Rola samorządowych instrumentów i samoorganizacji gospodarczej i społecznej w generowaniu przedsiębiorczości w Polsce i na ŁotwieUchwała nr 03/2021 Komitetu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk z 22 września 2021 r. [w sprawie punktacji czasopism prawniczych]
Resolution 03/2021 of the Committee of Legal Sciences of the Polish Academy of Sciences of 22 September 2021 [on the scoring of law journals]
prof. PhD Tomasz Mickiewicz
jest profesorem na Aston University w Birmingham w Wielkiej Brytanii.
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5261-5662
dr hab. Tomasz Skica
jest dyrektorem ds. Badań i Nauki w Instytucie Badań i Analiz Finansowych w Wyższej Szkole Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie w Polsce.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5620-610X
prof. PhD Arnis Sauka
jest kierownikiem Centrum Zrównoważonego Biznesu w Stockholm School of Economics w Rydze na Łotwie.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7708-4375
MScBA Aivars Timofejevs
jest kierownikiem w Centrum Wspierania Przedsiębiorczości w Stockholm School of Economic w Rydze na Łotwie.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9118-5463
Rola samorządowych instrumentów i samoorganizacji gospodarczej i społecznej w generowaniu przedsiębiorczości w Polsce i na Łotwie
Artykuł ma na celu ocenę skuteczności instrumentów wspierania przedsiębiorczości w Polsce i na Łotwie. Badaniem objęto jednostki najniższego szczebla podziału terytorialnego obu państw dysponujące instrumentami wsparcia aktywności gospodarczej. Uzyskane wyniki sugerują, że niektóre instrumenty, jakimi dysponują władze samorządowe obu państw, są skuteczne we wspieraniu inicjatyw gospodarczych. Dotyczy to w szczególności wspierania samoorganizacji gospodarczej i społecznej. Badania wykazały ponadto, że skuteczność poszczególnych instrumentów warunkowana jest charakterem stymulowanej aktywności gospodarczej: jej zastanym poziomem oraz profilem sektorowym. Poczynione ustalenia stanowią cenne źródło informacji dla władz lokalnych w zakresie konfiguracji i instrumentalizacji lokalnych polityk wsparcia przedsiębiorczości w obu objętych badaniami krajach. Wyniki badań umożliwiają bowiem prawidłowe łączenie wspieranej aktywności gospodarczej z właściwymi instrumentami, a przy tym tworzą przestrzeń dla redukcji nieuzasadnionych (z gospodarczego punktu widzenia) działań i związanych z nimi wydatków budżetowych.
Słowa kluczowe: samorząd terytorialny, przedsiębiorczość, instrumentalizacja wsparcia, samoorganizacja społeczna i gospodarcza
prof. PhD Tomasz Mickiewicz
is a professor at Aston University in Birmingham in Great Britain.
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5261-5662
dr hab. Tomasz Skica
is the Research and Science Director at the Institute for Financial Research and Analysis at the University of Information Technology and Management in Rzeszów, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5620-610X
prof. PhD Arnis Sauka
is the head of the Centre for Sustainable Business at the Stockholm School of Economics in Riga, Latvia.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7708-4375
MScBA Aivars Timofejevs
is a manager of Centre for Entrepreneurship Support at the Stockholm School of Economics in Riga, Latvia.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9118-5463
The role of self-government instruments and economic and social self-organization in generating entrepreneurship in Poland and Latvia
The objective of the article is to assess the effectiveness of entrepreneurship support instruments in Poland and Latvia. The research included units of the lowest territorial level of both countries which have instruments to support business activity. The results obtained suggest that certain instruments at the disposal of the self-government authorities of both countries are effective in supporting economic initiatives. This applies in particular to supporting economic and social self-organization. The research has also shown that the effectiveness of individual instruments is conditioned by the nature of the economic activity that is stimulated: its existing level and sectoral profile. The findings constitute a valuable source of information for local authorities on the configuration and instrumentalization of local entrepreneurship support policies in the two countries encompassed by the research. The results of the research enable the appropriate combination of the business activity supported with appropriate instruments, and simultaneously create space for a reduction of unjustified (from the economic point of view) activities and related budget expenditures.
Keywords: territorial self-government, entrepreneurship, instrumentalization of support, social and economic self-organization
Bibliografia / References
Adler P.S., Kwon S.W., Social capital: Prospects for a new concept, „Academy of Management Review” 2002/1
Aidis R., Estrin S., Mickiewicz T., Institutions and entrepreneurship development in Russia: A comparative perspective, „Journal of Business Venturing” 2008/6
Audretsch D., Keilbach M., Entrepreneurship capital and economic performance, „Regional Studies” 2004/8
Bitzer J., Kerekes M., Does foreign direct investment transfer technology across borders? New evidence, „Economics Letters” 2008/3
Braziewicz-Kumor O., Bury P., Dochodowe instrumenty wspierania przedsiębiorczości stosowane przez samorządy gminne w województwie świętokrzyskim w latach 2004–2010, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu” 2011/38
Chatterjee N., Kundu D., Role of FDI in Developing the Base of Knowledge – An Analysis of the BRICS Nations [w:] Comparative Advantage in the Knowledge Economy. A National and Organizational Resource, red. R. Bhattacharyya, Bingley 2021
Chomiak-Orsa J., Flieger M., Próba oceny skuteczności niefinansowych instrumentów wspierania mikroprzedsiębiorczości w gminach, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Ekonomiczne Problemy Usług” 2012/81
Coleman J.S., Social capital in the creation of human capital, „American Journal of Sociology” 1988/94
Easterly W., The tyranny of experts: Economists, dictators, and the forgotten rights of the poor, New York 2013
Estrin S., Mickiewicz T., Entrepreneurship in Transition Economies: The Role of Institutions and Generational Change [w:] The Dynamics of Entrepreneurship: Evidence from the Global Entrepreneurship Monitor Data, red. M. Minniti, Oxford 2011
Estrin S., Mickiewicz T., Stephan U., Entrepreneurship, social capital, and institutions: Social and commercial entrepreneurship across nations, „Entrepreneurship Theory and Practice” 2013/3
Flieger M., Ocena gminnych instrumentów wspierania przedsiębiorczości, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2009/1
Grodzka D., Instrumenty wspierania działalności przedsiębiorstw przez jednostki samorządu terytorialnego. Wybrane problemy wspierania przedsiębiorstw w Polsce, „Studia BAS” 2008/16
Grycuk A., Russel P., Zaangażowanie jednostek samorządu terytorialnego w Polsce w tworzenie instytucji wspierających przedsiębiorczość, „Studia BAS” 2014/1
Hajdys D., Kreowanie lokalnej przedsiębiorczości przez jednostki samorządu terytorialnego, „Przedsiębiorczość i Zarządzanie” 2018/19
Hooghe L., Marks G., Schakel A.H., Osterkatz S.C., Niedzwiecki S., Shair-Rosenfield S., Measuring regional authority: A postfunctionalist theory of governance, vol. I, Oxford 2016
Kehoe T., Ruhl K., Why Have Economic Reforms in Mexico Not Generated Growth?, „Journal of Economic Literature” 2010/4
Kogut-Jaworska M., Instrumenty interwencjonizmu lokalnego w stymulowaniu rozwoju gospodarczego, Warszawa 2008
Koroci A., Deshati E., Sulo R., FDI Effects to host country's technological progress: Evidence from Albanian manufacturing industry, „European Scientific Journal” 2016/12
Maciejuk M., Lokalne instrumentarium wspierania przedsiębiorczości – studium przypadków [w:] Wiedza, innowacyjność, przedsiębiorczość a rozwój regionów, red. A. Jewtuchowicz, Łódź 2004
Matejun M., Regionalne instrumenty wspierania rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw [w:] Współpraca małych i średnich przedsiębiorstw w regionie. Budowanie konkurencyjności firm i regionu, red. A. Adamik, Warszawa 2012
Mickiewicz T., Authoritarian populism in comparative perspective [w:] Handbook of comparative economics, red. E. Douarin, O. Havrylyshyn, London 2021
Mickiewicz T., Rebmann A., Entrepreneurship as trust, „Foundations and Trends in Entrepreneurship” 2020/3
Mickiewicz T., Rodzinka J., Skica T., Lokalne i regionalne czynniki wsparcia przedsiębiorczości, Warszawa 2015
Pełka W., Podatkowe i finansowe instrumenty wspierania rozwoju innowacji w małych i średnich przedsiębiorstwach, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Ekonomiczne Problemy Usług” 2009/34
Poniatowicz M., Piekutowska A., The Fiscal Effects of Economic Immigration on Subnational Government Finance in Poland, „Financial Internet Quarterly e-Finanse” 2019/1
Richert-Kaźmierska A., Samorządowe inicjatywy na rzecz rozwoju gospodarczego-doświadczenia gmin województwa pomorskiego, „Współczesne Zarządzanie” 2008/1
Richert-Kaźmierska A., Władze samorządowe w procesie kreowania przedsiębiorczości, „Studia i Materiały Miscellanea Oeconomicae” 2010/1
Skica T., Samorządy a rozwój przedsiębiorczości. Instrumenty wspierania przedsiębiorczości przez samorząd terytorialny na przykładzie gmin województwa podkarpackiego, Rzeszów 2008
Skica T., Wpływ polityki gmin na rozwój lokalny Cele strategiczne, polityki budżetowe oraz instrumentalizacja wsparcia, Warszawa–Rzeszów 2020
Storey D.J., Evaluating SME policies and programmes: Technical and political dimensions [w:] The Oxford Handbook of Entrepreneurship, red. M. Casson, B. Yeung, A. Basu, N. Wadeson, Oxford 2006
Sztando A., Gminne instrumenty kształtowania rozwoju lokalnych podmiotów gospodarczych, „Samorząd Terytorialny” 1999/7–8
Tocqueville A. de, O demokracji w Ameryce, t. 1, Warszawa 2005
Vahter P., Does FDI spur productivity, knowledge sourcing and innovation by incumbent firms? Evidence from manufacturing industry in Estonia, „The World Economy” 2011/8
dr Emilia Kalitta
jest HR business partnerem w międzynarodowej firmie.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5073-2547
Strefy wolne od LGBT a aksjologiczny aspekt partnerstwa miast
Strefy wolne od „ideologii LGBT”, powstające na podstawie aktów uchwalanych przez niektóre polskie samorządy, wywołały w Europie dyskusję na temat dyskryminowania w Polsce osób o odmiennej orientacji seksualnej i ich obecności w życiu publicznym. W sposób szczególny debata na ten temat wyróżniła się w kontekście aksjologicznego wymiaru współpracy miast partnerskich. Miasta te powstały jako realizacja idei przełamywania powojennych stereotypów, szanowania odrębności kulturowej oraz szeroko rozumianej tolerancji dla drugiego człowieka. Uchwały polskich samorządów, ustanawiające na swoim obszarze strefy wolne od „ideologii LGBT”, spotkały się ze zdecydowanym sprzeciwem zagranicznych partnerów, podkreślających kwestię równości obywateli oraz zakazu dyskryminacji w życiu publicznym. Kwestia dyskryminacji osób LGBT została również podjęta przez Rzecznika Praw Obywatelskich, który zaskarżył rzeczone uchwały do sądów wojewódzkich. Uchwały te zwróciły ponadto uwagę Parlamentu Europejskiego, który w odpowiednich rezolucjach potępił praktykę samorządową ich wydawania i domaga się unieważnienia ich uchwał, a także ogłosił teren Unii Europejskiej strefą wolności LGBTIQ. Autorka dokonuje w artykule analizy przyczyn sprzeciwu zagranicznych samorządów wobec przedmiotowych uchwał podejmowanych przez polskie gminy, uwzględniając bieżącą sytuację społeczno-polityczną na tle wydarzeń historycznych w Europie, szczególnie w odniesieniu do partnerstwa miast.
Słowa kluczowe: strefy wolne od LGBT, partnerstwo miast, współpraca miast partnerskich
dr Emilia Kalitta
is a HR business partner, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5073-2547
LGBT-free zones and the axiological aspect of town twinning
The LGBT-free zones arising through acts passed by some Polish self-governments sparked a discussion in Europe about discrimination of people of different sexual orientation in Poland and their appearance in public life. The discussion about this subject appeared in particular in the context of the axiological dimension of the cooperation between partner towns. Town twinning arose as an idea for breaking post-War stereotypes, respecting cultural distinctiveness and broadly-understood tolerance of other people. Resolutions of Polish self-governments establishing LGBT-free zones in their territories were strongly opposed by foreign partners, emphasizing the issue of equality of citizens and the prohibition of discrimination in public life. The matter of discrimination against LGBT people was raised by the Ombudsman, who challenged these resolutions in the voivodship courts. These resolutions also drew the attention of the European Parliament, which condemned such practices of territorial self-governments in appropriate resolutions, demanded the annulment of their resolutions and declared the territory of the European Union an LGBTIQ Freedom Zone. In the article, the author analyses the reasons for the objection of foreign self-governments to the resolutions that were passed by Polish municipalities, taking into account the current social and political situation in the light of historical events in Europe, especially regarding town twinning.
Keywords: LGBT-free zones, town twinning, cooperation of twin towns
Bibliografia / References
Amroziak A., Pacewicz P., Wysyłamy 52 donosy na „strefy wolne od LGBT” do bliźniaczych regionów UE. Zerwijcie umowę!, https://oko.press/wysylamy-52-donosy-na-strefy-wolne-od-lgbt-do-blizniaczych-regionow-ue-zerwijcie-umowe/
Borysławska M., Homoseksualne ofiary nazizmu i ich miejsce w kulturze pamięci, „In Gremium. Studia nad Historią, Kulturą i Polityką” 2017/11
Brakman S., Garretsen H., Oumer A., Town Twinning and German City Growth, „Cesifo Working Paper” 2014/4754
Hennig K., Dlaczego Zachód wymiera? Oświeceniowe źródła trendów antypopulacyjnych. Wzorce konsumpcji, samorealizacji i zbawienia w doczesności [w:] W kręgu wyobrażeń zbiorowych. Polityka, władza, społeczeństwo, red. A. Dubicki, M. Rekść, S. Sepkowski, Łódź 2019
Müller K., Totgeschlagen, totgeschwiegen? Das autobiographische Zeugnis homosexueller Überlebender [w:] Nationalsozialistischer Terror gegen Homosexuelle. Verdrängt und ungesühnt, red. B. Jellonnek, R. Lautmann, F. Schöningh, Paderborn 2002
Nadolski M., Szymkiewicz A., Niemieckie Torgau zrywa współpracę ze Strzegomiem. Powodem skandaliczne zachowanie polskiej delegacji, https://swidnica24.pl/2019/12/niemieckie-torgau-zrywa-wspolprace-ze-strzegomiem-powodem-skandaliczne-zachowanie-polskiej-delegacji/
Jakub Krawczyk
jest doktorantem w Katedrze Prawa Administracyjnego Wydziału Prawa i Administracji na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie oraz pracownikiem samorządowym.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2889-4013
Dopuszczalne działania organów samorządu terytorialnego wobec publicznego propagowania treści drastycznych lub szokujących – kazus tzw. billboardów antyaborcyjnych
Artykuł dotyka problematyki wpływu organów gminy na kształtowanie przestrzeni publicznej w kontekście powszechnej ostatnio sprawy posługiwania się w niej nośnikami zawierającymi treści drastyczne. Powyższa kwestia jest przyczynkiem do analizy instrumentarium, poprzez które organy gmin są władne oddziaływać na występujące w miejscach publicznych treści, częstokroć prowadzące do zakłócenia porządku publicznego. Konieczne będzie odwołanie się do jednego z zasadniczych atrybutów gminy, jakim jest władztwo planistyczne, jakkolwiek artykuł wykraczać będzie poza przepisy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Analizie poddane zostaną również przepisy regulujące zajęcia pasa drogowego oraz możliwość stanowienia przepisów porządkowych. Konkluzja przeprowadzonych rozważań jest dla organów jednostek samorządu terytorialnego mało optymistyczna, gdyż wydaje się, że ich możliwości przeciwdziałania umieszczaniu treści szokujących w przestrzeni publicznej są raczej ograniczone.
Słowa kluczowe: samorząd terytorialny, treści drastyczne, billboardy, przepisy porządkowe, przestrzeń publiczna
Jakub Krawczyk
is a doctoral student at the Chair of Administrative Law at the Faculty of Law and Administration of the Jagiellonian University in Kraków and a territorial self-government employee, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2889-4013
Admissible actions of territorial self-government authorities in the face of public promotion of drastic or shocking content – the case of the so-called anti-abortion billboards
The article addresses the issue of the influence of the municipal authorities on the shaping of public space in the context of the recently widespread issue of the use of media with drastic content. This issue is a contribution to the analysis of the tools which the municipal authorities are able to use to influence the content appearing in public places, often leading to a disturbance of public order. Reference needs to be made to one of the basic attributes of the municipality, namely planning authority, although the article will extend beyond the provisions on spatial planning and development. The provisions regulating the occupation of road lanes and the possibility of establishing regulations on order are also analysed. The conclusion from the considerations is not very optimistic for the authorities of territorial self-government units, because it appears that their ability to counteract the placement of shocking content in public space is rather limited.
Keywords: territorial self-government, drastic content, billboards, regulations on order, public space
Bibliografia / References
Bąkowski T., Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz, Kraków 2004
Bąkowski T., Zakres swobody i władztwa planistycznego gminy w kształtowaniu treści uchwały krajobrazowej, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2017/2
Dąbek D., Prawo miejscowe, Warszawa 2020
Drabik L., Kubiak-Sokół A., Sobol E., Wiśniakowska L., Słownik języka polskiego PWN, Warszawa 2006
Filipek J., Elementy strukturalne norm prawa administracyjnego, Warszawa–Kraków 1982
Izdebski H., Ideologia i zagospodarowanie przestrzeni, Warszawa 2013
Jagielski J., Przepisy porządkowe wojewody i gminy, „Człowiek i Środowisko” 1992/1–2
Jakimowicz W., O normatywnych podstawach władztwa planistycznego gminy [w:] Kierunki reformy prawa planowania i zagospodarowania przestrzennego, red. I. Zachariasz, Warszawa 2012
Niewiadomski Z., Planowanie przestrzenne. Zarys systemu, Warszawa 2002
Niżnik-Dobosz I., Estetyka techniczna i ład przestrzenny jako pojęcia prawa budowlanego oraz prawa planowania i zagospodarowania przestrzeni [w:] Przestrzeń i nieruchomość jako przedmiot prawa administracyjnego. Publiczne prawo rzeczowe, red. I. Niżnik-Dobosz, Warszawa 2012
Niżnik-Dobosz I., Naprzemienność i równorzędność wybranych publiczno- i prywatnoprawnych instytucji ustawy z dnia z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych jako problem tworzenia i stosowania prawa, „Przegląd Legislacyjny” 2013/3
Ochendowski E., Prawotwórcza funkcja gminy, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1991/2
Pułło M., Nowe okoliczności i nowe dowody jako podstawa wznowienia postępowania administracyjnego, „Państwo i Prawo” 2004/8
Szewczyk M., Kruś M., Leoński Z., Prawo zagospodarowania przestrzeni, Warszawa 2019
Zimmermann J., Aksjomaty prawa administracyjnego, Warszawa 2013
dr Anna Wójtowicz-Dawid
jest adiunktem w Instytucie Nauk Prawnych na Uniwersytecie Rzeszowskim.
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3437-3289
Skoro jest tak dobrze, czemu jest tak źle? Finansowanie gospodarki odpadami przez gminy – wybrane zagadnienia
Ostatnie lata wskazują, że problemem w zakresie gospodarki odpadami jest wzrastająca z roku na rok ilość wytwarzanych odpadków, głównie odpadów komunalnych. Przedstawiciele poszczególnych gmin zwracają uwagę na ten problem, podkreślając, że ten wzrost niesie za sobą konieczność podnoszenia kosztów związanych z obsługą całego systemu. Tezą artykułu jest twierdzenie, że istniejący system prawny – normujący reguły ustalania wysokości opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi – nie motywuje mieszkańców gmin do podejmowania działań zmierzających do minimalizowania ilości wytwarzanych odpadów komunalnych. Obowiązujące reguły ustalania opłaty za gospodarowanie nimi demotywują mieszkańców i zniechęcają do działań proekologicznych w tym zakresie. Takie działanie ustawodawcy wydaje się stać w całkowitej sprzeczności z przyjętymi dokumentami strategicznymi, w których podkreśla się potrzebę minimalizowania ilości wytwarzanych odpadów komunalnych. Zagrożeniem dla istniejącego systemu gospodarki odpadami staje się w głównej mierze nie brak narzędzi związanych z podejmowanymi działaniami skierowanymi na odbiór i zgodne z przyjęta w przepisach hierarchią sposobów postępowania z odpadami, a systematyczny wzrost ilości wytwarzanych i odbieranych odpadów.
Słowa kluczowe: gospodarka odpadami, opłata za gospodarkę odpadami, finanse gmin
dr Anna Wójtowicz-Dawid
is an assistant professor at the Institute of Legal Studies of the University of Rzeszów, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3437-3289
If it is so good, why is it so bad? Financing waste management by municipalities – selected issues
Recent years have shown that the problem in waste management is the increasing volume of waste generated from year to year, mainly municipal waste. The representatives of the individual municipalities draw attention to this problem, emphasizing that this increase brings with it the need to increase costs related to servicing the whole system. The thesis of the article is the assertion that the existing legal system, which lays down the rules for determining the level of the charges for municipal waste management, does not motivate the residents of the municipalities to take steps to minimize the amount of municipal waste generated. The applicable rules for setting the charge for municipal waste management demotivate the residents and discourage them from taking pro-ecological action in this respect. Such actions by the legislator seem to be in total contradiction with the adopted strategic documents, which emphasize the need to minimize the amount of municipal waste generated. The threat to the existing waste management system is largely becoming not the lack of tools related to the actions taken to collect and comply with the hierarchy of methods of conduct with waste that is adopted in the regulations, but the systematic increase in the amount of waste produced and collected.
Keywords: waste management, waste management charge, municipal finance
Bibliografia / References
Bandarzewski K., Chmielnicki P., Dziadkiewicz B., Komentarz do ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, Warszawa 2007
Barczak A., Model gospodarowania odpadami komunalnymi w Polsce i Niemczech. Analiza prawnoporównawcza, Szczecin 2013
Bohdan A., Wpływ prawa Unii Europejskiej na gospodarkę odpadami w Polsce [w:] Dziesięć lat polskich doświadczeń w Unii Europejskiej. Problemy prawnoadministracyjne, t. I, red. J. Sługocki, Wrocław 2014
Burzyńska D., Władztwo zadaniowe gminy w postępowaniu z odpadami komunalnymi w gminie, „Ekonomiczne Problemy Usług” 2016/125
Draniewicz B., Zmiany w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, „Prawo i Środowisko” 2013/1
Filipiak B., Flejterski S., Bankowo-finansowa obsługa jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2008
Gospodarowanie odpadami komunalnymi, red. J. Klatka, M. Kuźniak, Warszawa 2012
Gruszecki K. [w:] Utrzymanie czystości i porządku w gminach. Komentarz do zmian wprowadzonych ustawą z dnia 25 stycznia 2013 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, LEX 2013
Stachowicz M., Obowiązki gminy w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi, „Acta Scientifica Academiae Ostroviensis. Zeszyty Naukowe” 2016/1
Szymczak A., Budziarek M., Utrzymanie czystości i porządku w gminach. Komentarz, Warszawa 2021
Wankiewicz B., Zasoby finansowe a rozwój samorządności lokalnej. Obszary rozwoju-rozwiązania modelowe, Warszawa 2009
dr Mirosław Gdesz
jest sędzią sądu administracyjnego.
Zasady i warunki sytuowania ogrodzeń a plan miejscowy
Przedmiotem artykułu jest budzącą kontrowersje kwestia, czy art. 15 ust. 2 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym zawiera w sobie podstawę do określenia w planie miejscowym zasad sytuowania ogrodzeń. Podjęta została krytyka stanowiska wykluczającego wprowadzenie do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego ustaleń dotyczących sytuowania ogrodzeń. W tym zakresie analizowane jest aktualne orzecznictwo sądów administracyjnych dotyczące tej materii. W artykule wskazuje się na doniosłość tego zagadnienia z punktu widzenia kształtowania ładu przestrzennego. Ponadto autor stawia pytanie o to, czy plany miejscowe, w których nie można uregulować kwestii lokalizacji ogrodzeń czy obiektów małej architektury, mają sens. Zasadniczą tezą jest twierdzenie, że możliwość podjęcia przez gminę uchwały krajobrazowej na podstawie art. 37a ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie wyklucza możliwości uregulowania tej materii w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, jeżeli rada gminy nie zdecydowała się na uchwalenie uchwały krajobrazowej.
Słowa kluczowe: ogrodzenie, uchwała krajobrazowa, sytuowanie ogrodzeń, ład przestrzenny
dr Mirosław Gdesz
is an administrative court judge, Warsaw, Poland.
Principles and conditions of positioning fencing and the land use plan
The subject of this article is the controversial issue of whether Article 15, para. 2 of the Act on spatial planning and development contains the basis for specifying the principles of positioning fences in the land use plan. A criticism has been raised with respect to the position that rules out the inclusion of provisions on the positioning of fences in local land use plans. The current case law of the administrative courts on this matter has been analysed in this respect. The article indicates the significance of this matter from the point of view of shaping spatial order. Furthermore, the author poses the question of whether land use plans, which cannot regulate the positioning of fencing or landscaping structures, make sense. The main thesis is the assertion that the possibility of a municipality adopting a landscape resolution under Article 37a of the Act on spatial planning and development does not rule out the possibility of regulating this matter in the land use plan if the municipal council does not decide to adopt a landscape resolution.
Keywords: fencing, landscape resolution, positioning of fences, spatial order
Bibliografia / References
Fogel A., Komentarz do art. 12 [w:] Ustawa krajobrazowa. Komentarz do przepisów wprowadzonych w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu, red. G. Goleń, A. Staniewska, A. Fogel, Warszawa 2016
Gated Communities: International Perspectives, red. R. Atkinson, S. Blandy, Routledge 2006
Gdesz M., Ład przestrzenny z perspektywy orzecznictwa sądów administracyjnych [w:] Ochrona ładu przestrzennego z perspektywy prawno-urbanistycznej, red. M.J. Nowak, Warszawa 2020
Gehl J., Życie między budynkami, Kraków 2013
Gromek Z., Uchwały reklamowe w orzecznictwie sądów administracyjnych, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2020/1
Leoński Z., Szewczyk M., Kruś M., Prawo zagospodarowania przestrzeni, Warszawa 2019
Planowanie i zagospodarowania przestrzenne. Komentarz, red. Z. Niewiadomski, Warszawa 2021
Planowanie przestrzenne: co się zmieniło i co należy poprawić, „Rzeczpospolita” z 6.01.2016 r.
Plucińska-Filipowicz A., Kosicki A., Komentarz do art. 37(a) [w:] Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz aktualizowany, red. M. Wierzbowski, LEX 2019
dr Beata Sagan
jest adiunktem w Zakładzie Prawa Gospodarczego Instytutu Nauk Prawnych Uniwersytetu Rzeszowskiego.
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7887-112X
Rzecznik konsumentów – przyszłość instytucji. Wybrane zagadnienia
Ochrona konsumentów w Polsce jest realizowana przez wiele podmiotów, w tym samorząd terytorialny. Obowiązek ochrony praw konsumentów wynika z ustawy o samorządzie powiatowym i ustawy o samorządzie województwa oraz ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, która powołuje do jego realizacji powiatowego (miejskiego) rzecznika konsumentów. Dwadzieścia lat funkcjonowania instytucji w zmieniającej się rzeczywistości ujawniło mankamenty regulacji prawnych jej dotyczących. W artykule podjęto próbę wskazania rozwiązań legislacyjnych, które zagwarantują wzmocnienie niezależności rzecznika oraz usprawnią jego działanie dla zapewnienia konsumentom wysokiego poziomu ochrony na poziomie lokalnym.
Słowa kluczowe: konsument, samorząd terytorialny, rzecznik konsumentów, ochrona konsumenta
dr Beata Sagan
is an assistant professor in the Department of Business Law at the Institute of Legal Studies of the University of Rzeszów, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7887-112X
Consumer ombudsman – the future of the institution. Selected issues
Consumer protection in Poland is provided by many entities, including territorial self-government. The obligation to protect consumer rights arises from the Act on the county self-government and the Act on voivodship self-government, as well as the Act on competition and consumer protection, which stipulates the need to appoint a county (municipal) consumer ombudsman for its implementation. Twenty years of functioning of the institution in the changing reality have uncovered the shortcomings of the legal regulations that apply to it. The article is an attempt to identify legislative solutions guaranteeing the strengthening of the ombudsman’s independence and streamlining his activities to ensure that consumers are afforded a high level of protection at local level.
Keywords: consumer, territorial self-government, consumer ombudsman, consumer protection
Bibliografia / References
Banasiński C., Piontek E., Komentarz do art. 40 [w:] Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, red. T. Skoczny, LEX 2009
Borkowski M., Czapliński M., Knapik A., Działania powiatowych i miejskich rzeczników konsumentów w roku 2018, Warszawa 2019
Czapliński M., Knapik A., Co dalej z rzecznikami konsumentów? Rozważania w przededniu 20-lecia instytucji, „Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny” 2018/6
Kania S., Status prawny powiatowego rzecznika konsumentów, „Samorząd Terytorialny” 2001/5
Koroluk S., Powałowski A., Komentarz do art. 37 [w:] Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, red. T. Skoczny, Warszawa 2009
Kufel J., Mruk H., Konsument jako instytucja ekonomiczna i prawna [w:] Ochrona konsumenta w uregulowaniach publicznoprawnych, red. J. Kufel, Poznań 1998
Maziarz A., Zadania samorządu terytorialnego w zakresie ochrony praw konsumentów, „Samorząd Terytorialny” 2012/6
Modzelewska-Wąchal E., Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, Warszawa 2002
Ochrona konsumenta w Polsce i wybranych krajach, Warszawa 2018
Pachuca-Smulska B., Samodzielność jednostek samorządu terytorialnego na przykładzie działań powiatowego (miejskiego) rzecznika konsumentów [w:] Funkcjonowanie samorządu terytorialnego w aspekcie wielowymiarowym, red. A. Kołodziejska, A. Korzeniowska-Polak, Łódź–Warszawa 2017
Pietraszewski M., Uprawnienia rzeczników konsumentów i Rzecznika Ubezpieczonych do polubownego zakończenia sporów konsumenckich, „Kwartalnik ADR. Arbitraż i Mediacja” 2011/3
Podgórski K., Rola rzecznika konsumentów w systemie ochrony prawnej [w:] Ochrona konsumentów i jej współczesne wyzwania, red. M. Ganczar, E. Sługocka-Krupa, Lublin 2014
Podgórski K., Samorządowa edukacja konsumencka [w:] Edukacja konsumencka. Cele, instrumenty, dobre praktyki, red. A. Lewicka-Strzałecka, Warszawa 2006
Radwański M., Komentarz do art. 39 [w:] Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, red. A. Stawicki, E. Stawicki, LEX 2016
Radwański M., Komentarz do art. 40 [w:] Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, red. A. Stawicki, E. Stawicki, LEX 2016
Radwański M., Komentarz do art. 43 [w:] Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, red. A. Stawicki, E. Stawicki, LEX 2016
Sieradzka M., Komentarz do art. 37 [w:] K. Kohutek, M. Sieradzka, Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, LEX 2014
Sieradzka M., Komentarz do art. 39 [w:] K. Kohutek K., M. Sieradzka, Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, LEX 2014
Węgrzyn J., Ochrona konsumentów i innych osób przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi [w:] Realizacja i ochrona konstytucyjnych wolności i praw jednostki w polskim porządku prawnym, red. M. Jabłoński, Wrocław 2014
Żuławska C., Obrót z udziałem konsumenta. Ochrona prawna, Wrocław 1987
Piotr Suliński-Jakubowski
jest aplikantem radcowskim w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Warszawie oraz przygotowuje rozprawę doktorską na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0702-2010
Układy zbiorowe pracy w samorządzie terytorialnym – czy można zwiększyć ich rolę?
Artykuł poświęcony jest ocenie roli układów zbiorowych pracy w kształtowaniu statusu pracowników samorządowych. Układy zbiorowe pracy przedstawione zostały w nim jako instrument negocjacyjnego kształtowania stosunków pracy, który wiązany powinien być z zasadami decentralizacji i samodzielności samorządu terytorialnego. Prezentowane ujęcie pozwala na analizę problematyki układów zbiorowych pracy w samorządzie terytorialnym z nowej perspektywy, umożliwiając dostrzeżenie zależności między zakresem swobody układowej przysługującej partnerom społecznym a zakresem samodzielności jednostek samorządu terytorialnego w sprawach dotyczących zatrudnianego personelu. Zbadanie tej zależności pozwala na zidentyfikowanie czynników, które mogą ograniczać możliwość efektywnego wykorzystywania układów zbiorowych pracy w samorządzie terytorialnym. Głównym celem artykułu jest analiza możliwości w zakresie zwiększenia roli układów zbiorowych pracy w samorządowych stosunkach pracy. Zawarto w nim także uwagi dotyczące granic swobody, którą strony przedmiotowych układów powinny dysponować przy ustalaniu ich treści.
Słowa kluczowe: układy zbiorowe pracy, pracownicy samorządowi, samorząd terytorialny, decentralizacja, samodzielność
Piotr Suliński-Jakubowski
is a trainee legal counsel at the Regional Chamber of Legal Advisers in Warsaw and is writing a doctoral thesis at the Faculty of Law and Administration of the University of Warsaw, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0702-2010
Collective bargaining agreements in territorial self-government – can their role be strengthened?
The article is devoted to the evaluation of the role of collective bargaining agreements in shaping the status of self-government employees. Collective bargaining agreements are presented here as an instrument of the negotiated formation of labour relations, which should be associated with the principles of decentralization and territorial self-government independence. The approach presented enables the analysis of the issue of collective bargaining agreements in territorial self-government from a new perspective, making it possible to see the relationship between the scope of freedom of collective bargaining to which the social partners are entitled and the scope of independence of territorial self-government units in matters regarding the staff employed. The examination of this relationship enables the identification of the factors that can limit the possibility of effectively using collective bargaining in territorial self-government. The main objective of the article is to analyse the possibility of increasing the importance of collective bargaining agreements in self-government employment relations. It also contains comments on the limits of the freedom that the parties to the agreements in question should have when determining their content.
Keywords: collective bargaining agreements, self-government employees, territorial self-government, decentralization, independence
Bibliografia / References
Błaś A., Konstrukcja prawna samodzielności jednostki samorządu terytorialnego [w:] Granice samodzielności wspólnot samorządowych, red. E. Ura, Rzeszów 2005
Bober J. i in., Narastające dysfunkcje, zasadnicze dylematy, konieczne działania. Raport o stanie samorządności terytorialnej w Polsce, Kraków 2013
Bordogna L., Della’Aringa C., Della Rocca G., Italy: A case of co-ordinated decentralization [w:] Public Service Employment Relations in Europe: Transformation, Modernization Or Inertia?, red. S. Bach, L. Bordogna, G. Della Rocca, D. Winchester, Routledge 1999
Burroni L., Pedaci M., Sector-level bargaining and possibilities for deviations at company level: Italy, European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions 2011
Dubowik A., Pisarczyk Ł., Prawo urzędnicze, Warszawa 2011
Kodeks pracy. Komentarz, red. L. Florek, Warszawa 2011
Florek L., Znaczenie układów zbiorowych pracy [w:] Układy zbiorowe pracy. W stulecie urodzin profesora Wacława Szuberta, red. Z. Góral, Warszawa 2013
Hajn Z., Zbiorowe prawo pracy. Zarys systemu, Warszawa 2013
Ibsen C., Keune M., Gernero A., Organised decentralization of collective bargaining – case studies of Germany, Netherlands and Denmark, „OECD Social, Employment and Migration Working Papers” 2018/217
ILO, Collective Bargaining in the Public Service in the European Union, „Working Paper” 2015/309
Jagoda J., Sądowa ochrona samodzielności samorządu terytorialnego, Warszawa 2011
Konstytucja RP, t. 1, Komentarz: Art. 1–86, red. L. Bosek, M. Safjan, Warszawa 2016
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 2, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016
Kornberger-Sokołowska E., Finanse jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2012
Lewandowski H., Stosowanie układów zbiorowych pracy do pracowników objętych pragmatykami pracowniczymi, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 1998/11
Mailand M., Hansen N., Denmark and Sweden: The Consequences of Reform and Economic Crisis for Public Service Employment relations [w:] Public Service Management and Employment Relations in Europe. Emerging from the crisis, red. S. Bach, L. Bordogna, Routledge 2016
Mossé P., Tchobanian R., France. The restructuring of employment relations in public services [w:] Public Service Employment Relations in Europe: Transformation, Modernization Or Inertia?, red. S. Bach, L. Bordogna, G. Della Rocca, D. Winchester, Routledge 1999
Nomden K., Farnham D., Onnee-Abbruciati M.L., Collective bargaining in public services. Some European comparisons, „The International Journal of Public Sector Management” 2003/6
Nowik P., Układowa metoda kształtowania wynagrodzenia za pracę w sferze budżetowej [w:] Wynagrodzenie za pracę w warunkach społecznej gospodarki rynkowej i demokracji, red. W. Sanetra, Warszawa 2009
Nuria E., Ramos M., Bargaining and Social Dialogue in the Public Sector (BARSOP) – National report France, Amsterdam 2018
OECD, Negotiating Our Way Up: Collective Bargaining in a Changing World of Work, OECD Publishing 2019
Ornoch-Tabędzka M., Porawski A., Potkański T. i in., Samorząd jako pracodawca. Raport o zatrudnieniu w sektorze samorządowym, Poznań 2014
Stokke T., Seip Å., Collective dispute resolution in the public sector: The Nordic countries compared, „Journal of Industrial Relations” 2008/4
Szewczyk H., Układy zbiorowe pracy a służba publiczna [w:] Układy zbiorowe pracy. W stulecie urodzin profesora Wacława Szuberta, red. Z. Góral, Warszawa 2013
Tissandier H., Act on renewal of social dialogue in the public sector, 2001, https://www.eurofound.europa.eu/publications/article/2011/act-on-renewal-of-social-dialogue-in-the-public-sector
Troy L., Are municipal collective bargaining and municipal governance compatible?, „University of Pennsylvania Journal of Labor and Employment Law” 2003/3
Weber M., Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej, tłum. D. Lachowska, Warszawa 2002
Paweł Bącal
jest studentem prawa i stosunków międzynarodowych w ramach Kolegium MISH Uniwersytetu Warszawskiego, laureat Nagrody Prezydenta m.st. Warszawy dla osób młodych działających na rzecz społeczeństwa obywatelskiego im. Tadeusza Mazowieckiego.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3362-646X
Status prawny młodzieżowych sejmików województw
Zmiany w ustawie o samorządzie województwa, które weszły w życie 23.06.2021 r., dotyczyły uregulowania na poziomie ustawowym statusu prawnego młodzieżowych sejmików województw. Jest to zinstytucjonalizowana forma partycypacji młodzieży na szczeblu regionalnym, odpowiadająca młodzieżowym radom gmin. Potrzeba uchwalenia nowelizacji wynikła z faktu już wcześniejszego istnienia takich podmiotów. Jednak ich ówczesne działanie, przede wszystkim ze względu na podstawy prawne, mogło budzić wątpliwości. Celem artykułu jest analiza funkcjonowania młodzieżowych sejmików województw w okresie przed zmianami prawnymi, a także omówienie skutków nowelizacji dla ich dalszej działalności. W tekście przedstawiono podstawowe informacje dotyczące młodzieżowych sejmików województw. Omówiono także dotychczasowe procedury i podstawy prawne ich powoływania oraz poddano je ocenie. Przedstawiono także nowe ramy prawne działania tych podmiotów, analizując w szczególności problem wcześniej istniejących młodzieżowych sejmików województw. Rozważania prowadzą do sformułowania postulatu de lege ferenda odnoszącego się do funkcjonowania prawnych form partycypacji społecznej w samorządzie terytorialnym.
Słowa kluczowe: młodzieżowy sejmik województwa, partycypacja społeczna, młodzież, społeczeństwo obywatelskie, ustawa o samorządzie województwa, młodzieżowa rada gminy
Paweł Bącal
is a student of law and international relations at the MISH College of the University of Warsaw, a prize-winner of the Tadeusz Mazowiecki Prize of the Mayor of the Capital City of Warsaw for young people promoting the civic society, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3362-646X
Legal status of youth voivodship assemblies
The amendments to the Act on the Voivodship Self-Government, which entered into force on 23 June 2021, applied to the regulations at the statutory level on the legal status of youth voivodship assemblies. This is an institutionalized form of youth participation at regional level, corresponding to youth municipal councils. The need to adopt the amendment arose from the fact that such entities had already existed. However, their operation at that time could give rise to doubts, primarily because of legal grounds. The objective of the article is to analyse the functioning of youth voivodship assemblies before the legal changes, as well as to discuss the effects of the amendments on their further activity. The text presents basic information about the youth voivodship assemblies. It also discusses and evaluates the procedures to date and the legal grounds for their establishment. It additionally presents a new legal framework for the operation of these entities, in particular analysing the problem of the previously existing youth voivodship assemblies. The considerations lead to the formulation of a de lege ferenda postulate regarding the functioning of legal forms of social participation in territorial self-government.
Keywords: youth voivodship assembly, public participation, youth, civic society, Act on the Voivodship Self-Government, youth municipal council
Bibliografia / References
Augustyniak M., O pozorności praw obywatelskich w przestrzeni publicznej na podstawie wybranych mechanizmów partycypacji społecznej w samorządzie terytorialnym, „Przegląd Prawa Publicznego” 2018/3
Augustyniak M., Uczestnik partycypacji w gminie – bilans zysków i strat, „Przegląd Prawa Publicznego” 2015/7–8
Bącal P., Status prawny młodzieżowej rady gminy i gminnej rady seniorów. Analiza porównawcza [w:] Prawo 2000–2020, red. K. Łukomiak, Łódź 2020
Brodacki D., Działania ustawodawcy polskiego na rzecz zwiększania zaangażowania obywateli w wykonywanie zadań publicznych i krzewienia idei samorządności na szczeblu gminy. Ciągle dojrzewająca demokracja czy konieczna potrzeba umocnienia i redefinicji prawnej podmiotów obywatelskich?, „Przegląd Prawa Publicznego” 2017/9
Dawidowicz W., Zagadnienia ustroju administracji państwowej w Polsce, Warszawa 1969
Drembkowski P., Komentarz do art. 41 ustawy o samorządzie województwa [w:] Ustawa o samorządzie województwa. Komentarz, red. P. Drembkowski, Warszawa 2020
Konieczny M., Polityka młodzieżowa w Polsce – podstawowe zagadnienia [w:] Polityka młodzieżowa w Polsce. Encyklopedia Komisji Europejskiej Youth Wiki, t. 1, red. J. Dąbrowska-Resiak, M. Jeżowski, Warszawa 2019
Kotowicz W., Demokracja partycypacyjna jako typ demokracji [w:] Perspektywy rozwoju demokracji partycypacyjnej w Polsce. Między teorią a praktyką, red. W. Kotowicz, E. Subocz, Olsztyn 2017
Matczak M., Kompetencja a zakres działania organu administracji publicznej [w:] Prawo 2000–2020, red. K. Łukomiak, Łódź 2020
Matczak M., Kompetencja organu administracji publicznej, Kraków 2004
Moll T., Rada seniorów – sposób realizacji potrzeby zwiększania aktywności społecznej osób starszych, „Samorząd Terytorialny” 2015/11
Płonka-Bielenin K., Młodzieżowe Rady Gminy – 13 lat doświadczeń, „Samorząd Terytorialny” 2015/11
Stych M., Czy istnieje zasadność funkcjonowania młodzieżowych rad gminy?, „Przegląd Prawa Publicznego” 2016/7–8
Szewc A., Komentarz do art. 5b ustawy o samorządzie gminnym [w:] G. Jyż, Z. Pławecki, A. Szewc, Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, LEX 2012
Tykwińska-Rutkowska D., Młodzieżowe rady gmin i gminne rady seniorów jako forma partycypacji mieszkańców gminy (społeczności lokalnych) w samorządzie terytorialnym, Samorząd Terytorialny” 2017/9
Wasilewski P. i in., O młodzieżowych radach. Analiza Młodzieżowych Rad w Polsce na rok 2018, Warszawa 2018
Więcławski Ł., D. Ziółkowski D., Status prawny członka młodzieżowej rady gminy, „Samorząd Terytorialny” 2018/9
Ziółkowski D., Komentarz do art. 5c ustawy o samorządzie gminnym [w:] Ustawy samorządowe. Komentarz, red. S. Gajewski, A. Jakubowski, Warszawa 2018
Sławomir B. Mirowski
jest doktorantem w Zakładzie Prawa Cywilnego i Prawa Międzynarodowego Prywatnego w Instytucie Prawa Cywilnego na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7207-3618
Legitymacja procesowa do żądania uznania za nieważne zobowiązanie gminy do nieodpłatnego ustanowienia użytkowania wieczystego dla Polskiego Związku Działkowców – glosa aprobująca do wyroku Sądu Najwyższego z 17 kwietnia 2019 r. (II CSK 136/18)
W glosowanym wyroku z 17.04.2019 r., II CSK 136/18, Sąd Najwyższy wskazał, że legitymacja czynna w procesie o stwierdzenie nieważności umowy zawartej na podstawie art. 2 ust. 1 i 3 ustawy z 23.06.1995 r. o zmianie ustawy o pracowniczych ogrodach działkowych przysługuje również podmiotowi niebędącemu jednocześnie stronom takiej umowy. Ponadto Sąd Najwyższy przychylił się do dominującego w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego poglądu, że prawa przysługujące działkowcom względem wywłaszczonej nieruchomości nie stanowią przeszkody przekreślającej możliwość jej zwrotu. Sąd Najwyższy przyjął, że wniosek taki wyprowadzić można m.in. stosownie do literalnej wykładni art. 26 ustawy z 13.12.2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych. W niniejszej glosie przedstawiona została argumentacja aprobująca stanowisko Sądu Najwyższego.
Słowa kluczowe: ogrody działkowe, zwrot; wywłaszczenie, nieruchomość, interes prawny
Sławomir B. Mirowski
is a doctoral student at the Department of Civil Law and International Private Law at the Institute of Civil Law, Faculty of Law, Administration and Economics of the University of Wrocław, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7207-3618
Legal capacity to demand that a municipality’s obligation to establish perpetual usufruct for the Polish Allotment Association free of charge be declared invalid – approving commentary on the Supreme Court’s judgment of 17 April 2019 (II CSK 136/18)
In the judgment in question of 17April 2019, II CSK 136/18, the Supreme Court held that an entity which is not simultaneously a party to an agreement concluded under Article 2, para. 1 and 3 of the Act amending the Act on allotment gardens of 23 June 1995 also has the legal capacity to file an action for the annulment of such an agreement. Furthermore, the Supreme Court agreed with the prevailing view in the case law of the Supreme Administrative Court that the rights to which allotment garden holders are entitled with respect to expropriated real property do not constitute an obstacle preventing its restitution. The Supreme Court accepted that such a conclusion may be inferred, among other things, in accordance with the literal interpretation of Article 26 of the Act on family allotment gardens of 13 December 2013. This commentary presents arguments approving the position of the Supreme Court.
Keywords: allotment gardens, restitution, expropriation, real property, legal interest
Bibliografia / References
Budna E., Glosa do uchwał SN z dnia 25 stycznia 1995 r., III CZP 176/94 oraz z dnia 25 stycznia 1995 r., III CZP 179/94, OSP 1996/2, poz. 27 i 28
Gołębiowski K., Komentarz do art. 156 [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2016
Jędrzejewska M., Weitz K., Komentarz do art. 189 [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, Postępowanie rozpoznawcze, red. T. Ereciński, LEX 2016
Kania M., Geneza ustawy z 13.12.2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych, „Przegląd Prawa Publicznego” 2016/2
Klat-Górska E., Komentarz do art. 234 [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 2, Własność i inne prawa rzeczowe (art. 126–352), red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2018
Manowska M., Komentarz do art. 189 [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, Art. 1–47716, red. M. Manowska, Warszawa 2021
Piasecki K., Postępowanie sporne rozpoznawcze, Warszawa 2004
Romańska M., Wykorzystywanie powództwa o ustalenie (art. 189 k.p.c.) w stosunkach umownych, „Palestra” 2015/5–6
Rudkowska-Ząbczyk E., Komentarz do art. 189 [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. E. Marszałkowska-Krześ, Warszawa 2021
Truszkiewicz Z., Użytkowanie wieczyste [w:] System Prawa Prywatnego, t. 4, Prawo rzeczowe, red. E. Gniewek, Warszawa 2021
Warzocha E., Ustalenie stosunku prawnego lub prawa w sądowym postępowaniu cywilnym, Warszawa 1982
Zoll F., Glosa do wyroku SN z dnia 29 maja 2000 r., III CKN 246/00, OSP 2001/2, poz. 26
Resolution 03/2021 of the Committee of Legal Sciences of the Polish Academy of Sciences of 22 September 2021 [on the scoring of law journals]
prof. PhD Tomasz Mickiewicz
jest profesorem na Aston University w Birmingham w Wielkiej Brytanii.
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5261-5662
dr hab. Tomasz Skica
jest dyrektorem ds. Badań i Nauki w Instytucie Badań i Analiz Finansowych w Wyższej Szkole Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie w Polsce.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5620-610X
prof. PhD Arnis Sauka
jest kierownikiem Centrum Zrównoważonego Biznesu w Stockholm School of Economics w Rydze na Łotwie.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7708-4375
MScBA Aivars Timofejevs
jest kierownikiem w Centrum Wspierania Przedsiębiorczości w Stockholm School of Economic w Rydze na Łotwie.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9118-5463
Rola samorządowych instrumentów i samoorganizacji gospodarczej i społecznej w generowaniu przedsiębiorczości w Polsce i na Łotwie
Artykuł ma na celu ocenę skuteczności instrumentów wspierania przedsiębiorczości w Polsce i na Łotwie. Badaniem objęto jednostki najniższego szczebla podziału terytorialnego obu państw dysponujące instrumentami wsparcia aktywności gospodarczej. Uzyskane wyniki sugerują, że niektóre instrumenty, jakimi dysponują władze samorządowe obu państw, są skuteczne we wspieraniu inicjatyw gospodarczych. Dotyczy to w szczególności wspierania samoorganizacji gospodarczej i społecznej. Badania wykazały ponadto, że skuteczność poszczególnych instrumentów warunkowana jest charakterem stymulowanej aktywności gospodarczej: jej zastanym poziomem oraz profilem sektorowym. Poczynione ustalenia stanowią cenne źródło informacji dla władz lokalnych w zakresie konfiguracji i instrumentalizacji lokalnych polityk wsparcia przedsiębiorczości w obu objętych badaniami krajach. Wyniki badań umożliwiają bowiem prawidłowe łączenie wspieranej aktywności gospodarczej z właściwymi instrumentami, a przy tym tworzą przestrzeń dla redukcji nieuzasadnionych (z gospodarczego punktu widzenia) działań i związanych z nimi wydatków budżetowych.
Słowa kluczowe: samorząd terytorialny, przedsiębiorczość, instrumentalizacja wsparcia, samoorganizacja społeczna i gospodarcza
prof. PhD Tomasz Mickiewicz
is a professor at Aston University in Birmingham in Great Britain.
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5261-5662
dr hab. Tomasz Skica
is the Research and Science Director at the Institute for Financial Research and Analysis at the University of Information Technology and Management in Rzeszów, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5620-610X
prof. PhD Arnis Sauka
is the head of the Centre for Sustainable Business at the Stockholm School of Economics in Riga, Latvia.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7708-4375
MScBA Aivars Timofejevs
is a manager of Centre for Entrepreneurship Support at the Stockholm School of Economics in Riga, Latvia.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9118-5463
The role of self-government instruments and economic and social self-organization in generating entrepreneurship in Poland and Latvia
The objective of the article is to assess the effectiveness of entrepreneurship support instruments in Poland and Latvia. The research included units of the lowest territorial level of both countries which have instruments to support business activity. The results obtained suggest that certain instruments at the disposal of the self-government authorities of both countries are effective in supporting economic initiatives. This applies in particular to supporting economic and social self-organization. The research has also shown that the effectiveness of individual instruments is conditioned by the nature of the economic activity that is stimulated: its existing level and sectoral profile. The findings constitute a valuable source of information for local authorities on the configuration and instrumentalization of local entrepreneurship support policies in the two countries encompassed by the research. The results of the research enable the appropriate combination of the business activity supported with appropriate instruments, and simultaneously create space for a reduction of unjustified (from the economic point of view) activities and related budget expenditures.
Keywords: territorial self-government, entrepreneurship, instrumentalization of support, social and economic self-organization
Bibliografia / References
Adler P.S., Kwon S.W., Social capital: Prospects for a new concept, „Academy of Management Review” 2002/1
Aidis R., Estrin S., Mickiewicz T., Institutions and entrepreneurship development in Russia: A comparative perspective, „Journal of Business Venturing” 2008/6
Audretsch D., Keilbach M., Entrepreneurship capital and economic performance, „Regional Studies” 2004/8
Bitzer J., Kerekes M., Does foreign direct investment transfer technology across borders? New evidence, „Economics Letters” 2008/3
Braziewicz-Kumor O., Bury P., Dochodowe instrumenty wspierania przedsiębiorczości stosowane przez samorządy gminne w województwie świętokrzyskim w latach 2004–2010, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu” 2011/38
Chatterjee N., Kundu D., Role of FDI in Developing the Base of Knowledge – An Analysis of the BRICS Nations [w:] Comparative Advantage in the Knowledge Economy. A National and Organizational Resource, red. R. Bhattacharyya, Bingley 2021
Chomiak-Orsa J., Flieger M., Próba oceny skuteczności niefinansowych instrumentów wspierania mikroprzedsiębiorczości w gminach, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Ekonomiczne Problemy Usług” 2012/81
Coleman J.S., Social capital in the creation of human capital, „American Journal of Sociology” 1988/94
Easterly W., The tyranny of experts: Economists, dictators, and the forgotten rights of the poor, New York 2013
Estrin S., Mickiewicz T., Entrepreneurship in Transition Economies: The Role of Institutions and Generational Change [w:] The Dynamics of Entrepreneurship: Evidence from the Global Entrepreneurship Monitor Data, red. M. Minniti, Oxford 2011
Estrin S., Mickiewicz T., Stephan U., Entrepreneurship, social capital, and institutions: Social and commercial entrepreneurship across nations, „Entrepreneurship Theory and Practice” 2013/3
Flieger M., Ocena gminnych instrumentów wspierania przedsiębiorczości, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2009/1
Grodzka D., Instrumenty wspierania działalności przedsiębiorstw przez jednostki samorządu terytorialnego. Wybrane problemy wspierania przedsiębiorstw w Polsce, „Studia BAS” 2008/16
Grycuk A., Russel P., Zaangażowanie jednostek samorządu terytorialnego w Polsce w tworzenie instytucji wspierających przedsiębiorczość, „Studia BAS” 2014/1
Hajdys D., Kreowanie lokalnej przedsiębiorczości przez jednostki samorządu terytorialnego, „Przedsiębiorczość i Zarządzanie” 2018/19
Hooghe L., Marks G., Schakel A.H., Osterkatz S.C., Niedzwiecki S., Shair-Rosenfield S., Measuring regional authority: A postfunctionalist theory of governance, vol. I, Oxford 2016
Kehoe T., Ruhl K., Why Have Economic Reforms in Mexico Not Generated Growth?, „Journal of Economic Literature” 2010/4
Kogut-Jaworska M., Instrumenty interwencjonizmu lokalnego w stymulowaniu rozwoju gospodarczego, Warszawa 2008
Koroci A., Deshati E., Sulo R., FDI Effects to host country's technological progress: Evidence from Albanian manufacturing industry, „European Scientific Journal” 2016/12
Maciejuk M., Lokalne instrumentarium wspierania przedsiębiorczości – studium przypadków [w:] Wiedza, innowacyjność, przedsiębiorczość a rozwój regionów, red. A. Jewtuchowicz, Łódź 2004
Matejun M., Regionalne instrumenty wspierania rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw [w:] Współpraca małych i średnich przedsiębiorstw w regionie. Budowanie konkurencyjności firm i regionu, red. A. Adamik, Warszawa 2012
Mickiewicz T., Authoritarian populism in comparative perspective [w:] Handbook of comparative economics, red. E. Douarin, O. Havrylyshyn, London 2021
Mickiewicz T., Rebmann A., Entrepreneurship as trust, „Foundations and Trends in Entrepreneurship” 2020/3
Mickiewicz T., Rodzinka J., Skica T., Lokalne i regionalne czynniki wsparcia przedsiębiorczości, Warszawa 2015
Pełka W., Podatkowe i finansowe instrumenty wspierania rozwoju innowacji w małych i średnich przedsiębiorstwach, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Ekonomiczne Problemy Usług” 2009/34
Poniatowicz M., Piekutowska A., The Fiscal Effects of Economic Immigration on Subnational Government Finance in Poland, „Financial Internet Quarterly e-Finanse” 2019/1
Richert-Kaźmierska A., Samorządowe inicjatywy na rzecz rozwoju gospodarczego-doświadczenia gmin województwa pomorskiego, „Współczesne Zarządzanie” 2008/1
Richert-Kaźmierska A., Władze samorządowe w procesie kreowania przedsiębiorczości, „Studia i Materiały Miscellanea Oeconomicae” 2010/1
Skica T., Samorządy a rozwój przedsiębiorczości. Instrumenty wspierania przedsiębiorczości przez samorząd terytorialny na przykładzie gmin województwa podkarpackiego, Rzeszów 2008
Skica T., Wpływ polityki gmin na rozwój lokalny Cele strategiczne, polityki budżetowe oraz instrumentalizacja wsparcia, Warszawa–Rzeszów 2020
Storey D.J., Evaluating SME policies and programmes: Technical and political dimensions [w:] The Oxford Handbook of Entrepreneurship, red. M. Casson, B. Yeung, A. Basu, N. Wadeson, Oxford 2006
Sztando A., Gminne instrumenty kształtowania rozwoju lokalnych podmiotów gospodarczych, „Samorząd Terytorialny” 1999/7–8
Tocqueville A. de, O demokracji w Ameryce, t. 1, Warszawa 2005
Vahter P., Does FDI spur productivity, knowledge sourcing and innovation by incumbent firms? Evidence from manufacturing industry in Estonia, „The World Economy” 2011/8
dr Emilia Kalitta
jest HR business partnerem w międzynarodowej firmie.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5073-2547
Strefy wolne od LGBT a aksjologiczny aspekt partnerstwa miast
Strefy wolne od „ideologii LGBT”, powstające na podstawie aktów uchwalanych przez niektóre polskie samorządy, wywołały w Europie dyskusję na temat dyskryminowania w Polsce osób o odmiennej orientacji seksualnej i ich obecności w życiu publicznym. W sposób szczególny debata na ten temat wyróżniła się w kontekście aksjologicznego wymiaru współpracy miast partnerskich. Miasta te powstały jako realizacja idei przełamywania powojennych stereotypów, szanowania odrębności kulturowej oraz szeroko rozumianej tolerancji dla drugiego człowieka. Uchwały polskich samorządów, ustanawiające na swoim obszarze strefy wolne od „ideologii LGBT”, spotkały się ze zdecydowanym sprzeciwem zagranicznych partnerów, podkreślających kwestię równości obywateli oraz zakazu dyskryminacji w życiu publicznym. Kwestia dyskryminacji osób LGBT została również podjęta przez Rzecznika Praw Obywatelskich, który zaskarżył rzeczone uchwały do sądów wojewódzkich. Uchwały te zwróciły ponadto uwagę Parlamentu Europejskiego, który w odpowiednich rezolucjach potępił praktykę samorządową ich wydawania i domaga się unieważnienia ich uchwał, a także ogłosił teren Unii Europejskiej strefą wolności LGBTIQ. Autorka dokonuje w artykule analizy przyczyn sprzeciwu zagranicznych samorządów wobec przedmiotowych uchwał podejmowanych przez polskie gminy, uwzględniając bieżącą sytuację społeczno-polityczną na tle wydarzeń historycznych w Europie, szczególnie w odniesieniu do partnerstwa miast.
Słowa kluczowe: strefy wolne od LGBT, partnerstwo miast, współpraca miast partnerskich
dr Emilia Kalitta
is a HR business partner, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5073-2547
LGBT-free zones and the axiological aspect of town twinning
The LGBT-free zones arising through acts passed by some Polish self-governments sparked a discussion in Europe about discrimination of people of different sexual orientation in Poland and their appearance in public life. The discussion about this subject appeared in particular in the context of the axiological dimension of the cooperation between partner towns. Town twinning arose as an idea for breaking post-War stereotypes, respecting cultural distinctiveness and broadly-understood tolerance of other people. Resolutions of Polish self-governments establishing LGBT-free zones in their territories were strongly opposed by foreign partners, emphasizing the issue of equality of citizens and the prohibition of discrimination in public life. The matter of discrimination against LGBT people was raised by the Ombudsman, who challenged these resolutions in the voivodship courts. These resolutions also drew the attention of the European Parliament, which condemned such practices of territorial self-governments in appropriate resolutions, demanded the annulment of their resolutions and declared the territory of the European Union an LGBTIQ Freedom Zone. In the article, the author analyses the reasons for the objection of foreign self-governments to the resolutions that were passed by Polish municipalities, taking into account the current social and political situation in the light of historical events in Europe, especially regarding town twinning.
Keywords: LGBT-free zones, town twinning, cooperation of twin towns
Bibliografia / References
Amroziak A., Pacewicz P., Wysyłamy 52 donosy na „strefy wolne od LGBT” do bliźniaczych regionów UE. Zerwijcie umowę!, https://oko.press/wysylamy-52-donosy-na-strefy-wolne-od-lgbt-do-blizniaczych-regionow-ue-zerwijcie-umowe/
Borysławska M., Homoseksualne ofiary nazizmu i ich miejsce w kulturze pamięci, „In Gremium. Studia nad Historią, Kulturą i Polityką” 2017/11
Brakman S., Garretsen H., Oumer A., Town Twinning and German City Growth, „Cesifo Working Paper” 2014/4754
Hennig K., Dlaczego Zachód wymiera? Oświeceniowe źródła trendów antypopulacyjnych. Wzorce konsumpcji, samorealizacji i zbawienia w doczesności [w:] W kręgu wyobrażeń zbiorowych. Polityka, władza, społeczeństwo, red. A. Dubicki, M. Rekść, S. Sepkowski, Łódź 2019
Müller K., Totgeschlagen, totgeschwiegen? Das autobiographische Zeugnis homosexueller Überlebender [w:] Nationalsozialistischer Terror gegen Homosexuelle. Verdrängt und ungesühnt, red. B. Jellonnek, R. Lautmann, F. Schöningh, Paderborn 2002
Nadolski M., Szymkiewicz A., Niemieckie Torgau zrywa współpracę ze Strzegomiem. Powodem skandaliczne zachowanie polskiej delegacji, https://swidnica24.pl/2019/12/niemieckie-torgau-zrywa-wspolprace-ze-strzegomiem-powodem-skandaliczne-zachowanie-polskiej-delegacji/
Jakub Krawczyk
jest doktorantem w Katedrze Prawa Administracyjnego Wydziału Prawa i Administracji na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie oraz pracownikiem samorządowym.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2889-4013
Dopuszczalne działania organów samorządu terytorialnego wobec publicznego propagowania treści drastycznych lub szokujących – kazus tzw. billboardów antyaborcyjnych
Artykuł dotyka problematyki wpływu organów gminy na kształtowanie przestrzeni publicznej w kontekście powszechnej ostatnio sprawy posługiwania się w niej nośnikami zawierającymi treści drastyczne. Powyższa kwestia jest przyczynkiem do analizy instrumentarium, poprzez które organy gmin są władne oddziaływać na występujące w miejscach publicznych treści, częstokroć prowadzące do zakłócenia porządku publicznego. Konieczne będzie odwołanie się do jednego z zasadniczych atrybutów gminy, jakim jest władztwo planistyczne, jakkolwiek artykuł wykraczać będzie poza przepisy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Analizie poddane zostaną również przepisy regulujące zajęcia pasa drogowego oraz możliwość stanowienia przepisów porządkowych. Konkluzja przeprowadzonych rozważań jest dla organów jednostek samorządu terytorialnego mało optymistyczna, gdyż wydaje się, że ich możliwości przeciwdziałania umieszczaniu treści szokujących w przestrzeni publicznej są raczej ograniczone.
Słowa kluczowe: samorząd terytorialny, treści drastyczne, billboardy, przepisy porządkowe, przestrzeń publiczna
Jakub Krawczyk
is a doctoral student at the Chair of Administrative Law at the Faculty of Law and Administration of the Jagiellonian University in Kraków and a territorial self-government employee, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2889-4013
Admissible actions of territorial self-government authorities in the face of public promotion of drastic or shocking content – the case of the so-called anti-abortion billboards
The article addresses the issue of the influence of the municipal authorities on the shaping of public space in the context of the recently widespread issue of the use of media with drastic content. This issue is a contribution to the analysis of the tools which the municipal authorities are able to use to influence the content appearing in public places, often leading to a disturbance of public order. Reference needs to be made to one of the basic attributes of the municipality, namely planning authority, although the article will extend beyond the provisions on spatial planning and development. The provisions regulating the occupation of road lanes and the possibility of establishing regulations on order are also analysed. The conclusion from the considerations is not very optimistic for the authorities of territorial self-government units, because it appears that their ability to counteract the placement of shocking content in public space is rather limited.
Keywords: territorial self-government, drastic content, billboards, regulations on order, public space
Bibliografia / References
Bąkowski T., Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz, Kraków 2004
Bąkowski T., Zakres swobody i władztwa planistycznego gminy w kształtowaniu treści uchwały krajobrazowej, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2017/2
Dąbek D., Prawo miejscowe, Warszawa 2020
Drabik L., Kubiak-Sokół A., Sobol E., Wiśniakowska L., Słownik języka polskiego PWN, Warszawa 2006
Filipek J., Elementy strukturalne norm prawa administracyjnego, Warszawa–Kraków 1982
Izdebski H., Ideologia i zagospodarowanie przestrzeni, Warszawa 2013
Jagielski J., Przepisy porządkowe wojewody i gminy, „Człowiek i Środowisko” 1992/1–2
Jakimowicz W., O normatywnych podstawach władztwa planistycznego gminy [w:] Kierunki reformy prawa planowania i zagospodarowania przestrzennego, red. I. Zachariasz, Warszawa 2012
Niewiadomski Z., Planowanie przestrzenne. Zarys systemu, Warszawa 2002
Niżnik-Dobosz I., Estetyka techniczna i ład przestrzenny jako pojęcia prawa budowlanego oraz prawa planowania i zagospodarowania przestrzeni [w:] Przestrzeń i nieruchomość jako przedmiot prawa administracyjnego. Publiczne prawo rzeczowe, red. I. Niżnik-Dobosz, Warszawa 2012
Niżnik-Dobosz I., Naprzemienność i równorzędność wybranych publiczno- i prywatnoprawnych instytucji ustawy z dnia z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych jako problem tworzenia i stosowania prawa, „Przegląd Legislacyjny” 2013/3
Ochendowski E., Prawotwórcza funkcja gminy, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1991/2
Pułło M., Nowe okoliczności i nowe dowody jako podstawa wznowienia postępowania administracyjnego, „Państwo i Prawo” 2004/8
Szewczyk M., Kruś M., Leoński Z., Prawo zagospodarowania przestrzeni, Warszawa 2019
Zimmermann J., Aksjomaty prawa administracyjnego, Warszawa 2013
dr Anna Wójtowicz-Dawid
jest adiunktem w Instytucie Nauk Prawnych na Uniwersytecie Rzeszowskim.
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3437-3289
Skoro jest tak dobrze, czemu jest tak źle? Finansowanie gospodarki odpadami przez gminy – wybrane zagadnienia
Ostatnie lata wskazują, że problemem w zakresie gospodarki odpadami jest wzrastająca z roku na rok ilość wytwarzanych odpadków, głównie odpadów komunalnych. Przedstawiciele poszczególnych gmin zwracają uwagę na ten problem, podkreślając, że ten wzrost niesie za sobą konieczność podnoszenia kosztów związanych z obsługą całego systemu. Tezą artykułu jest twierdzenie, że istniejący system prawny – normujący reguły ustalania wysokości opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi – nie motywuje mieszkańców gmin do podejmowania działań zmierzających do minimalizowania ilości wytwarzanych odpadów komunalnych. Obowiązujące reguły ustalania opłaty za gospodarowanie nimi demotywują mieszkańców i zniechęcają do działań proekologicznych w tym zakresie. Takie działanie ustawodawcy wydaje się stać w całkowitej sprzeczności z przyjętymi dokumentami strategicznymi, w których podkreśla się potrzebę minimalizowania ilości wytwarzanych odpadów komunalnych. Zagrożeniem dla istniejącego systemu gospodarki odpadami staje się w głównej mierze nie brak narzędzi związanych z podejmowanymi działaniami skierowanymi na odbiór i zgodne z przyjęta w przepisach hierarchią sposobów postępowania z odpadami, a systematyczny wzrost ilości wytwarzanych i odbieranych odpadów.
Słowa kluczowe: gospodarka odpadami, opłata za gospodarkę odpadami, finanse gmin
dr Anna Wójtowicz-Dawid
is an assistant professor at the Institute of Legal Studies of the University of Rzeszów, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3437-3289
If it is so good, why is it so bad? Financing waste management by municipalities – selected issues
Recent years have shown that the problem in waste management is the increasing volume of waste generated from year to year, mainly municipal waste. The representatives of the individual municipalities draw attention to this problem, emphasizing that this increase brings with it the need to increase costs related to servicing the whole system. The thesis of the article is the assertion that the existing legal system, which lays down the rules for determining the level of the charges for municipal waste management, does not motivate the residents of the municipalities to take steps to minimize the amount of municipal waste generated. The applicable rules for setting the charge for municipal waste management demotivate the residents and discourage them from taking pro-ecological action in this respect. Such actions by the legislator seem to be in total contradiction with the adopted strategic documents, which emphasize the need to minimize the amount of municipal waste generated. The threat to the existing waste management system is largely becoming not the lack of tools related to the actions taken to collect and comply with the hierarchy of methods of conduct with waste that is adopted in the regulations, but the systematic increase in the amount of waste produced and collected.
Keywords: waste management, waste management charge, municipal finance
Bibliografia / References
Bandarzewski K., Chmielnicki P., Dziadkiewicz B., Komentarz do ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, Warszawa 2007
Barczak A., Model gospodarowania odpadami komunalnymi w Polsce i Niemczech. Analiza prawnoporównawcza, Szczecin 2013
Bohdan A., Wpływ prawa Unii Europejskiej na gospodarkę odpadami w Polsce [w:] Dziesięć lat polskich doświadczeń w Unii Europejskiej. Problemy prawnoadministracyjne, t. I, red. J. Sługocki, Wrocław 2014
Burzyńska D., Władztwo zadaniowe gminy w postępowaniu z odpadami komunalnymi w gminie, „Ekonomiczne Problemy Usług” 2016/125
Draniewicz B., Zmiany w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, „Prawo i Środowisko” 2013/1
Filipiak B., Flejterski S., Bankowo-finansowa obsługa jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2008
Gospodarowanie odpadami komunalnymi, red. J. Klatka, M. Kuźniak, Warszawa 2012
Gruszecki K. [w:] Utrzymanie czystości i porządku w gminach. Komentarz do zmian wprowadzonych ustawą z dnia 25 stycznia 2013 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, LEX 2013
Stachowicz M., Obowiązki gminy w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi, „Acta Scientifica Academiae Ostroviensis. Zeszyty Naukowe” 2016/1
Szymczak A., Budziarek M., Utrzymanie czystości i porządku w gminach. Komentarz, Warszawa 2021
Wankiewicz B., Zasoby finansowe a rozwój samorządności lokalnej. Obszary rozwoju-rozwiązania modelowe, Warszawa 2009
dr Mirosław Gdesz
jest sędzią sądu administracyjnego.
Zasady i warunki sytuowania ogrodzeń a plan miejscowy
Przedmiotem artykułu jest budzącą kontrowersje kwestia, czy art. 15 ust. 2 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym zawiera w sobie podstawę do określenia w planie miejscowym zasad sytuowania ogrodzeń. Podjęta została krytyka stanowiska wykluczającego wprowadzenie do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego ustaleń dotyczących sytuowania ogrodzeń. W tym zakresie analizowane jest aktualne orzecznictwo sądów administracyjnych dotyczące tej materii. W artykule wskazuje się na doniosłość tego zagadnienia z punktu widzenia kształtowania ładu przestrzennego. Ponadto autor stawia pytanie o to, czy plany miejscowe, w których nie można uregulować kwestii lokalizacji ogrodzeń czy obiektów małej architektury, mają sens. Zasadniczą tezą jest twierdzenie, że możliwość podjęcia przez gminę uchwały krajobrazowej na podstawie art. 37a ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie wyklucza możliwości uregulowania tej materii w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, jeżeli rada gminy nie zdecydowała się na uchwalenie uchwały krajobrazowej.
Słowa kluczowe: ogrodzenie, uchwała krajobrazowa, sytuowanie ogrodzeń, ład przestrzenny
dr Mirosław Gdesz
is an administrative court judge, Warsaw, Poland.
Principles and conditions of positioning fencing and the land use plan
The subject of this article is the controversial issue of whether Article 15, para. 2 of the Act on spatial planning and development contains the basis for specifying the principles of positioning fences in the land use plan. A criticism has been raised with respect to the position that rules out the inclusion of provisions on the positioning of fences in local land use plans. The current case law of the administrative courts on this matter has been analysed in this respect. The article indicates the significance of this matter from the point of view of shaping spatial order. Furthermore, the author poses the question of whether land use plans, which cannot regulate the positioning of fencing or landscaping structures, make sense. The main thesis is the assertion that the possibility of a municipality adopting a landscape resolution under Article 37a of the Act on spatial planning and development does not rule out the possibility of regulating this matter in the land use plan if the municipal council does not decide to adopt a landscape resolution.
Keywords: fencing, landscape resolution, positioning of fences, spatial order
Bibliografia / References
Fogel A., Komentarz do art. 12 [w:] Ustawa krajobrazowa. Komentarz do przepisów wprowadzonych w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu, red. G. Goleń, A. Staniewska, A. Fogel, Warszawa 2016
Gated Communities: International Perspectives, red. R. Atkinson, S. Blandy, Routledge 2006
Gdesz M., Ład przestrzenny z perspektywy orzecznictwa sądów administracyjnych [w:] Ochrona ładu przestrzennego z perspektywy prawno-urbanistycznej, red. M.J. Nowak, Warszawa 2020
Gehl J., Życie między budynkami, Kraków 2013
Gromek Z., Uchwały reklamowe w orzecznictwie sądów administracyjnych, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2020/1
Leoński Z., Szewczyk M., Kruś M., Prawo zagospodarowania przestrzeni, Warszawa 2019
Planowanie i zagospodarowania przestrzenne. Komentarz, red. Z. Niewiadomski, Warszawa 2021
Planowanie przestrzenne: co się zmieniło i co należy poprawić, „Rzeczpospolita” z 6.01.2016 r.
Plucińska-Filipowicz A., Kosicki A., Komentarz do art. 37(a) [w:] Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz aktualizowany, red. M. Wierzbowski, LEX 2019
dr Beata Sagan
jest adiunktem w Zakładzie Prawa Gospodarczego Instytutu Nauk Prawnych Uniwersytetu Rzeszowskiego.
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7887-112X
Rzecznik konsumentów – przyszłość instytucji. Wybrane zagadnienia
Ochrona konsumentów w Polsce jest realizowana przez wiele podmiotów, w tym samorząd terytorialny. Obowiązek ochrony praw konsumentów wynika z ustawy o samorządzie powiatowym i ustawy o samorządzie województwa oraz ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, która powołuje do jego realizacji powiatowego (miejskiego) rzecznika konsumentów. Dwadzieścia lat funkcjonowania instytucji w zmieniającej się rzeczywistości ujawniło mankamenty regulacji prawnych jej dotyczących. W artykule podjęto próbę wskazania rozwiązań legislacyjnych, które zagwarantują wzmocnienie niezależności rzecznika oraz usprawnią jego działanie dla zapewnienia konsumentom wysokiego poziomu ochrony na poziomie lokalnym.
Słowa kluczowe: konsument, samorząd terytorialny, rzecznik konsumentów, ochrona konsumenta
dr Beata Sagan
is an assistant professor in the Department of Business Law at the Institute of Legal Studies of the University of Rzeszów, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7887-112X
Consumer ombudsman – the future of the institution. Selected issues
Consumer protection in Poland is provided by many entities, including territorial self-government. The obligation to protect consumer rights arises from the Act on the county self-government and the Act on voivodship self-government, as well as the Act on competition and consumer protection, which stipulates the need to appoint a county (municipal) consumer ombudsman for its implementation. Twenty years of functioning of the institution in the changing reality have uncovered the shortcomings of the legal regulations that apply to it. The article is an attempt to identify legislative solutions guaranteeing the strengthening of the ombudsman’s independence and streamlining his activities to ensure that consumers are afforded a high level of protection at local level.
Keywords: consumer, territorial self-government, consumer ombudsman, consumer protection
Bibliografia / References
Banasiński C., Piontek E., Komentarz do art. 40 [w:] Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, red. T. Skoczny, LEX 2009
Borkowski M., Czapliński M., Knapik A., Działania powiatowych i miejskich rzeczników konsumentów w roku 2018, Warszawa 2019
Czapliński M., Knapik A., Co dalej z rzecznikami konsumentów? Rozważania w przededniu 20-lecia instytucji, „Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny” 2018/6
Kania S., Status prawny powiatowego rzecznika konsumentów, „Samorząd Terytorialny” 2001/5
Koroluk S., Powałowski A., Komentarz do art. 37 [w:] Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, red. T. Skoczny, Warszawa 2009
Kufel J., Mruk H., Konsument jako instytucja ekonomiczna i prawna [w:] Ochrona konsumenta w uregulowaniach publicznoprawnych, red. J. Kufel, Poznań 1998
Maziarz A., Zadania samorządu terytorialnego w zakresie ochrony praw konsumentów, „Samorząd Terytorialny” 2012/6
Modzelewska-Wąchal E., Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, Warszawa 2002
Ochrona konsumenta w Polsce i wybranych krajach, Warszawa 2018
Pachuca-Smulska B., Samodzielność jednostek samorządu terytorialnego na przykładzie działań powiatowego (miejskiego) rzecznika konsumentów [w:] Funkcjonowanie samorządu terytorialnego w aspekcie wielowymiarowym, red. A. Kołodziejska, A. Korzeniowska-Polak, Łódź–Warszawa 2017
Pietraszewski M., Uprawnienia rzeczników konsumentów i Rzecznika Ubezpieczonych do polubownego zakończenia sporów konsumenckich, „Kwartalnik ADR. Arbitraż i Mediacja” 2011/3
Podgórski K., Rola rzecznika konsumentów w systemie ochrony prawnej [w:] Ochrona konsumentów i jej współczesne wyzwania, red. M. Ganczar, E. Sługocka-Krupa, Lublin 2014
Podgórski K., Samorządowa edukacja konsumencka [w:] Edukacja konsumencka. Cele, instrumenty, dobre praktyki, red. A. Lewicka-Strzałecka, Warszawa 2006
Radwański M., Komentarz do art. 39 [w:] Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, red. A. Stawicki, E. Stawicki, LEX 2016
Radwański M., Komentarz do art. 40 [w:] Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, red. A. Stawicki, E. Stawicki, LEX 2016
Radwański M., Komentarz do art. 43 [w:] Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, red. A. Stawicki, E. Stawicki, LEX 2016
Sieradzka M., Komentarz do art. 37 [w:] K. Kohutek, M. Sieradzka, Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, LEX 2014
Sieradzka M., Komentarz do art. 39 [w:] K. Kohutek K., M. Sieradzka, Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, LEX 2014
Węgrzyn J., Ochrona konsumentów i innych osób przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi [w:] Realizacja i ochrona konstytucyjnych wolności i praw jednostki w polskim porządku prawnym, red. M. Jabłoński, Wrocław 2014
Żuławska C., Obrót z udziałem konsumenta. Ochrona prawna, Wrocław 1987
Piotr Suliński-Jakubowski
jest aplikantem radcowskim w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Warszawie oraz przygotowuje rozprawę doktorską na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0702-2010
Układy zbiorowe pracy w samorządzie terytorialnym – czy można zwiększyć ich rolę?
Artykuł poświęcony jest ocenie roli układów zbiorowych pracy w kształtowaniu statusu pracowników samorządowych. Układy zbiorowe pracy przedstawione zostały w nim jako instrument negocjacyjnego kształtowania stosunków pracy, który wiązany powinien być z zasadami decentralizacji i samodzielności samorządu terytorialnego. Prezentowane ujęcie pozwala na analizę problematyki układów zbiorowych pracy w samorządzie terytorialnym z nowej perspektywy, umożliwiając dostrzeżenie zależności między zakresem swobody układowej przysługującej partnerom społecznym a zakresem samodzielności jednostek samorządu terytorialnego w sprawach dotyczących zatrudnianego personelu. Zbadanie tej zależności pozwala na zidentyfikowanie czynników, które mogą ograniczać możliwość efektywnego wykorzystywania układów zbiorowych pracy w samorządzie terytorialnym. Głównym celem artykułu jest analiza możliwości w zakresie zwiększenia roli układów zbiorowych pracy w samorządowych stosunkach pracy. Zawarto w nim także uwagi dotyczące granic swobody, którą strony przedmiotowych układów powinny dysponować przy ustalaniu ich treści.
Słowa kluczowe: układy zbiorowe pracy, pracownicy samorządowi, samorząd terytorialny, decentralizacja, samodzielność
Piotr Suliński-Jakubowski
is a trainee legal counsel at the Regional Chamber of Legal Advisers in Warsaw and is writing a doctoral thesis at the Faculty of Law and Administration of the University of Warsaw, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0702-2010
Collective bargaining agreements in territorial self-government – can their role be strengthened?
The article is devoted to the evaluation of the role of collective bargaining agreements in shaping the status of self-government employees. Collective bargaining agreements are presented here as an instrument of the negotiated formation of labour relations, which should be associated with the principles of decentralization and territorial self-government independence. The approach presented enables the analysis of the issue of collective bargaining agreements in territorial self-government from a new perspective, making it possible to see the relationship between the scope of freedom of collective bargaining to which the social partners are entitled and the scope of independence of territorial self-government units in matters regarding the staff employed. The examination of this relationship enables the identification of the factors that can limit the possibility of effectively using collective bargaining in territorial self-government. The main objective of the article is to analyse the possibility of increasing the importance of collective bargaining agreements in self-government employment relations. It also contains comments on the limits of the freedom that the parties to the agreements in question should have when determining their content.
Keywords: collective bargaining agreements, self-government employees, territorial self-government, decentralization, independence
Bibliografia / References
Błaś A., Konstrukcja prawna samodzielności jednostki samorządu terytorialnego [w:] Granice samodzielności wspólnot samorządowych, red. E. Ura, Rzeszów 2005
Bober J. i in., Narastające dysfunkcje, zasadnicze dylematy, konieczne działania. Raport o stanie samorządności terytorialnej w Polsce, Kraków 2013
Bordogna L., Della’Aringa C., Della Rocca G., Italy: A case of co-ordinated decentralization [w:] Public Service Employment Relations in Europe: Transformation, Modernization Or Inertia?, red. S. Bach, L. Bordogna, G. Della Rocca, D. Winchester, Routledge 1999
Burroni L., Pedaci M., Sector-level bargaining and possibilities for deviations at company level: Italy, European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions 2011
Dubowik A., Pisarczyk Ł., Prawo urzędnicze, Warszawa 2011
Kodeks pracy. Komentarz, red. L. Florek, Warszawa 2011
Florek L., Znaczenie układów zbiorowych pracy [w:] Układy zbiorowe pracy. W stulecie urodzin profesora Wacława Szuberta, red. Z. Góral, Warszawa 2013
Hajn Z., Zbiorowe prawo pracy. Zarys systemu, Warszawa 2013
Ibsen C., Keune M., Gernero A., Organised decentralization of collective bargaining – case studies of Germany, Netherlands and Denmark, „OECD Social, Employment and Migration Working Papers” 2018/217
ILO, Collective Bargaining in the Public Service in the European Union, „Working Paper” 2015/309
Jagoda J., Sądowa ochrona samodzielności samorządu terytorialnego, Warszawa 2011
Konstytucja RP, t. 1, Komentarz: Art. 1–86, red. L. Bosek, M. Safjan, Warszawa 2016
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 2, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016
Kornberger-Sokołowska E., Finanse jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2012
Lewandowski H., Stosowanie układów zbiorowych pracy do pracowników objętych pragmatykami pracowniczymi, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 1998/11
Mailand M., Hansen N., Denmark and Sweden: The Consequences of Reform and Economic Crisis for Public Service Employment relations [w:] Public Service Management and Employment Relations in Europe. Emerging from the crisis, red. S. Bach, L. Bordogna, Routledge 2016
Mossé P., Tchobanian R., France. The restructuring of employment relations in public services [w:] Public Service Employment Relations in Europe: Transformation, Modernization Or Inertia?, red. S. Bach, L. Bordogna, G. Della Rocca, D. Winchester, Routledge 1999
Nomden K., Farnham D., Onnee-Abbruciati M.L., Collective bargaining in public services. Some European comparisons, „The International Journal of Public Sector Management” 2003/6
Nowik P., Układowa metoda kształtowania wynagrodzenia za pracę w sferze budżetowej [w:] Wynagrodzenie za pracę w warunkach społecznej gospodarki rynkowej i demokracji, red. W. Sanetra, Warszawa 2009
Nuria E., Ramos M., Bargaining and Social Dialogue in the Public Sector (BARSOP) – National report France, Amsterdam 2018
OECD, Negotiating Our Way Up: Collective Bargaining in a Changing World of Work, OECD Publishing 2019
Ornoch-Tabędzka M., Porawski A., Potkański T. i in., Samorząd jako pracodawca. Raport o zatrudnieniu w sektorze samorządowym, Poznań 2014
Stokke T., Seip Å., Collective dispute resolution in the public sector: The Nordic countries compared, „Journal of Industrial Relations” 2008/4
Szewczyk H., Układy zbiorowe pracy a służba publiczna [w:] Układy zbiorowe pracy. W stulecie urodzin profesora Wacława Szuberta, red. Z. Góral, Warszawa 2013
Tissandier H., Act on renewal of social dialogue in the public sector, 2001, https://www.eurofound.europa.eu/publications/article/2011/act-on-renewal-of-social-dialogue-in-the-public-sector
Troy L., Are municipal collective bargaining and municipal governance compatible?, „University of Pennsylvania Journal of Labor and Employment Law” 2003/3
Weber M., Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej, tłum. D. Lachowska, Warszawa 2002
Paweł Bącal
jest studentem prawa i stosunków międzynarodowych w ramach Kolegium MISH Uniwersytetu Warszawskiego, laureat Nagrody Prezydenta m.st. Warszawy dla osób młodych działających na rzecz społeczeństwa obywatelskiego im. Tadeusza Mazowieckiego.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3362-646X
Status prawny młodzieżowych sejmików województw
Zmiany w ustawie o samorządzie województwa, które weszły w życie 23.06.2021 r., dotyczyły uregulowania na poziomie ustawowym statusu prawnego młodzieżowych sejmików województw. Jest to zinstytucjonalizowana forma partycypacji młodzieży na szczeblu regionalnym, odpowiadająca młodzieżowym radom gmin. Potrzeba uchwalenia nowelizacji wynikła z faktu już wcześniejszego istnienia takich podmiotów. Jednak ich ówczesne działanie, przede wszystkim ze względu na podstawy prawne, mogło budzić wątpliwości. Celem artykułu jest analiza funkcjonowania młodzieżowych sejmików województw w okresie przed zmianami prawnymi, a także omówienie skutków nowelizacji dla ich dalszej działalności. W tekście przedstawiono podstawowe informacje dotyczące młodzieżowych sejmików województw. Omówiono także dotychczasowe procedury i podstawy prawne ich powoływania oraz poddano je ocenie. Przedstawiono także nowe ramy prawne działania tych podmiotów, analizując w szczególności problem wcześniej istniejących młodzieżowych sejmików województw. Rozważania prowadzą do sformułowania postulatu de lege ferenda odnoszącego się do funkcjonowania prawnych form partycypacji społecznej w samorządzie terytorialnym.
Słowa kluczowe: młodzieżowy sejmik województwa, partycypacja społeczna, młodzież, społeczeństwo obywatelskie, ustawa o samorządzie województwa, młodzieżowa rada gminy
Paweł Bącal
is a student of law and international relations at the MISH College of the University of Warsaw, a prize-winner of the Tadeusz Mazowiecki Prize of the Mayor of the Capital City of Warsaw for young people promoting the civic society, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3362-646X
Legal status of youth voivodship assemblies
The amendments to the Act on the Voivodship Self-Government, which entered into force on 23 June 2021, applied to the regulations at the statutory level on the legal status of youth voivodship assemblies. This is an institutionalized form of youth participation at regional level, corresponding to youth municipal councils. The need to adopt the amendment arose from the fact that such entities had already existed. However, their operation at that time could give rise to doubts, primarily because of legal grounds. The objective of the article is to analyse the functioning of youth voivodship assemblies before the legal changes, as well as to discuss the effects of the amendments on their further activity. The text presents basic information about the youth voivodship assemblies. It also discusses and evaluates the procedures to date and the legal grounds for their establishment. It additionally presents a new legal framework for the operation of these entities, in particular analysing the problem of the previously existing youth voivodship assemblies. The considerations lead to the formulation of a de lege ferenda postulate regarding the functioning of legal forms of social participation in territorial self-government.
Keywords: youth voivodship assembly, public participation, youth, civic society, Act on the Voivodship Self-Government, youth municipal council
Bibliografia / References
Augustyniak M., O pozorności praw obywatelskich w przestrzeni publicznej na podstawie wybranych mechanizmów partycypacji społecznej w samorządzie terytorialnym, „Przegląd Prawa Publicznego” 2018/3
Augustyniak M., Uczestnik partycypacji w gminie – bilans zysków i strat, „Przegląd Prawa Publicznego” 2015/7–8
Bącal P., Status prawny młodzieżowej rady gminy i gminnej rady seniorów. Analiza porównawcza [w:] Prawo 2000–2020, red. K. Łukomiak, Łódź 2020
Brodacki D., Działania ustawodawcy polskiego na rzecz zwiększania zaangażowania obywateli w wykonywanie zadań publicznych i krzewienia idei samorządności na szczeblu gminy. Ciągle dojrzewająca demokracja czy konieczna potrzeba umocnienia i redefinicji prawnej podmiotów obywatelskich?, „Przegląd Prawa Publicznego” 2017/9
Dawidowicz W., Zagadnienia ustroju administracji państwowej w Polsce, Warszawa 1969
Drembkowski P., Komentarz do art. 41 ustawy o samorządzie województwa [w:] Ustawa o samorządzie województwa. Komentarz, red. P. Drembkowski, Warszawa 2020
Konieczny M., Polityka młodzieżowa w Polsce – podstawowe zagadnienia [w:] Polityka młodzieżowa w Polsce. Encyklopedia Komisji Europejskiej Youth Wiki, t. 1, red. J. Dąbrowska-Resiak, M. Jeżowski, Warszawa 2019
Kotowicz W., Demokracja partycypacyjna jako typ demokracji [w:] Perspektywy rozwoju demokracji partycypacyjnej w Polsce. Między teorią a praktyką, red. W. Kotowicz, E. Subocz, Olsztyn 2017
Matczak M., Kompetencja a zakres działania organu administracji publicznej [w:] Prawo 2000–2020, red. K. Łukomiak, Łódź 2020
Matczak M., Kompetencja organu administracji publicznej, Kraków 2004
Moll T., Rada seniorów – sposób realizacji potrzeby zwiększania aktywności społecznej osób starszych, „Samorząd Terytorialny” 2015/11
Płonka-Bielenin K., Młodzieżowe Rady Gminy – 13 lat doświadczeń, „Samorząd Terytorialny” 2015/11
Stych M., Czy istnieje zasadność funkcjonowania młodzieżowych rad gminy?, „Przegląd Prawa Publicznego” 2016/7–8
Szewc A., Komentarz do art. 5b ustawy o samorządzie gminnym [w:] G. Jyż, Z. Pławecki, A. Szewc, Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, LEX 2012
Tykwińska-Rutkowska D., Młodzieżowe rady gmin i gminne rady seniorów jako forma partycypacji mieszkańców gminy (społeczności lokalnych) w samorządzie terytorialnym, Samorząd Terytorialny” 2017/9
Wasilewski P. i in., O młodzieżowych radach. Analiza Młodzieżowych Rad w Polsce na rok 2018, Warszawa 2018
Więcławski Ł., D. Ziółkowski D., Status prawny członka młodzieżowej rady gminy, „Samorząd Terytorialny” 2018/9
Ziółkowski D., Komentarz do art. 5c ustawy o samorządzie gminnym [w:] Ustawy samorządowe. Komentarz, red. S. Gajewski, A. Jakubowski, Warszawa 2018
Sławomir B. Mirowski
jest doktorantem w Zakładzie Prawa Cywilnego i Prawa Międzynarodowego Prywatnego w Instytucie Prawa Cywilnego na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7207-3618
Legitymacja procesowa do żądania uznania za nieważne zobowiązanie gminy do nieodpłatnego ustanowienia użytkowania wieczystego dla Polskiego Związku Działkowców – glosa aprobująca do wyroku Sądu Najwyższego z 17 kwietnia 2019 r. (II CSK 136/18)
W glosowanym wyroku z 17.04.2019 r., II CSK 136/18, Sąd Najwyższy wskazał, że legitymacja czynna w procesie o stwierdzenie nieważności umowy zawartej na podstawie art. 2 ust. 1 i 3 ustawy z 23.06.1995 r. o zmianie ustawy o pracowniczych ogrodach działkowych przysługuje również podmiotowi niebędącemu jednocześnie stronom takiej umowy. Ponadto Sąd Najwyższy przychylił się do dominującego w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego poglądu, że prawa przysługujące działkowcom względem wywłaszczonej nieruchomości nie stanowią przeszkody przekreślającej możliwość jej zwrotu. Sąd Najwyższy przyjął, że wniosek taki wyprowadzić można m.in. stosownie do literalnej wykładni art. 26 ustawy z 13.12.2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych. W niniejszej glosie przedstawiona została argumentacja aprobująca stanowisko Sądu Najwyższego.
Słowa kluczowe: ogrody działkowe, zwrot; wywłaszczenie, nieruchomość, interes prawny
Sławomir B. Mirowski
is a doctoral student at the Department of Civil Law and International Private Law at the Institute of Civil Law, Faculty of Law, Administration and Economics of the University of Wrocław, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7207-3618
Legal capacity to demand that a municipality’s obligation to establish perpetual usufruct for the Polish Allotment Association free of charge be declared invalid – approving commentary on the Supreme Court’s judgment of 17 April 2019 (II CSK 136/18)
In the judgment in question of 17April 2019, II CSK 136/18, the Supreme Court held that an entity which is not simultaneously a party to an agreement concluded under Article 2, para. 1 and 3 of the Act amending the Act on allotment gardens of 23 June 1995 also has the legal capacity to file an action for the annulment of such an agreement. Furthermore, the Supreme Court agreed with the prevailing view in the case law of the Supreme Administrative Court that the rights to which allotment garden holders are entitled with respect to expropriated real property do not constitute an obstacle preventing its restitution. The Supreme Court accepted that such a conclusion may be inferred, among other things, in accordance with the literal interpretation of Article 26 of the Act on family allotment gardens of 13 December 2013. This commentary presents arguments approving the position of the Supreme Court.
Keywords: allotment gardens, restitution, expropriation, real property, legal interest
Bibliografia / References
Budna E., Glosa do uchwał SN z dnia 25 stycznia 1995 r., III CZP 176/94 oraz z dnia 25 stycznia 1995 r., III CZP 179/94, OSP 1996/2, poz. 27 i 28
Gołębiowski K., Komentarz do art. 156 [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2016
Jędrzejewska M., Weitz K., Komentarz do art. 189 [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, Postępowanie rozpoznawcze, red. T. Ereciński, LEX 2016
Kania M., Geneza ustawy z 13.12.2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych, „Przegląd Prawa Publicznego” 2016/2
Klat-Górska E., Komentarz do art. 234 [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 2, Własność i inne prawa rzeczowe (art. 126–352), red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2018
Manowska M., Komentarz do art. 189 [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, Art. 1–47716, red. M. Manowska, Warszawa 2021
Piasecki K., Postępowanie sporne rozpoznawcze, Warszawa 2004
Romańska M., Wykorzystywanie powództwa o ustalenie (art. 189 k.p.c.) w stosunkach umownych, „Palestra” 2015/5–6
Rudkowska-Ząbczyk E., Komentarz do art. 189 [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. E. Marszałkowska-Krześ, Warszawa 2021
Truszkiewicz Z., Użytkowanie wieczyste [w:] System Prawa Prywatnego, t. 4, Prawo rzeczowe, red. E. Gniewek, Warszawa 2021
Warzocha E., Ustalenie stosunku prawnego lub prawa w sądowym postępowaniu cywilnym, Warszawa 1982
Zoll F., Glosa do wyroku SN z dnia 29 maja 2000 r., III CKN 246/00, OSP 2001/2, poz. 26
