Nieskazitelność charakteru sędziego.
prof. dr hab. Barbara Wagner
sędzia Sądu Najwyższego w stanie spoczynku
ORCID: 0000-0003-3455-2957
Nieskazitelność charakteru sędziego
Zawód sędziego należy do zawodów zaufania publicznego, które wymagają oprócz wysokich kwalifikacji zawodowych także ponadprzeciętnych walorów etycznych. Sędzia musi mieć nieskazitelny charakter. Coraz częściej w praktyce ujawniają się wątpliwości co do oceny w tym aspekcie zachowań i postaw sędziów. Artykuł dotyczy tych właśnie wątpliwości, a konkluzją wywodu jest stwierdzenie, że zasad etycznych nie da się wprawdzie skatalogować wyczerpująco, ale można stworzyć pewien ich kanon – abstrakcyjny wzorzec sędziego o nieskazitelnym charakterze.
Słowa kluczowe: sędziowie, kwalifikacje etyczne, nieskazitelny charakter
Prof. Dr Hab. Barbara Wagner
retired judge of the Supreme Court
ORCID: 0000-0003-3455-2957
Impeccable character of a judge
The profession of judge is one of public trust, which, in addition to a high level of professional qualifications, also requires above average ethical values. A judge must have an impeccable character. Increasingly more doubts appear in practice regarding the assessment of the behaviour and attitudes of judges in this context. The article discusses precisely these doubts, while the conclusion is that ethical principles cannot actually be exhaustively catalogued, but a certain canon can be created – an abstract model of a judge of an impeccable character.
Keywords: judges, ethical qualifications, impeccable character
Bibliografia:
Fleszyński K., Czego oczekuje sądownictwo, ”Głos Sądownictwa” 1937/5.
Górski A. (red.), Prawo o ustroju sądów powszechnych. Komentarz, Lex/el. 2013.
Ereciński T., Gudowski J., Iwulski J., Prawo o ustroju sądów powszechnych. Ustawa o Krajowej Radzie Sądownictwa. Komentarz, Warszawa 2002.
Laskowski M., Ustawowe pojęcie „Nieskazitelność charakteru”, ”Prokuratura i Prawo” 2008/6.
Laskowski M., Uchybienie godności urzędu sędziego jako podstawa odpowiedzialności dyscyplinarnej, Warszawa 2019.
Michalski W., Sędziowie – próba ujęcia modelowego, „Zeszyty Naukowe IN IBPS” 1987/26.
Piasecki K., Organizacja wymiaru sprawiedliwości w Polsce, Kraków 2005.
Pietrykowski T., Kwalifikacje fizyczne i moralne sędziego, ”Głos Sądownictwa” 1938/2.
Szymczak M. (red) , Słownik języka polskiego, t. I i II, Warszawa 1979.
Zieliński T., Czas prawa i bezprawia. Myśli niepokorne kustosza praw, Warszawa 1999.
Żurawik A., Ustrój sądownictwa w Polsce, Warszawa 2013.
dr hab. Andrzej Szlęzak
profesor Uniwersytetu SWPS w Warszawie, Of Counsel w Kancelarii „Sołtysiński, Kawecki & Szlęzak” w Warszawie
ORCID: 0000-0003-4281-2966
Próba ugodowa jako przerywająca termin przedawnienia
W ostatnich latach orzecznictwo i doktryna wielokrotnie podejmowały kwestię wpływu zawezwania do próby ugodowej na bieg terminu przedawnienia.
Zgodnie z przeważającym poglądem to, czy zawezwanie takie może być uznane za podjęte „bezpośrednio w celu” określonym w art. 123 § 1 pkt 1 Kodeksu cywilnego, wymaga zbadania w każdym przypadku, a przynajmniej w przypadku drugiej i następnych prób ugodowych.
Autor uważa takie podejście za w pełni zasadne. Powołany przepis nie wskazuje na zaproszenie do próby ugodowej jako na czynność przerywającą przedawnienie, lecz określa cechy czynności, które do takiego skutku prowadzą. Wobec tego każde zawezwanie do próby ugodowej powinno być zbadane pod kątem tego, czy takie wymagane przez ustawę cechy posiada.
Słowa kluczowe: zawezwanie do próby ugodowej, przerwanie biegu terminu przedawnienia
Dr. Hab. Andrzej Szlęzak
professor of the SWPS University of Social Sciences and Humanities in Warsaw – Of Counsel at ‘Sołtysiński, Kawecki & Szlęzak’
ORCID: 0000-0003-4281-2966
Attempt to settle as an interruption of the limitation period
In recent years, jurisprudence and the legal literature have been repeatedly discussing the impact of the invitation to attempt to settle on the course of the limitation period.
According to the prevailing view, whether such an invitation may be considered taken up ‘directly in order to achieve the purpose’ specified in Article 123 § 1 item 1 of the Polish Civil Code must be examined in each particular case, or at least in the case of the second and any subsequent attempts to settle.
The author considers such a view to be fully justified. This provision does not refer to the invitation to attempt to settle as an event which interrupts the limitation period, but specifies the features of acts which do so. Therefore, every invitation to attempt to settle must be separately examined to ascertain whether it possesses the required statutory features.
Keywords: invitation to attempt to settle, interruption of the course of the limitation period
Bibliografia:
Akademicki Projekt Kodeksu Cywilnego (wraz z uzasadnieniem), www.projektkc.uj.edu.pl (dostęp: 23.10.2019 r.).
Brzozowski A. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2018.
Derlatka J., Zawezwanie do próby ugodowej a przerwanie biegu przedawnienia roszczenia, „Przegląd Sądowy” 2019/6.
Kordasiewicz B., [w:] System prawa prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, A. Olejniczak, Warszawa 2019.
Kruszyńska-Kola J., Czy zawezwanie do próby ugodowej powinno mieć wpływ na bieg terminu przedawnienia?, „Palestra” 2015/9–10.
Machnikowski P., Regulacja przedawnienia roszczeń w pracach Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego w latach 2014–2015 [w:] Sine Ira et Studio. Księga dedykowana sędziemu Jackowi Gudowskiemu, red. T. Ereciński, P. Grzegorczyk, K. Weitz, Warszawa 2016.
Machnikowski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2017.
Mataczyński M., Saczywko M., [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz – Art. 1–352, red. M. Gutowski, Warszawa 2018.
Pazdan M., Zawezwanie do próby ugodowej jako przyczyna przerwy biegu przedawnienia de lege lata i de lege ferenda [w:] Czynić postęp w prawie. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Birucie Lewaszkiewicz-Petrykowskiej, red. W. Robaczyński, Łódź 2017.
Pisuliński J., Karasek I., Glosa do uchwały z dnia 28 czerwca 2006 r. (III CZP 42/06), „Przegląd Sądowy” 2007/7–8.
Szlęzak A., Czy zawezwanie do próby ugodowej przerywa bieg przedawnienia, „Przegląd Sądowy” 2014/6.
Zakrzewski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Część ogólna (art. 1–125), red. M. Habdas, M. Fras, Warszawa 2018.
Zedler F., Zawezwanie do próby ugodowej wyłącznie w celu przerwania biegu przedawnienia. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 27 lipca 2018 r., V CSK 384/17, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2019/6.
dr Maciej Giaro
Katedra Prawa Cywilnego Porównawczego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski
ORCID: 0000-0001-5073-6612
Zastrzeżenie formy ad probationem między przedsiębiorcami (art. 74 § 4 w zw. z art. 76 zdanie 2 k.c.)
W artykule omówiono zagadnienie zastrzeżenia formy ad probationem w stosunkach między przedsiębiorcami. Mimo ostatniej nowelizacji art. 74 Kodeksu cywilnego rodzi ona wciąż niejasności i rozbieżności. Głównym celem publikacji jest wykazanie, że zastrzeżenie formy ad probationem w stosunkach między przedsiębiorcami jest dopuszczalne, ale uchybienie jej nie skutkuje zakazami dowodowymi.
Słowa kluczowe: forma czynności prawnej, forma ad probationem, zastrzeżenie formy, pactum de forma, przedsiębiorcy
Dr. Maciej Giaro
Chair of Civil Comparative Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw
ORCID: 0000-0001-5073-6612
Ad probationem form of reservation between entrepreneurs (Article 74 § 4 in connection with the second sentence of Article 76 PCC)
The article discusses the matter of a reservation of an ad probationem form in a relationship between entrepreneurs. Despite the latest amendment to Article 74 of the Polish Civil Code, this matter still gives rise to ambiguities and discrepancies. The main objective of the article is to demonstrate that the ad probationem form of reservation in relationships between entrepreneurs is valid, although it is not secured by evidential restrictions.
Keywords: form of a legal transaction, ad probationem form, form reservation, pactum de forma, entrepreneurs
Bibliografia:
Brzozowski A., Kocot W.J., Skowrońska-Bocian E., Prawo cywilne. Część ogólna, Warszawa 2018.
Drozd E., Problematyka formy czynności prawnych na tle art. 77 k.c., „Studia Prawnicze” 1973/38.
Ernst U., Rachwał A., Zoll F., Prawo cywilne. Część ogólna, Warszawa 2013.
Giaro M., Dwie kwestie formy ad probationem w nowym art. 74 § 3 k.c., „Przegląd Sądowy” 2016/9.
Górska K., Forma pisemna w obrocie gospodarczym po nowelizacji kodeksu cywilnego, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2004/1.
Górska K., Skutki procesowe niedochowania formy pisemnej zastrzeżonej dla celów dowodowych, „Rejent” 2016/11.
Grochowski M., Skutki braku zachowania formy szczególnej oświadczenia woli, Warszawa 2017.
Grochowski M., Skutki niedochowania formy czynności prawnej zastrzeżonej wolą stron, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2010/2.
Grochowski M., Wola stron postępowania a skutki braku zachowania formy ad probationem, „Polski Proces Cywilny” 2015/1.
Grykiel J. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Art. 1–352, t. 1, red. M. Gutowski, Warszawa 2018.
Jedliński A. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz LEX. Część ogólna, t. 1, red. A. Kidyba, Warszawa 2012.
Kaspryszyn J., Podpis własnoręczny jako element zwykłej formy pisemnej czynności prawnych, Warszawa 2007.
Krajewski M., Zmiany regulacji formy czynności prawnych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2003/7.
Piasecki K., Wstęp do nauki prawa cywilnego, Warszawa 2009.
Radwański Z., Kuniewicz Z. [w:] System prawa prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, A. Olejniczak, Warszawa 2019.
Radwański Z., O zmianie przepisów Kodeksu cywilnego, dotyczących pisemnej formy oświadczeń woli, „Monitor Prawniczy” 2003/9.
Radwański Z., Olejniczak A., Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2016.
Radwański Z., Olejniczak A., Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2017.
Rajski J., Kocot W.J., Zaradkiewicz K., Prawo kontraktów handlowych, Warszawa 2007.
Robaczyński W. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz LEX. Część ogólna, red. M. Pyziak-Szafnicka, P. Księżak, Warszawa 2014.
Stojek G. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Część ogólna (art. 1–125), t. 1, red. M. Habdas, M. Fras, Warszawa 2018.
Strugała R. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2019.
Strzebinczyk J. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2017.
Wolter A., Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo cywilne zarys części ogólnej, Warszawa 2018.
Załucki M. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Załucki, Warszawa 2019.
dr Łukasz Węgrzynowski
radca prawny
ORCID: 0000-0002-7567-3758
Dopuszczalność sądowej modyfikacji sumy gwarancyjnej w ubezpieczeniu OC po jej wyczerpaniu
Sądowa modyfikacja sumy gwarancyjnej w ubezpieczeniu OC od wielu lat wywołuje dyskusję w doktrynie i rozbieżności praktyce orzeczniczej. Ostatecznie przewagę zdobyło stanowisko dopuszczające możliwość jej zmiany na podstawie art. 3571 Kodeksu cywilnego, co jednak nie zamknęło wszystkich wątpliwości interpretacyjnych. Jedną z nich jest dopuszczalność sądowej modyfikacji sumy gwarancyjnej w sytuacji, gdy suma gwarancyjna uległa już wyczerpaniu, a więc zrealizowany został pierwotny zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela. Problem ściśle łączy się z zagadnieniem bardziej ogólnym, a więc zależnością między wykonaniem zobowiązania a dopuszczalnością modyfikacji treści stosunku zobowiązaniowego na podstawie art. 3571 k.c. Jak się wydaje, skutki wyczerpania sumy gwarancyjnej trzeba oceniać z uwzględnieniem kryteriów z art. 354 § 1 k.c.
Słowa kluczowe: umowa ubezpieczenia, suma gwarancyjna, wyczerpanie sumy gwarancyjnej, wykonanie zobowiązania, zasady współżycia społecznego
Dr. Łukasz Węgrzynowski
legal counsel
ORCID: 0000-0002-7567-3758
Admissibility of judicial modification of the guaranteed sum in third party liability insurance after it has been exhausted
The judicial modification of the guaranteed sum in third party liability insurance has sparked a discussion in the legal literature and discrepancies arising in jurisprudence for many years. Ultimately, the position of allowing it to be changed under Article 3571 of the Civil Code has gained the advantage, although this has not eliminated all interpretational doubts. One of these is the admissibility of the judicial modification of the guaranteed sum if the guaranteed sum has already been exhausted, so the original scope of the insurer’s liability has been satisfied. The problem is strictly related to a more general issue, namely the relationship between fulfilling an obligation and the admissibility to modify the content of the contractual relationship under Article 3571 of the Polish Civil Code. It appears that the effects of exhausting the guaranteed sum must be assessed with account taken of the criteria of Article 354 § 1 of the Polish Civil Code.
Keywords: insurance contract, guaranteed sum, exhausting the guaranteed sum, performance of an obligation, principles of social coexistence
Bibliografia:
Węgrzynowski Ł., Dopuszczalność sądowej modyfikacji sumy gwarancyjnej w ubezpieczeniu OC na żądanie poszkodowanego, „Przegląd Sądowy” 2009/2.
dr Daniel Jakimiec
doktor nauk prawnych, referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Lublin-Zachód w Lublinie
ORCID: 0000-0003-1014-5759
Czynności procesowe sądu cywilnego implikujące pozyskanie informacji o prowadzonym postępowaniu restrukturyzacyjnym
Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece księgi wieczyste prowadzi się w celu ustalenia stanu prawnego nieruchomości. W postępowaniach sądowych cywilnych dotyczących nieruchomości ustawodawca ustalił obowiązek zasięgnięcia informacji o jej stanie prawnym ujawnionym w treści księgi wieczystej. Wykonując nałożony w art. 607 Kodeksu postępowania cywilnego obowiązek, sądy cywilne zasięgają również wiadomości o treści wpisu wieczystoksięgowego ostrzeżenia o prowadzeniu postępowania restrukturyzacyjnego, gdy taki został ujawniony w treści księgi wieczystej. Wpis wieczystoksięgowy ostrzeżenia o prowadzeniu postępowania restrukturyzacyjnego stosownie do art. 8 ustawy o księgach wieczystych i hipotece wyłącza działanie rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych i podważa znajdujące się u jej podstaw domniemania z art. 3 ust. 1 tej ustawy.
Uzyskane informacje umożliwiają udział w postępowaniach sądowych nadzorcy sądowego i zarządcy. Systematyka przepisów Kodeksu postępowania cywilnego wskazuje, że obligatoryjne zapoznanie się przez sąd ze stanem prawnym ujawnionym w księdze wieczystej przez włącznie w poczet materiału dowodowego dokumentów wymienionych w art. 607 Kodeksu postępowania cywilnego ma miejsce w sprawach dotyczących nieruchomości. Stąd w pozostałej kategorii spraw poznanie stanu prawnego nieruchomości zależy od aktywności procesowej stron lub uczestników postępowania sądowego.
Słowa kluczowe: postępowanie restrukturyzacyjne, księgi wieczyste, wpis wieczystoksięgowy ostrzeżenia, sąd cywilny, rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych
Dr. Daniel Jakimiec
doctor of law, court secretary at the District Court for Lublin-Zachód in Lublin
ORCID: 0000-0003-1014-5759
Procedural activities of a civil court entailing obtaining information about pending restructuring proceedings
According to Article 1, para. 1 of the Act on Land and Mortgage Registers and the Mortgage, land and mortgage registers are kept to establish the legal status of real estate. In civil proceedings regarding real estate, the lawmakers laid down the obligation to enquire about the legal status of the property disclosed in the land and mortgage register. When performing the obligation stipulated by Article 607 of the Civil Procedures Code, civil courts also take into account warnings about pending restructuring proceedings among the entries in the land and mortgage register, if such information has been disclosed in the land and mortgage register. According to Article 8 of the Act on Land and Mortgage Registers and the Mortgage, the entry of a warning about pending restructuring proceedings in the land and mortgage register rules out the operation of a warranty of public faith in land and mortgage registers underlying the presumptions from Article 3, para. 1 of that Act.
The information obtained enables a court supervisor and administrator to participate in court proceedings. The systematics of the provisions of the Civil Procedures Code indicate that the court must investigate the legal status disclosed in the land and mortgage register by including the documents specified in Article 607 of the Civil Procedures Code as evidence in real estate matters. Therefore, in the other categories of cases, finding out about the legal status of real estate depends on the procedural activity of the parties to or participants of the court proceedings.
Keywords: restructuring proceedings, land and mortgage register, entry of a warning into the land and mortgage register, civil court, warranty of public faith in land and mortgage registers
Bibliografia:
Adamus R., Prawo restrukturyzacyjne, Warszawa 2015.
Adamus R., Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, Legalis 2015.
Ereciński T. (red.), System prawa procesowego cywilnego, t. 3, cz. 1, Środki zaskarżenia, Warszawa 2016.
Flaga-Gieruszyńska K. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. A. Zieliński, Warszawa 2017
Gurgul S., Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, Warszawa 2016.
Jelonek-Jarco B., Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych, Warszawa 2011.
Jelonek-Jarco B. [w:] Księgi wieczyste i hipoteka. Komentarz, red. J. Pisuliński, Warszawa 2014.
Jodłowski J., Resich Z., Lapierre J., Misiuk-Jodłowska T., K. Weitz (red.), Postępowanie cywilne, Warszawa 2009.
Królikowski M., Zawłocki R., Kodeks karny. Część ogólna, t. 2, Warszawa 2017.
Marciniak A., Piasecki K. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1,
Warszawa 2016.
Marszałkowska-Krześ E. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. E. Marszałkowska-Krześ, Legalis 2017.
Pisuliński J. (red.), Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Postępowanie wieczystoksięgowe, Warszawa 2014.
Szpunar A., Uwagi o rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych, „Państwo i Prawo” 1963/8–9.
Torbus A., Witosz A., Witosz A.J. (red.), Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, Warszawa 2016.
Wengerek E., Przegląd orzecznictwa Sądu Najwyższego z zakresu postępowania cywilnego za rok 1967, „Nowe Prawo” 1968/4.
Wójtowicz M., Prawo restrukturyzacyjne, Warszawa 2016.
Zieliński A. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Warszawa 2017.
Zimmerman P., Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, Legalis 2016.
Jarosław Kolenda
asesor Sądowy w Sądzie Rejonowym w Bytomiu, I Wydział Cywilny
ORCID: 0000-0002-5409-0967
Odmowa dopuszczenia do udziału w sprawie przez sąd drugiej instancji – charakter postanowienia na przykładzie postępowania o stwierdzenie zasiedzenia
Artykuł ma na celu udzielenie odpowiedzi na pytania o charakter postanowienia sądu II instancji odmawiającego dopuszczenia do udziału w sprawie w charakterze uczestnika. Zamierzeniem autora jest rozważenie, czy orzeczenie takie dotyczy istoty sprawy (czy jest jedynie postanowieniem incydentalnym), czy ma charakter kończący oraz czy przysługuje na nie środek zaskarżenia, a jeżeli tak, to jaki. Zagadnienie zostało omówione na przykładzie postępowania w sprawie o zasiedzenie.
Autor, po przywołaniu poglądów doktryny i orzecznictwa, za prawidłowy uznaje pogląd, że odmowa dopuszczenia do udziału w sprawie w charakterze uczestnika jest postanowieniem co do istoty sprawy, kończącym sprawę w znaczeniu podmiotowym (w stosunku do osoby, której nie dopuszczono do udziału w sprawie).
W dalszej części artykułu autor rozważa, czy na przedstawione postanowienie przysługuje zażalenie do Sądu Najwyższego czy skarga kasacyjna. Ostatecznie, w oparciu o argumenty systemowe, postawiona zostaje teza, że właściwy środek zaskarżenia stanowi zażalenie do Sądu Najwyższego.
Słowa kluczowe: postępowanie nieprocesowe, postanowienie kończące, postanowienie co do istoty sprawy, odmowa dopuszczenia do udziału w sprawie, zaskarżalność
Jarosław Kolenda
Court assessor at the District Court in Bytom, I Civil Division
ORCID: 0000-0002-5409-0967
Refusal to admit participation in a case by the court of the second instance – nature of the order using the example of proceedings to ascertain acquisitive prescription
The objective of the article is to answer questions about the nature of the decision of the court of the second instance refusing to admit participation in a case as a participant. The author’s intention is to consider whether such a decision applies to the essence of the case (whether it is purely an incidental order), whether it is of a final nature and whether it is appealable and if so, what measure of appeal is possible. The issue was discussed with the use of the example of proceedings in a case of acquisitive prescription.
After presenting the views of the legal literature and jurisprudence, the author considers it correct that a refusal to admit participation in a case as a participant is a decision regarding the essence of a case, ending the case with regard to the entity (with respect to the person who was not allowed to participate in the case).
Later in the article, the author considers whether an appeal or a cassation complaint may be filed with the Supreme Court with respect to the decision. Ultimately, systemic arguments are used to argue that the appropriate measure of appeal is a complaint to the Supreme Court.
Keywords: non-litigious proceedings, decision closing the proceedings, decision on the merits, refusal to admit participation in a case, appealability
Bibliografia:
Ereciński T. (red.), Kodeks postępowania cywilnego, Komentarz, t. 4, LEX/el. 2016.
Markiewicz K., Postanowienia formalne kończące postępowanie w sprawie w trybie nieprocesowym, „Polski Proces Cywilny” 2012/1.
Obrębski R., Pojęcie postanowień kończących postępowanie w sprawach cywilnych, „Przegląd Sądowy” 1999/11–12.
Rylski P., Uczestnik postępowania nieprocesowego – zagadnienia konstrukcyjne, Warszawa 2017.
dr hab. Radosław Krajewski
profesor Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
ORCID: 0000-0002-3413-2955
Rejestr sprawców przestępstw seksualnych
Rejestr sprawców przestępstw seksualnych obejmuje rejestr z dostępem ograniczonym, rejestr publiczny oraz rejestr osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15 wydała postanowienie o wpisie w rejestrze. Ma on być rozwiązaniem chroniącym przede wszystkim małoletnich przed takimi przestępcami, jednak budzi on kontrowersje, co dotyczy zwłaszcza rejestru publicznego oraz rejestru osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15 wydała postanowienie o wpisie w rejestrze. Ustawodawca pozostaje w przekonaniu, że będzie on spełniał funkcję ochronną, co nie przekonuje jego krytyków, według których pozostanie on narzędziem nieskutecznym, co do którego formułują oni także wiele innych zastrzeżeń.
Słowa kluczowe: rejestr, przestępstwa seksualne, przestępczość seksualna, sprawca, pokrzywdzony
Dr. Hab. Radosław Krajewski
professor of the Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz
ORCID: 0000-0002-3413-2955
Register of sex offenders
The register of sex offenders encompasses a limited-access register, a public register and a register of people with respect to whom the State Commission for investigating actions directed against sexual freedom and decency with respect to a minor aged under 15 has issued a decision to make an entry into the register. It is a solution that is supposed to primarily protect minors from such offenders, although it is controversial, particularly regarding the public register and the register of people with respect to whom the State Commission for investigating actions directed against sexual freedom and decency with respect to a minor aged under 15 has issued a decision to make an entry into the register. The lawmakers are convinced that it will perform a protective function, which is unconvincing for its critics who claim it will remain an ineffective tool and raise numerous other reservations about it.
Keywords: register, sexual offences, sexual crime, offender, victim
Bibliografia:
Dane najgroźniejszych pedofilów i gwałcicieli już dostępne w Internecie, https://www.ms.gov.pl/pl/informacje/news,10232,dane-najgrozniejszych-pedofilow-i-gwalcicieli-juz.html.
Dane przestępców seksualnych od dziś dostępne w jawnym rejestrze, https://wiadomosci.onet.pl/kraj/dane-przestepcow-seksualnych-od-dzis-dostepne-w-jawnym-rejestrze/gq1zhs1.
Hołyst B., Kryminologia, Warszawa 2016.
Krzyżanowska A., Ziobro tworzy rejestr pedofilów. Będzie można sprawdzić, gdzie mieszkają skazani, http://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/919813,publiczny-rejestr-pedofilow-ziobro-mapa-pedofilii.html.
Mandylis B., Opinia do ustawy o przeciwdziałaniu przestępczością na tle seksualnym, https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatekspertyzy/3441/plik/129o.pdf.
Opinia Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka do rządowego projektu ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym, http://www.hfhr.pl/wp-content/uploads/2016/02/Opinia-HFPC-do-rz%C4%85dowego-projektu-ustawy-o-przeciwdzia%C5%82aniu-zagro%C5%BCeniom-przest%C4%99pczo%C5%9Bci%C4%85-na-tle-seksualnym.pdf.
Rejestr pedofilów jako pręgierz XXI wieku. Ekspert w dziedzinie prawa równa z ziemią projekt rządu, http://www.tokfm.pl/Tokfm/7,130517,22858903,rejestr-pedofilow-jako-pregierz-xxi-wieku-ekspert-w-dziedzinie.html.
Rodzice sprawdzili rejestr pedofilów i byli w szoku. Skazany mężczyzna opiekował się dziećmi, http://niezalezna.pl/213032-rodzice-sprawdzili-rejestr-pedofilow-i-byli-w-szoku-skazany-mezczyzna-opiekowal-sie-dziecmi.
Sakowicz A., Opinia prawna na temat projektu ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i o zmianie niektórych innych ustaw, http://orka.sejm.gov.pl/wydbas.nsf/0/FE8AF5996A35ADA1C1257E9A0035A7F1/%24File/Strony%20od%20ZP_2_2015-12_Andrzej%20Sakowicz.pdf.
Snarski T., Rejestr pedofilów – narzędzie do linczu, http://wiez.com.pl/2018/01/05/narzedzie-do-linczu/.
Szymaniak P., Wątpliwa komisja ds. pedofilii, https://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/1422955,komisja-ds-pedofilii-przedawnienie-zatarcie-skazanie-domniemanie-niewinnosci.html.
dr Krzysztof Eichstaedt
sędzia Sądu Apelacyjnego w Łodzi
Niepoczytalny sprawca czynu zabronionego – zagadnienia wybrane
W polskim systemie prawa karnego możliwość przypisania sprawcy czynu zabronionego winy wiąże się z dojrzałością oraz poczytalnością sprawcy. Konsekwencją ustalenia, że sprawca czynu zabronionego dopuścił się go w stanie niepoczytalności, jest umorzenie postępowania i ewentualne zastosowanie środków zabezpieczających.
W artykule wyrażono pogląd, że w przypadku czynów zabronionych rozciągniętych w czasie stwierdzenie niepoczytalności sprawcy tego czynu tylko co do jego fragmentu powoduje, iż w tym zakresie następuje umorzenie postępowania, natomiast w pozostałym zakresie zachowanie oskarżonego może stanowić podstawę skazania.
W artykule wskazano na konieczność powołania zespołu złożonego z wybitnych psychiatrów reprezentujących różne ośrodki akademickie w Polsce oraz Krajowego Konsultanta ds. Ochrony Zdrowia Psychicznego, w celu opracowania rekomendacji – będącej wzorcem postępowania przy ustalaniu niepoczytalności sprawcy czynu zabronionego, co pomogłoby ograniczyć sprzeczne opinie dotyczące stanu zdrowia psychicznego oskarżonych w danej sprawie.
Słowa kluczowe: niepoczytalność, ograniczona poczytalność w stopniu znacznym, badania psychiatryczne, obserwacja sądowo-psychiatryczna, środki zabezpieczające, choroba psychiczna, zaburzenie psychiczne
Dr. Krzysztof Eichstaedt
judge of the Court of Appeal in Łódź
Insane perpetrator of an offence – selected issues
In the Polish system of criminal law, the ability to attribute fault to the perpetrator of an offence is related to the maturity and sanity of the perpetrator. The consequence of determining that the perpetrator of an office committed it when insane is the discontinuation of proceedings and the possible application of injunctive measures.
The view is expressed in the article that, in the case of prohibited acts committed over time, the conclusion that the perpetrator of an act is insane only with respect to a part of that act means that the proceedings with respect to that part are discontinued, whereas the behaviour of the accused in the remainder of the case can constitute grounds for a conviction.
The article indicates a need to appoint a team of outstanding psychiatrists representing various academic centres in Poland, as well as the National Mental Health Consultant, to develop a recommendation constituting a best practice when establishing that a perpetrator of an offence is insane, which would help reduce conflicting opinions about the state of mental health of the accused in the given case.
Keywords: insanity, severely limited sanity, psychiatric examination, judicial and psychiatric observation, injunctive measures, mental illness, mental disorder
Bibliografia:
Augustyniak B., Eichstaedt K., Kurowski M., Świecki D., Kodeks postępowania karnego – komentarz, t. 1, Warszawa 2018.
Bolechała F., Stan psychiczny a odpowiedzialność karna regulacje prawne i kryteria medyczne w Polsce oraz innych państwach, „Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii” 2009/4.
Bratoszewski J., Gardocki L., Gostyński Z., Przyjemski S.M, Stefański R. A., Zabłocki S., Kodeks postępowania karnego – komentarz, t. 1, Warszawa 1998.
Eichstaedt K., Gałecki P., Depko A., Metodyka pracy biegłego psychiatry, psychologa oraz seksuologa w sprawach karnych, nieletnich oraz wykroczeń, Warszawa 2017.
Eichstaedt K., Orzekanie o obserwacji psychiatrycznej, „Prokuratura i Prawo” 2009/9.
Gałecki P., Bobińska K., Florkowski A., Eichstaedt K., Obserwacja w zakładzie leczniczym po nowelizacji art. 203 Kodeksu postępowania karnego, „Postępy Psychiatrii i Neurologii” 2011/2.
Gałecki P., Szulc A., Psychiatria, Wrocław 2018.
Gałka E., Typologia sprawców zabójstw, „Wrocławskie Studia Erazmiańskie” 2010/5.
Gierowski J.K., Szaszkiewicz M., Osobowość i motywacja sprawców zabójstw [w:] Zabójcy i ich ofiary. Psychologiczne podstawy profilowania nieznanych sprawców zabójstw, red. J.K. Gierowski, Kraków 2003.
Grzegorczyk T., Kodeks postępowania karnego – komentarz, t. 1, Warszawa 2014.
Gurgul J., Glosa do wyroku SN z dnia 7 lutego 1986 r., IV KR 15/86, „Nowe Prawo” 1988/5–6.
Hofmański P., Sadzik E., Zgryzek K., Kodeks postępowania karnego – komentarz, t. 1, Warszawa 2011.
Kucwaj M., Niepoczytalność sprawcy jako podstawa umorzenia postępowania, „Prokuratura i Prawo” z 2013/1.
Siewierski M., Przegląd orzecznictwa Sądu Najwyższego, „Państwo i Prawo” 1961/7.
Maja Klubińska
adiunkt w Katedrze Postępowania Karnego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
ORCID: 0000-0002-3909-2171
Renata Badowiec
asystent w Katedrze Postępowania Karnego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
ORCID: 0000-0001-7912-1363
Wkład autorski po 50%.
Przepadek równowartości korzyści majątkowej a obowiązek zapłaty podatku wynikającego z fikcyjnej faktury. Uwagi na marginesie wyroku Sądu Najwyższego z 21.02.2019 r., IV KK 486/17
Jednym z warunków skutecznej walki z przestępczością jest pozbawienie sprawcy korzyści, jaką odniósł w wyniku popełnionego przestępstwa. Współczesne systemy prawne przewidują możliwość kary polegającej na pozbawieniu sprawcy wszystkiego, co przyniosło mu korzyść w wyniku popełnienia przestępstwa. Środkiem, jednak niepozbawiającym sprawcy majątku, który w pewnej części został uzyskany w sposób legalny, ale tylko tego, który uzyskał w wyniku popełnienia przestępstwa, jest przepadek korzyści majątkowej pochodzącej z przestępstwa. Artykuł odnosi się do zagadnienia związanego z wykonaniem przepadku należności publicznoprawnej na rzecz Skarbu Państwa. W oparciu o wyrok Sądu Najwyższego z 21.02.2019 r., IV KK 486/17, wykazano, że w sytuacji, w której doszło do uszczuplenia należności publicznoprawnej przestępstwem, nie może zostać orzeczony przepadek korzyści na rzecz Skarbu Państwa, ponieważ był on podmiotem, na rzecz którego korzyść lub jej równowartość podlegały zwrotowi.
Słowa kluczowe: przepadek, przepadek korzyści, Skarb Państwa, pokrzywdzony, podatek VAT
Maja Klubińska
assistant professor at the Chair of Criminal Proceedings of the Nicolaus Copernicus University in Toruń
ORCID: 0000-0002-3909-2171
Renata Badowiec
assistant lecturer at the Chair of Criminal Proceedings of the Nicolaus Copernicus University in Toruń
ORCID: 0000-0001-7912-1363
50% contribution each
Forfeiture of the equivalent of financial benefits and the obligation to pay tax arising from a fictitious invoice. Comments on the judgment of the Supreme Court of 21 February 2019, case reference IV KK 486/17
One of the conditions for effectively combating crime is the deprival of the offender of the benefits gained as a result of committing a crime. Modern legal systems allow for a penalty to be applied involving the deprival of the perpetrator of anything that has brought him benefits as a result of committing a crime. The measure, which does not deprive the perpetrator of the part of his property that was obtained legally, but only that part which he obtained as a result of committing a crime, is the forfeiture of financial benefits obtained from a crime. The article refers to the issue of enforcing forfeiture of public law liabilities to the State Treasury. The judgment of the Supreme Court of 21 February 2019 (IV KK 486/17) was used as the basis for demonstrating that, in the situation where public law receivables were reduced by a crime, the forfeiture of benefits to the State Treasury cannot be adjudicated because it was the entity to which the benefit or its equivalent was to be returned.
Keywords: forfeiture, forfeiture of benefits, State Treasury, victim, VAT
Bibliografia:
Banaszak B., Preisner A. (red.), Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, Warszawa 2002.
Bojarski T., Skrętowicz E. (red.), Prawo karne po zmianach, Lublin 2002.
Buchała K., Zoll A., Polskie prawo karne, Warszawa 1997.
Bunikowski D., Przepadek korzyści majątkowych pochodzących z popełnienia przestępstwa jako środek karny, „Prokuratura i Prawo” 2008/5.
Czwojda A., Przepadek korzyści majątkowej w polskim prawie karnym, Wrocław 2018.
Fredrich-Michalska I., Stachurska-Marcińczak B. (oprac.), Nowe kodeksy karne – z 1997 r. z uzasadnieniami. Kodeks karny. Kodeks postępowania karnego. Kodeks karny wykonawczy, Warszawa 1997.
Garlicki L., Zubik M. (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 2, Warszawa 2016.
Górniok O., O pojęciu korzyści majątkowej w kodeksie karnym, „Państwo i Prawo” 1978/4.
Grześkowiak A., Wiak K. (red.), Kodeks karny. Komentarz, Legalis 2019.
Guzik-Makaruk E. (red.)., Przepadek przedmiotów i korzyści pochodzących z przestępstwa, Warszawa 2012.
Marek A., Komentarz do kodeksu karnego. Część ogólna, Warszawa 1999.
Marek A., Komentarz do kodeksu karnego, Warszawa 2004.
Namysłowska-Gabrysiak B. (red.), Prawo wobec problemów społecznych. Księga jubileuszowa Profesor Eleonory Zielińskiej, Warszawa 2016.
Polit K., Przepadek korzyści majątkowych pochodzących z przestępstwa – odwrócony ciężar dowodu, „Prokuratura i Prawo” 2005/7–8.
Postulski K., Siwek M., Przepadek w polskim prawie karnym, Kraków 2004.
Radzikowski K., Odliczenie z faktur wadliwie dokumentujących podatek naliczony VAT w miejsce odwrotnego obciążenia – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 26.04.2017 r., C-564/15, Farkas i do postanowienia Trybunału Sprawiedliwości z 23.11.2017 r., C-314/17, Geocycle Bulgaria, „Glosa” 2019/2.
Raglewski J., Nowelizacja przepisów o przepadku osiągniętych z popełnienia przestępstwa korzyści majątkowych, „Palestra 2001”/5–6.
Rzeplińska I., Konfiskata mienia – powrót kary?, „Państwo i Prawo” 1996/2.
Rzeplińska I., Konfiskata mienia: studium z historii polityki kryminalnej, Warszawa 1997.
Safjan M., Bosek L.(red.), Konstytucja RP. Komentarz, t. 1, Warszawa 2016.
Sienkiewicz Z., O funkcjach przepadku przedmiotów w projekcie kodeksu karnego, „Państwo i Prawo” 1997/4.
Stefański R.A., Przepadek korzyści majątkowej uzyskanej przez sprawcę przestępstwa, „Prokuratura i Prawo” 2001/3.
Stefański R.A. (red.), Kodeks karny. Komentarz, Legalis 2019.
Szewczyk M., Przepadek korzyści majątkowej, „Palestra” 2009/3–4.
Świda W., Prawo karne. Część ogólna, Warszawa 1971.
Witkowska M., Zasada równości w stosunkach pracy na tle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2011/1.
Wróbel W., Zoll A. (red.), Kodeks karny. Część ogólna. Tom I. Część I. Komentarz do art. 1–52, Warszawa 2016.
Zoll A., Założenia polityki karnej w projekcie kodeksu karnego, „Państwo i Prawo” 1994/5.
Zygmont B., Konfiskata mienia a przepadek korzyści majątkowych, „Prokuratura i Prawo” 2001/11.
Kamil Siwek
doktorant, Katedra Prawa Karnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
ORCID: 0000-0001-6901-0061
Formy popełnienia przestępstwa a konstrukcja czynu ciągłego
W artykule podjęto próbę sformułowania kryteriów jednorodności normatywnej zachowań, które mogą zostać objęte znamieniem ciągłości pod kątem stosowania art. 12 Kodeksu karnego. Proponowane rozwiązanie dotyczy form popełnienia przestępstwa i opiera się na jednolitym kryterium, które dotychczas w karnistyce nie było podnoszone w ramach rozważań nad problematyką przestępstwa (czynu) ciągłego. Sformułowana w pracy propozycja opiera się na jednolitym, obiektywnym kryterium, które stanowi rodzajowy typ popełnionego czynu zabronionego pod groźbą kary.
Słowa kluczowe: formy popełnienia przestępstwa, czyn ciągły, tożsamość kwalifikacji prawnej, norma sankcjonowana, usiłowanie nieudolne
Kamil Siwek
doctoral student, Chair of Criminal Law, Faculty of Law and Administration, Adam Mickiewicz University in Poznań
ORCID: 0000-0001-6901-0061
Forms of perpetration of an offence and the structure of a continuous act
The article attempts to formulate criteria of normative homogeneity of behaviours, which may be considered continuous with regard to the application of Article 12 of the Penal Code. The proposed solution applies to the forms of commitment of an offence and is based on a uniform criterion, which has not been mentioned to date in the considerations regarding the issue of a continuous offence (deed). The proposal formulated in the article is based on a uniform, objective criterion, constituting a generic type of offence that is committed.
Keywords: forms of commitment of a crime, continuous deed, identity of a legal qualification, sanctioned norm, incompetent attempt
Bibliografia:
Andrejew I. [w:] I. Andrejew, W. Świda, W. Wolter, Kodeks karny z komentarzem, Warszawa 1973.
Andrejew I., Kodeks karny. Krótki komentarz, Warszawa 1986.
Buchała K., Prawo karne materialne, Warszawa 1989.
Buchała K. [w:] Komentarz do kodeksu karnego. Część ogólna, red. K. Buchała, Warszawa 1994.
Cieślak M., Polskie prawo karne. Zarys systemowego ujęcia, Warszawa 1995.
Gałązka M. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. A. Grześkowiak, K. Wiak, Warszawa 2015.
Giezek J. [w:] Prawo karne materialne. Część ogólna i szczególna, red. M. Bojarski, Warszawa 2015.
Kaftal A., Przestępstwo ciągłe w polskim prawie karnym, Warszawa 1985.
Kalinowski S., Przegląd orzecznictwa, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1959/2.
Kardas P., O relacjach między strukturą przestępstwa a dekodowanymi z przepisów prawa karnego strukturami normatywnymi, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2012/4.
Kardas P. [w:] Kodeks karny. Część ogólna., t. 1, Komentarz do art. 1–52, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2016.
Królikowski M., Zawłocki R., Prawo karne, Warszawa 2015.
Kulik M. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. M. Mozgawa, Warszawa 2016.
Lachowski J. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. V. Konarska-Wrzosek, Warszawa 2016.
Lachowski J., Marek A., Prawo karne. Zarys problematyki, Warszawa 2018.
Lelental S. [w:] Prawo karne w zarysie. Nauka o ustawie karnej i o przestępstwie, red. J. Waszczyński, Łódź 1980.
Marek A., O fikcji jednoczynowości przestępstwa ciągłego i jej konsekwencjach raz jeszcze, „Prokuratura i Prawo” 2010/1–2.
Marek A., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2010.
Marek A., Prawo karne, Warszawa 2011.
Mioduski K. [w:] J. Bafia, K. Mioduski, M. Siewierski, Kodeks karny. Komentarz, t. 1, Warszawa 1987.
Nawrocki M., O (nie)możności łączenia w czyn ciągły zachowań o tożsamej podstawie normatywnej, „Acta Iuris Stetinensis” 2014//5.
Patryas W., Zaniechanie. Próba analizy metodologicznej, Poznań 1993.
Pławski S., Prawo karne (w zarysie), cz. 1, Warszawa 1965.
Pohl Ł., Struktura normy sankcjonowanej w prawie karnym. Zagadnienia ogólne, Poznań 2007.
Pohl Ł. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. R.A. Stefański, Warszawa 2017.
Pohl Ł., Zakres odpowiedzialności karnej nieletniego w Kodeksie karnym z 1997 r. (o konieczności pilnej zmiany art. 10 § 2 k.k. – problem form popełnienia czynu zabronionego), „Prawo w Działaniu. Sprawy Karne” 2018/30.
Pohl Ł., Ponownie w sprawie zakresu odpowiedzialności karnej osoby nieletniej według Kodeksu karnego z 1997 r. (zagadnienie form popełnienia czynu zabronionego) – uwagi o metodzie rozwiązania problemu, „Prawo w Działaniu. Sprawy Karne” 2018/35.
Pohl Ł., Prawo karne. Wykład części ogólnej, Warszawa 2019.
Śliwiński S., Polskie prawo karne materialne. Część ogólna, Warszawa 1946.
Warylewski J., Prawo karne. Część ogólna, Warszawa 2017.
Wąsek A., Kodeks karny. Komentarz, t. 1, Gdańsk 1999.
Wolter W., Prawo karne. Zarys wykładu systematycznego. Część ogólna, Warszawa 1947
Wolter W., Nauka o przestępstwie, Warszawa 1973.
Wróbel W., Zoll A., Polskie prawo karne. Część ogólna, Kraków 2011.
Zachuta A., Przestępstwo ciągłe – czyn ciągły i ciąg przestępstw, „Przegląd Sądowy” 2002/3.
Zębik A., Czyn a przestępstwo ciągłe, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1968/2.
Żółtek S. [w:] Kodeks karny. Komentarz. Część ogólna. Komentarz do art. 1–116, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, Warszawa 2017.
dr Dorota Orkiszewska
adiunkt w Katedrze Kryminalistyki i Prawa Dowodowego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
ORCID: 0000-0002-9371-1148
Opinia poligraficzna jako dowód poszlakowy – uwagi na tle orzecznictwa sądowego
W doktrynie i orzecznictwie nie ma zgodności stanowisk odnośnie do charakteru prawnego dowodu z opinii poligraficznej, która mieści się w obszarze „dowodów naukowych”. Autorka prezentuje istotę badania przy użyciu poligrafu. Następnie odnosi się do sformułowanych w judykaturze uwag na temat wartości dowodowej rezultatów ekspertyzy przeprowadzonej przez biegłego poligrafera. Za dyskysyjny uznaje w szczególności pogląd, że wyników badań poligraficznych „nie można uznawać za dowód sprawstwa czy winy”. W kontekście przedstawionych rozważań autorka stawia tezę, że poszlakowy dowód z opinii poligraficznej nie zawsze jest w pełni doceniany i wykorzystywany.
Słowa kluczowe: poligraf, wariograf, dowód, opinia, biegły, ekspertyza, dowód z opinii poligraficznej
Dr. Dorota Orkiszewska
assistant professor in the Chair of Forensics and Evidence-Based Law, Faculty of Law and Administration, Maria Curie-Skłodowska University in Lublin
ORCID: 0000-0002-9371-1148
Polygraph opinion as circumstantial evidence – remarks in the light of case law
There is no unanimity in the legal literature and case law as to the legal nature of polygraph evidence within the area of ‘scientific evidence’. The author presents the essence of an examination using a polygraph. She then addresses the comments formulated in the judicature on the probative value of the results of an expert opinion prepared by a court-appointed polygrapher. In particular, she considers the view that the results of a polygraph examination ‘cannot be considered evidence of perpetration or guilt’ are debatable. In the context of the considerations presented, the author argues that evidence from a polygraph opinion as circumstantial evidence is not always fully appreciated and used.
Keywords: polygraph, evidence, opinion, expert, expert opinion, polygraph evidence
Bibliografia:
Gaberle A., Dowody w sądowym procesie karnym, Kraków 2007.
Herbowski P., Jóźwiak P., Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 2015 r., I KZP 25/14, „Przegląd Sądowy” 2016/3.
Jaworski R., Opinia z ekspertyzy poligraficznej jako dowód odciążający, Wrocław 1999.
Karczmarska D., Badanie poligraficzne w procesie karnym (uwagi polemiczne), „Państwo i Prawo” 2003/3.
Karczmarska D., Zastosowanie poligrafu w postępowaniu karnym w świetle znowelizowanych przepisów kodeksu postępowania karnego [w:] Problemy znowelizowanej procedury karnej, red. Z. Sobolewski, G. Artymiak, Cz.P. Kłak, Kraków 2004.
Kmiecik R., Dowód z opinii biegłego czy dowód z oświadczenia osoby badanej wariograficznie (art. 199a zd. 2 k.p.k.)? [w:] Przestępczość. Dowody. Prawo. Księga jubileuszowa Prof. Bronisława Młodziejowskiego, red. J. Moszczyński, D. Solodov, I. Sołtyszewski, Olsztyn 2016.
Kmiecik R., Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 2015 r., I KZP 25/14, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2015/12.
Kmiecik R., Karnoprocesowe formy badania osmologicznego w świetle zasady swobodnej oceny dowodów [w:] Zasady procesu karnego wobec wyzwań współczesności. Księga ku czci Profesora Stanisława Waltosia, red. J. Czapska, A. Gaberle, A. Światłowski, A. Zoll, Warszawa 2000.
Kmiecik R. (red.), Prawo dowodowe. Zarys wykładu, Warszawa 2005.
Krzyścin A., Istota kryminalistyczna badania poligraficznego, „Nowe Prawo” 1982/3–4.
Kwiatkowski T., Logika ogólna, Lublin 1995.
Kulicki M., Kwiatkowska-Wójcikiewicz V., Stępka L., Kryminalistyka. Wybrane zagadnienia teorii i praktyki śledczo-sądowej, Toruń 2005.
Locard E., Dochodzenie przestępstw według metod naukowych, Łódź 1937.
Murzynowski A., Istota i zasady procesu karnego, Warszawa 1994.
Papierkowski Z., Dowód poszlakowy w postępowaniu karnym. Studium procesowo-prawne, Lublin 1933.
Widacki J., Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 2015 r., I KZP 25/14, „Państwo i Prawo” 2015/8.
Widacki J., Wartość diagnostyczna badania poligraficznego i jej znaczenie kryminalistyczne, Kraków 1977.
Wójcikiewicz J., Kwiatkowska-Darul V., „Wyrocznia delficka” czy „sąd boży”? Judykatura wobec badania wariograficznego [w:] Nauki penalne wobec problemów współczesnej przestępczości. Księga jubileuszowa z okazji 70. rocznicy urodzin Profesora Andrzeja Gaberle, red. Krajewski K., Warszawa 2007.
Wójcikiewicz J., Zasada „naukowej oceny dowodów” w polskim procesie karnym [w:] Zasady procesu karnego wobec wyzwań współczesności. Księga ku czci profesora Stanisława Waltosia, red. J. Czapska, A. Gaberle, A. Światłowski, A. Zoll, Warszawa 2000.
Adrian Romkowski
doktorant, Katedra Prawa Karnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Jagielloński
ORCID: 0000-0003-1958-8986
O karalności współsprawstwa wykroczenia (uwagi na marginesie tekstu Mikołaja Małeckiego)
W niniejszym artykule przedstawiono uwagi na marginesie tez (oraz przytoczonych na ich poparcie argumentów) przedstawionych przez Mikołaja Małeckiego w artykule pt. „Karalność współdziałania w popełnieniu wykroczenia” („Przegląd Sądowy” 2018/7–8), w których autor ten kwestionuje normatywną zasadność posługiwania się pojęciem „współsprawstwa” w prawie wykroczeń. W tekście ukazano, w jaki sposób i w jakich przypadkach możliwa jest rekonstrukcja przesłanek odpowiedzialności za tę formę współdziałania. Następnie przeprowadzono polemikę z argumentami M. Małeckiego, które jego zdaniem miałyby świadczyć o nieistnieniu instytucji współsprawstwa wykroczenia. W końcowej części artykułu przedstawiono różnice między instytucją współsprawstwa z Kodeksu wykroczeń i jej odpowiednikiem z Kodeksu karnego.
Słowa kluczowe: wykroczenia, współsprawstwo, współdziałanie
Adrian Romkowski
doctoral student, Chair of Criminal Law, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University
ORCID: 0000-0003-1958-8986
Punishability of co-perpetration in a misdemeanour (comments on Mikołaj Małecki’s article)
This article presents comments on the theories (and the arguments cited in their support) presented in M. Małecki’s article bearing the title of ‘Punishability of co-perpetration of a misdemeanour’ (‘Judicial Review’ 2018/7–8) in which that author challenges the normative justification of the use of the notion of ‘co-perpetration’ in the law on misdemeanours. It demonstrates how and in which cases it is possible to reconstruct the premises of liability for this form of complicity. It then discusses M. Małecki’s arguments which, according to the author, are supposed to demonstrate that the institution of co-perpetration of a misdemeanour does not exist. The article is concluded with a presentation of the differences between the institution of co-perpetration known from Code of Misdemeanours and its counterpart from the Penal Code.
Keywords: misdemeanours, co-perpetration, complicity
Bibliografia:
Bielski M., Wokół „przepołowionego” charakteru przestępstwa rozboju, „Państwo i Prawo” 2009/2.
Błaszczyk M., Jankowski W.J., Zbrojewska M., Prawo i postępowanie w sprawach o wykroczenia, Warszawa 2013.
Błaszczyk M. [w:] Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz – art. 1–116, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, Warszawa 2017.
Bojarski M. [w:] M. Bojarski, W. Radecki, Kodeks wykroczeń. Komentarz, Warszawa 2019.
Bojarski T. [w:] Kodeks wykroczeń. Komentarz, red. T. Bojarski, Warszawa 2015.
Bojarski T., Polskie prawo karne w zarysie, Warszawa 2003.
Buchała K., Prawo karne materialne, Warszawa 1989.
Buchała K., Przestępstwa w komunikacji drogowej, Warszaw 1961.
Dąbrowska-Kardas M., Analiza dyrektywalna przepisów części ogólnej kodeksu karnego, Warszawa 2012.
Flasiński M., Wykroczenia przeciwko prawom pracownika i postępowanie w tych sprawach po nowelizacji z 28 sierpnia 1998 r., „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 1998/11.
Giezek J., Miejsce i znaczenie teorii prawa we współczesnej literaturze karnistycznej, „Acta Universitatis Wratislaviensis” No 1662, „Przegląd Prawa i Administracji” 2015/102.
Grzegorczyk T. [w:] Kodeks wykroczeń. Komentarz, red. T. Grzegorczyk, Warszawa 2013.
Kardas P., Akcesoryjność czy samodzielność odpowiedzialności za podżeganie i pomocnictwo w prawie wykroczeń? [w:] O stabilności kodeksu karnego w świetle realiów. Księga Jubileuszowa Profesora Stanisława Hoca, red. D. Mucha, Opole 2018.
Kardas P. [w:] Kodeks karny. Część ogólna. Tom I. Komentarz do art. 1–52, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2016.
Kardas P., O relacjach między strukturą przestępstwa a dekodowanymi z przepisów prawa karnego strukturami normatywnymi, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2012/4.
Kardas P., Podstawy odpowiedzialności za współdziałanie w popełnieniu wykroczenia. Kilka uwag o nieistniejących przepisach [w:] W poszukiwaniu prawdy. Rozważania o prawie, historii i sprawiedliwości. Prace dedykowane profesorowi Janowi Widackiemu, red. K. Banasik, A. Kargol, A. Kubiak-Cyrul, M.J. Lubelski, E. Plebanek, A. Strzelec, Kraków 2018.
Kardas P., Sprawstwo i współdziałanie w popełnieniu czynu zabronionego [w:] System prawa karnego, t. 3, Nauka o przestępstwie. Zasady odpowiedzialności, red. R. Dębski, Warszawa 2017.
Kardas P., Teoretyczne podstawy odpowiedzialności karnej za przestępne współdziałanie, Kraków 2001.
Konarska-Wrzosek V. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. V. Konarska-Wrzosek, Warszawa 2016.
Kotowski A., Z problematyki metody interpretacji językowo-logicznej – uwagi na gruncie dekodowania znaczenia prawno-karnego, „Prokuratura i Prawo” 2015/6.
Kotowski W., Kodeks wykroczeń. Komentarz, Warszawa 2009.
Królikowski M., Zawłocki R., Prawo karne, Warszawa 2016.
Kulik M. [w:] Kodeks wykroczeń. Komentarz, red. M. Mozgawa, Warszawa 2009.
Makarewicz J., Kodeks karny z komentarzem, Lwów 1938.
Małecki M., Karalność współdziałania w popełnieniu wykroczenia, „Przegląd Sądowy” 2018/7–8.
Mozgawa M. (red.), Prawo karne materialne. Część ogólna, Warszawa 2016.
Płeszka K., Wykładnia rozszerzająca, Warszawa 2010.
Radecki W. [w:] M. Bojarski, W. Radecki, Kodeks wykroczeń. Komentarz, Warszawa 2019.
Raglewski J. [w:] Kodeks karny. Część ogólna, t. 1, Komentarz do art. 53–116, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2016.
Sitarz O., Materialne prawo wykroczeń. Część ogólna, Warszawa 2015.
Spyra T., Granice wykładni prawa. Znaczenie językowe tekstu prawnego jako granica wykładni, Kraków 2006.
Wąsek A., Współsprawstwo w polskim prawie karnym, Warszawa 1977.
Wolter W., Buchała K., Wykład prawa karnego na podstawie kodeksu karnego z 1969 r. Część I. Część ogólna. Zeszyt 1. Nauka o ustawie karnej i przestępstwie w opracowaniu W. Woltera, Kraków 1979.
Wolter W., Z problematyki odpowiedzialności karnej na podstawie kodeksu z 1969 r., „Palestra” 1969/8(140).
Wronkowska S., Zieliński M., Problemy i zasady redagowania tekstów prawnych, Warszawa 1993.
Wróbel W., Struktura normatywna przepisu prawa karnego, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1993/3.
Zoll A., O normie prawnej z punktu widzenia prawa karnego, „Krakowskie Studia Prawnicze” 1990, rok 23.
Sabina Pochopień
doktorantka i asystent w Zakładzie Prawa Pracy Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego
ORCID: 0000-0001-5505-6077
Charakter prawny roszczeń pracodawcy związanych z zakazaną lub nieuczciwą konkurencją pracownika
Artykuł dotyczy problematyki charakteru prawnego roszczeń pracodawcy związanych z nieuczciwą lub zakazana konkurencją pracownika. Zdaniem autorki, powództwa pracodawcy dotyczące takich roszczeń należy kwalifikować jako sprawy z zakresu prawa pracy. W przypadku spraw wynikłych z naruszenia przez pracownika umowy o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy wniosek taki wynika z charakteru prawnego takiego porozumienia. Stanowi ono klauzulę autonomiczną uzupełniającą treść stosunku pracy. Dlatego sprawy dotyczące takich roszczeń stanowią sprawy o roszczenia ze stosunku pracy. Sprawy związane z naruszeniem przez pracownika zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy lub popełnieniem czynu nieuczciwej konkurencji stanowią natomiast, co do zasady, sprawy o roszczenia związane ze stosunkiem pracy. Wyjątek stanowi powództwo pracodawcy o naprawienie wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych w związku z popełnieniem przez pracownika czynu nieuczciwej konkurencji, które należy kwalifikować jako sprawy o roszczenie ze stosunku pracy.
Słowa kluczowe: umowa o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy, umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy, pracowniczy czyn nieuczciwej konkurencji, sprawy z zakresu prawa pracy, postępowanie cywilne
Sabina Pochopień
doctoral student and assistant lecturer at the Department of Labour Law of the Faculty of Law, Administration and Economics of the University of Wrocław
ORCID: 0000-0001-5505-6077
Legal nature of an employer’s claims related to prohibited or unfair competition from an employee
The article addresses the matter of the legal nature of an employer’s claims related to prohibited or unfair competition from an employee. According to the author, an employer’s actions regarding such claims should be qualified as labour law cases. In cases arising from an employee’s breach of a non-competition agreement during an employment relationship, such a conclusion arises from the legal nature of such an agreement. It is an autonomous clause supplementing the content of an employment contract. Therefore, cases regarding such claims should be qualified as cases regarding claims arising from an employment relationship. Cases related to an employee’s breach of a non-competition agreement after the employment contract ends or an employee’s commitment of an act of unfair competition should, in principle, be qualified as cases of claims related to the employment relationship. The exception is the employer’s action to remedy damages caused by an employee’s act of unfair competition on general principles, which should be classified as a case regarding claims arising from the employment relationship.
Keywords: non-competition agreement during the employment relationship, non-competition agreement after the end of the employment relationship, an employee’s act of unfair competition, labour law cases, civil procedures
Bibliografia:
Baran K.W., Procesowe prawo pracy, Kraków 2003.
Brol J., Sądownictwo pracy cz. 2., „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 1985/8–9.
Czerniak-Swędzioł J., Pracowniczy obowiązek ochrony interesów gospodarczych prawodawcy, Warszawa 2007.
Cudowski B., Zakaz konkurencji, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 1997/1.
Gersdorf M., Rączka K., Skoczyński J., Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2008.
Gersdorf M., Raczkowski M., Odpowiedzialność za pracowniczy czyn nieuczciwej konkurencji, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2005/1.
Iwulski J., Sanetra W., Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2016.
Kasimowicz-Auer M., Skutki naruszenia klauzuli konkurencyjnej, „Monitor Prawniczy” 2001/11.
Kuczyński T., Nieuczciwa konkurencja jako kategoria prawa pracy, „Przegląd Sądowy” 1994/1.
Lewandowicz-Machnikowska M., Klauzula konkurencyjna w kodeksie pracy, Kraków 2004.
Lewandowicz-Machnikowska M., Podmioty prawa pracy zdolne do dokonania czynu nieuczciwej konkurencji, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2000/5.
Muszalski W. (red.), Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2017.
Płażek S., Sobczyk A., Zakaz działalności konkurencyjnej według kodeksu pracy, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 1997/1.
Prusinowski P., Rozstrzyganie indywidualnych sporów ze stosunku pracy, Warszawa 2012.
Roszewska K., Ograniczenia w swobodzie konkurencji na podstawie umów Kodeksu pracy, „Monitor Prawa Pracy” 2006/3.
Sadlik R., Obowiązek dbałości o dobro zakładu pracy i skutki jego naruszenia, „Monitor Prawa Pracy” 2015/7.
Święcicki M., Prawo pracy, Warszawa 1968.
Święcicki M., Zawiązanie i trwanie stosunku pracy, Warszawa 1965.
Tazbir R., Ochrona interesów pracodawcy przed działalnością konkurencyjną pracownika, Kraków 1999.
Walaszek-Pyzioł A., Pyzioł W., Czyn nieuczciwej konkurencji (analiza pojęcia), „Przegląd Prawa Handlowego” 1994/10.
Zieliński T. (red.), Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2001.
prof. dr hab. Mirosław Bączyk
Katedra Prawa i Postępowania Cywilnego, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu; sędzia Sądu Najwyższego w stanie spoczynku
ORCID: 0000-0001-5419-6916
Problem zwrotu prowizji gwarancyjnej w praktyce polskiej. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 14.02.2018 r., I CSK 270/17
W glosie analizowany jest problem zwrotu zlecającemu udzielenie gwarancji przez gwaranta w całości lub w części zapłaconej prowizji gwarancyjnej. Autor podziela stanowisko Sądu Najwyższego o prawnej odrębności umowy ubezpieczenia (art. 805 k.c.) i umowy gwarancji ubezpieczeniowej. Oznacza to niemożność nawet odpowiedniego stosowania art. 813 § 1 Kodeksu cywilnego do umowy zlecenia udzielenia gwarancji. W glosie wspomniano także o możliwości zastosowania art. 518 § 1 Kodeksu cywilnego jako postawy roszczeń kompensacyjnych gwaranta wobec zleceniodawcy.
Słowa kluczowe: umowa gwarancji ubezpieczeniowej, zlecenie udzielenia gwarancji, prowizja gwarancyjna, kwestia zwrotu (redukcji) prowizji
Prof. Dr Hab. Mirosław Bączyk
Department of Law and Civil Procedures of the Nicolaus Copernicus University in Toruń, retired Supreme Court judge
ORCID: 0000-0001-5419-6916
Problem of returning a guarantee commission in Polish practice. Commentary on the judgment of the Supreme Court of 14 February 2018, I CSK 270/17
The commentary presents an analysis of the problem of the guarantor returning the guarantee commission to the principal ordering the award of a guarantee in whole or the paid part. The author agrees with the position of the Supreme Court about the legal separateness of an insurance contract (Article 805 of the Polish Civil Code) and the insurance guarantee contract. This means that it is not even possible to apply Article 813 § 1 of the Polish Civil Code to the contract for the award of a guarantee. The commentary also mentions the applicability of Article 518 § 1 of the Polish Civil Code as the basis of the guarantor’s compensation claims on the principal.
Keywords: insurance guarantee contract, order for the award of a guarantee, guarantee commission, matter of returning (reducing) the commission
Bibliografia:
Andrzejuk B., Herapolitańska I., Gwarancje, poręczenia, awale i akredytywy, Warszawa 2000.
Bączyk M [w:] System prawa handlowego. Prawo umów handlowych, t. 5, red. M. Stec, Warszawa 2017.
Czachorski W., Zobowiązania, Warszawa 1999.
Czech T., Umowa deweloperska. Komentarz, Warszawa 2018.
Gliniecki B., Mieszkaniowy rachunek powierniczy, Gdańsk 2018.
Pyrzynska A., Zobiowiązania ciągłe jako konstrukcja prawna, Poznań 2017.
Szpunar A., Wstąpienie w prawa zaspokojonego wierzyciela, Warszawa 2000.
Zdrojewski J., Rutkowski A., Ubezpieczenie kredytu eksportowego dla nabywcy, „Monitor Prawa Bankowego” 2016/6.
Procedural activities of a civil court entailing obtaining information about pending restructuring proceedings
Dr. Daniel Jakimiec – doctor of law, court secretary at the District Court for Lublin-Zachód in Lublin
ORCID: 0000-0003-1014-5759
According to Article 1, para. 1 of the Act on Land and Mortgage Registers and the Mortgage, land and mortgage registers are kept to establish the legal status of real estate. In civil proceedings regarding real estate, the lawmakers laid down the obligation to enquire about the legal status of the property disclosed in the land and mortgage register. When performing the obligation stipulated by Article 607 of the Civil Procedures Code, civil courts also take into account warnings about pending restructuring proceedings among the entries in the land and mortgage register, if such information has been disclosed in the land and mortgage register. According to Article 8 of the Act on Land and Mortgage Registers and the Mortgage, the entry of a warning about pending restructuring proceedings in the land and mortgage register rules out the operation of a warranty of public faith in land and mortgage registers underlying the presumptions from Article 3, para. 1 of that Act.
The information obtained enables a court supervisor and administrator to participate in court proceedings. The systematics of the provisions of the Civil Procedures Code indicate that the court must investigate the legal status disclosed in the land and mortgage register by including the documents specified in Article 607 of the Civil Procedures Code as evidence in real estate matters. Therefore, in the other categories of cases, finding out about the legal status of real estate depends on the procedural activity of the parties to or participants of the court proceedings.
