Działania Unii Europejskiej w obszarze stosunków zewnętrznychProfesor Stanisław Biernat
Redaktor Naczelny EPS
Działania Unii Europejskiej w obszarze stosunków zewnętrznych
Kiedy na szczycie Rady Europejskiej w czerwcu 2019 r. państwa członkowskie przyjmowały nowy program strategiczny dla UE na lata 2019–2024, promowanie europejskich interesów i wartości na scenie światowej zostało wymienione jako jeden z czterech głównych priorytetów. W rzeczywistości jednak działania w skali międzynarodowej obecne są we wszystkich pozostałych priorytetowych obszarach, którymi Unia powinna i musi się zająć w ciągu tych pięciu lat, zgodnie z przedstawionym programem. Pierwszy z nich – ochrona obywateli i swobód – niesie za sobą m.in. konieczność umacniania praw człowieka i demokracji oraz walkę z terroryzmem, nielegalną migracją i handlem ludźmi. Priorytet drugi – rozwijanie bazy gospodarczej – wymaga zapewnienia uczciwej konkurencji i rozwijania stosunków handlowych na arenie światowej. Priorytet trzeci – budowanie Europy neutralnej klimatycznie, ekologicznej, sprawiedliwej i socjalnej – wiąże się m.in. z przyjęciem
przez Unię pozycji podmiotu wyznaczającego standardy i inspirującego ekologiczne cele na całym świecie. Działania UE w tych dziedzinach oparte są na porozumieniach międzynarodowych, z poszanowaniem prawa międzynarodowego i jego zasad.
Pobierz treść artykułu
Professor Stanisław Biernat
‘EPS’ Editor-in-Chief
European Union’s Actions in the Area of External Relations
When the Member States adopted the new EU Strategic Agenda for 2019-2024 at the European Council summit in June 2019, promoting
Europe’s interests and values on the global arena was listed as one of the four main priorities. In reality, however, international action is an element
of all other the priority areas that the Union should and must address during these five years, according to the agenda. The first one of them -
protection of citizens and freedoms - entails, among other things, the need to strengthen human rights and democracy as well as to fight terrorism,
illegal migration, and human trafficking. The second priority - developing the economic base - requires ensuring fair competition and developing
global trade relations. The third one - building a climate-neutral, green, fair and social Europe - involves, among other things, the Union assuming
its position as an entity that sets standards and inspires the establishment of green goals around the world. EU action in these areas is based on
international agreements and respect for international law and its principles.
dr hab. Bartłomiej Krzan, prof. UWr
Autor jest pracownikiem naukowo-dydaktycznym w Katedrze Prawa Międzynarodowego i Europejskiego na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3964-114X).
Podejście Unii Europejskiej do międzynarodowego sądownictwa karnego
Artykuł analizuje relacje pomiędzy Unią Europejską a zinstytucjonalizowanym ściganiem zbrodni międzynarodowych, koncentrując się na wymiarze zewnętrznym działań unijnych przede wszystkim względem stałego Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK) i jego poprzednika, tj. Międzynarodowego Trybunału Karnego dla byłej Jugosławii (MTKJ). Od 1995 r. Unia Europejska pozostaje wiodącą siłą w ustanawianiu i wzmacnianiu międzynarodowego sądownictwa karnego, zarówno udzielając bezpośredniego wsparcia, jak i poprzez polityczny i finansowy nacisk na państwa.
Słowa kluczowe: Unia Europejska, Międzynarodowy Trybunał Karny, zbrodnie międzynarodowe
Pobierz treść artykułu
dr hab. Bartłomiej Krzan, professor of the University of Wroclaw
The author is a lecturer and researcher at the Chair of International and European Law, Faculty of Law, Administration and Economics, University of Wroclaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3964-114X).
The European Union’s Approach to International Criminal Justice
The paper analyses the relationship between the European Union and the institutionalized prosecution of international crimes, focusing on the external dimension of EU activities, primarily in relation to the permanent International Criminal Court and its predecessor, the International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia. Since 1995, the EU has been a leading force in establishing and strengthening international criminal justice – both through direct support and through political and financial pressure on states.
Keywords: European Union, International Criminal Court, international crimes
Bibliografia / References
Antoniadis A., Bekou O., The European Union and the International Criminal Court: An Awkward Symbiosis in Interesting Times, „International Criminal Law Review” 2007/4.
Bassiouni M.Ch., The Proscribing Function of International Criminal Law in the Processes of International Protection of Human Rights [w:] Festschrift für Hans-Heinrich Jescheck zum 70. Geburtstag, red. T. Vogler, Berlin 1985.
Brodersen K.H., The ICTY’s Conditionality Dilemma: On the Interaction of Influences of the European Union’s Conditionality Policy and the International Criminal Tribunal for the Former Yugoslavia on the Development of Rule of Law in Serbia, „European Journal of Crime, Criminal Law and Criminal Justice” 2014/3.
Garsky S., Strong, Independent, and Effective: The European Union’s Promotion of the International Criminal Court [w:] Global Power Europe, Vol. 2: Policies, Actions and Influence of the EU’s External Relations, red. A. Boening, J.-F. Kremer, A. van Loon, Berlin 2013.
Groenleer M., The United States, the European Union, and the International Criminal Court: Similar Values, Different Interests, „International Journal of Constitutional Law” 2015/4.
Groenleer M.L.P., Rijks D., The European Union and the International Criminal Court: the politics of international criminal justice [w:] The European Union and International Organizations, red. K.E. Jørgensen, New York 2009.
Hafner G., Selected Legal and Policy Implications Arising from the EU–ICC Agreement of 2006 [w:] Democracy and Rule of Law in the European Union, red. F.A.N.J. Goudappel, E.M.H. Hirsch Ballin, Berlin 2016.
Hartmann F., The ICTY and EU Conditionality [w:] War crimes, conditionality and EU integration in Western Balkans, red. J. Batt, J. Obradović-Wochnik, Paris 2009.
King T., The European Union as a Human Rights Actor [w:] Human Rights Diplomacy: Contemporary Perspectives, red. M. O’Flaherty i in., Leiden 2011.
Klarin M., The Impact of the ICTY Trials on Public Opinion in the Former Yugoslavia, „Journal of International Criminal Justice” 2009/1.
Kochenov D., Overestimating Conditionality [w:] The European Union in the World: Essays in Honour of Marc Maresceau, red. I. Govaere i in., Leiden 2014.
Kuźniar-Kwiatek D., Rola Unii Europejskiej w budowaniu i umacnianiu pozycji Międzynarodowego Trybunału Karnego [w:] Unia Europejska a prawo międzynarodowe. Księga jubileuszowa dedykowana Prof. Elżbiecie Dyni, red. L. Brodowski, D. Kuźniar-Kwiatek, Rzeszów 2015.
Peskin V., Boduszyński M.P., Balancing International justice in the Balkans: Surrogate Enforcers, Uncertain Transitions and the Road to Europe, „International Journal of Transitional Justice” 2011/1.
Potyrała A., Unia Europejska wobec działalności międzynarodowych sądów karnych. Geneza, istota i praktyka współpracy, Poznań 2012.
Rangelov I., EU Conditionality and Transitional Justice in the Former Yugoslavia, „Croatian Yearbook of European Law and Policy” 2006/2.
Smith K., European Union Foreign Policy, London 2008.
Stahn C., Eiffler S.-R., Über das Verhältnis von Internationalem Menschenrechtsschutz und Völkerstrafrecht anhand des Statuts von Rom, „Kritische Vierteljahresschrift für Gesetzgebung und Rechtswissenschaft” 1999/3.
dr Justyna Bazylińska-Nagler
Autorka jest adiunktem w Katedrze Prawa Międzynarodowego i Europejskiego Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0190-7566).
Integracja wymogów ochrony środowiska w unijnej współpracy rozwojowej
Artykuł przedstawia podstawowe założenia głównego instrumentu wdrażania unijnej polityki rozwojowej – ISWMR – Globalny Wymiar Europy (2021–2027) w odniesieniu do traktatowej zasady integracji wymogów ochrony środowiska. Prawo UE w tym zakresie koresponduje także ze standardami ONZ, wprowadzając nawet warunkowość finansowania dla państw nierespektujących zasad ochrony środowiska. W tekście omówiono też nową umowę o partnerstwie między UE a członkami Organizacji Państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku (OACPS) z 2021 r. oraz Program Zarządzania Środowiskiem UE – Chiny (2010–2015), jako przykładowe regulacje dotyczące współpracy środowiskowej w umowach rozwojowych. Wyniki przeprowadzonego badania skłaniają do przyjęcia konkluzji, że ramy prawne współpracy rozwojowej UE z państwami trzecimi w pełni korespondują ze zobowiązaniami prawnomiędzynarodowymi UE i jej państw członkowskich w zakresie ochrony środowiska, tworzą także solidne podstawy dla integracji wymogów ochrony środowiska w programach pomocowych UE.
Słowa kluczowe: współpraca UE na rzecz rozwoju, działania zewnętrzne UE w dziedzinie ochrony środowiska, zasada integracji wymogów ochrony środowiska, Instrument Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej – Globalny Wymiar Europy, Program Zarządzania Środowiskiem UE – Chiny
Pobierz treść artykułu
dr Justyna Bazylińska-Nagler
The author is an associate professor at the Chair of International and European Law, Faculty of Law, Administration and Economics, University of Wroclaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0190-7566).
Integration of Environmental Protection Requirements into the EU Development Cooperation
The focus of attention in this article is on environmental integration in a very important dimension of EU external relations, that is, development cooperation. Its ambition is to depict the main points of the Neighbourhood, Development and International Cooperation Instrument – Global Europe (2021–2027) in relation to the EU environmental integration principle. In this respect, EU law explicitly refers to UN legal standards and goes even further in that it makes development assistance conditional on the developing country’s full compliance with environmental protection rules. The article presents the new partnership agreement between the EU and the Organization of African, Caribbean and Pacific States (OACPS) of 2021 and the EU-China Environmental Governance Project (2010–2015) as case studies of the EU’s environment-related external assistance. The results of the study show that environmental protection can be perceived as a transversal EU development policy objective and that EU legal framework in this respect fully guarantees further integration of environmental objectives in development policy.
Keywords: EU development cooperation, EU external action on environmental protection, environmental integration principle, Neighbourhood, Development and International Cooperation Instrument – Global Europe, EU-China Environmental Governance Project
Bibliografia / References
Biedenkopf K., Torney D., Adelle C. [w:] European Union External Environmental Policy. Rules, Regulation and Governance Beyond Borders, red. K. Biedenkopf, D. Torney, C. Adelle, Cham 2018.
Alford W.P., Liebman B.L., Clean Air, Clean Processes? The Struggle over Air Pollution Law in the People’s Republic of China, „Hastings Law Journal” 2001/3.
Avilés L.A., Sustainable Development and the Legal Protection of the Environment in Europe, „Sustainable Development Law & Policy” 2012/3.
Bándi G., Introduction into the concept of „environmental democracy” [w:] Environmental Democracy and Law, red. G. Bándi, Groningen–Amsterdam 2014.
Bándi G., The three pillars of environmental democracy in a European Perspective [w:] Environmental Democracy and Law, red. G. Bándi, Groningen–Amsterdam 2014.
Bazylińska-Nagler J., Od dywergencji do konwergencji – prawa do rozwoju i życia w czystym środowisku obecnych i przyszłych pokoleń jako filary zrównoważonego rozwoju [w:] Rządy prawa jako wartość uniwersalna. Księga pamiątkowa dla profesora K. Wójtowicza, red. A Kozłowski, Wrocław 2022 (w druku).
Bazylińska-Nagler J., Zrównoważony rozwój w tradycji prawnej Chińskiej Republiki Ludowej, „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2021/2.
Cordonier Segger M.-C., Khalfan A., Sustainable Development Law: Principles, Practices, and Prospects, Oxford 2011.
Dąbrowska-Kłosińska P. [w:] Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Komentarz, t. 2, red. K. Kowalik-Bańczyk, M. Szwarc-Kuczer, Warszawa 2012.
Dresner S., Principles of Sustainability, London 2008.
Fulton S., Benjamin A., Foundation of Sustainability, „The Environmental Forum” 2011/6.
Handl G., Declaration of the United Nations Conference on the Human Environment (Stockholm Declaration), 1972 and the Rio Declaration on Environment and Development, 1992, „Audiovisual Library of International Law” 2012.
van Hees S.R.W., Sustainable Development in the EU: Redefining and Operationalizing the Concept, „Utrecht Law Review” 2014/2.
Heidrich D., Stosunki Unii Europejskiej z państwami rozwijającymi się – problem pomocy rozwojowej [w:] Unia Europejska. Nowy typ wspólnoty międzynarodowej, red. E. Haliżak, S. Parzymies, Warszawa 2002.
Humphreys M., Sustainable development in the European Union. A general principle, London–New York 2020.
Kenig-Witkowska M., The Concept of Sustainable Development in the European Union Policy and Law, „Journal of Comparative Urban Law and Policy” 2017/1.
Krzan B., Warunkowość programów rozwojowych i pomocowych Unii Europejskiej, „Przegląd Prawa i Administracji” 2011/3367.
Liu A.J., Ecological Civilization and China’s Environmental Legislation, „China Population Resources and Environment” 2004/14.
van der Maesen L.J.G., The position of citizens with regard to environmental protection: a contribution to a Chinese and European comparison based on reflections on the applied model by the Chinese city Jiaxing, https://www.socialquality.org/wp-content/uploads/import/2015/02/Working-Paper-14-Environmental-Protection-Position-Citizens.pdf (dostęp: 1.09.2022 r.).
Mleczko M., Umowa o partnerstwie między krajami Afryki, Karaibów i Pacyfiku a Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi – nowa droga integracji gospodarczej?, „Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny” 2002/2.
Nowacki M., Przyborowska-Klimczak A. [w:] Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Komentarz, t. 2, red. K. Kowalik-Bańczyk, M. Szwarc-Kuczer, Warszawa 2012.
Palerm J., Ledant J-P., Brinn P., Environmental Integration in European Commission Development Co-operation Programming: Experiences in the Use of Country Environmental Profiles, „Impact Assessment and Project Appraisal” 2007/3.
Sands F., Peel J., Fabra A., MacKenzie R., Principles of international environmental law, Cambridge 2012.
Saul B., Kinley D., Mowbray J., The International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights. Commentary, cases and materials, Oxford 2014.
Sikora A., Constitutionalisation of environmental protection in EU law, Groningen–Amsterdam 2020.
Szigeti Bonifert M., Promoting Public Participation beyond the EU. The road to environmental democracy [w:] Environmental Democracy and Law, red. G. Bándi, Groningen–Amsterdam 2014.
Torney D., Gippner O., China: Deepening Cooperation on Climate and Environmental Governance [w:] European Union External Environmental Policy. Rules, Regulation and Governance Beyond Borders, red. C. Adelle, K. Biedenkopf, D. Torney, Cham 2018.
Voigt C., Sustainable Development As A General Principle Of Law [w:] Sustainable Development as a Principle of International Law, Brill |Nijhoff, Leiden 2009.
Wang K., The „Jiaxing Model” and the „Polder Model”: a comparative study on public participation in environmental governance in Jiaxing and The Hague, https://www.socialquality.org/wp-content/uploads/import/2015/02/Final-Report-Kai-Wang-IASQ-25-November-2014.pdf (dostęp: 1.09.2022 r.).
Wasmeier M., The integration of environmental protection as a general rule for interpreting community law, „Common Market Law Review” 2001/1.
Yang Y., How do EU norms diffuse? Rule of law promotion in EU-China cooperation on environmental governance, „Journal of European Integration” 2017/1.
Zhang L., He G., Mol A.P.J., China’s new environmental protection law: A game changer?, „Environmental Development” 2015/13.
dr hab. Artur Kozłowski, prof. UWr
Autor jest pracownikiem naukowo-dydaktycznym w Katedrze Prawa Międzynarodowego i Europejskiego na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4386-3343).
Wykluczenie państwa członkowskiego z Unii Europejskiej – zarys normatywnego modelu
W artykule przedstawiono podstawowe elementy modelu prawnego, pozwalającego na wykluczenie państwa członkowskiego z Unii Europejskiej w sytuacji, w której traktaty założycielskie nie przewidują takiej możliwości. Za źródło stosownej podstawy prawnej wykluczenia przyjmuje się prawnomiędzynarodowy status Unii Europejskiej, traktatowy charakter jej podstaw działania oraz utrzymanie przez państwa członkowskie przymiotu pierwotnego podmiotu prawa międzynarodowego. Wykluczenie z UE jest analizowane w kontekście potencjalnego wygaśnięcia traktatów unijnych względem określonego państwa strony z przyczyn w nich nieprzewidzianych. Z uwagi na autonomiczny charakter prawa UE (lex specialis), a w konsekwencji pośrednią skuteczność Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów (lex generalis) w odniesieniu do traktatów założycielskich UE (art. 5 KWPT), za jedną z możliwych przesłanek wykluczenia z UE uznaje się w artykule istotne naruszenie postanowień traktatu, utożsamiane przede wszystkim z naruszeniem jego przedmiotu i celu (art. 60 KWPT).
Słowa kluczowe: wygaśnięcie traktatu z powodu istotnego naruszenia jego postanowień (art. 60 KWPT), autonomiczne prawo traktatów UE (art. 5 KWPT), naruszenie przedmiotu i celu traktatu
Pobierz treść artykułu
dr hab. Artur Kozłowski, professor of the University of Wroclaw
The author works as a researcher and teacher at the Chair of International and European Law, Faculty of Law, Administration and Economics, University of Wroclaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4386-3343).
Exclusion of a Member State from the European Union: Outline of the Normative Model
The article presents the basic elements of a legal model allowing for the exclusion of a Member State from the European Union when the founding treaties do not provide for this possibility. The source of the relevant legal basis for exclusion is assumed to be the international law status of the European Union, the treaty-based nature of its actions, and the retention by Member States of the status of primary subject of international law. Exclusion from the EU is analysed in the context of the potential termination of EU Treaties vis-à-vis a particular State Party for reasons not provided for therein. Given the autonomous nature of EU law (lex specialis) and, consequently, the indirect effect of the Vienna Convention on the Law of Treaties (lex generalis) in relation to the founding treaties of the EU (Article 5 VCLT), the article considers a material breach of a treaty, identified primarily with a breach of its object and purpose (Article 60 VCLT), as one of the possible grounds for exclusion from the EU.
Keywords: termination of a treaty for material breach (Article 60 VCLT), autonomous law of EU treaties (Article 5 VCLT), violation of the object and purpose of a treaty
Bibliografia / References
Alemanno A., The EU Parliament’s Abdication on the Rule of Law (Regulation), https://verfassungsblog.de/the-eu-parliaments-abdication-on-the-rule-of-law-regulation/ (dostęp: 24.08.2022 r.).
Alemanno A., Chamon M., To Save the Rule of Law you Must Apparently Break It, https://verfassungsblog.de/to-save-the-rule-of-law-you-must-apparently-break-it/ (dostęp: 24.08.2022 r.).
Amerasinghe C.F., Principles of the Institutional Law of International Organizations, Cambridge 2005.
Barcz J., Unia Europejska wobec niepraworządnego państwa członkowskiego, „Państwo i Prawo” 2019/1.
Barcz J., Grzeszczak R., Nowak-Far A., Truszczyński J., Praworządność a unijne fundusze. Prawne i praktyczne aspekty interpretacji ustaleń Rady Europejskiej z 10 grudnia 2020 r., https://monitorkonstytucyjny.eu/archiwa/16604 (dostęp: 24.08.2022 r.).
Clapham A., Brierly’s Law of Nations: An Introduction to the Role of International Law in International Relations, Oxford 2012.
Corten O., Klein P. (red.), The Vienna Convention on the Law of Treaties. A Commentary, t. 1, Oxford 2011.
Frankowska M., Prawo traktatów, Warszawa 1997.
Kuijper P.J., Wouters J., Hoffmeister F., De Baere G., Ramopoulos T., The Law of EU External Relations. Cases, Materials, and Commentary on the EU as an International Legal Actor, Oxford 2015.
Rodríguez Inglesias G.C., Zur „Verfassung” der Europäischen Gemeinschaften, „Europäische Grundrechte-Zeitschrift” 1996, t. 23.
Scheppele K.L., Kelemen R.D., Defending Democracy in EU Member States. Beyond Article 7 TEU [w:] EU Law in Populist Times. Crises and Prospects, red. F. Bignami, Cambridge 2020.
Simma B. (red.), The Charter of the United Nations. A Commentary, t. 1, Oxford 2002.
Spaak T., Kelsen and Hart on the Normativity of Law [w:] P. Wahlgren (red.), Perspectives on Jurisprudence: Essays in Honour of Jes Bjarup, „Scandinavian Studies in Law”, vol. 48, Stockholm 2005.
Villiger M.E., Commentary on the Law of Treaties, Leiden 2009.
Wouters J., Ryngaert C., Ruys T., de Baere G., International Law. A European Perspective, Oxford–Sydney 2019.
dr hab. Sylwia Majkowska-Szulc, prof. UG
Autorka jest profesorem uczelni w Zakładzie Prawa Prywatnego Międzynarodowego, w Katedrze Prawa Cywilnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4257-7030).
Zasady kontroli wywozu produktów podwójnego zastosowania z terytorium Unii Europejskiej do Rosji po inwazji rosyjskiej na Ukrainę w 2022 r.
Tematem artykułu jest kontrola wywozu produktów podwójnego zastosowania z terytorium Unii Europejskiej do Rosji w szczególnej sytuacji, jaka nastąpiła po inwazji rosyjskiej na Ukrainę w 2022 r. Przedmiotem analizy są z jednej strony przepisy dotyczące wywozu produktów podwójnego zastosowania, z drugiej – przepisy nakładające sankcje mające na celu osłabienie ekonomiczne i bojowe Rosji, w tym pozbawienie dostępu do krytycznych technologii i rynków. Celem artykułu była ocena skuteczności działań Unii Europejskiej w zakresie kontroli wywozu produktów podwójnego zastosowania do Rosji po rozpoczęciu rosyjskiej inwazji wojskowej przeciwko Ukrainie w 2022 r. Przeprowadzona analiza uzasadnia twierdzenie, że zakres i tryb wprowadzania ograniczeń w wywozie produktów podwójnego zastosowania z Unii do Rosji świadczą o skuteczności pewnych mechanizmów wypracowanych w ramach Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa. Jednocześnie uwidoczniono, że niektóre elementy unijnego systemu kontroli wywozu nadal wymagają dopracowania.
Słowa kluczowe: wspólna polityka handlowa, produkty podwójnego zastosowania, technologie podwójnego zastosowania, kontrola wywozu produktów podwójnego zastosowania, broń masowego rażenia, cyberinwigilacja
Pobierz treść artykułu
dr hab. Sylwia Majkowska-Szulc, professor of the University of Gdansk
The author is an associate professor at the Division of Private International Law, Department of Civil Procedure, Faculty of Law and Administration, University of Gdansk, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4257-7030).
Rules of Union Regime for the Control of Exports of Dual-Use Items from the European Union to the Russian Federation after the Russian Invasion of Ukraine in 2022
This article deals with the control of exports of dual-use items from the European Union to the Russian Federation in the special situation that occurred after the Russian invasion of Ukraine in 2022. On the one hand, regulations on the export of dual-use items are the subject of in-depth analysis. On the other hand, restrictive economic measures against Russia, including depriving it of access to critical technologies and markets, are discussed. The purpose of the article is to assess the effectiveness of the European Union’s measures in controlling the export of dual-use items to Russia after the start of Russian military invasion of Ukraine in 2022. The conducted analysis justifies the claim that the scope and procedure for introducing restrictions on the export of dual-use items from the EU to the Russian Federation indicate the effectiveness of certain mechanisms developed under the Common Foreign and Security Policy. Simultaneously, it has become apparent that some elements of the EU export control system still need to be refined.
Keywords: Common Commercial Policy, dual-use items (products), dual-use technologies, dual-use items export control, weapons of mass destruction, cyber-surveillance
Bibliografia / References
Azaria D. [w:] The European Union and International Dispute Settlement, red. M. Cremona, A. Thies, R.A. Wessel, Bloomsbury Publishing, Londyn 2017.
Gruszczyński Ł., Menkes M., The Legality of the EU Trade Sanctions Imposed on the Russian Federation under WTO Law [w:] The Case of Crimea’s Annexation Under International Law, red. W. Czapliński, S. Dębski, R. Tarnogórski, K. Wierczyńska, Warszawa 2017.
Kacprzyk A., Nuklearne groźby Rosji podczas inwazji na Ukrainę, https://www.pism.pl/publikacje/nuklearne-grozby-rosji-podczas-inwazji-na-ukraine (dostęp: 26.08.2022 r.).
Majkowska-Szulc S., Uwarunkowania polityki handlowej i perspektywy rozwoju eksportu przedsiębiorstw z Unii Europejskiej [w:] Analiza handlu zagranicznego Polski w świetle najnowszych koncepcji teoretycznych. Implikacje dla polityki gospodarczej w dobie kryzysu, red. K. Gawlikowska-Hueckel, S. Umiński, Warszawa 2016.
Szabados T., Economic Sanctions in EU Private International Law, Bloomsbury Publishing, Londyn 2020.
prof. dr hab. Magdalena Fedorowicz
Autorka jest profesorem w Zakładzie Prawa Finansowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5578-5170).
Finansowanie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii Europejskiej
W opracowaniu podjęto próbę udzielenia odpowiedzi na pytania, czy obowiązujące przepisy regulacji unijnych dotyczących finansowania unijnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (WPZiB) są wystarczająco elastyczne z punktu widzenia realizacji specyficznych i czasowo istotnych celów tej polityki oraz jak przedstawiają się obszary i specyfika finansowania WPZiB. W obliczu wyzwań stojących przed UE, w tym również w związku z agresją Federacji Rosyjskiej na Ukrainę, sposoby i szybkość finansowania WPZiB oraz środki elastyczności związane z uruchamianiem finansowania tej polityki stanowiły przedmiot uwag w opracowaniu w podziale na wybrane instrumenty finansowania z budżetu ogólnego UE (ze szczególnym uwzględnieniem Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa) oraz finansowania z funduszy pozabudżetowych (ze szczególnym uwzględnieniem Europejskiego Instrumentu na rzecz Pokoju).
Słowa kluczowe: finansowanie WPZiB, fundusze unijne, budżet UE, unijne finansowanie pozabudżetowe
Pobierz treść artykułu
prof. dr hab. Magdalena Fedorowicz
The author is a professor at the Department of Financial Law, Faculty of Law and Administration, Adam Mickiewicz University in Poznan, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5578-5170).
Financing the European Union’s Common Foreign and Security Policy
The study attempts to answer the questions whether the existing provisions of EU law on the financing of EU Foreign and Security Policy (CFSP) are sufficiently flexible from the point of view of achieving the specific and – at a given time – important objectives of this policy, and what the areas and particularities of CFSP financing are. In view of the challenges facing the EU, including in the wake of the aggression of the Russian Federation against Ukraine, this study comments on the modalities and speed of providing funding for the CFSP, as well as the flexibility measures related to the mobilization of funding for this policy, broken down by selected instruments for funding from the general budget of the EU (with special emphasis on the European Neighbourhood Instrument) and extra-budgetary funding (with special emphasis on the European Peace Facility).
Keywords: CFSP funding, EU funds, EU budget, EU extra-budgetary funding
Bibliografia / References
Butler G., Constitutional Law of the EU’s Common Foreign and Security Policy. Competence and Institutions in External Relations, Oxford–London 2019.
Koutrakos P., Judicial Review in the EU’s Common Foreign and Security Policy, „International and Comparative Law Quarterly” 2018/1.
Kozioł A., Europejski instrument na rzecz pokoju-nowa inicjatywa UE w dziedzinie bezpieczeństwa, https://pism.pl/publikacje/Europejski_Instrument_na_rzecz_Pokoju___nowa_inicjatywa_UE_w_dziedzinie_bezpieczenstwa (dostęp: 29.08.2022 r.).
Lilyanova V., Understanding EU financing for external action, Brussels 2021.
Nelli Feroci F., Reactions to the Commission’s Proposals on the Financing of Migration and Foreign Policy [w:] EU Financing for next decade. MFF 2021–2027 and Next Generation EU, red. B. Laffan, A. De Feo, Florence 2020.
dr hab. Aleksander Cieśliński, prof. UWr
Autor jest profesorem w Katedrze Prawa Międzynarodowego na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7459-564X).
System unijnych sankcji celowych w związku z agresją Rosji przeciwko Ukrainie
Przedmiotem artykułu jest analiza systemu sankcji celowych stosowanych przez Unię Europejską wobec podmiotów łamiących prawo międzynarodowe w kontekście szczególnie aktualnym, a więc rosyjskiej agresji wobec Ukrainy. W tym celu najpierw przedstawione zostało ujęcie systemowe, a więc umocowanie traktatowe, źródła, jak też perspektywa instytucjonalna ze szczególnym uwzględnieniem kontroli sądowej. Następnie sankcje wobec Rosji zostały ukazane przez pryzmat zasadniczego rozwoju, jaki dokonał się od 2014 r., a szczególnie po 24.02.2022 r. Kluczową część artykułu zajęło usystematyzowanie sankcji, jakie zostały dotąd przyjęte, uwzględniając stan prawny na lipiec 2022 r. W tym ujęciu sankcje zostały podzielone z uwzględnieniem odrębności źródeł, rodzaju przyjmowanych środków, kategorii adresatów oraz obszarów funkcjonowania państwa rosyjskiego i jego gospodarki.
Słowa kluczowe: sankcje UE, Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa, stosunki zewnętrzne UE, Rosja, Ukraina
Pobierz treść artykułu
dr hab. Aleksander Cieśliński, professor of the University of Wroclaw
The author is a professor at the Chair of International Law, Faculty of Law, Administration and Economics, University of Wroclaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7459-564X).
The System of EU Targeted Sanctions in Response to Russian Aggression Against Ukraine
The aim of this article is to analyse the system of targeted sanctions applied by the European Union against violators of international law in a particularly topical context, namely the Russian aggression against Ukraine. To this end, the systemic approach is first presented, i.e., the Treaty basis, the sources, as well as the institutional perspective, with particular focus on judicial review. Then, sanctions against Russia are described through the prism of the fundamental development that has taken place since 2014 and especially after 24 February 2022. A key part of the article is devoted to the systematics of sanctions that have been adopted so far, taking into account the law as of July 2022. In this approach, sanctions are divided taking into account their diverse sources, the type of measures adopted, the categories of addressees, and the areas of functioning of the Russian state and its economy.
Keywords: EU sanctions, Common Foreign and Security Policy, EU external relations, Russia, Ukraine
Bibliografia / References
Beaucillon Ch., Opening Up The Horizon: The ECJ’s New Take on Country Sanctions, „Common Market Law Review” 2018/2.
Eckes C., EU Restrictive Measures against Natural and Legal Persons: From Counterterrorist To Third Country Sanctions, „Common Market Law Review” 2014/3.
Eeckhout P., EU External Relations Law, Oxford 2011.
Niedźwiedź M. [w:] Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Komentarz, t. 2, red. A. Wróbel, Warszawa 2014.
Wouters J., Hoffmeister F., de Baere G., Ramopoulos T., The Law of EU External Relations: Cases, Materials, and Commentary on the EU as an International Legal Actor, Oxford 2021.
prof. dr hab. Dagmara Kornobis-Romanowska
Autorka jest wykładowczynią na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego; kieruje Katedrą Badań i Studiów nad Prawem UE im. Jeana Monneta oraz Centrum Doskonałości im. Jeana Monneta na Uniwersytecie Wrocławskim (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5860-0760).
Praworządność jako warunek przystąpienia Ukrainy do Unii Europejskiej – nowe otwarcie w polityce rozszerzenia
Zasada praworządności jest wartością, która wyznacza konstytucyjny standard demokracji w UE, i wraz z zasadami i wartościami zawartymi w art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej stanowi fundamenty, na których zbudowana jest Unia jako realna wspólnota państw członkowskich oparta na prawie. Jej poszanowanie jest podstawowym wymogiem stawianym przed państwami członkowskimi UE od momentu akcesji przez cały czas trwania członkostwa w organizacji i dlatego musi być nieprzerwanie i systematycznie monitorowana. Niniejszy artykuł dotyczy znaczenia przedmiotowej zasady w Układzie o stowarzyszeniu Ukrainy z UE oraz roli jako warunku przystąpienia Ukrainy do UE w obliczu zbrodniczych – militarnych i terrorystycznych działań Rosji w Ukrainie. O ile bowiem dla instytucji unijnych praworządność stanowi z jednej strony konkretne kryterium w procedurze akcesji Ukrainy do UE, to z drugiej strony jest to szczególna, uniwersalna wartość, która warunkuje wolnościowy porządek świata i stanowi podstawowy element europejskiej tożsamości politycznej. Wartość ta stanowi siłę napędową dla zmian systemowych na korzyść Ukrainy, a jej wzmocnienie pozostaje głównym wyzwaniem dla tego kraju na drodze do UE, zwłaszcza pod względem poprawy funkcjonowania i niezależności wymiaru sprawiedliwości, walki z korupcją oraz z przestępczością zorganizowaną. To wyzwanie dla Ukrainy jest jednocześnie szansą dla Europy na przywrócenie pokoju i bezpieczeństwa w regionie, jako zapora dla dalszych zbrodniczych działań Rosji.
Słowa kluczowe: Unia Europejska, Ukraina, praworządność, rządy prawa, procedura akcesyjna, Układ o stowarzyszeniu między UE a Ukrainą, agresja, Rosja
Pobierz treść artykułu
prof. dr hab. Dagmara Kornobis-Romanowska
The author is a lecturer at the Faculty of Law, Administration and Economics, University of Wroclaw, Poland; head of the Jean Monnet Chair for Research and Studies in EU Law and the Jean Monnet Centre of Excellence at the University of Wroclaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5860-0760).
Rule of Law as a Condition for Ukraine’s Accession to the European Union: A New Opening in the Enlargement Policy
The principle of the rule of law is the value that sets the constitutional standard of democracy in the EU. Together with the principles and values enshrined in Article 2 of the Treaty on European Union, it is the foundation on which the Union is built as a true community of Member States based on law. Respect for this principle is a fundamental requirement for EU Member States from the moment of accession throughout their membership in the organization and therefore must be continuously and systematically monitored. This article deals with the importance of this principle in the EU-Ukraine Association Agreement and its role as a condition for Ukraine’s accession to the EU in the face of Russia’s criminal – military and terrorist – activities in Ukraine. While for EU institutions the rule of law is, on the one hand, a specific criterion in Ukraine’s EU accession procedure, it is, on the other hand, a special and universal value which conditions the free world order and constitutes a fundamental element of European political identity. This value is a driving force bringing about systemic change in favour of Ukraine and its strengthening remains a major challenge for that country on its path to the EU, especially in terms of improving the functioning and independence of the judiciary and the fight against corruption and organized crime. This challenge for Ukraine is at the same time an opportunity for Europe to restore peace and security in the region as a bulwark against further criminal actions by Russia.
Keywords: European Union, Ukraine, rule of law, accession procedure, EU-Ukraine Association Agreement, aggression, Russia
Bibliografia / References
Barcik J., Ochrona praworządności w Radzie Europy i Unii Europejskiej ze szczególnym uwzględnieniem niezależności sądów i niezawisłości sędziów, Warszawa 2019.
Barcz J., Ukraina należy do Europy! Status państwa kandydującego do członkostwa w Unii Europejskiej dla Ukrainy wobec agresji Rosji?, „Europejski Przegląd Sądowy” 2022/4.
Barcz J. [w:] Problem praworządności w Polsce w świetle dokumentów Komisji Europejskiej. Okres „dialogu politycznego” 2016–2017, red. J. Barcz, A. Grzelak, R. Szyndlauer, Warszawa 2020.
Barcz J., Kolisnyk I., Podpisanie i tymczasowe stosowanie Układu o stowarzyszeniu z Ukrainą – aspekty prawne, „Europejski Przegląd Sądowy” 2014/10.
Barcz J., Zawidzka-Łojek A. (red.), Sądowe mechanizmy ochrony praworządności w Polsce w świetle najnowszego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE, Warszawa 2018.
Claes M., Bonelli M., The Rule of Law and the Constitutionalisation of the European Union [w:] Strengthening the rule of law in Europe: From a common concept to mechanisms of implementation, red. W. Schroeder, Oxford–Portland–Oregan 2016.
Eckhardt K., Najwyższa Rada Sprawiedliwości Ukrainy, „Przegląd Prawa i Administracji” 2019/119.
Grzeszczak R., Skuteczność unijnych procedur ochrony praworządności w stosunku do państw członkowskich, „Państwo i Prawo” 2019/6.
Konstadinides T., The Rule of Law in the European Union: the internal dimension, London 2017.
Kranz J., Kilka uwag na tle aneksji Krymu przez Rosję, „Państwo i Prawo” 2014/8.
Marcisz P., Taborowski M., Nowe ramy Unii Europejskiej na rzecz umocnienia praworządności (analiza krytyczna), „Państwo i Prawo” 2017/12.
Matuszak S., Ukraina: ważny krok w kierunku reformy sądownictwa, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2021–07–16/ukraina-wazny-krok-w-kierunku-reformy-sadownictwa (dostęp: 31.08.2022 r.).
Ocieczek G., Zwalczanie przestępczości korupcyjnej na Ukrainie – analiza organów ochrony oraz wybrane case study, cz.1, „Prawo w Działaniu” 2020/41.
Pech L., „A Union Founded on the Rule of Law”: Meaning and Reality of the Rule of Law as a Constitutional Principle of EU Law, „European Constitutional Law Review” 2010/3.
Pech L., Promoting the Rule of Law Abroad: On the EU’s limited contribution to the shaping of an international understanding of the rule of law [w:] The European Union’s Shaping of the International Legal Order, red. F. Amtenbrink, D. Kochenov, Cambridge 2013.
Pech L., The rule of law as a constitutional principle of the European Union, „Jean Monnet Working Papers” 2009/4.
Radomska E., DCFTA – Umowa o strefie wolnego handlu Ukrainy z Unią Europejską – szanse, zagrożenia, wyzwania, „Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula” 2017/2.
Sadurski W., Adding a Bite to a Bark: A Story of Article 7, the EU. Enlargement, and Jörg Haider, „The Columbia Journal of European Law” 2010/3.
Taborowski M., Mechanizmy ochrony praworządności państw członkowskich w prawie Unii Europejskiej. Studium przebudzenia systemu ponadnarodowego, Warszawa 2019.
Truszczyński J., Status kandydata do UE dla Ukrainy bez dodatkowych wymogów (wywiad), https://www.euractiv.pl/section/instytucje-ue/interview/truszczynski-unia-europejska-ukraina-ue-rosja-wojna-polska-wegry-kpo-praworzadnosc/ (dostęp: 31.08.2022 r.).
Trykhlib K., Reforma sądownictwa na Ukrainie: nowy Sąd Najwyższy, „Przegląd Konstytucyjny” 2019/2.
Van der Loo G., Van Elsuwege P., The UE-Ukraine Association Agreement after Ukraine’s EU membership application: Still fit for purpose, https://epc.eu/content/PDF/2022/Ukraine_DP.pdf (dostęp: 31.08.2022 r.).
Warecka K., Reforma sądownictwa na Ukrainie poważnie naruszyła standardy demokratycznego państwa prawa. Omówienie wyroku ETPC z dnia 22 lipca 2021 r., 11423/19 (Gumenyuk), LEX 2021.
Wójtowicz K., Wspólnota wartości w Unii Europejskiej z perspektywy art. 90 ust. 1 Konstytucji RP, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2018/1.
dr Jagna Mucha
Autorka jest adiunktem w Centrum Badań Ustroju Unii Europejskiej na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4883-1252).
Prawo konsumenckie Unii Europejskiej – pojęcie produktu wadliwego na gruncie dyrektywy 85/374/EWG w sprawie odpowiedzialności za produkt – wprowadzenie i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 15.04.2021 r., C-65/20, VI przeciwko Krone- Verlag Gesellschaft mbH & Co KG
W wyroku w sprawie C-65/20, Krone, TS rozważał nowe zagadnienie prawne dotyczące wykładni pojęcia „produkt wadliwy” na gruncie dyrektywy 85/374/EWG w sprawie odpowiedzialności za produkt. Trybunał stwierdził, że za produkt wadliwy nie można uznać wydrukowanego egzemplarza gazety, na łamach której poruszono tematykę paramedyczną i udzielono nieprawidłowej porady zdrowotnej. Stanowisko to zostało oparte na argumencie, że szkoda została wyrządzona przez usługę – poradę zdrowotną – która nie wykazywała związku z wydrukowaną gazetą, stanowiącą jej fizyczny nośnik.
Słowa kluczowe: ochrona konsumentów, dyrektywa 85/374/EWG, odpowiedzialność za wadliwy produkt, egzemplarz gazety zawierający nieprawidłową poradę zdrowotną
dr Jagna Mucha
The author is an assistant professor at the Centre for Research on European Institutional Design, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4883-1252).
European Union Consumer Law: The Concept of Defective Product under the Product Liability Directive 85/374/EEC. Introduction and Judgment of the Court of Justice of 15 April 2021, C-65/20, VI v. KRONE – Verlag Gesellschaft mbH & Co KG
In its judgment in Case C-65/20, Krone, the CJ considered a new legal issue concerning the interpretation of the concept of ‘defective product’ under the Product Liability Directive 85/374/EEC. The Court held that a printed copy of a newspaper that covered paramedical topics and provided incorrect health advice could not be considered a defective product. This position was based on the argument that the damage was caused by a service – health advice – that was unrelated to the printed newspaper, which was its physical medium.
Keywords: consumer protection, Directive 85/374/EEC, liability for defective product, copy of a newspaper containing inaccurate health advice
Bibliografia / References
Jabłonowska A., Potencjalna wada produktów należących do tej samej grupy lub serii a odpowiedzialność odszkodowawcza producenta. Glosa do wyroku TS z 5.03.2015 r., C-503/13 i C 504/13, „Glosa” 2016/3.
Jagielska M., Odpowiedzialność za produkt, Warszawa 2009.
Machnikowski P., European Product Liability. An Analysis of the State of the Art in the Era of New Technologies, Cambridge 2017.
Machnikowski P., Product Liability for Information of products?: The CJEU Judgement in VI/Krone-Verlag Gesellschaft mbH & Co KG, 10 June 2021 [C-65/20], „European Review of Private Law” 2022/1.
Modrzejewska M., Problem kwalifikacji jako produktu wadliwego wydrukowanego egzemplarza gazety zawierającego nieprawidłową poradę zdrowotną – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 10.06.2021 r., C-65/20, VI przeciwko KRONE-Verlag Gesellschaft mbH & Co KG, „Glosa” 2021/3.
Twigg-Flesner C., The Tale of the Grating Horseradish. Case Note on VI v Krone-Verlag (Case C-65/20 VI), „Journal of European Consumer and Market Law” 2021/6.
Orzecznictwo Sądu Najwyższego – dr Michalina Szpyrka (autorka jest starszym asystentem sędziego w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego, ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7678-5287).
Case law of the Supreme Court – dr Michalina Szpyrka (the author is a senior judge’s assistant at the Labour Law and Social Security Chamber of the Supreme Court, Poland, ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7678-5287).
Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego – dr Robert Talaga (autor jest asesorem w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Poznaniu, ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5281-2188).
Case law of the Supreme Administrative Court – dr Robert Talaga (the author is an assessor at the Provincial Administrative Court in Poznań, Poland, ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5281-2188).
Bibliografia / References
Gajewski D., Planowanie podatkowe w ramach struktur holdingowych [w:] Opodatkowanie dochodów transgranicznych, red. M. Jamroży, Warszawa 2016.
Hill D.L., Kardach T., Trust i prywatna fundacja jako narzędzia planowania podatkowego – wybrane zagadnienia, cz. 1, „Przegląd Podatkowy” 2007/5.
Jamroży M. [w:] Opodatkowanie dochodów transgranicznych, red. M. Jamroży, Warszawa 2016.
Kappes A. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 9, Prawo zobowiązań – umowy nienazwane, red. W.J. Katner, Warszawa 2018.
Sagan B., Strzępka J., Prawo o fundacjach. Komentarz, Katowice 1992.
