacing lis pendens with forum non conveniens: a viable solution to tactical litigation in the EU?, „European Competition Law Review” 2017/11.
Nyombi Ch., Mortimer T., Lewis R., Italian torpedoes in the shadow of the Recast Brussels Regulation 2012, „European Competition Law Review” 2015/6.
Oetiker Ch., Weibel T., Lugano-Übereinkommen, Basel 2011.
Osowy P., Powództwo cywilne w świetle nauki niemieckiej, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2003/2.
Pazdan M., Poszukiwanie właściwego sądu i właściwego prawa po 1 maja 2004 r., „Rejent” 2004/3–4.
Pazdan M., Znaczenie konwencji lugańskiej dla polskiego sądownictwa i notariatu [w:] II Kongres Notariuszy Rzeczypospolitej Polskiej. Referaty i opracowania, red. R. Sztyk, Poznań–Kluczbork 1999.
Pazdan M. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 20B, Prawo prywatne międzynarodowe, red. M. Pazdan, Warszawa 2015.
Piasecki K., Rozporządzenie Rady (WE) Nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych, Legalis 2013.
Piasecki K., Zarys sądowego prawa procesowego Unii Europejskiej, Warszawa 2009.
Pitel S.G.A., Jurisdiction over restitutionary claims, „Cambridge Law Journal” 1998/1.
Przybyłowski K., Prawo prywatne międzynarodowe, Lwów 1935.
Rajski J., „Pobyt” jako łącznik uzasadniający jurysdykcję krajową sądów w międzynarodowym prawie procesowym cywilnym, „Państwo i Prawo” 1960/4–5.
Rauscher T., Internationales Privatrecht mit internationalem und europäischem Verfahrensrecht, Heidelberg 2009.
Report by Mr P. Jenard on the Convention of 27 September 1968 on jurisdiction and the enforcement of judgments in civil and commercial matters (Dz.Urz. WE C 59 z 1979, s. 1).
Resich Z., Dopuszczalność drogi sądowej w sprawach cywilnych, Warszawa 1962.
Sack R., Negative Feststellungsklagen und Torpedos, „Gewerblicher Rechtsschutz und Urheberrecht” 2018/9.
Schimansky H., Bunte H.-J., Lwowski H.-J., Bankrechts-Handbuch, München 2017.
Schinkels B., Ansprüche auf Unterlassung nachteiliger Maßnahmen gegen beherrschende und beherrschte Aktiengesellschaft im europäischen – grenzüberschreitenden faktischen AG-Konzern, „Praxis des Internationalen Privat- und Verfahrensrechts” 2008/5.
Schlosser P., Vertragsautonome Auslegung, nationales Recht, Rechtsvergleichung und das EuGVÜ [w:] Gedächtnisschrift für Rudolf Bruns, red. J. Baltzer, München 1980.
Schröder J., Internationale Zuständigkeit, Opladen 1971.
Sendmeyer S., Internationale Zuständigkeit deutscher Gerichte bei Verkehrsunfällen im europäischen Ausland, „Neue Juristische Wochenschrift” 2015/33.
Stankiewicz S., Rzymski rodowód zasady actor sequitur forum rei, „Studia Iuridica Lublinensia” 2013/20.
Staudinger A., Gemeinschaftsrechtlicher Erfüllungsortsgerichtsstand bei grenzüberschreitender Luftbeförderung, „Praxis des Internationalen Privat- und Verfahrensrechts” 2008/6.
Stothers Ch., Gardner M., Hinchliffe S., Forum shopping and „Italian torpedoes” in competition litigation in the English courts, „Global Competition Litigation Review” 2011/4.
Stürner M., Internationale Zuständigkeit bei Schadensersatzklage wegen Nichtabgabe einer Willenserklärung, „Praxis des Internationalen Privat- und Verfahrensrechts” 2006/5.
Sznajder K., Jurysdykcja szczególna w zakresie zobowiązań umownych (art. 5 pkt 1 rozporządzenia nr 44/2001 i art. 5 pkt 1 konwencji lugańskiej z 1988 r.), Katowice 2007.
Sznajder K., Pojęcie umowy i roszczenia wynikającego z umowy na tle regulacji europejskich dotyczących jurysdykcji, uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach cywilnych i handlowych, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2005/2.
Sznajder-Peroń K., Jurysdykcja krajowa w sprawach o roszczenia z art. 299 k.s.h. Glosa do wyroku SN z 7.10.2011 r., II CSK 51/11, „Polski Proces Cywilny” 2013/2.
Tebbens H.D., Konwencja brukselska i konwencja lugańska w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 1999/4.
Thole Ch., Die international Zuständigkeit für Vertragsstrafe und Unterlassungsklagen von Wettbewerbsverbänden, „Praxis des Internationalen Privat- und Verfahrensrechts” 2015/1.
Torbus A., Jurysdykcja i wykonywanie orzeczeń w sprawach cywilnych i handlowych. Glosa do postanowienia SN z 19.12.2003 r., III CK 25/03, „Europejski Przegląd Sądowy” 2005/3.
Torbus A., Jurysdykcyjny łącznik forum executionis contractus w rozporządzeniu nr 44/2001, „Europejski Przegląd Sądowy” 2008/7.
Torbus A., Kilka uwag o przydatności teorii faktów o podwójnym znaczeniu w postępowaniu przed sądem powszechnym oraz sądem polubownym, „ADR. Arbitraż i Mediacja” 2009/3.
Torbus A., Ustanowienie jurysdykcji sądów państwa członkowskiego przez wdanie się w spór według rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001, „Europejski Przegląd Sądowy” 2008/6.
Trocha B., Czy potrzebna jest reforma łącznika miejsca zamieszkania w europejskim prawie procesowym cywilnym?, „Polski Proces Cywilny” 2012/4.
Trocha B., Jurysdykcja krajowa w sprawach dotyczących odpowiedzialności menedżera (członka zarządu) za jego zobowiązania wobec spółki. Glosa do wyroku TS z 10.09.2015 r., C-47/14, LEX 2016.
Valloni L.W., Der Gerichtsstand des Erfüllungsortes nach Lugano- und Brüsseler-Übereinkommen, Zürich 1998.
Virgo G., Jurisdiction over unjust enrichment claims, „Law Quarterly Review” 1998/114.
Wagner R., Aktuelle Entwicklungen in der justiziellen Zusammenarbeit in Zivilsachen, „Neue Juristische Wochenschrift” 2018/25.
Weitz K., Autonomiczna wykładnia europejskiego prawa procesowego cywilnego – wprowadzenie i wyrok ETS z 10.03.1992 r. w sprawie C-214/89 Powell Duffryn plc przeciwko Wolfgang Petereit, „Europejski Przegląd Sądowy” 2008/7.
Weitz K., Europejskie prawo procesowe cywilne [w:] Stosowanie prawa Unii Europejskiej przez sądy, red. A. Wróbel, Kraków 2005.
Weitz K., Jurysdykcja krajowa w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2005.
Weitz K., Jurysdykcja krajowa w sprawach dotyczących odpowiedzialności członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością za jej zobowiązania w świetle prawa Unii Europejskiej [w:] Aequitas sequitur legem. Księga jubileuszowa z okazji 75. urodzin Profesora Andrzeja Zielińskiego, red. A. Zieliński, G. Jędrejek, K. Flaga-Gieruszyńska, M. Białecki, Warszawa 2014.
Wendenburg A., Schneider M., Vertraglicher Gerichtsstand bei Ansprüchen aus Delikt?, „Neue Juristische Wochenschrift” 2014/23.
Wengerek E., Jurysdykcja w sprawach cywilnych w świetle kodeksu postępowania cywilnego [w:] Księga pamiątkowa ku czci Kamila Stefki, Warszawa–Wrocław 1967.
Wolski D., Jurysdykcja właściwa dla umów oraz deliktów i quasi-deliktów w świetle rozporządzenia 44/2001 (Bruksela I) – wybrane zagadnienia, „Problemy Współczesnego Prawa Międzynarodowego Europejskiego i Porównawczego” 2011/9.
Wolter A., Problematyka ogólna czynności prawnych w Kodeksie cywilnym, „Państwo i Prawo” 1964/11.
Zatorska J., Komentarz do rozporządzenia nr 1215/2012 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych, LEX 2015.
Zimmer D., Ende der Konzernhaftung in „internationalen” Fällen?, „Praxis des Internationalen Privat- und Verfahrensrechts” 1998.
Przemysław Iżycki
Autor jest doktorantem w Szkole Doktorskiej Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego oraz w Katedrze Prawa i Postępowania Administracyjnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego (ORCID: 0000-0002-0712-3498)
O merytorycznym orzekaniu sądów administracyjnych w świetle standardu europejskiego
– refleksje na gruncie wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 29.07.2019 r., C-556/17, Alekszij Torubarov przeciwko Bevándorlási és Menekültügyi Hivatal
Prawomocne orzeczenia sądowe muszą być wykonywane przez właściwe władze publiczne wprost i niezwłocznie. Zasada skutecznego środka prawnego wymaga, aby sąd orzekający uprawniony był do podjęcia niezbędnych działań w celu zapewnienia wykonania własnego orzeczenia. Jeśli prawomocne orzeczenie sądowe nie jest respektowane przez administrację poprzez ponowne wydanie aktu sprzecznego z wiążącymi ustaleniami sądu, to sąd administracyjny jest wówczas uprawniony i jednocześnie zobowiązany do zmiany decyzji organu administracyjnego lub quasi-sądowego, zastępując tę decyzję własnym rozstrzygnięciem. Nie jest jednak konieczne wprowadzenie merytorycznego systemu orzekania sądów administracyjnych. Wystarczający jest stan prawny, w którym sąd administracyjny będzie wyposażony w efektywne kompetencje umożliwiające egzekwowanie wykonania prawomocnych wyroków sądowych. Kompetencje te, zgodnie z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości z 29.07.2019 r., C-556/17, Alekszij Torubarov przeciwko Bevándorlási és Menekültügyi Hivatal, muszą jednak obejmować możliwość wydania orzeczenia merytorycznego w razie nierespektowania prawomocnego orzeczenia w dalszym postępowaniu administracyjnym.
Słowa kluczowe: merytoryczne orzekanie sądów administracyjnych, prawo do skutecznego środka prawnego, wykonywanie prawomocnych wyroków
Przemysław Iżycki
The author is a doctoral student at the Doctoral School of Social Sciences, University of Warsaw and at the Department of Administrative Law and Procedure, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw (ORCID: 0000-0002-0712-3498).
On Administrative Courts’ Adjudication on the Merits of Cases in the Light of the European Standard: Reflections Concerning the Judgment of the Court of Justice of 29 July 2019, C-556/17, Alekszij Torubarov v Bevándorlási és Menekültügyi Hivatal
Final court judgments must be enforced directly and promptly by the competent public authorities. The principle of an effective remedy requires the adjudicating court to be authorized to take the necessary measures to ensure that its own judgment is enforced. If a final court judgment is not respected by the administration by reissuing an act contrary to the court’s binding findings, then the administrative court is entitled and at the same time obliged to vary the decision of the administrative or quasi-judicial body, replacing this decision with its own one. However, there is no need to introduce a system of administrative courts adjudicating on the merits of the case. It is sufficient when the state of law is such that the administrative court is given effective powers enabling enforcement of final court judgments. However, in accordance with the judgment of the Court of Justice of 29 July 2019, C-556/17, Alekszij Torubarov v. Bevándorlási és Menekültügyi Hivatal, these powers must include the possibility of issuing a judgment on the merits if a final judgment is not complied with in subsequent administrative proceedings.
Keywords: administrative courts’ adjudication on the merits of the case, right to an effective remedy, enforcement of final judgments
Bibliografia:
Flisek K., Główne modele orzecznictwa sądów administracyjnych, „Studia Prawnicze. Rozprawy i materiały” 2018/2.
Grzywacz M., Aksjologia przejmowania kompetencji organu administracji publicznej przez sądy administracyjne [w:] Aksjologia prawa administracyjnego, t. 2, red. J. Zimmermann, Warszawa 2017.
Jaworski W.L., Nauka prawa administracyjnego. Zagadnienia ogólne, Warszawa 1924.
Kmieciak Z., Efektywność sądowej kontroli administracji publicznej, „Państwo i Prawo” 2010/11.
Kmieciak Z., Merytoryczne orzekanie przez sądy administracyjne w świetle konstytucyjnej zasady podziału władz, „Przegląd Legislacyjny” 2015/2.
Kowalski M., Prawo do sądu administracyjnego. Standard międzynarodowy i konstytucyjny oraz jego realizacja, Warszawa 2019.
Piątek W., Nowe kompetencje do merytorycznego orzekania przez sądy administracyjne, „Państwo i Prawo” 2017/1.
Półtorak N., Efektywność prawa Unii Europejskiej a polska procedura administracyjna i sądowoadministracyjna, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2014/3.
Półtorak N., Zakres związania państw członkowskich Kartą Praw Podstawowych Unii Europejskiej, „Europejski Przegląd Sądowy” 2014/9.
Skoczylas A., Modele uprawnień orzeczniczych sądów administracyjnych w Europie, „Państwo i Prawo” 2012/10.
Wróbel A., Autonomia proceduralna państw członkowskich. Zasada efektywności i zasada efektywnej ochrony sądowej w prawie Unii Europejskiej, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2005/1.
Wróbel A., Sądy administracyjne jako sądy Unii Europejskiej, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2010/5–6.
dr hab. Konrad Kohutek
Autor jest profesorem na Wydziale Prawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza-Modrzewskiego (ORCID: 0000-0003-1249-301X).
Jakie szkody można przypisać naruszycielom prawa konkurencji?
– glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 12.12.2019 r., C-435/18, Otis GmbH i in. przeciwko Land Oberösterreich i in.
Komentowane orzeczenie szeroko ujmuje krąg podmiotów uprawnionych do domagania się naprawienia szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji, pozwalając przypisać sprawcom takiego naruszenia odpowiedzialność także za szkody bardziej odległe, tj. także tylko pośrednio związane ze wzmiankowanym naruszeniem. W tej materii wyrok ów nie tylko odpowiada rozwiązaniu zawartemu w samej dyrektywie 2014/104/UE (art. 3 ust. 1), ale także koresponduje z dotychczasowym orzecznictwem unijnym z zakresu private enforcement. Z glosowanego wyroku wynika, że prawa do domagania się odszkodowania nie wyklucza fakt braku pozostawania ze sprawcą naruszenia w jakichkolwiek relacjach handlowych, czy też braku prowadzenia działalności na rynku dotkniętym naruszeniem (konieczne jest wszakże wykazanie związku przyczynowego między szkodą a naruszeniem).
Niniejsza publikacja powstała w ramach realizacji projektu badawczego Narodowego Centrum Nauki nr 2017/25/B/HS5/01659.
Słowa kluczowe: szkoda antymonopolowa, naruszenie prawa konkurencji, związek przyczynowy, utracone korzyści (lucrum cessans), nabywca pośredni
dr hab. Konrad Kohutek
The author is a professor at the Faculty of Law, Administration and International Relations, A. Frycz-Modrzewski Krakow University (ORCID: 0000-0003-1249-301X).
What Damages Can be Attributed to Infringers of Competition Law? Commentary on Judgment of the Court of Justice of 12 December 2019 in Case C 435/18 Otis GmbH and Others v. Land Oberösterreich and Others
The commented judgment confirms a wide scope of entities authorized to claim compensation for damage caused by a violation of competition rule, allowing the infringers to be held liable also for more ‘remote’ damages, i.e. damages only indirectly related to the infringement. In this matter, this judgment not only corresponds to the provisions contained in Directive 2014/104/EU itself (Article 3(1)), but also is consistent with the current EU case law in the field of private enforcement. According to the commented judgment, the right to claim compensation is not precluded by the fact that the claimant does not remain in any commercial relationship with the infringer or is not active in the affected market (however, it is necessary to show a causal link between the damage and the infringement).
This publication was prepared within the framework of reseach project of the National Science Centre 2017/25/B/HS5/01659.
Keywords: antitrust damage, infringement of competition law, causal link, lost profits (lucrum cessans), indirect purchaser
Bibliografia:
Bishop S., Walker M., The Economics of EC Competition Law. Concepts, Application and Measurements, London 2010.
Emmerich V., Immenga U., Mestmäcker E.J., Wettbewerbsrecht, t. 2, München 2014.
Heinze C., Schadensersatz im Unionsprivatrecht, Tübingen 2017.
Kohutek K., Dochodzenie naprawienia szkody wyrządzonej naruszeniem prawa konkurencji polegającym na nadużywaniu pozycji dominującej [w:] Księga jubileuszowa dedykowana prof. dr hab. Andrzejowi Kidybie, Warszawa 2020 (w druku).
Kohutek K., Przerzucanie nadmiernego obciążenia w ramach dochodzenia naprawienia szkody antymonopolowej: dyrektywa, judykatura i wybrane unormowania krajowe, „internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny” 2020/3 (w druku).
Kohutek K., Szkoda antymonopolowa. Zasady odpowiedzialności i dochodzenia roszczeń odszkodowawczych, Warszawa 2018.
Król-Bogomilska M., Zwalczanie karteli w prawie antymonopolowym i karnym, Warszawa 2013.
Logemann H.P., Der kartellrechtliche Schadensersatz, Berlin 2009.
O’Donoghue R., Padilla A.J., The Law and Economics of Article 82 EC, Oxford–Portland 2006.
dr hab. Monika Niedźwiedź
Autorka jest adiunktem w Katedrze Prawa Europejskiego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (ORCID: 0000-0002-4822-6119).
Akty delegowane – co to znaczy „zmieniać” lub „uzupełniać” inne niż istotne elementy aktu ustawodawczego?
– wprowadzenie i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 17.03.2016 r., C-286/14, Parlament Europejski przeciwko Komisji Europejskiej
W orzecznictwie Trybunał dopiero w komentowanym orzeczeniu Trybunał po raz pierwszy wprost odniósł się w sprawie różnicy między terminami „uzupełniać” a „zmieniać” w rozumieniu art. 290 TFUE. Orzeczenie to ilustruje napięcia w systemie instytucjonalnym, jakie mogą powstawać w związku z delegowaniem uprawnień na rzecz Komisji Europejskiej i dotyka tym samym istotnego z konstytucyjnego punktu widzenia zagadnienia równowagi instytucjonalnej. Trybunał, wbrew propozycji rzecznika generalnego, opowiedział się za ścisłą wykładnią art. 290 TFUE. W świetle komentowanego orzeczenia rozróżnienie na akty „zmieniające” i „uzupełniające” ma charakter istotny. Artykuł 290 TFUE nie przewiduje żadnej innej (trzeciej) kategorii uprawnień delegowanych. W rezultacie każde uprawnienie przyznane Komisji musi być zinterpretowane w świetle tych dwóch kategorii uprawnień i zakwalifikowane jako uprawnienie do „zmiany” albo „uzupełnienia”. Wbrew stanowisku Rzecznika Trybunał nie zgodził się z pozostawieniem uznaniu Komisji wyboru co do uzupełniania bądź zmiany aktu, byleby pozostałe przesłanki delegowania uprawnień zostały spełnione.
Słowa kluczowe: akty delegowane, istotne elementy aktu ustawodawczego, uzupełnienie, zmiana, akty nieustawodawcze
dr hab. Monika Niedźwiedź
The author is a lecturer at the Chair of EU Law, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Krakow (ORCID: 0000-0002-4822-6119).
Delegated Acts: What Does it Mean to Amend or Supplement Non-Essential Elements of a Legislative Act? – Introduction and Judgment of the Court of Justice of 17 March 2016 r., C-286/14, European Parliament v. European Commission
In the case law of the CJEU, it was only in the commented judgment that the Court first explicitly referred to the difference between the terms ‘supplement’ and ‘amend’ within the meaning of Article 290 TFEU. This judgment illustrates the tensions in the institutional system that may arise in connection with delegation of powers to the European Commission and thus touches on the constitutional issue of institutional balance. The Court, contrary to the Advocate General's proposal, opted for a strict interpretation of Article 290 TFEU. In the light of the commented judgment, the distinction between 'amending' and 'supplementary' acts is significant. Article 290 TFEU does not provide for any other (third) category of delegated powers. As a result, any power conferred on the Commission must be interpreted in the light of these two categories of powers and qualified as a power to ‘amend’ or ‘supplement’. Contrary to the Advocate General's opinion, the Court did not accept the Commission's discretion to choose whether to supplement or amend the act if only the remaining conditions for delegation of powers were met.
Keywords: delegated acts, essential elements of legislative act, supplementation, amendment, non-legislative acts
Bibliografia:
Barcz J., Akty delegowane i akty wykonawcze – pojęcie i kryteria rozróżnienia, „Europejski Przegląd Sądowy” 2012/3.
Chamon M., Clarifying the Divide between Delegated and Implementing Acts?, „Legal Issues of Economic Integration” 2015/2.
Craig P., Delegated Acts, Implementing Acts and the New Comitology Regulation, „European Law Review” 2011/5.
Grzeszczak R., Władza wykonawcza w systemie Unii Europejskiej, Warszawa 2011.
Herma C., Reforma systemu aktów prawa pochodnego UE w Traktacie z Lizbony, „Europejski Przegląd Sądowy” 2008/5.
Hofmann H.C.H., Rowe G.C., Turk A.H., Administrative Law and Policy of the European Union, Oxford 2011.
Niedźwiedź M., Akty delegowane versus akty wykonawcze – wprowadzenie i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 18.03.2014 r., C-427/12, Komisja Europejska przeciwko Parlamentowi Europejskiemu i Radzie Unii Europejskiej, „Europejski Przegląd Sądowy” 2020/3.
Niedźwiedź M., Delegowanie na rzecz Komisji Europejskiej kompetencji do realizowania europejskiego prawa administracyjnego (delegowanie kompetencji i komitologia) – wprowadzenie i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 17.12.1970 r., 25/70, Einfuhr- und Vorratsstelle für Getreide und Futtermittel przeciwko Köster i Berodt & Co, „Europejski Przegląd Sądowy” 2020/2.
Niedźwiedź M., Doktryna Meroni i jej znaczenie dla europejskiego prawa administracyjnego – wprowadzenie i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 13.06.1958 r., 9/56, Meroni & Co., Industrie Metallurgiche, SpA przeciwko Wysokiej Władzy EWWiS, „Europejski Przegląd Sądowy” 2020/1.
Piesiak A., Główne problemy w negocjacjach i we wprowadzaniu w życie nowego systemu aktów delegowanych i wykonawczych zgodnie z art. 290 i art. 291 TFUE, „Europejski Przegląd Sądowy” 2012/3.
Półtorak N., Akty nieustawodawcze jako instrumenty prawne w Traktacie ustanawiającym Konstytucję dla Europy [w:] Konstytucja dla Europy. Przyszły fundament Unii Europejskiej, red. S. Dudzik, Kraków 2005.
Ritleng D., The dividing line between delegated and implementing acts: The Court of Justice sidesteps the difficulty in Commission v. Parliament and Council (Biocides), „Common Market Law Review” 2015/1.
Rynkowski M. [w:] Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Komentarz, red. A. Wróbel, t. 3, Art. 223–358, red. D. Kornobis-Romanowska, J. Łacny, Warszawa 2012.
Szpunar M., Implementacja Traktatu z Lizbony: akty delegowane versus akty wykonawcze, „Europejski Przegląd Sądowy” 2012/3.
Xhaferri, Z. Delegated Acts, Implementing Acts and Institutional Balance Implications Post-Lisbon, „Maastricht Journal of European and Comparative Law” 2013/4.
Orzecznictwo Sądu Najwyższego
Michalina Szpyrka (autorka jest doktorantką na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz asystentem sędziego w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego, ORCID: 0000-0001-7678-5287)
Case law of the Supreme Court
Michalina Szpyrka (the author is a doctoral student at the Faculty of Law and Administration of the University of Warsaw and a judge’s assistant at the Labour Law and Social Security Chamber of the Supreme Court, ORCID: 0000-0001-7678-5287)
Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego
dr Robert Talaga (autor jest starszym referendarzem w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Poznaniu, ORCID: 0000-0002-5281-2188)
Case law of the Supreme Administrative Court
dr Robert Talaga (the author is a senior court referendary at the Provincial Administrative Court in Poznań, ORCID: 0000-0002-5281-2188)
