Redaktor Naczelny EPS
Prawo europejskie w orzecznictwie polskich sądów administracyjnych
Sto lat temu, w październiku 1922 r. rozpoczął działalność orzeczniczą Najwyższy Trybunał Administracyjny (NTA). Po drugiej wojnie światowej działalność Trybunału nie została wznowiona. Na przywrócenie sądowej kontroli administracji w Polsce trzeba było czekać aż do 1980 r., kiedy to został utworzony Naczelny Sąd Administracyjny (NSA). Od 1997 r. sądownictwo administracyjne ma podstawy konstytucyjne, a w 2002 r. zostały powołane do życia wojewódzkie sądy administracyjne (WSA). W orzecznictwie NSA zdarzają się odwoływania do judykatury NTA, świadczące o ciągłości polskiej myśli prawniczej.
Professor Stanisław Biernat
‘EPS’ Editor-in-Chief
European Law in the Jurisprudence of Polish Administrative Courts
A hundred years ago, in October 1922, the Supreme Administrative Tribunal (SAT) commenced its judicial activities. But after WWII, the Tribunal did not resume its activity. Judicial review of the Polish administration was not restored until 1980, when the Supreme Administrative Court (SAC) was established. Since 1997 administrative judiciary has had constitutional foundations and in 2002 provincial administrative courts were created. In SAC case law one may sometimes find citations of SAT decisions, which attests to the continuity of Polish legal thought.
Koen Lenaerts
Autor jest Prezesem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i profesorem prawa Unii Europejskiej na Uniwersytecie w Leuven (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3227-5087).
Dialog między Trybunałem Sprawiedliwości i sądami administracyjnymi państw członkowskich w ogólności a Naczelnym Sądem Administracyjnym w szczególności
Artykuł dotyczy problematyki dialogu pomiędzy Trybunałem Sprawiedliwości a krajowymi sądami administracyjnymi, który odbywa się za pomocą mechanizmu odesłania prejudycjalnego, ze szczególnym uwzględnieniem dialogu, jaki zachodzi między Trybunałem Sprawiedliwości a Naczelnym Sądem Administracyjnym. Autor bada znaczenie, jakie mechanizm odesłania prejudycjalnego odgrywa w złożonych procedurach administracyjnych, oraz analizuje problem spójności systemu sądowniczego UE, a w szczególności interakcji pomiędzy mechanizmem odesłania prejudycjalnego a skargami o stwierdzenie nieważności. W artykule poruszono także kwestię niepożądanej sytuacji, w której dana sprawa jest wielokrotnie przerzucana tam i z powrotem między krajowymi sądami i organami administracyjnymi, czyli tzw. sądowego lub proceduralnego ping-ponga.
Słowa kluczowe: pytania prejudycjalne, dialog sędziowski, sądownictwo administracyjne, Najwyższy Sąd Administracyjny
Pobierz treść artykułu
Koen Lenaerts
The author is the President of the Court of Justice of the European Union and professor of European Union Law at the University of Leuven, Belgium (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3227-5087).
Dialogue Between the Court of Justice and Administrative Courts of the Member States in General and the Naczelny Sąd Administracyjny in Particular
This article concerns the dialogue between the Court of Justice and national administrative courts, which takes place by means of the mechanism of references for preliminary rulings, with particular emphasis on the dialogue between the Court of Justice and the Polish Supreme Administrative Court. The author examines the importance that the preliminary ruling mechanism plays in complex administrative procedures and analyses the problem of coherence of the EU judicial system and, in particular, the interaction between the preliminary ruling mechanism and actions for annulment. The article also touches upon the issue of undesirable situation in which a case is repeatedly shuttled back and forth between the national courts and administrative authorities, or, the so-called judicial or procedural ping-pong.
Keywords: preliminary questions, judicial dialogue, administrative justice, Supreme Administrative Court
View article
Bibliografia / References
Kosińska A., The role of the CJEU in the strengthening of the participation of third-country nationals in academic life in the EU. Analysis of the ruling of the CJEU in case M.A. versus Consul of the Republic of Poland in N., „Studia Prawnicze Kul” 2021/4.
prof. dr hab. Roman Hauser
Autor jest emerytowanym profesorem zwyczajnym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz sędzią Naczelnego Sądu Administracyjnego (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4331-1418).
dr hab. Wojciech Sawczyn, prof. UAM
Autor jest profesorem w Zakładzie Postępowania Administracyjnego i Sądowoadministracyjnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Członkiem Biura Orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2228-4000).
Udział w autorstwie tekstu:
Roman Hauser – 50%
Wojciech Sawczyn – 50%
Wpływ europejskich standardów ochrony praw jednostki na kształtowanie się polskiego modelu sądowej kontroli administracji
Celem artykułu jest ukazanie wpływu europejskich standardów ochrony praw jednostki na kształtowanie się polskiego modelu sądowej kontroli administracji. Autorzy starają się wykazać, że europejskie standardy miały (i oczywiście nadal mają) wpływ zarówno na sposób rozstrzygania spraw w postępowaniu sądowoadministracyjnym, jak i na formę niektórych instytucji procesowych. Jednocześnie – w roku jubileuszu 100-lecia utworzenia Najwyższego Trybunału Administracyjnego – warto podkreślić, że europejskie standardy są w większości tożsame z krajowymi standardami wynikającymi z konstytucji oraz polskich tradycji prawnych.
Słowa kluczowe: prawo do sądu, polski model sądownictwa administracyjnego, Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, polskie konstytucje
Pobierz treść artykułu
prof. dr hab. Roman Hauser
The author is professor emeritus of the Adam Mickiewicz University in Poznan, Poland, and a judge of the Supreme Administrative Court of the Republic of Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4331-1418).
dr hab. Wojciech Sawczyn, professor of the Adam Mickiewicz University in Poznan
The author is a professor at the Department of Administrative and Administrative Judicial Procedure, Faculty of Law and Administration, Adam Mickiewicz University in Poznan, Poland, and a member of the Judicial Decisions Bureau of the Supreme Administrative Court of the Republic of Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2228-4000).
Authors’ contributions:
Roman Hauser – 50%
Wojciech Sawczyn – 50%
Influence of European Standards of Protection of Individual’s Rights on the Emergence of the Polish Model of Judicial Review of Administration
This article aims to show the influence of European standards of protection of individual’s rights on the emergence of the Polish model of judicial review of administration. The authors attempt to demonstrate that European standards have had (and still have) influence on both the manner of deciding cases in administrative judicial procedure and on the form of certain procedural mechanisms. At the same time – on the centenary of establishment of the Supreme Administrative Tribunal – it is worthwhile to stress that European standards are, for the most part, identical to national standards stemming from the constitution and Polish legal tradition.
Keywords: right to a tribunal, Polish model of administrative judiciary, Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms, Polish constitutions
Bibliografia / References
Brohm W., Administracja Republiki Federalnej Niemiec, Ossolineum 1983.
Borkowski J., Ustawy o dwuinstancyjnym sądownictwie administracyjnym, cz. 1, „Monitor Prawniczy” 2003/7.
Chlebny J., Sądowa kontrola administracji w świetle rekomendacji Rady Europy, „Państwo i Prawo” 2005/12.
Garlicki L. (red.), Sądownictwo administracyjne w Europie Zachodniej, Warszawa 1990.
Hauser R., Dziesięciolecie przekształceń ustrojowych Naczelnego Sądu Administracyjnego i jego orzecznictwa, „Samorząd Terytorialny” 2000/1.
Hauser R., Sporów o dwuinstancyjne sądownictwo administracyjne ciąg dalszy, „Państwo i Prawo” 2003/11.
Hauser R., Założenia reformy sądownictwa administracyjnego, „Państwo i Prawo” 1999/12.
Izdebski H., Sądownictwo administracyjne w Europie, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2007/4.
Janowicz Z., Postępowanie administracyjne i sądowoadministracyjne, Poznań 1988.
Kapera J., Sądownictwo administracyjne w Polsce a kwestia dwuinstancyjności, „Samorząd Terytorialny” 1992/1–2.
Kowalski M., Prawo do sądu administracyjnego. Standard międzynarodowy i konstytucyjny oraz jego realizacja, Warszawa 2019.
Langrod J., Zarys sądownictwa administracyjnego, Warszawa 1925.
Leszczyński L., O usprawnianiu postępowania przed sądami administracyjnymi (kilka uwag w związku z reformą) [w:] Polski model sądownictwa administracyjnego, red. J. Stelmasiak, J. Niczyporuk, S. Fundowicz, Lublin 2003.
Maisel W., Wojewódzkie sądy administracyjne w Drugiej Rzeczpospolitej, Warszawa–Poznań 1976.
Sawuła R., Sądownictwo administracyjne w Polsce a kwestia dwuinstancyjności, „Samorząd Terytorialny” 1992/6.
Sieniawska K., Pęksa W., Kontrola aktów administracji w postępowaniu administracyjnym i sądowoadministracyjnym w Europie Zachodniej, „Casus” 2002/2.
Sieniawska K., Skonieczny P., Pojęcie „sądu administracyjnego” w Europejskiej Konwencji o Ochronie praw Człowieka i Podstawowych Wolności, „Casus” 1999/2.
Taras W., Wróbel A., Zarys koncepcji państwa prawnego w praktyce Rzecznika Praw Obywatelskich, „Biuletyn RPO. Materiały” 1991/7.
Witkowski W., Sądownictwo administracyjne w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim 1807–1867, Warszawa 1984.
Zieliński A., Postępowanie przed NSA w świetle „prawa do sprawiedliwego procesu sądowego”, „Państwo i Prawo” 1992/7.
Zieliński A., Wpływ Międzynarodowych Paktów Praw Człowieka na przemiany prawno-ustrojowe w Polsce [w:] Międzynarodowe Pakty Praw Człowieka, standard prawa i jego realizacja a przyszłe wyzwania, red. R. Wieruszewski, R. Hliwa, Poznań 2002.
dr hab. Marcin Wiącek, prof. UW
Rzecznik Praw Obywatelskich (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7058-0106).
Sądownictwo administracyjne w Polsce z perspektywy art. 6 EKPC
Sądy administracyjne w Polsce zajmują się rozstrzyganiem spraw, które mogą być zaliczone do spraw cywilnych lub spraw karnych w rozumieniu art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Dlatego też pozycja ustrojowa, zakres kompetencji oraz zasady postępowania przed sądami administracyjnymi mają znaczenie z punktu widzenia realizacji konwencyjnego prawa do rzetelnego procesu. Mając na uwadze aktualne orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, należy uznać, że polskie sądownictwo administracyjne gwarantuje wystarczającą i efektywną kontrolę sądową rozstrzygnięć administracji publicznej, zgodną ze standardami konwencyjnymi.
Słowa kluczowe: prawo do sądu, sądownictwo administracyjne, Europejski Trybunał Praw Człowieka
Pobierz treść artykułu
dr hab. Marcin Wiącek, professor of the University of Warsaw
Polish Ombudsman (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7058-0106).
Administrative Judiciary in Poland from the Perspective of Article 6 ECHR
Administrative courts in Poland hear cases which may be classified as civil or criminal cases within the meaning of Article 6 of the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms. Therefore, the constitutional position of administrative courts, the scope of their powers, and the rules of procedure before them matter for the implementation of the Convention right to a fair trial. Considering the existing case law of the European Court of Human Rights, one should conclude that the Polish administrative judiciary guarantees sufficient and effective judicial review of public administration decisions, in line with the Convention standards.
Keywords: right to a tribunal, administrative judiciary, European Court of Human Rights
Bibliografia / References
Bernatt M., W sprawie kontroli sądowej postępowania przed Prezesem UOKiK, „Państwo i Prawo” 2013/3.
Błachnio-Parzych A., Sankcja administracyjna a sankcja karna w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka [w:] Sankcje administracyjne. Blaski i cienie, red. M. Stahl, R. Lewicka, M. Lewicki, Warszawa 2011.
Chlebny J., Sądowa kontrola administracji w świetle rekomendacji Rady Europy, „Państwo i Prawo” 2005/12.
Garlicki L., Pojęcie i cechy „sądu” w świetle orzecznictwa Europejskiej Konwencji Praw Człowieka [w:] Trzecia władza. Sądy i trybunały w Polsce, red. A. Szmyt, Gdańsk 2008.
Hofmański P., Konwencja europejska a prawo karne, Toruń 1995.
Hofmański P., Wróbel A. [w:] Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, t. 1, Komentarz do artykułów 1–18, red. L. Garlicki, Warszawa 2010.
Iżycki P., O merytorycznym orzekaniu sądów administracyjnych w świetle standardu europejskiego – refleksje na gruncie wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 29.07.2019 r., C-556/17, Alekszij Torubarov przeciwko Bevándorlási és Menekültügyi Hivatal, „Europejski Przegląd Sądowy” 2020/4.
Jagielska M., Wiktorowska A., Zalasińska K. [w:] Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, red. R. Hauser, M. Wierzbowski, Warszawa 2021.
Kijowski D.R., Ucieczka administracji publicznej w sferę prawa cywilnego [w:] Współczesne zagadnienia prawa i procedury administracyjnej. Księga jubileuszowa dedykowana Prof. zw. dr. hab. Jackowi M. Langowi, red. M. Wierzbowski, J. Jagielski, A. Wiktorowska, E. Stefańska, Warszawa 2009.
Kmieciak Z., Postępowanie administracyjne i sądowoadministracyjne a prawo europejskie, Warszawa 2010.
Mudrecki A., Ochrona praw podatników w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, „Krytyka Prawa” 2020/1.
Piątek W., Nowe kompetencje do merytorycznego orzekania przez sądy administracyjne, „Państwo i Prawo” 2017/1.
Sawczyn W., Nowe instytucje dyscyplinowania administracji w projekcie nowelizacji ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, „Przegląd Prawa Publicznego” 2013/10.
Spano R., Zasada rządów prawa jako gwiazda przewodnia w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka – trybunał strasburski a niezawisłość sądownictwa, „Europejski Przegląd Sądowy” 2021/5.
Stankiewicz R., O konieczności reformy modelu weryfikacji rozstrzygnięć administracyjnych (na etapie administracyjnym i sądowoadministracyjnym) [w:] Kryzys, stagnacja, renesans? Prawo administracyjne przyszłości. Księga jubileuszowa Profesora Jacka Jagielskiego, red. M. Wierzbowski, J. Piecha, P. Gołaszewski, M. Cherka, Warszawa 2021.
Szumiło-Kulczycka D., Prawo administracyjno-karne, Kraków 2004.
Wiącek M. [w:] Konstytucja RP, t. 2, Komentarz. Art. 87–243, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
Wincenciak M., Sankcje w prawie administracyjnym i procedura ich wymierzania, Warszawa 2008.
Żółtek S., Prawo karne gospodarcze w aspekcie zasady subsydiarności, Warszawa 2009.
dr hab. Jacek Chlebny, prof. UŁ
Autor jest Prezesem Naczelnego Sądu Administracyjnego (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4955-478X).
Sądownictwo administracyjne w Polsce z perspektywy art. 47 KPP
Sądy administracyjne, działając wyłącznie na podstawie przepisów Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, nie zawsze mogą w pełni zapewnić gwarancje wynikające z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości w związku z art. 47 KPP. W tekście wskazano na problemy w zapewnieniu prawa do skutecznej ochrony sądowej w postępowaniu przed sądem administracyjnym w zgodzie ze standardami wynikającymi z art. 47 KPP.
Słowa kluczowe: ochrona sądowa, prawo do obrony, prawo do sądu niezawisłego i bezstronnego, zasada równości broni, prawo do zapoznania się z aktami sprawy
Pobierz treść artykułu
dr hab. Jacek Chlebny, professor of the University of Lodz
The author is President of the Supreme Administrative Court of the Republic of Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4955-478X).
Administrative Judiciary in Poland from the Perspective of Article 47 CFR
Administrative courts, acting solely on the basis of the provisions of the Law on Proceedings Before Administrative Courts, are not always able to fully provide the guarantees derived from the case law of the Court of Justice under Article 47 of the Charter of Fundamental Rights of the European Union (CFR). The article highlights the problems with ensuring the right to effective judicial protection in proceedings before administrative courts in line with the standards under Article 47 of the CFR.
Keywords: judicial protection, right of defence, right to a fair trial before an independent and impartial tribunal, equality of arms, access to case files
Bibliografia / References
Chlebny J., Odmowa dostępu do akt w sprawie administracyjnej, „Państwo i Prawo” 2014/10.
Chlebny J., Postępowania administracyjne w sprawach cudzoziemców [w:] System Prawa Administracyjnego Procesowego, red. G. Łaszczyca, A. Matan, t. 4, Postępowania autonomiczne i szczególne. Postępowania niejurysdykcyjne, red. A. Matan, Warszawa 2021.
Półtorak N. [w:] Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Komentarz, red. A. Wróbel, Warszawa 2013.
Półtorak N. [w:] System Prawa Administracyjnego, t. 3, Europeizacja prawa administracyjnego, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, Warszawa 2014.
Wróbel P., Dialog sądów administracyjnych z Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2021/1–2.
Wróbel A. [w:] Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Komentarz, red. A. Wróbel, Warszawa 2013.
prof. dr hab. Wojciech Piątek
Autor jest pracownikiem zatrudnionym na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz w Naczelnym Sądzie Administracyjnym (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3494-1912).
Realizacja europejskich standardów prawa do sądu w warunkach pandemii COVID-19. Stan obecny i wyzwania stojące przed sądownictwem administracyjnym
Zjawiskiem, które wpłynęło na funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości w ostatnich latach, był wybuch pandemii COVID-19. Sądy stanęły przed koniecznością przeniesienia aktywności do przestrzeni cyfrowej. Stan ten skłania do pytania o zmianę sposobu realizacji prawa do sądu w czasie wymagającym ograniczenia tradycyjnych kontaktów międzyludzkich. Przedmiotem opracowania będzie udzielenie odpowiedzi na to pytanie, a także wskazanie wyzwań, przed którymi stoi współczesne sądownictwo w dobie trwającej pandemii. Rozważania będą prowadzone z uwzględnieniem specyfiki wymiaru sprawiedliwości sprawowanego przez sądy administracyjne. Uzasadnieniem dla tego wyboru są uwarunkowania procesowe w postaci ograniczonych ram postępowania dowodowego oraz weryfikacyjnego charakteru działalności orzeczniczej, które stwarzają większy potencjał dla zastosowania zdalnych form komunikacji w praktyce sądowej.
Słowa kluczowe: pandemia COVID-19, prawo do sądu, prawo do rzetelnego procesu sądowego, jawność postępowania, rozpoznanie sprawy w rozsądnym terminie
Pobierz treść artykułu
prof. dr hab. Wojciech Piątek
The author is an employee of the Adam Mickiewicz University in Poznan, Poland, and the Supreme Administrative Court of the Republic of Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3494-1912).
Application of European Standards on the Right to a Tribunal in the Conditions of the COVID-19 Pandemic. The Current State and the Challenges Facing the Administrative Judiciary
A phenomenon that has affected the functioning of the administration of justice in recent years has been the outbreak of the COVID-19 pandemic. Courts have been faced with the need to shift their activity to digital space. This state of affairs raises the question of changing the way in which the right to a tribunal is exercised at a time requiring a reduction in traditional personal contact. The object of the paper will be to answer this question, as well as to identify the challenges faced by the contemporary judiciary in the era of the ongoing pandemic. The considerations will be carried out by taking into account the particularities of the administration of justice exercised by administrative courts. The rationale for this choice is the procedural conditions in the form of a limited framework of evidentiary proceedings and the verificatory nature of adjudicating activity, which create greater potential for the application of remote forms of communication in judicial practice.
Keywords: COVID-19 pandemic, right to a fair trial, public nature of hearings, hearing a case within a reasonable period
Bibliografia / References
Cao Z., Evolution of online courts in China: situation and challenges, „International Journal of Procedural Law” 2021/2.
Cassatella A., Effektivität und Effizienz des Rechtsschutzes gegen die Verwaltung [w:] Handbuch Ius Publicum Europaeum, t. 9, Verwaltungsgerichtsbarkeit in Europa: Gemeineuropäische Perspektiven und supranationaler Rechtsschutz, red. A. von Bogdandy, P.M. Huber, L. Marcusson, Heidelberg 2021.
Chlebny J., Piątek W., Ewolucja ustrojowa i kompetencyjna sądownictwa administracyjnego, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2021/1–2.
van Dijk P., van Hoof G.J.K., Theory and practice of the European Convention on Human Rights, Deventer–Boston 1990.
Duhe T., Weißenberger B.E., Ein empirischer Blick auf die mündliche Verhandlung per Videokonferenz, „Recht Digital” 2022/4.
Fabri M., Will COVID-19 Accelerate Implementation of ICT in Courts?, „International Journal for Court Administration” 2021/2.
Froese J., Das Verhältnismäßigkeitsprinzip in der Krise, „Die Öffentliche Verwaltung” 2022/10.
Grabenwarter Ch., Pabel K., Europäische Menschenrechtskonvention, München 2016.
Grzeszick B., Digitale Sitzungen kommunaler Gremien, „Deutsches Verwaltungsblatt” 2022/6.
Gundel J., Judicial and procedural fundamental rights [w:] European Fundamental Rights and Freedoms, De Gruyter, red. D. Ehlers, Berlin 2007.
Held-Daab U., Videoverhandlung und -Vernehmung im Verwaltungsprozess, „Deutsches Verwaltungsblatt” 2021/12.
Horvat M., Piątek W., Potesil L., Rozysnyai K., Public administration’s adaptation to COVID-19 pandemic – Czech, Hungarian, Polish and Slovak experience, „Central European Public Administration Review” 2021/1.
Just K., Hackl M., Legal Tech in Österreich [w:] Digital Justice – Die Zukunft ist da. Richter*innenwoche 2019 in Linz 20. bis 23. Mai 2019, Wien 2020.
Oswald A., Auswirkungen der Corona/COVID-19-Pandemie auf den Zivilprozess, „JURA – Juristische Ausbildung” 2020/10.
Paduch A., Glosa do wyroku NSA z 26.04.2021 r., I OSK 2870/20, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2022/1.
Paduch A., Supervision over a court as a tool to protect the right to have a court case heard within a reasonable time [w:] Supervision over court and judges. Insights into selected legal systems, red. W. Piątek, Berlin 2021.
Paduch A., The Right to a Fair Trial Under Article 6 ECHR during the COVID-19 Pandemic: The Case of the Polish Administrative Judiciary Systems, „Central European Public Administration Review” 2021/2.
Peukert W. [w:] J. Abr. Frowein, W. Peukert, Europäische Menschenrechtskonvention, Kehl am Rhein 2009.
Piątek W., Rozprawa w formie zdalnej przed sądem administracyjnym – nieunikniona przyszłość czy rozwiązanie tymczasowe na czas pandemii?, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2022/1.
Rebehn S., Mehr als 50.000 Verhandlungen in 2021, „Deutsche Richterzeitung” 2022/4.
Rennert K., Sądownictwo w czasie pandemii koronawirusa, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2021/3.
Sanders A., Video-hearings in Europe before, during and after the COVID-19 pandemic, „International Journal for Court Administration” 2020/3.
Schmidt-Aßmann E., Verfahrensgarantien im Bereich des öffentlichen Rechts. Darstellung der Rechtslage in der Bundesrepublik Deutschland mit vergleichenden Hinweisen auf die Bundesverwaltungsrechtspflege in der Schweiz im Blick auf Art. 6 Abs. 1 EMRK, „Europäische Grundrechte-Zeitschrift” 1988/23–24.
Schmidt-Aßmann E., Kohärenz und Konsistenz des Verwaltungsrechtsschutzes. Herausforderungen angesichts vernetzter Verwaltungen und Rechtsordnungen, Tübingen 2015.
Welti F., Höland A., Videokonferenzen in sozialgerichtlichen Verfahren – von der Pandemie-Regelung zum Normalfall?, „Die Sozialgerichtsbarkeit” 2021/9.
White R., The European Convention on human Rights, Oxford 2006.
Wimmer A., Audiovisuelle Verfahrensführung vor Verwaltungsbehörden und Verwaltungsgerichten, „Zeitschrift der Verwaltungsgerichtsbarkeit” 2020/6.
Villiger M.E., Handbuch der Europäischen Menschenrechtskonvention, Wien 2020.
dr Roman Wiatrowski
Autor jest sędzią Naczelnego Sądu Administracyjnego (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0051-6712).
dr Piotr Wróbel
Autor jest asystentem specjalistą ds. orzecznictwa w Biurze Orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego; adiunktem na Wydziale Administracji i Nauk Społecznych Politechniki Warszawskiej (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9591-2923).
Udział w autorstwie tekstu:
Roman Wiatrowski – 50%
Piotr Wróbel – 50%
Wykonanie orzeczeń prejudycjalnych Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawach podatkowych w orzecznictwie polskich sądów administracyjnych
W artykule poruszany jest problem wykonania orzeczeń prejudycjalnych przez NSA w sprawach podatkowych. Autorzy koncentrują się na wskazaniu i omówieniu orzeczeń prejudycjalnych, których pełne zastosowanie przez polskie sądy administracyjne napotkało trudności praktyczne. Autorzy akcentują również incydentalny charakter tego rodzaju sytuacji oraz prezentują argumentację, która w ocenie NSA uzasadniała odstąpienie od pełnego wykonania orzeczenia prejudycjalnego.
Słowa kluczowe: pytania prejudycjalne, dialog sądowy, sądownictwo administracyjne, wykonanie orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, prawo podatkowe
Pobierz treść artykułu
dr Roman Wiatrowski
The author is a judge of the Supreme Administrative Court of the Republic of Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0051-6712).
dr Piotr Wróbel
The author is an assistant specializing in case law at the Judicial Decisions Bureau of Supreme Administrative Court of the Republic of Poland and a lecturer at the Faculty of Administration and Social Sciences, Warsaw University of Technology, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9591-2923).
Authors’ contributions:
Roman Wiatrowski – 50%
Piotr Wróbel – 50%
Application of Preliminary Rulings of the Court of Justice of the European Union in Tax Matters in the Case Law of Polish Administrative Courts
The article deals with the problem of the application of preliminary rulings by the Supreme Administrative Court in tax cases. The authors focus on identifying and discussing the preliminary rulings in whose respect Polish administrative courts ran into practical difficulties when attempting to fully apply them. The authors also emphasize the incidental nature of such situations and present the reasoning which, in the opinion of the Supreme Administrative Court, justified refraining from full implementation of the specific preliminary ruling.
Keywords: preliminary questions, judicial dialogue, administrative judiciary, application of judgments of the Court of Justice of the European Union, tax law
Bibliografia / References
Czapliński W., Znaczenie orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w procesie rozwoju prawa europejskiego, Warszawa 2021.
Daniel P., Wykonanie wyroków sądów unijnych w krajowym porządku prawnych [w:] Wykonanie wyroku sądu administracyjnego, red. W. Piątek, Warszawa 2017.
Frąckowiak-Adamska A., Bańczyk P., Formułowanie pytań prejudycjalnych do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Praktyczny przewodnik, Warszawa 2020.
Górski M., Granice związania sądów krajowych rozstrzygnięciem prejudycjalnym TSUE. Glosa do wyroku NSA z dnia 13 grudnia 2016 r., I GSK 304/15, LEX 2017.
Łazarska A., Refleksje na temat czynników „mrożących” europejski dialog prejudycjalny, „Europejski Przegląd Sądowy” 2020/12.
Maliński M., Glosa do wyroku NSA z dnia 2 lipca 2019 r., I FSK 119/17, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2020/66.
Mączyński D., Wpływ orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej na stanowienie polskiego prawa podatkowego, Warszawa 2021.
Półtorak N., Kilka uwag o skutkach wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie K 3/21 dla stosowania prawa unijnego przez polskie sądy, „Europejski Przegląd Sądowy” 2021/12.
Wiatrowski R., Wykładnia prounijna Naczelnego Sądu Administracyjnego w zakresie przepisów dotyczących podatku od towarów i usług, Warszawa 2021.
Wojtaszek-Mik E., Wystąpienie z pytaniem prejudycjalnym [w:] Pytanie prejudycjalne do Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich, red. M. Wąsek-Wiaderek, E. Wojtaszek-Mik, Warszawa 2007.
Wróbel P., Dialog sądów administracyjnych z Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2021/1–2.
prof. dr hab. Joanna Sieńczyło-Chlabicz
Autorka jest sędzią Naczelnego Sądu Administracyjnego (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5664-6060).
Wpływ orzecznictwa sądów europejskich na wykładnię i stosowanie prawa znaków towarowych w praktyce orzeczniczej Naczelnego Sądu Administracyjnego
W Polsce obowiązuje dualizm rozpoznawania spraw z zakresu prawa własności przemysłowej. Szeroko rozumiane sprawy własności intelektualnej są rozpoznawane przez tzw. sądy IP, którymi są wydziały utworzone w pięciu sądach okręgowych jako sądach pierwszej instancji i w dwóch sądach apelacyjnych jako sądach drugiej instancji. Natomiast kontrola wykonywana przez sądy administracyjne dotyczy decyzji i postanowień Urzędu Patentowego RP wydawanych w trybie postępowania zgłoszeniowego i rejestrowego, postępowania w sprawie sprzeciwu wobec zgłoszenia znaku towarowego, postępowania sprzeciwowego wobec patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy i prawa z rejestracji, postępowania spornego w przedmiocie unieważnienia praw własności przemysłowej, jak również obejmuje decyzje i postanowienia wydawane w postępowaniu o wygaśnięcie prawa. Problematyka unieważnienia praw własności przemysłowej, a zwłaszcza prawa ochronnego na znak towarowy, stanowi bez wątpienia zasadniczy przedmiot orzekania NSA oraz WSA w sprawach z zakresu prawa własności przemysłowej. W artykule poddano analizie zagadnienie wpływu orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości na wykładnię i stosowanie prawa znaków towarowych w praktyce orzeczniczej Naczelnego Sądu Administracyjnego w sprawach o unieważnienie prawa ochronnego na znak towarowy.
Słowa kluczowe: sprawy z zakresu prawa własności przemysłowej, dualizm rozpoznawania spraw, Urząd Patentowy RP, sądy administracyjne, znaki towarowe, ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd
Pobierz treść artykułu
prof. dr hab. Joanna Sieńczyło-Chlabicz
The author is a judge at the Supreme Administrative Court of the Republic of Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5664-6060).
The Impact of Case Law of the European Courts on the Interpretation and Application of Trademark Law in the Adjudicating Practice of the Supreme Administrative Court
Poland has a duality of examination of industrial property law cases. Intellectual property cases in the broad sense are examined by so-called IP courts, which are divisions established in five district courts as courts of first instance, and by two courts of appeal as courts of second instance. Meanwhile, the review exercised by the administrative courts concerns decisions and rulings of the Polish Patent Office issued in application and registration proceedings, opposition proceedings against trademark applications, opposition proceedings against patents, utility model protection rights and registration rights, litigation in maters of invalidation of industrial property rights, and also includes decisions and rulings issued in termination proceedings. Appellate review of the judgements of the Provincial Administrative Court in Warsaw in industrial property law cases is exercised by the Commercial Chamber of the Supreme Administrative Court. The issue of invalidation of industrial property rights, especially trademark rights, is undoubtedly the main subject of rulings of the Supreme Administrative Court in industrial property law cases. The article analyses the influence of Court of Justice case law on the interpretation and application of trademark law in the adjudicating practice of the Supreme Administrative Court in cases relating to invalidation of trademark rights.
Keywords: industrial property law cases, duality of case examination, Polish Patent Office, administrative courts, trademarks, risk of confusion for recipients
Bibliografia / References
Grzegorczyk P., Jurysdykcja krajowa w sprawach z zakresu prawa własności przemysłowej, Warszawa 2007.
Jakubecki A., Dochodzenie roszczeń z zakresu prawa własności przemysłowej w postępowaniu cywilnym [w:] System Prawa Prywatnego, t. 14C, Prawo własności przemysłowej, red. R. Skubisz, Warszawa 2017.
Kępiński M., Niebezpieczeństwo wprowadzenia w błąd odbiorców co do źródła pochodzenia towarów w prawie znaków towarowych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej” 1982/28.
Sieńczyło-Chlabicz J., Kognicja sądów administracyjnych i sądów własności intelektualnej (sądów IP) w sprawach dotyczących praw własności przemysłowej po 1 lipca 2020 r. [w:] Ius est ars boni et aequi. Studia ofiarowane Profesorowi Romanowi Hauserowi Sędziemu Naczelnego Sądu Administracyjnego, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2021, numer specjalny.
Sieńczyło-Chlabicz J., Kontrola sądowoadministracyjna postępowań przed Urzędem Patentowym w sprawach z zakresu prawa własności przemysłowej [w:] System Prawa Prywatnego, t. 14C, Prawo własności przemysłowej, red. R. Skubisz, Warszawa 2017.
Skubisz R., Niebezpieczeństwo wprowadzenia w błąd [w:] System Prawa Prywatnego, t. 14B, Prawo własności przemysłowej, red. R. Skubisz, Warszawa 2017.
Skubisz R., Znaki towarowe i ich ochrona (refleksje ogólne) [w:] Znaki towarowe i ich ochrona, red. R. Skubisz, Warszawa 2019.
Trzebiatowski M., Znaki towarowe i prawa ochronne [w:] Prawo własności przemysłowej. Komentarz, red. J. Sieńczyło-Chlabicz, Warszawa 2020.
du Vall M., Prawo patentowe, Warszawa 2008.
dr hab. Bartosz Wojciechowski, prof. UŁ
Autor jest kierownikiem Katedry Teorii i Filozofii Prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego, Center for the Theory and Philosophy of Human Rights Uniwersytetu Łódzkiego, sędzią Naczelnego Sądu Administracyjnego; naczelnikiem Wydziału Prawa Europejskiego Biura Orzecznictwa NSA (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4271-7056).
Ewolucja rozumienia dobrej wiary i należytej staranności podatnika jako wyraz dialogu między Naczelnym Sądem Administracyjnym a Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej
Celem artykułu jest podsumowanie roli orzecznictwa sądowego w wykształtowaniu i określeniu znaczenia pojęć dobrej wiary i należytej staranności w stosowaniu przepisów dotyczących podatku od towarów i usług. Autor stara się wykazać, że istotny wpływ na wykładnię tytułowych pojęć miały liczne pytania prejudycjalne polskich sądów administracyjnych w tej materii. Stanowiło to przejaw zaangażowanego i konstruktywnego udziału polskich sędziów w stosowaniu i interpretowaniu prawa europejskiego, którzy świadomie współtworzą europejską wspólnotę interpretacyjną.
Słowa kluczowe: Naczelny Sąd Administracyjny, dobra wiara, należyta staranność, podatek od towarów i usług, wykładnia prawa
Pobierz treść artykułu
dr hab. Bartosz Wojciechowski, professor of the University of Lodz
The author is head of the Department of Theory and Philosophy of Law, Faculty of Law and Administration, University of Lodz, Poland; University of Lodz Center for the Theory and Philosophy of Human Rights; a judge of the Supreme Administrative Court of the Republic of Poland; head of the European Law Division, Judicial Decisions Bureau of the Supreme Administrative Court (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4271-7056).
Evolution of the Understanding of Taxpayer’s Good Faith and Due Diligence as an Expression of Dialogue Between the Supreme Administrative Court of Poland and the Court of Justice of the European Union
The aim of the article is to summarize the role of case law in shaping and defining the meaning of the notions of good faith and due diligence in the application of provisions on VAT. The author attempts to prove that the interpretation of the titular concepts was significantly influenced by numerous preliminary questions from Polish administrative courts in this matter. This is clearly a manifestation of the commitment and constructive participation of Polish judges – who consciously contribute to the European interpretative community – in the application and interpretation of European law.
Keywords: Supreme Administrative Court, good faith, due diligence, value added tax, interpretation of law
Bibliografia / References
de Búrca G., The ECJ and the International Legal Order: A Re-evaluation [w:] The Worlds of European Constitutionalism, red. G. de Búrca, J.H.H. Weiler, Cambridge–New York 2012.
Fahey E., The Global Reach of EU Law, London–New York 2017.
van Gestel R., Micklitz H.‐W., Why Methods Matter in European Legal Scholarship, „European Law Journal” 2014/3.
Lasser M., Judicial Deliberations. A Comparative Analysis of Judicial Transparency and Legitimacy, Oxford 2004.
Łętowska E., Multicentryczność współczesnego systemu prawa i jej konsekwencje, „Państwo i Prawo” 2005/4.
MacCormick N., Questioning Sovereignty. Law, State, and Nation in the European Commonwealth, New York 2001.
Maduro M.P., Interpreting European Law: Judicial Adjudication in a Context of Constitutional Pluralism, „European Journal of Legal Studies” 2007/2.
Multicentrism as an Emerging Paradigm in Legal Theory, red. M. Zirk-Sadowski, M.J. Golecki, B. Wojciechowski, Frankfurt am Main 2009.
prof. dr hab. Małgorzata Masternak-Kubiak
Autorka jest pracownikiem naukowo-dydaktycznym w Katedrze Prawa Konstytucyjnego Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0395-3128).
Granice ingerencji władztwa planistycznego gminy w prawo własności na gruncie standardów Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności
W ramach władztwa planistycznego gmina ma prawo do takiego urządzenia przestrzeni, które uwzględnia interes publiczny, co może prowadzić do ingerencji w prawo własności. Prawo własności nie ma jednak charakteru absolutnego. Materialne granice ingerencji gminy w prawo własności w postępowaniu dotyczącym planowania i zagospodarowania przestrzennego wyznaczają także postanowienia art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności i ukształtowane na jego podstawie orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Orzecznictwo strasburskie przyjmuje, że władze krajowe dysponują dużą swobodą w zakresie planowania przestrzennego i cieszą się szerokim marginesem uznania. Akcentuje przy tym konieczność zachowania „sprawiedliwej równowagi” pomiędzy wymogami powszechnego interesu społeczności lokalnej a warunkami ochrony podstawowych praw jednostki. W artykule omówiono zagadnienie wpływu standardów w zakresie ochrony prawa własności wynikających z europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności na zakres władztwa planistycznego gminy.
Słowa kluczowe: planowanie przestrzenne, własność, interes publiczny, proporcjonalność
Pobierz treść artykułu
prof. dr hab. Małgorzata Masternak-Kubiak
The author is a member of research and teaching staff of the Department of Constitutional Law, Faculty of Law, Administration and Economics, University of Wroclaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0395-3128).
Limits of Interference of a Municipality’s Planning Control with the Right of Ownership Against the Background of Standards of the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms
As part of planning control, the municipality has the right to arrange the space in a manner that takes into account public interest, which may lead to interference with the right of ownership. Ownership, however, is not absolute right. The substantive law limits of a municipality’s interference with the right of ownership in the course proceedings concerning planning and spatial development are also determined by the provisions of Article 1 of Protocol No. 1 to the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms and case law of the European Court of Human Rights based on it. Strasbourg case law recognizes that the national authorities enjoy a great deal of discretion in terms of spatial planning and enjoy a wide margin of appreciation. At the same time, it emphasizes the need to maintain a ‘fair balance’ between the requirements of the general interest of the local community and the conditions for the protection of fundamental rights of an individual. The article discusses the issue of influence of standards in the field of ownership protection, resulting from the European Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms on the scope of a municipality’s planning control.
Keywords: spatial planning, ownership, public interest, proportionality
Bibliografia / References
Chlebny J., Ochrona własności w sprawach administracyjnych na podstawie EKPCz, „Europejski Przegląd Sądowy” 2008/9.
Chojnacka I., Władztwo planistyczne gminy w orzecznictwie sądów administracyjnych i Trybunału Konstytucyjnego, „Samorząd Terytorialny” 2009/1–2.
Duda Ł., Kociubiński J., Realizacja ochrony własności w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka na podstawie orzeczenia Lithgow i inni [w:] Własność – idea, instytucje, ochrona, red. M. Sadowski, P. Szymaniec, „Studia Erasmiana Wratislaviensia” 2009/3.
Jarosz-Żukowska S., Własność w okresie przeobrażeń ustrojowych w Polsce z perspektywy orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, Wrocław 2016.
Lewandowski P., Zasada „sprawiedliwej równowagi (fair balance)”. Glosa do wyroku ETPC z dnia 19 czerwca 2006 r., 35014/97, „Gdańskie Studia Prawnicze – Przegląd Orzecznictwa” 2010/1.
Łętowska E., Własność jako prawo jednostki w świetle Konstytucji i Konwencji Europejskiej [w:] Szkoła Praw Człowieka. Teksty wykładów, z. 4, red. E. Łabęcka, Warszawa 1998.
Mik C., Prawo własności w europejskiej konwencji praw człowieka, „Państwo i Prawo” 1993/5.
Morawska E.H., Zobowiązania pozytywne państw-stron Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, Warszawa 2016.
Niewiadomski Z. (red.), Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Komentarz, Warszawa 2013.
Niewiadomski Z., Planowanie przestrzenne, Warszawa 2003.
Parchomiuk J., Nadużycie władztwa planistycznego gminy, „Samorząd Terytorialny” 2014/4.
Sześciło D., Glosa do wyroku ETPC z dnia 23 września 1982 r., 7151/75 i 7152/75, „Samorząd Terytorialny” 2008/7–8.
Sześciło D., Wyroki ETPCz w sprawach: Skibiński przeciwko Polsce z 14 listopada 2006 r., Rosiński przeciwko Polsce z 17 lipca 2007 r. i Skrzyński przeciwko Polsce z 6 września 2007 r., „Samorząd Terytorialny” 2008/1–2.
Szewczyk M. [w:] Z. Leoński, M. Szewczyk, Zasady prawa budowlanego i zagospodarowania przestrzennego, Bydgoszcz 2002.
Wilk A., Naruszenie prawa do poszanowania mienia – sprawa Bugajny przeciwko Polsce, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2008/2.
Wilk-Ilewicz A., Omówienie do wyroku ETPC z dnia 9 lutego 2017 r., 26128/08, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2017/2.
Wilk-Ilewicz A., Omówienie do wyroku ETPCz z dnia 7 grudnia 2010 r., 27480/02, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2011/3.
dr hab. Agnieszka Krawczyk, prof. UŁ
Autorka jest kierownikiem Katedry Postępowania Administracyjnego i Sądowej Kontroli Administracji na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego oraz sędzią Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3747-2493).
Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka a unifikacja zasad nakładania administracyjnych kar pieniężnych w Kodeksie postępowania administracyjnego
Artykuł dotyczy wpływu wypracowanych w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka standardów stanowienia sankcji administracyjnych na kształt zunifikowanych w dziale IVa Kodeksu postępowania administracyjnego zasad nakładania administracyjnych kar pieniężnych. W opracowaniu przedstawiono kryteria kwalifikacji sprawy jako „karnej” na gruncie art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności i standardy jej rozpatrzenia, odnosząc wynikające stąd wnioski do rozwiązań kodeksowych. Biorąc pod uwagę wyraźnie widoczne w tych przepisach inspiracje orzecznictwem strasburskim, w tym włączenie doń konstrukcji typowych dotąd dla prawa karnego, sformułowano wniosek co do tendencji rozwojowych poddanego analizie zjawiska.
Słowa kluczowe: sankcje administracyjne, administracyjne kary pieniężne, konwencyjne pojęcie sprawy karnej, unifikacja zasad nakładania administracyjnych kar pieniężnych
Pobierz treść artykułu
dr hab. Agnieszka Krawczyk, professor of the University of Lodz
The author is head of the Department of Administrative Procedure and Judicial Review of Administration, Faculty of Law and Administration, University of Lodz, Poland, and a judge of the Provincial Administrative Court in Lodz, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3747-2493).
Case Law of the European Court of Human Rights in the Context of Unification of the Rules of Imposing Administrative Fines in the Code of Administrative Procedure
The article concerns the impact of the standards of applying administrative sanctions developed in the case law of the European Court of Human Rights on the shape of the rules of imposing administrative fines, unified in Section IVa of the [Polish] Code of Administrative Procedure. The study presents the criteria for qualifying a case as ‘criminal’ under Article 6 of the European Convention on Human Rights and the standards of examination of such a case, juxtaposing the resulting conclusions to solutions found in the Code. Taking into account the visible inspirations from Strasbourg case law in these provisions, in particular the inclusion in the Code of constructions typical for criminal law, a conclusion is drawn about the development trends of the analysed phenomenon.
Keywords: administrative sanctions, administrative fines, the concept of ‘criminal case’ in the European Convention on Human Rights, unification of the rules of imposing administrative fines
Bibliografia / References
Bodnar A., Wykonywanie orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Polsce. Wymiar instytucjonalny, Warszawa 2018.
Danecka D., Konwersja odpowiedzialności karnej w administracyjną w prawie polskim, Warszawa 2018.
Dąbek D., Sąd „właściwy” do orzekania o sankcjach administracyjnych – poglądy Profesora Mariana Zimmermanna a współczesne polskie sądy administracyjne [w:] Myśl Mariana Zimmermanna a współczesne prawo administracyjne, red. L. Staniszewska, M. Szewczyk, J. Zimmermann, Warszawa 2020.
Garlicki L., Wartości lokalne a orzecznictwo ponadnarodowe – „kulturowy margines oceny” w orzecznictwie strasburskim?, „Europejski Przegląd Sądowy” 2008/4.
Hauser R., Skoczylas A., Kwestia stosowania ustawy względniejszej dla sprawy deliktu administracyjnego na gruncie unormowań kodeksu postępowania administracyjnego [w:] Idea kodyfikacji w nauce prawa administracyjnego procesowego. Księga pamiątkowa Profesora Janusza Borkowskiego, red. Z. Kmieciak, W. Chróścielewski, Warszawa 2018.
Hohenecker L.L., Die neue österreichische Verwaltungsgerichtsbarkeit aus rechtsvergleichender Sicht, Wien 2015.
Jaskiernia J., Wpływ orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka na ustawodawstwo w państwach członkowskich Rady Europy ze szczególnym uwzględnieniem Polski [w:] Zapewnienie efektywności orzeczeń sądów międzynarodowych w polskim porządku prawnym, red. A. Wróbel, Warszawa 2011.
Jasudowicz T., Administracja wobec praw człowieka, Toruń 1996.
Jasudowicz T., Orzecznictwo strasburskie, t. 1, Toruń 1998.
Kijowski D.R. (red.), Prawo do dobrej administracji, „Biuletyn RPO. Materiały” 2008/60.
Krawczyk A., Reforma sądownictwa administracyjnego w Austrii, „Państwo i Prawo” 2013/4.
Malec D., Najwyższy Trybunał Administracyjny 1922–1939 w świetle własnego orzecznictwa, Warszawa–Kraków 1999.
Niezgódka-Medek M., Szubiakowski M., Przepisy dotyczące kar administracyjnych (art. 260g–260n) [w:] Raport Zespołu Eksperckiego z prac w latach 2012–2016. Reforma prawa o postępowaniu administracyjnym, red. Z. Kmieciak, Warszawa 2017.
Sawczyn W., Sąd administracyjny jako gwarant ochrony praw strony postępowania w przedmiocie wymierzania sankcji administracyjnych [w:] Sankcje administracyjne, red. M. Stahl, R. Lewicka, M. Lewicki, Warszawa 2011.
Szumiło-Kulczycka D., Czarnecki P., Balcer P., Leszczyńska A., Analiza obrazu normatywnego deliktów administracyjnych, Warszawa 2016.
Śliwiński E., Administratywizacja karania, „Acta Universitatis Lodzensis. Folia Iuridica” 2021/97.
Wincenciak M., Sankcje w prawie administracyjnym i procedura ich wymierzania, Warszawa 2008.
Zimmermann M., Art. 72 Konstytucji a dotychczasowe ustawodawstwo polskie (studium z dziedziny prawa karno-administracyjnego), Lwów 1929.
Małgorzata Korycińska
Autorka jest sędzią Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Implementacja wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 21.03.2019 r., C-127/17, Komisja Europejska przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej
Artykuł omawia skutki prawne wyroku C-127/17, Komisja przeciwko Polsce, i problemy proceduralne związane z wykonaniem przez Naczelny Sąd Administracyjny orzeczenia stwierdzającego naruszenie przez państwo członkowskie prawa unijnego. Na podstawie poglądów prezentowanych w orzeczeniach Naczelnego Sądu Administracyjnego wydanych zarówno na skutek rozpoznania skarg kasacyjnych, jak i skarg o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem przedstawiono stanowisko judykatury dotyczące interpretacji i subsumcji przepisów proceduralnych w sposób umożliwiający pełną realizację zasady efektywnej ochrony prawnej i efektywności prawa unijnego. Przedstawiono także wpływ orzeczenia C-127/17, Komisja przeciwko Polsce, na wykładnię przepisów krajowych nieobjętych przepisami dyrektywy, których uchybienie przez Rzeczpospolitą Polską stwierdził Trybunał Sprawiedliwości.
Słowa kluczowe: dyrektywa 96/53/WE, pojazd nienormatywny, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, procedura sądowoadministracyjna, wykonanie wyroku
Pobierz treść artykułu
Małgorzata Korycińska
The author is a judge of the Supreme Administrative Court of the Republic of Poland.
Implementation of Court of Justice Judgment of 21 March 2019, C-127/17, European Commission v. Republic of Poland
The article discusses the legal consequences of judgement C-127/17, Commission v. Poland and the procedural problems faced by the Supreme Administrative Court of the Republic of Poland relating to the enforcement of this judgment, taking into account the infringement of EU law by a Member State found in this case. Considering the arguments presented in the Supreme Administrative Court’s judgments, issued both as a result of the examination of cassation appeals and applications for revision of final and non-appealable judgements, the article presents the judicial approach taken with regard to the interpretation and subsumption of procedural provisions in a manner enabling full implementation of the principles of effective legal protection and effectiveness of EU law. The article also presents the impact of the judgment in case C-127/17, Commission v. Poland, on the interpretation of national provisions incompatible with the Directive, in the light of Poland’s failure to implement the Directive, which was found by the Court of Justice.
Keywords: Directive 96/53/EC, non-standard vehicle, Court of Justice of European Union, procedure before administrative courts, enforcement of a judgment
Bibliografia / References
Kastelik-Smaza A., Wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego w związku z orzeczeniem prejudycjalnym Trybunału Sprawiedliwości. Glosa do uchwały NSA z 16 października 2017 r., I FPS 1/17, „Europejski Przegląd Sądowy” 2018/5.
Kmieciak Z., Wykonanie przez Naczelny Sąd Administracyjny w ramach kontroli instancyjnej wyroku Trybunału Sprawiedliwości. Glosa do wyroku NSA z 12 czerwca 2019 r., II GSK 5001/16, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2020/3, poz. 2.
Maliński M., Wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego, prawomocne orzeczenie sądu administracyjnego, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Glosa do uchwały NSA z dnia 16 października 2017 r., I FSP 1/17, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2018/5.
Półtorak N., Ochrona uprawnień wynikających z prawa Unii Europejskiej w postępowaniach krajowych, Warszawa 2010.
Wegner J., Wykonanie wyroku Trybunału Sprawiedliwości w trybie administracyjnym nadzwyczajnym, „Europejski Przegląd Sądowy” 2020/12.
Wróbel P., Dialog sądów administracyjnych z Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2021/1–2.
Zalasiński A., Glosa do uchwały NSA z 16 października 2017 r., sygn. akt I FPS 1/17, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2018/2.
prof. dr hab. Piotr Korzeniowski
Autor jest kierownikiem Zakładu Prawa Ochrony Środowiska w Katedrze Prawa Administracyjnego i Nauki Administracji na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego oraz sędzią Naczelnego Sądu Administracyjnego (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2138-8609).
Zasada prewencji jako instrument realizacji celów dyrektywy 2008/98/WE w sprawie odpadów
Ważnym zagadnieniem o dużym znaczeniu praktycznym oraz teoretycznym dotyczącym gospodarowania odpadami, przed którym stoi obecnie prawodawca unijny, jest utworzenie spójnego systemu celów aktów prawnych, do których zalicza się w szczególności dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z 19.11.2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylającą niektóre dyrektywy. Ogólny cel w europejskim prawie gospodarowania odpadami, zgodny z zasadą prewencji w postaci zapobiegania powstawaniu odpadów, zakłada istnienie wielu celów mu podporządkowanych. Finalny cel tego prawa został sformułowany w art. 9 dyrektywy 2008/98/WE ogólnikowo i dlatego wymaga on daleko idącego uszczegółowienia w prawie krajowym. W artykule poddano analizie cele dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE, których realizację zapewnia zasada prewencji oraz zbadano, w jaki sposób kształtuje ona i modyfikuje proces stosowania przepisów prawa UE dotyczących gospodarki odpadami. W tekście tej publikacji wyróżnić można wątki: teoretyczny metodologiczny i praktyczny. Teoretyczna warstwa tej publikacji wiąże się najściślej z metodologiczną. Oczywiście wyodrębnienie to jest względne i ma cel wyłącznie porządkujący. Hipotezy badawcze przedstawione w tym artykule wywodzą się z zasad ogólnych prawa ochrony środowiska. Praktyczne wnioski zostały sformułowane z różnych punktów widzenia.
Słowa kluczowe: prawo gospodarowania odpadami, zasada prewencji, cele regulacji prawnych, prawo unijne, zasady ogólne prawa ochrony środowiska
Pobierz treść artykułu
prof. dr hab. Piotr Korzeniowski
The author is head of the Sub-department of Environmental Protection Law, Department of Administrative Law and Administrative Science, Faculty of Law and Administration, University of Lodz, Poland, and a judge of the Supreme Administrative Court of the Republic of Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2138-8609).
The Principle of Prevention as an Instrument for Achieving the Objectives of Directive 2008/98/EC on Waste
An important question of great practical and theoretical importance in the field of waste management, which the EU legislature is facing at present, is the creation of a coherent system of regulatory objectives of legal acts, including, in particular, Directive 2008/98/EC of the European Parliament and of the Council of 19 November 2008 on waste and repealing certain Directives. The general objective of European waste management law, which is consistent with the principle of the prevention of waste production, presupposes the existence of a large number of lower-level objectives. The ultimate objective of this law was formulated in rather general terms in Article 9 of Directive 2008/98/EC, therefore it requires expressing in considerably more detailed terms in national law. This article analyses the objectives of Directive 2008/98/EC of the European Parliament and of the Council, whose achievement is guaranteed by the principle of prevention, and examines the manner in which it organises and modifies the process of implementing provisions of EU law on waste management. The publication follows several threads: a theoretical one, a methodological one, and a practical one. The theoretical layer of this publication is most closely related to the methodological one. Of course, that distinction is relative and has only a systematizing objective. The research hypotheses presented in this article have their origin in the general principles of environmental law. The practical conclusions have been formulated from different points of view.
Keywords: waste management law, principle of prevention, objectives of legal regulation, EU law, general principles of environmental law
Bibliografia / References
Biernat S., Źródła prawa Unii Europejskiej [w:] Prawo Unii Europejskiej. Zagadnienia systemowe, red. J. Barcz, Warszawa 2003.
Górski M., Gospodarowanie odpadami w świetle wymagań prawa wspólnotowego i polskiego prawa wewnętrznego, Poznań 2005.
Górski M., Kształtowanie emisji ze źródeł punktowych z emitorów przemysłowych, „Europejski Przegląd Sądowy” 2017/7.
Górski M., Problemy wdrażania prawa unijnego do polskiego prawa wewnętrznego i praktyki stosowania przepisów wewnętrznych na przykładzie regulacji dotyczących postępowania z odpadami [w:] Europeizacja prawa ochrony środowiska, red. M. Rudnicki, A. Haładyj, K. Sobieraj, Lublin 2011.
Jans J.H., Stop the Integration Principle?, „Fordham International Law Journal” 2011/5.
Kordela M., Zasady prawa. Studium teoretycznoprawne, Poznań 2012.
Korzeniowski P., Model prawny systemu gospodarki odpadami. Studium administracyjno-prawne, Łódź 2014.
Korzeniowski P., Pozwolenie emisyjne w prawie ochrony środowiska, Warszawa 2020.
Langlet D., Mahmoudi S., EU Environmental Law and Policy, Oxford 2016.
Lazarevic D., Buclet N., Brandt N., The influence of the waste hierarchy in shaping European waste management: the case of plastic waste, „Regional Development Dialogue” 2010/2.
Lazor M., Wybrane aspekty odtwarzania celów w prawie gospodarki odpadami, cz. 1, „Studia Administracyjne” 2021/2.
Mik C., Europejskie prawo wspólnotowe. Zagadnienia teorii i praktyki, t. 1, Warszawa 2000.
Mikosz R., Prewencyjna ochrona praw rzeczowych, Katowice 1991.
Nowak L., Interpretacja prawnicza. Studium z metodologii prawoznawstwa, Warszawa 1973.
Nowakowska M., Teorie badań. Ujęcia modelowe, Warszawa 1977.
O’Shaughnessy J., Metodologia decyzji, przeł. T. Mroczkowski, Warszawa 1975.
Pires A., Martinho G., Waste hierarchy index for circular economy in waste management, „Waste Management” 2019, t. 95.
Sikora A., Europejski Zielony Ład – wyzwania zielonej transformacji, „Europejski Przegląd Sądowy” 2022/2.
Sikora A., Konstytucjonalizacja ochrony środowiska w prawie Unii Europejskiej, „Europejski Przegląd Sądowy” 2021/2.
Wasilewski A., Koncepcja zintegrowanej ochrony środowiska w prawie Wspólnoty Europejskiej [w:] Studia z prawa Unii Europejskiej, red. S. Biernat, Kraków 2000.
Whitehead C., Ochrona środowiska w ramach systemu prawnego Wspólnoty Europejskiej [w:] Prawo ochrony środowiska Wspólnoty Europejskie, t. 1, Zagadnienia ogólne, red. J. Żurek, tłum. K. Brzózka, E. Nowak, W. Strojny, R. Tertil, M. Walczak, Warszawa 1994.
Wibisana A.G., Three principles of environmental law: the polluter-pays principle, the principle of prevention, and the precautionary principle [w:] Environmental Law in Development Lessons from the Indonesian Experience, red. M. Faure, N. Niessen, Cheltenham–Northampton 2006.
Wilson D.C., Velis C., Cheeseman Ch., Role of informal sector recycling in waste management in developing countries, „Habitat International” 2006/4.
Wróblewski J., Teoria racjonalnego tworzenia prawa, Ossolineum 1985.
Żmuda S., Społeczne konsekwencje zagrożenia środowiska człowieka [w:] Społeczne cele ochrony środowiska, red. J. Pietrucha, Katowice 1976.
dr hab. Dominik J. Gajewski, prof. SGH
Autor jest sędzią Naczelnego Sądu Administracyjnego, kierownikiem Zakładu Prawa Podatkowego Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7935-9221).
Dyrektywy Rady Unii Europejskiej w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego w sprawach dotyczących podatków dochodowych
Przedmiotem artykułu jest problematyka związana z analizą orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego odnoszącego się do podatków dochodowych w kontekście odwołań do prawa unijnego. Mimo że harmonizacja prawa podatkowego w zakresie podatków dochodowych jest znacznie węższa niż w podatku od towarów i usług, można zaobserwować pewne wpływy prawa unijnego (dyrektyw Rady Unii Europejskiej) na kształtujące się linie orzecznicze sądów administracyjnych. Została dokonana gruntowna analiza orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego przez pryzmat kluczowych dyrektyw Rady Unii Europejskiej, co pozwoliło na przedstawienie kluczowych konkluzji. Jednocześnie została zaprezentowana ocena – kształtująca się w orzecznictwie sądów administracyjnych – w zakresie jakości implementacji przepisów dyrektyw Rady (UE) na grunt prawa krajowego.
Słowa kluczowe: podatek dochodowy, prawo unijne, dyrektywy Rady UE, Naczelny Sąd Administracyjny
Pobierz treść artykułu
dr hab. Dominik J. Gajewski, professor of the SGH Warsaw School of Economics
The author is head of the Tax Law Department, SGH Warsaw School of Economics, Poland, and a judge of the Polish Supreme Administrative Court (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7935-9221).
Directives of the Council of the European Union in Case Law of the Supreme Administrative Court Regarding Income Taxes
The subject-matter of the article is an analysis of the case law of the Supreme Administrative Court regarding income taxes in the context of references to EU law. Although the scope of harmonization of tax law on income taxes is much narrower than it is the case in value added tax, some influence of EU law (through directives of the Council of the European Union) on the emerging case law of administrative courts is noticeable. A thorough analysis of the case law of the Supreme Administrative Court has been carried out in the context of the key directives of the Council of the European Union, which allows crucial conclusions to be drawn. At the same time, an assessment – emerging within the case law of administrative courts – as regards the quality of implementation of EU Council Directives into national law is presented.
Keywords: income tax, EU law, EU Council Directives, Supreme Administrative Court
Bibliografia / References
Owsiak S., Harmonizacja podatków bezpośrednich warunkiem integracji gospodarczej Unii Europejskiej, www.pte.pl/pliki/2/1/s_owsiak_harmonizacja.pdf (dostęp: 6.09.2022 r.).
Poszwa M., Wybrane zagadnienia harmonizacji podstawy opodatkowania w podatku dochodowym od osób prawnych, cz. 1, „Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia” 2018/4.
prof. dr hab. Wojciech Jakimowicz
Autor jest profesorem w Katedrze Prawa Administracyjnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie oraz sędzią Naczelnego Sądu Administracyjnego (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6999-4574).
O aksjologicznych uwarunkowaniach dostępu do dokumentów sporządzonych przez organ polski na potrzeby związane z działaniem organu Unii Europejskiej lub postępowaniem prowadzonym przed organem unijnym
Prezentowane opracowanie koncentruje się na problematyce wykładni przepisów dotyczących dostępu do dokumentów sporządzonych przez organ polski na potrzeby związane z działaniem organu Unii Europejskiej lub postępowaniem prowadzonym przed organem unijnym. Jego celem jest zwrócenie uwagi na znaczenie teoretycznej konstrukcji publicznych praw podmiotowych jako instrumentu służącego wykładni prawa – również unijnego, a tym samym podkreślenie teoretycznych i aksjologicznych uwarunkowań tego rozumowania prawniczego.
Słowa kluczowe: informacja publiczna, publiczne prawo podmiotowe, prawo dostępu do dokumentów instytucji
Pobierz treść artykułu
prof. dr hab. Wojciech Jakimowicz
The author is a professor at the Department of Administrative Law, Faculty of Law and Administration Jagiellonian University in Krakow, Poland, and a judge of the Supreme Administrative Court of the Republic of Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6999-4574).
About Axiological Conditions of Access to Documents Prepared by a Polish Authority for the Purposes of Operation of a European Union Authority or Proceedings Before a European Union Authority
The presented study focuses on the issues of interpretation of the provisions on access to documents prepared by a Polish authority for the purposes of operation of a European Union authority or proceedings before a Union authority. Its aim is to draw attention to the importance of the theoretical structure of public rights as an instrument for the interpretation of law, including the EU law, and thus to emphasize the theoretical and axiological conditions of this legal reasoning.
Keywords: public information, public (legal) right, right to access an institution’s documents
Bibliografia / References
Cieślak Z., Określenie prawa administracyjnego [w:] Prawo administracyjne. Część ogólna, red. Z. Cieślak, I. Lipowicz, Z. Niewiadomski, Warszawa 2000.
Florczak-Wątor M. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, LEX 2021.
Harasimiuk D.E., Szustakiewicz P., Dostęp do dokumentów wytworzonych przez organy Unii Europejskiej, „Przegląd Prawa Publicznego” 2021/10.
Jakimowicz W., Adekwatność ochrony prawa do informacji publicznej do charakteru i istoty tego prawa w polskim porządku prawnym, „Casus” 2017/84.
Jakimowicz W., Publiczne prawa podmiotowe, Kraków 2002.
Jaworski W.L., Nauka prawa administracyjnego. Zagadnienia ogólne, Warszawa 1924.
Kasznica S., Polskie prawo administracyjne, Poznań 1947.
Kudrycka B., Iwanowski S., Prawo obywateli do informacji o działaniach organów administracji publicznej, „Państwo i Prawo” 1999/8.
Longchamps F., Uwagi o używaniu pojęć w naukach prawnych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Wrocławskiego”, Prawo VII, Seria A, nr 27, Wrocław 1960.
Oniszczuk J., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, Kraków 2000.
Piechowiak M., Dobro wspólne jako fundament polskiego porządku prawnego, Warszawa 2012.
Piskorz-Ryń A., Czy prawo do uzyskania informacji od władz administracyjnych jest publicznym prawem podmiotowym? [w:] Administracja i prawo administracyjne u progu trzeciego tysiąclecia. Materiały Konferencji Naukowej Katedr Prawa i Postępowania Administracyjnego, Łódź 2000.
Sokolewicz W., Wojtyczek K. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 2, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016.
Stahl M., Dobro wspólne w prawie administracyjnym [w:] Nowe problemy badawcze w teorii prawa administracyjnego, red. J. Boć, A. Chajbowicz, Wrocław 2009.
Wronkowska S., Analiza pojęcia prawa podmiotowego, Poznań 1973.
Wronkowska S., Podstawowe pojęcia prawa i prawoznawstwa, cz. 2, Poznań 2003.
Ziembiński Z., Teoria prawa, Warszawa–Poznań 1977.
Zimmermann J., Prawo administracyjne, Warszawa 2020.
dr Paweł Dańczak
Autor jest adiunktem w Katedrze Postępowania Administracyjnego i Sądowej Kontroli Administracji na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego oraz sędzią Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9716-9985).
Wpływ orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości na kształtowanie niektórych ograniczeń w zakresie wjazdu na terytorium Unii Europejskiej obywateli z państw trzecich w celu odbycia studiów
Kształtowanie wspólnej polityki imigracyjnej UE polega m.in. na ustalaniu warunków wjazdu i pobytu różnych – z punktu widzenia określonych wartości – kategorii osób, w tym studentów, a także określaniu niezbędnych procedur wydawania przez państwa członkowskie długoterminowych wiz i dokumentów pobytowych. Celem niniejszego opracowania jest ukazanie wpływu orzecznictwa TS na kształtowanie zasad dotyczących ograniczeń wjazdu studentów z państw trzecich, zarówno w aspekcie przeszkód o charakterze materialnoprawnym, wynikających z powołania się przez władze państwa przyjmującego na względy ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego, jak i w aspekcie procesowym, związanym z określeniem ram prawnych dostępu cudzoziemców do skutecznego środka ochrony prawnej przed sądem w przypadku uzyskania decyzji odmawiającej wydania wizy krajowej w celu odbycia studiów.
Słowa kluczowe: obywatele państw trzecich, studenci, wiza krajowa, ograniczenie prawa do sądu, ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego
Pobierz treść artykułu
dr Paweł Dańczak
The author is an assistant professor at the Department of Administrative Procedure and Judicial Review of Administration, Faculty of Law and Administration, University of Lodz, Poland, a judge of the Provincial Administrative Court in Lodz, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9716-9985).
Influence of Case Law of the Court of Justice on Introduction of Certain Restrictions on Entry into the Territory of the European Union of Third-Country Nationals for Study Purposes
The common immigration policy of the Union consists, among other things, in establishing different conditions of entry and residence, with regard to specific values, for different categories of persons, including students, and in defining the procedures necessary for the issue by Member States of long-term visas and residence permits. The purpose of this study is to illustrate the effect of case law of the CJ on the rules relating to restrictions on entry of third-country students, both with regard to obstacles of a substantive nature, resulting from reliance by the host country authorities on protection of public safety and public order, and with regard to the definition of the legal framework for access of foreign nationals to an effective judicial remedy if they obtain a decision refusing them the issue of a national visa for the purpose of studies.
Keywords: third-country nationals, students, national visa, limitation of the right to a tribunal, protection of public security and public order
Bibliografia / References
Chlebny J., Prawo do sądu w sprawach cudzoziemców [w:] System Prawa Administracyjnego Procesowego, t. 4, Postępowania autonomiczne i szczególne. Postępowania niejurysdykcyjne, red. A. Matan, Warszawa 2021.
Iżycki P., O merytorycznym orzekaniu sądów administracyjnych w świetle standardu europejskiego. Glosa do wyroku TS z dnia 29 lipca 2019 r., C-556/17, „Europejski Przegląd Sądowy” 2020/4.
Kowalski M., Prawo do sądu administracyjnego. Standard międzynarodowy i konstytucyjny oraz jego realizacja, Warszawa 2019.
Lenaerts K., Aby Karta praw podstawowych Unii Europejskiej była rzeczywistością dla wszystkich: 10 lat, odkąd Karta jest prawnie wiążąca, „Europejski Przegląd Sądowy” 2020/2.
Lenaerts K., Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej a ochrona praw podstawowych, „Europejski Przegląd Sądowy” 2013/1.
Półtorak N., Kilka uwag o skutkach wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie K 3/21 dla stosowania prawa unijnego przez polskie sądy, „Europejski Przegląd Sądowy” 2021/12.
Półtorak N., Zakres związania państw członkowskich Kartą Praw Podstawowych Unii Europejskiej, „Europejski Przegląd Sądowy” 2014/9.
Rogala R. [w:] Prawo o cudzoziemcach. Komentarz, red. J. Chlebny, Warszawa 2020.
Stefanicki R.S., Warunki przyjmowania obywateli państw trzecich w celu odbywania studiów w świetle dyrektywy 2004/114/WE, „Państwo i Prawo” 2016/8.
Wróbel I., Reforma zasad przyjmowania studentów z państw trzecich w państwach członkowskich Unii Europejskiej na podstawie dyrektywy (UE) 2016/801, „Europejski Przegląd Sądowy” 2018/3.
Wróbel I., Zezwolenie na pobyt obywatela państwa trzeciego w celu odbywania studiów. Glosa do wyroku TS z dnia 10 września 2014 r., C-491/13, LEX 2015.
Wróblewski M., Karta praw podstawowych Unii Europejskiej w polskim sądownictwie – problemy i wyzwania, „Krajowa Rada Sądownictwa” 2015/2.
Maria Jackowska
Autorka jest asystentem sędziego Naczelnego Sądu Administracyjnego (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9569-6271).
Procedura ujęcia nieruchomości w gminnej ewidencji zabytków w świetle art. 6 EKPC
W artykule zostały przedstawione argumenty za koniecznością ustanowienia procedury wpisu do gminnej ewidencji zabytków odpowiadającej standardom wynikającym z art. 6 EKPC. Wskazano, że przy kontroli zgodności procedury wpisu do gminnej ewidencji zabytków z przepisami EKPC niewystarczające jest odwoływanie się tylko do zasady poszanowania mienia określonej w art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji. Przeprowadzenie testu proporcjonalności naruszenia prawa własności przez sąd nie może zostać oderwane od prawidłowych ustaleń faktycznych dokonanych w rzetelnym postępowaniu, w którym strona może brać aktywny udział i korzystać ze wszystkich uprawnień procesowych wynikających z prawa do obrony.
Słowa kluczowe: prawo do rzetelnego procesu, gminna ewidencja zabytków, ograniczenie prawa własności, art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji, art. 6 EKPC
Pobierz treść artykułu
Maria Jackowska
The author is an assistant of a judge of the Supreme Administrative Court of the Republic of Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9569-6271).
Procedure of Entering Structures in a Municipal Register of Historical Monuments in the Light of Article 6 ECHR
The paper argues that it is necessary to establish a procedure for entry of structures into a municipal register of monuments that would correspond to the standards resulting from Article 6 of the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms. It points out that it is insufficient to refer only to the principle of peaceful enjoyment of property set out in Article 1 of Protocol No. 1 to the Convention when reviewing the compatibility of the procedure for making entries in the municipal register of monuments with the provisions of the ECHR. The court conducting a proportionality test of infringement of the right to property cannot be detached from the correct findings of fact made in a fair procedure in which a party may actively participate and exercise all procedural rights arising from the right of defence.
Keywords: right to a fair trial, municipal register of historical monuments, restriction of the right to property, Article 1 of Protocol No. 1 to the Convention, Article 6 ECHR
Bibliografia / References
Adamiak B., Borkowski J., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2019.
Chlebny J., Piątek W., Ewolucja ustrojowa i kompetencyjna sądownictwa administracyjnego, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2021/1–2.
Dobosz P., Ewoluujące prawne formy ochrony zabytków [w:] Prawo ochrony zabytków, red. K. Zeidler, Warszawa–Gdańsk 2014.
Jagielska M., Wiktorowska A., Wojciechowska K. [w:] Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, red. R. Hauser, M. Wierzbowski, Warszawa 2019.
Jakubowski A., Skutki prawne wpisu do gminnej ewidencji zabytków, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2022/1.
Kowalska E., Własność zabytku a dyskrecjonalna władza konserwatorska, Gdańsk 2018.
Michalak A., Gminna ewidencja zabytków jako forma ochrony konserwatorskiej zabytków nieruchomych, „Przegląd Legislacyjny” 2018/4.
Nowicki M.A., Wokół konwencji europejskiej. Komentarz do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, Warszawa 2021.
Szwed M., Dialog między Naczelnym Sądem Administracyjnym a Europejskim Trybunałem Praw Człowieka, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2021/1–2.
Zalasińska K., Ochrona zabytków nieruchomych [w:] K. Zalasińska, K. Zeidler, Wykład prawa ochrony zabytków, Warszawa–Gdańsk 2015.
Zeidler K., O znaczeniu i roli teorii konserwatorskiej w procesie stosowania prawa [w:] Współczesne problemy teorii konserwatorskiej w Polsce, red. B. Szmygin, Warszawa–Lublin 2008.
Zimmermann J., Prawo administracyjne, Warszawa 2014.
Przemysław Florjanowicz-Błachut
Autor jest prawnikiem, głównym specjalistą m.in. ds. kontaktów międzynarodowych w Kancelarii Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Naczelny Sąd Administracyjny w dialogu z międzynarodową wspólnotą sądów administracyjnych i trybunałami europejskimi
Przemysław Florjanowicz-Błachut
The author is a lawyer, the chief expert in charge of international communication in the Chancellery of the President of the Supreme Administrative Court of the Republic of Poland.
The Polish Supreme Administrative Court in Dialogue with the International Community of Administrative Courts and with European Courts
Bibliografia / References
Biernat S. i in., Consequences of Incompatibility with EC Law for Final Administrative Decisions and Final Judgments of Administrative Courts in Member States, Warszawa 2008.
Grzybowski T., Sarnowiec-Cisłak M. (red.), Stosowanie prawa europejskiego w orzecznictwie sądowym, Warszawa 2019.
Florjanowicz-Błachut P., Kulikowska M., Wróbel P. [w:] Metody interakcji sądowych w sprawach dotyczących europejskich praw podstawowych, red. N. Półtorak, Warszawa 2014.
