Wskaźniki jakości w ochronie zdrowia, czyli jak mierzyć jakość

Jedną z najważniejszych zmian dla sektora ochrony zdrowia, w ostatnim czasie jest uchwalenie i wejście w życie ustawy o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta. Uchwalenie ustawy ma stanowić istotny krok w doskonaleniu systemu opieki zdrowotnej w Polsce i jego transformacji w kierunku Value Based Health Care (VBHC). 

Ustawa ma na celu poprawę standardów świadczeń medycznych, nakierowanie na ich jakość i zwiększenie bezpieczeństwa pacjentów poprzez obowiązek monitorowania zdarzeń niepożądanych. Żeby móc skutecznie zarządzać jakością to należy ją mierzyć i opomiarować. Nie uda się tego zrobić bez odpowiednich wskaźników.

Czym jest jakość zgodnie z ustawą o jakości w opiece zdrowotnej bezpieczeństwa pacjenta?

Ustawa o jakości w opiece zdrowotnej nie definiuje pojęcia ani jakości, ani bezpieczeństwa pacjenta, choć są to pojęcia kluczowe dla tej regulacji.

Jakość jest kształtowana, definiowana przez elementy wchodzące w jej zakres.

Na system jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwa pacjenta składają się:

1. autoryzacja;
2. wewnętrzny system zarządzania jakością i bezpieczeństwem
3. akredytacja;
4. rejestry medyczne.

W pierwotnym założeniu ustawa o jakości miała dać narzędzia do porównania podmiotów leczniczych i ich benchamarkowania. Miały temu służyć wskaźniki jakości. Wskaźniki jakości mają być również podstawą do rozliczania świadczeń ze świadczeniodawcami zgodnie z umowami.

Wskaźniki jakości w ochronie zdrowia

Zgodnie z art. 4 ustawy o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta, jakość w opiece zdrowotnej jest mierzona z wykorzystaniem wskaźników mieszczących się w zakresie obszarów klinicznego, konsumenckiego i zarządczego.
​

Aspekt kliniczny jakości w opiece zdrowotnej rozumiany jest jako zestaw wskaźników odnoszących się do poziomu i efektów realizowanych świadczeń opieki zdrowotnej, opisywanych przez parametry takie, jak:

• efekt leczniczy,
• powtórne hospitalizacje z tej samej przyczyny,
• śmiertelność po zabiegach: w trakcie hospitalizacji w okresie 30 dni, 90 dni oraz roku od dnia zakończenia hospitalizacji,
• doświadczenie w wykonywaniu określonych procedur medycznych,
• struktura procedur medycznych wykonywanych w przypadkach określonych problemów zdrowotnych.

Aspekt konsumencki jakości w opiece zdrowotnej rozumiany jest jako wyniki badań opinii pacjentów o organizacji procesu udzielania świadczeń opieki zdrowotnej.
​

Z kolei w jakość w ochronie zdrowia kontekście zarządczym, jest to zestaw wskaźników odnoszących się do efektywności wykorzystania zasobów oraz wdrożenia systemów zarządzania, opisywanych przez parametry dotyczące:

• posiadanie akredytacji lub innego certyfikatu albo świadectwa potwierdzającego jakość wydanego przez niezależną akredytowaną jednostkę,
• stopnia wykorzystania zasobów będących w dyspozycji podmiotu,
• długości hospitalizacji,
• struktury realizowanych świadczeń.

Szczegółowe wskaźniki mają zostać określone przez Ministra Zdrowia z uwzględnieniem specyfiki świadczenia opieki zdrowotnej, którego wskaźnik dotyczy, lub grupy tych świadczeń oraz konieczność zapewnienia udzielania świadczeń opieki zdrowotnej wysokiej jakości.

Monitowanie wskaźników jakości w opiece zdrowotnej

Podmiotem obowiązanym do monitorowania powyższych wskaźników jakości opieki zdrowotnej jest Narodowy Fundusz Zdrowia.

Prezes Funduszu w terminie do dnia 30 kwietnia każdego roku ma publikować w Biuletynie Informacji Publicznej wartość realizacji wskaźników dla świadczeniodawców.  Powstanie wskaźników jakości ma również wpłynąć na sposób rozliczania świadczeń, a Prezes NFZ, określając szczegółowe warunki rozliczania świadczeń opieki zdrowotnej, ustali współczynniki korygujące związane z uzyskaniem odpowiedniej wartości realizacji wskaźników jakości opieki zdrowotnej.