Odpowiedzialność odszkodowawcza władz publicznych za skutki zanieczyszczonego powietrza. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 28 maja 2021 r., III CZP 27/20dr hab. Rafał Szczepaniak, profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza
Katedra Prawa Cywilnego, Handlowego i Ubezpieczeniowego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6909-4912
Odpowiedzialność odszkodowawcza władz publicznych za skutki zanieczyszczonego powietrza. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 28 maja 2021 r., III CZP 27/20
W glosowanej uchwale Sąd Najwyższy odpowiada na pytanie prawne sądu okręgowego, które zostało sformułowane w następujący sposób: „Czy prawo do życia w czystym środowisku umożliwiającym oddychanie powietrzem atmosferycznym spełniającym standardy jakości określone w przepisach powszechnie obowiązującego prawa, w miejscach, w których osoba przebywa przez dłuższy czas, w szczególności w miejscu zamieszkania, stanowi dobro osobiste podlegające ochronie na podstawie art. 23 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 24 k.c. i art. 448 Kodeksu cywilnego?”. Zdaniem autora glosy pytanie to zostało błędnie sformułowane, bowiem nie dotyka istoty problemu. W konsekwencji odpowiedź Sądu Najwyższego na to pytanie również nie dotyka istoty problemu, czyli nie dotyczy przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej.
Autor glosy uważa, że sprawa o odszkodowanie od państwa za oddychanie zanieczyszczonym powietrzem charakteryzuje się daleko idącą specyfiką, a w Europie nie ma analogicznych spraw. Zagadnienie to powinno zatem zostać dokładnie zbadane i dlatego sprawa powinna zostać przejęta do rozpatrzenia przez Sąd Najwyższy.
Słowa kluczowe: dobra osobiste, prawo do życia w czystym środowisku, odpowiedzialność odszkodowawcza władzy publicznej za zanieczyszczone środowisko
dr hab. Rafał Szczepaniak, professor of the Adam Mickiewicz University
Chair of Civil, Commercial and Insurance Law, Faculty of Law and Administration, Adam Mickiewicz University in Poznan, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6909-4912
Liability of Public Authorities for Damages for the Effects of Polluted Air. Commentary on Resolution of the Supreme Court of 28 May 2021, III CZP 27/2
In this resolution, the Supreme Court answers a legal question from a regional court. The question was formulated as follows: ‘Does the right to live in a clean environment that allows breathing air that meets the air quality standards set out in the provisions of generally applicable law, in places where a person stays for a long time, in particular in their usual residence, constitute a personal interest protected under Article 23 in conjunction with Articles 24 and 448 of the Civil Code?’ According to the commentator, this question was incorrectly formulated. It does not touch upon the essence of the problem. Consequently, the answer of the Supreme Court to this question also fails to address the essence of the problem, i.e. it does not concern the conditions for liability for damages.
In the commentator’s view, the case for compensation from the state for breathing polluted air is characterized by a far-reaching particularity. The commentator notes that there are no analogue cases in Europe. These matter should therefore be thoroughly investigated, which is why the case should be examined by the Supreme Court.
Keywords: personal interest, right to live in a clean environment, liability of public authorities for damages
Bibliografia / References
Bagińska E., Odpowiedzialność odszkodowawcza za wykonywanie władzy publicznej, Warszawa 2006.
Banaszczyk Z., Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przy wykonywaniu władzy publicznej, Warszawa 2015.
Behnke M., Zanieczyszczenie środowiska jako naruszenie prawa do prywatności – refleksje na tle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka [w] Prawa człowieka a ochrona środowiska. Wspólne wartości i wyzwania, red. B. Gronowska, B. Rakoczy, J. Kapelańska-Pręgowska, K. Karpus, P. Sadowski, Toruń 2018.
Bell J., Governmental Liability: Some Comparative Reflections, “InDret, Revista para el analisis del derecho” 2006/322.
de Laubadère A., Venezia J.C., Gaudemet Y., Traité de droit administratif, vol. I, Paris 1994.
Ereciński T. [w:] Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego, red. T. Ereciński, Warszawa 2016.
Gawlik B., Kubas A., Odpowiedzialność cywilna Skarbu Państwa – prezydium Rady narodowej za szkody wynikłe z braku należytej troski o zapewnienie bezpieczeństwa na terenie objętym działalnością Rady Narodowej, „Studia Cywilistyczne” 1971, t. XVII.
Gorgol A., Równowaga budżetowa w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, „Państwo i Prawo” 2014/9.
Kasprzyk R., Bezprawność względna, „Studia Prawnicze” 1988/3.
Łyczko P., Jakość powietrza w Polsce na tle UE [w:] https://powietrze.malopolska.pl/baza/jakosc-powietrza-w-polsce-na-tle-unii-europejskiej/ (dostęp 6.04.2022 r.).
Manowska M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. I, red. M. Manowska, Warszawa 2021.
Rebhahn R., Staatshaftung nach dem Recht der Europäischen Gemeinschaft, “Juristische Blätter 1996/12.
Siedlecki W., Glosa do orzeczenia SN z 16.03.1965 r., II CR 107/65, OSPiKA 1966/3, poz. 60.
Skoczylas J., Odpowiedzialność państwa za zaniechanie legislacyjne [w:] Czyny niedozwolone w prawie polskim i prawie porównawczym, Materiały ogólnopolskiego Zjazdu Cywilistów, Toruń 2011, red. M. Nesterowicz, Warszawa 2012.
Stec P., Umowy w administracji. Studium cywilnoprawne, Warszawa 2013.
Szczepaniak R. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. II, red. M. Gutowski, Warszawa 2019.
Szczepaniak R., Odpowiedzialność odszkodowawcza jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2001.
Szczepaniak R., Smog a odpowiedzialność odszkodowawcza władz publicznych, „Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu” 2020/2 (66).
Szczepaniak R., Zmiany w drugim filarze emerytalnym z perspektywy cywilistycznej, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2016/4.
Szpunar A., Odpowiedzialność osób zobowiązanych do nadzoru, Warszawa 1978.
Szpunar A., Odpowiedzialność Skarbu Państwa za funkcjonariuszy, Warszawa 1985.
Tomasz P. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Postępowanie procesowe. Komentarz aktualizowany, red. O.M. Piaskowska, Warszawa 2021.
von Danwitz T., Die gemeinschaftsrechtliche Staatshaftung der Mitgliedstaaten, “Deutsches Verwaltungsblatt” 1997/1.
Marcin Walasiak
prawnik w jednej z wrocławskich kancelarii, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7615-4474
Ograniczenie maksymalnej wysokości kary umownej lub końcowego terminu jej naliczania. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 9 grudnia 2021 r., III CZP 16/21
Autor aprobuje stanowisko zajęte przez Sąd Najwyższy w omawianej uchwale. Glosa przedstawia najważniejsze argumenty podniesione przez Sąd Najwyższy, które przemawiają za dopuszczalnością ustalenia kary umownej za zwłokę w wykonaniu zobowiązania w postaci określonego procentu uzgodnionego wynagrodzenia umownego za każdy dzień zwłoki, nawet jeśli ostateczny termin naliczenia kary umownej lub jej maksymalna wysokość nie są określone, a następnie uzupełnia te argumenty, odnosząc się również do twierdzeń zwolenników odmiennego poglądu. Komentowane orzeczenie powinno rozwiać wątpliwości dotyczące dopuszczalnych sposobów określenia wysokości kary umownej,
Słowa kluczowe: kara umowna za zwłokę, wysokość kary umownej, brak zastrzeżenia terminu końcowego zapłaty kary umownej bądź kwoty maksymalnej, ograniczenie wysokości kary umownej
Marcin Walasiak
lawyer at a law firm in Wroclaw, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7615-4474
Limiting the Maximum Amount of Liquidated Damages (Contractual Penalty) or the Final Date of Its Accrual. Commentary on Resolution of the Supreme Court of 9 December 2021, III CZP 16/21
The author approves the position taken by the Supreme Court in the resolution of 9 December 2021, III CZP 16/21. The commentary discusses the most important arguments raised by the Supreme Court in favour of the admissibility of defining liquidated damages (contractual penalty) for culpable delay in the performance of an obligation as a specific percentage of the agreed contractual remuneration for each day of such delay, even if the final date of accrual of said liquidated damages or their maximum amount are not specified, and then supplements the arguments, also referring to the statements of the supporters of thew opposite view. The commented resolution should dispel doubts as to the permissible methods of determining the amount of liquidated damages.
Keywords: liquidated damages (contractual penalty) for delay, amount of liquidated damages (contractual penalty), failure to stipulate the final date for payment or maximum amount of liquidated damages (contractual penalty), limitation of the amount of liquidated damages (contractual penalty)
Bibliografia / References:
Czachórski W., Zobowiązania. Zarys wykładu. Warszawa 1983.
Drapała P. (w:) Prawo zobowiązań – część ogólna. System Prawa Prywatnego. Tom 5, red. K. Osajda, Warszawa 2020.
Drapała P., Lackoroński B., Wymóg określenia (maksymalnej) kwoty kary umownej jako przesłanka ważności jej zastrzeżenia, „Monitor Prawniczy” 2021/15.
Drapała P., Kryteria oceny ważności kary umownej określonej za pomocą mierników wartości innych niż oznaczona suma. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 3.10.2019 r. (I CSK 280/18), „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2020/9.
Gawlik Z. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania – część ogólna, red. A. Kidyba, Warszawa 2014.
Lackoroński B., Określenie sumy w zastrzeżeniu kary umownej, „Monitor Prawniczy” 2018/23.
Lemkowski M. [w:] Kodeks cywilny. Tom II. Komentarz do art. 450–1088, red. M. Gutowski, Warszawa 2016.
Łolik M., Kwestia określenia kary umownej (w kontekście jej maksymalnej wartości) jako przesłanka jej prawidłowego zastrzeżenia, „Przegląd Prawa Handlowego” 2020/10.
Szanciło T. [w:] M. Załucki, Kodeks cywilny. Komentarz. Warszawa 2020.
Szlęzak A., Polemicznie o maksymalnej wysokości kary umownej jako przesłance ważności jej zastrzeżenia, „Przegląd Prawa Handlowego” 2021/1.
Szwaja J., Kara umowna według Kodeksu cywilnego, Warszawa 1967.
Zagrobelny K. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2017.
Zakrzewski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna (art. 353–534, red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2018.
dr hab. Jan Kulesza, profesor Uniwersytetu Łódzkiego
Zakład Nauki o Przestępstwie, Katedra Prawa Karnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Łódzki, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0574-9120
Granice wolności wypowiedzi działaczy pro-life. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 22października 2021 r., IV KK 247/21
W glosowanym wyroku Sąd Najwyższy uwolnił od odpowiedzialności wykroczeniowej aktywistów pro-life, którzy zostali przez sądy instancyjne skazani, najpierw z art. 140 Kodeksu wykroczeń, następnie zaś, w wyniku zmiany kwalifikacji, z art. 51 § 1 Kodeksu wykroczeń. Zarówno rozstrzygnięcie, jak i uzasadnienie nie zasługują według autora glosy na aprobatę. Sąd przyjął, że znamiona użyte w zastosowanym przepisie są nieostre i niejednoznaczne. Nie sięgnął jednak do żadnego wyroku zapadłego z zastosowaniem art. 51 Kodeksu wykroczeń ani do żadnego opracowania naukowego go dotyczącego. Niewiedza doprowadziła sąd do całkowicie błędnej wykładni znamion. Sąd wykazał też całkowitą nieznajomość orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, zwłaszcza przyznającego państwom „szeroki margines swobody” ingerencji w wolność wypowiedzi wówczas, gdy następuje to w celu ochrony moralności publicznej lub porządku publicznego. Zamiast tego namawiał działaczy pro-choice do sięgnięcia po równie drastyczne środki wyrazu oraz prowadził rozważania na temat pożądanej powagi i spokoju dyskursu nad aborcją.
Słowa kluczowe: aborcja, wolność wypowiedzi, działalność pro-life, moralność publiczna, wykroczenie
dr hab. Jan Kulesza, professor of the University of Lodz
Institute of Crime Studies, Department of Criminal Law, Faculty of Law and Administration, University of Lodz, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0574-9120
Limits of Freedom of Expression of Pro-Life Activists. Commentary on Judgment of the Supreme Court of 22 October 2021, IV KK 247/21
In the discussed judgment, the Supreme Court acquitted pro-life activists who were convicted by the first-instance court under Article 140 of the Code of Misdemeanours of the Republic of Poland, and then, as a result of reclassification, under Article 51(1) of the Code. Neither the determination nor the justification deserves approval. The Court assumed that the criteria of the applied provision are vague and ambiguous. However, it did not refer to any judgment based on Article 51 or to any scientific study on it. Ignorance led the Court to a completely erroneous interpretation of the features of the act. The Court also proved completely ignorant of the jurisprudence of the ECtHR, in particular, those judgments which grant states ‘a wide margin of appreciation’ to interfere with the freedom of expression to protect public morals or public order. Instead, it urged pro-choice activists to resort to equally drastic means of expression and philosophized about the desired seriousness and calmness of the discourse on abortion.
Keywords: abortion, freedom of expression, pro-life activity, public morals, misdemeanour
Bibliografia / References
Daniluk P., O wykroczeniu z art. 51 § 1 kodeksu wykroczeń (w związku z wyrokiem SN z 30.01.2018 r., IV KK 475/17), „Państwo i Prawo” 2019/1.
Kulczycki M., Zduńczyk J., Kodeks wykroczeń. Popularny komentarz, Warszawa 1982.
Kulesza J. [w:] Kodeks wykroczeń. Komentarz, red. P. Daniluk, Warszawa 2019.
Kulesza J., Glosa do wyroku Sądu Okręgowego w Krośnie z 26 lipca 2021 r., II Ka 191/21, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2022 (złożona do druku).
Kulesza J., Glosa do wyroku Sądu Okręgowego w Opolu z 10 grudnia 2018 r., VII Ka 956/18, „Studia Iuridica Lublinensia” 2019/2.
Kulesza J., Glosa do wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu z 25 lipca 2019 r., IV Ka 677/19, „Państwo i Prawo” 2021/7.
Kulesza J., Publiczne prezentowanie zdjęć martwych płodów jako nieobyczajny wybryk (art. 140 Kodeksu wykroczeń), „Studia Prawnicze” 2019/2.
Kulesza J., Publiczne prezentowanie zdjęć martwych płodów jako wybryk zakłócenia spokoju i porządku publicznego bądź wywołania zgorszenia (art. 51 § 1 Kodeksu wykroczeń), „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2020/1.
Kulesza J., Publiczne prezentowanie zdjęć martwych płodów przez działaczy pro-life w orzecznictwie sądów powszechnych. Analiza krytyczna [w:] Pro dignitate legis et maiestate iustitiae. Księga jubileuszowa z okazji 70. rocznicy urodzin Profesora Witolda Kuleszy, red. A. Liszewska, J. Kulesza, Łódź 2020.
Kulesza J., Wybryk nieobyczajny publicznego prezentowania zdjęć martwych płodów a ochrona wolności wypowiedzi w świetle orzecznictwa ETPC, „Studia Prawno-Ekonomiczne” 2020/1.
Ploszka A., Publiczne eksponowanie banerów antyaborcyjnych w kontekście granic swobody ekspresji, „Studia Iuridica” 2021, t. LXXXVIII.
Tagancew N., Kodeks karny. Część II-XIX (art. 73–407), tłum. J. Dąbrowo, R. Lobman, Warszawa 1922.
dr Bartłomiej Gadecki
sędzia Sądu Rejonowego w Olsztynie, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9542-3919
Materialny czy formalny charakter przestępstwa wytwarzania środków odurzających (art. 53 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii). Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 18 października 2018 r., II AKa 440/18
Autor nie zgadza się z poglądem zawartym w glosowanym wyroku, według którego przestępstwo z art. 53 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii jest przestępstwem formalnym, którego dokonanie następuje nie z chwilą wytworzenia substancji narkotycznej, lecz już z momentem rozpoczęcia tej czynności. Przedstawiono kwestie związane z używaniem przez ustawodawcę czasowników w trybie niedokonanym i czasie teraźniejszym. Zwrócono uwagę, że sam czasownik „wytwarza” na gruncie przepisów Kodeksu karnego służy do opisu przestępstw materialnych, których dokonanie następuje z chwilą wytworzenia przedmiotu wskazanego w opisie czynu zabronionego. Wskazano, że w doktrynie zarówno na gruncie obecnie obowiązującej ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, jak i uprzednio obowiązujących aktów prawnych, przestępstwo wytworzenia środków odurzajacych jest uznawane za przestępstwo materialne. Autor glosy opowiada się za stanowiskiem, że przestępstwo z art. 53 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii jest przestępstwem materialnym.
Słowa kluczowe: ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii, przestępstwo formalne, przestępstwo materialne, wytwarzanie środka odurzającego, czasownik „wytwarza”
dr Bartłomiej Gadecki
judge of the District Court in Olsztyn, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9542-3919
The Offence of Producing Narcotic Drugs with or without Criminal Consequences (Article 53(1) of the Act on Counteracting Drug Addiction). Commentary on Judgment of the Court of Appeal in Katowice of 18 October 2018, II AKa 440/18
The author disagrees with the view contained in the commented judgment whereby the offence defined in Article 53 of the Act on Counteracting Drug Addiction is an offence without criminal consequences, which is committed not when the narcotic drug is produced, but when the activity is commenced. The issues related to the use in the legislative text of verbs in the imperfective aspect and present tense are presented. It is pointed out that the verb ‘produces’ as such, in the provisions of the Criminal Code, is used to describe offences with criminal consequences, which are committed at the moment of producing the object specified in the description of the prohibited act. It is indicated that in legal scholarship relating to the currently applicable Act on Counteracting Drug Addiction, as well as the previously applicable legal instruments, the offence of producing narcotic drugs is considered an offence with criminal consequences. The commentator supports the position that the offence defined in Article 53 of the Act on Counteracting Drug Addiction is an offence with criminal consequences.
Keywords: Act on Counteracting Drug Addiction, offence without criminal consequences, offence with criminal consequences, producing a narcotic drug, verb ‘produces’
Bibliografia / References
Andrejew I., Rozpoznanie znamion przestępstwa, Warszawa 1968.
Andrejew I., Ustawowe znamiona czynu. Typizacja i kwalifikacja przestępstw, Warszawa 1978.
Bojarski M. (red.), System Prawa Karnego. Szczególne dziedziny prawa karnego. Prawo karne wojskowe, skarbowe i pozakodeksowe. Tom 11, Warszawa 2014.
Bojarski, M. Radecki W., Pozakodeksowe prawo karne. Tom I. Przestępstwa przeciwko pamięci narodowej, obronności, bezpieczeństwu osób i mienia, zdrowiu. Komentarz, Warszawa 2002.
Bojarski M., Radecki W., Pozakodeksowe przepisy karne z komentarzem, Warszawa 1992.
Chruściel T.L., Preiss-Mysłowska M., Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii. Komentarz, Warszawa 2000.
Cichońska G., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 21 października 2003 r., sygn. I KZP 11/03, „Prokuratura i Prawo” 2006/4.
Giezek J. (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, Warszawa 2014.
Grześkowiak A., Wiak K. (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2012.
Kotowski W., Kurzępa B., Przestępstwa pozakodeksowe. Komentarz, Warszawa 2007.
Królikowski M., Zawłocki R. (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Komentarz. Art. 222-316, Warszawa 2013.
Mozgawa M. (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2019.
Piórkowska-Flieger J., Skutek czynu zabronionego w polskim prawie karnym, Lublin 2019.
Stefański R.A. (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2015.
Szkiłądź H., Bik S., Pakosz B., Szkiłądź C. (red.), Słownik języka polskiego. Tom trzeci, Warszawa 1981.
Ważny A. (red.), Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii. Komentarz, Warszawa 2019.
Wąsek A. (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Komentarza do artykułów 222-316, tom II, Warszawa 2006.
Węglowski M.G., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2006 r., sygn. III KK 156/06, „Prokuratura i Prawo” 2008/5.
prof. dr hab. Leszek Mitrus
Katedra Prawa Pracy i Polityki Społecznej, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1308-7358
Prawo pracownika – ojca do urlopów związanych z rodzicielstwem a zakaz dyskryminacji ze względu na płeć. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 18 listopada 2020 r., III PK 53/19
Przedmiotowe orzeczenie dotyczy prawa pracownika – ojca do części urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego. Zdaniem Sądu Najwyższego Kodeks pracy bezpodstawnie uzależnia rodzicielskie prawa ojca od ubezpieczeniowego statusu matki. Prawo polskie wprowadza zatem bezpośrednią dyskryminację mężczyzn ze względu na płeć. Sąd Najwyższy uznał, że ojciec może domagać się urlopów związanych z rodzicielstwem na podstawie bezpośrednio skutecznych przepisów dyrektywy 2006/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 5.07.2006 r. w sprawie wprowadzenia w życie zasady równości szans oraz równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia i pracy oraz art. 33 ust. 2 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Autor pozytywnie ocenia sentencję wyroku, chociaż krytykuje niektóre fragmenty uzasadnienia dotyczące prawa Unii Europejskiej.
Słowa kluczowe: zakaz dyskryminacji ze względu na płeć w stosunkach pracy, urlop macierzyński, urlop rodzicielski, dyrektywa 2006/54, dyrektywa 2010/18, Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej, protokół nr 30, skutek bezpośredni, prounijna wykładnia prawa krajowego, wyrok TSUE w sprawie C-222/14 Maïstrellis
prof. dr hab. Leszek Mitrus
Department of Labour Law and Social Policy, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Krakow, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1308-7358
The Right of an Employee Being a Father to Parenthood-Related Leaves in the Context of Prohibition of Discrimination Based on Sex. Commentary on Judgment of the Supreme Court – Labour Law and Social Security Chamber of 18 November 2020, II PK 53/19
The judgment in point pertains to the right of an employee being a father to part of maternity leave and parental leave. In the Supreme Court’s opinion, the Labour Code unjustifiably makes the father’s parental rights dependent upon the mother’s social security status. Thus, Polish law introduces direct discrimination of men based on sex. The Supreme Court held that the father could claim the parenthood-related leaves on the basis of directly effective provisions of Directive 2006/54 of the European Parliament and of the Council of 5 July 2006 on the implementation of the principle of equal opportunities and equal treatment of men and women in matters of employment and occupation and Article 33(2) of the EU Charter of Fundamental Rights. The author agrees with the operative part of the judgment. However, he critically evaluates some parts of the justification that refer to European Union law.
Keywords: prohibition of sex discrimination in employment, maternity leave, parental leave, Directive 2006/54, Directive 2010/18, EU Charter of Fundamental Rights, Protocol No. 30, direct effect, pro-Union interpretation of national law, judgment of the CJEU in case C-222/14 Maïstrellis
Bibliografia / References
Biernat S., Czy Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej obowiązuje w Polsce? [w:] Państwo prawa i prawo karne. Księga Jubileuszowa Profesora Andrzeja Zolla, t. I, red. P. Kardas, T. Sroka, W. Wróbel, Warszawa 2012.
Maniewska E., Niezależność uprawnień do urlopów związanych z rodzicielstwem pracownika-ojca wychowującego dziecko od statusu ubezpieczeniowego matki dziecka, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2021/10.
Mitrus L. [w:] Karta Praw Podstawowych. Komentarz, red. A. Wróbel, Warszawa 2020.
Mitrus L., Koncepcja zakazu dyskryminacji w prawie pracy Unii Europejskiej [w:] J.R. Carby-Hall, Z. Góral, A. Tyc (red.), Różne oblicza dyskryminacji w zatrudnieniu, Warszawa 2021.
Serafin K., Uprawnienia rodzicielskie pracownika – ojca po nowelizacji kodeksu pracy [w:] Uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem w świetle przepisów prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, red. J. Czerniak-Swędzioł, Warszawa 2016.
Sobczyk A., Prawo dziecka do opieki rodziców jako uzasadnienie dla urlopu i zasiłku macierzyńskiego, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2015/9.
Szpyrka M., Orzecznictwo Sądu Najwyższego, „Europejski Przegląd Sądowy” 2021/4.
Wróblewski M., Karta praw podstawowych Unii Europejskiej jako źródło prawa UE [w:] System Prawa Unii Europejskiej. Tom 1. Podstawy i źródła prawa Unii Europejskiej, red. S. Biernat, Warszawa 2020.
dr Justyna Świątek-Rudoman
Katedra Prawa Pracy, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Gdański, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8752-1279
Konsekwencje powierzenia pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy zadań służby BHP w zakresie prawa do wynagrodzenia. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 10 marca 2020 r., I PK 259/18
Glosowane orzeczenie dotyczy konsekwencji powierzenia przez pracodawcę pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy zadań służby BHP w zakresie prawa do wynagrodzenia. Jest to zagadnienie problematyczne z uwagi na fakt, że ustawodawca nie określa, na jakich zasadach ma nastąpić powierzenie tych obowiązków i ich ewentualna odpłatność. Należy zasadniczo zgodzić się z twierdzeniem Sądu Najwyższego, że pracodawca może powierzyć pracownikowi wykonywanie tej funkcji bez ustanawiania dodatkowego wynagrodzenia, ale tylko w przypadku jednoczesnego odpowiedniego zmniejszenia dotychczasowego zakresu obowiązków. Wymaga to jednak nie tylko ograniczenia pracy wynikającej z umowy o pracę w wymiarze czasowym, lecz także ilościowym poprzez realne zmniejszenie zakresu dotychczas wykonywanych zadań.
Słowa kluczowe: bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP), służba BHP, powierzenie zadań służby BHP pracownikowi, wynagrodzenie, wymiar czasu pracy
dr Justyna Świątek-Rudoman
Department of Labour Law, Faculty of Law and Administration, University of Gdansk, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8752-1279
Consequences of Entrusting an Employee Employed in Another Job with Tasks of the OHS Service in the Field of the Right to Remuneration. Commentary on Judgment of the Supreme Court of 10 March 2020, I PK 259/18
The commented judgment concerns the consequences of entrusting an employee employed in another job with the tasks of the occupational health and safety (OHS) service in the field of the right to remuneration. This is a problematic issue due to the fact that the law does not specify the principles of entrusting these obligations and the possible payment for them. Essentially, one should agree with the statement of the Supreme Court that the employer can entrust the employee with the performance of this function without additional remuneration, but only in the case of a corresponding reduction of the current scope of duties. However, this requires limiting the amount of work resulting from the employment contract not only in terms of time but also in terms of quantity through a real reduction in the scope of tasks performed so far.
Keywords: OHS (occupational health and safety), OHS service, entrusting an employee with OHS service tasks, renumeration, number of working hours
Bibliografia / References
Celeda R., W. Chmielek-Łubińska E., Florek L., Goździewicz G., Hintz A., Kijowski A., Pisarczyk Ł., Skoczyński J., Wagner B., Zieliński T., Kodeks pracy. Komentarz, red. L. Florek, Warszawa 2009.
Jaśkowski K., Maniewska E., Komentarz aktualizowany do Kodeksu pracy, LEX 2021.
Szubert W., Zarys prawa pracy, Warszawa 1980.
Łukasz Jaroszewski
radca prawny, Warszawa, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4748-8117
Zwykłe korzystanie z wód na potrzeby własnego gospodarstwa domowego. Glosa do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 27 lutego 2020 r., II SA/Rz 1348/19
Przedmiotem glosy jest wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 27 lutego 2020 roku, wydany w sprawie o sygn. akt II SA/Rz 1348/19, w którym Sąd ten orzekając na gruncie Prawa wodnego uznał, że właściciel gruntu, który nie jest osobą fizyczną może być uznany za podmiot, któremu przysługuje prawo do zwykłego korzystania z wód, gdyż wykorzystuje wodę na potrzeby własnego gospodarstwa domowego.
W glosie poddano analizie art. 33 Prawa wodnego, w szczególności w zakresie, w jakim posłużono się w nim pojęciem „własnego gospodarstwa domowego”. W wyniku przeprowadzonej wykładni uznano, że osoba prawna będąca właścicielem gruntu, nie może prowadzić gospodarstwa domowego, a zatem nie przysługuje jej prawo do zwykłego korzystania z wód powierzchniowych znajdujących się na gruncie oraz wód podziemnych znajdujących się w gruncie.
Poglądy zaprezentowane w glosie, są sprzeczne z dotychczasową linią orzecznictwa sądów administracyjnych, które prezentowały pogląd, że osoba prawna a także jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej może być uznana za podmiot wykorzystujący wodę na potrzebę gospodarstwa domowego.
W związku z tym, w tym zakresie oceniono rozstrzygnięcia Sądu krytycznie.
Słowa kluczowe: prawo wodne, własne gospodarstwo domowe, zwykłe korzystanie z wód
Łukasz Jaroszewski
attorney at law, Warsaw, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4748-8117
Ordinary Use of Water to Satisfy the Needs of One’s Own Household. Commentary on Judgment of the Provincial Administrative Court in Rzeszow of 27 February 2020, II SA/Rz 1348/19
The subject of the commentary is the judgment of the Provincial Administrative Court in Rzeszow of 27 February 2020, issued in case No. Act II SA/Rz 1348/19, in which the court, held, on the basis of the Water Law, that the owner of the land, who is not a natural person, can be considered as entity having the right to ordinary use of water, because it uses water for the needs of its own household.
The commentator examines Article 33 of the Water Law, in particular to the extent that it uses the concept of ‘one’s own household’. As a result of the interpretation carried out, it is concluded that a legal person who owns land cannot run a household and therefore does not have the right to ordinary use of surface water and groundwater present on and beneath the ground.
The views presented in the commentary are contrary to the existing line of case law of administrative courts, according to which a legal person or an organizational unit without legal personality can be considered an entity using water for household needs. Therefore, in this respect, the determinations of the court are critically evaluated.
Keywords: Water Law, one’s own household, ordinary use of water
Bibliografia / References
Bukowski Z., Szuma K., Rakoczy B., Prawo wodne. Komentarz, Warszawa 2013.
Dorosz-Kuczyński J., Interes publicznym w nowym Prawie wodnym, „Studenckie Zeszyty Naukowe” 2017/35.
Dziczek R., Ochrona praw lokatorów. Dodatki mieszkaniowe. Komentarz. Wzory pozwów, Warszawa 2020.
Leśkiewicz K., Prawne aspekty zarzadzania lasami Skarbu Państwa, Lublin 2019.
Mikosz R., Własność kopalin i własność wód – kilka uwag o konstrukcji prawnej, „Prawne Problemy Górnictwa i Ochrony Środowiska” 2000/1–2.
Radecki W., Status prawny służb i straży przyrodniczych, „Prokuratura i Prawo” 2001/9.
Rakoczy B., Ustawa o lasach. Komentarz, Warszawa 2011.
Rakoczy B. (red.), Wybrane problemy prawa wodnego, Warszawa 2013.
Rakoczy B., Własność wód w prawie polskim, „Przegląd Ochrony Środowiska” 2013/1.
Szuwalski P., Prawo wodne. Komentarz do wybranych przepisów, LEX 2019.
Aleksander Kwaśniak
słuchacz eksternistycznego trybu przygotowania rozprawy doktorskiej, Wyższa Szkoła Humanitas w Sosnowcu, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9275-279X
Umowa o pracę jako informacja publiczna. Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 lipca 2021 r., III OSK 3275/21
Komentowane orzeczenie dotyczy konfliktu pomiędzy dwiema konstytucyjnie chronionymi wartościami: prawem do informacji publicznej i prawem do prywatności człowieka. W literaturze i orzecznictwie istnieją rozbieżności co do kwalifikacji informacji o zatrudnianiu osób opłacanych ze środków publicznych, dlatego warto omówić tę kwestię. Należy zauważyć, że pojęcia informacji publicznej i informacji prywatnej mogą się niekiedy krzyżować, informacja stanowiąca tajemnicę chronioną prawem nie przestaje wszak być informacją publiczną. Dane o zatrudnieniu osób zatrudnionych w jednostkach sektora finansów publicznych stanowią informację publiczną, gdyż dotyczą gospodarowania mieniem publicznym. Odrębną kwestią jest ochrona prywatności jednostki, która w pewnych okolicznościach może uzasadniać odmowę dostępu do takich informacji w drodze decyzji administracyjnej.
Słowa kluczowe: administracyjne postępowanie, informacja publiczna, dane dotyczące zatrudnienia pracownika
Aleksander Kwaśniak
student of the external procedure for preparing a doctoral thesis, Humanitas University in Sosnowiec, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9275-279X
Employment Contract as Public Information. Commentary on Judgment of the Supreme Administrative Court of 28 July 2021, III OSK 3275/21
The commented judgment touches on the important issue of a conflict between two constitutionally protected values, namely the right to public information and the right to privacy of an individual. There are significant discrepancies in literature and case law as to the qualification of information on the employment of people remunerated from public funds, hence the issue is worth discussing. It should be noted that the notions of public information and private information may sometimes intersect, just as information constituting a secret protected by law does not cease to be public information. Data on the employment of persons employed in units of the public finance sector constitute public information, as they relate directly to the management of public assets. As a separate issue, the protection of the privacy of an individual may, in certain circumstances, justify denial of access to such information.
Keywords: administrative procedure, public information, data relating to an employee’s employment
Bibliografia / References
Bernaczyk M., Presz A., Karnoprawna ochrona prawa do informacji publicznej. Uwagi wstępne (część 1), „Prokuratura i Prawo” 2011/4.
Bernaczyk M., Presz A., Karnoprawna ochrona prawa do informacji publicznej. Praktyczna analiza (część 2), „Prokuratura i Prawo” 2011/5.
Błaszczyńska A., Dostęp do informacji publicznej a ochrona danych osobowych, „Przegląd Prawa Publicznego” 2011/12.
Brzozowska-Pasieka M., Pawlik K., Ograniczenia prawa do informacji publicznej realizowanego w trybie wnioskowym [w:] M. Brzozowska-Pasieka, K. Pawlik, Dostęp do informacji publicznej w instytucjach kultury, Warszawa 2019.
Cybulska R., Dostęp do informacji publicznej w zakresie spraw związanych ze stosunkiem pracy w samorządzie terytorialnym, „Samorząd Terytorialny” 2015/4.
Cybulska R., Informacja publiczna a prawo do prywatności na przykładzie projektu budowlanego. Glosa do wyroku WSA z dnia 14 października 2015 r., II SAB/Gd 128/15, „Orzecznictwo w Sprawach Samorządowych” 2019/2.
Jarzęcka-Siwik E., Wyporska-Frankiewicz J., Ograniczenie prawa dostępu do informacji publicznej [w:] Dostęp do informacji publicznej na wniosek w praktyce jednostek samorządu terytorialnego, red. J. Wyporska-Frankiewicz, Warszawa 2019.
Kamińska I., Rozbicka-Ostrowska M., Ustawa o dostępie do informacji publicznej. Komentarz, Warszawa 2016.
Kulesza E., Dostęp do informacji publicznej – przedmiot informacji – wysokość zarobków osoby zatrudnionej przez podmiot publiczny. Glosa do wyroku NSA z dnia 18 lutego 2015 r., I OSK 695/14, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2016/12.
Kwaśniak A., Faktyczne i prawne ograniczenia w dostępie do informacji publicznej na tle rodzimego ustawodawstwa, „Roczniki Administracji i Prawa” 2019/2.
Kwaśniak A., Udział prokuratora w postępowaniu o udostępnienie informacji publicznej, „Prokuratura i Prawo” 2021/9.
Laskowska M., Prawo do informacji o działalności osób pełniących funkcje publiczne a ich prawo do ochrony prawnej życia prywatnego. Refleksje na tle orzecznictwa TK [w:] Obywatelskie prawo do informacji, red. T. Gardocka, Warszawa 2008.
Maciejuk I., Dostęp do informacji publicznej zawierającej dane osobowe, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2009/2.
Miksa K., Udostępnianie informacji o osobach pełniących funkcje publiczne a prawo do prywatności w praktyce działania organów władzy publicznej, „Samorząd Terytorialny” 2015/4.
Nowak H., Dostęp do informacji publicznej a decyzja o warunkach zabudowy. Glosa do wyroku WSA z dnia 29 maja 2008 r., IV SA/Po 545/07, „Przegląd Prawa Publicznego” 2017/4.
Pieńczykowski M., Ochrona danych osobowych jako negatywna przesłanka udostępniania informacji publicznej, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2018/2.
Pietrzak B., Odpowiedzialność karna za nieudostępnienie informacji publicznej, „Informacja w Administracji Publicznej” 2015/4.
Piskorz-Ryń A., Wyporska-Frankiewicz J., Dostęp do informacji publicznej a ochrona informacji niejawnych. Zagadnienia wybrane, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2016/4 (67).
Sibiga G., Małobędzka-Szwast I., Relacje prawa do informacji publicznej oraz prawa do ochrony danych osobowych w świetle ogólnego rozporządzenia o ochronie danych (RODO), „Monitor Prawniczy” 2019/22.
Sitniewski P., Dostęp do informacji publicznej. Pytania i odpowiedzi, Warszawa 2014.
Sitniewski P., Odmowa dostępu do informacji publicznej. Przesłanki, granice, procedura, Warszawa 2020.
Sitniewski P., Zakres zadań i funkcji osoby pełniącej funkcję publiczną w rozumieniu art. 5 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej ze szczególnym uwzględnieniem granic jawności wynagrodzenia tych osób - wyniki badań, „Samorząd Terytorialny” 2015/1–2.
Szustakiewicz P., Ujawnianie danych o wynagrodzeniu nauczycieli w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej, „Przegląd Prawa Publicznego” 2020/5.
Taczkowska-Olszewska J., Dostęp do informacji publicznej w polskim systemie prawnym, Warszawa 2014.
Ulasiewicz M., Ograniczenia dostępu do informacji publicznej – zagadnienia wybrane, „Przegląd Prawa Publicznego” 2010/9.
Ulasiewicz M., Prywatność jednostki w kontekście dostępu do informacji publicznej, „Przegląd Prawa Publicznego” 2016/11.
dr hab. Artur K. Modrzejewski
Katedra Prawa i Postępowania Administracyjnego, Wydział Prawa, Uniwersytet w Białymstoku; radca prawny, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3849-4208
Konieczności wycięcia drzew stanowiących przeszkodę lotniczą. Glosa do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 24 czerwca 2021 r., II SA/Bk 245/21
Przedmiotem glosy jest analiza wzajemnych relacji ustawy – Prawo lotnicze i ustawy o ochronie przyrody oraz innych ustaw w kontekście konieczności wydania decyzji w sprawie usunięcia przeszkód lotniczych. W glosie Autor broni stanowiska, że w przypadku wydania decyzji w sprawie usunięcia przeszkód lotniczych nie jest konieczne pierwotne wydanie decyzji zezwalającej na wycięcie drzew czy decyzji środowiskowej. Nie ma też podstaw do zawieszenia postępowania do czasu ustalenia, czy na terenie, gdzie umiejscowione są przeszkody lotnicze, znajdują się np. siedliska cenne przyrodniczo. Wynika to z m.in. z faktu prymatu wartości takich jak życie ludzie i bezpieczeństwo ruchu lotniczego nad wartościami ochrony przyrody.
Słowa kluczowe: ochrona przyrody, przeszkoda lotnicza, usunięcie drzew
dr hab. Artur K. Modrzejewski
Department of Administrative Law and Procedure, Faculty of Law, University of Bialystok; attorney at law, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3849-4208
The Need to Fell Trees Constituting an Aviation Obstacle. Commentary on Judgment of the Provincial Administrative Court in Bialystok of 24 June 2021, II SA/Bk 245/21
The subject of the commentary is an analysis of the mutual relations between the Aviation Law and the Nature Conservation Act and other statutes in the context of the need to issue a decision on the removal of aviation obstacles. In the commentary, the author defends the position that if a decision is made to remove aviation obstacles, it is not necessary to initially issue a decision authorizing the felling of trees or an environmental decision. There are also no grounds to suspend the proceedings until it is established whether there are, for example, naturally valuable habitats in the area where aviation obstacles are located. This results, inter alia, from the primacy of values such as human life and air traffic safety over the values of nature conservation.
Keywords: nature conservation, aviation obstacle, removal of trees
Bibliografia / References
Bukowski Z. [w:] Zrównoważony rozwój w systemie prawa, Toruń 2012.
Czech E.K., Publiczne prawa podmiotowe przedsiębiorców do korzystania ze środowiska w tym do korzystania z przyrody, „Prawo i Więź” 2021/1 (35).
Górski M. [w:] M. Górski, M. Pchałek, W. Radecki, J. Jerzmański, M. Bar, S. Urban, J. Jendrośka, Prawo ochrony środowiska. Komentarz, Warszawa 2014.
Marut K. [w:] Prawo lotnicze. Komentarz, red. M. Żylicz, Warszawa 2016.
Nowak M., Będkowski K., Ocena przydatności danych skanowania laserowego do inwentaryzacji drzew rosnących pojedynczo i w zadrzewieniach liniowych, „Acta Scientiarum Polonorum Administratio Locorum” 2016/1 (15).
Katedra Prawa Cywilnego, Handlowego i Ubezpieczeniowego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6909-4912
Odpowiedzialność odszkodowawcza władz publicznych za skutki zanieczyszczonego powietrza. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 28 maja 2021 r., III CZP 27/20
W glosowanej uchwale Sąd Najwyższy odpowiada na pytanie prawne sądu okręgowego, które zostało sformułowane w następujący sposób: „Czy prawo do życia w czystym środowisku umożliwiającym oddychanie powietrzem atmosferycznym spełniającym standardy jakości określone w przepisach powszechnie obowiązującego prawa, w miejscach, w których osoba przebywa przez dłuższy czas, w szczególności w miejscu zamieszkania, stanowi dobro osobiste podlegające ochronie na podstawie art. 23 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 24 k.c. i art. 448 Kodeksu cywilnego?”. Zdaniem autora glosy pytanie to zostało błędnie sformułowane, bowiem nie dotyka istoty problemu. W konsekwencji odpowiedź Sądu Najwyższego na to pytanie również nie dotyka istoty problemu, czyli nie dotyczy przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej.
Autor glosy uważa, że sprawa o odszkodowanie od państwa za oddychanie zanieczyszczonym powietrzem charakteryzuje się daleko idącą specyfiką, a w Europie nie ma analogicznych spraw. Zagadnienie to powinno zatem zostać dokładnie zbadane i dlatego sprawa powinna zostać przejęta do rozpatrzenia przez Sąd Najwyższy.
Słowa kluczowe: dobra osobiste, prawo do życia w czystym środowisku, odpowiedzialność odszkodowawcza władzy publicznej za zanieczyszczone środowisko
dr hab. Rafał Szczepaniak, professor of the Adam Mickiewicz University
Chair of Civil, Commercial and Insurance Law, Faculty of Law and Administration, Adam Mickiewicz University in Poznan, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6909-4912
Liability of Public Authorities for Damages for the Effects of Polluted Air. Commentary on Resolution of the Supreme Court of 28 May 2021, III CZP 27/2
In this resolution, the Supreme Court answers a legal question from a regional court. The question was formulated as follows: ‘Does the right to live in a clean environment that allows breathing air that meets the air quality standards set out in the provisions of generally applicable law, in places where a person stays for a long time, in particular in their usual residence, constitute a personal interest protected under Article 23 in conjunction with Articles 24 and 448 of the Civil Code?’ According to the commentator, this question was incorrectly formulated. It does not touch upon the essence of the problem. Consequently, the answer of the Supreme Court to this question also fails to address the essence of the problem, i.e. it does not concern the conditions for liability for damages.
In the commentator’s view, the case for compensation from the state for breathing polluted air is characterized by a far-reaching particularity. The commentator notes that there are no analogue cases in Europe. These matter should therefore be thoroughly investigated, which is why the case should be examined by the Supreme Court.
Keywords: personal interest, right to live in a clean environment, liability of public authorities for damages
Bibliografia / References
Bagińska E., Odpowiedzialność odszkodowawcza za wykonywanie władzy publicznej, Warszawa 2006.
Banaszczyk Z., Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przy wykonywaniu władzy publicznej, Warszawa 2015.
Behnke M., Zanieczyszczenie środowiska jako naruszenie prawa do prywatności – refleksje na tle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka [w] Prawa człowieka a ochrona środowiska. Wspólne wartości i wyzwania, red. B. Gronowska, B. Rakoczy, J. Kapelańska-Pręgowska, K. Karpus, P. Sadowski, Toruń 2018.
Bell J., Governmental Liability: Some Comparative Reflections, “InDret, Revista para el analisis del derecho” 2006/322.
de Laubadère A., Venezia J.C., Gaudemet Y., Traité de droit administratif, vol. I, Paris 1994.
Ereciński T. [w:] Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego, red. T. Ereciński, Warszawa 2016.
Gawlik B., Kubas A., Odpowiedzialność cywilna Skarbu Państwa – prezydium Rady narodowej za szkody wynikłe z braku należytej troski o zapewnienie bezpieczeństwa na terenie objętym działalnością Rady Narodowej, „Studia Cywilistyczne” 1971, t. XVII.
Gorgol A., Równowaga budżetowa w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, „Państwo i Prawo” 2014/9.
Kasprzyk R., Bezprawność względna, „Studia Prawnicze” 1988/3.
Łyczko P., Jakość powietrza w Polsce na tle UE [w:] https://powietrze.malopolska.pl/baza/jakosc-powietrza-w-polsce-na-tle-unii-europejskiej/ (dostęp 6.04.2022 r.).
Manowska M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. I, red. M. Manowska, Warszawa 2021.
Rebhahn R., Staatshaftung nach dem Recht der Europäischen Gemeinschaft, “Juristische Blätter 1996/12.
Siedlecki W., Glosa do orzeczenia SN z 16.03.1965 r., II CR 107/65, OSPiKA 1966/3, poz. 60.
Skoczylas J., Odpowiedzialność państwa za zaniechanie legislacyjne [w:] Czyny niedozwolone w prawie polskim i prawie porównawczym, Materiały ogólnopolskiego Zjazdu Cywilistów, Toruń 2011, red. M. Nesterowicz, Warszawa 2012.
Stec P., Umowy w administracji. Studium cywilnoprawne, Warszawa 2013.
Szczepaniak R. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. II, red. M. Gutowski, Warszawa 2019.
Szczepaniak R., Odpowiedzialność odszkodowawcza jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2001.
Szczepaniak R., Smog a odpowiedzialność odszkodowawcza władz publicznych, „Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu” 2020/2 (66).
Szczepaniak R., Zmiany w drugim filarze emerytalnym z perspektywy cywilistycznej, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2016/4.
Szpunar A., Odpowiedzialność osób zobowiązanych do nadzoru, Warszawa 1978.
Szpunar A., Odpowiedzialność Skarbu Państwa za funkcjonariuszy, Warszawa 1985.
Tomasz P. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Postępowanie procesowe. Komentarz aktualizowany, red. O.M. Piaskowska, Warszawa 2021.
von Danwitz T., Die gemeinschaftsrechtliche Staatshaftung der Mitgliedstaaten, “Deutsches Verwaltungsblatt” 1997/1.
Marcin Walasiak
prawnik w jednej z wrocławskich kancelarii, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7615-4474
Ograniczenie maksymalnej wysokości kary umownej lub końcowego terminu jej naliczania. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 9 grudnia 2021 r., III CZP 16/21
Autor aprobuje stanowisko zajęte przez Sąd Najwyższy w omawianej uchwale. Glosa przedstawia najważniejsze argumenty podniesione przez Sąd Najwyższy, które przemawiają za dopuszczalnością ustalenia kary umownej za zwłokę w wykonaniu zobowiązania w postaci określonego procentu uzgodnionego wynagrodzenia umownego za każdy dzień zwłoki, nawet jeśli ostateczny termin naliczenia kary umownej lub jej maksymalna wysokość nie są określone, a następnie uzupełnia te argumenty, odnosząc się również do twierdzeń zwolenników odmiennego poglądu. Komentowane orzeczenie powinno rozwiać wątpliwości dotyczące dopuszczalnych sposobów określenia wysokości kary umownej,
Słowa kluczowe: kara umowna za zwłokę, wysokość kary umownej, brak zastrzeżenia terminu końcowego zapłaty kary umownej bądź kwoty maksymalnej, ograniczenie wysokości kary umownej
Marcin Walasiak
lawyer at a law firm in Wroclaw, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7615-4474
Limiting the Maximum Amount of Liquidated Damages (Contractual Penalty) or the Final Date of Its Accrual. Commentary on Resolution of the Supreme Court of 9 December 2021, III CZP 16/21
The author approves the position taken by the Supreme Court in the resolution of 9 December 2021, III CZP 16/21. The commentary discusses the most important arguments raised by the Supreme Court in favour of the admissibility of defining liquidated damages (contractual penalty) for culpable delay in the performance of an obligation as a specific percentage of the agreed contractual remuneration for each day of such delay, even if the final date of accrual of said liquidated damages or their maximum amount are not specified, and then supplements the arguments, also referring to the statements of the supporters of thew opposite view. The commented resolution should dispel doubts as to the permissible methods of determining the amount of liquidated damages.
Keywords: liquidated damages (contractual penalty) for delay, amount of liquidated damages (contractual penalty), failure to stipulate the final date for payment or maximum amount of liquidated damages (contractual penalty), limitation of the amount of liquidated damages (contractual penalty)
Bibliografia / References:
Czachórski W., Zobowiązania. Zarys wykładu. Warszawa 1983.
Drapała P. (w:) Prawo zobowiązań – część ogólna. System Prawa Prywatnego. Tom 5, red. K. Osajda, Warszawa 2020.
Drapała P., Lackoroński B., Wymóg określenia (maksymalnej) kwoty kary umownej jako przesłanka ważności jej zastrzeżenia, „Monitor Prawniczy” 2021/15.
Drapała P., Kryteria oceny ważności kary umownej określonej za pomocą mierników wartości innych niż oznaczona suma. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 3.10.2019 r. (I CSK 280/18), „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2020/9.
Gawlik Z. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania – część ogólna, red. A. Kidyba, Warszawa 2014.
Lackoroński B., Określenie sumy w zastrzeżeniu kary umownej, „Monitor Prawniczy” 2018/23.
Lemkowski M. [w:] Kodeks cywilny. Tom II. Komentarz do art. 450–1088, red. M. Gutowski, Warszawa 2016.
Łolik M., Kwestia określenia kary umownej (w kontekście jej maksymalnej wartości) jako przesłanka jej prawidłowego zastrzeżenia, „Przegląd Prawa Handlowego” 2020/10.
Szanciło T. [w:] M. Załucki, Kodeks cywilny. Komentarz. Warszawa 2020.
Szlęzak A., Polemicznie o maksymalnej wysokości kary umownej jako przesłance ważności jej zastrzeżenia, „Przegląd Prawa Handlowego” 2021/1.
Szwaja J., Kara umowna według Kodeksu cywilnego, Warszawa 1967.
Zagrobelny K. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2017.
Zakrzewski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna (art. 353–534, red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2018.
dr hab. Jan Kulesza, profesor Uniwersytetu Łódzkiego
Zakład Nauki o Przestępstwie, Katedra Prawa Karnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Łódzki, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0574-9120
Granice wolności wypowiedzi działaczy pro-life. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 22października 2021 r., IV KK 247/21
W glosowanym wyroku Sąd Najwyższy uwolnił od odpowiedzialności wykroczeniowej aktywistów pro-life, którzy zostali przez sądy instancyjne skazani, najpierw z art. 140 Kodeksu wykroczeń, następnie zaś, w wyniku zmiany kwalifikacji, z art. 51 § 1 Kodeksu wykroczeń. Zarówno rozstrzygnięcie, jak i uzasadnienie nie zasługują według autora glosy na aprobatę. Sąd przyjął, że znamiona użyte w zastosowanym przepisie są nieostre i niejednoznaczne. Nie sięgnął jednak do żadnego wyroku zapadłego z zastosowaniem art. 51 Kodeksu wykroczeń ani do żadnego opracowania naukowego go dotyczącego. Niewiedza doprowadziła sąd do całkowicie błędnej wykładni znamion. Sąd wykazał też całkowitą nieznajomość orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, zwłaszcza przyznającego państwom „szeroki margines swobody” ingerencji w wolność wypowiedzi wówczas, gdy następuje to w celu ochrony moralności publicznej lub porządku publicznego. Zamiast tego namawiał działaczy pro-choice do sięgnięcia po równie drastyczne środki wyrazu oraz prowadził rozważania na temat pożądanej powagi i spokoju dyskursu nad aborcją.
Słowa kluczowe: aborcja, wolność wypowiedzi, działalność pro-life, moralność publiczna, wykroczenie
dr hab. Jan Kulesza, professor of the University of Lodz
Institute of Crime Studies, Department of Criminal Law, Faculty of Law and Administration, University of Lodz, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0574-9120
Limits of Freedom of Expression of Pro-Life Activists. Commentary on Judgment of the Supreme Court of 22 October 2021, IV KK 247/21
In the discussed judgment, the Supreme Court acquitted pro-life activists who were convicted by the first-instance court under Article 140 of the Code of Misdemeanours of the Republic of Poland, and then, as a result of reclassification, under Article 51(1) of the Code. Neither the determination nor the justification deserves approval. The Court assumed that the criteria of the applied provision are vague and ambiguous. However, it did not refer to any judgment based on Article 51 or to any scientific study on it. Ignorance led the Court to a completely erroneous interpretation of the features of the act. The Court also proved completely ignorant of the jurisprudence of the ECtHR, in particular, those judgments which grant states ‘a wide margin of appreciation’ to interfere with the freedom of expression to protect public morals or public order. Instead, it urged pro-choice activists to resort to equally drastic means of expression and philosophized about the desired seriousness and calmness of the discourse on abortion.
Keywords: abortion, freedom of expression, pro-life activity, public morals, misdemeanour
Bibliografia / References
Daniluk P., O wykroczeniu z art. 51 § 1 kodeksu wykroczeń (w związku z wyrokiem SN z 30.01.2018 r., IV KK 475/17), „Państwo i Prawo” 2019/1.
Kulczycki M., Zduńczyk J., Kodeks wykroczeń. Popularny komentarz, Warszawa 1982.
Kulesza J. [w:] Kodeks wykroczeń. Komentarz, red. P. Daniluk, Warszawa 2019.
Kulesza J., Glosa do wyroku Sądu Okręgowego w Krośnie z 26 lipca 2021 r., II Ka 191/21, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2022 (złożona do druku).
Kulesza J., Glosa do wyroku Sądu Okręgowego w Opolu z 10 grudnia 2018 r., VII Ka 956/18, „Studia Iuridica Lublinensia” 2019/2.
Kulesza J., Glosa do wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu z 25 lipca 2019 r., IV Ka 677/19, „Państwo i Prawo” 2021/7.
Kulesza J., Publiczne prezentowanie zdjęć martwych płodów jako nieobyczajny wybryk (art. 140 Kodeksu wykroczeń), „Studia Prawnicze” 2019/2.
Kulesza J., Publiczne prezentowanie zdjęć martwych płodów jako wybryk zakłócenia spokoju i porządku publicznego bądź wywołania zgorszenia (art. 51 § 1 Kodeksu wykroczeń), „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2020/1.
Kulesza J., Publiczne prezentowanie zdjęć martwych płodów przez działaczy pro-life w orzecznictwie sądów powszechnych. Analiza krytyczna [w:] Pro dignitate legis et maiestate iustitiae. Księga jubileuszowa z okazji 70. rocznicy urodzin Profesora Witolda Kuleszy, red. A. Liszewska, J. Kulesza, Łódź 2020.
Kulesza J., Wybryk nieobyczajny publicznego prezentowania zdjęć martwych płodów a ochrona wolności wypowiedzi w świetle orzecznictwa ETPC, „Studia Prawno-Ekonomiczne” 2020/1.
Ploszka A., Publiczne eksponowanie banerów antyaborcyjnych w kontekście granic swobody ekspresji, „Studia Iuridica” 2021, t. LXXXVIII.
Tagancew N., Kodeks karny. Część II-XIX (art. 73–407), tłum. J. Dąbrowo, R. Lobman, Warszawa 1922.
dr Bartłomiej Gadecki
sędzia Sądu Rejonowego w Olsztynie, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9542-3919
Materialny czy formalny charakter przestępstwa wytwarzania środków odurzających (art. 53 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii). Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 18 października 2018 r., II AKa 440/18
Autor nie zgadza się z poglądem zawartym w glosowanym wyroku, według którego przestępstwo z art. 53 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii jest przestępstwem formalnym, którego dokonanie następuje nie z chwilą wytworzenia substancji narkotycznej, lecz już z momentem rozpoczęcia tej czynności. Przedstawiono kwestie związane z używaniem przez ustawodawcę czasowników w trybie niedokonanym i czasie teraźniejszym. Zwrócono uwagę, że sam czasownik „wytwarza” na gruncie przepisów Kodeksu karnego służy do opisu przestępstw materialnych, których dokonanie następuje z chwilą wytworzenia przedmiotu wskazanego w opisie czynu zabronionego. Wskazano, że w doktrynie zarówno na gruncie obecnie obowiązującej ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, jak i uprzednio obowiązujących aktów prawnych, przestępstwo wytworzenia środków odurzajacych jest uznawane za przestępstwo materialne. Autor glosy opowiada się za stanowiskiem, że przestępstwo z art. 53 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii jest przestępstwem materialnym.
Słowa kluczowe: ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii, przestępstwo formalne, przestępstwo materialne, wytwarzanie środka odurzającego, czasownik „wytwarza”
dr Bartłomiej Gadecki
judge of the District Court in Olsztyn, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9542-3919
The Offence of Producing Narcotic Drugs with or without Criminal Consequences (Article 53(1) of the Act on Counteracting Drug Addiction). Commentary on Judgment of the Court of Appeal in Katowice of 18 October 2018, II AKa 440/18
The author disagrees with the view contained in the commented judgment whereby the offence defined in Article 53 of the Act on Counteracting Drug Addiction is an offence without criminal consequences, which is committed not when the narcotic drug is produced, but when the activity is commenced. The issues related to the use in the legislative text of verbs in the imperfective aspect and present tense are presented. It is pointed out that the verb ‘produces’ as such, in the provisions of the Criminal Code, is used to describe offences with criminal consequences, which are committed at the moment of producing the object specified in the description of the prohibited act. It is indicated that in legal scholarship relating to the currently applicable Act on Counteracting Drug Addiction, as well as the previously applicable legal instruments, the offence of producing narcotic drugs is considered an offence with criminal consequences. The commentator supports the position that the offence defined in Article 53 of the Act on Counteracting Drug Addiction is an offence with criminal consequences.
Keywords: Act on Counteracting Drug Addiction, offence without criminal consequences, offence with criminal consequences, producing a narcotic drug, verb ‘produces’
Bibliografia / References
Andrejew I., Rozpoznanie znamion przestępstwa, Warszawa 1968.
Andrejew I., Ustawowe znamiona czynu. Typizacja i kwalifikacja przestępstw, Warszawa 1978.
Bojarski M. (red.), System Prawa Karnego. Szczególne dziedziny prawa karnego. Prawo karne wojskowe, skarbowe i pozakodeksowe. Tom 11, Warszawa 2014.
Bojarski, M. Radecki W., Pozakodeksowe prawo karne. Tom I. Przestępstwa przeciwko pamięci narodowej, obronności, bezpieczeństwu osób i mienia, zdrowiu. Komentarz, Warszawa 2002.
Bojarski M., Radecki W., Pozakodeksowe przepisy karne z komentarzem, Warszawa 1992.
Chruściel T.L., Preiss-Mysłowska M., Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii. Komentarz, Warszawa 2000.
Cichońska G., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 21 października 2003 r., sygn. I KZP 11/03, „Prokuratura i Prawo” 2006/4.
Giezek J. (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, Warszawa 2014.
Grześkowiak A., Wiak K. (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2012.
Kotowski W., Kurzępa B., Przestępstwa pozakodeksowe. Komentarz, Warszawa 2007.
Królikowski M., Zawłocki R. (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Komentarz. Art. 222-316, Warszawa 2013.
Mozgawa M. (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2019.
Piórkowska-Flieger J., Skutek czynu zabronionego w polskim prawie karnym, Lublin 2019.
Stefański R.A. (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2015.
Szkiłądź H., Bik S., Pakosz B., Szkiłądź C. (red.), Słownik języka polskiego. Tom trzeci, Warszawa 1981.
Ważny A. (red.), Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii. Komentarz, Warszawa 2019.
Wąsek A. (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Komentarza do artykułów 222-316, tom II, Warszawa 2006.
Węglowski M.G., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2006 r., sygn. III KK 156/06, „Prokuratura i Prawo” 2008/5.
prof. dr hab. Leszek Mitrus
Katedra Prawa Pracy i Polityki Społecznej, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1308-7358
Prawo pracownika – ojca do urlopów związanych z rodzicielstwem a zakaz dyskryminacji ze względu na płeć. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 18 listopada 2020 r., III PK 53/19
Przedmiotowe orzeczenie dotyczy prawa pracownika – ojca do części urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego. Zdaniem Sądu Najwyższego Kodeks pracy bezpodstawnie uzależnia rodzicielskie prawa ojca od ubezpieczeniowego statusu matki. Prawo polskie wprowadza zatem bezpośrednią dyskryminację mężczyzn ze względu na płeć. Sąd Najwyższy uznał, że ojciec może domagać się urlopów związanych z rodzicielstwem na podstawie bezpośrednio skutecznych przepisów dyrektywy 2006/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 5.07.2006 r. w sprawie wprowadzenia w życie zasady równości szans oraz równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia i pracy oraz art. 33 ust. 2 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Autor pozytywnie ocenia sentencję wyroku, chociaż krytykuje niektóre fragmenty uzasadnienia dotyczące prawa Unii Europejskiej.
Słowa kluczowe: zakaz dyskryminacji ze względu na płeć w stosunkach pracy, urlop macierzyński, urlop rodzicielski, dyrektywa 2006/54, dyrektywa 2010/18, Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej, protokół nr 30, skutek bezpośredni, prounijna wykładnia prawa krajowego, wyrok TSUE w sprawie C-222/14 Maïstrellis
prof. dr hab. Leszek Mitrus
Department of Labour Law and Social Policy, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Krakow, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1308-7358
The Right of an Employee Being a Father to Parenthood-Related Leaves in the Context of Prohibition of Discrimination Based on Sex. Commentary on Judgment of the Supreme Court – Labour Law and Social Security Chamber of 18 November 2020, II PK 53/19
The judgment in point pertains to the right of an employee being a father to part of maternity leave and parental leave. In the Supreme Court’s opinion, the Labour Code unjustifiably makes the father’s parental rights dependent upon the mother’s social security status. Thus, Polish law introduces direct discrimination of men based on sex. The Supreme Court held that the father could claim the parenthood-related leaves on the basis of directly effective provisions of Directive 2006/54 of the European Parliament and of the Council of 5 July 2006 on the implementation of the principle of equal opportunities and equal treatment of men and women in matters of employment and occupation and Article 33(2) of the EU Charter of Fundamental Rights. The author agrees with the operative part of the judgment. However, he critically evaluates some parts of the justification that refer to European Union law.
Keywords: prohibition of sex discrimination in employment, maternity leave, parental leave, Directive 2006/54, Directive 2010/18, EU Charter of Fundamental Rights, Protocol No. 30, direct effect, pro-Union interpretation of national law, judgment of the CJEU in case C-222/14 Maïstrellis
Bibliografia / References
Biernat S., Czy Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej obowiązuje w Polsce? [w:] Państwo prawa i prawo karne. Księga Jubileuszowa Profesora Andrzeja Zolla, t. I, red. P. Kardas, T. Sroka, W. Wróbel, Warszawa 2012.
Maniewska E., Niezależność uprawnień do urlopów związanych z rodzicielstwem pracownika-ojca wychowującego dziecko od statusu ubezpieczeniowego matki dziecka, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2021/10.
Mitrus L. [w:] Karta Praw Podstawowych. Komentarz, red. A. Wróbel, Warszawa 2020.
Mitrus L., Koncepcja zakazu dyskryminacji w prawie pracy Unii Europejskiej [w:] J.R. Carby-Hall, Z. Góral, A. Tyc (red.), Różne oblicza dyskryminacji w zatrudnieniu, Warszawa 2021.
Serafin K., Uprawnienia rodzicielskie pracownika – ojca po nowelizacji kodeksu pracy [w:] Uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem w świetle przepisów prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, red. J. Czerniak-Swędzioł, Warszawa 2016.
Sobczyk A., Prawo dziecka do opieki rodziców jako uzasadnienie dla urlopu i zasiłku macierzyńskiego, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2015/9.
Szpyrka M., Orzecznictwo Sądu Najwyższego, „Europejski Przegląd Sądowy” 2021/4.
Wróblewski M., Karta praw podstawowych Unii Europejskiej jako źródło prawa UE [w:] System Prawa Unii Europejskiej. Tom 1. Podstawy i źródła prawa Unii Europejskiej, red. S. Biernat, Warszawa 2020.
dr Justyna Świątek-Rudoman
Katedra Prawa Pracy, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Gdański, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8752-1279
Konsekwencje powierzenia pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy zadań służby BHP w zakresie prawa do wynagrodzenia. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 10 marca 2020 r., I PK 259/18
Glosowane orzeczenie dotyczy konsekwencji powierzenia przez pracodawcę pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy zadań służby BHP w zakresie prawa do wynagrodzenia. Jest to zagadnienie problematyczne z uwagi na fakt, że ustawodawca nie określa, na jakich zasadach ma nastąpić powierzenie tych obowiązków i ich ewentualna odpłatność. Należy zasadniczo zgodzić się z twierdzeniem Sądu Najwyższego, że pracodawca może powierzyć pracownikowi wykonywanie tej funkcji bez ustanawiania dodatkowego wynagrodzenia, ale tylko w przypadku jednoczesnego odpowiedniego zmniejszenia dotychczasowego zakresu obowiązków. Wymaga to jednak nie tylko ograniczenia pracy wynikającej z umowy o pracę w wymiarze czasowym, lecz także ilościowym poprzez realne zmniejszenie zakresu dotychczas wykonywanych zadań.
Słowa kluczowe: bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP), służba BHP, powierzenie zadań służby BHP pracownikowi, wynagrodzenie, wymiar czasu pracy
dr Justyna Świątek-Rudoman
Department of Labour Law, Faculty of Law and Administration, University of Gdansk, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8752-1279
Consequences of Entrusting an Employee Employed in Another Job with Tasks of the OHS Service in the Field of the Right to Remuneration. Commentary on Judgment of the Supreme Court of 10 March 2020, I PK 259/18
The commented judgment concerns the consequences of entrusting an employee employed in another job with the tasks of the occupational health and safety (OHS) service in the field of the right to remuneration. This is a problematic issue due to the fact that the law does not specify the principles of entrusting these obligations and the possible payment for them. Essentially, one should agree with the statement of the Supreme Court that the employer can entrust the employee with the performance of this function without additional remuneration, but only in the case of a corresponding reduction of the current scope of duties. However, this requires limiting the amount of work resulting from the employment contract not only in terms of time but also in terms of quantity through a real reduction in the scope of tasks performed so far.
Keywords: OHS (occupational health and safety), OHS service, entrusting an employee with OHS service tasks, renumeration, number of working hours
Bibliografia / References
Celeda R., W. Chmielek-Łubińska E., Florek L., Goździewicz G., Hintz A., Kijowski A., Pisarczyk Ł., Skoczyński J., Wagner B., Zieliński T., Kodeks pracy. Komentarz, red. L. Florek, Warszawa 2009.
Jaśkowski K., Maniewska E., Komentarz aktualizowany do Kodeksu pracy, LEX 2021.
Szubert W., Zarys prawa pracy, Warszawa 1980.
Łukasz Jaroszewski
radca prawny, Warszawa, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4748-8117
Zwykłe korzystanie z wód na potrzeby własnego gospodarstwa domowego. Glosa do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 27 lutego 2020 r., II SA/Rz 1348/19
Przedmiotem glosy jest wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 27 lutego 2020 roku, wydany w sprawie o sygn. akt II SA/Rz 1348/19, w którym Sąd ten orzekając na gruncie Prawa wodnego uznał, że właściciel gruntu, który nie jest osobą fizyczną może być uznany za podmiot, któremu przysługuje prawo do zwykłego korzystania z wód, gdyż wykorzystuje wodę na potrzeby własnego gospodarstwa domowego.
W glosie poddano analizie art. 33 Prawa wodnego, w szczególności w zakresie, w jakim posłużono się w nim pojęciem „własnego gospodarstwa domowego”. W wyniku przeprowadzonej wykładni uznano, że osoba prawna będąca właścicielem gruntu, nie może prowadzić gospodarstwa domowego, a zatem nie przysługuje jej prawo do zwykłego korzystania z wód powierzchniowych znajdujących się na gruncie oraz wód podziemnych znajdujących się w gruncie.
Poglądy zaprezentowane w glosie, są sprzeczne z dotychczasową linią orzecznictwa sądów administracyjnych, które prezentowały pogląd, że osoba prawna a także jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej może być uznana za podmiot wykorzystujący wodę na potrzebę gospodarstwa domowego.
W związku z tym, w tym zakresie oceniono rozstrzygnięcia Sądu krytycznie.
Słowa kluczowe: prawo wodne, własne gospodarstwo domowe, zwykłe korzystanie z wód
Łukasz Jaroszewski
attorney at law, Warsaw, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4748-8117
Ordinary Use of Water to Satisfy the Needs of One’s Own Household. Commentary on Judgment of the Provincial Administrative Court in Rzeszow of 27 February 2020, II SA/Rz 1348/19
The subject of the commentary is the judgment of the Provincial Administrative Court in Rzeszow of 27 February 2020, issued in case No. Act II SA/Rz 1348/19, in which the court, held, on the basis of the Water Law, that the owner of the land, who is not a natural person, can be considered as entity having the right to ordinary use of water, because it uses water for the needs of its own household.
The commentator examines Article 33 of the Water Law, in particular to the extent that it uses the concept of ‘one’s own household’. As a result of the interpretation carried out, it is concluded that a legal person who owns land cannot run a household and therefore does not have the right to ordinary use of surface water and groundwater present on and beneath the ground.
The views presented in the commentary are contrary to the existing line of case law of administrative courts, according to which a legal person or an organizational unit without legal personality can be considered an entity using water for household needs. Therefore, in this respect, the determinations of the court are critically evaluated.
Keywords: Water Law, one’s own household, ordinary use of water
Bibliografia / References
Bukowski Z., Szuma K., Rakoczy B., Prawo wodne. Komentarz, Warszawa 2013.
Dorosz-Kuczyński J., Interes publicznym w nowym Prawie wodnym, „Studenckie Zeszyty Naukowe” 2017/35.
Dziczek R., Ochrona praw lokatorów. Dodatki mieszkaniowe. Komentarz. Wzory pozwów, Warszawa 2020.
Leśkiewicz K., Prawne aspekty zarzadzania lasami Skarbu Państwa, Lublin 2019.
Mikosz R., Własność kopalin i własność wód – kilka uwag o konstrukcji prawnej, „Prawne Problemy Górnictwa i Ochrony Środowiska” 2000/1–2.
Radecki W., Status prawny służb i straży przyrodniczych, „Prokuratura i Prawo” 2001/9.
Rakoczy B., Ustawa o lasach. Komentarz, Warszawa 2011.
Rakoczy B. (red.), Wybrane problemy prawa wodnego, Warszawa 2013.
Rakoczy B., Własność wód w prawie polskim, „Przegląd Ochrony Środowiska” 2013/1.
Szuwalski P., Prawo wodne. Komentarz do wybranych przepisów, LEX 2019.
Aleksander Kwaśniak
słuchacz eksternistycznego trybu przygotowania rozprawy doktorskiej, Wyższa Szkoła Humanitas w Sosnowcu, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9275-279X
Umowa o pracę jako informacja publiczna. Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 lipca 2021 r., III OSK 3275/21
Komentowane orzeczenie dotyczy konfliktu pomiędzy dwiema konstytucyjnie chronionymi wartościami: prawem do informacji publicznej i prawem do prywatności człowieka. W literaturze i orzecznictwie istnieją rozbieżności co do kwalifikacji informacji o zatrudnianiu osób opłacanych ze środków publicznych, dlatego warto omówić tę kwestię. Należy zauważyć, że pojęcia informacji publicznej i informacji prywatnej mogą się niekiedy krzyżować, informacja stanowiąca tajemnicę chronioną prawem nie przestaje wszak być informacją publiczną. Dane o zatrudnieniu osób zatrudnionych w jednostkach sektora finansów publicznych stanowią informację publiczną, gdyż dotyczą gospodarowania mieniem publicznym. Odrębną kwestią jest ochrona prywatności jednostki, która w pewnych okolicznościach może uzasadniać odmowę dostępu do takich informacji w drodze decyzji administracyjnej.
Słowa kluczowe: administracyjne postępowanie, informacja publiczna, dane dotyczące zatrudnienia pracownika
Aleksander Kwaśniak
student of the external procedure for preparing a doctoral thesis, Humanitas University in Sosnowiec, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9275-279X
Employment Contract as Public Information. Commentary on Judgment of the Supreme Administrative Court of 28 July 2021, III OSK 3275/21
The commented judgment touches on the important issue of a conflict between two constitutionally protected values, namely the right to public information and the right to privacy of an individual. There are significant discrepancies in literature and case law as to the qualification of information on the employment of people remunerated from public funds, hence the issue is worth discussing. It should be noted that the notions of public information and private information may sometimes intersect, just as information constituting a secret protected by law does not cease to be public information. Data on the employment of persons employed in units of the public finance sector constitute public information, as they relate directly to the management of public assets. As a separate issue, the protection of the privacy of an individual may, in certain circumstances, justify denial of access to such information.
Keywords: administrative procedure, public information, data relating to an employee’s employment
Bibliografia / References
Bernaczyk M., Presz A., Karnoprawna ochrona prawa do informacji publicznej. Uwagi wstępne (część 1), „Prokuratura i Prawo” 2011/4.
Bernaczyk M., Presz A., Karnoprawna ochrona prawa do informacji publicznej. Praktyczna analiza (część 2), „Prokuratura i Prawo” 2011/5.
Błaszczyńska A., Dostęp do informacji publicznej a ochrona danych osobowych, „Przegląd Prawa Publicznego” 2011/12.
Brzozowska-Pasieka M., Pawlik K., Ograniczenia prawa do informacji publicznej realizowanego w trybie wnioskowym [w:] M. Brzozowska-Pasieka, K. Pawlik, Dostęp do informacji publicznej w instytucjach kultury, Warszawa 2019.
Cybulska R., Dostęp do informacji publicznej w zakresie spraw związanych ze stosunkiem pracy w samorządzie terytorialnym, „Samorząd Terytorialny” 2015/4.
Cybulska R., Informacja publiczna a prawo do prywatności na przykładzie projektu budowlanego. Glosa do wyroku WSA z dnia 14 października 2015 r., II SAB/Gd 128/15, „Orzecznictwo w Sprawach Samorządowych” 2019/2.
Jarzęcka-Siwik E., Wyporska-Frankiewicz J., Ograniczenie prawa dostępu do informacji publicznej [w:] Dostęp do informacji publicznej na wniosek w praktyce jednostek samorządu terytorialnego, red. J. Wyporska-Frankiewicz, Warszawa 2019.
Kamińska I., Rozbicka-Ostrowska M., Ustawa o dostępie do informacji publicznej. Komentarz, Warszawa 2016.
Kulesza E., Dostęp do informacji publicznej – przedmiot informacji – wysokość zarobków osoby zatrudnionej przez podmiot publiczny. Glosa do wyroku NSA z dnia 18 lutego 2015 r., I OSK 695/14, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2016/12.
Kwaśniak A., Faktyczne i prawne ograniczenia w dostępie do informacji publicznej na tle rodzimego ustawodawstwa, „Roczniki Administracji i Prawa” 2019/2.
Kwaśniak A., Udział prokuratora w postępowaniu o udostępnienie informacji publicznej, „Prokuratura i Prawo” 2021/9.
Laskowska M., Prawo do informacji o działalności osób pełniących funkcje publiczne a ich prawo do ochrony prawnej życia prywatnego. Refleksje na tle orzecznictwa TK [w:] Obywatelskie prawo do informacji, red. T. Gardocka, Warszawa 2008.
Maciejuk I., Dostęp do informacji publicznej zawierającej dane osobowe, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2009/2.
Miksa K., Udostępnianie informacji o osobach pełniących funkcje publiczne a prawo do prywatności w praktyce działania organów władzy publicznej, „Samorząd Terytorialny” 2015/4.
Nowak H., Dostęp do informacji publicznej a decyzja o warunkach zabudowy. Glosa do wyroku WSA z dnia 29 maja 2008 r., IV SA/Po 545/07, „Przegląd Prawa Publicznego” 2017/4.
Pieńczykowski M., Ochrona danych osobowych jako negatywna przesłanka udostępniania informacji publicznej, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2018/2.
Pietrzak B., Odpowiedzialność karna za nieudostępnienie informacji publicznej, „Informacja w Administracji Publicznej” 2015/4.
Piskorz-Ryń A., Wyporska-Frankiewicz J., Dostęp do informacji publicznej a ochrona informacji niejawnych. Zagadnienia wybrane, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2016/4 (67).
Sibiga G., Małobędzka-Szwast I., Relacje prawa do informacji publicznej oraz prawa do ochrony danych osobowych w świetle ogólnego rozporządzenia o ochronie danych (RODO), „Monitor Prawniczy” 2019/22.
Sitniewski P., Dostęp do informacji publicznej. Pytania i odpowiedzi, Warszawa 2014.
Sitniewski P., Odmowa dostępu do informacji publicznej. Przesłanki, granice, procedura, Warszawa 2020.
Sitniewski P., Zakres zadań i funkcji osoby pełniącej funkcję publiczną w rozumieniu art. 5 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej ze szczególnym uwzględnieniem granic jawności wynagrodzenia tych osób - wyniki badań, „Samorząd Terytorialny” 2015/1–2.
Szustakiewicz P., Ujawnianie danych o wynagrodzeniu nauczycieli w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej, „Przegląd Prawa Publicznego” 2020/5.
Taczkowska-Olszewska J., Dostęp do informacji publicznej w polskim systemie prawnym, Warszawa 2014.
Ulasiewicz M., Ograniczenia dostępu do informacji publicznej – zagadnienia wybrane, „Przegląd Prawa Publicznego” 2010/9.
Ulasiewicz M., Prywatność jednostki w kontekście dostępu do informacji publicznej, „Przegląd Prawa Publicznego” 2016/11.
dr hab. Artur K. Modrzejewski
Katedra Prawa i Postępowania Administracyjnego, Wydział Prawa, Uniwersytet w Białymstoku; radca prawny, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3849-4208
Konieczności wycięcia drzew stanowiących przeszkodę lotniczą. Glosa do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 24 czerwca 2021 r., II SA/Bk 245/21
Przedmiotem glosy jest analiza wzajemnych relacji ustawy – Prawo lotnicze i ustawy o ochronie przyrody oraz innych ustaw w kontekście konieczności wydania decyzji w sprawie usunięcia przeszkód lotniczych. W glosie Autor broni stanowiska, że w przypadku wydania decyzji w sprawie usunięcia przeszkód lotniczych nie jest konieczne pierwotne wydanie decyzji zezwalającej na wycięcie drzew czy decyzji środowiskowej. Nie ma też podstaw do zawieszenia postępowania do czasu ustalenia, czy na terenie, gdzie umiejscowione są przeszkody lotnicze, znajdują się np. siedliska cenne przyrodniczo. Wynika to z m.in. z faktu prymatu wartości takich jak życie ludzie i bezpieczeństwo ruchu lotniczego nad wartościami ochrony przyrody.
Słowa kluczowe: ochrona przyrody, przeszkoda lotnicza, usunięcie drzew
dr hab. Artur K. Modrzejewski
Department of Administrative Law and Procedure, Faculty of Law, University of Bialystok; attorney at law, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3849-4208
The Need to Fell Trees Constituting an Aviation Obstacle. Commentary on Judgment of the Provincial Administrative Court in Bialystok of 24 June 2021, II SA/Bk 245/21
The subject of the commentary is an analysis of the mutual relations between the Aviation Law and the Nature Conservation Act and other statutes in the context of the need to issue a decision on the removal of aviation obstacles. In the commentary, the author defends the position that if a decision is made to remove aviation obstacles, it is not necessary to initially issue a decision authorizing the felling of trees or an environmental decision. There are also no grounds to suspend the proceedings until it is established whether there are, for example, naturally valuable habitats in the area where aviation obstacles are located. This results, inter alia, from the primacy of values such as human life and air traffic safety over the values of nature conservation.
Keywords: nature conservation, aviation obstacle, removal of trees
Bibliografia / References
Bukowski Z. [w:] Zrównoważony rozwój w systemie prawa, Toruń 2012.
Czech E.K., Publiczne prawa podmiotowe przedsiębiorców do korzystania ze środowiska w tym do korzystania z przyrody, „Prawo i Więź” 2021/1 (35).
Górski M. [w:] M. Górski, M. Pchałek, W. Radecki, J. Jerzmański, M. Bar, S. Urban, J. Jendrośka, Prawo ochrony środowiska. Komentarz, Warszawa 2014.
Marut K. [w:] Prawo lotnicze. Komentarz, red. M. Żylicz, Warszawa 2016.
Nowak M., Będkowski K., Ocena przydatności danych skanowania laserowego do inwentaryzacji drzew rosnących pojedynczo i w zadrzewieniach liniowych, „Acta Scientiarum Polonorum Administratio Locorum” 2016/1 (15).