Odwołania do literatury pięknej w opiniach rzeczników generalnych Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej
dr Grzegorz Maroń
Katedra Nauk Historyczno i Teoretycznoprawnych, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Rzeszowski
Odwołania do literatury pięknej w opiniach rzeczników generalnych Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej
W artykule omówiono praktykę posługiwania się przez rzeczników generalnych Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej odwołaniami do literatury pięknej. Kwantytatywne studium opinii rzeczników pozwoliło na sformułowanie kilku wniosków. Po pierwsze, jakkolwiek opinie zawierające beletrystyczne odniesienia stanowią niewielki ułamek wszystkich opinii, to zarazem przypadki sięgania w opiniach do prozy, poezji czy dramatu nie są czymś sporadycznym. Obecność odniesień literackich stwierdzono w 111 opiniach rzeczników generalnych, w których przywołano 92 autorów i 137 utworów literackich. Po drugie, w ostatnich trzech dekadach nastąpiła wyraźna intensyfikacja sięgania do literatury pięknej w opiniach rzeczników. Po trzecie, gotowość posłużenia się literackim odniesieniem w opinii jest zasadniczo niezależna od narodowości rzecznika. Po czwarte, rzecznicy generalni z państw anglosaskich częściej niż rzecznicy z państw kultury prawa stanowionego posiłkują się w swoich opiniach beletrystycznymi odwołaniami. Autor podnosi potrzebę wyodrębnienia w literackiej szkole prawa (Law and Literature) nowego nurtu tj. „Literatura w prawie” (Literature in Law), w ramach którego zjawisko wykorzystywania literatury pięknej w praktyce orzeczniczej poddano by wieloaspektowym badaniom.
Słowa kluczowe: rzecznik generalny, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, literatura piękna, literacka szkoła prawa
Literary references in the opinions of the Advocates General of the European Court of Justice
The article discusses the practice used by the Advocates General of the European Court of Justice of referring to literary works. A quantitative analysis of the opinions of the Advocates General allowed for the formulation of several conclusions. First, although opinions containing fictional references constitute a small fraction of all opinions, at the same time instances of quoting prose, poetry or drama are not something sporadic. The presence of literary references was found in 111 opinions of Advocates General, in which 92 authors and 137 literary works were mentioned. Second, in the last three decades there has been a marked intensification in the use of literary references by Advocates General. Third, the willingness to cite works of fiction in opinions is essentially independent of the nationality of the Advocate General. Fourth, Advocates General from common-law countries use references to fiction in their opinions more often than those from civil-law states. The author raises the need for a new strand in the "Law and Literature" school of legal thought, namely "Literature in Law", in which the phenomenon of literary references in case-law would be subject to comprehensive research.
Słowa kluczowe: Advocates General, Court of Justice of the European Union, fiction, Law and Literature
Bibliografia:
Brodecki Z., Koncewicz T., „Wspólnotowa rozumność” w Trybunale Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich [w:] Rozumność rozumowań prawniczych, red. M. Wyrzykowski, Warszawa 2008.
Charnock R., Argument and Persuasion. The Function of Literary References in Common Law Judgments [w:] Frameworks for Discursive Actions and Practices of the Law, red. G. Tessuto, V. Bhatia, J. Engberg, Newcastle 2018.
Curtis J., Twitter, King Lear, and the Freedom of Speech, „Exchanges: the Warwick Research Journal” 2014/1/2.
DeStefano J., On literature as legal authority, „Arizona Law Review” 2007/49.
Dodson S., Dodson A., Literary Justice. A top ten ranking of the U.S. Supreme Court, „Green Bag 2D” 2015/18.
Frank J., Courts on Trial: Myth and Reality in American Justice, Princeton 1973.
Gadbin-George G., Literary references in United Kingdom common law judgments, „GRAAT Anglophone Studies Law and Literature” 2013/14.
Gadbin-George G., To quote or not to quote: „Literature in law” in European court decisions and legal English Teaching, „ASpla revue du GERAS” 2013/64.
Henderson M., Citing fiction, „Green Bag 2D” 2008/11/2.
Klusoňová M., Hnutí Právo a literatura koncem 20. a na počátku 21. století, Brno 2015.
Maroń G., Integralność religijna sędziego oraz argumentacja religijna w amerykańskim procesie orzeczniczym, Rzeszów 2018.
Młynarska-Sobaczewska A., Narracyjność w aktach stosowania prawa, „Państwo i Prawo” 2015/11.
Nowacki M., Instytucja rzecznika generalnego w ETS, „Europejski Przegląd Sądowy” 2008/3.
Osborough W., Literature, Judges and the Law, Dublin 2008.
Richmond D., Bullies on the Bench, „Louisiana Law Review” 2012/72/2.
Soto Hoyos J., Jurisprudencia literaria en Colombia: los usos de la literatura en las decisiones judiciales, „Summa Iuris” 2014/2.
Stadniczeńko S., Instytucja Rzecznika Generalnego Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Pierwszej Instancji, „Opolskie Studia Administracyjno-Prawne” 2004/2.
Wigmore J., A List of One Hundred Legal Novels, „Illinois Law Review” 1922/17.
Wijebandara C., Fiction and Poetry in Judgments, „JSA Law Journal” 2013/1.
Witte R., The Judge as Author. The Author as Judge, „Golden Gate University Law Review” 2009/40/1.
Jakub Mrożek
Uniwersytet Zielonogórski
Uwagi krytyczne na temat sposobu oznakowania i zabezpieczenia obszarów wodnych
Artykuł przedstawia analizę badawczą dotyczącą problematyki obowiązku zabezpieczenia bezpieczeństwa osób przebywających na obszarach wodnych przez pryzmat sposobu oznakowania i zabezpieczenia tychże obszarów. W początkowej części skoncentrowano się na przybliżeniu historycznego kontekstu powyższych regulacji, wskazując niegdysiejsze akty prawne normujące przedmiotowy zakres – bezpieczeństwa na obszarach wodnych. W dalszej części dokonano studium obecnie obowiązujących unormowań oraz wpływu na ostateczny kształt przepisów wykonawczych, jak również zestawiając je z podobnymi unormowaniami z innych ustaw. Powyższa analiza została wzbogacona o możliwość praktycznego egzekwowania wspomnianych przepisów wykonawczych w kontekście zasady zaufania obywateli do państwa, która to dokonana została w zestawieniu z orzecznictwem sądów administracyjnych. W końcowej części zaprezentowano wnioski badawcze, całościowo podsumowujące wcześniejsze studium. Na ich podstawie zaproponowano również pożądany kierunek zmian legislacyjnych w zakresie nowelizacji wskazanych tam przepisów wykonawczych.
Słowa kluczowe: znak, prawo, obszar wodny, strefa ciszy, ochrona środowiska, ochrona wodna, ochrona przeciwko hałasowi, rekreacja
Critical remarks on the way of marking and securing water areas
The article presents a research analysis concerning the issue of the obligation to protect the safety of people staying in water areas through the prism of the methods of marking and securing these areas. The first part focuses on bringing the historical context of the above regulations closer, indicating former legal acts regulating the subject scope, i.e. safety in water areas. In the further part of the article a meticulous study is carried out of the currently binding regulations and the impact on the final shape of the implementing regulations, as well as comparing them with similar provisions from other laws. This analysis has been enriched with the possibility of the practical enforcement of the said implementing regulations in the context of the principle of citizens' trust in the state, which was done in conjunction with the case law of administrative courts. In the final part research conclusions were presented, comprehensively summarizing this study. On their basis, the desired direction of legislative changes in the scope of amendments to the implementing regulations indicated there was also proposed.
Keywords: sign, law, water area, silence zone, protection of the environment, water protection, protection against noise, recreation
Bibliografia:
Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2012.
Bukowski Z., Czech E.K., Karpus K., Rakoczy B., Prawo ochrony środowiska. Komentarz, Warszawa 2013.
Ciechanowska-McLean J., Bukowski Z., Rakoczy B., Prawo ochrony środowiska. Komentarz, Warszawa 2008.
Filipek J., Przepisy i działania bezpośrednio zobowiązujące w ruchu drogowym, „Krakowskie Studia Prawnicze” 1971/4.
Górski M., Pchałek M., Radecki W., Jerzmański J., Bar M., Urban S., Jendrośka J., Prawo ochrony środowiska, Warszawa 2011.
Gruszecki K., Prawo ochrony środowiska, Komentarz, Warszawa 2011.
Hauser R., Niewiadomski Z., Wróbel A. (red.), System Prawa Administracyjnego, tom 2 Konstytucyjne podstawy funkcjonowania administracji publicznej, Warszawa 2012.
Hauser R., Niewiadomski Z., Wróbel A. (red.), System prawa administracyjnego, tom 7 Prawo administracyjne materialne, Warszawa 2012.
Jendrośka J. (red.), Ustawa – prawo ochrony środowiska. Komentarz, Wrocław 2001.
Klimek G., Glosa aprobująca do wyroku WSA w Olsztynie z dnia 4 września 2012 r., sygn. akt II SA/Ol 511/12, „Przegląd Prawa Ochrony Środowiska” 2012/3.
Lipiński A., Ochrona przed hałasem – znowelizowane prawo ochrony środowiska, „Bezpieczeństwo Pracy – Nauka i Praktyka” 2005/7–8.
Procedura administracyjna wobec wyzwań współczesności, Łódź 2004.
Radecki W., Ochrona walorów turystycznych w prawie polskim, Warszawa 2011.
Skrzydło-Niżnik I., Smaga M., Dąbek D., Dobosz P. (red.), Instytucje współczesnego prawa administracyjnego. Księga jubileuszowa profesora zw. dra hab. Józefa Filipka, Kraków 2001.
prof. zw. dr hab. Stanisław Sagan
Kierownik Katedry Prawa Konstytucyjnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Rzeszowski
Język konstytucji
Przedmiotem opracowania jest analiza języka konstytucji. Z lingwistycznego punktu widzenia są specyficznymi aktami. Ich wyjątkowość polega, na tym, że są one adresowane do wszystkich obywateli, a nie jak w przypadku innych aktów normatywnych tylko do określonej grupy adresatów. W opracowaniu podnoszone są problemy różnic pomiędzy językiem urzędowym a oficjalnym, który ułatwia komunikację mniejszościom narodowym.
Podkreśla się tu, że język konstytucji koduje kulturę. Język urzędowy, w danym kraju, nie zawsze jest powszechnie znany przez obywateli. Wiele współczesnych państw dopuszcza wielojęzyczność urzędową. Jednym z aspektów redagowania konstytucji jest zasób słów, objętość ustawy zasadniczej. Za najbardziej zwarty akt uchodzi konstytucja Stanów Zjednoczonych, która zawiera 7 762 słów (licząc tekst z poprawkami). Badania nad pomiarami komunikatywności tekstów normatywnych są obecnie w Polsce w fazie wstępnej. Odrębnym i ważkim tu zagadnieniem jest translacja tekstów konstytucji.
Słowa kluczowe: prawo konstytucyjne, teoria konstytucji, język konstytucji, treść konstytucji, teoria prawa
The language of the constitution
The aim of this paper is to analyse the language of the constitution. From a linguistic point of view, these are specific acts. Their uniqueness lies in the fact that they are addressed to all citizens, and not, as in the case of other normative acts, only to a specific group of addressees. The paper raises the problems associated with the differences between the formal language and the official language of a country, which facilitates communication for national minorities.
It is emphasized here that the language of the constitution encodes culture. The formal language in a particular country is not always widely known by its citizens. Many contemporary countries allow official multilingualism. One of the aspects of drafting a constitution is vocabulary, the volume of the basic act. The Constitution of the United States, which contains 7,762 words (counting the text with amendments), is regarded as the most concise act. Research on measuring the communicativeness of normative texts is currently in the preliminary phase in Poland. A separate and important issue here is also the translation of constitutional texts.
Keywords: constitutional law, constitutional theory, language of the constitution, content of the constitution, theory of law
Bibliografia:
Andruszkiewicz M., Jasność prawa a język prawny [w:] Państwo prawa, parlamentaryzm, sądownictwo konstytucyjne. Pamięci Profesora Czeszejko – Sochackiego, red. S. Jamroz, Białystok 2012.
Bałaban A., Dubel L., Leszczyński L., Zasady tworzenia prawa, Lublin 1978.
Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2009.
Baszkiewicz J., Francja nowożytna, Poznań 2002.
Cibulka L.(red.), Ústavné právo. Ústavný systém Slovenskej republiky, Bratysława 2014.
Czeszejko-Sochacki Z., Konstytucja Szwajcarii, Warszawa 2000.
Doyle A., Gussman E., Ghaile A., Podręcznik języka irlandzkiego, Lublin 1997.
Gizbert-Studnicki T., Język prawny z perspektywy socjolingwistycznej, Kraków 1986.
Gizbert-Studnicki T., Sytuacyjne uwarunkowania językowych właściwości tekstów prawnych [w:] Prawo–Język–Społeczeństwo, red. E. Malinowska, Opole 2004.
Grabowska S., Sagan S., Konstytucja Irlandii, Warszawa 2006.
Grzybowski M., Dwieście lat konstytucji norweskiej, „Państwo i Prawo 2014/5.
Gwiżdż A., Wstęp do konstytucji – zagadnienia prawne [w:] Charakter i struktura norm konstytucyjnych, red. J. Trzciński, Warszawa 1997.
Iluk J., Pastwa B., Komunikatywność tekstów prawnych na przykładzie konstytucji państw europejskich i Unii Europejskiej [w:] Rozwój lokalny i regionalny po wejściu Polski do Unii Europejskiej, red. A. Barcik, R. Barcik, Bielsko-Biała 2006.
Iluk J., Die Verständlichkeit der deutsche, österreichischen, sweizerischen und polnischen Verfassung. Versuch einer komparatistischen Analyse [w:] Verständlichkeit als Bürgerrecht? Die Rechts – und Vervaltungssprache in der öffentlichen Diskussion, red K.M. Eichhoff-Cyrus, G. Antos, Manncheim–Wien–Zurich 2008.
Iluk J., Trudności interpretacyjne i translacyjne wyrazów wieloznacznych w tekstach prawnych i prawniczych, „Studia Niemcoznawcze” 2017, t. LIX.
Iluk J., Semantyczna przejrzystość nazw prawnych i jej wpływ na procesy translacyjne, „Studia Niemcoznawcze” 2016, t. LVIII.
Iluk Ł., Znaczenie wiedzy prawnej w procesie translacji terminów prawnych i prawniczych na przykładzie nazw zaskarżenia, „Studia Niemcoznawcze” 2016, t. LVIII.
Jarosz Z., Konstytucja V Republiki Francuskiej, Warszawa 1997.
Jones A., Historia USA. Narody i cywilizacje, Gdańsk 2002.
Kaganiec-Kamieńska A., Jeden naród – jeden język. Ruch English – Only w kontekście wcześniejszych prób uregulowania statusu języka angielskiego w Stanach Zjednoczonych, „Sprawy Narodowościowe” 2010/37.
Krawczenko B., Problemy świadomości narodowej na Ukrainie, „Więź” 1991/11–12.
Kruk M., Język polski jako narzędzie komunikacji prawodawcy i prawnika, „Państwo i Prawo” 2017/6.
Kubas S., Ukraińska tożsamość narodowa u progu XXI wieku, „Pisma Humanistyczne” 2001/3.
Malinowska E., Konstytucja jako gatunek tekstu prawnego, Opole 2012.
Malinowski A., Pomiar czytelności polskiego tekstu prawnego, „Państwo i Prawo” 2017/5.
Michalska A., Wronkowska S., Zasady tworzenia prawa, Poznań 1983.
Morabito M., Bourmanud D., Historia i konstytucyjna i polityczna Francji (1789 – 1958), Białystok 1996.
Nowak K., Konstytucja Republiki Kosowa, Rzeszów 2010.
Olszański T.A., Kwestia rosyjska na Ukrainie, „Więź” 1991/11–12.
Olszański T.A., Problem językowy na Ukrainie. Próba nowego spojrzenia, „Prace Ośrodka Studiów Wschodnich” 2002/5(40).
Płachecki J., System polityczny Irlandii. Ewolucja i współczesne wyzwania, Warszawa 2010.
Posner S., Autonomia Irlandyi, Warszawa 1913.
Pułło A., Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki, Warszawa 2002.
Trzciński J., Konstytucja Indii, Wroclaw–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1976.
Szymanek J., Konstytucja V Republiki Francuskiej, Warszawa 2011.
Toczek E., Konstytucja Ukrainy, Warszawa 1999.
Wiltos A., Znaczenie art. 27 Konstytucji RP dla ochrony praw i wolności jednostki, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2013/4.
Winczorek J., Mikuli P., Grzybowski M., Konstytucja Malty, Warszawa 2007.
Wronkowska S., O cechach języka tekstów prawnych [w:] Język polskiej legislacji czyli zrozumiałość przekazu a stosowanie prawa. Materiały z konferencji zorganizowanej przez Komisję Kultury i Środków masowego przekazu oraz Komisję Ustawodawczą, Warszawa 2007.
Wróblewski B. (red.), Ogólna nauka o prawie, t. I, Wilno 1936.
Wróblewski J., Pragmatyczna jasność prawa, „Państwo i Prawo” 1998/4.
Zieliński M., Języki prawne i prawnicze [w:] Polszczyzna 2000 r., Orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci, red. W. Pisarek, Kraków 2012.
mgr Angelika Kurzawa
doktorantka w Katedrze Prawa Administracyjnego na Wydziale Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II
Jednoinstancyjne postępowanie administracyjne
Analiza przepisów szczególnych wskazuje, że istnieje dość spora grupa jednoinstancyjnych postępowań administracyjnych, które stanowią wyjątek od zasady dwuinstancyjności postępowania administracyjnego. Z jednoinstancyjnym postępowaniem administracyjnym mamy do czynienia, gdy od decyzji administracyjnej wydanej przez organ administracji publicznej w pierwszej instancji przysługuje wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, odwołanie do sądu powszechnego albo strona może żądać przekazania sprawy do sądu powszechnego, czy też decyzja wydana w pierwszej instancji jest ostateczna. Wprowadzanie jednak tego typu rozwiązań, zamiast klasycznego toku instancji, powinno mieć miejsce jedynie w przypadkach uzasadnionych charakterem sprawy czy usytuowaniem organu pierwszej instancji w strukturze organów.
Słowa kluczowe: postępowanie administracyjne, zasada dwuinstancyjności, postępowanie jednoinstancyjne
One-instance administrative proceedings
The analysis of specific provisions indicates that there is quite a large group of one-instance administrative proceedings that constitute an exception to the principle of two-instance administrative proceedings. We deal with one-instance administrative proceedings when an administrative decision issued by a public administration authority in the first instance may be challenged by an application for reconsideration, by appeal to a common court or a party may request a referral to a common court, or the first instance decision is final. The introduction of such solutions, instead of the classical course of the instance, should take place only in cases justified by the nature of the case or the position of the first instance body within the structure of the authorities.
Keywords: administrative proceedings, the principle of two-instance proceedings, one-instance proceedings
Bibliografia:
Jodłowski J., Resich Z., Lapierre J., Misiuk-Jodłowska T., Weitz K., Postępowanie cywilne, Warszawa 2014.
Kędziora R., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2014.
Stahl M., Uwagi o toku instancji i organach odwoławczych w postępowaniu administracyjnym, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego” 1974/106.
Zimmermann J., Administracyjny tok instancji, Kraków 1986.
dr Paweł Gacek
Autor jest doktorem nauk prawnych, czynnym funkcjonariuszem Policji w stopniu podkomisarza
Zasada dwuinstancyjnego postępowania a zrzeczenie się prawa do wniesienia odwołania
Niniejszy artykuł został w całości poświęcony problematyce zasadzie dwuinstancyjnego postępowania oraz zrzeczeniu się prawa do wniesienia odwołania. Możliwość kwestionowania rozstrzygnięć organów władzy publicznej jest jednym z elementów porządku prawnego w demokratycznym państwie prawa. Środkiem umożliwiającym taką weryfikację jest odwołanie. W niektórych jednak przypadkach decyzja jest zgodna z wolą strony której dotyczy. Instrumentem służącym przyspieszeniu osiągniecie celu jakim jest wykonanie decyzji jest prawo do zrzeczenia się odwołania. Omówiono konstrukcję prawną zawartą w art. 127a k.p.a. Zwrócono szczególną uwagę wymogi formalne oświadczenia o zrzeczeniu się odwołania, termin w którym uprawnienie to może być realizowane, a także skutki prawne jakie to oświadczenie wywołuje.
Słowa kluczowe: zasada dwuinstancyjnego postępowania, odwołanie, zrzeczenie się odwołania, decyzja administracyjna, ostateczność i prawomocność decyzji administracyjnej
The principle of two-instance proceedings and the waiver of the right to appeal
This article has been entirely devoted to the issue of the principle of two-instance proceedings and the waiver of the right to appeal. The possibility of questioning the decisions of public authorities is one of the elements of the legal order in a democratic state of law. The means enabling such verification is appeal. In some cases, however, decisions are in accordance with the will of the party concerned. An instrument to accelerate the achievement of the goal of implementing a decision is to waive the right to appeal. The paper discusses the legal structure contained in Article 127a of the Polish Code of Administrative Procedure. Particular attention has been paid to the formal requirements of the statement of waiver of appeal, the date on which the right can be exercised, as well as the legal consequences of this statement.
Keywords: principle of two-instance proceedings, appeal, waiver of the right to appeal, administrative decision, finality and validity of administrative decisions
Bibliografia:
Adamiak B., Borkowski J., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2017.
Adamiak B., J. Borkowski J., Postępowanie administracyjne i sądowoadministracyjne, Warszawa 2012.
Borkowski J., Decyzja administracyjna, Łódź–Zielona Góra 1998.
Borkowski J., Jendrośka J., Orzechowski R., Zieliński A., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 1985.
Dawidowicz W., Postępowanie administracyjne. Zarys wykładu, Warszawa 1983.
Gołaszewski P., Nowelizacja Kodeksu postępowania administracyjnego oraz Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi z 7.4.2017 (cz. III), „Monitor Prawniczy” 2017/17.
Hauser R., Wierzbowski M. (red.), Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2018.
Iserzon E., Starościak J., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, teksty, wzory i formularze, Warszawa 1970.
Kędziora R., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2017.
Kmieciak Z., Odwołania w postępowaniu administracyjnym, Warszawa 2011.
Krawiec G., Wydanie decyzji w wyniku fałszywych dowodów lub przestępstwa jako podstawa wznowienia ogólnego postępowania administracyjnego, Sosnowiec 2006.
Łaszczyca G., Marzysz C., Matan A., Postępowanie administracyjne ogólne, Warszawa 2003.
Mudrecki A. (red.), Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz dla praktyków, Gdańsk 2008.
Sadkowski Ł., Zmiany w kodeksie postępowania administracyjnego, Warszawa 2017.
Sobieralski K., Nadzwyczajne tryby postępowania administracyjnego, Wrocław 2009.
Wierzbowski M., Wiktorowska A. (red.), Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2018.
prof. nadzw. dr hab. Monika Augustyniak
Associate Professor, Lecturer Andrzej Frycz Modrzewski Krakow University
Optional consultative bodies in the territorial self-government units in Poland and in France – towards a participatory democracy [Fakultatywne ciała konsultacyjne w samorządzie terytorialnym w Polsce i we Francji – w stronę demokracji partycypacyjnej]
Kontrola społeczna wykonywana przez mieszkańców wspólnot terytorialnych koresponduje z odpowiednim działaniem władz samorządowych, niejednokrotnie poprzez powoływanie odpowiednich ciał konsultacyjnych, które coraz częściej w praktyce samorządowej się pojawiają. Ciała te ułatwiają komunikację pomiędzy przedstawicielami demokracji pośredniej a mieszkańcami poszczególnych wspólnot samorządowych, co zapewnienia właściwe relacje między obywatelami a władzą samorządową, w tym prawidłowe wykonywanie zadań samorządowych. Przedmiotem zainteresowania niniejszego artykułu jest ustalenie kontekstu prawnego ciał konsultacyjnych o charakterze fakultatywnym w polskim i we francuskim samorządzie terytorialnym, ich zakresu podmiotowego i przedmiotowego. Całość przedstawionej problematyki stanie się podstawą do wysunięcia wniosków i propozycji zmian obecnego stanu prawnego w zakresie organizacji i funkcjonowania ciał konsultacyjnych o charakterze fakultatywnym w polskim samorządzie terytorialnym.
Słowa kluczowe: ciała konsultacyjne o charakterze fakultatywnym, dialog konsultacyjny, demokracja partycypacyjna, francuska demokracja zbliżeniowa, komitety konsultacyjne
Optional consultative bodies in the territorial self-government units in Poland and in France – towards a participatory democracy
The social control exercised by the inhabitants of territorial communities corresponds with adequate actions of local self-government authorities, often by appointing appropriate consultative bodies, which appear increasingly more often in local self-government practice. These bodies facilitate communication between the representatives of indirect democracy and the residents of the respective local self-government communities, which ensures proper relations between citizens and local self-government authorities, including an adequate performance of local self-government tasks. The subject matter of this article is to determine the legal context of consultative bodies of an optional nature in Polish and French local self-governments, their subjective and objective scope. The whole of the presented issues will become the basis for drawing conclusions and proposing changes in the current legal situation in terms of the organization and functioning of optional consultative bodies in Polish local self-governments.
Keywords: consultative bodies of an optional nature, consultative dialogue, participatory democracy, French proximity democracy, consultative committees
Bibliografia:
Aubert E., Cervelle D., Les collectivités territoriales, Paris 2015.
Auby J.B, Auby J.F., Noguellou R., Droit des collectivités locales, Paris 2015.
Augustyniak M., Partycypacja społeczna w samorządzie terytorialnym w Polsce, Studium administracyjnoprawne na tle porównawczym, Warsaw 2017.
Augustyniak M., Jednostki pomocnicze gminy jako forma realizacji zasady subsydiarności – doświadczenia polskie i francuskie [in:] Sposoby realizacji zadań publicznych, ed. B. Dolnicki, Warsaw 2017.
Augustyniak M., Prawa i obowiązki radnego jednostki samorządu terytorialnego, Warsaw 2014.
Augustyniak M., Barczewska-Dziobek A., Czerw J., Maroń G., Wójtowicz-Dawid A., Gminne rady seniorów – wykładnia przepisów i efekty ich stosowania, Warsaw 2016.
Augustyniak M., Jednostki pomocnicze gminy, Warsaw 2010.
Blum Le Coat J.Y., Eberhard Mireille, Les immigrés en France, Paris 2014.
Cauchois H., Code électoral 2014, Paris 2014.
Dapogny B., Dapogny M., L‘élu municipal, Paris 2013.
Emar P. [in:] Évaluation et démocratie participative, ed. J.C. Boual, P. Brachet, Paris 2004.
Faure B., Droit des collectivités territoriales, Paris 2014.
Faure B., Droit des collectivités territoriales, Paris 2016.
Ferstenbert J., Priet F., Quilichini P., Droit des collectivités territoriales, Paris 2016.
Lombard M., Dumont G., Sirinelli J., Droit administratif, Paris 2015.
Mallard H., Conseil de quartier. Démocratie de proximité: mode d’emploi, Paris 2015.
Martysz Cz. [in:] Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, ed. B. Dolnicki, Warsaw 2016,.
Quillien P.J., Tout savoir sur les collectivités territoriales, Paris 2017.
Sitniewski P., Dostęp do informacji publicznej w jednostkach samorządu terytorialnego, Białystok 2005.
Szewc A., Komisje samorządowych organów stanowiących w latach 1990-2010, “Zeszyty Prawnicze Wyższej Szkoły Ekonomii i Administracji w Bytomiu” 2010/1.
Thoumelou M., Collectivités territoriales, Quel avenir? Paris 2016.
Verpeaux M., Les collectivités territoriales en France, Paris 2011.
Verpeaux M., Janicot L., Droit des collectivités territoriales, Paris 2015.
Verpeaux P., Les arrondissements parisiens, entre décentralisation et déconcentration, AJDA 2009.
Wiesław Kisiel (red.), Aistė Lazauskienė, Algirdas Astrauskas, Kazimierz Bandarzewski, Gatis Litvins, Vallo Olle, Sulev Lääne
Wiesław Kisiel
LL.D. associate professor at A.F. Modrzewski Krakow University, Chair of Administrative Law and Public Administration (Poland), Judge-Emeritus of the Supreme Administrative Court of Poland, Member of the Group of Independent Experts on EChLSG (Council of Europe)
Aistė Lazauskienė
PhD, professor at Šiauliai University, Department of Business and Public Management, (Lithuania). Member of the Group of Independent Experts on EChLSG (Council of Europe)
Algirdas Astrauskas
PhD, professor at Mykolas Romeris University, Faculty of Public Governance, Institute of Public Administration, Vilnius (Lithuania)
Kazimierz Bandarzewski
LL.D., associate professor at Jagiellonian University, Chair of Local Government Law, Kraków (Poland), Judge of the Regional Administrative Court in Kraków
Gatis Litvins
lecturer at Turība University, Faculty of Law, Rīga, (Latvia)
Vallo Olle
LL.D., Senior Adviser at the Office of the Chancellor of Justice, Tallinn (Estonia), Member of the Group of Independent Experts on EChLSG (Council of Europe)
Sulev Lääne
LL.M., Head of the State and Local Government Research and Development Centre at Tallinn University, lecturer at the School of Governance, Law and Society at Tallinn University (Estonia); Vice President of NGO Polis
The restoration of municipal self-governments in Estonia, Latvia, Lithuania and Poland in the 1990s [Odrodzenie samorządu terytorialnego w Estonii, Łotwie, Litwie i Polsce w latach 90.]
Do 1991 r. Europejska Karta Samorządu Lokalnego weszła w życie na terenie piętnastu państw-członków Rady Europy. Ta europejska konwencja ustanowiła na piśmie standardy demokratycznego samorządu lokalnego. Dla nowych demokracji Estonii, Łotwy, Litwy i Polski było oczywiste, że muszą wdrożyć powyższy model tak szybko, jak tylko będzie to możliwe politycznie. Krajowe przepisy dotyczące samorządu miejskiego zostały opracowane z myślą o EKSL jeszcze zanim kraje stały się stronami Karty. Szczegółowa kronika w niniejszym dokumencie dostosowania przepisów krajowych do wartości zapisanych w Karcie zostanie rozwinięta w naszym kolejnym wspólnym artykule. Skoncentrujemy się w nim na wdrażaniu zasad EKSL przez konstytucyjne i ustawowe przepisy przyjęte przez Estonię, Łotwę, Litwę i Polskę.
Słowa kluczowe: samorząd lokalny, odrodzenie samorządu terytorialnego, lata 90., Europejska Karta Samorządu Terytorialnego
The restoration of municipal self-governments in Estonia, Latvia, Lithuania and Poland in the 1990s
By 1991 the European Charter of Local Self-Government entered into force in the fifteen member states of the Council of Europe. This European convention set the standards for democratic local self-governments in writing. For the new democracies of Estonia, Latvia, Lithuania and Poland it was obvious that they had to implement the above model as soon as politically possible. The national municipal government regulations were developed keeping in mind the European Charter of Local Self-Government even before countries became parties to the Charter. A detailed chronicle in this document of the adaptation of national rules to the values enshrined in the Charter will be developed in our next joint article. We will focus on implementing the principles of the European Charter of Local Self-Government through constitutional and statutory provisions adopted by Estonia, Latvia, Lithuania and Poland.
Keywords: municipal self-government, restoration of local self-governments, 1990s, European Charter of Local Self-Government
Bibliografia:
Eesti Linnade ja Valdade Liit [Association of Estonian Cities] <http://www.ell.ee/juhtimine/ajalugu/.
Jaunzeme K., Vietējo pašvaldību institucionālā sistēma, “Jurista Vārds” 2009/36(579), http://www.juristavards.lv/doc/196990-vietejo-pasvaldibu-institucionala-sistema/.
Kancelaria Senatu, Biuro Analiz i Dokumentacji, Zespół Informacji i Statystyk, Wybrane dane o pracy Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2009 (4.07.1989–29.06.2009), https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/66/plik/ot-568.pdf.
Korczak J., Konstytucyjne podstawy struktury i funkcji samorządu terytorialnego [in:] System prawa administracyjnego. Konstytucyjne podstawy funkcjonowania administracji publicznej, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, Warszawa 2012, pp. 151–271.
Lääne S., Mäeltsemee S., Ludvig S., Eesti kohaliku omavalitsuse süsteemi taasloomisest. Valdkonna õiguslikust regulatsioonist. Kohalike omavalitsuste ühistegevusest, üleriigiliste liitude tegevuse taastamisest, http://www.emovl.ee/files/POLIS/2012%20%20%20EESTI%20KOHALIKU%20OMAVALITSUSE%20SYSTEEMI%20%20TAASLOOMISEST%20%20OIGUSLIKUST%20REGULATSIOONIST_taiendatud.doc, pp. 5–6 and 39–54.
Latvijas Pašvaldību savienības vēsture, http://www.lps.lv/lv/par-lps/biedriba/vesture.
Loizidou I., Mosler-Törnström G. (ed.), Local and regional democracy in Lithuania, 22nd Session of the Chamber of Local Authorities of the Council of Europe; CPL(22)3REV, 21.03.2012, https://rm.coe.int/1680718f07#_Toc319427246.
Olle V., Local Government Reform in Estonia (1989-1996), “Juridica International. Law Review. University of Tartu” 1996/1, pp. 24–38, http://www.juridicainternational.eu/?id=12437.
Ptak A., Territorial Self-Government during Poland’s Transformation – the Significance, Evolution and Conclusions de Lege Ferenda, “Studia i Prace Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie” 2010/ 12, pp. 311–321, https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/5699/1/C3-04_Ptak.pdf.
Šaparnienė D., Lazauskienė A., Local government in Lithuania, [in:] Local Government in the Member States of the European Union: A Comparative Legal Perspective, ed. A.M. Moreno, Madrid 2012.
Skotnicki K., Senat Rzeczypospolitej Polskiej i Senat Republiki Czeskiej. Analiza porównawczo-prawna, „Acta Universitatis Lodziensis, Folia Iuridica” 2009/70, http://dspace.uni.lodz.pl:8080/xmlui/bitstream/handle/11089/11778/06-Skotnicki.pdf?sequence=1&isAllowed=y.
Stucka A., Latvijas pašvaldību sistēmas pilnveidošanas aktuālie valststiesību jautājumi (LL.D.thesis), Riga 2013, https://dspace.lu.lv/dspace/bitstream/handle/7/5127/Stucka_Promocijas_darbs_rekompilets.pdf?sequence=5&isAllowed=y.
Treaty list for a specific State: Estonia, https://www.coe.int/en/web/conventions/full-list/-/conventions/treaty/country/EST?p_auth=0aiRjS3B.
Treaty list for a specific State: Latvia, https://www.coe.int/en/web/conventions/full-list/-/conventions/treaty/country/LAT?p_auth=3lz7aFxe.
Treaty list for a specific State: Lithuania, https://www.coe.int/en/web/conventions/full-list/-/conventions/treaty/country/LIT?p_auth=0STKVh0G.
Typescript of the 7th sitting of the Sejm of the Republic of Poland 12.09.1989, http://orka2.sejm.gov.pl/StenogramyX.nsf/0/C1A9EFDB6FC44E01C1257D20002CC6FE/$file/007_000006777.pdf.
Typescript of the 23th sitting of the Sejm of the Republic of Poland 8–9.03.1990, http://orka2.sejm.gov.pl/StenogramyX.nsf/0/FDFE2BEE49FEAE19C1257D20002CC70E/$file/023_000007495.pdf.
Vilka I., Latvia: experiments and reforms in decentralization [in:] eds. F. Hendriks, A. Lidström, J. Loughlin, The Oxford Handbook of Local and Regional Democracy in Europe, Oxford 2011.
Wienen J. (ed.), Local democracy in Estonia, 19th Session of the Chamber of Local Authorities, CPL(19)5; 7.10.2010, https://rm.coe.int/1680718a3c.
