Wyboista droga Polski przez kamienie milowe do krajowego planu odbudowyProfesor Stanisław Biernat
Redaktor Naczelny „EPS”
Początki wiosny nie tylko w przyrodzie
Kilka wydarzeń na przełomie lutego i marca 2024 r. stwarza ostrożną nadzieję na polepszenie stosunków Polski z UE i pełne korzystanie naszego państwa z praw związanych z członkostwem w Unii. Komisja Europejska potwierdziła dołączenie Polski do Prokuratury Europejskiej. Należy przypomnieć, że było to jedną z pierwszych decyzji podjętych przez nowy rząd zaraz po objęciu władzy. Prokuratura, zajmująca się ściganiem przestępstw naruszających interesy finansowe Unii, zacznie działać w naszym kraju 20 dni po tym, jak Rada mianuje prokuratora z ramienia Polski. Minister sprawiedliwości ogłosił na początku marca 2024 r. nabór kandydatów na stanowisko prokuratora europejskiego. Kandydatury ma wyłonić powołany przez ministra siedmioosobowy zespół.
Professor Stanisław Biernat
‘EPS’ Editor-in-Chief
The Beginnings of Spring, not only in Nature
Some events at the end of February and beginning of March 2024 offer cautious optimism that relations between Poland and the EU will improve and that our country will be able to fully enjoy the rights of EU membership. The European Commission confirmed that Poland joined the European Public Prosecutor’s Office. It is worth noting that it was one of the first decisions made by the new government immediately after taking power. The Public Prosecutor’s Office, which is responsible for investigating, prosecuting and bringing to judgment crimes against the financial interests of the Union, will start operating in our country 20 days after the Council appoints the European Prosecutor from Poland. At the beginning of March 2024, the Minister of Justice announced the recruitment of candidates for the position of the European Prosecutor. The candidates will be selected by a seven-person team appointed by the Minister.
dr hab. Justyna Łacny, prof. PW
Autorka jest profesorem na Wydziale Administracji i Nauk Społecznych Politechniki Warszawskiej
(ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7985-4882).
Wyboista droga Polski przez kamienie milowe do krajowego planu odbudowy
Polska jest czwartym państwem członkowskim, po Włoszech, Hiszpanii i Francji, któremu UE przyznała najwyższe kwoty z Instrumentu na rzecz Odbudowy. Środki z tego Instrumentu mają wzmocnić gospodarki i społeczeństwa państw członkowskich po pandemii COVID-19, przygotować je na transformację cyfrową i ekologiczną oraz zabezpieczyć przed wstrząsami, również geopolitycznymi. Polska ma otrzymać z Instrumentu na rzecz Odbudowy 59,8 mld euro, z czego 25,3 mld euro w formie dotacji, natomiast 34,5 mld euro w formie preferencyjnych pożyczek. Stanowi to około 6,6% PKB Polski (2019) i 935 euro w przeliczeniu na mieszkańca Polski. Przyczyną ponad dwuletnich trudności i opóźnień w zagospodarowaniu środków Instrumentu na rzecz Odbudowy w Polsce (2021–2023) były wieloletnie zarzuty adresowane przez instytucje UE pod adresem polskiego rządu dotyczące nieprzestrzegania zasady praworządności i kontrowersje związane z brakiem niezależności polskich organów wymiaru sprawiedliwości (2017–2023). Zakończyły się one 29.02.2024 r., gdy Komisja ogłosiła gotowość do dokonania pierwszych płatności z Instrumentu na rzecz Odbudowy na rzecz Polski, ze względu na zrealizowanie koniecznych w tym celu reform wymiaru sprawiedliwości (tzw. super kamienie milowe). Problematyka ta zostanie omówiona w tym artykule. Poprzedzi ją przedstawienie ram prawnych wydatkowania Instrumentu na rzecz Odbudowy przez państwa członkowskie umożliwiającego wdrażanie krajowych planów odbudowy i poczynionych przez te państwa postępów.
Słowa kluczowe: COVID-19, Unia Europejska, praworządność, fundusze UE, NextGenerationEU, Fundusz Odbudowy i Zwiększania Odporności, sądy, wymiar sprawiedliwości
dr hab. Justyna Łacny, prof. PW
The author is a professor at the Faculty of Administration and Social Sciences at the Warsaw University of Technology, Poland
(ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7985-4882).
Poland’s Rough Ride over the Milestones to the National Recovery Plan
Poland is the fourth biggest beneficiary of the Recovery and Resilience Facility (RRF), after Italy, Spain and France. Funds from the Facility are to be used to boost economies and societies of the Member States after the COVID-19 pandemic, to prepare them for digital transformation and green transition, and to make them more resilient to shocks, including geopolitical ones. Poland is to receive €59.8 billion from the RRF, including €25.3 billion in grants and €34.5 billion in loans. This amount represents about 6.6% of Poland’s GDP (2019), and the support per capita for Poland totals €935. Difficulties and delays in using the RRF funds by Poland (2021-2023) were due to persisting concerns of EU institutions over the rule of law and the independence of the Polish judiciary, raised to the Polish government (2017-2023). These came to an end on 29 February 2024, when the Commission announced its readiness to make the first payments from the RRF to Poland, as Poland has completed necessary judicial reforms (the so-called “super milestones”). This issue is discussed in this article together with a presentation of the legal framework for the use of the RRF funds by Member States in order to enable the implementation of national recovery plans, and assessment of the progress made by the Member States.
Keywords: COVID-19, European Union, rule of law, EU funds, NextGenerationEU, Recovery and Resilience Facility, courts, judiciary
Bibliografia / References
Nelson R.M., Weiss M.A., COVID-19: Role of the International Financial Institutions, https://crsreports.congress.gov/product/pdf/R/R46342/4 (dostęp: 27.02.2024 r.).
Rybski J., Według WHO z powodu COVID-19 mogło umrzeć nawet 15 milionów osób, National Geografic Polska, https://www.national-geographic.pl/artykul/wedlug-who-z-powodu-covid-19-moglo-umrzec-nawet-15-milionow-ludzi-220506125416 (dostęp: 2.03.2024 r.).
dr Mateusz Wąsik
Autor jest adwokatem i doradcą podatkowym (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8207-0990).
Przybyszewska i inni przeciwko Polsce. Istotny wyrok dla Polski i mała cegiełka w budowaniu podwyższonego standardu strasburskiego dla związków jednopłciowych
W dniu 12.12.2023 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka w sprawie 11454/17 i 9 innych, Przybyszewska i inni przeciwko Polsce, orzekł stosunkiem głosów 6 do 1, że Polska naruszyła art. 8 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności poprzez brak zapewnienia parom tej samej płci ram prawnych zapewniających uznanie i ochronę tworzonych przez te pary związków partnerskich. Naruszenie to skutkowało brakiem możliwości uregulowania podstawowych aspektów ich życia osobistego i tym samym stanowiło naruszenie prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego chronione art. 8 Konwencji. Zdanie odrębne zgłosił polski sędzia. Wyrok nie jest zaskoczeniem dla obserwatorów dotychczasowej linii orzeczniczej sądu strasburskiego, a jego znaczenie dla porządku prawnego w Polsce i standardów krajowej ochrony praw mniejszości seksualnych jest znaczne. Polska będzie zobowiązana do instytucjonalizacji związku partnerskiego w porządku prawnym w momencie, gdy wyrok stanie się ostateczny. Niemniej samo uzasadnienie wyroku budzi pewien niedosyt, gdyż Trybunał, z uwagi na argumentację zastosowaną przez skarżących, miał okazję do zdefiniowania, czym miałaby być „adekwatna ochrona” związków jednopłciowych, która przewija się w orzecznictwie ETPC. Sędziowie strasburscy wykazali się również daleko idącą powściągliwością, nie badając, czy w sprawie doszło do dyskryminacji zakazanej art. 14 Konwencji. W artykule dokonano krytycznej analizy wyroku, oceniając jego wpływ na porządek krajowy oraz jego miejsce w budowie podwyższonego standardu strasburskiej ochrony dla par jednopłciowych.
Słowa kluczowe: ETPC, LGBT, związek jednopłciowy, związek partnerski, prawa człowieka
dr Mateusz Wąsik
The author is an advocate and a tax advisor, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8207-0990).
Przybyszewska and others v. Poland. A Milestone for Poland and a Small Step in the Development of an Improved Strasbourg Standard for Same-sex Couples
On 12 December 2023, in case no. 11454/17 of Przybyszewska and Others v Poland, the European Court of Human Rights, by six votes to one, found that Poland violated Article 8 of the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms by failing to provide for any form of legal recognition and protection for civil partnerships of same-sex couples. This violation resulted in the same-sex partners being unable to regulate fundamental aspects of their personal life, and thus constituted a violation of the right to respect for their private and family life as protected by Article 8 of the Convention. The Polish judge filed a dissenting opinion. The judgment is not a surprise to observers of the current jurisprudence of the Court in Strasbourg, and it is of significant importance for the legal order in Poland and standards of national protection of rights of sexual minorities. Poland will be obliged to introduce the institution of a civil partnership into the legal order when the judgment becomes final. However, the justification of the judgment may leave a feeling of dissatisfaction, as the Court, taking into account arguments presented by the applicants, had an opportunity to define the notion of “adequate protection” of same-sex couples that appears in various judgments of the ECtHR. Judges in Strasbourg have also shown great restraint, since they refrained from examining whether discrimination prohibited by Article 14 of the Convention occurred in the case. The article includes a critical analysis of the judgment, while assessing its impact on the national legal order and its position in the development of an improved Strasbourg standard of protection for same-sex couples.
Keywords: ECtHR, LGBT, same-sex couple, civil partnership, human rights
Bibliografia / References
Fedele G., Equality and Heteronormativity: Heterosexual Majority and Homosexual Minority in the European Convention on Human Rights [w:] More Equal than Others?, Perspectives on the Principle of Equality from International and EU Law, red. D. Amoroso, L. Marotti, P. Rossi, A. Spagnolo, G. Zarra, Hague 2023.
Garlicki L., Fedotova i inni przeciwko Rosji, czyli sformowanie europejskiego standardu nakazującego prawne uznanie związków monoseksualnych, „Europejski Przegląd Sądowy” 2023/2.
Garlicki L., Wartości lokalne a orzecznictwo ponadnarodowe – „kulturowy margines oceny” w orzecznictwie strasburskim?, „Europejski Przegląd Sądowy” 2008/4.
Górski M., „Wykuwanie stali”, czyli o kształtowaniu standardu wykładni EKPC na przykładzie kwestii formalizacji związku jednopłciowego, „Państwo i Prawo” 2022/12.
Hayward A., Maymulakhin and Markiv v. Ukraine – A Case of Love Conquering All?, https://strasbourgobservers.com/2023/07/04/maymulakhin-and-markiv-v-ukraine-a-case-of-love-conquering-all/ (dostęp: 21.02.2024 r.).
Johnson P., Ground-breaking judgment of the European Court of Human Rights in Oliari and Others v Italy: same-sex couples in Italy must have access to civil unions/registered partnerships, ECHR Sexual Orientation Blog, https://echrso.blogspot.com/2015/07/ground-breaking-judgment-of-european.html (dostęp: 21.02.2024 r.).
Nowicki M.A., Wokół Konwencji Europejskiej. Komentarz do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, Warszawa 2017.
O’Hara C., Consensus, Difference and Sexuality: Que(e)rying the European Court of Human Rights’ Concept of‘ European Consensus’, „Law and Critique” 2021, t. 32.
Ragone S., Volpe V., An Emerging Right to a „Gay” Family Life? The Case Oliari v. Italy in a Comparative Perspective, „German Law Journal” 2016/3.
Waaldijk K., Standard Sequences in the Legal Recognition of Homosexuality – Europe’s Past, Present and Future, „Australasian Gay and Lesbian Law Journal” 1994/4.
Wąsik M., Wyrok Wielkiej Izby w sprawie Fedotova i inni przeciwko Rosji a podwyższony standard ochrony dla związków osób tej samej płci, „Europejski Przegląd Sądowy” 2023/2.
Wąsik M., Związki osób tej samej płci. Konsekwencje braku regulacji w prawie polskim, Warszawa 2024.
prof. dr hab. Andrzej Marian Świątkowski
Instytut Nauk o Polityce i Administracji, Uniwersytet Ignatianum w Krakowie
(ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1753-7819).
Pracownicze prawo do urlopu wypoczynkowego w państwie członkowskim Unii Europejskiej według orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej
Wszyscy pracownicy pracujący w państwach członkowskich Unii Europejskiej powinni mieć prawo do odpowiednich okresów odpoczynku. Podstawę prawną do wykorzystania takiego urlopu powinny stanowić dla każdego pracownika przepisy krajowego systemu pracy (art. 7 ust. 1 dyrektywy 2003/88/WE). Sprawa omawiana w artykule ma istotne znaczenie dla pracowników zatrudnionych w państwach członkowskich UE, którzy zostali bezprawnie zwolnieni z pracy, a później przywróceni do pracy i których nie dopuszczono do świadczenia usług ze względu na odmowę pracodawcy. Jedna z takich osób zatrudnionych, pozbawiona prawa do samodzielnej pracy, z własnej inicjatywy zdecydowała się skorzystać z przysługującego jej prawa do corocznego urlopu wypoczynkowego. Wyrok TS z 12.10.2023 r., C-57/22, YQ przeciwko Ředotelatvi silnic a dálnic ČR (dyrekcja dróg i autostrad Republiki Czeskiej) dotyczy odmowy przyznania pracownikowi ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Trybunał orzekł, że art. 7 ust. 1 dyrektywy 2003/88 należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie orzecznictwu krajowemu, zgodnie z którym pracownikowi zwolnionemu niezgodnie z prawem, a następnie przywróconemu do pracy zgodnie z prawem krajowym wskutek stwierdzenia nieważności jego zwolnienia na mocy orzeczenia sądu nie przysługuje prawo do corocznego płatnego urlopu wypoczynkowego za okres od dnia zwolnienia do dnia przywrócenia do pracy z uwagi na to, że podczas tego okresu ów pracownik nie świadczył rzeczywiście pracy na rzecz pracodawcy, jako że pracodawca ten mu jej nie powierzył, a zgodnie z prawem krajowym pracownikowi temu przysługuje już ekwiwalent za wynagrodzenie we wspomnianym okresie.
Słowa kluczowe: dyrektywa 2003/88/WE, niewykonywanie pracy, organizacja czasu pracy, urlop wypoczynkowy
prof. dr hab. Andrzej Marian Świątkowski
Institute of Political and Administrative Sciences, Ignatianum University in Krakow, Poland
(ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1753-7819).
Workers’ Entitlement to Annual Leave in a European Union Member State According to Case Law of the Court of Justice of the European Union
All workers in European Union Member States should be entitled to appropriate rest periods. The legal basis for enjoying such leave should be provided for each employee by the provisions of the national labour system (Article 7(1) of Directive 2003/88/EC of the European Parliament and of the Council of 4 November 2003 concerning certain aspects of the organization of working time). The case discussed in this article has significant importance for workers employed in EU Member States who were unlawfully dismissed from their jobs and then reinstated to work and who were not allowed to provide services due to their employers’ refusal. One of such employed persons, not allowed to work independently, decided on her own initiative to take advantage of her entitlement to annual leave. The CJ judgment of 12 October 2023 in case C-57/22, YQ v. Ředotelatvi silnic a dálnic ČR (Road and Motorway Directorate of the Czech Republic) concerns refusal to grant an employee financial compensation for unused annual leave. The CJEU ruled that Article 7(1) of Directive 2003/88 must be interpreted as precluding national case law according to which a worker who has been unlawfully dismissed and subsequently reinstated in accordance with national law following the annulment of his/her dismissal by a court decision is not entitled to paid annual leave for the period from the date of dismissal to the date of reinstatement on the grounds that during that period the employee did not actually carry out work for the employer, as the employer did not assign him/her any work, and under national law the employee is already entitled to wage compensation in the aforementioned period.
Keywords: Directive 2003/88/EC, not performing work, organization of working time, annual leave
Bibliografia / References
Kodeks pracy i zabezpieczenia społecznego Unii Europejskiej, wybór i opracowanie A.M. Świątkowski, H. Wierzbińska, Kraków 2011.
Świątkowski A.M., Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2018.
Świątkowski, A.M., Organizacja czasu pracy oraz minimalne wymagania higieny bezpieczeństwa – uwagi na tle wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 2.03.2023 r.,477/21,IH przeciwko MÁV-START Vasúti Személyszállító Zrt., „Europejski Przegląd Sądowy” 2023/6.
Mateusz Kupiec
Autor jest asystentem w Zakładzie Prawa Administracyjnego Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk oraz prawnikiem w kancelarii Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7280-8955).
Nowe spojrzenie na zautomatyzowane podejmowanie decyzji w rozumieniu art. 22 RODO – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 7.12.2023 r., C-634/21, OQ przeciwko Land Hessen przy udziale: SCHUFA Holding AG
Artykuł 22 RODO ma na celu przeciwdziałanie możliwemu negatywnemu wpływowi wykorzystywania w pełni zautomatyzowanego przetwarzania danych, w tym profilowania, w podejmowanych przez administratorów danych procesach decyzyjnych. Po ponad pięciu latach od rozpoczęcia stosowania rozporządzenia Trybunał Sprawiedliwości wypowiedział się co do wykładni zakresu materialnego tego przepisu. W glosowanym wyroku TS wskazał, że „decyzją”, o której mowa w art. 22 RODO, może być wartość prawdopodobieństwa zachowania osoby fizycznej wyliczona przez inny podmiot niż administrator będący ostatecznym decydentem w sprawie. Chociaż komentowane orzeczenie dotyczy wykorzystywania wyników działania systemu biura informacji kredytowej SCHUFA Holding AG przez banki na potrzeby oceny zdolności kredytowej osób fizycznych (tzw. scoring), uzasadnienie Trybunału ma szerokie znaczenie dla wszystkich dostawców zewnętrznych usług w zakresie profilowania osób fizycznych. Autor glosy analizuje treść wyroku oraz przedstawia wątpliwości co do uzasadnienia stanowiska Trybunału.
Słowa kluczowe: RODO, profilowanie, scoring, dane osobowe
Mateusz Kupiec
The author is a research assistant at the Department of Administrative Law, Institute of Law Studies, Polish Academy of Sciences, and a lawyer at Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy law firm (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7280-8955).
A New Perspective on Automated Decision-Making Under Article 22 GDPR. Commentary on Judgment of the Court of Justice of 7 December 2023, C-634/21, OQ v. Land Hessen and SCHUFA Holding AG (as Intervener)
Article 22 GDPR aims to prevent the possible adverse effects of implementing solely automated data processing (including profiling) in the controllers’ decision-making processes. More than five years after the Regulation became applicable, the Court of Justice interpreted this provision’s scope. In its judgment, the CJ indicated that the ‘decision’ under Article 22 GDPR could be the value of the probability of an individuals’ behaviour calculated by an entity other than the controller, who determines the final result of a given matter. While the discussed judgment concerns using the results of a system belonging to SCHUFA Holding AG credit information bureau by banks for assessing the creditworthiness (so-called scoring) of individuals, the Court’s reasoning has broad implications for all providers of services in the field of profiling of individuals. The commentator analyses the judgment and raises doubts about the justification of the Court’s position.
Keywords: GDPR, profiling, scoring, personal data
Bibliografia / References
Binns R., Veale M., Is that your final decision? Multi-stage profiling, selective effects, and Article 22 of the GDPR , „International Data Privacy Law” 2021/4.
Bygrave L.A. Article 22. Automated individual decision-making, including profiling [w:] The EU General Data Protection Regulation (GDPR): A Commentary, red. Ch. Kuner, L.A. Bygrave, Ch. Docksey, L. Drechsler, Oxford 2020.
Davis P.A.E., Schwemer S.F., Rethinking Decisions under Article 22 of the GDPR: Implications for Semi-Automated Legal Decision-Making [w:] Proceedings of the Third International Workshop on Artificial Intelligence and Intelligent Assistance for Legal Professionals in the Digital Workplace (LegalAIIA 2023), held in conjunction with ICAIL 2023 Portugal, June 19, 2023, Braga, Portugal, red. J.G. Conrad, D.W. Linna Jr., J.R. Baron, H. Henseler, P. Bhattacharya, A. Nielsen, J.K. Vinjumur, J. Pickens, A. Jones, https://ceur-ws.org/Vol-3423/ (dostęp: 25.01.2024 r.).
van Dijk N., In the hall of masks [w:] Life and the Law in the Era of Data-Driven Agency, red. M. Hildebrandt, K. O’Hara, Cheltenham 2021.
Dix A. [w:] General Data Protection Regulation Article-by-Article Commentary, red. I. Spiecker gen. Döhmann, V. Papakonstantinou, G. Hornung, P. De Hert, Baden-Baden 2023.
Ebner G.K., Weniger ist Mehr? Die Informationspflichten der DS-GVO – Eine kritische Analyse, Baden-Baden 2023.
Gandy O.H., The Panoptic Sort. A Political Economy of Personal Information, New York 2021.
Kremer S., Querschläger SCHUFA-Urteil: Auswirkungen auf Affinitätenanalyse, Kundensegmentierung und KI, „Computer und Recht” 2024/1.
Lazcoz P., de Hert P., Humans in the GDPR and AIA governance of automated and algorithmic systems. Essential pre-requisites against abdicating responsibilities, „Brussels Privacy Hub Working Paper” 2022/32.
von Lewinsky [w:] BeckOK Datenschutzrecht, red. H.A. Wolff, S. Brink, München 2023.
Martini M. [w:] Datenschutzgrundverordnung. Bundesdatenschutzgesetz, red. B. Paal, D. Pauly, München 2021.
Paal B., Art. 22 DS-GVO: Kreditscoring vor dem EuGH, „Zeitschrift für Digitalisierung des Rechts” 2023/2.
Pollicino O., Gregorio G.D., Constitutional Law in the Algorithmic Society [w:] Constitutional Challenges in the Algorithmic Society, red. H.-W. Micklitz, O. Pollicino, A. Reichman, A. Simoncini, G. Sartor, G. De Gregorio, Cambridge 2021.
Schröder M., Lang G., Lerbs O., Radev D., Ökonomische Bedeutung und Funktionsweise von Credit Scoring [w:] Scoring im Fokus: Ökonomische Bedeutung und rechtliche Rahmenbedingungen im internationalen Vergleich, red. M. Schröder J. Taeger, Oldenburg 2014.
Sibiga G., Wyłączenie zakazu zautomatyzowanego podejmowania decyzji w przepisach prawa polskiego w świetle wymagań ogólnego rozporządzenia o ochronie danych (RODO) – wybrane zagadnienia, „Monitor Prawniczy” 2022/21 (dodatek specjalny).
Tambou O. [w:] General Data Protection Regulation Article-by-Article Commentary, red. I. Spiecker gen. Döhmann, V. Papakonstantinou, G. Hornung, P. De Hert, Baden-Baden 2023.
dr Maciej Kułak
Autor jest adiunktem w Katedrze Prawa Europejskiego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego
(ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8240-7271).
Zasada neutralności religijnej i światopoglądowej w miejscu pracy – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 28.11.2023 r., C-148/22, OP przeciwko Commune d’Ans
W komentowanym orzeczeniu Trybunał Sprawiedliwości uznał, że pracodawca z sektora administracji publicznej może wprowadzić regulację ograniczającą możliwość noszenia symboli religijnych w miejscu pracy, by zapewnić realizację konstytucyjnej zasady neutralności. Zwrócił zarazem uwagę, że uzasadnienie wprowadzenia takiej regulacji musi być wyważone z innymi prawami i interesami, takimi jak wolność wyznania. Niniejsza glosa stanowi krytyczny komentarz nie do wniosku płynącego z orzeczenia, lecz do zaprezentowanej przez Trybunał argumentacji. Krytyka dotyczy przede wszystkim kwalifikacji prawnej postanowień realizujących zasadę neutralności jako dyskryminacji pośredniej, a także braku pełnego rozważenia okoliczności istotnych dla uzasadnienia rozpatrywanej regulacji.
Słowa kluczowe: dyskryminacja, religia, neutralność, administracja publiczna, dyrektywa 2000/78
dr Maciej Kułak
The author is an assistant professor at the Department of European Law, Faculty of Law and Administration at the University of Warsaw, Poland
(ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8240-7271).
Principle of Religious and Philosophical Neutrality in the Workplace – Commentary to the Judgment of the Court of Justice of 28 November 2023, C-148/22, OP v Commune d’Ans
In the commented judgment, the Court of Justice held that an employer in public administration may introduce rules prohibiting the wearing in the workplace of any signs of religious beliefs to put into effect the constitutional principle of neutrality. At the same time, however, the Court underscored that such a rule must be weighed against other rights and interests at issue, such as the right to freedom of religion. This commentary is critical of the arguments presented in the judgment, not the conclusion drawn by the Court. Criticism mainly concerns the legal classification of the provisions implementing the principle of neutrality as indirect discrimination, as well as a lack of thorough analysis of the circumstances relevant to the justification of the rules in question.
Keywords: discrimination, religion, neutrality, public administration, Directive 2000/78
Bibliografia / References
Campbell C., Smith D., Direct Discrimination without a Comparator: Moving to a Test of Unfavourable Treatment, „Federal Law Review” 2015/1.
Cloots E., Safe harbour or open sea for corporate headscarf bans? Achbita and Bougnaoui, „Common Market Law Review” 2018/2.
Emanuel A., To Whom Will Ye Liken Me, and Make Me Equal? Reformulating the Role of the Comparator in the Identification of Discrimination, „Victoria University of Wellington Law Review” 2014/1.
Goldberg S., Discrimination by Comparison, „Yale Law Journal” 2011/4.
Hennette-Vauchez S., Equality and the Market: The Unhappy Fate of Religious Discrimination in Europe, „European Constitutional Law Review” 2017/4.
Howard E., Islamic Headscarves and the CJEU: Achbita and Bougnaoui, „Maastricht Journal of European and Comparative Law” 2017/3.
Howard E., The EU Race Directive: Time for Change?, „International Journal of Discrimination and the Law” 2007/4.
Kułak M., Pojęcia rasy i pochodzenia etnicznego w przepisach antydyskryminacyjnych – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 6.04.2017 r., C-668/15, Jyske Finans A/S, „Europejski Przegląd Sądowy” 2018/10.
Maliszewska-Nienartowicz J., Direct and Indirect Discrimination in European Union Law – How to Draw a Dividing Line?, „International Journal of Social Sciences” 2014/1.
Maliszewska-Nienartowicz J., Dyskryminacja pośrednia w prawie Unii Europejskiej, Toruń 2012.
Sharpston E., Shadow Opinion of former Advocate-General Sharpston: headscarves at work (Cases C-804/18 and C-341/19), https://eulawanalysis.blogspot.com/2021/03/shadow-opinion-of-former-advocate.html (dostęp: 14.02.2024 r.).
Smith O., A pandisability analysis? The possibilities and pitfalls of indirect disability discrimination, „Northern Ireland Legal Quarterly” 2009/3.
van den Brink M., The Protected Grounds of Religion and Belief: Lessons for EU Non-Discrimination Law, „German Law Journal” 2023/5.
Zekić N., An Open and Diverse European Union, „Tilburg Law Review” 2017, t. 22.
Zuther D.A., The Headscarf Debate Returns to Luxembourg: A Second Chance for Religious Freedom?, „London School of Economics Law Review” 2021/1.
dr hab. Ilona Przybojewska
Autorka jest adiunktem w Centrum Prawa Ochrony Środowiska na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego
(ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2756-6664).
Energia jako towar objęty unormowaniami dotyczącymi swobody przepływu i unijnym prawem konkurencji – komentarz i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 27.04.1994 r., C-393/92, Commune d’Almelo i inni przeciwko NV Energiebedrijf Ijsselmij
W komentowanym wyroku Trybunał Sprawiedliwości, pochylając się nad holenderskim sporem między regionalnym dystrybutorem energii elektrycznej a dystrybutorami lokalnymi na temat klauzuli wyłączności zakupu zabraniającej tym ostatnim importu energii elektrycznej z punktu widzenia wybranych przepisów traktatowych, stanął przed koniecznością przesądzenia, czy energia elektryczna jest towarem, a w rezultacie podlega pod przepisy dotyczące swobody przepływu towarów i ochrony konkurencji. Udzielona przez Trybunał twierdząca odpowiedź zdecydowała o możliwości zastosowania tych ważkich regulacji do energii elektrycznej, w związku z czym wspomniane orzeczenie w pełni zasługuje na uznanie za jeden z kamieni milowych unijnego orzecznictwa w dziedzinie energii.
Słowa kluczowe: energia jako towar, swoboda przepływu towarów, ograniczenia swobody przepływu towarów, prawo konkurencji, ochrona konkurencji
dr hab. Ilona Przybojewska
The author is an assistant professor at the Centre of Environmental Law, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Krakow, Poland
(ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2756-6664).
Energy as a Commodity subject to Regulations on Free Movement of Goods and EU Competition Law. Commentary and Judgment of the Court of Justice of 27 April 1994, Case Reference Number C-393/92 Commune d’Almelo and Others v NV Energiebedrijf Ijsselmij
In the commented judgment, the Court of Justice, analysing the Dutch dispute between a regional electricity distributor and local distributors regarding an exclusive purchasing obligation and a ban on imports of electricity imposed on the local distributors, in the light of selected provisions of the Treaty, was faced with the need to decide whether electricity is a commodity and, consequently, is subject to regulations on free movement of goods and competition protection. The affirmative answer to this question given by the Court allowed applying these important regulations to electricity, and therefore the said judgment fully deserves to be recognised as one of the milestones of EU energy jurisprudence.
Keywords: energy as a commodity, free movement of goods, restrictions on free movement of goods, competition law, competition protection
Bibliografia / References
Bogdanowicz P., Interes publiczny w prawie energetycznym Unii Europejskiej, Legalis 2012.
Kociubiński J., Derogacja zasad konkurencji wobec przedsiębiorstw zobowiązanych do świadczenia usług w ogólnym interesie gospodarczym a zasada proporcjonalności, „Studia Prawnicze” 2011/2.
Marszałek M., Swoboda działalności gospodarczej wytwórcy – sprzedawcy energii elektrycznej, Legalis 2015.
Przybojewska I., Bezpieczeństwo energetyczne jako przesłanka uzasadniająca wprowadzenie ograniczeń swobód gospodarczych – komentarz i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 10.07.1984 r., 72/83, Campus Oil Limited i in. przeciwko Minister for Industry and Energy i in., „Europejski Przegląd Sądowy” 2024/2.
Słotwiński S., Status prawny energii elektrycznej jako wyznacznik stosunków umownych w polskim prawie prywatnym, Legalis 2017.
Szczodrowski J., Kontrola rynków oligopolistycznych w prawie konkurencji. Prawo Unii Europejskiej na tle rozwiązań w wybranych jurysdykcjach, LEX 2015.
Orzecznictwo Sądu Najwyższego – dr Michalina Szpyrka (autorka jest adiunktem w Zakładzie Prawa Europejskiego Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk oraz starszym asystentem sędziego w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego, ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7678-5287).
Case law of the Supreme Court – dr Michalina Szpyrka (the author is an assistant professor in the Department of European Law at the Institute of Law Studies of the Polish Academy of Sciences and a senior judge’s assistant at the Labour Law and Social Security Chamber of the Supreme Court, Poland, ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7678-5287).
Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego – dr Robert Talaga (autor jest asesorem w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Poznaniu, ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5281-2188).
Case law of the Supreme Administrative Court – dr Robert Talaga (the author is an assessor at the Provincial Administrative Court in Poznań, Poland, ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5281-2188).
Zamów prenumeratę
