Prawo pacjenta do informacji. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 11 sierpnia 2016 r., I ACa 300/16
prof. dr hab. Mirosław Nesterowicz
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Prawo pacjenta do informacji. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 11 sierpnia 2016 r., I ACa 300/16
Wyrok dotyczy obowiązku lekarza i prawa pacjenta do informacji o jego stanie zdrowia, rozpoznaniu, metodach diagnostycznych i leczniczych, ryzyku i wynikach leczenia oraz rokowaniu, co jest regulowane w ustawach i Kodeksie Etyki Lekarskiej. W tej sprawie lekarz nie poinformował pacjentki o rozpoznanym u niej nowotworze (czerniaku złośliwym – melanoma), co pozbawiło ją szansy na kontrolowanie rozwoju choroby, wczesne ujawnienie przerzutów i niezwłoczne podjęcie leczenia. Sąd uznał, że nastąpiło naruszenie praw pacjenta i zasądził na rzecz pacjentki zadośćuczynienie za doznaną krzywdę.
Słowa kluczowe: cywilne prawo, zobowiązania, prawo medyczne, prawo pacjenta do informacji, naruszenie praw pacjenta, zadośćuczynienie za doznaną krzywdę (compensation for non-pecuniary loss)
prof. dr hab. Mirosław Nesterowicz
Nicolaus Copernicus University in Torun
Patient’s Right to Information. Commentary on Judgment of the Court of Appeal in Szczecin of 11 August 2016, I ACa 300/16
The judgment concerns the physician's duty to inform and the patient's right to obtain information about their condition, diagnosis, diagnostic and treatment methods, risks and outcomes of treatment, and prognosis, which matters are regulated in laws and in the Code of Medical Ethics. In this case, the physician did not inform the patient on the cancer she was diagnosed with (melanoma), which prevented her from controlling the disease development, early diagnosis of metastases, and immediate treatment. The court found a violation of the patient's rights and awarded the patient compensation for the non-pecuniary loss suffered.
Keywords: civil law, obligations, medical law, patient's right to information, violation of patient's rights, compensation for non-pecuniary loss
Bibliografia:
Dyszlewska-Tarnawska A. [w:] Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Komentarz, red. L. Ogiegło, Warszawa 2010.
Karkowska D., Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Komentarz, Warszawa 2010.
Krupa-Lipińska K., Glosa do wyroku SA w Białymstoku z 15.04.2015 r., I ACa 816/14, „Prawo i Medycyna” 2016/2.
Nesterowicz M., Glosa do wyroku SN z 3.12.2009 r., II CSK 337/09, „Prawo i Medycyna” 2012/2.
Nesterowicz M., Glosa do wyroku SN z 27.04.2012 r., V CSK 142/11, OSP 2013/6, poz. 61.
Nesterowicz M., Glosa do wyroku SA w Warszawie z 10.03.2015 r., VI ACa 651/14, „Prawo i Medycyna” 2016/4.
Nesterowicz M., Prawa pacjenta i osób bliskich do informacji medycznych i ochrony danych [w:] Księga pamiątkowa Profesora Maksymiliana Pazdana, red. L. Ogiegło, W. Popiołek, M. Szpunar, Kraków 2005.
Nesterowicz M., Prawo medyczne, Toruń 2019.
Nesterowicz M., Prawo medyczne. Komentarze i glosy do orzeczeń sądowych, Warszawa 2017.
Nesterowicz M., Przegląd orzecznictwa europejskiego w sprawach medycznych (w latach 2010–2013 – wybrane orzeczenia), „Przegląd Sądowy” 2014/7–8.
Nesterowicz M., Utrata szansy wyleczenia lub przeżycia w prawie francuskim, „Państwo i Prawo” 2010/3.
Nesterowicz M., Zadośćuczynienie pieniężne za naruszenie praw pacjenta i dóbr osobistych osób bliskich [w:] Czynić postęp w prawie. Księga jubileuszowa dedykowana profesor Birucie Lewaszkiewicz-Petrykowskiej, red. W. Robaczyński, Łódź 2017.
Sośniak M., Cywilna odpowiedzialność lekarza, Warszawa 1989.
Śliwka M., Prawa pacjenta w prawie polskim na tle prawnoporównawczym, Toruń 2010.
Świderska M., Zgoda pacjenta na zabieg medyczny, Toruń 2007.
Świderska M. [w:] Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Komentarz, red. M. Nesterowicz, Warszawa 2009.
Wałachowska M., Glosa do wyroku SN z 29.05.2007 r., V CSK 76/07, „Przegląd Sądowy” 2009/5.
Zielińska E. [w:] Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Komentarz, red. E. Zielińska, Warszawa 2014.
dr Tomasz Czech
radca prawny
ORCID: 0000-0002-3284-4182
Administrator hipoteki. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 9 sierpnia 2018 r., V CSK 406/17
Powołanie administratora hipoteki powinno nastąpić przed dokonaniem czynności prawnej ustanawiającej zabezpieczenie hipoteczne na rzecz obligatariuszy lub równocześnie z tą czynnością. W akcie notarialnym ustanowienia hipoteki należy oznaczyć jej administratora. Podstawą wpisu hipoteki do księgi wieczystej jest wypis tego aktu. Podstawy takiej nie stanowi – wbrew stwierdzeniom Sądu Najwyższego – umowa w sprawie powołania administratora, dlatego nie musi być ona zawarta w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi.
Słowa kluczowe: rzeczowe prawo, hipoteka, administrator hipoteki, obligacje, wpis do księgi wieczystej
dr Tomasz Czech
attorney at law
ORCID: 0000-0002-3284-4182
Mortgage Administrator. Commentary on Decision of the Supreme Court – Civil Chamber of 9 August 2018, V CSK 406/17
A mortgage administrator should be appointed before a mortgage is established for the benefit of bondholders or at the same time. It is necessary to identify the administrator in the notary act establishing this mortgage. A copy of this act is the basis for entering the mortgage into the land and mortgage register. However, an agreement appointing the administrator – contrary to the Supreme Court's statements – does not constitute such a basis. For this reason it is not necessary to execute the agreement in writing with signatures authenticated by a notary.
Keywords: mortgage administrator, bonds, basis for entry into the land and mortgage register
Bibliografia:
Czech T., Funkcje agenta do spraw zabezpieczeń w konsorcjum kredytowym, „Przegląd Prawa Handlowego” 2007/10.
Czech T., Konstrukcja administratora hipoteki, „Rejent” 2012/12 (numer specjalny).
Czech T., Księgi wieczyste i hipoteka. Komentarz, Warszawa 2014.
Ernt K., Rudnicki S. [w:] Ustawa o obligacjach. Komentarz, red. M. Wierzbowski, Warszawa 2015.
Kostecki S. [w:] Komentarze Prawa Prywatnego, t. II, Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, Warszawa 2017.
Kropiwnicki J., Ustawa o obligacjach. Komentarz, Warszawa 2010.
Kućka M., Administrator zabezpieczeń, Warszawa 2017.
Kućka M. [w:] Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Postępowanie wieczystoksięgowe. Komentarz, red. J. Pisuliński, Warszawa 2014.
Lesiński P., Walczyna Ł., Funkcja administratora zastawu i administratora hipoteki w związku z emisją obligacji, „Monitor Prawa Bankowego” 2012/6.
Pisuliński J. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 4, Prawo rzeczowe, red. J. Panowicz-Lipska, Warszawa 2012.
Swaczyna B. [w:] Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Postępowanie wieczystoksięgowe. Komentarz, red. J. Pisuliński, Warszawa 2014.
Tułodziecka A. [w:] I. Heropolitańska, A. Tułodziecka, K. Hryćków-Mycka, P. Kuglarz, Ustawa o księgach wieczystych i hipotece oraz przepisy związane. Komentarz, Warszawa 2017.
Woźniak R., Ustawa o obligacjach. Komentarz, Warszawa 2015.
dr Agnieszka Franczak
Katedra Prawa Cywilnego i Gospodarczego, Wydział Finansów i Prawa, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
ORCID: 0000-0001-9393-634X
Wykorzystanie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu w zakresie należności podatkowych. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 16 maja 2019 r., III CSK 40/17
Glosowany wyrok dotyczy fundamentalnych kwestii, a mianowicie relacji prawa podatkowego i prawa cywilnego. Spór sprowadzał się do pytania, czy względem kwoty bezpodstawnie uznanej za nadpłatę podatku mogą znaleźć zastosowanie przepisy prawa cywilnego regulujące kwestię bezpodstawnego wzbogacenia. Sąd Najwyższy stwierdził, że przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu nie mogą znajdować bezpośredniego zastosowania w relacjach publicznoprawnych opartych na imperium, w których w imieniu państwa i innych związków publicznoprawnych występują organy administracji publicznej i organy administrujące, a adresatami ich działań podejmowanych w formach władczych pozostają podmioty zewnętrzne dla administracji. Decyduje o tym nie tylko charakterystyka podmiotów stosunków publicznoprawnych nawiązywanych w formach opartych na imperium państwowym, lecz także właściwości przedmiotu tych stosunków. Treść uprawnień i obowiązków publicznoprawnych jest zdeterminowana ustawą, tak samo jak mechanizm ich konkretyzacji i wykonania.
Słowa kluczowe: cywilne prawo, zobowiązania, prawo podatkowe, bezpodstawne wzbogacenie, nienależne świadczenie, należność publicznoprawna, nadpłata podatku, droga sądowa
dr Agnieszka Franczak
Department of Civil and Commercial Law, Faculty of Finance and Law, Cracow University of Economics
ORCID: 0000-0001-9393-634X
Application of Provisions on Unjust Enrichment in the Field of Tax Liabilities. Commentary on Judgment of the Supreme Court – Civil Chamber of 16 May 2019, III CSK 40/17
The commented judgment concerns fundamental issues, namely the relationship between tax law and civil law. The dispute in point boiled down to the question whether the provisions of civil law on unjust enrichment could apply in respect of the amount groundlessly considered to be tax overpayment. The Supreme Court stated that provisions on unjust enrichment could not apply directly in public-law relations based on imperium, where authorities of public administration and administering authorities act on behalf of the state and other public-law units, while the addressees of their actions taken in the authoritative forms are entities external to state administration. The decisive factor - apart from the features of subjects of public-law relations in forms established based on the state’s imperium, but also the properties of the subject matter of those relations. The substance of the public-law rights and duties is determined by statutory law, just like the mechanism of their concretization and enforcement.
Keywords: civil law, obligations, tax law, unjust enrichment, undue performance, public-law liability, tax overpayment, court path
Bibliografia:
Bieniek G. (red.), Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania, Warszawa 2006.
Brzeziński B., Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 kwietnia 2018 r., K 52/16, „Przegląd Orzecznictwa Podatkowego” 2019/3.
Brzeziński B., Glosa do wyroku Sąd Najwyższego z dnia 16 maja 2019 r., III CSK 40/17, „Przegląd Orzecznictwa Podatkowego” 2019/4.
Brzeziński B., Kalinowski M., Dopuszczalność stosowania skargi pauliańskiej do należności podatkowych, „Przegląd Orzecznictwa Podatkowego” 2015/2.
Czerwiński Sz., Jamróz Ł., Bezpodstawne wzbogacenie jako przesłanka odmowy zwrotu podatku – glosa do wyroku ETS z 10.04.2008 r. w sprawie C-309/06, Marks & Spencer plc przeciwko Commissioners of Customs & Excis, „Europejski Przegląd Sądowy” 2009/5.
Jasińska M., Skarga pauliańska. Ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika, Komentarz do art. 527–534 k.c. i przepisów powiązanych (KRO, PrUpad, KPC, KK), Warszawa 2018.
Książak P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, Warszawa 2019.
Machnikowski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, Warszawa 2006.
Popiołek W. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2008.
Pyziak-Szafnicka M. [w:] System prawa prywatnego, t. VI, red. A. Olejniczak, Warszawa 2014.
Radwański Z., Olejniczak A., Zobowiązania – część ogólna, Warszawa 2014.
dr Marcin Górski
adiunkt, Katedra Europejskiego Prawa Konstytucyjnego, Uniwersytet Łódzki, członek Komisji Praw Człowieka Krajowej Rady Radców Prawnych
ORCID: 0000-0001-7658-5947
Wznowienie postępowania karnego w przypadku naruszenia prawa do sądu ustanowionego ustawą. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 26 lutego 2019 r., II KO 47/18
Komentowane postanowienie Sądu Najwyższego dotyczy wykładni art. 46 Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz art. 540 § 3 Kodeksu postępowania karnego. W ocenie Sądu Najwyższego stwierdzenie przez Europejski Trybunał Praw Człowieka naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności w zakresie gwarantującym prawo do „sądu ustanowionego ustawą” generuje potrzebę wznowienia postępowania karnego, jeżeli w sprawie zmaterializowała się zarazem bezwzględna przyczyna odwoławcza. Postanowienie Sądu Najwyższego należy ocenić częściowo krytycznie, ponieważ nie wyjaśnia ono należycie przyjętej wykładni art. 540 § 3 Kodeksu postępowania karnego.
Słowa kluczowe: postępowanie karne, Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (EKPC), prawo do sądu ustanowionego ustawą, środek naprawczy, wznowienie postępowania karnego
Dr. Marcin Górski
assistant professor, Department of European Constitutional Law, University of Lodz, member of the Human Rights’ Committee of the National Council of Attorneys at Law
ORCID: 0000-0001-7658-5947
Re-opening of Criminal Proceedings in Case of Violation of the Right to a Tribunal Established by Law. Commentary on Decision of the Supreme Court – Criminal Chamber of 26 February 2019, II KO 47/18
The commented decision of the Supreme Court concerns interpretation of Article 46 of the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms (ECHR) and Article 540(3) of the Code of Penal Procedure (CPP). In the view of the Supreme Court, if the European Court of Human Rights finds a violation of Article 6(1) ECHR guaranteeing the right to have the case heard by a tribunal ‘established by law’ generates the need for re-opening of criminal proceedings provided that also the so-called ‘imperative appellate reason’ materializes in the case. The decision of the Supreme Court must be viewed partly critically as it does not explain properly the adopted interpretation of Article 540(3) CPP.
Keywords: criminal procedure, Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms (ECHR), right to a have a case heard by tribunal established by law, remedy, re-opening of criminal proceedings
Bibliografia:
Breuer M., (red.), Principled Resistance to ECtHR Judgments – A New Paradigm?, Berlin 2019.
Bzdyń A., Rajska D., Ryngielewicz K., Wznowienie postępowań sądowych po wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, „Przegląd Sejmowy” 2015/2.
Garlicki L., Hofmański P., Wróbel A. (red.), Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Komentarz do artykułów 19–59 oraz Protokołów dodatkowych. Tom II. Komentarz, Warszawa 2010.
Wąsek-Wiaderek M., Wznowienie postępowania karnego w następstwie wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, „Studia i Analizy Sądu Najwyższego”, tom IV, Warszawa 2010.
Wąsek-Wiaderek M., Wznowienie postępowania karnego w następstwie wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka [w:] K. Ślebzak, Studia i Analizy Sądu Najwyższego. Tom IV, Warszawa 2010.
Zabłocki S., Wznowienie postępowania w sprawach karnych po orzeczeniu Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, „Krajowa Rada Sądownictwa” 2013/1.
Dariusz Wysocki
sędzia sądu okręgowego
Ustawowy obowiązek odmowy przyjęcia skargi na wyrok sądu odwoławczego. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 6 września 2019 r., V KS 35/19
Skarga na wyrok sądu odwoławczego podnosząca zarzut, że sąd ten nie podjął się usunięcia stwierdzonych uchybień, określonych w art. 438 pkt 1–3 Kodeksu postępowania karnego (k.p.k.), i tą drogą nie stwierdził, że zachodzą podstawy do wydania wyroku skazującego, bądź też nie uzupełnił przewodu sądowego i (lub) nie dokonał prawidłowej oceny dowodów, jest wniesiona z powodu naruszenia art. 437 k.p.k., w myśl art. 539a § 3 k.p.k. Jeżeli skarga nie podnosi takiego zarzutu (a nie jest wnoszona z powodu uchybień określonych w art. 439 § 1 k.p.k.), to prezes sądu odwoławczego powinien, na podstawie art. 530 § 2 w zw. z art. 539f k.p.k. wydać zarządzenie odmawiające jej przyjęcia, na które przysługuje zażalenie do Sądu Najwyższego (art. 530 § 3 w zw. z art. 539f k.p.k.). Kontrola dopuszczalności skargi przeprowadzana przez prezesa sądu odwoławczego obejmuje także sprawdzenie, czy powód wniesienia skargi wskazany w art. 539a § 3 k.p.k. nie został w skardze wymieniony jedynie pod pozorem naruszenia art. 437 § 2 zd. 2 k.p.k. Sprawdzenie takie nie należy bowiem do sfery oceny zasadności wniesienia skargi, tylko badania jej dopuszczalności, co obejmuje zakres kontroli warunków formalnych środka prawnego.
Słowa kluczowe: postępowanie karne, kontrola dopuszczalności skargi na wyrok sądu odwoławczego, zakres uprawnień (obowiązków) kontrolnych prezesa sądu odwoławczego, naruszenie art. 437 § 2 zd. 2 k.p.k.
Dariusz Wysocki
regional court judge
Statutory Obligation to Refuse to Accept an Appeal against a Judgment of an Appellate Court. Commentary on Decision of the Supreme Court – Criminal Chamber of 6 September 2019, V KS 35/19
A complaint against the judgment of an appellate court with the objection that the court did not undertake to remove the ascertained deficiencies, as defined in Article 438(1)-(3) of the Code of Criminal Procedure [CCP], and in this way failed to state that there were grounds for a conviction, or did not complete the court proceedings and/or did not properly assess the evidence, was brought because of violation of Article 437 CCP, pursuant to Article 539a(3) CCP. If the complaint does not raise such an objection (and is not brought due to the deficiencies specified in Article 439(1) CCP), the president of the appellate court should, pursuant to Article 530(2) in conjunction with Article 539f CCP, issue an order refusing to accept it, which can be appealed against to the Supreme Court (Article 530(3) in conjunction with Article 539f CCP). The review of the admissibility of an appeal by the president of the appellate court includes also checking whether the reason for lodging the appeal referred to in Article 539a(3) CCP was not mentioned in the appeal only under the guise of violating Article 437(2), second sentence CCP. Such a check is not part of assessment whether the complaint is justified, but rather part of examination of its admissibility, which includes a check of formal conditions of a legal measure.
Keywords: criminal procedure, review of admissibility of an appeal against a judgment of an appellate court, scope of review powers (obligations) of the president of an appellate court, violation of Article 437(2), second sentence of the Code of Criminal Procedure
Bibliografia:
Lach A., Skarga na wyrok sądu odwoławczego [w:] Postępowanie karne po nowelizacji z dnia 11 marca 2016 r., red. A. Lach, Warszawa 2017.
Świecki D., Komentarz aktualizowany do art. 539(a) Kodeksu postępowania karnego, LEX/el. 2019.
Wysocki D., Postępowanie apelacyjne w procesie karnym (uwagi de lege ferenda), „Państwo i Prawo” 2011/1.
Wysocki D., Uwagi dotyczące funkcjonalności i gwarancyjności obecnego modelu postępowania odwoławczego od wyroku sądu pierwszej instancji, „Biuletyn Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego” 2010/2.
prof. dr hab. Bartosz Rakoczy
Kierownik Katedry Prawa Ochrony Środowiska Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, profesor Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy; radca prawny
ORCID: 0000-0002-8790-2407
Zagadnienie własności przyłącza wodociągowego na odcinku od granicy nieruchomości do połączenia z siecią. Glosa do wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 22 listopada 2018 r., XVII AmA 55/16
Należy wskazać, że pogląd reprezentowany przez Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest błędny. Nieuprawnione jest stanowisko, jakoby samo fizyczne i techniczne zespolenie sieci i przyłącza pociągałoby za sobą skutek polegający na tym, że ten zespolony odcinek stał się siecią. Siecią bowiem są tylko takie odcinki, takie przewody, które znajdują się w posiadaniu przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego. Posiadanie takie może być albo pierwotne albo wtórne. Pierwotny charakter posiadania występuje wtedy, jeżeli to przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne budowało sieć na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Taka sytuacja nie miała tutaj jednak miejsca, dlatego możliwe było jedynie przeniesienie posiadania, a więc wejście w posiadanie w sposób wtórny. W tym jednak zakresie przejście posiadania musi być skutkiem jakiegoś zdarzenia prawnego, z którym ustawa wiąże taki właśnie skutek. Zdarzenia te ustawodawca cywilny opisuje albo jako wydanie rzeczy, albo jako zawarcie umowy. Z całą pewnością nie można uznać za skuteczne przejście posiadania zdarzeń prawnych opisanych normatywnie w art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego. Wejście w skład przedsiębiorstwa powoduje bowiem tylko ten skutek, że dane urządzenie straciło status części składowej nieruchomości. Natomiast ustawodawca w ogóle nie określa, czy przeszła własność tego urządzenia oraz czy przeszło jego posiadanie. Z samego wejścia w skład przedsiębiorstwa danego urządzenia nie wynika jeszcze przejście posiadania. W istocie stanowisko Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów odwołuje się do konstrukcji przejścia posiadania z mocy prawa, oraz do konstrukcji „posiadania bez woli posiadania”. Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne musi mieć bowiem wolę posiadania, a z samego wejścia w skład przedsiębiorstwa danego urządzenia przesyłowego wola posiadania jeszcze nie wynika. Prezentowane stanowisko prowadzi do wniosku, że de lege lata nie istnieją w ogóle przyłącza wodociągowe, gdyż każde przyłącze zostało połączone z siecią (inaczej nie byłoby w ogóle przyłączem) i to zespolenie powodowało, że owo przyłącze nabrało cech normatywnych sieci. W konsekwencji przepisy ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków częściowo pozostają bezprzedmiotowe, gdyż regulują one kwestie skutków prawnych posiadania przyłączy przez odbiorcę usług.
Słowa kluczowe: prawo ochrony konkurencji i konsumentów, sieć wodociągowa, przyłącze wodociągowe, urządzenia wodociągowe, urządzenia kanalizacyjne
prof. dr hab. Bartosz Rakoczy
Head of the Department of Environmental Protection Law, Nicolaus Copernicus University in Torun, professor of the Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz; attorney at law
ORCID: 0000-0002-8790-2407
Civil-Law Effects of Connection of a Service Pipe to the Water Supply Network. Commentary on Judgment of the Regional Court in Warsaw, Competition and Consumer Protection Court of 22 November 2018, XVII AmA 55/16
It should be emphasized that the view represented by the Competition and Consumer Protection Court is erroneous. It is an ill-informed view that the very fact of there being a physical and technical connection between the network and the service pipe makes the connected section become part of the network. The network consists only of those sections (pipes) that are in the possession of the water and sewerage company. Such possession can be primary or secondary in nature. Possession of a primary nature is when the water and sewerage company built the network on the basis of Article 15(1) of the Act on Collective Water Supply and Collective Sewage Collection. But in this case the situation was different, with transfer of possession being the only possibility, hence possession was of a secondary nature. Yet in this case, transfer of possession has to be a result of a certain legal event which produces such an effect according to statutory law. These effects are described in statutory law as either delivery of the thing or entry into an agreement. In all likelihood, one cannot consider a transfer of possession effective when such transfer is a consequence of legal events normatively described in Article 49(1) of the Civil Code. Becoming part of an enterprise has only the effect of making the given facility lose the status of a component part of a real property. The law does not indicate at all whether ownership or possession of the facility is transferred. The fact that said facility becomes part of an enterprise does not in itself entail transfer of possession. In fact the view of the Competition and Consumer Protection Court refers to the construction of transfer of possession by operation of law and to the construction of ‘possessing without the intention of possessing’. The water and sewerage company has to have the intention to possess and the fact that said distribution facility becomes part of an enterprise does not in itself entail the intention of possession. The presented view leads to the conclusion that, as the law stands, there are no water service pipes at all, because each service pipe has been connected to the network (otherwise it would not be a service pipe) and the connection resulted in said service pipe acquiring the normative features of the network. Consequently, the provisions on collective water supply and collective sewage disposal remain party purposeless, because they regulate the issue of legal effects of possession of service pipes by service recipients.
Keywords: competition and consumer protection law, water supply network, water supply connection, water supply facilities, sewerage facilities
Bibliografia:
Brynczak B., Ubysz K., Ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Komentarz, Warszawa 2015.
Dziadkiewicz B., Zbiorowe zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków. Komentarz do przepisów, umowy, taryfy, regulaminy, orzecznictwo, Warszawa 2011.
Gałabuda G., Zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków. Praktyczny poradnik dla przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych, gmin, odbiorców usług, Zielona Góra 2003.
Gniewek E., Prawo rzeczowe, Warszawa 2018.
Gołaczyński J. [w:] System Prawa Prywatnego, t. IV, Prawo rzeczowe, Warszawa 2005.
Gudowski J., Kodeks cywilny. Orzecznictwo i piśmiennictwo, t. I, Część ogólna, Warszawa 2018.
Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo rzeczowe, Warszawa 2012.
Krzyszczak M., Ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Komentarz dla praktyków z przepisami wykonawczymi i towarzyszącymi oraz wzorami umów, Warszawa 2005.
Palarz H., Przyłączenie do sieci, Warszawa 2016.
Pawełczyk M. (red.), Ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Komentarz, Warszawa 2014.
Rakoczy B., Prawo ochrony konkurencji i konsumentów, zbiorowe zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków, posiadacz przyłącza wodociągowego i kanalizacyjnego, wpływ niejasności przepisów na karę administracyjną. Glosa do wyroku SN z dnia 26 września 2017 r., III SK 64/15, OSP 2018/11, poz. 115.
Rakoczy B., Umowa o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków, Warszawa 2007.
Rakoczy B., Zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków w praktyce przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych, Bydgoszcz 2012.
Rotko J. (red.), Ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Komentarz, Warszawa 2011.
Rozwadowska-Palarz A., Palarz H., Wprowadzenie do ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, Gdańsk 2002.
Wierzbowski B. (red.), Komentarz do ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, Bydgoszcz 2006.
Wiśniewski J., Ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków z komentarzem, Bydgoszcz 2001.
Woryna K., Zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków. Poradnik odbiorcy, Warszawa 2003.
dr hab. Michał Skąpski
Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
ORCID: 0000-0001-8047-4713
Dopuszczalność uzgodnienia w umowie o pracę jedynego terminu wypowiedzenia umowy o pracę przypadającego 31 grudnia. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 21 lutego 2019 r., I PK 243/17
Glosa ma charakter krytyczny i wskazuje na błędny charakter rozstrzygnięcia, że zgodne z prawem jest uzgodnienie w umowie o pracę jednego terminu wypowiedzenia w roku, przypadającego na dzień 31 grudnia. Glosa zawiera argumentację wskazującą, że nie istnieje konstrukcja prawna pozwalająca powiązać swobodę wyboru momentu dokonania wypowiedzenia ze sztywnym 3-miesięcznym okresem wypowiedzenia i jedynym w roku terminem wypowiedzenia. Odnośne postanowienia umowy zatem powinny zostać uznane za nieważne jako niezgodne z bezwzględnie obowiązującymi normami Kodeksu pracy określającymi konstrukcję i skutki dokonania wypowiedzenia umowy o pracę.
Słowa kluczowe: prawo pracy, wypowiedzenie umowy o pracę, okres wypowiedzenia, termin wypowiedzenia, moment rozpoczęcia biegu okresu wypowiedzenia, zmiana długości okresu wypowiedzenia
dr hab. Michał Skąpski
Faculty of Law and Administration, Adam Mickiewicz University in Poznan
ORCID: 0000-0001-8047-4713
Permissibility of Agreeing in an Employment Contract That Termination is Only Possible on a Single Day: 31 December. Commentary on Judgment of the Supreme Court - Labour Law and Social Security Chamber of 21 February 2019, I PK 243/17
The commentary is critical and indicates errors in the decision according to which it is lawful to agree, in an employment contract, a single day for terminating the contract, namely 31 December. The commentary presents arguments to support the thesis that there is no legal construction which would enable reconciling freedom to submitting a termination notice with a fixed 3-month period of termination notice and a single day during a year when termination can take effect. The contractual provisions in question should then be considered void as one which is inconsistent with the absolutely applicable norms of the Labour Code that determine the construction and effects of termination of an employment contract.
Keywords: llabour law, termination of employment contract, period of termination notice, date of termination, moment when period of termination notice starts running, change of the length of period of termination notice
Bibliografia:
Rylski M., O powszechnym rozumieniu okresów wypowiedzenia i sposobach ich obliczania – krytycznie, cz. 1, „Monitor Prawa Pracy” 2015/6.
Rylski M., O powszechnym rozumieniu okresów wypowiedzenia i sposobach ich obliczania – krytycznie, cz. 2, „Monitor Prawa Pracy” 2015/7.
Igor Gontarz
Katedra Postępowania Administracyjnego i Sądowoadministracyjnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
ORCID: 0000-0002-6138-1244
Skutek odrzucenia wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu dla zaskarżalności postanowienia w tym przedmiocie. Glosa do postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 czerwca 2017 r., II GZ 466/17
W glosie poruszono problematykę terminu na złożenie wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu w charakterze uczestnika oraz zakresu dopuszczalnych rozstrzygnięć sądu w tym przedmiocie. Omówione zostały w nim względy przemawiające za koniecznością zapewnienia wnioskodawcom środka odwoławczego od nieprawidłowo sformułowanego postanowienia.
Glosa powstała w wyniku realizacji projektu badawczego nr 2018/30/E/HS5/00421 finansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki.
Słowa kluczowe: postępowanie sądowoadministracyjne, uczestnik postępowania, prawo do sądu, termin na wstąpienie do sprawy, wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu
Igor Gontarz
Chair of Administrative and Administrative Judicial Procedure, Faculty of Law and Administration, Adam Mickiewicz University in Poznan
ORCID: 0000-0002-6138-1244
How Rejection of an Application for Permission to Participate in Proceedings Affects the Possibility to Challenge the Decision in This Respect. Commentary on Judgment of the Supreme Administrative Court of 27 June 2017, II GZ 466/17
The commentary discusses the question of the time limit for filing an application for permission to take part in proceedings as a participant and the range of the court’s possible decisions in this respect. It presents the reasons why applicants should be guaranteed an appellate measure against an incorrectly formulated decision.
This case commentary was prepared as a result of implementation of research project No. 2018/30/E/HS5/00421, funded by the National Science Centre Poland.
Keywords: administrative judicial procedure, participant in proceedings, right to have a case heard by a court, time limit for joining a case, application for permission to participate in proceedings
Bibliografia:
Korzan K., Orzeczenia konstytutywne w postępowaniu cywilnym, Warszawa 1972.
Piątek W., Glosa do postanowienia NSA z 17 lutego 2016 r., II OZ 1270/15 (układ podmiotowy postępowania sądowoadministracyjnego), „Państwo i Prawo” 2017/11.
Piątek W., Powaga rzeczy osądzonej wyroku sądu administracyjnego, Warszawa 2015.
Piątek W., Przebieg postępowania sądowoadministracyjnego [w:] Postępowania administracyjne i sądowoadministracyjne z kazusami, red. R. Hauser, A. Skoczylas, Warszawa 2017.
Kmieciak Z. (red.), Polskie sądownictwo administracyjne – zarys systemu, Warszawa 2017.
Dauter B., Kabat A., Niezgódka-Medek M. (red.), Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2018.
Woś T., Romańska M., Knysiak-Sudyka H., Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, red. T. Woś, Warszawa 2016.
R. Hauser, M. Wierzbowski (red.), Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2017.
prof. zw. dr hab. Jacek Jagielski
Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski
ORCID: 0000-0002-3033-3282
Kwestia obywatelstwa polskiego osoby, w której akcie urodzenia jako rodzice wskazane są osoby jednopłciowe, z których jednej przypisane jest obywatelstwo polskie. Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 października 2018 r., II OSK 1868/16
Komentowany wyrok zapadł w sprawie, której przedmiotem było potwierdzenie posiadania obywatelstwa polskiego osoby legitymującej się zagranicznym aktem urodzenia, wskazującym jako rodziców dwóch mężczyzn, z których jeden został wskazany jako obywatel polski. Naczelny Sąd Administracyjny uchylił decyzje organów administracyjnych i wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w tej sprawie, w których wspomniane organy odmówiły potwierdzenia obywatelstwa.
Rozważania dotyczą argumentacji Sądu uzasadniającej podjęte rozstrzygnięcie. Aprobująco odnoszą się one do podejmowania przez Sąd kategorii obywatelstwa i jego nabywania według zasady „prawa krwi”, jak również do kwestii pochodzenia od rodziców naturalnych (biologicznych). Sporo uwagi poświęcono problemowi automatycznego oddziaływania odmowy transkrypcji obcego aktu stanu cywilnego na wynik rozstrzygnięcia w innych sprawach będących przedmiotem rozpatrzenia i załatwienia w postępowaniach administracyjnych i sądowoadministracyjnych, jak m.in. w sprawie o potwierdzenie posiadania polskiego obywatelstwa. Autor glosy krytycznie wypowiada się odnośnie do rozpatrywania wniosku o potwierdzenie posiadania polskiego obywatelstwa w ścisłym związku z rozstrzygnięciem kwestii uznawania obcego aktu urodzenia wnioskodawcy na gruncie polskiego prawa o aktach stanu cywilnego. Pewne polemiczne akcenty dotyczą argumentacji Sądu nawiązującej bezpośrednio do regulacji prawnomiędzynarodowych (w tym m.in. do „prawa do obywatelstwa” jako prawa podmiotowego, standardów równego traktowania, niedyskryminacji, poszanowania prawa do życia prywatnego).
Generalnie jednak w glosie wyrażono aprobatę kierunku argumentacji Sądu, który podkreślił konieczność wszechstronnego rozpatrzenia wniosku o potwierdzenie obywatelstwa z uwzględnieniem dobra dziecka (i różnych dotyczących go aspektów) jako nadrzędnej dla kształtowania jego statusu wartości, za niewystarczające uznając umocowanie rozstrzygnięcia w związku z oceną (negatywną) dopuszczalności w polskim porządku prawnym obcego aktu urodzenia, nieodpowiadającego istniejącym wymogom co do wskazania rodziców dziecka.
Słowa kluczowe: postępowanie administracyjne, nabycie obywatelstwa polskiego przez nadanie, macierzyństwo zastępcze, związek partnerski
prof. zw. dr hab. Jacek Jagielski [full professor]
Faculty of Law and Administration, University of Warsaw
ORCID: 0000-0002-3033-3282
Issue of Polish Citizenship of a Person Whose Birth Certificate Identifies Two Parents of the Same Sex, One of Whom Is Assigned Polish Citizenship. Commentary on Judgment of the Supreme Administrative Court of 30 October 2018, II OSK 1868/16
The commented judgment was issued in a case concerning the confirmation of Polish citizenship of a person holding a foreign birth certificate where two parents were indicated as parents, one of them identified as a Polish citizen. The Supreme Administrative Court reversed the decisions of administrative authorities and the judgment of the Provincial Administrative Court in this case, in which the aforementioned authorities refused to confirm said citizenship.
The reflections concern the Court’s arguments justifying its decision in the case. The author approves the way the Court approaches the issue of citizenship and acquiring it upon the principle of ‘right of blood’, as well as the issue of descent from natural (biological) parents. Considerable attention is devoted to the problem of automatic influence of refusal to transcribe a foreign civil status document on the decisions made in other cases examined or dealt with in administrative and administrative judicial proceedings, such as, inter alia, the case concerning confirmation that a person is a Polish citizen. The commentator criticizes the idea that an application for confirmation of Polish citizenship should be examined in close connection with decision relating to the question of recognition of the applicant’s foreign birth certificate under the Polish Law on Civil Status Documents. Certain polemic accents concern the Court’s argumentation, which refers directly to provisions of international law (including the ‘right to citizenship’ as a legal right, the standards of equal treatment, non-discrimination, respect for the right to private life).
However, in general the commentator approves the direction of the Court’s argumentation, where the Court stressed the need for comprehensive examination of the application for confirmation of citizenship, taking into account the child’s interests (and various related aspects) as the overarching value for determining the child’s status. He considers the decision insufficiently authorized in connection with the (negative) assessment of permissibility in the Polish legal order of a foreign birth certificate not meeting the existing requirements as to identification of the child’s parents.
Keywords: administrative proceedings, acquisition of Polish citizenship by naturalization, surrogate motherhood, civil partnership
Bibliografia:
Jagielski J., Obywatelstwo polskie. Komentarz do ustawy, Warszawa 2016.
Jagielski J., Obywatelstwo polskie. Zagadnienia podstawowe, Warszawa 1998.
