AI als rechterhand: waarom AI Discovery juristen verder brengt dan generieke AI-tools

Generatieve AI-tools zoals ChatGPT en Perplexity winnen terrein, maar in de juridische wereld telt zekerheid: onjuistheden en onduidelijke bronnen, zoals vaak bij algemene AI-tools, zijn uit den boze. Hoe kan AI wél waardevol zijn voor juridische professionals? In dit artikel vertelt Anna Posthumus Meyjes, legal designer hoe AI Discovery juristen ondersteunt met snelheid én betrouwbaarheid, waar de valkuilen van generieke AI-tools liggen en waarom zij gelooft dat AI de rol van juristen fundamenteel verandert.

Waar GenAI echt waarde toevoegt

Toen GenAI doorbrak, zag Anna Posthumus Meyjes meteen hoe ingrijpend dit het werk van juristen zou veranderen. Vandaag zet ze die ervaring in bij de AI Squad van Wolters Kluwer Legal & Regulatory, waar ze meewerkt aan de ontwikkeling van AI Discovery, geïntegreerde AI in InView Legal. “In mijn huidige rol kan ik mijn ervaring als advocaat en als designer combineren: soms zet ik mijn advocatenpet op om de juridische logica te toetsen, soms denk ik als designer mee over de interface. Juist die combinatie maakt het werk zo waardevol.”

Dankzij haar brede ervaring ziet Anna Posthumus Meyjes haarscherp waar AI echt het verschil maakt. “De meest voor de hand liggende toepassing is jurisprudentieonderzoek: onmisbaar bij de voorbereiding van een dossier, maar ook tijdsintensief en sterk afhankelijk van de kwaliteit van je zoektool. Je wil steeds zeker weten: heb ik alle relevante uitspraken? Ben ik up-to-date? Precies daar kan AI juristen veel werk uit handen nemen."

Ook het feitenonderzoek in de procespraktijk is bijzonder tijdrovend. “Het op een rij zetten van alle gebeurtenissen en omstandigheden vergt urenlange concentratie. Je bladert door contracten en e-mails, koppelt losse elementen aan elkaar en reconstrueert het totaalbeeld. AI kan hier een groot verschil maken door informatie sneller te structureren en te ordenen.”

Daarnaast ziet ze winst in kleinere, repetitieve taken, zoals vertalen, samenvatten of uit een lang document één onderdeel filteren. Dankzij AI kan dit veel efficiënter, zodat juristen zich kunnen focussen op de kern van hun werk.

Generieke AI-tools: een korte route met valkuilen

Steeds meer juridische professionals experimenteren met generieke AI-tools, zoals ChatGPT of Perplexity. Dat vindt Anna Posthumus Meyjes een logische tendens, maar ze waarschuwt voor de beperkingen. “Voor basistaken werken die tools prima, zoals een tekst laten samenvatten. Maar zodra je met juridische inhoud bezig bent, wordt het precair. Je weet niet zeker of het antwoord klopt, er is kans op hallucinaties en vaak ook onduidelijkheid over wat je wel of niet mag invoeren aan vertrouwelijke informatie.”

Ook de zekerheid ontbreekt. Alles wat je zegt of schrijft, moet immers herleidbaar zijn naar een juridisch betrouwbare bron. Juist daar schieten generieke AI-tools tekort, én biedt AI Discovery soelaas.

“Stel je een inhoudelijke juridische vraag in AI Discovery, dan krijg je een antwoord mét bronvermelding. Je ziet meteen de wetsartikelen of naslagwerken waarop het antwoord gebaseerd is, en je kan doorklikken om die zelf te verifiëren. In de rechtspraktijk is onzekere informatie geen optie: je moet kunnen aantonen waar je bewering vandaan komt. Generieke AI-tools lijken soms sneller, maar de tijd die je verliest aan verificatie weegt zwaarder. AI Discovery biedt verificatie en gebruiksgemak in één flow. Daardoor werk je sneller én betrouwbaarder.”

Openbare bronnen in perspectief

Bij juridische vragen gaat het niet alleen om kennis, maar vooral om de context. Het is cruciaal dat een AI-tool die goed begrijpt. “Neem het begrip ‘schade’. Voor een jurist heeft dat een heel specifieke lading. In gewoon taalgebruik betekent het iets anders. AI Discovery begrijpt die juridische context, omdat het gevoed is met gevalideerde bronnen en juridische terminologie. Daardoor sluit de output veel beter aan bij wat je echt nodig hebt in een zaak.”

Hetzelfde geldt voor openbare bronnen zoals jurisprudentie. Generieke AI-tools hebben daar vaak moeite mee: ze halen uitspraken door elkaar of missen nuance. In AI Discovery is de data opgeschoond, verrijkt met metadata en juridisch gecategoriseerd. Daardoor vind je sneller de relevante uitspraken en krijg je antwoorden die meteen in gewone taal worden toegelicht. Dat maakt het gebruik niet alleen efficiënter, maar ook betrouwbaarder.

GenAI als rechterhand, niet als vervanger

De ambitie van AI Discovery is om juristen te ondersteunen bij tijdrovende taken, zodat ze zich kunnen richten op hun toegevoegde waarde. “De rol van advocaten en juristen is voortdurend in beweging. Vandaag is pure kennis paraat hebben minder belangrijk geworden. Wat telt, is hoe je expertise toepast en welke strategie je kiest. Daar komt AI perfect naast te staan: als een assistent die je helpt met de taken die veel tijd en energie kosten.”

Die verschuiving geeft ruimte voor wat volgens Anna Posthumus Meyjes de essentie van het vak is: de relatie met de cliënt, strategisch advies en het oplossen van problemen. “Niemand is rechten gaan studeren om honderd contracten te reviewen. AI Discovery maakt dat werk lichter, zodat juristen zich kunnen richten op waar hun passie ligt, met meer energie en creativiteit."