Problematyka funkcjonowania spółek handlowych w obrocie gospodarczym na tle orzecznictwa Sądu Najwyższego z lat 2019–2021 – przegląd orzecznictwadr Paweł Popardowski
Autor jest adiunktem w Instytucie Nauk Prawnych PAN w Warszawie (ORCID: 0000-0001-7133-5391).
Problematyka funkcjonowania spółek handlowych w obrocie gospodarczym na tle orzecznictwa Sądu Najwyższego z lat 2019–2021 – przegląd orzecznictwa
Niniejszy przegląd orzecznictwa został poświęcony analizie trzech orzeczeń Sądu Najwyższego z lat 2019–2021, które związane są merytorycznie z problematyką funkcjonowania spółek handlowych w obrocie gospodarczym. Orzeczenia te dotyczą zróżnicowanych zagadnień prawnych ujawniających się na tle wykładni przepisów ustawy z 15.09.2000 r. – Kodeks spółek handlowych, tj. kwestii odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki jawnej, skutków zajęcia udziałów w spółce z o.o. w ramach postępowania zabezpieczającego, określenia podstawy prawnej oraz ram czasowych dla delegowania członka rady nadzorczej do zasiadania w zarządzie spółki z o.o. Każde ze wskazanych zagadnień prawnych ma swoje istotne przełożenie na praktykę funkcjonowania spółek handlowych. Stąd też za właściwe należy uznać bliższe omówienie przyjmowanego przez Sąd Najwyższy podejścia interpretacyjnego przy rozstrzyganiu powyższych kwestii problemowych w ramach przeglądów orzecznictwa publikowanych na łamach kwartalnika „Glosa”.
Słowa kluczowe: spółki handlowe, orzecznictwo Sądu Najwyższego, odpowiedzialność wspólników spółki jawnej, rada nadzorcza w spółce z o.o.
dr Paweł Popardowski
The author is an assistant professor at the Institute of Law Studies, Polish Academy of Sciences in Warsaw (ORCID: 0000-0001-7133-5391).
Issues Relating to the Operation of Commercial Partnerships and Companies against the Background of Supreme Court Case Law from 2019-2021 – Case Law Review
This case law review is devoted to the analysis of three judgments of the Supreme Court from 2019-2021, whose subjects are connected with the operation of commercial partnerships and companies in commercial practice. These judgments concern diverse legal issues that became apparent against the background of interpretation of provisions of the Act of 15 September 2000 - Code of Commercial Partnerships and Companies, namely the issue of responsibility of partners for the liabilities of a general partnership, the consequences of attachment of shares in a limited liability company as part of proceedings to secure claims, determining the legal grounds and timeframe for delegating a supervisory board member to sit on the management board of a limited liability company. Each of the aforementioned legal issues has a significant bearing on the practical operation of commercial partnerships and companies. Therefore it should be considered appropriate to discuss in more detail the interpretive approach adopted by the Supreme Court when adjudicating on the above problem issues as part of the series of case law reviews published in Glosa quarterly.
Keywords: commercial partnerships and companies, case law of the Supreme Court, responsibility of partners of a general partnership, supervisory board in a limited liability company
Bibliografia / References
Borowy B. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Warszawa 2020.
Gorczyński G., Status spółki jawnej i jej wspólników w postępowaniu cywilnym, „Przegląd Prawa Handlowego” 2010/1.
Grzegorczyk P., O związaniu wspólnika spółki jawnej wyrokiem zasądzającym świadczenie wydanym przeciwko spółce, „Polski Proces Cywilny” 2012/3.
Lewandowski P., Delegowanie członka rady nadzorczej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością do pełnienia funkcji w zarządzie, „Acta Iuris Stetinensis” 2019/3.
Matysiak W.P., Zasady dochodzenia roszczeń od wspólników handlowej spółki osobowej. Glosa do wyroku TK z dnia 31 października 2017 r., SK 31/15, „Glosa” 2018/4.
Nita-Jagielski G. [w:] J. Bieniak i in., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2012.
Pabis R., Odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki jawnej, „Monitor Prawniczy” 2002/16.
Pabis R. [w:] M. Bieniak i in., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2020.
Popiołek W. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. W. Pyzioł, Warszawa 2008.
Pyziak-Szafnicka M. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. E. Łętowska, Warszawa 2006.
Rodzynkiewicz M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2018.
Romanowski M., Oddelegowanie członka rady nadzorczej spółki z o.o. do zarządu, „Przegląd Prawa Handlowego” 2000/8.
Sikorski G., Delegowanie członka rady nadzorczej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością do zarządu, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2019/10.
Sołtysiński S. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 1, Komentarz do art. 1–150, Warszawa 2006.
Strzelczyk K. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, t. 2, Tytuł III. Spółki kapitałowe. Dział I. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, red. T. Siemiątkowski, R. Potrzeszcz, Warszawa 2011.
Strzępka J.A., Zielińska E. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. J.A. Strzępka, Warszawa 2011.
Szajkowski A., Tarska M. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 2, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz do artykułów 151–300, Warszawa 2014.
Witosz A.J., Subsydiarna odpowiedzialność wspólników spółek osobowych. Zasady naczelne, Warszawa 2009.
dr Mateusz Rodzynkiewicz
Radca prawny, starszy partner w kancelarii Oleś, Rodzynkiewicz, Rysz, Sarkowicz sp.p. w Krakowie (ORCID: 0000-0003-4888-8515).
O stosowaniu art. 453 Kodeksu cywilnego na tle art. 249 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi – glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 31.01.2018 r., I CSK 323/17
W postanowieniu z 31.01.2018 r., I CSK 323/17, Sąd Najwyższy wyraził niezwykle doniosły dla kształtowania się praktyki stosowania ustawy z 27.05.2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi pogląd, zgodnie z którym nie jest dopuszczalne rozliczenie się z uczestnikiem likwidowanego funduszu inwestycyjnego zamkniętego w drodze rzeczowej, tj. poprzez wydanie mu, przy zastosowaniu prawnocywilnej instytucji tzw. świadczenia w miejsce wykonania, nadwyżki aktywów funduszu pozostałych po zaspokojeniu wierzycieli funduszu. Jest to pogląd błędny i nakazujący likwidatorowi funduszu podjęcie niczym nieusprawiedliwionego działania na szkodę interesów uczestnika funduszu. Krytyczne stanowisko autora zaprezentowane zostało w glosie do wskazanego wyżej orzeczenia. Z kolei A.O. Szpojankowski bez zastrzeżeń aprobuje powyższe stanowisko Sądu Najwyższego z uwagi na brzmienie oraz cele ustawy o funduszach inwestycyjnych. Rozważania na powyżej wskazany temat pojawiają się także w uzasadnieniach wyroków sądów administracyjnych zapadających w sprawach ze skarg towarzystw funduszy inwestycyjnych (TFI) na decyzje Komisji Nadzoru Finansowego (KNF), która po zapadnięciu ww. rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego zaczęła wymierzać kary pieniężne wobec TFI za nieprawidłowe prowadzenie likwidacji, pomimo że poprzednio praktyka stosowania art. 453 Kodeksu cywilnego była co najmniej tolerowana przez KNF. Powyżej wskazane okoliczności czynią zasadne zgłoszenie repliki wobec stanowiska A.O. Szpojankowskiego, które w szczególności opiera się na błędnej wykładni gramatycznej art. 249 ust. 1 u.f.i., błędnym rozumieniu pojęcia interesu uczestników funduszu inwestycyjnego w procedurze likwidacji funduszu oraz na przyjęciu błędnej charakterystyki prawnej certyfikatu inwestycyjnego.
Słowa kluczowe: świadczenie w miejsce wykonania, likwidacja funduszu inwestycyjnego zamkniętego, interes uczestnika funduszu, certyfikat inwestycyjny
dr Mateusz Rodzynkiewicz
Doctor of Laws (Dr. iur.), attorney at law, senior partner at Oleś, Rodzynkiewicz, Rysz, Sarkowicz LLP law firm in Krakow, Poland (ORCID: 0000-0003-4888-8515).
Application of Article 453 of the Civil Code in the Context of Article 249 of the Act on Investment Funds and on Management of Alternative Investment Funds. Commentary on Supreme Court Decision of 31 January 2018, I CSK 323/17
This study constitutes a reply to the position of A.O. Szpojankowski, presented in Glosa No. 4/2020. A.O. Szpojankowski accepts without any reservations the view expressed by the Supreme Court in its decision dated 31 January 2018, I CSK 323/17, according to which the procedural provision of Article 249 of the Investment Funds Act prohibits applying the substantive civil-law institution known as datio in solutum. This position is based on an incorrect grammatical interpretation of Article 249(1) of the Investment Funds Act, incorrect understanding of the concept of the interest of participants of a closed-end investment fund in the procedure of its liquidation, and on positing of incorrect legal characteristics of an investment certificate. As a result, the interpretation criticized in this study leads to a situation where, during the liquidation of closed-end investment funds, legitimate economic and legal interests of fund participants will be repeatedly violated, which will contribute to undermining trust in capital market institutions.
Keywords: substitute performance (datio in solutum), liquidation of a closed-end investment fund, interest of fund participant, investment certificate
Bibliografia / References
Chłopecki A. [w:] System Prawa Handlowego, t. 4, Prawo instrumentów finansowych, red. M. Stec, Warszawa 2016.
Hart L.A., Pojęcie prawa, Warszawa 1998.
Kamela P., Prawo i moralność w koncepcjach H. L. A. Harta, Toruń 2008.
Kapijas M. [w:] Ustawa o funduszach inwestycyjnych. Komentarz, t. 1, Art. 1–157, red. A. Kidyba, Warszawa 2018.
Kropiwnicki J., Fundusze inwestycyjne. Prawna ochrona interesu uczestników, Warszawa 2009.
Lang W., Prawo procesowe a prawo materialne. Wzajemne relacje [w:] Prawo w XXI wieku. Księga pamiątkowa 50-lecia Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk, red. W. Czapliński, Warszawa 2006.
Michalski M. [w:] M. Bączyk i in., Papiery wartościowe, Kraków 2000.
Michalski M. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 19, Prawo papierów wartościowych, red. A. Szumański, Warszawa 2006.
Nowak A. [w:] Ustawa o funduszach inwestycyjnych. Komentarz, t. 1, Art. 1–157, red. A. Kidyba, Warszawa 2018.
Pieczyńska-Czerny I. [w:] Prawo rynku kapitałowego. Komentarz, red. M. Wierzbowski, L. Sobolewski, P. Wajda, Warszawa 2018.
Rodzynkiewicz M., Datio in solutum jako sposób rozliczenia się funduszu inwestycyjnego z jego jedynym uczestnikiem w związku z likwidacją funduszu. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 31.01.2018 r., I CSK 323/17, „Glosa” 2019/4.
Romanowski M. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 18, Prawo papierów wartościowych, red. A. Szumański, Warszawa 2005, 2016.
Sobolewski L. [w:] M. Michalski, L. Sobolewski, Prawo o funduszach inwestycyjnych. Komentarz, Warszawa 1999.
Szpojankowski A.O., Datio in solutum jako niedopuszczalny sposób rozliczenia się funduszu inwestycyjnego z jego jedynym uczestnikiem w związku z likwidacją funduszu. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 31.01.2018 r., I CSK 323/17, „Glosa” 2020/4.
Zawadzka P. [w:] Ustawa o funduszach inwestycyjnych. Komentarz, red. R. Mroczkowski, Warszawa 2014.
prof. dr hab. Aleksander Chłopecki
Katedra Prawa Handlowego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego (ORCID: 0000-0003-3073-7727).
Odpowiedzialność cywilna firmy inwestycyjnej – glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 6.05.2019 r., I ACa 1211/17
Przedmiotem glosy jest zakres odpowiedzialności firmy inwestycyjnej w sytuacji, gdy firma ta jest związana, jako pośrednik, umową z emitentem. W opinii Sądu Apelacyjnego firma inwestycyjna ponosi odpowiedzialność deliktową. W opinii (krytycznej) autora glosy nie istnieje podstawa normatywna takiej odpowiedzialności, a nie może nią być sam art. 415 Kodeksu cywilnego.
Słowa kluczowe: firma inwestycyjna, emitent obligacji, obligacje, oferta nabycia, odpowiedzialność cywilna firmy inwestycyjnej
prof. dr hab. Aleksander Chłopecki
Department of Commercial Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, Poland (ORCID: 0000-0003-3073-7727).
Civil Liability of the Investment Company. Commentary on Judgment of the Court of Appeal in Warsaw of 6 May 2019, I ACa 1211/17
The subject of the commentary is the scope of the investment company’s liability in a situation where the company is bound, as an intermediary, by an agreement with the issuer. In the opinion of the Court of Appeal, the investment company is liable in tort. In the (critical) opinion of the author of this commentary, there is no normative basis for such liability, and Article 415 of the Civil Code itself cannot provide such basis.
Keywords: investment company, bond issuer, bonds, purchase offer, civil liability of the investment company
Bibliografia / References
Chłopecki A. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 19, Prawo papierów wartościowych, red. A. Szumański, Warszawa 2006.
Chłopecki A., Dyl M., Prawo rynku kapitałowego, Warszawa 2017.
Chłopecki A., Nowocień-Dycha K., Zapała A., Prawa i obowiązki klienta domu maklerskiego, Warszawa 2003.
Zapadka P. [w:] Prawo rynku kapitałowego. Komentarz, red. M. Wierzbowski, L. Sobolewski, P. Wajda, Warszawa 2012.
dr Małgorzata Sekuła-Leleno
Autorka jest radcą prawnym, adiunktem na Wydziale Prawa i Administracji Uczelni Łazarskiego (ORCID: 0000-0001-5015-9018).
Hipoteka obciążająca nieruchomość spółdzielni mieszkaniowej w razie upadłości spółdzielni – glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 8.10.2020 r., II CSK 769/18
W razie podziału nieruchomości hipoteka obciążająca nieruchomość obciąża wszystkie nieruchomości utworzone przez podział. Instytucja hipoteki ustawowej łącznej ma chronić wierzyciela hipoteki przed niewymagającymi jego zgody działaniami związanymi z podziałem przedmiotu hipoteki. Artykuł 1718 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych dotyczy nabycia ex lege prawa własności przez uprawnionych z własnościowych spółdzielczych praw do lokali jako pochodnego w stosunku do ich dotychczasowych praw spółdzielczych, niezależnie od prawa przysługującego dotychczasowemu właścicielowi nieruchomości macierzystej. Nowo powstałe prawo odrębnej własności lokalu będzie zatem obciążone tak, jak było obciążone własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu, a nie jak prawo własności całej nieruchomości. W konsekwencji podział wynikający z art. 1718 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych mający swoje źródło w obciążeniu tej nieruchomości ograniczonym prawem rzeczowym w postaci własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu, nie może być kwalifikowany jako podział nieruchomości w rozumieniu art. 76 ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Ochrona wierzyciela hipotecznego nie powinna odbywać się kosztem ochrony osób, których prawa powstały wcześniej i o których wierzyciel hipoteczny musiał wiedzieć w chwili powstania hipoteki.
Słowa kluczowe: spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, hipoteka przymusowa kaucyjna łączna, upadłość spółdzielni
dr Małgorzata Sekuła-Leleno
The author is an attorney at law, associate professor at the Faculty of Law and Administration, Lazarski University in Warsaw, Poland (ORCID: 0000-0001-5015-9018).
A Mortgage on Real Estate of a Housing Cooperative in the Event of Bankruptcy of the Cooperative. Commentary on Supreme Court Decision of 8 October 2020, II CSK 769/18
In the event of division of a real estate, the mortgage on the real estate encumbers all real estates created by the division. Joint statutory mortgage is to protect the mortgagee against actions related to the division of the object of the mortgage which do not require the mortgagee’s consent. Article 1718 of the Act on Housing Cooperatives [ACH] concerns the ex lege acquisition of ownership by persons having cooperative members’ rights of ownership of premises as a derivative transaction in relation to their existing rights as cooperative members, irrespective of the right of the current owner of the ‘parent’ real estate. The newly created right of separate ownership of the premises will therefore be encumbered in the same way as the cooperative member’s right of ownership of the premises, and not as the ownership of the entire property. Consequently, the division resulting from Article 1718 AHC, having its source in the encumbrance of this real estate with a limited property right in the form of a cooperative member’s right of ownership of premises, cannot be classified as a division of real estate within the meaning of Article 76 of the Act on Land and Mortgage Registers and on Mortgage. Protection of the mortgagee should not come at the expense of protection of the persons whose rights arose beforehand and about whom the mortgagee must have known at the time when the mortgage was established.
Keywords: cooperative member’s right of ownership of premises, joint capped tacit mortgage, bankruptcy of a cooperative
Bibliografia / References
Bednarek M., Dobijanie spółdzielczych własnościowych praw do lokali, „Gazeta Prawna – Prawnik” z 26.06.2015 r. (dodatek).
Bończak-Kucharczyk E., Spółdzielnie mieszkaniowe. Komentarz, Warszawa 2018.
Borucka-Arctowa M., Poglądy na zróżnicowanie społeczne w świetle przepisów prawnych i stosowania prawa [w:] Poglądy społeczeństwa polskiego na stosowanie prawa, red. M. Borucka-Arctowa, Ossolineum 1978.
Ciepła H., Pawelczyk Z., Hipoteka na ułamkowej części nieruchomości a zniesienie współwłasności po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 10 lipca 2012 r., P 15/12 (art. 76 ust. 1 zd. 2 ustawy o księgach wieczystych i hipotece), „Nowy Przegląd Notarialny” 2014/2.
Czech T., Księgi wieczyste i hipoteka. Komentarz, Warszawa 2014.
Damasiewicz A., Glosa do postanowienia SN z dnia 26 czerwca 2014 r., II CSK 550/13, LEX 2015.
Gurgul S., Upadłość spółdzielni mieszkaniowej, dewelopera i towarzystwa budownictwa społecznego. Komentarz, Warszawa 2012.
Gurgul S., Upadłość spółdzielni mieszkaniowej – przekształcenie spółdzielczego prawa do lokalu (domu), cz. 1, „Monitor Prawniczy” 2011/7.
Królikowska K. [w:] Ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych, red. K. Osajda, Legalis 2019.
Księżak P., Losy hipoteki obciążającej nieruchomość spółdzielni mieszkaniowej w razie upadłości spółdzielni, „Monitor Prawniczy” 2015/16.
Leszczyński L., Jednolitość orzecznictwa jako wartość stosowania prawa [w:] Jednolitość orzecznictwa. Standard – instrumenty – praktyka, „Studia i Analizy Sądu Najwyższego” 2015, t. 1.
Nowakowski T., Hipoteka łączna na nieruchomościach powstałych w wyniku przekształcenia spółdzielczego prawa do lokalu. Glosie do postanowienia SN z dnia 18 kwietnia 2019 r., II CSK 137/18, „Glosa” 2020/2.
Pisuliński J., Hipoteka łączna na wyodrębnionym lokalu powstałym w wyniku przekształcenia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. Glosa do postanowienia SN z dnia 26 czerwca 2014 r., II CSK 543/13, „Państwo i Prawo” 2015/6.
Pisuliński J. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 3, Prawo rzeczowe, red. E. Gniewek, Warszawa 2013.
Przyborowski Ł. [w:] Hipoteka po nowelizacji. Komentarz, red. J. Pisuliński, Warszawa 2011.
Przyborowski Ł. [w:] Księgi wieczyste i hipoteka. Komentarz, red. J. Pisuliński, Warszawa 2014.
Sanetra W., Jednolitość orzecznictwa jako wartość sądowego stosowania prawa i rola Sądu Najwyższego w jej zapewnieniu, „Przegląd Sądowy” 2013/7–8.
Sokołowski K.P., Los spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu po likwidacji spółdzielni mieszkaniowej, „Rejent” 2012/9.
Stefaniuk K. [w:] J. Ignatowicz, K. Stefaniuk, Prawo rzeczowe, Warszawa 2012.
Strzelczyk R., Losy hipoteki ustanowionej na nieruchomości spółdzielni mieszkaniowej w przypadku zbycia jej przedsiębiorstwa w postępowaniu upadłościowym, „Nowy Przegląd Notarialny” 2014/4.
Wróblewski J., Wartości a decyzja sądowa, Wrocław 1973.
dr Rafał Kos
Autor jest adwokatem, partnerem w Kancelarii Kubas Kos Gałkowski w Krakowie (ORCID: 0000-0003-1697-5956).
Specyfika interwencji zgłoszonej przez akcjonariusza spółki akcyjnej po stronie powoda w procesie o unieważnienie uchwały – glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 2.02.2018 r., II CZ 84/17
Zmiana linii orzeczniczej przez Sąd Najwyższy i uznanie, że zgłoszona po stronie pozwanej spółki interwencja wspólnika w sporze o uchylenie bądź stwierdzenie nieważności uchwały spółki kapitałowej ma charakter samoistny, stanowi istotny progres w rozwoju nauki prawa spółek i prawa procesowego. Przedstawione przez Sąd Najwyższy uzasadnienie koresponduje też z podniesionymi w literaturze argumentami za uznaniem samoistności interwencji wspólnika. Równocześnie Sąd Najwyższy po raz kolejny powtórzył, jako oczywiste, stanowisko, że interwencja wspólnika zgłoszona po stronie powoda (kwestionującego uchwałę – wspólnika lub akcjonariusza, organu spółki lub jego członka) ma zawsze charakter samoistny. Sąd Najwyższy pominął jednak istotne różnice co do zakresu uprawnień interweniującego wspólnika lub akcjonariusza, w zależności od tego, czy interwencję zgłasza on po stronie pozwanej, czy po stronie powodowej. Celem niniejszej glosy jest także zwrócenie uwagi na te różnice.
Słowa kluczowe: interwencja samoistna, wspólnik, spór o unieważnienie uchwały
dr Rafał Kos
The author is an advocate, a partner in Kubas Kos Gałkowski law firm based in Krakow, Poland (ORCID: 0000-0003-1697-5956).
Particularities of Intervention Made by a Shareholder of a Joint-Stock Company on the Side of the Claimant in a Proceeding for Invalidation of a Resolution. Commentary on Decision of the Supreme Court of 2 February 2018, II CZ 84/17
The subject of the article is an analysis of the decision of the Supreme Court dated 2 February 2018, II CZ 84/17, which departed from the previous case law of the Supreme Court and recognized the independent nature of an intervention made by a shareholder on the side of the defendant company in a dispute in which the claimant seeks to invalidate a shareholders’ resolution. The Supreme Court correctly held that the fact that each shareholder is bound by the judgment upholding the claim determines the independent nature of their intervention. An intervention by a shareholder on the claimant's side in such proceedings is of the same nature. The article points out, however, that the independent nature of a shareholder's intervention, siding with either party to the dispute, does not automatically mean identical procedural rights, which the Supreme Court seems not to notice. The author presents and justifies the thesis that while the shareholder intervening on the side of the defendant company has influence on the dispositive actions of the company (the shareholder’s consent to acknowledge the company’s claim is necessary), the shareholder intervening on the side of the claimant does not have such competence (e.g. in order for the claimant to waive the claim, the consent of the intervening shareholder is not necessary).
Keywords: independent intervention, shareholder, dispute relating to invalidation of shareholders’ resolution
Bibliografia / References
Bilewska K., Warzecha M., Wstąpienie wspólnika do sprawy dotyczącej zaskarżenia uchwał zgromadzenia spółki jako interwenienta ubocznego – wybrane aspekty praktyczne, „Monitor Prawniczy” 2011/5.
Błaszczak Ł., Charakter prawny zrzeczenia się roszczenia w procesie cywilnym, Wrocław 2017.
Cejmer M., Pokrzywka G., Zarząd spółki z o.o. wobec zaskarżenia uchwały wspólników przez udziałowca [w:] Usus Magister Est Optimus. Rozprawy prawnicze ofiarowane Profesorowi Andrzejowi Kubasowi, red. B. Jelonek-Jarco, R. Kos, J. Zawadzka, Warszawa 2016.
Czech B. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, Warszawa 2006.
Dolecki H., Postępowanie cywilne. Zarys wykładu, Warszawa 2015.
Dziurda M., Szczególna zdolność sądowa, Warszawa 2019.
Flaga-Gieruszyńska K., Zieliński A., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Warszawa 2019.
Frąckowiak J., Uchwały zgromadzeń uczestników korporacyjnych osób prawnych [w:] Rozprawy z prawa prywatnego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Wojciechowi Popiołkowi, red. M. Jagielska, E. Rott-Pietrzyk, M. Szpunar, Warszawa 2017.
Jędrzejewska M. (aktualizacja K. Weitz) [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, Postępowanie rozpoznawcze, red. T. Ereciński, Warszawa 2016.
Jodłowski J., Resich Z., Postępowanie cywilne, Warszawa 1987.
Jodłowski J. [w:] Kodeks postępowania cywilnego z komentarzem, red. J. Jodłowski, K. Piasecki, Warszawa 1989.
Kos R., Charakter prawny interwencji zgłoszonej przez wspólnika spółki kapitałowej w sporze o unieważnienie uchwały. Glosa do postanowienia SN z dnia 18 października 2012 r., V CZ 37/12, „Glosa” 2015/2.
Olczak-Dąbrowska D. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 1, Komentarz. Art. 1–50539, red. T. Szanciło, Warszawa 2019.
Schwab M., [w:] K. Schmidt, M. Lutter, Aktiengesetz. Kommentar, Band II, Kolonia 2008.
Weber-Elżanowska A.M., Spory o stwierdzenie nieważności i uchylenie uchwały wspólników (walnego zgromadzenia) a charakter interwencji ubocznej wspólnika po stronie spółki, „Przegląd Sądowy” 2020/9.
Weitz K., Charakter interwencji ubocznej wspólnika lub akcjonariusza w sprawach o uchylenie albo o stwierdzenie nieważności uchwał zgromadzeń spółek kapitałowych [w:] Sto lat polskiego prawa handlowego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Andrzejowi Kidybie, t. 2, red. M. Dumkiewicz, K. Kopaczyńska-Pieczniak, J. Szczotka, Warszawa 2020.
Tomasz Hryniewicz
Autor jest radcą prawnym (ORCID: 0000-0003-2119-9066).
Status podatkowy leasingobiorcy jako poszkodowanego na skutek wypadku komunikacyjnego – glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 11.09.2020 r., III CZP 90/19
Niniejsza glosa stanowi głos polemiczny w odniesieniu do argumentacji uzasadnienia uchwały Sądu Najwyższego, aprobując jednak co do zasady samą tezę. W ocenie autora przeprowadzony przez Sąd Najwyższy wywód w zakresie uznania leasingobiorcy za poszkodowanego w wypadku komunikacyjnym co do VAT nie jest przekonujący. Analiza koncentruje się na definicji poszkodowanego na skutek zdarzenia komunikacyjnego w stosunkach umownych leasingu, momentu powstania szkody majątkowej w ubezpieczeniach komunikacyjnych, źródeł uprawnień leasingobiorcy do dochodzenia roszczeń z tytułu kosztów naprawy oraz wpływu podatku od towarów i usług na zakres odpowiedzialności odszkodowawczej zobowiązanego.
Słowa kluczowe: poszkodowany leasingobiorca, szkoda komunikacyjna, VAT jako element szkody
Tomasz Hryniewicz
The author is an attorney at law, Poland (ORCID: 0000-0003-2119-9066).
Tax Status of the Lessee as a Party Injured in a Car Accident. Commentary on Supreme Court Resolution of 11 September 2020, III CZP 90/19
This commentary is a polemic with the argumentation contained in the justification of the Supreme Court resolution, but in principle approves the thesis of the resolution. In the author's opinion, the reasoning presented by the Supreme Court regarding the recognition of the lessee as the party injured in a car accident in terms of VAT is unconvincing. The analysis focuses on the definition of a party injured as a result of a road accident in the contractual relationship between the lessee and the lessor, the moment when property damage occurs in motor insurance, the sources of the lessee's rights to claim repair costs and the impact of VAT on the scope of liability of the obligor to pay compensation.
Keywords: injured lessee, injury or damage caused by car accident, VAT as an element of the damage
Bibliografia / References
Bieniek G., Odpowiedzialność cywilna za wypadki drogowe, Warszawa 2006.
Dubis W. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2006.
Hryniewicz T., Likwidacja szkód komunikacyjnych w praktyce. OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, Toruń 2012.
Kopaczyńska-Pieczniak K. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania – część szczególna, red. A. Kidyba, LEX 2014.
Justyna Halaś
Autorka jest radcą prawnym; przygotowuje rozprawę doktorską w Katedrze Prawa Handlowego Uczelni Łazarskiego w Warszawie.
Skutki niedopuszczenia akcjonariusza do udziału w walnym zgromadzeniu – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 6.06.2018 r., III CSK 403/16
Wyrok Sądu Najwyższego będący przedmiotem niniejszej glosy stanowi kolejny wyłom w dotychczasowej, wydawało się utrwalonej, linii orzeczniczej prezentowanej w ostatnich latach przez Sąd Najwyższy w zakresie podstaw do stwierdzenia nieważności uchwał podjętych przez walne zgromadzenie. Zważywszy na skutki związane z wyeliminowaniem uchwały z obrotu prawnego, należy wskazać, że zaostrzenie wykładni art. 425 § 1 Kodeksu spółek handlowych może doprowadzić do nadmiernego sformalizowania zarówno zwoływania, jak i organizacji obrad walnego zgromadzenia, co w obliczu wykorzystywania w coraz większym zakresie nowoczesnych technik informatycznych, w tym na potrzeby organizacji walnych zgromadzeń, może negatywnie wpłynąć na rozwój tego obszaru prawa spółek. Stąd też wydaje się zasadna próba pogłębionej analizy zarówno motywów tego orzeczenia, jak i jego potencjalnych skutków dla praktyki gospodarczej.
Słowa kluczowe: akcjonariusz, walne zgromadzenie, uchwała, nieważność, prawo do informacji
Justyna Halaś
The author is an attorney at law at Halaś and Partners Law Office and a PhD candidate at the Department of Commercial Law, Lazarski University in Warsaw (Poland).
Consequences of a Shareholder Not Being Allowed to Participate in the General Meeting. Commentary on Supreme Court Judgment of 6 June 2018, III CSK 403/16
This commentary concerns the ruling of the Supreme Court, which deviates from the previous line of case law as regards the consequences of violations pertaining to the formal aspects of the general meeting. Contrary to earlier judgments, it assumes the effect of invalidity of the resolutions in the case of a shareholder not being allowed to participate in the general meeting, regardless of that shareholder’s actual influence on the adoption of the resolution. The author argues with the judgment, pointing to the possible limitations in the further development of new remote forms of holding general meetings.
Keywords: shareholder, general meeting, resolution, invalidity, right to information
Bibliografia / References
Bilewska K. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 3, Spółka akcyjna. Komentarz do artykułów 301–490, red. S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Warszawa 2013.
Frąckowiak J., Uchwały zgromadzeń wspólników spółek kapitałowych sprzeczne z ustawą [w:] Węzłowe problemy prawa handlowego. VI Ogólnopolski Zjazd Katedr Prawa Handlowego, red. K. Dadańska, Z. Kuniewicz, Szczecin–Międzyzdroje 2007.
Koch A., Charakter sankcji wobec sprzecznych z prawem uchwał spółek kapitałowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2007/2.
Rodzynkiewicz M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2018.
Szumański A., Nowa regulacja udziału w zgromadzeniu spółki kapitałowej przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2020/5.
Szwaja J. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Warszawa 2020.
Agnieszka Szczepańska
Autorka jest doktorantką w Instytucie Nauk Prawnych PAN w Warszawie (ORCID: 0000-0003-4751-6584).
Zakaz orzekania w sprawie uprzednio osądzonej – glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 26.03.2019 r., I NSNc 1/19
Niniejsza glosa zawiera argumentację popierającą stanowisko Sądu Najwyższego w kwestii zasadności uchylenia zaskarżonego postanowienia w całości, które zostało wydane w sprawie uprzednio już rozstrzygniętej innym prawomocnym postanowieniem sądu powszechnego. W ocenie autorki glosy postanowienie Sądu Najwyższego zawiera prawidłowe rozstrzygnięcie i wyjaśnia prawo oraz ma istotne znaczenie dla orzecznictwa, albowiem niedopuszczalne jest, aby w obrocie prawnym, w tym samym stanie faktycznym, funkcjonowały dwa odmienne prawomocne rozstrzygnięcia sądu spadku. Skutkiem rozpatrzenia skargi nadzwyczajnej była eliminacja wadliwego prawomocnego postanowienia.
Słowa kluczowe: dziedziczenie ustawowe, spadek, spadkobiercy, sąd spadku, zakaz orzekania w sprawie zakończonej prawomocnym rozstrzygnięciem, konstytucyjna zasada demokratycznego państwa prawnego
Agnieszka Szczepańska
The author is a PhD student at the Institute of Law Studies, Polish Academy of Sciences in Warsaw (ORCID: 0000-0003-4751-6584).
Prohibition of Adjudicating in a Previously Settled Case. Commentary on Supreme Court Decision of 26 March 2019, I NSNc 1/19
This commentary contains arguments supporting the position of the Supreme Court on the legitimacy of setting aside the challenged decision in its entirety, which decision was issued in a case previously resolved by another legally valid decision of an ordinary court. In the opinion of the commentator, the decision of the Supreme Court is correct and explains the law. It is also of significant importance for case law, because it is unacceptable that in legal transactions, in identical facts of the case, there function two different final decisions of the court of succession. The result of examination of the extraordinary complaint was the elimination of a defective valid decision.
Keywords: intestate succession, inheritance, heir, court of succession, prohibition of adjudicating in a previously settled case, constitutional principle of a democratic rule of law
Bibliografia / References
Broniewicz W., Prawomocność orzeczeń. Powaga rzeczy osądzonej [w:] W. Broniewicz, I. Kunicki, A. Marciniak, Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2016.
Góra-Błaszczykowska A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 1A, Komentarz do art. 1–42412, red. A. Góra-Błaszczykowska, Warszawa 2020.
Miączyński A., Skuteczność orzeczeń w postępowaniu cywilnym, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego” 1974/67.
Piotr Modrzejewski
Autor jest doktorantem w Katedrze Prawa Cywilnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz prawnikiem w kancelarii Modrzejewski i Wspólnicy sp.k. w Warszawie (ORCID: 0000-0002-4987-4951).
Czy pianka poliuretanowa może być produktem niebezpiecznym? – glosa do wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu z 19.01.2021 r., XII C 1291/17
W niniejszej glosie zostało poddane analizie najnowsze orzeczenie dotyczące odpowiedzialności za produkt niebezpieczny (tj. odpowiedzialności, o której mowa w tytule VI1 Kodeksu cywilnego). Po zwięzłym przedstawieniu stanu faktycznego sprawy oraz rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego w Poznaniu, autor dokonał oceny wyroku, wskazując jedną drobną uwagę odnoszącą się do właściwego wskazania strony pozwanej w postępowaniu. Przy czym główną intencją napisania niniejszej glosy była możliwość analizy dwóch istotnych kwestii charakterystycznych dla odpowiedzialności za produkt niebezpieczny, które zostały zasygnalizowane w glosowanym orzeczeniu. Na podstawie wypowiedzi doktrynalnych i orzeczniczych autor zwrócił uwagę na kwestie właściwego poinformowania nabywcy o produkcie przez producenta oraz rozumienia pojęcia normalnego użycia produktu z art. 4491 § 3 k.c. Celem analizy było wyeksponowanie problemów pojawiających się przy odpowiedzialności za produkt niebezpieczny oraz próba sformułowania wniosków, które być może będą pomocne przy rozstrzyganiu podobnych spraw w przyszłości.
Słowa kluczowe: odpowiedzialność deliktowa, odpowiedzialność za produkt, informacje o produkcie, etykietowanie produktu, normalne użycie produktu
Piotr Modrzejewski
The author is a PhD student at the Department of Civil Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw and a lawyer at Modrzejewski i Wspólnicy sp.k. law firm in Warsaw (Poland) (ORCID: 0000-0002-4987-4951).
Can polyurethane foam be a dangerous product? Commentary to the judgment of the District Court in Poznan of 19 January 2021, XII C 1291/17
This glossary analyzes the latest ruling on liability for a dangerous product (i.e. liability referred to in title VI1 of the Polish Civil Code). After briefly presenting the facts of the case and the judgment of the District Court in Poznan, the Author assessed the judgment, pointing out one minor remark relating to the proper identification of the defendant in the proceedings. However, the main intention of writing this gloss was the possibility of analyzing two important issues characteristic of liability for a dangerous product, which were indicated in the glossed judgment. Based on the doctrinal and jurisprudence statements, the Author drew attention to the issues of proper informing the buyer about the product by the manufacturer and of the understanding of the concept of “normal use of the product” from art. 4491 § 3 of the Polish Civil Code. The aim of the analysis was to highlight the problems that arise in liability for a dangerous product and to try to formulate conclusions that may be helpful in resolving similar cases in the future.
Keywords: tort liability, product liability, product information, product labeling, normal product use
Bibliografia / References
Banaszczyk Z. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz do art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2018.
Bielska-Sobkowicz T. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna, red. J. Gudowski, LEX 2018.
Czech-Śmiałkowski C., O odpowiedzialności za produkt, „Radca Prawny” 2002/1.
Gnela B. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna (art. 353-534), red. M. Fras, M. Habdas, LEX 2018.
Gontarski W., Ciężar dowodu i domniemania w odpowiedzialności obiektywnej za wadliwy produkt farmaceutyczny. Glosa do wyroku TS z dnia 21 czerwca 2017 r., C-621/15, LEX 2017.
Jagielska M., Odpowiedzialność za produkt, Warszawa 2009.
Kępiński M., Deliktowa odpowiedzialność producenta za wady wyrobów w prawie europejskim ze szczególnym uwzględnieniem odpowiedzialności za produkt, „Przegląd Legislacyjny” 1995/5.
Rzetecka-Gil A., Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania – część ogólna, LEX 2011.
Shears P., The EU Product Liability Directive – twenty years on, „Journal of Business Law” 2007.
Żuławska C. [w:] Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania, t. 2, red. G. Bieniek, LEX 2011.
Marcin Walasiak
Autor jest aplikantem III roku aplikacji radcowskiej w OIRP we Wrocławiu oraz prawnikiem w jednej z wrocławskich kancelarii (ORCID: 0000-0002-7615-4474).
Odpowiedzialność nowo powołanych członków zarządu za zobowiązania niewypłacalnej spółki z o.o. – glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 1.12.2017 r., III CZP 65/17
Sąd Najwyższy w uchwale z 1.12.2017 r., III CZP 65/17, zajął stanowisko w kwestii odpowiedzialności członków zarządu za zobowiązania spółki z o.o. powstałe po objęciu przez nich funkcji w sytuacji, gdy złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki mogło skutkować wyłącznie jego oddaleniem w oparciu o art. 13 § 1 Prawa upadłościowego. Uchwała ta ma niezwykle doniosłe znaczenie dla praktyki, gdyż określa sposób zachowania nowo powołanych zarządców, którzy chcą uniknąć odpowiedzialności przewidzianej w art. 299 Kodeksu spółek handlowych.
Słowa kluczowe: odpowiedzialność osobista członków zarządu sp. z o.o., niewypłacalność spółki z o.o., pojęcie szkody z art. 299 k.s.h.
Marcin Walasiak
The author is a third-year trainee attorney at law at the Wroclaw Bar Association and a lawyer in a Wroclaw-based law firm, Poland (ORCID: 0000-0002-7615-4474).
Responsibility of Newly Appointed Members of the Management Board for the Liabilities of an Insolvent Limited Liability Company. Commentary on Supreme Court Resolution of 1 December 2017, III CZP 65/17
The author criticizes the position taken by the Supreme Court in the resolution of 1 December 2017, III CZP 65/17, although he notes that the Supreme Court rightly seeks to provide an adequate level of protection to creditors of a limited liability company. In the author's opinion, members of the management board who took up the function when the company's assets were no longer even sufficient for the effective initiation of bankruptcy proceedings, should not bear personal responsibility as specified in Article 299 of the Commercial Partnerships and Companies Code. Both the literal and the functional interpretation of Article 299 of the Code provides arguments in favour of granting newly appointed members of the management board the possibility of exempting themselves from personal responsibility for the liabilities of the limited liability company.
Keywords: personal responsibility of members of the management board of a limited liability company, insolvency of a limited liability company, the notion of damage under Article 299 of the Commercial Partnerships and Companies Code
Bibliografia / References
Bąba M., Swoistość odpowiedzialności z art. 299 k.s.h., „Państwo i Prawo” 2009/9.
Dąbek-Krajewska K., Przepis art. 298 k.h. jako podstawa odpowiedzialności członków zarządu spółki z o.o., „Rejent” 1999/9.
Dumkiewicz M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, LEX 2020.
Frąckowiak J., Demontaż spółki z o.o. czy nowy rodzaj spółki kapitałowej – uwagi na tle proponowanej nowelizacji kodeksu spółek handlowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2011/6.
Granecki P., Odpowiedzialność członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na podstawie art. 298 k.h., „Przegląd Prawa Handlowego” 2000/1.
Kappes A., Odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania spółki z o.o., Warszawa 2009.
Kappes A., Odpowiedzialność za długi zaciągane przez niewypłacalną spółkę z o.o. Glosa do uchwały SN z dnia 1 grudnia 2017 r., III CZP 65/17, „Glosa” 2019/1.
Kappes A., Uwagi o przesłankach i charakterze odpowiedzialności z art. 298 k.h., „Przegląd Prawa Handlowego” 1998/12.
Karolak A. [w:] A. Mariański, A. Karolak, Odpowiedzialność członków zarządu spółki z o.o. Warszawa 2006.
Koch A., Związek przyczynowy jako przesłanka i okoliczność uwalniająca od odpowiedzialności z art. 299 k.s.h. [w:] Sto lat polskiego prawa handlowego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Andrzejowi Kidybie, t. 1, red. M. Dumkiewicz, K. Kopaczyńska-Pieczniak, J. Szczotka, Warszawa 2021.
Osajda K., Niewypłacalność spółki z o.o. Odpowiedzialność członków zarządu wobec jej wierzycieli, Warszawa 2014.
Osajda K., Odpowiedzialność cywilna członków zarządu za zobowiązania spółki z o.o., Warszawa 2008.
Osajda K., Odpowiedzialność za zobowiązania spółki z o.o. osób obejmujących funkcje członków zarządu już niewypłacalnej spółki [w:] Opus auctorem laudat. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Monice Czajkowskiej-Dąbrowskiej, red. I. Matusiak, K. Szczepanowska-Kozłowska, Ł. Żelechowski, Warszawa 2019.
Pabis R. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2B, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 227–300, red. A. Opalski, Legalis 2018.
Siemiątkowski T., Odpowiedzialność cywilnoprawna w spółkach kapitałowych, Warszawa 2007.
Siemiątkowski T., Szczurowski T. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 17A, Prawo spółek kapitałowych, red. S. Sołtysiński, Warszawa 2015.
Strzępka J.A., Zielińska E. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. J.A. Strzępka, Legalis 2015.
Szczurowski T. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Legalis 2020.
Szumański A., Weiss I., Pyzioł W., Prawo spółek, Warszawa 2016.
Wiśniewska M., Cywilnoprawna odpowiedzialność członków zarządów spółek kapitałowych, Kraków 1999.
Witosz A., Ochrona wierzycieli w postępowaniu upadłościowym, „Przegląd Prawa Handlowego” 2017/9.
Tomasz Kolanowski
Autor jest sędzią Naczelnego Sądu Administracyjnego (ORCID: 0000-0002-0439-4241).
Jeszcze o sprzedaży nieruchomości – czyli skutki w podatku dochodowym od osób fizycznych przesunięć majątkowych dokonywanych pomiędzy małżonkami – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 12.02.2020 r., II FSK 933/18 – orzeczenie kwartału
Kwestię sporną w sprawie stanowiło ustalenie na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.f. momentu nabycia przez skarżącą nieruchomości, które zostały darowane jej przez męża, przy czym weszły one zgodnie z wolą darczyńcy do majątku wspólnego małżonków (darczyńcy i skarżącej). Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.f. nie powinien swoim zakresem obejmować takich zdarzeń jak darowizny dokonywane pomiędzy małżonkami czy rozszerzenie wspólności majątkowej małżeńskiej, które w istocie nie stanowią obrotu nieruchomościami lub innymi przedmiotami majątkowymi, a mają tylko charakter organizacyjny, kształtujący i porządkujący małżeński ustrój majątkowy, podobnie jak ograniczenie wspólności ustawowej. W ocenie Sądu konsekwencje podatkowe darowizny z majątku odrębnego do majątku wspólnego powinny być identyczne, jak w przypadku umownego rozszerzenia wspólności majątkowej małżeńskiej w trybie art. 48 k.r.o. Oznacza to także, że w przypadku zbycia takiej nieruchomości przez małżonków przed upływem 5 lat z jednej strony znajdzie do nich zastosowanie art. 22 ust. 6 c u.p.d.o.f. (dotyczący kosztów uzyskania przychodu), z drugiej zaś przychód każdego z małżonków powinien zostać ustalony w oparciu o art. 8 ust. 1 u.p.d.o.f. W uzasadnieniu Sąd dokonał podsumowania poglądów orzecznictwa w kwestii interpretacji przepisów prawa podatkowego. Ostatecznie doszedł do przekonania, że w prawie podatkowym odejście od językowego brzmienia przepisu możliwe jest tylko wówczas, gdy jest ono niejednoznaczne.
Słowa kluczowe: wykładnia przepisów prawa podatkowego, Konstytucja RP, podatek dochodowy od osób fizycznych, Kodeks rodzinny i opiekuńczy, darowizna między małżonkami, sprzedaż nieruchomości
Tomasz Kolanowski
The author is a Supreme Administrative Court judge, Poland (ORCID: 0000-0002-0439-4241).
More on the Sale of Real Estate, or Personal Income Tax Consequences of Asset Transfers between Spouses. Judgment of the Supreme Administrative Court of 12 February 2020, II FSK 933/18. Decision of the Quarter
The axis of the dispute was determining, on the basis of Article 10(1)(8) of the PIT Act, the moment when the appellant acquired the real estates that was the object of gift from her husband and which, as intended by the donor, became part of the community property of spouses (i.e. the donor and the appellant). The Supreme Administrative Court held that the scope of Article 10(1)(8) of the PIT Act should not include such events as gifts between spouses or extension of community property of spouses, which in fact are not transactions whose object is real estate or other assets, but are events of an organizational nature, shaping and systematizing the community property of spouses, just like limitation of the statutory community property regime. According to the Court, the tax consequences of a gift in the form of assets from personal to community property should be identical as in case of contractual extension of spouses’ community property pursuant to Article 48 of the Family and Guardianship Code. This means that if the spouses sell such real estate before the lapse of five years, on the one hand Article 22(6)(c) of the PIT Act will apply to them (the provision concerns tax-deductible expenses), and on the other hand, the revenue of either spouse should be determined on the basis of Article 8(1) of the PIT Act. In the justification, the Court summarized the views expressed in case law about interpretation of tax law provisions, eventually reaching the conclusion that in tax law departure from the literal wording of a provision is only possible when the provision is ambiguous.
Keywords: interpretation of tax law provisions, Constitution of the Republic of Poland, personal income tax, Family and Guardianship Code, gift between spouses, sale of real estate
dr Marek Waluga
Autor jest docentem w Katedrze Prawa Finansowego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego (ORCID: 0000-0002-9118-1710).
Skutki prawnopodatkowe połączenia ról twórcy i wydawcy – glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9.01.2019 r., II FSK 65/17
Glosowany wyrok dotyczy kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych przychodów pochodzących z wydania książki własnym nakładem, w której to sytuacji nie następuje przeniesienie majątkowych praw autorskich, a jedynie sprzedaż poszczególnych egzemplarzy książki. Jeżeli są spełnione ustawowe przesłanki działalności gospodarczej, wówczas przychody te zostaną zaliczone do źródła w postaci działalności gospodarczej, a nie będą stanowić przychodów z praw majątkowych (praw autorskich). W przeciwnym przypadku, gdy nie zostaną spełnione te przesłanki, będzie to działalność literacka mieszcząca się w źródle – działalność wykonywana osobiście.
Słowa kluczowe: podatek dochodowy od osób fizycznych, majątkowe prawa autorskie, twórca, utwór, działalność gospodarcza, działalność literacka, wydawca
dr Marek Waluga
The author is a doctor of laws, associate professor in the Department of Financial Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, Poland (ORCID: 0000-0002-9118-1710).
Tax Implications of Combining the Author’s and Publisher’s Roles. Commentary on Judgment of the Supreme Administrative Court of 9 January 2019, II FSK 65/17
The commented judgment concerns the issue of taxation of personal income tax on revenues from self-publishing a book, in which case there is no transfer of copyright, but only sale of individual copies. If the statutory conditions for economic activity are satisfied, then those revenues will be treated as revenues from economic activity and not revenues from author’s economic rights (copyright). Otherwise, if these conditions are not met, it will be literary activity within the source of revenue – activity carried out in person (without being self-employed).
Keywords: personal income tax, author’s economic rights, author, work, economic activity, literary activity, publisher
Bibliografia / References
Borszowski P., Działalność gospodarcza w konstrukcji prawnej podatku, Warszawa 2010.
Brzeszczyńska S., Podatkowy status twórcy, „Monitor Podatkowy” 2004/5.
Brzeziński B., Działalność gospodarcza czy inne źródło przychodów – łamigłówka rozwiązana, „Przegląd Podatkowy” 2015/2.
Jamroży M., Działalność gospodarcza czy inne źródło przychodów – łamigłówka nie do rozwiązania?, „Przegląd Podatkowy” 2014/10.
Krywan T., Jak opodatkować przychody z tytułu droit de suite?, QA 1444244.
Kubacki R., Leksykon podatku dochodowego od osób fizycznych, Wrocław 2011.
Kubacki R., Leksykon podatku dochodowego od osób fizycznych, Wrocław 2020.
Litwińczuk H. [w:] Prawo podatkowe przedsiębiorców, red. H. Litwińczuk, Warszawa 2017.
Marciniuk J. [w:] Podatek dochodowy od osób fizycznych. Komentarz, red. J. Marciniuk, Warszawa 2014.
Sermak T., Opodatkowanie dochodów z działalności artystycznej, „Toruński Rocznik Podatkowy” 2016.
prof. dr hab. Marcin Stańczyk
Autor jest profesorem sztuki zatrudnionym w Akademii Muzycznej im. G. i K. Bacewiczów w Łodzi oraz asystentem sędziego w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Łodzi (ORCID: 0000-0002-4810-6969).
Zakres nieruchomości wspólnej. Określenie udziałów we współwłasności przy wyodrębnieniu lokali jako kryterium ustalenia zakresu części wspólnej budynku – glosa do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 13.10.2020 r., I SA/Łd 86/20
Podejmowany problem dotyczy prawidłowego ustalenia zakresu powierzchni budynku pozostającej we współwłasności w przypadku wyodrębnienia własności lokali w kontekście wymiaru podatku od nieruchomości.
Słowa kluczowe: podatek od nieruchomości, ustawa o podatkach i opłatach lokalnych, ustawa o własności lokali, udział we współwłasności, część wspólna, współwłasność
prof. dr hab. Marcin Stańczyk
The author is a professor of musical arts employed at the G. and K. Bacewicz University of Music in Lodz and a judge’s assistant at the Provincial Administrative Court in Lodz, Poland (ORCID: 0000-0002-4810-6969).
The Extent of Shared Real Estate. Calculation of Shares in Co-ownership When Separating Premises as a Criterion for Determining the Shared Areas of a Building. Commentary on Judgment of the Provincial Administrative Court in Lodz of 13 October 2020, I SA/Łd 86/20
The discussed problem concerns correct calculation of the area of the building which is co-owned when right of ownership of premises (residential units) is separated in the context of assessment of real estate tax.
Keywords: real estate tax, Act on Local Taxes and Charges, Act on Ownership of Premises, share in co-ownership, shared area, co-ownership
Bibliografia / References
Bończak-Kucharczyk E., Własność lokali i wspólnota mieszkaniowa. Komentarz, LEX 2016.
Doliwa A., Prawo mieszkaniowe. Komentarz, Warszawa 2006.
Dowgier R., Ustanowienie odrębnej własności lokalu a opodatkowanie części wspólnych budynku. Glosa do wyroku WSA z dnia 9 kwietnia 2015 r. (I SA/Łd 8/15), „Przegląd Podatków Lokalnych i Finansów Samorządowych” 2015/6.
Drozd E., Ustanowienie odrębnej własności lokali, „Rejent” 1994/12.
Dziczek R., Własność lokali. Komentarz. Wzory pozwów i wniosków sądowych, Warszawa 2016.
Księżak P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 2, Własność i inne prawa rzeczowe. Ustawa o księgach wieczystych i hipotece (art. 2–22, 65–1111). Ustawa o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, red. K. Osajda, Warszawa 2018.
Nazar M., Własność lokali, Lublin 1995.
Strzelczyk R. [w:] R. Strzelczyk, A. Turlej, Własność lokali. Komentarz, Warszawa 2015.
Szymczak I., Wspólnota mieszkaniowa, Warszawa 2014.
Watrakiewicz M., Glosa do wyroku SN z dnia 2 czerwca 2010 r., III CSK 271/09, „Nowy Przegląd Notarialny” 2016/4.
