Forma przebaczenia po sporządzeniu testamentu zawierającego wydziedziczenie. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 19 października 2018 r., III CZP 37/18
dr Robert Marek Paliwoda
adwokat
Forma przebaczenia po sporządzeniu testamentu zawierającego wydziedziczenie. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 19 października 2018 r., III CZP 37/18
Przedmiotem niniejszej glosy jest analiza zagadnienia formy dokonania przebaczenia przez testatora w sytuacji, w której uprzednio sporządził on testament zawierający wydziedziczenie uprawnionego do zachowku. Autor dokonuje w niej krytycznej analizy treści wyroku Sądu Najwyższego z 19 października 2018 r., kwestionując wyrażone tam stanowisko, odnoszące się do możliwości przebaczenia przez spadkodawcę uprawnionemu do zachowku także po wydziedziczeniu go w testamencie, w sytuacji gdy przebaczenie nie znajdzie swojego odzwierciedlenia w treści sporządzonego testamentu.
Słowa kluczowe: spadkowe prawo, wydziedziczenie, przebaczenie przez spadkodawcę, forma przebaczenia, odwołanie testamentu
dr Robert Marek Paliwoda
advocate
The Form of Forgiveness after the Testator Disinherited a Person in the Will. Commentary on Resolution of the Supreme Court - Civil Chamber of 19 October 2018, III CZP 37/18
This commentary contains an analysis of the question of the form in which the testator expresses forgiveness in a situation when previously they had drawn up a will providing for disinheritance of a person entitled to a legitim. In the commentary, the author makes a critical analysis of the contents of Supreme Court judgment dated 19 October 2018, challenging the view expressed in the judgment, namely that it is possible for the testator to forgive a person entitled to legitim even after said person was disinherited in the will, when the forgiveness is not reflected in the contents of the will.
Keywords: succession/inheritance law, disinheritance, testator’s forgiveness, form of forgiveness, revocation of a will/testament
Bibliografia:
Borysiak W. [w:] Komentarz do kodeksu cywilnego, t. III, Spadki, red. K. Osajda, Warszawa 2013.
Gwiazdomorski J., Glosa do uchwały z 14.06.1971 r., III CZP 24/71, „Nowe Prawo” 1972/10.
Kordasiewicz B. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 10, Prawo spadkowe, red. B. Kordasiewicz, Warszawa 2013.
Kosik J. [w:] System Prawa cywilnego, t. 4, Prawo spadkowe, red. J.St. Piątowski, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1986.
Krupa K., Wydziedziczenie w prawie polskim [w:] Prace z prawa cywilnego, red. E. Skowrońska-Bocian, Warszawa 2010.
Księżak P., Przebaczenie w polskim prawie cywilnym, „Państwo i Prawo” 2006/11.
Niedośpiał M., Testament. Zagadnienia ogólne testamentu w polskim prawie cywilnym, Kraków–Poznań 1993.
Oszkinis B., Paliwoda R.M., Powództwo o ustalenie prawa do wydziedziczenia w prawie polskim – de lege lata, „Studia Prawnicze PAN” 2012/4.
Paliwoda R.M., Dopuszczalność dokonywania wydziedziczenia częściowego w polskim prawie spadkowym, „Monitor Prawniczy” 2013/7.
Piątowski J. St,, Kawałko A., Witczak H. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 10, Prawo spadkowe, red. B. Kordasiewicz, Warszawa 2013.
Pietrzykowski J. [w:] Komentarz do kodeksu cywilnego, red. Z. Resich, Warszawa 1972.
Pogonowski M., Wydziedziczenie. Zarys problematyki, „Rejent” 2005/4.
Stecki L.[w:] Kodeks cywilny z komentarzem, red. J. Winiarz, Warszawa 1980.
Tabęcki C., Zachowek według kodeksu cywilnego, „Nowe Prawo” 1965/10.
Wilejczyk M., Cywilnoprawne znaczenie przebaczenia, „Studia Prawnicze” 2013/1.
Witczak H., Wyłączenie od dziedziczenia na mocy orzeczenia sądu, Warszawa 2013.
Załucki M., Wydziedziczenie w prawie polskim na tle porównawczym, Warszawa 2010.
prof. dr hab. Mirosław Nesterowicz
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Odpowiedzialność cywilna szpitala za nieprawidłowe stosowanie leku. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 8 lipca 2016 r., I ACa 360/16
Sąd przyjął odpowiedzialność za szkodę doznaną przez małoletnie dziecko – uszkodzenie słuchu na skutek nieprawidłowego stosowania leku. Ponadto orzekł, że blankietowe oświadczenie (carte blanche), w którym rodzice wyrazili zgodę na leczenie dziecka, bez uzyskania informacji o planowanej terapii i ryzyku zabiegu oraz o ryzyku związanym ze stosowaniem leku, stanowi naruszenie praw pacjenta i uzasadnia przyznanie poszkodowanemu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.
Słowa kluczowe: cywilne prawo, zobowiązania, odpowiedzialność cywilnoprawna szpitala, stosowanie leku, prawa pacjenta, carte blanche na leczenie, zadośćuczynienie za krzywdę
prof. dr hab. Mirosław Nesterowicz
the Nicolaus Copernicus University in Toruń
Hospital’s Civil Liability for Faulty Administration of a Drug. Commentary on Judgment of the Court of Appeal in Krakow of 8 July 2016, I ACa 360/16
The court held the hospital liable for the damage suffered by a minor child – hearing damage – in consequence of faulty administration of a drug. Furthermore, it adjudicated that a blank consent form (carte blanche) in which the parents expressed their consent for the child to receive medical treatment, without having received any information on the planned therapy, the risk involved in the procedure or the risk related to administering the drug constitutes a breach of the patient’s rights and justifies awarding the injured person damages for non-pecuniary loss.
Keywords: civil law, obligations, hospital’s civil liability, administering drugs, patient’s rights, carte blanche for medical treatment, damages for non-pecuniary loss
Bibliografia:
Bagińska E., Odpowiedzialność za produkt w USA, Toruń 2000.
Boratyńska M., Konieczniak P., Prawa pacjenta, Warszawa 2001.
Boratyńska M., Wolny wybór. Gwarancje i granice prawa pacjenta do samodecydowania, Warszawa 2012.
Bujny J., Prawa pacjenta. Między autonomią a paternalizmem, Warszawa 2007.
Gęsicka D., Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez produkty lecznicze – zagadnienia wybrane, „Prawo i Medycyna” 2013/3–4.
Justyński T., Poczęcie i urodzenie dziecka jako źródło odpowiedzialności cywilnej, Kraków 2003.
Karkowska D., Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Komentarz, Warszawa 2010.
Kubicki L. (red.), Prawo medyczne, Wrocław 2003.
Malczewska M. [w:] Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Komentarz, red. E. Zielińska, Warszawa 2014.
Michałowska K., Informowanie pacjenta w polskim prawie medycznym, „Prawo i Medycyna” 2003/13.
Nelson-Jones R., Burton F., Medical Negligence Case Law, Londyn 1990.
Nesterowicz M., Prawo medyczne, Toruń 2016.
Nesterowicz M., Odpowiedzialność cywilna lekarza, szpitala, apteki, producenta i państwa za szkody wyrządzone przez leki, „Prawo i Medycyna” 2004/14.
Nesterowicz M., Glosa do wyroku SN z 14.11.1972 r., I CR 463/72, „Nowe Prawo” 1975/4.
Nesterowicz M., Glosa do wyroku SA w Białymstoku z 27.10 .2004 r., I ACa 575/04, „Prawo i Medycyna” 2008/3.
Nesterowicz M., Glosa do wyroku SN z 27.04.2012 r., V CSK 142/11, OSP 2013/6, poz. 61.
Nesterowicz M., Glosa do wyroku SA w Łodzi z 8.07.2015 r., I ACa 63/15, OSP 2016/11, poz. 106.
Nesterowicz M., Regulacja prawna leków w USA, „Polski Tygodnik Lekarski” 1983/35.
Niemczyk S., Łazarska A., Materialnoprawne elementy aktu zgody pacjenta w ujęciu prawnym i medycznym, „Prawo i Medycyna” 2005/2.
Sośniak M., Cywilna odpowiedzialność lekarza, Warszawa 1989.
Śliwka M., Prawa pacjenta w prawie polskim na tle prawnoporównawczym, Toruń 2010.
Świderska M., Zgoda pacjenta na zabieg leczniczy, Toruń 2007.
Świderska M., Obowiązek informacji i zgoda pacjenta na zabieg medyczny w prawie francuskim, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2003/4.
Dawid Michał Marko
aplikant adwokacki, absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego
ORCID: 0000-0001-9578-7405
Milczące rozpatrzenie reklamacji zgodnie z wolą klienta przez podmiot rynku finansowego. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 13 czerwca 2018 r., III CZP 113/17
Podejmując się analizy komentowanej uchwały, autor wskazuje, że jakkolwiek jej teza zasługuje na aprobatę, to jednak uzasadnienie nakłania do poczynienia uwag uzupełniających, związanych z wykładnią art. 8 ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i Rzeczniku Finansowym, przewidującego sankcję za nieterminowe złożenie odpowiedzi na reklamację przez podmiot rynku finansowego. Identyfikując skutki cywilnoprawne związane z tymże obowiązkiem, autor wskazuje na instytucję domniemania prawnego uznania długu, co na gruncie prawa materialnego skutkuje przerwaniem biegu terminu przedawnienia roszczenia wskazanego w reklamacji, a na gruncie proceduralnym przejawia się w postaci zmiany rozkładu ciężaru dowodu w postępowaniu sądowym. Autor zauważa także, że jeśli gwarancje ustawy reklamacyjnej mają być rzeczywiste, negatywna odpowiedź na reklamację powinna w sposób wyraźny nawiązywać do argumentacji przedstawionej przez klienta w jego reklamacji i w sposób merytoryczny, wszechstronny oraz uporządkowany prezentować stanowisko podmiotu rynku finansowego wobec treści reklamacji. Brak tego rodzaju treści skutkuje uznaniem, że pismo nie stanowi odpowiedzi na reklamację, co powinno prowadzić do stwierdzenia uchybienia terminowi jej udzielenia.
Słowa kluczowe: reklamacja, odpowiedź na reklamację, podmiot rynku finansowego, skutki cywilnoprawne nieudzielenia odpowiedzi na reklamację
Dawid Michał Marko
trainee advocate, graduate of the Faculty of Law and Administration of the University of Gdańsk
ORCID: 0000-0001-9578-7405
Tacit Grant of Customer Complaint by a Financial Market Entity. Commentary on Resolution of the Supreme Court – Civil Chamber of 13 June 2018, III CZP 113/17
The author supports the operative part of the commented resolution, but points out that the statement of reasons requires some supplementary remark on the interpretation of Article 8 of the Act on Examination of Complaints by Financial Market Entities and on the Financial Ombudsman. This article provides for a sanction for a financial market entity’s late answer to a complaint. While identifying the civil law consequences relating to this obligation, the author points out to the legal presumption of recognition of a debt, which – in substantive law terms – interrupts the period of limitation of the claim stated in the complaint and in the procedural aspect leads to reversal of the burden of proof in civil proceedings. Moreover, the author emphasises that if the guarantees contained in the Complaint Act are to remain real, a response letter turning down the complaint should contain clear references to the customer’s argumentation and present the financial market entity’s position with a factual, comprehensive, and systematic justification. A response letter lacking such elements is treated as failure to respond to the complaint, from which it should be concluded that the time limit for responding to a complaint was not observed.
Keywords: customer complaint, complaint response letter, financial market entity, civil law consequences of the failure to respond to customer complaint
Bibliografia:
Gajda-Roszczynialska K., Sprawy o ochronę indywidualnych interesów konsumentów w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2012.
Gutowski M., Zasada kauzalności czynności prawnych w prawie polskim, „Państwo i Prawo” 2006/4.
Kordasiewicz B. [w:] System prawa prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, Warszawa 2008.
Kowalewski E., Ziemiak M.P., W sprawie wykładni art. 8 ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym, „Przegląd Prawa Handlowego” 2018/10.
Marko D.M., Obowiązek udzielenia odpowiedzi na reklamację przez podmioty rynku finansowego i jego cywilnoprawne skutki, „Przegląd Sądowy” 2018/11–12.
Pyziak-Szafnicka M., Uznanie długu, Warszawa 1996.
prof. dr hab. Andrzej Jakubecki
Katedra Postępowania Cywilnego i Międzynarodowego Prawa Handlowego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
ORCID: 0000-0001-9073-4371
Stosowanie art. 174 § 1 i § 2 k.p.c. w postępowaniu o stwierdzenie zasiedzenia. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 25 maja 2018 r., I CSK 673/17
Glosator aprobuje stanowisko Sądu Najwyższego, zgodnie z którym przepisy o zawieszeniu postępowania ze względu na śmierć strony nie mają zastosowania w sytuacji, w której nastąpiło prawomocne zakończenia postępowania. Sąd nie może bowiem uchylić orzeczenia (art. 174 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego), jeżeli zostało ono wydane w prawomocnie zakończonym postępowaniu. W glosie zwrócono uwagę, że stwierdzenie zasiedzenia odbywa się w postępowaniu nieprocesowym. Przepisy o zawieszeniu procesu stosuje się tu z daleko idącymi modyfikacjami, a w szczególności śmierć uczestnika postępowania nieprocesowego nie stanowi obligatoryjnej podstawy zawieszenia postępowania.
Słowa kluczowe: postępowanie cywilne, zawieszenie postępowania z powodu śmierci wnioskodawcy, uchylenie orzeczenia po śmierci uczestnika postępowania, postępowanie o stwierdzenie zasiedzenia
prof. dr hab. Andrzej Jakubecki
Chair of Civil Procedure and International Trade Law, Faculty of Law and Administration, Maria Curie-Sklodowska University in Lublin
ORCID: 0000-0001-9073-4371
Application of Article 174(1) and (2) of the Code of Civil Procedure in Proceedings for Declaration of Acquisitive Prescription. Commentary on Decision of the Supreme Court - Civil Chamber of 25 May 2018, I CSK 673/17
The commentator approves of the position of the Supreme Court that the provisions regulating a stay of proceedings due to the death of the party do not apply where civil proceedings have ended with a final and non-revisable decision. The court may not reverse its decision (Article 174(2) of the Code of Civil Procedure) where the same is rendered in the proceedings that have been ended with a legally binding judgment. The commentary indicates that acquisitive prescription is declared in non-contentious proceedings. In this context, the provisions on stay of proceedings should apply with far-reaching modifications; in particular, the death of the participant of such proceedings does not constitute grounds for an obligatory stay of the proceedings.
Keywords: civil proceedings, stay of proceedings due to the applicant’ death, setting aside a judgment after the death of a participant of proceedings, proceedings for declaration of acquisitive prescription
Bibliografia:
Broniewicz W., Następstwo procesowe w polskim procesie cywilnym, Warszawa 1971.
Dobrzański B. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. Z. Resich, W. Siedlecki, t. I, Warszawa 1975.
Dydyk B., Problematyka uczestnictwa w postępowaniu o stwierdzenie zasiedzenia, „Ius Novum” 2008/2.
Góra-Błaszczykowska A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. A. Góra-Błaszczykowska, t. I, Warszawa 2016.
Grzegorczyk P. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. T. Ereciński, t. II, Warszawa 2016.
Jakubecki A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. H. Dolecki, T. Wiśniewski, t. I, Warszawa 2013.
Jędrzejewska M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. J. Jodłowski, K. Piasecki, t. 1, Warszawa 1989.
Karaim J., Zawieszenie postępowania cywilnego w postępowaniu procesowym, Kraków 1998.
Klimkowicz J., Glosa do postanowienia SN z dnia 7 czerwca 1972 r., III CRN 105/72, OSPiKA 1974/11.
Kłos M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. A. Marciniak, K. Piasecki, t. II, Warszawa 2016.
Korzan K., Postępowanie nieprocesowe, Warszawa 2004.
Krajewski J., Postępowanie nieprocesowe, Toruń 1973.
Kruszelnicki Ś., Kodeks postępowania cywilnego z komentarzem, Poznań 1938.
Laskowska A., Zawieszenie postępowania rozpoznawczego w sprawach cywilnych, Warszawa 2009.
Laskowska-Hulisz A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. K. Piasecki, A. Marciniak, t. I, Warszawa 2016.
Rylski P., Uczestnik postępowania nieprocesowego – zagadnienia konstrukcyjne, Warszawa 2017.
W. Siedlecki, Glosa do orzeczenia SN z 1.10.1949 r., C. 1283/49, „Państwo i Prawo” 1950/2.
dr hab. Tomasz Justyński
Profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, LL.M.
ORCID: 0000-0003-0270-4178
Kontakty z dorosłym ubezwłasnowolnionym dzieckiem. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 17 maja 2018 r., III CZP 11/18
Glosator zgadza się ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, że w prawie polskim nie jest dopuszczalne przymusowe uregulowanie przez sąd kontaktów z dorosłym dzieckiem na podstawie przepisów normujących prawo do kontaktów z dzieckiem. Przepisy te dotyczą bowiem wyłącznie dzieci i przestają być relewantne, gdy stają się one pełnoletnie.
Z kolei uregulowania dotyczące opieki nad ubezwłasnowolnionymi osobami pełnoletnimi nie stwarzają wyjątku w tym zakresie. Brak tu odesłania do przepisów o kontaktach z dzieckiem kreującego podstawę do ich „rozciągnięcia” na osoby dorosłe.
Wbrew stanowisku Sądu Najwyższego nie oznacza to jednak, że w prawie polskim nie jest możliwe ustanowienie kontaktów z dorosłym ubezwłasnowolnionym dzieckiem poddanym opiece na innych podstawach prawnych. Autor wskazuje dwie „ścieżki uregulowania” kontaktów. Po pierwsze, chodzi o możliwość wydania zarządzeń związanych z nieprawidłowym wykonywaniem opieki przez opiekuna zabraniającego kontaktów leżących w interesie podopiecznego. Po drugie, prawo do kontaktów albo inaczej: prawo do osobistych relacji z kimkolwiek (a więc z drugim człowiekiem: także gdy nie jest on dzieckiem) może stanowić chronione prawem dobro osobiste (art. 23 Kodeksu cywilnego). Autor podkreśla, że także ten aspekt może mieć in casu praktyczne znaczenie.
De lege ferenda glosator proponuje uzupełnienie uregulowań dotyczących opieki o przepis wprost odsyłający do regulacji kontaktów z dzieckiem. Jego zdaniem wzmocniłoby to wydatnie pozycję prawną rodziców i ułatwiło orzekanie.
Słowa kluczowe: cywilne prawo, ubezwłasnowolnienie, opieka, kontakt rodziców z dzieckiem
dr hab. Tomasz Justyński
professor of the Nicolaus Copernicus University in Toruń, LL.M
ORCID: 0000-0003-0270-4178
Contacts with an Adult Incapacitated Child. Commentary on Resolution of the Supreme Court - Civil Chamber of 17 May 2018, III CZP 11/18
The commentator shares the view expressed by the Supreme Court that the Polish law does not permit compulsory regulation by a court of a person’s contacts with an adult child on the basis of provisions that govern the right to contacts with a child. These provisions concern only minor children and cease to apply upon the child reaching majority.
On the other hand, regulations concerning care of incapacitated adult persons do not provide for any exceptions in this regard. They do not contain any references to provisions on contacts with a minor child that might constitute the grounds for ‘extending’ their application to adults.
Contrary to the Supreme Court’s view, this does not mean, however, that in the Polish law it is impossible to establish contacts with an adult incapacitated child who is in care, referring to a different legal basis. The author indicates two ‘regulation paths’ concerning contacts. The firstly one is the possibility of issuing injunctions connected with improper provision of care by the guardian, who prohibits contacts that are in the interest of the person in care. Secondly, the right to contacts, or in other words the right to personal relationships with anyone (any other person, even when the person is not a child) may be a personal interest protected by law (Article 23 of the Polish Civil Code). The author stresses that also this aspect may have a practical importance in the case at hand.
De lege ferenda, the commentator suggests supplementing the regulations on care with a provision referring directly to the regulations on determining contacts with children. In the commentator’s view, this would greatly reinforce the legal position of the parents, while facilitating adjudication.
Keywords: civil law, incapacitation, care, parents’ contacts with children
Bibliografia:
Justyński T., Prawo rodzica do osobistych kontaktów z dzieckiem (w judykaturze niemieckiej), „Rodzina i Prawo” 2006/1.
Justyński T., Parental Alienation Syndrome (PAS) w świetle prawa i judykatury niemieckiej [w:] Księga jubileuszowa Prof. dr. hab. Tadeusza Smyczyńskiego, red. M. Andrzejewski, Toruń 2008.
Justyński T., W sprawie opieki naprzemiennej, „Rodzina i Prawo” 2011/19.
Justyński T., Prawo do kontaktów z dzieckiem w prawie polskim i obcym, Warszawa 2011.
Płonka E., Strzebińczyk J., Osobista styczność dziadków z małoletnimi wnukami, „Nowe Prawo” 1981/5.
mgr Krzysztof Kmąk
doktorant, Uniwersytet Jagielloński, aplikant prokuratorski
ORCID: 0000-0002-7173-1076
Sekwencja kar z art. 37b k.k. a wymiar kary łącznej. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 29 maja 2018 r., II KK 155/18
Glosa dotyczy wyroku Sądu Najwyższego, w którym skład orzekający dokonał charakterystyki konstrukcji art. 37b Kodeksu karnego, twierdząc, iż pozwala on wymierzyć jedną karę, a także określił zasady orzekania kary łącznej, gdy karami podlegającymi łączeniu są kary wymierzone na podstawie art. 37b Kodeksu karnego, (uznając, że należy wówczas stosować art. 87 § 2 k.k.). Argumentacja sądu budzi wątpliwości w świetle art. 32 Kodeksu karnego, który nie wyodrębnia nowego rodzaju kary określonej w art. 37b Kodeksu karnego i przepisów regulujących wymiar kary łącznej (nieprzewidujących specjalnych reguł w zakresie łączenia kar z art. 37b Kodeksu karnego).
Słowa kluczowe: prawo karne, pozbawienie wolności, ograniczenie wolności, kara łączna, kary podlegające łączeniu
mgr Krzysztof Kmąk
doctoral student, Jagiellonian University, trainee prosecutor
ORCID: 0000-0002-7173-1076
Sequence of Penalties under Article 37b of the Criminal Code and the Length of the Aggregate Penalty. Commentary on Judgment of the Supreme Court – Criminal Chamber of 29 May 2018, II KK 155/18
This commentary concerns the judgment of the Supreme Court in which the Court characterized the construction of Article 37b of the Penal Code, claiming that it allowed imposing a single penalty, and defined the rules of imposing an aggregate penalty, when penalties eligible for aggregation were imposed pursuant to Article 37b of the Penal Code (holding that in that case Article 87(2) of the Penal Code should be applied). The Court’s argumentation is questionable due to Article 32 of the Penal Code, which it does not distinguish the new type of penalty specified in Article 37b of the Penal Code, and the provisions which regulate aggregate penalties (and which do not provide for special rules in matters of aggregation of penalties from Article 37b of the Penal Code).
Keywords: penal law, imprisonment, limitation of liberty, aggregate penalty, penalties eligible for aggregation
Bibliografia:
Bielski M., Zasady wymiaru kary łącznej [w:] Nowelizacja prawa karnego 2015. Komentarz, red. W. Wróbel, Kraków 2015.
Giezek J. [w:] Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, red. J. Giezek, Warszawa 2012.
Grześkowiak A., Kara mieszana w polskim prawie karnym, „Studia Prawnicze KUL” 2015/3.
Jezusek A., Sekwencja kary pozbawienia wolności i kary ograniczenia wolności jako reakcja na popełnienie przestępstwa (art. 37b k.k.), „Państwo i Prawo” 2017/5.
Kardas P. [w:] Kodeks karny. Część ogólna, t. 1, cz. 2: Komentarz do art. 53–116, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2016.
Kardas P., Przesłanki i nowy model orzekania kary łącznej [w:] Nowelizacja prawa karnego 2015. Komentarz, red. W. Wróbel, Kraków 2015.
Kardas P., Wymiar kary łącznej [w:] System Prawa Karnego, t. 5: Nauka o karze. Sądowy wymiar kary, red. T. Kaczmarek, Warszawa 2017.
Kmąk K., Sankcje kumulatywne od 1 lipca 2015 r. – rozważania na tle ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, „Prokuratura i Prawo” 2018/10.
Kokot R., Podstawy stosowania kar wolnościowych w kodeksie karnym z 1997 r. po nowelizacji z 20 lutego 2015 r., „Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego” 2015, t. 37.
Kosonoga-Zygmunt J. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. R. A. Stefański, Warszawa 2018.
Lachowski J. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. V. Konarska-Wrzosek, Warszawa 2018.
Majewski J. [w:] Kodeks karny. Część ogólna, t. 1, cz. 1: Komentarz do art. 1–52, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2016.
Majewski J., Kodeks karny. Komentarz do zmian 2015, Warszawa 2015.
Małecki M., Glosa do wyroku SN z dnia 16 grudnia 2016 r., II KK 295/16, „Gdańskie Studia Prawnicze – Przegląd Orzecznictwa” 2018/1.
Małecki M., Sekwencja krótkoterminowej kary pozbawienia wolności i kary ograniczenia wolności (art. 37b k.k.) – zagadnienia podstawowe, „Palestra” 2015/7–8.
Małecki M., Ustawowe zagrożenie karą i sądowy wymiar kary [w:] Nowelizacja prawa karnego 2015. Komentarz, red. W. Wróbel, Kraków 2015.
Melezini M., Kara mieszana: nowy instrument reakcji prawnokarnej w polskim prawie karnym, „Ius Novum” 2017.
Stefańska B.J. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. M. Filar, Warszawa 2016.
Żółtek S. [w:] Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz do artykułów 1–116, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, Warszawa 2017.
dr Anna Marcinkowska
Prokurator Prokuratury Rejonowej w Krośnie, wykładowca Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury
ORCID: 0000-0003-1637-5424
Decyzyjność w sferze publicznej a odpowiedzialność karna za przestępstwo korupcji. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 26 kwietnia 2017 r., I KZP 18/16
Komentowane orzeczenie dotyczy osoby pełniącej funkcję publiczną, w rozumieniu art. 115 § 19 Kodeksu karnego i jej odpowiedzialności za przestępstwo korupcyjne. Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, że osoba odpowiadająca za przetarg i zatrudniona w szpitalu odpowiada za przestępstwo korupcyjne, gdy szpital dysponuje środkami publicznymi. Kolejnym źródłem odpowiedzialności jest okoliczność, że przeprowadzenie postępowania przetargowego regulowane jest na podstawie ustawy. Rozważania Sądu Najwyższego dotyczyły również dotychczasowego orzecznictwa odnośnie do odpowiedzialności karnej za przestępstwo z art. 228 Kodeksu karnego. Przedstawiono także w skrócie najważniejsze poglądy, które dotyczyły kręgu osób mogących ponosić odpowiedzialność za przestępstwa korupcyjne.
Słowa kluczowe: prawo karne, zatrudnienie w jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi oraz określenie lub uznanie przez ustawę uprawnień i obowiązków w zakresie działalności publicznej jako przesłanki determinujące przypisanie osobie statusu osoby pełniącej funkcję publiczną, korupcja
dr Anna Marcinkowska
prosecutor of the District Prosecutor’s Office in Krosno, lecturer of the National School of the Judiciary and Public Prosecution
ORCID: 0000-0003-1637-5424
Decision-Making Powers in the Public Sphere and Criminal Liability for the Offence of Corruption. Commentary on Decision of the Supreme Court - Criminal Chamber of 26 April 2017, I KZP 18/16
The commented judgment refers to a person who performs a public function according to Article 115(19) of the Penal Code and his/her responsibility for corruption. The Supreme Court took the view that the person who is responsible for a tender and is employed in a hospital is liable for corruption when there are public funds at the hospital’s disposal. The next source of the responsibility is the fact that the tendering procedure is regulated by statutory law. The reflections of the Supreme Court concerned also existing case law on criminal responsibility for the offence defined in Article 228 of the Penal Code. There was also a concise presentation of the most important views concerning the group of people who could be held responsible for the offence of corruption.
Keywords: penal law, employment at an organizational unit that uses public funds and determination or recognition in a statute of the rights and duties in the field of public activity as decisive reasons for granting a person the status of a person holding a public function, corruption
Bibliografia:
Bojarski M., Filar M., Filipkowski W., Hofmański P., Kalitowski M., Kamieński A., Paprzycki L.K., Pływaczewski E., Radecki W., Sienkiewicz Z., Siwik Z., Stefański R.A., Tyszkiewicz L., Wąsek A., Wilk L., Kodeks karny. Komentarz, red. O. Górniok, Warszawa 2004.
Giezek J. (red.), Kodeks karny. Część ogólna, Warszawa 2012.
Kanty T., Glosa do postanowienia SN z dnia 30.09.2010 r,. I KZP 16/10, LEX nr 603139.
Kardas P., Kontrowersje wokół pojęcia „osoba pełniąca funkcję publiczną”. Rzecz o kreatywnej wykładni przyjmowanej w orzecznictwie oraz granicach zakresowych typu czynu zabronionego określonych w ustawie, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2011/2.
Kardas P., Zatrudnienie w jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi jako ustawowe kryterium wyznaczające zakres znaczeniowy pojęcia „osoba pełniąca funkcję publiczną”. Rozważania na tle modeli interpretacyjnych prezentowanych w piśmiennictwie karnistycznym oraz orzecznictwie Sądu Najwyższego, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2005/1.
Kosikowski C., Finanse publiczne i prawo finansowe. Zagadnienia egzaminacyjne i seminaryjne, Warszawa 2013.
Kosikowski C., Ustawa o finansach publicznych. Komentarz, LEX/el. 2011.
Majewski J. [w:] Kodeks karny. Część ogólna, t. I, red. A. Zoll, Warszawa 2012.
Marcinkowska A., Lekarz jako osoba pełniąca funkcję publiczną, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2014/1.
Mozgawa M. (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2013.
Skorupka J, Glosa do uchwały SN z dnia 28.03.2002 r., I KZP 35/01, OSP 2003/1.
Skorupka J., Przestępstwo korupcji gospodarczej z art. 296(a) k.k., „Palestra” 2005/5–6.
Stefański R.A., Przegląd uchwał Izby Karnej Sądu Najwyższego w zakresie prawa karnego materialnego, prawa karnego wykonawczego, prawa karnego skarbowego i prawa wykroczeń za 2010 r., „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 2002/1.
Rodzeń R., Osobista odpowiedzialność karna osób fizycznych za naruszenie prawa antymonopolowego przy realizacji przetargów, http://serwisprawa.pl.
Zawłocki R., Osoba pełniąca funkcję publiczną jako sprawca przestępstwa łapownictwa biernego z art. 228 § 1 k.k. Glosa do uchwały SN z 28.03.2002 r., I KZP 35/01, „Monitor Prawniczy” 2002/10.
dr Ariadna H. Ochnio
Instytut Nauk Prawnych, Polska Akademia Nauk
ORCID: 0000-0003-1957-6942
Niezgodność przepisów wykonawczych dotyczących ustalania autentyczności znaków pieniężnych z przepisami Kodeksu postępowania karnego dotyczącymi opiniowania przez biegłych. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 2 sierpnia 2018 r., II AKa 205/18
Według poglądu zaprezentowanego w wyroku ekspertyza Narodowego Banku Polskiego nie może zastąpić opinii biegłego w postępowaniu karnym w kwestii oceny autentyczności znaków pieniężnych. Stanowisko Sądu wspiera związek uzyskiwania opinii biegłego w postępowaniu karnym z gwarancjami uczestników tego postępowania. Gwarancje te nie dotyczą jednak sporządzania ekspertyzy przez Narodowy Bank Polski na wniosek organów Policji. Rozważania Sądu należy rozszerzyć poprzez odniesienie się do pierwotnej przyczyny, która zakłóciła przebieg postępowania karnego w rozpatrywanej sprawie, czyli przepisów wykonawczych regulujących obowiązki Narodowego Banku Polskiego i Policji dotyczących postępowania z zatrzymanymi znakami pieniężnymi, które są niezgodne z przepisami ustawowymi Kodeksu postępowania karnego i które nie mogą zostać uznane za lex specialis.
Słowa kluczowe: postępowanie karne, przesłanki zobowiązujące do zasięgnięcia opinii biegłego, zakaz zastępowania opinii biegłego innymi dowodami, opinia co do autentyczności znaków pieniężnych
dr Ariadna H. Ochnio
Institute of Law Studies, Polish Academy of Sciences
ORCID: 0000-0003-1957-6942
Non-compliance of Implementing Provisions Regarding the Authenticity of Legal Tender with Provisions of the Code of Criminal Procedure on Expert Opinions. Commentary on Judgment of the Court of Appeal in Warsaw of 2 August 2018, II AKa 205/18
The judgment presents the view that an opinion of the National Bank of Poland cannot replace an expert's opinion in criminal proceedings in the context of assessing the authenticity of legal tender. The position of the Court confirms the link of the expert's opinion in criminal proceedings with procedural guarantees for participants of such proceedings. However, these guarantees do not apply to the preparation of opinions by the National Bank of Poland at the request of the Police. The Court’s considerations should be extended by referring to the original cause that disturbed the course of criminal proceedings, i.e. that the implementing provisions regulating the duties of the National Bank of Poland and the Police regarding the seized legal tender, which are inconsistent with the statutory provisions of the Code of Criminal Procedure and which cannot be regarded as lex specialis.
Keywords: criminal proceedings, conditions in which an expert opinion is mandatory, inadmissibility to substitute expert opinion with other evidence, opinion on the authenticity of legal tender
Bibliografia:
Cyman D., Elektroniczne instrumenty płatnicze a bezpieczeństwo uczestników rynku finansowego, Warszawa 2013.
Kulicki M. (red.), Kwiatkowska-Darul V., Stępka L., Kryminalistyka. Wybrane zagadnienia teorii i praktyki śledczo-sądowej, Toruń 2005.
Skorupka J., Implementacja prawa wspólnotowego dotyczącego ochrony euro przed fałszowaniem, „Prokuratura i Prawo” 2005/6.
Skorupka J., Pojęcie pieniądza w przestępstwie z art. 310 k.k., „Prokuratura i Prawo” 2007/7–8.
Główny Urząd Statystyczny, Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2017, Warszawa 2017.
dr Krzysztof Piotr Sokołowski, LL.M.
adwokat
ORCID: 0000-0002-4790-1469
Rozwiązanie stosunku pracy z asystentem sędziego - Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 7 czerwca 2016 r., II PK 132/15
Glosowany wyrok dotyczy kwestii dość specyficznych, mianowicie przesłanek zwolnienia z pracy asystenta sędziego. Wbrew stanowisku Sądu Najwyższego art. 13 ustawy z 16.09.1982 r. o pracownikach urzędów państwowych stosuje się odpowiednio do asystenta sędziego. Potwierdza to wykładnia językowa i celowościowa. Wyrok godzi także w art. 45 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, dopuszczając, by w sprawie orzekał sąd będący stroną. Wydaje się, że analogiczne stosowanie art. 44 i 49 Kodeksu postępowania cywilnego (czyli dopuszczenie wyłączenia całego sądu, a nie tylko poszczególnych sędziów) jest imperatywem konstytucyjnym, gdyż inaczej trudno jest myśleć o bezstronnym rozstrzygnięciu.
Słowa kluczowe: prawo pracy, pracownicy sądów i prokuratury, asystent sędziego, wypowiedzenie umowy o pracę, odpowiednie stosowanie przepisów, wyłączenie sędziego, wyłączenie sądu, analogia
dr Krzysztof Piotr Sokołowski, LL.M.
adwokat
ORCID: 0000-0002-4790-1469
Termination of Employment of Judges’ Assistants. Commentary on Judgement of the Supreme Court of 7 June 2016, II PK 132/15
The commented judgment concerns a fairly particular issue, namely the reasons for the termination of employment of judges’ assistants in Poland. Contrary to the Court’s opinion, Article 13 of the Act of 16 September 1982 on State Office Employees applies mutatis mutandis to judges’ assistants. This view is confirmed by literal and teleological interpretation. The judgment also infringes Article 45 of the Polish Constitution, since it allows a court, which is party to the lawsuit, to judge the case. It seems that Articles 44 and 49 of the Polish Code of Civil Procedure should be applied mutatis mutandis (i.e. in such case it is possible to exclude the whole court, rather than to recuse individual judges). It is a constitutional imperative, because otherwise it is would be impossible to guarantee an impartial court decision.
Keywords: labour law, employees of courts and prosecutors’ offices, judge’s assistant, termination of employment contract, application of provisions mutatis mutandis, recusal of a judge, disqualification of a court, analogy
Bibliografia:
Bachof O., Auslegung gegen den Wortlaut und Verordnungsgebung contra legem, „Juristen Zeitschrift“ 1963, s. 695.
Baran E., Ustanie stosunku pracy urzędników prokuratury, „Prokuratura i Prawo” 2007/12.
Brzozowski A., Kocot W.J., Skowrońska-Bocian E., Prawo cywilne. Część ogólna, Warszawa 2015.
Bydlinski P., Bürgerliches Recht I. Allgemeiner Teil, 4. Aufl., Wien 2007.
Forsthoff E., Rechtsstaat im Wandel, Stuttgart 1964.
Hofmański P., Zabłocki S., Elementy metodyki pracy sędziego w sprawach karnych, Kraków 2006.
Gifford K.H., How to Understand An Act of Parliament, 2nd ed., Melbourne 1967.
Sokołowski K.P., Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2010 r., I CSK 582/09, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2013/9, poz. 93.
Sokołowski K.P., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 2009 r., III CZP 21/09, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2010/6, poz. 60.
Sokołowski K.P., Odpowiedzialność uprawnionego do zachowku za legaty damnacyjne i polecenia według art. 998 § 1 k.c., „Rejent” 2015/7.
Kabat A., Komentarz do art. 19 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Lex/el. 2016.
Larenz K., Methodenlehre der Rechtswissenschaft, Berlin-Heidelberg-New York-London-Paris-Tokyo 1991.
Malinowski A. (red.), Logika dla prawników, Warszawa 2002.
Palandt O. (red.), Bürgerliches Gesetzbuch. Kommentar, 64. Aufl., München 2005.
Radwański Z. (red.), System prawa prywatnego, t. 1, Warszawa 2007, s. 469 Nb. 164.
Ramm Th., Auslegung und gesetzesändernde Rechtsfortbildung, „Arbeit und Recht“ 1962, s. 353.
Röhl K.F., Röhl,H.Ch., Allgemeine Rechtslehre, 3. Aufl., München 2008.
Siebert W., Die Methode der Gesetzesauslegung, Heidelberg 1958.
Sokołowski K.P., „Czyny niedozwolone” a „delikty” – zagadnienia terminologiczne, „Przegląd Prawniczy Uniwersytetu Warszawskiego” 2006/1.
Sokołowski K.P., „Następca prawny” w rozumieniu art. 1 ust. 3 i art. 5 ustawy z 29.07.2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, „Przegląd Sądowy” 2009/2.
Sokołowski K.P., Das Arbeitslosengeld II für Unionsbürger, „Zeitschrift für europäisches Sozial- und Arbeitsrecht” 2011, s. 378.
Sokołowski, K.P., Der Unionsbürger als Empfänger des Alg II, „Zeitschrift für europäisches Sozial- und Arbeitsrecht” 2015/11–12.
Sokołowski K.P., Die Abtretbarkeit der Sicherungsgrundschuld nach der Neuregelung durch das Risikobegrenzungsgesetz, „Juristische Rundschau” 2009, s. 311.
Sokołowski K.P., Die gemischte Schenkung. Eine dogmatische und rechtsvergleichende Analyse, München 2013.
Sokołowski K.P., Die Partei- und Prozessfähigkeit der Gesellschaft bürgerlichen Rechts, „Deutsch-Polnische Juristen-Zeitschrift” 2014/3.
Sokołowski K.P., Die Reallast – ausgewählte Probleme, „Zeitschrift für die notarielle Beratungs- und Beurkundungspraxis” 2011, s. 382.
Sokołowski K.P., Dobro osobiste w postaci herbu rodowego w polskim prawie cywilnym, „Rejent” 2014/6.
Sokołowski K.P., Effusum vel deiectum (art. 433 k.c.) a zalanie mieszkania, „Przegląd Sądowy” 2008/9.
Sokołowski K.P., Forma aktu notarialnego, uzupełnienie zachowku oraz ustalenie schedy spadkowej a negotium mixtum cum donatione, „Rejent’ 2011/4.
Sokołowski K.P., Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 2014 r., III CSK 280/13, „Orzecznictwo Sądów Polskich’ 2016/2, poz. 17.
Sokołowski K.P., Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 2011 r., I CSK 288/10, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2013/4, poz. 46.
Sokołowski K.P., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2013 r., III CZP 29/13, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2014/7–8, poz. 76.
Sokołowski K.P., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2013 r., III CZP 29/13, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2014/7–8, poz. 76.
Sokołowski K.P., Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 19 grudnia 2014 r., I ACa 1315/14, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2016/1, poz. 3.
Sokołowski K.P., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 2013 r., II CSK 486/12, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2016/3, poz. 27.
Sokołowski K.P., Ist die Reallast noch zeitgemäß?, „Zeitschrift für Immobilienrecht” 2011, s. 53.
Sokołowski K.P., Legitymacja wspólnoty mieszkaniowej co do roszczeń związanych z nieruchomością wspólną, „Rejent” 2012/5.
Sokołowski K.P., Los spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu po likwidacji spółdzielni mieszkaniowej, „Rejent“ 2012/9.
Sokołowski K.P., Manifestacja animi rem sibi habendi, „Przegląd Sądowy” 2014/10.
Sokołowski K.P., Nabycie nieruchomości przez Skarb Państwa na podstawie art. 713 Kodeksu Napoleona, „Rejent” 2016/4.
Sokołowski K.P., O bezprawiu legislacyjnym uwag kilka, „Przegląd Sądowy” 2016/3.
Sokołowski K.P., Parliamentary Sovereignty in the United Kingdom, „Przegląd Prawniczy Uniwersytetu Warszawskiego” 2009/3–4.
Sokołowski K.P., Posiadanie samoistne a zasiedzenie nieruchomości, „Państwo i Prawo” 2010/11, s. 76
Sokołowski, K.P., Rażąca nieekwiwalencja świadczeń a ważność sprzedaży nieruchomości, „Rejent” 2015/2, s. 87;
Sokołowski K.P., Tajne zarachowanie zapłaty i inne problemy art. 451 § 1 zd. 2 k.c., „Rejent” 2017/8.
Sokołowski K.P., Tollik M., Herb prawem podmiotowym Habsburgów, „Przegląd Sądowy” 2011/7–8, s. 40
Sokołowski K.P., Współwłaściciel zasiadujący całą nieruchomość i inne zagadnienia posiadania samoistnego, „Rejent” 2014/2.
Sokołowski K.P., Wyłączenie sędziego – glosa do postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 18 listopada 2011 r. (IV SA/Wr 353/11), „Przegląd Sądowy” 2015/2.
Sokołowski K.P., Założenie księgi wieczystej na podstawie art. 713 kodeksu Napoleona – Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 20.06.2012 r. (I CSK 220/12), „Przegląd Sądowy” 2015/10.
Sokołowski K.P., Zasiedzenie lokalu i budynku warszawskiego, „Przegląd Sądowy” 2011/2.
Sokołowski K.P., Zatajenie w akcie notarialnym części ceny nieruchomości a pozorność sprzedaży i negotium mixtum cum donatione, „Rejent” 2010/4.
Stawecki T., Winczorek P., Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa 2002.
Wajda D., Status prawny asystenta sędziego, „Przegląd Sądowy” 2006/2.
Wróblewski J., Rozumienie prawa i jego wykładnia, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1980.
dr Beata Bury
sędzia Sądu Rejonowego w Rzeszowie, wykładowca Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury
ORCID: 0000-0002-7437-1117
Dochodzenie roszczeń uzupełniających w związku z rozwiązaniem stosunku pracy. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 1 marca 2018 r., III PK 18/17
Przyjęta kwalifikacja niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę za lub bez wypowiedzenia jako nienależytego wykonania zobowiązania nie wyłącza roszczeń pracownika opartych na przepisach Kodeksu cywilnego regulujących czyny niedozwolone. Dochodzi w ten sposób do zbiegu podstaw odpowiedzialności: kontraktowej uregulowanej w Kodeksie pracy oraz deliktowej w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego.
Słowa kluczowe: umowa o pracę, wypowiedzenie umowy o pracę, rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia, roszczenia uzupełniające, czyn niedozwolony, zbieg podstaw odpowiedzialności
dr Beata Bury
judge of the District Court in Rzeszów, lecturer of the National School of the Judiciary and Public Prosecution
ORCID: 0000-0002-7437-1117
Pursuing Supplementary Claims in Connection with Termination of Employment. Commentary on Judgment of the Supreme Court - Labour Law, Social Security and Public Affairs Chamber of 1 March 2018, III PK 18/17
The accepted classification of unlawful termination of an employment contract with or without notice as improper performance of an obligation does not exclude the employee’s claims based on the Civil Code provisions concerning unlawful acts. Thereby, there is an overlap of grounds of liability: contractual liability governed by the Labour Code and tortious liability within the meaning of the Civil Code provisions.
Keywords: employment contract, termination of employment contract, termination of employment without notice, supplementary claims, tort, overlap of grounds for liability
Bibliografia:
Dral A., Powszechna ochrona trwałości stosunku pracy. Tendencje zmian, Warszawa 2009.
Mitrus L.[w:] Kodeks pracy. Komentarz, red. A. Sobczyk, Warszawa 2015.
Terpiłowska K., Glosa do uchwały 7 SN z 18 czerwca 2009 r., I PZP 2/09, OSP 2010/9, poz. 88.
Wagner B., Niektóre elementy regulujące stosunek pracy w projekcie Kodeksu pracy, Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2008/9.
dr hab. Teresa Liszcz
profesor Uniwersytetu im. Marii Curie-Skłodowskiej, sędzia Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku
Wysokość wynagrodzenia za czas zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy w związku z rozwiązaniem umowy o pracę za porozumieniem stron. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 6 marca 2018 r., II PK 86/17
Autorka aprobuje tezę Sądu Najwyższego rozumianą tak, że pracownik zwolniony z obowiązku świadczenia pracy w związku z rozwiązaniem umowy o pracę za porozumieniem stron ma prawo w okresie tego zwolnienia do wynagrodzenia co najmniej w wysokości wynagrodzenia gwarancyjnego wynikającego z przepisów prawa pracy. Jednakże w drodze porozumienia stron może być ustalona wysokość tego wynagrodzenia korzystniejsza dla pracownika. Glosatorka nie zgadza się natomiast z tezą, że to wynagrodzenie gwarancyjne powinno być ustalone na podstawie art. 81 § 1 Kodeksu pracy. Uważa, że należy je określać na podstawie stosowanych przez analogię przepisów dotyczących ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy.
Słowa kluczowe: rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron, zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy, wynagrodzenie za czas niewykonywania pracy
dr hab. Teresa Liszcz
professor of the Maria Curie-Sklodowska University, retired judge of the Constitutional Tribunal
Amount of Remuneration for the Period When a Person is Not Required to Work Their Notice in Connection with Termination of Employment Contract by Mutual Agreement. Commentary on Judgment of the Supreme Court - Labour Law, Social Security and Public Affairs Chamber of 6 March 2018, II PK 86/17
The author approves the operative part of the Supreme Court’s judgment understood to mean that an employee who is not required to work their notice in connection with termination of employment contract by mutual agreement has the right to remuneration for the period in question in the amount of at least half of the guaranteed remuneration resulting from the provisions of labour law. However, parties may also agree a higher remuneration for such employee. On the other hand, the commentator does not accept the statement that said guaranteed remuneration should be determined on the basis of Article 81(1) of the Labour Code. Instead, she believes that the remuneration should be determined on the basis of provisions on cash equivalent in lieu of holiday leave, applied by analogy.
Keywords: termination of employment contract by mutual agreement, not requiring a person to work their notice, remuneration for the period when the person was not required to work
Bibliografia:
Cudowski B., O modyfikacji długości okresu wypowiedzenia i zwolnieniu pracownika z obowiązku świadczenia pracy, „Monitor Prawa Pracy” 2014/6.
Iwulski J., Sanetra W., Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2003.
Jaśkowski K., Zwolnienie pracownika z obowiązku świadczenia pracy, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2016/3.
Józefowicz A., Świadczenie pracy a jej wykonywanie, „Nowe Prawo” 1977/4.
Kijowski A., Pracowniczy obowiązek gotowości do świadczenia pracy, Poznań 1978.
Korolec R., Przerwy w świadczeniu pracy, „Państwo i Prawo” 1966/7–8.
Liszcz T., Glosa do wyroku SN z dnia 5 lipca 2005 r., I PK 176/04, OSP 2007/1, poz. 4.
Prusinowski P., Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy – czynność jednostronna czy porozumienie stron, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2012/4.
Pudełko W., Glosa do wyroku SN z dnia 4 marca 2009 r., II PK 202/08, dotyczącego dopuszczalności zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2010/8.
Pudełko W., Glosa do wyroku SN z dnia 4 marca 2009 r., II PK 202/08, dotycząca dopuszczalności zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2010/8.
Święcicki M., Prawo pracy, Warszawa 1968.
Wagner B. [w:] Kodeks pracy. Komentarz, red. B. Wagner, Gdańsk 2009.
Wypych-Żywicka A. [w:] System prawa pracy, t. II, red. G. Goździewicz, Warszawa 2017.
dr hab. Iwona Sierocka
profesor Uniwersytetu w Białymstoku
ORCID: 0000-0003-1659-1717
Zwrot nienależnie pobranych świadczeń. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 maja 2018 r., I UK 138/17
Przedmiotem rozważań są zasady dotyczące zwrotu nienależnie pobranych świadczeń, zgodnie z przepisami ubezpieczeń społecznych, w szczególności ograniczeń w tym zakresie. Według Sądu Najwyższego Zakład Ubezpieczeń Społecznych może żądać zwrotu sum otrzymanych w ciągu ostatnich trzech lat (lub 12 miesięcy – w pewnych okolicznościach). Początkiem tego okresu jest dzień, do którego wypłacano nienależne świadczenie, natomiast decyzję w tej sprawie Zakład Ubezpieczeń Społecznych może wydać w terminie 5 lat od tej daty. Autor odniósł się także do kwestii odszkodowania zasądzonego przez sąd karny i wzajemnych relacji między odszkodowaniem z art. 72 § 2 k.k. a kwotą z tytułu nienależnie pobranych świadczeń.
Słowa kluczowe: ubezpieczenie społeczne, obowiązek zwrotu nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczenia społecznego, obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem (art. 72 § 2 Kodeksu karnego)
dr hab. Iwona Sierocka
professor of the University of Białystok
ORCID: 0000-0003-1659-1717
Return of Unduly Collected Benefits. Commentary on Judgement of the Supreme Court – Labour Law and Social Security Chamber of 17 May 2018, I UK 138/17
The subject of the article is the principles governing the return of unduly collected benefits according to the provisions on social security, particularly the limits of the obligation to repay the undue social security benefits. The Supreme Court held in the commentated judgment that the Social Security Institution [ZUS] can request repayment only of the sums received within the last three years (or – in certain circumstances – 12 months). According to the Court, the period starts on the day when the last undue benefits were paid. ZUS should issue a decision in this matter within five years of that day. The author also refers to the compensation awarded by the criminal court and to the issue of the mutual relationship between the compensation based on Article 72(2) of the Penal Code and the sum of the unduly collected benefits.
Keywords: social security, obligation to return unduly collected social security benefits, obligation to make right the loss caused by an offence (Article 72(2) of the Penal Code
Bibliografia:
Bartnicki M. [w:] K. Antonow, M. Bartnicki, Ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Komentarz, red. K. Antonów, Warszawa 2009.
Dodek W., komentarz do art. 84 ustawy [w:] Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych, red. J. Wantoch-Rekowski, Toruń-Warszawa 2007.
Maciejko W., Zwrotnie należnie pobranych świadczeń z zabezpieczenia społecznego, Przemyśl-Rzeszów 2011.
Rudnicki S. [w:] S. Dmowski, S. Rudnicki, Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga pierwsza. Część ogólna, Warszawa 2008.
Skupiński J. [w:] Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2013, s. 497.
Wolska A., Sytuacja prawna nabywcy wierzytelności o naprawienie szkody wyrządzonej przestępstwem w procesie karnym, „Prokuratura i Prawo” 2016/1.
dr Jan Chmielewski
adiunkt, Katedra Prawa Administracyjnego, Publicznego Gospodarczego i Handlowego, Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie
ORCID: 0000-0001-5818-7339
Dopuszczalność zmiany decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu w trybie art. 155 k.p.a. Glosa do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 15 lutego 2017 r., II SA/Po 743/16
Glosa obejmuje rozważania dotyczące prawnego charakteru decyzji o warunkach zabudowy oraz możliwości jej zmiany w trybie art. 155 Kodeksu postępowania administracyjnego. Autor glosy aprobuje stanowisko, zgodnie z którym tryb nadzwyczajny postępowania administracyjnego uregulowany w art. 155 Kodeksu postępowania administracyjnego może stanowić podstawę normatywną zmiany ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy. Glosator stara się wykazać, że ograniczanie stosowania tego trybu jedynie do decyzji wydawanych na podstawie uznaniowych norm kompetencyjnych z bezwzględnym wyłączeniem związanych aktów administracyjnych jest anachronizmem i pozostaje w sprzeczności z regulacjami konstytucyjnymi.
Słowa kluczowe: postępowanie administracyjne, prawny charakter decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania przestrzennego, uchylenie lub zmiana decyzji ostatecznej
dr Jan Chmielewski
assistant professor, Chair of Administrative, Public and Commercial Law, Kozminski University in Warsaw
ORCID: 0000-0001-5818-7339
Permissibility of Amending a Planning Approval under Article 155 of the Code of Administrative Procedure. Commentary on Judgment of the Provincial Administrative Court in Poznań of 15 February 2017, II SA/Po 743/16
The commentary contains reflections about the legal character of a planning approval and the possibility of its amendment under Article 155 of the Code of Administrative Procedure. The author of this commentary approves the view that the extraordinary administrative procedure regulated in Article 155 of the Code of Administrative Procedure may be the normative grounds for amendment of a final planning approval. The commentator attempts to demonstrate that restricting the application of this procedure only to decisions issued on the basis of discretionary competence norms, to the absolute exclusion of the related administrative instruments, is an anachronism and, moreover, it contradicts constitutional norms.
Keywords: administrative proceedings, legal character of a planning approval, overturning or amending a final decision
Bibliografia:
Gołaszewski P., Dopuszczalność zmiany (uchylenia) decyzji związanej w postępowaniu administracyjnym – uwagi krytyczne na tle orzecznictwa, „Monitor Prawniczy” 2012/19.
Goździewicz-Biechońska J., Decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (cechy szczególne), „Państwo i Prawo” 2010/2.
Kisiel W., Relacje między studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz decyzją o warunkach zabudowy (uwagi do glosy Jerzego Kopyry), „Samorząd Terytorialny” 2011/11.
Kotulski M., Zmiana lub uchylenie decyzji z zakresu pomocy społecznej, „Samorząd Terytorialny” 2008/3.
Oleś M., Fakultatywne działania administracji publicznej, Warszawa 2018.
Ziemski K.M., Indywidualny akt administracyjny – jego istota [w:] System Prawa Administracyjnego, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, t. 5, Prawne formy działania administracji, Warszawa 2013.
dr Marek Wikiński
adiunkt w Katedrze Prawa Uniwersytetu Technologiczno-Humanistycznego im Kazimierza Pułaskiego w Radomiu
ORCID: 0000-0002-5569-9205
Skutki nieuzupełnienia braków formalnych odwołania. Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 22 czerwca 2017 r., II GSK 845/17
W glosie autor porusza zagadnienie oceny do braków formalnych pisma stanowiącego odwołanie w postępowaniu administracyjnym. Podejście do braków formalnych pisma stanowiącego odwołanie od dawna wywołuje wątpliwości i (jak dotychczas) nie zostały one jednoznacznie rozstrzygnięte. Wątpliwości w orzecznictwie powstają przy próbach odpowiedzi na pytanie, czy przepis art. 64 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego, a przede wszystkim przewidziane w nim skutki nieuzupełnienia braków podania, mogą być stosowane także w odniesieniu do środków zaskarżenia składanych w toku postępowania administracyjnego. Autor glosy aprobuje stanowisko sądu wyrażone w glosowanym wyroku, że art. 134 zd. 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, zgodnie z którym organ odwoławczy stwierdza w drodze postanowienia niedopuszczalność odwołania oraz uchybienie terminu do jego wniesienia, nie odnosi się do sytuacji, w której odwołujący nie uzupełnił braków formalnych odwołania. Skoro zaś w świetle art. 63 § 1 k.p.a. pojęcie podania obejmuje także odwołanie, to należy uznać, że do omawianej sytuacji zastosowanie ma w pełni art. 64 k.p.a. W przekonaniu autora glosowanego wyroku środek w postaci ponaglenia na bezczynność, a następnie skarga do sądu administracyjnego w pełni zabezpiecza interes podmiotu sfery zewnętrznej przed autorytatywnym działaniem polegającym na pozostawieniu bez rozpoznania odwołania, które było dotknięte błędami formalnymi.
Słowa kluczowe: postępowanie administracyjne, braki formalne odwołania, pozostawienie odwołania bez rozpoznania, niedopuszczalność odwołania
dr Marek Wikiński
assistant professor at the Chair of Law of the Kazimierz Pułaski University of Technology and Humanities in Radom
ORCID: 0000-0002-5569-9205
Effects of Failure to Correct Formal Defects of an Appeal. Commentary on Judgment of the Supreme Administrative Court of 22 June 2017, II GSK 845/17
In the commentary, the author discusses the question of evaluation of formal defects in a letter having the function of appeal in administrative proceedings. The treatment of formal defects in a letter having the function of appeal has for long provoked doubts, which (so far) have not been finally resolved. Doubts arise in case law in attempts at answering the question whether Article 64(2) of the Code of Administrative Procedure [CAP] - and the effects of failure to correct the formal defects in the request that it provides for - may also be applied to means of appeal submitted in the course of administrative proceedings. The author of the commentary approves the court’s view expressed in the commented judgment that Article 134, first sentence,of the Code of Administrative Procedure, pursuant to which an appellate body, in a decision, pronounces an appeal inadmissible and the time limit for filing it exceeded, does not apply to situations when the entity making the appeal failed to correct the formal defects in the appeal. And since in the light of Article 63(1) CAP, the notion of request covers also an appeal, it should be concluded that in the situation in point Article 64 CAP is fully applicable. In the view of the author of the commented judgment the remedy in the form of request for urgent examination in case of inactivity and then a complaint to an administrative court fully secures the interests of an external entity against an authoritative measure consisting in leaving an appeal with formal defects without examination.
Keywords: administrative proceedings, formal defects in the appeal, leaving an appeal without examination, inadmissibility of appeal
Bibliografia:
Adamiak B. [w:] Adamiak B., Borkowski J., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2017.
Adamiak B., Prawo odwołania w świetle nowelizacji kodeksu postępowania administracyjnego, Acta UWr Prawo 1978/78.
Celińska-Grzegorczyk K., Cherka M., et al., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. R. Hauser, M. Wierzbowski, Warszawa 2018.
Glibowski K., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. R. Hauser, M. Wierzbowski, Warszawa 2017.
Jaśkowska M., Wilbrandt-Gotowicz M., Wróbel A., Komentarz aktualizowany do ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego, LEX/el. 2018.
Jaśkowska M., Wróbel A., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2018.
Knysiak-Molczyk H., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. H. Knysiak-Molczyk, Warszawa 2017.
Łaszczyca G., Martysz C., Matan A., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, t. 2, LEX/el. 2010.
Stankiewicz R., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. R. Hauser, M. Wierzbowski, Warszawa 2017.
prof. dr hab. Małgorzata Stahl
Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Łódzki
ORCID: 00000002-1205-9233
Zarzut naruszenia Konstytucji i przepisów ustaw ustanawiających zasadę wolności gospodarczej jako podstawa legitymacji skargowej do wniesienia skargi na uchwałę sejmiku. Glosa do postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 grudnia 2018 r., II OSK 3297/18
Przedmiotem glosy są zagadnienia dopuszczalności oparcia zarzutu naruszenia interesu prawnego przy wnoszeniu skargi na uchwałę sejmiku województwa w sprawie aktualizacji planu gospodarki odpadami na przepisie art. 8 ust.2 i art. 22 Konstytucji RP oraz art. 8 Prawa przedsiębiorców. Pojęcia interesu prawnego nie można utożsamiać z pojęciem sytuacji prawnej a wskazane przepisy Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i ustawy nie mogą stanowić wyłącznej podstawy legitymacji skargowej do zaskarżania uchwał organów samorządu.
Słowa kluczowe: postępowanie administracyjne, uchwała sejmiku województwa w przedmiocie aktualizacji planu gospodarki odpadami, naruszenie interesu prawnego, skarga do sądu administracyjnego
prof. dr hab. Małgorzata Stahl
Faculty of Law and Administration of the University of Łódź
ORCID: 00000002-1205-9233
Objection of Infringing the Constitution and Acts Establishing the Principle of Economic Freedom as the Grounds for the Right to File a Complaint about a Resolution of the Provincial Assembly. Commentary on Decision of the Supreme Administrative Court of 5 December 2018, II OSK 3297/18
This commentary concerns the question of permissibility of using Article 8(2) and Article 22 of the Polish Constitution and Article 8 of the Entrepreneurs Law as the grounds for the objection of infringement of a legal interest in a complaint against a resolution of the provincial assembly updating the waste management plan. The notion of legal interest cannot be seen as synonymous with the notion of legal situation, while the aforementioned provisions of the Polish Constitution and the statute cannot be the sole grounds for the right to complain against resolutions of self-government bodies.
Keywords: administrative proceedings, resolution of a provincial assembly updating the waste management plan, infringement of a legal interest, complaint to an administrative court
Bibliografia:
Adamiak B., Borkowski J., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2016.
Boć J., Stosunki administracyjnoprawne i sytuacje administracyjnoprawne [w:] Prawo administracyjne, red. J. Boć, Wrocław 2000.
Dąbek D., Prawo miejscowe, Warszawa 2015.
Duda A., Interes prawny w polskim prawie administracyjnym, Warszawa 2008.
Duniewska Z., Stosunek administracyjnoprawny. Sytuacja administracyjnoprawna [w:] Prawo administracyjne, Pojęcia, instytucje, zasady w teorii i orzecznictwie, red. M. Stahl, Warszawa 2015.
Jakimowicz W., Publiczne prawa podmiotowe, Kraków 2002.
Kisiel W., Legitymacja jednostki do zaskarżania uchwał samorządowych(w orzecznictwie sądów administracyjnych), „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2009/3.
Stahl M., Zagadnienia proceduralne sądowej kontroli aktów prawa miejscowego, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2013/3.
Stahl M., Zaniechania prawodawcze jednostek samorządu terytorialnego, Zagadnienia wybrane, „Administracja. Teoria. Dydaktyka. Praktyka” 2006/1.
Świątkiewicz J., Prawo miejscowe pod rządem Konstytucji z 1997 r ., „Przegląd Legislacyjny” 2000/1.
Woś T., Knysiak-Molczyk H., Romańska M., Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2005.
Chmielnicki P. (red.), Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, Warszawa 2013.
Hauser R. (red.), Z. Niewiadomski (red.), Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz z odniesieniami do ustaw o samorządzie powiatowym i samorządzie województwa, Warszawa 2011.
Zimmermann J., Prawo administracyjne, Warszawa 2018.
Zimmermann J., Konstrukcja interesu prawnego w sferze działań Naczelnego Sądu Administracyjnego [w:] Gospodarka–Adminstracja–Samorząd. Księga jubileuszowa prof. Teresy Rabskiej, Poznań 1997.
dr hab. Wojciech Piątek
profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza
ORCID: 0000-0002-3494-1912
Rozumienie pojęcia postępowania administracyjnego w kontekście kontroli sądowej postanowień w nim zapadających. Glosa do uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 grudnia 2018 r., I OPS 2/18
Podstawową kwestią dla funkcjonowania sądów administracyjnych pozostaje ustalenie zakresu ich właściwości. W glosie zaprezentowany został pogląd, zgodnie z którym droga sądowa powinna być otwarta w każdym przypadku, gdy organ administracji publicznej rozstrzyga w ramach postępowania administracyjnego o prawach i obowiązkach jednostki. Z tego względu celem opracowania jest wzmocnienie argumentacji zaprezentowanej w przedstawionej uchwale Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Słowa kluczowe: postępowanie administracyjne, pojęcie, odmowa przywrócenia terminu, postanowienie, skarga do sądu administracyjnego
dr hab. Wojciech Piątek
professor of the Adam Mickiewicz University in Poznań
ORCID: 0000-0002-3494-1912
Understanding the Notion of Administrative Proceedings in the Context of Judicial Review of Decisions Issued in Such Proceedings. Commentary on Resolution of the Supreme Administrative Court of 17 December 2018, I OPS 2/18
The basic issue for the functioning of administrative courts is to determine the scope of their jurisdiction. The commentary presents the view that the court path should be open in each case when a public administration authority decides in administrative proceedings on the rights and obligations of an individual. For this reason, this paper aims to strengthen the argumentation presented in the resolution of the Supreme Administrative Court.
Keywords: administrative proceedings, notion, refusal to restore a time limit, decision, complaint to an administrative court
Bibliografia:
Adamiak B., Refleksje na temat dopuszczalności postępowania administracyjnego, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2015/5.
Adamiak B., Zagadnienia ogólne procesowego prawa administracyjnego [w:] System Prawa Administracyjnego. Tom 9. Prawo procesowe administracyjne, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, Warszawa 2017.
Chróścielewski W., Strony i uczestnicy postępowania sądowoadministracyjnego, „Państwo i Prawo” 2004/9.
Chróścielewski W., Glosa do uchwały NSA z 13 stycznia 2014 r., II GPS 3/13, OSP 2014/7–8, poz. 69.
Chróścielewski W., Zakres jurysdykcji sądów administracyjnych [w:] red. Z. Kmieciak, Polskie sądownictwo administracyjne. Zarys systemu, Warszawa 2017.
Dawidowicz W., Postępowanie administracyjne. Zarys wykładu, Warszawa 1983.
Jandy-Jendrośka K., J. Jendrośka, System jurysdykcyjnego postępowania administracyjnego [w:] System Prawa Administracyjnego, t. III, red. T. Rabska, J. Łętowski, Wrocław 1978.
Janowicz Z., Postępowanie administracyjne i postępowanie przed sądem administracyjnym, Warszawa-Poznań 1982.
Jendrośka J., Ogólne postępowanie administracyjne i sądowoadministracyjne, Wrocław 2007.
Knysiak-Molczyk H., Glosa do uchwały NSA z dnia 13 stycznia 2014 r., II GPS 3/13, OSP 2014/7–8, poz. 69.
Krawczyk A., Glosa do uchwały NSA z dnia 13 stycznia 2014 r., II GPS 3/13, „Państwo i Prawo” 2015/11.
Łaszczyca G., Postanowienie administracyjne w ogólnym postępowaniu administracyjnym, Warszawa 2011.
Łętowski J., Prawo administracyjne. Zagadnienia podstawowe, Warszawa 1990.
Matan A., Pojęcie postępowania administracyjnego [w:] System Prawa Administracyjnego Procesowego. Zagadnienia ogólne, red. G. Łaszczyca, Warszawa 2017.
Niewiadomski Z., Prawo procesowe w systemie prawa administracyjnego [w:] Prawo administracyjne. Część procesowa, red. Z. Niewiadomski, Warszawa 2002.
Piątek W., Skoczylas A., Glosa do uchwały NSA z 13 stycznia 2014 r., II GPS 3/13, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2014/5.
Piątek W., Glosa do postanowienia NSA z 17 lutego 2016 r., II OZ 1270/15, „Państwo i Prawo” 2017/11.
Starościak J., Prawo administracyjne, Warszawa 1969.
