Wybrane problemy dotyczące podziału kompetencji pomiędzy Unię Europejską a jej państwa członkowskie w kontekście umów mieszanych
Wystąpienie prof. Marka Safjana na Uniwersytecie Warszawskim podczas uroczystości jubileuszowej 9 stycznia 2020 r. z okazji 70. urodzin
Speech Delivered by Professor Marek Safjan during the Celebration of His 70th Birthday at the University of Warsaw on 9 January 2020
Bartosz Soloch, LL.M. (Bonn)
Autor jest doktorantem w Katedrze Europejskiego Prawa Konstytucyjnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego oraz referendarzem w Departamencie Prawa Międzynarodowego i Europejskiego w Prokuratorii Generalnej RP (ORCID: 0000-0002-6620-8723).
Wybrane problemy dotyczące podziału kompetencji pomiędzy Unię Europejską a jej państwa członkowskie w kontekście umów mieszanych
Umowy międzynarodowe mieszane stanowią jeden ze stałych elementów pejzażu prawnego Unii Europejskiej. Pomimo to wiele kwestii związanych z ich stosowaniem pozostaje niejasnych. W szczególności dotyczy to wyznaczenia postanowień umownych, w odniesieniu do których państwom członkowskim nadal przysługuje ich kompetencja. Zagadnienie to jest tym bardziej skomplikowane, że w praktyce swoboda działania państw członkowskich ograniczana jest nie tylko przez dynamicznie zmieniające się kompetencje UE, lecz także niedookreśloną zasadę lojalności. Płynącej stąd niepewności próbowano zapobiegać na różne sposoby, zarówno przez stosowanie określonych technik na etapie zawierania umowy, jak i przez skodyfikowanie orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE w traktacie z Lizbony. Jak jednak wskazuje „polizbońskie” orzecznictwo Trybunału, zabiegi te miały, w najlepszym razie, ograniczoną skuteczność: państwa członkowskie i instytucje unijne wciąż spierają się o zakres wzajemnych zobowiązań na gruncie poszczególnych umów międzynarodowych mieszanych. Sytuację tę trzeba ocenić negatywnie: nie tylko może ona obniżać międzynarodową wiarygodność UE, ale przede wszystkim komplikuje ona stosunki wewnątrz UE, m.in. zachęcając państwa członkowskie i ich sądy do samodzielnego rozstrzygania tych dylematów, co wiąże się z ryzykiem pojawiania się dalszych konfliktów.
Słowa kluczowe: umowy międzynarodowe mieszane, podział kompetencji, Unia Europejska, prawo międzynarodowe, praktyka traktatowa Unii Europejskiej
Bartosz Soloch, LL.M. (Bonn)
The author is a doctoral student at the University of Łodz, Department of European Constitutional Law; Assistant Counsel in the International and European Law Department at the Office of General Counsel to the Republic of Poland (ORCID: 0000-0002-6620-8723).
Selected Problems Concerning Division of Competences Between the European Union and Its Member States in the Context of Mixed Agreements
Although mixed agreements have belonged to the EU’s legal landscape practically since its creation, many aspects of their application still remain vague today. This lack of clarity is particularly visible in relation to defining the competences left to the Member States, particularly taking into account that they are limited not only by the constantly evolving competences of the EU, but also by the open-textured principle of loyalty. Regardless of the various steps being taken, encompassing inter alia introducing specific techniques at the stage of agreement conclusion or codifying the CJEU case law in the Lisbon Treaty, their effectiveness is disputable at best, as both Member States and the EU keep bringing new cases concerning the division of competences before the CJEU. Rather unsurprisingly, this situation is far from satisfactory: not only can it negatively impact the EU’s capability to act at the international level, but it can also contribute to complicating the relationships within the EU, for example by encouraging Member States and their courts to decide upon these matters on their own, thus fuelling future conflicts.
Keywords: mixed agreements, division of competences, European Union, international law, European Union treaty practice
Bibliografia:
Åkermark S., Reservation Issues in the Mixed Agreements of the European Community, „Finnish Yearbook of International Law” 1999/10.
Arena A., Exercise of EU Competences and Pre-emption of Member States’ Powers in the Internal and the External Sphere: Towards ‘Grand Unification’?, „Yearbook of European Law” 2016/1.
Churchill R. R, MOX Plant Arbitration and Cases, https://opil.ouplaw.com/view/10.1093/law:epil/9780199231690/law-9780199231690-e176#law-9780199231690-e176-div1-4 (dostęp: 24.01.2020).
Cremona M., Defining competence in EU external relations: lessons from the Treaty reform process [w:] Law and Practice of EU External Relations. Salient Features of a Changing Landscape, red. A. Dashwood, M. Maresceau, New York 2008.
Cremona M., EU External Relations: Unity and Conferral of Powers [w:] The Question of Competence in the European Union, red. L. Azoulai, Oxford–New York 2014.
Davison-Vecchione D., Beyond the Forms of Faith: Pacta Sunt Servanda and Loyalty, „German Law Journal” 2015/5.
Dąbrowska-Kłosińska P. [w:] Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Komentarz, t. 2, red. K. Kowalik-Bańczyk, M. Szwarc-Kuczer, A. Wróbel, Warszawa 2012.
De Baere G., Constitutional Principles of EU External Relations, Oxford–New York 2008.
Delgado Casteleiro A., EU Declarations of Competence to Multilateral Agreements: A Useful Reference Base?, „European Foreign Affairs Review” 2012/4.
Delgado Casteleiro A., Larik J., The duty to remain silent: limitless loyalty in EU external relations?, „European Law Review” 2011/4.
Demedts V., Chamon M., The Commission back on the leash: No autonomy to sign non-binding agreements on behalf of the EU: Council v. Commission, „Common Market Law Review” 2017/1.
Eeckhout P., EU External Relations Law, New York 2011.
Erlbacher F., Recent Case Law on External Competences of the European Union: How Member States Can Embrace Their Own Treaty, „CLEER Papers” 2017/2, http://www.asser.nl/media/3485/cleer17-2_web.pdf (dostęp: 24.01.2020 r.).
Gadkowski T., On Mixed Agreements in the Law and Practice of the European Union [w:] New Challenges for International Organizations, red. J. Nowakowska-Małusecka, Katowice 2016.
Gosalbo-Bono R., Naert F., The Reluctant (Lisbon) Treaty and Its Implementation in the Practice of the Council [w:] The European Union’s External Action in Times of Crisis, red. P. Eeckhout, M. Lopez-Escudero, Oxford–Portland 2016.
Heliskoski J., The Jurisdiction of the European Court of Justice to Give Preliminary Rulings on the Interpretation of Mixed Agreements, „Nordic Journal of International Law” 2000/4.
Irmiński M., Implied External Exclusive Competence of the European Union after the Reform Treaty, „Studia Iuridica” 2012/54.
Klamert M., Maydell N., Rechtsfragen der impliziten Auβenkompetenz der EG illustriert am Beispiel der Dienstleistungsrichtlinie und der Minimum Platform on Investment, „Europarecht” 2008/4.
Klamert M., The Principle of Loyalty in EU Law, Oxford–New York 2014.
Kociubiński J., Proliferencja umów modelu „Otwartego Nieba’’ – uwarunkowania liberalizacji sektora transportu lotniczego w Unii Europejskiej, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2015/12.
Konstadinides T., EU foreign policy under the doctrine of implied powers: codification drawbacks and constitutional limitations, „European Law Review” 2014/4.
Koutrakos P., EU International Relations Law, Oxford–Portland 2015.
Koutrakos P., Interpretation of Mixed Agreements [w:] Mixed Agreements revisited. The EU and its Member States in the World, red. Ch. Hillion, P. Koutrakos, Oxford–Portland 2010.
Kuijper P.J., Litigation on External Relations Powers after Lisbon: The Member States Reject Their Own Treaty, „Legal Issues of Economic Integration” 2016/1.
Lang A., Ultra vires review of the ECB’s policy of quantitative easing: An analysis of the German Constitutional Court’s preliminary reference order in the PSPP case, „Common Market Law Review” 2018/3.
Larik J., „Prêt-à-ratifier”: The CETA Decision of the French Conseil constitutionnel of 31 July 2017, „European Constitutional Law Review” 2017/4.
Leal-Arcas R., The European Community and Mixed Agreements, „European Foreign Affairs Review” 2001/4.
Mik C., Fenomenologia regionalnej integracji państw. Studium prawa międzynarodowego, t. 2, Regionalne organizacje integracji państw z perspektywy analitycznej prawa międzynarodowego, Warszawa 2019.
Mögele R. [w:] EUV/AEUV. Vertrag über die Europäische Union und Vertrag über die Arbeitsweise der Europäischen Union, red. R. Streinz, München 2012.
Möldner M., European Community and Union, Mixed Agreements, https://opil.ouplaw.com/view/10.1093/law:epil/9780199231690/law-9780199231690-e628 (dostęp: 24.01.2020 r.).
Neframi E., Mixed Agreements as a Source of European Union Law [w:] International Law as Law of the European Union, red. E. Cannizzaro, P. Palchetti, R.A. Wessel, Leiden–Boston 2011.
Niedźwiedź M., Odpowiedzialność państw członkowskich względem Wspólnoty Europejskiej za naruszenie umów międzynarodowych mieszanych – uwagi w świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich [w:] Odpowiedzialność międzynarodowa jako element międzynarodowego porządku prawnego, red. A. Kozłowski, B. Mielnik, Wrocław 2009.
Niedźwiedź M., Umowy międzynarodowe mieszane w świetle prawa Wspólnoty Europejskiej, Warszawa 2004.
Rosas A., EU External Relations: Exclusive Competence Revisited, „Fordham International Law Journal” 2015/4.
Schmalenbach K. [w:] EUV/AEUV. Das Verfassungsrecht der Europäischen Union mit Europäischer Grundrechtecharta. Kommentar, red. Ch. Calliess, M. Ruffert, München 2016.
Schütze R., Parallel external powers in the European Union. From ‘cubist’ perspectives towards ‘naturalist’ constitutional principles? [w:] R. Schütze, Foreign Affairs and the EU Constitution, Cambridge 2014.
Schütze R., EU Competences: Existence and Exercise [w:] The Oxford Handbook of European Union Law, red. A. Arnull, D. Chalmers, Oxford–New York 2015.
Sozański J., Umowy międzynarodowe Unii Europejskiej po Traktacie z Lizbony, Warszawa–Poznań 2011.
Verwey D., The European Community, the European Union and the International Law of Treaties, The Hague 2004.
Vranes E., Die EU-Auβenkompetenzen im Schnittpunkt von Europarecht, Völkerrecht und nationalem Recht, „Juristische Blätter” 2011/1.
Wessel R.A., The EU as a party to international agreements: shared competences, mixed responsibilities [w:] Law and Practice of EU External Relations. Salient Features of a Changing Landscape, red. A. Dashwood, M. Maresceau, New York 2008.
dr Ilona Przybojewska
Autorka jest adiunktem w Katedrze Prawa Ochrony Środowiska na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego (ORCID: 0000-0003-2756-6664).
Sprawa zwolnienia gazociągu OPAL z zasady dostępu stron trzecich
– glosa do wyroku Sądu z 10.09.2019 r., T-883/16, Rzeczpospolita Polska przeciwko Komisji Europejskiej
W komentowanym wyroku Sąd przyjął, że przyznane gazociągowi OPAL przez niemiecki organ regulacyjny, a zmodyfikowane przez Komisję Europejską wyłączenie tej infrastruktury spod zasady dostępu stron trzecich i regulacji taryfowej narusza zasadę solidarności energetycznej. Wyrok ten, poza jego niewątpliwą wagą w kontekście interesów Polski, jest bardzo istotny z punktu widzenia kontrowersji dotyczących charakteru i znaczenia powinności realizacji unijnej polityki energetycznej w duchu solidarności między państwami członkowskimi.
Słowa kluczowe: zasada dostępu stron trzecich, dyrektywa 2009/73/WE, liberalizacja rynku gazu, zasada solidarności energetycznej, bezpieczeństwo dostaw, gazociąg OPAL
dr Ilona Przybojewska
The author is an assistant professor at the Chair of Environmental Law, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Krakow (ORCID: 0000-0003-2756-6664).
Exemption of OPAL Gas Pipeline from the Rule of Third Party Access. Commentary on Judgment of the General Court of 10 September 2019, T-883/16, Republic of Poland v. European Commission
In the commented ruling, the Court adopted the standpoint that the exemption of OPAL gas pipeline from the rule of third party access and the tariff regulation, granted by the German regulatory authority and modified by the European Commission, infringed the principle of energy solidarity. That ruling, apart from its indubitable weight in the context of Poland’s interests, has a great significance from the point of view of the discussion about the character and meaning of the duty to implement the energy policy of the European Union ‘in a spirit of solidarity between Member States’.
Keywords: third party access principle, Directive 2009/73/EC, gas market liberalization, principle of energy solidarity, security of supply, OPAL gas pipeline
Bibliografia:
Araszkiewicz M., Gizbert-Studnicki T., Teoria praw podstawowych Roberta Alexy’ego, „Przegląd Sejmowy” 2011/3.
Krzykowski M., Krzykowska K., Will the European Commission’s policy hinder gas supplies to Central and Eastern European countries? OPAL case decision, „Energy Policy” 2017/110.
Krzykowski M., Zasada dostępu stron trzecich w prawie energetycznym Unii Europejskiej i Polski, Warszawa 2013.
Küçük E., Solidarity in EU Law: An Elusive Political Statement or a Legal Principle with Substance?, „Maastricht Journal of European and Comparative Law” 2016/6.
Łoskot-Strachota A., Kardaś S., Cios w interesy Gazpromu. Wyrok TSUE w sprawie gazociągu OPAL, „Komentarze OSW” 2019/308.
Pawełczyk M., Pikiewicz B., Funkcjonowanie zasady TPA w elektroenergetyce w prawie polskim [w:] Współczesne problemy prawa energetycznego, red. M. Wierzbowski, R. Stankiewicz, Warszawa 2010.
Petit Y., A la recherche de la politique européenne de l’énergie, „Revue trimestrielle de droit européen” 2006/4.
Przybojewska I., Znaczenie transeuropejskich sieci energetycznych dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, Warszawa 2017.
Ross M., Solidarity – A New Constitutional Paradigm for the EU? [w:] Promoting Solidarity in the European Union, red. M. Ross, Y. Borgmann-Prebil, Oxford 2010.
Swora M., Muras Z., Przed komentarzem – stanowienie i stosowanie prawa energetycznego [w:] Prawo energetyczne. Komentarz, red. M. Swora, Z. Muras, Warszawa 2010.
Szydło M., Regulatory Exemptions for New Gas Infrastructure. A Key Challenge for European Energy Policy, „European Energy and Environmental Law Review” 2009/10.
Vijver T. van der, Third Party Access Exemption Policy in the EU Gas and Electricity Sectors: Finding the Right Balance between Competition and Investments [w:] Energy Networks and the Law, red. M.M. Roggenkamp, L. Barrera-Hernández, D.N. Zillman, I. del Guayo, Oxford 2012.
Zajdler R., Zastrzeżenia do decyzji Komisji Europejskiej z 28 października 2016 roku w sprawie zmiany zwolnienia dla gazociągu OPAL (sprawa C(2016)6950 final), „Polityka i Społeczeństwo” 2018/1.
Anna Siwierska
Autorka jest doktorantką Szkoły Doktorskiej Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego i absolwentką College of Europe.
Wcześniej znaczy taniej – Trybunał Sprawiedliwości o spłacie kredytu przed terminem – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 11.09.2019 r., C-383/18, Lexitor sp. z o.o. przeciwko Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo-Kredytowej im. Franciszka Stefczyka, Santander Consumer Bank SA, mBank SA
Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że prawo konsumenta do obniżki całkowitego kosztu kredytu w przypadku wcześniejszej spłaty obejmuje wszystkie nałożone na niego koszty, niezależnie od tego, czy były one uzależnione od czasu trwania umowy. Orzeczenie może odwrócić dotychczasową interpretację przepisów w niektórych państwach członkowskich i znacznie zmienić sytuację podmiotów funkcjonujących na rynku kredytowym.
Słowa kluczowe: kredyty, wcześniejsza spłata, całkowita obniżka kosztów kredytu
Anna Siwierska
The author is a College of Europe alumnus, a PhD candidate at the Doctoral School of Social Sciences, University of Warsaw.
Earlier Means Cheaper: Court of Justice about Early Loan Repayment. Commentary on Judgment of the Court of Justice of 11 September 2019, C-383/18, Lexitor sp.z o.o. v. Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa im. Franciszka Stefczyka, Santander Consumer Bank SA, mBank SA
The commented judgment of the Court of Justice of 11 September 2019, in case C-383/18, Lexitor sp.z o.o. v. Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa im. Franciszka Stefczyka, Santander Consumer Bank SA, mBank SA, deals with the issue of early repayment of consumer credit and the related issue of reducing its total costs. In particular, the commentary answers the question whether all or only the part of the costs that depends on the loan agreement duration is reduced. The judgment is a response to the interpretation discrepancy that has been ongoing for many years between the lenders (banks, financial institutions) and consumers taking out loans. For the aforementioned groups, the question of consequences of early repayment is in fact the issue of economic benefits from the concluded contract, therefore its essence and a condition for its conclusion. Lenders are in favour of the interpretation that there is an additional category of costs not related to the duration of the contract, which compensate the financial institution for servicing the loan. Therefore, such costs should not be subject to early repayment discounts. Borrowers, in turn, believe that the intention behind the EU provisions on determining the method of calculating costs was to reduce all fees related to the duration of the contract. Supporters of this view are also supported by the voices of Polish state authorities, including the joint position of the Financial Ombudsman and the President of the Office of Competition and Consumer Protection or the recommendations of the Consumer Credit Committee and the Banking Law Council regarding selected interpretation problems in the new Consumer Credit Act. The Ombudsman also took a pro-consumer position. The Court of Justice has ruled that the consumer's right to reduce the total cost of credit in case of early repayment covers all costs imposed on the consumer, regardless of whether they depended on the duration of the contract.
Keywords: loans, early repayment, total reduction of loan costs
Bibliografia:
Bülow P. [w:] P. Bülow, M. Artz, Verbraucherkreditrecht. Kommentar, München 2011.
Czech T., Kredyt konsumencki. Komentarz, Warszawa 2018.
Kopeć A. [w:] M. Chruściak i in., Ustawa o kredycie konsumenckim. Rekomendacje interpretacyjne podstawowych regulacji. Komentarz, Legalis 2012.
Lubasz D. [w:] Ustawa o prawach konsumenta. Komentarz, red. M. Namysłowska, D. Lubasz, Warszawa 2015.
Małecki P., Mazurkiewicz M., CIT. Podatki i rachunkowość. Komentarz, Warszawa 2017.
Ofiarski Z., Ustawa o kredycie konsumenckim. Komentarz, LEX 2014.
Osajda K., Wstęp [w:] Ustawa o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami. Komentarz, red. K. Osajda, Legalis 2019.
Rutkowska-Tomaszewska E., Wynagrodzenie kredytodawcy związane z procesem kredytowania a regulacja prawna obniżenia całkowitego kosztu kredytu konsumenckiego w przypadku jego przedterminowej spłaty jako przejaw ochrony interesów ekonomicznych konsumenta [w:] Ochrona klienta na rynku usług finansowych w świetle aktualnych problemów i regulacji prawnych, red. E. Rutkowska-Tomaszewska, Legalis 2017.
Ustawa o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami. Komentarz, red. K. Osajda, Legalis 2019.
Zdyb M. [w:] Dysfunkcje publicznego prawa gospodarczego, red. M. Zdyb, E. Kruk, G. Lubeńczyk, Legalis 2018.
Bartosz Wyżykowski
Autor jest radcą prawnym w DLK Legal Korus sp.k. oraz doktorantem na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego.
Dalsze obowiązywanie umowy po stwierdzeniu nieuczciwego charakteru jej postanowienia lub postanowień – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 3.10.2019 r., C-260/18, Kamil Dziubak i Justyna Dziubak przeciwko Raiffeisen Bank International AG
W glosowanym wyroku Trybunał Sprawiedliwości wypowiedział się na temat skutków stwierdzenia nieuczciwego charakteru postanowień umownych w kontroli incydentalnej. Wpisuje się on w dotychczasową linię orzeczniczą TS w zakresie wykładni przepisów dyrektywy 93/13/EWG, a zarazem wyjaśnia szereg wątpliwości, które dotychczas nie były przedmiotem jego wypowiedzi. Wskazuje na przesłanki i kryteria określające, kiedy umowa, której postanowienie lub postanowienia uznane zostały za nieuczciwe, obiektywnie, nie może dalej obowiązywać. Kolejne rozważania TS odnoszą się do sytuacji, w której istnieją obiektywne powody do stwierdzenia nieważności umowy, co jednak mogłoby narazić konsumenta na szczególnie niekorzystne skutki. W takim wypadku TS – w ślad za ugruntowanym orzecznictwem tego sądu – dopuszcza możliwość zastosowania przepisów dyspozytywnych bądź też przepisów mających zastosowanie, gdy strony umowy wyrażą na to zgodę. Sąd ten sprzeciwia się natomiast możliwości zastosowania przepisów ogólnych, odwołujących się do zasad słuszności lub ustalonych zwyczajów i uzupełnienia w ten sposób powstałych w umowie luk. Nie są natomiast w pełni jasne losy umowy, która obiektywnie nie może dalej obowiązywać, co zagraża interesom konsumenta, a zarazem nie może zostać uzupełniona w żaden z dopuszczalnych w świetle orzecznictwa TS sposobów, a konsument nie zgadza się na utrzymanie w mocy nieuczciwych postanowień. Celem glosy jest zidentyfikowanie uniwersalnych reguł postępowania w przypadku stwierdzenia przez sąd cywilny w indywidualnej sprawie, że dane postanowienie lub postanowienia umowne mają charakter nieuczciwy.
Słowa kluczowe: konsument, niedozwolone postanowienia umowne, zmiana nieuczciwego postanowienia, uzupełnienie luki w umowie, nieważność umowy
Bartosz Wyżykowski
The author is an attorney at law at DLK Legal Korus sp. k. and a doctoral student at the Faculty of Law, Administration and Economics, University of Wrocław.
A Contract Continuing in Force after Its Term or Terms Are Found to Be Unfair. Commentary on Court of Justice Judgment of 3 October 2019, C-260/18, Kamil Dziubak, Justyna Dziubak v Raiffeisen Bank International AG
In the commented judgment, the Court of Justice ruled on the effects of finding a contract term to be unfair in the course of incidental review. The judgment is consistent with the court's existing case law regarding the interpretation of Council Directive 93/13/EEC, and at the same time explains a number of doubts which have not been subject of its rulings so far. First, it indicates the conditions and criteria determining when a contract whose term(s) have been found to be unfair objectively cannot continue in force. Further considerations of the CJEU refer to a situation where there are objective reasons for finding the contract void, which, however, would have particularly negative consequences for the consumer. In such cases, the court – following its well-established case law – has recognized that national courts may replace unfair contract terms based on supplementary provisions of the national law[jus dispositivum], or provisions which are applicable where the parties to the contract so agree. The Court objects, however, to the possibility of applying general provisions referring to the principles of equity or established customs in order to fill the gaps in the contract. It remains unclear what should happen if the contract is objectively not capable of continuing in force following the removal of an unfair term, threatening the consumer’s interests, but the unfair contract terms cannot be replaced based in any of the ways allowed in CJEU case law and the consumer does not consent to maintaining the unfair terms in force. The purpose of the commentary is to identify universal rules of conduct in the event of a civil court finding in an individual case that a given contractual term is (terms are) unfair.
Keywords: consumer, unfair contractual terms, revision of an unfair term, filling a gap in a contract, invalidity of a contract
Bibliografia:
Brożek B., Derywacyjna koncepcja wykładni z perspektywy logicznej, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2006/1.
Cudna-Wagner A. i in. Węzłowe zagadnienia dotyczące kredytów walutowych w kontekście publikacji „Studia i Analizy Sądu Najwyższego. Materiały Naukowe. Kredyty Walutowe. Węzłowe zagadnienia” oraz wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 3 października 2019 r. w sprawie C-260/18, Warszawa 2019.
Cudna-Wagner A., Miąskiewicz B., Czy Sąd Najwyższy rzeczywiście złamał prawo [Odpowiedź na glosę do wyroku Sądu Najwyższego w sprawie mBanku], https://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/893351,czy-sad-najwyzszy-rzeczywiscie-zlamal-prawo.html,komentarze-popularne,1 (dostęp: 17.02.2020 r.).
Cudna-Wagner A., Miąskiewicz B., Kredyty walutowe: uznanie kursów franka z tabeli banku za abuzywne nie powoduje nieważności umowy, „Rzeczpospolita” z 20.09.2016 r.
Grebieniow A., Osajda K., Kredyty walutowe. Węzłowe zagadnienia, t. 7, Warszawa 2019.
Radwański Z., Olejniczak A., Prawo cywilne – część ogólna, 8 wydanie, Warszawa 2005.
Radwański Z., Olejniczak A., Zobowiązania – część ogólna, 7 wydanie, Warszawa 2006.
Trzaskowski R., Skutki sprzeczności umów obligacyjnych z prawem, Warszawa 2013.
Wiewiórowska-Domagalska A., Prawo z tektury. Państwo mogło zapobiec problemom frankowiczów [historia kryzysu], https://serwisy.gazetaprawna.pl/finanse-osobiste/artykuly/1424985,rola-panstwa-w-kryzysie-frankowym.html (dostęp: 17.02.2020 r.).
Wyżykowski B., Abstrakcyjna kontrola postanowień wzorców umów, „Przegląd Prawa Handlowego” 2013/10.
Wyżykowski B., Skutki uznania abuzywności postanowienia umowy w kontroli incydentalnej, „internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny” 2017/8.
dr hab. Monika Niedźwiedź
Autorka jest adiunktem w Katedrze Prawa Europejskiego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (ORCID: 0000-0002-4822-6119).
Akty delegowane versus akty wykonawcze – wprowadzenie i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 18.03.2014 r., C-427/12, Komisja Europejska przeciwko Parlamentowi Europejskiemu i Radzie Unii Europejskiej
Wraz z wejściem w życie Traktatu z Lizbony w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej pojawiło się rozróżnienie na akty delegowane i akty wykonawcze (odpowiednio w art. 290 i art. 291 TFUE). Mimo że zakresy zastosowania art. 290 i art. 291 wykluczają się wzajemnie, to jednak linia podziału nie jest wyraźna. Dlatego wskazuje się, że rozróżnienie obu kategorii aktów stało się po wejściu w życie jednym z najistotniejszych problemów implementacji traktatu lizbońskiego, zarówno z prawnego, jak i politycznego punktu widzenia. Omawiany wyrok z 18.03.2014 r., C-427/12, Komisja Europejska przeciwko Parlamentowi Europejskiemu i Radzie Unii Europejskiej, jest postrzegany jako pierwszy, który dał Trybunału Sprawiedliwości możliwość wypowiedzenia się w przedmiocie tak istotnej kwestii, jaką jest system aktów związanych z przekazywaniem uprawnień prawodawczych i powierzaniem uprawnień wykonawczych, oraz w sprawie głębokości kontroli, jaką zgodnie z prawem może w tej kwestii sprawować Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Słowa kluczowe: akty delegowane, akty wykonawcze, wykonywanie prawa unijnego, jednolite zasady wykonywania, istotne elementy aktu ustawodawczego, przekazanie uprawnień
dr hab. Monika Niedźwiedź
The author is an assistant professor at the Chair of EU law, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Kraków (ORCID: 0000-0002-4822-6119).
Delegated vs. Implementing Acts. Introduction and Judgment of the Court of Justice of 18 March 2014, C-427/12, European Commission v. European Parliament and Council of the European Union
With the entry into force of the Treaty of Lisbon, in the Treaty on the Functioning of the European Union there appeared a distinction between delegated acts and implementing acts (Article 290 and Article 291 TFEU, respectively). Even though the scopes of application of Article 290 and Article 291 are complementary, the boundary between them is blurred. Therefore many point out that, once the Treaty of Lisbon entered into force, the distinction between these two categories of acts became one of the most important problems in its implementation, from both the legal and political points of view. The analysed judgment of 18 March 2014, C-427/12, European Commission v. European Parliament and Council of the European Union, is perceived as the first one to give the Court of Justice the opportunity to speak about such an important issue as the system of acts related to delegating legislative powers and conferring executive powers, and about the depth of the review that the Court of Justice of the European Union can exercise with regard to this issue.
Keywords: delegated acts, implementing acts, implementation of Union law, uniform rules for implementation, essential elements of a legislative act, delegation of powers
Bibliografia:
Barcz J., Akty delegowane i akty wykonawcze – pojęcie i kryteria rozróżnienia, „Europejski Przegląd Sądowy” 2012/3.
Chamon M., Clarifying the Divide between Delegated and Implementing Acts?, „Legal Issues of Economic Integration” 2015/2.
Grzeszczak R., Władza wykonawcza w systemie Unii Europejskiej, Warszawa 2011.
Herma C., Reforma systemu aktów prawa pochodnego UE w Traktacie z Lizbony, „Europejski Przegląd Sądowy” 2008/5.
Hofmann H.C.H., Rowe G.C., Turk A.H., Administrative Law and Policy of the European Union, Oxford 2011.
Piesiak A., Główne problemy w negocjacjach i we wprowadzaniu w życie nowego systemu aktów delegowanych i wykonawczych zgodnie z art. 290 i art. 291 TFUE, „Europejski Przegląd Sądowy” 2012/3.
Półtorak N., Akty nieustawodawcze jako instrumenty prawne w Traktacie ustanawiającym Konstytucję dla Europy [w:] Konstytucja dla Europy. Przyszły fundament Unii Europejskiej, red. S. Dudzik, Kraków 2005.
Ritleng D., The dividing line between delegated and implementing acts: The Court of Justice sidesteps the difficulty in Commission v. Parliament and Council (Biocides), „Common Market Law Review” 2015/1.
Rynkowski M. [w:] Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Komentarz, red. A. Wróbel, t. 3, Art. 223–358, red. D. Kornobis-Romanowska, J. Łacny, Warszawa 2012.
Szpunar M., Implementacja Traktatu z Lizbony: akty delegowane versus akty wykonawcze, „Europejski Przegląd Sądowy” 2012/3.
Karol Paul Edward Lasok, Lasok's European Court Practice and Procedure (recenzja Łukasza Augustyniaka)
Karol Paul Edward Lasok, Lasok's European Court Practice and Procedure (review by Łukasz Augustyniak)
Bibliografia:
Lenaerts K., Maselis I., Gutman K., EU Procedural Law, Oxford 2014.
Waegenbaur B., Court of Justice of the EU. Commentary on Statute and Rules of Procedure, München 2013.
Wyatt D., The European Court of Justice – Practice and Procedure by K.P.E. Lasok, „Yearbook of European Law” 1994/1.
Orzecznictwo Sądu Najwyższego
Michalina Szpyrka (autorka jest doktorantką na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz asystentem sędziego w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego, ORCID: 0000-0001-7678-5287)
Case law of the Supreme Court
Michalina Szpyrka (the author is a doctoral student at the Faculty of Law and Administration of the University of Warsaw and a judge’s assistant at the Labour Law and Social Security Chamber of the Supreme Court, ORCID: 0000-0001-7678-5287)
Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego
dr Robert Talaga (autor jest starszym referendarzem w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Poznaniu, ORCID: 0000-0002-5281-2188)
Case law of the Supreme Administrative Court
dr Robert Talaga (the author is a senior court referendary at the Provincial Administrative Court in Poznań, ORCID: 0000-0002-5281-2188)
Bibliografia:
Koszowski M., Granice związania orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej [w:] Granice państwa jako granice jurysdykcji w Unii Europejskiej, red. S.M. Grochalski, Dąbrowa Górnicza 2012.
Zegarlicki J., Pewność prawa jako istotna wartość państwa prawnego, „Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna” 2017/2.
