Promocja szkolnictwa zawodowego nie jest wyzwaniem, przed którym stoi oświata jedynie w Polsce. W zdecydowanej większości krajów absolwenci szkół zawodowych postrzegani są jako niewykwalifikowani robotnicy (tzw. błękitne kołnierzyki). Tymczasem zmiany w technologiach produkcji sprawiły, że w wielu branżach klasyczny podział na pracowników biurowych (białe kołnierzyki) i produkcyjnych zanika.
Fragment artykułu z miesięcznika "Dyrektor Szkoły" 2019/3
Z perspektywy polityki oświatowej, a także wynikających z niej konsekwencji dla promocji tej formy edukacji, szkolnictwo zawodowe charakteryzuje się następującymi cechami:
a) powinno być ściśle powiązane z popytem na dany rodzaj kompetencji na (lokalnym/krajowym) rynku pracy;
b) ze względu na szybkie zmiany większe (niż w szkołach ogólnokształcących) znaczenie ma proces doskonalenia zawodowego nauczycieli, szczególnie w zawodach technologicznych; istotne jest zapewnienie kontaktu z praktyką gospodarczą nauczycielom przedmiotów zawodowych; nie jest to łatwe, ponieważ pracodawcy zwykle nie mają odpowiednych bodźców do wspierania procesu doskonalenia zawodowego nauczycieli;
c) większe są koszty kształcenia – konieczność zapewnienia nowoczesnej infrastruktury odzwierciedlającej stan rozwoju technologii w danej branży znacząco podwyższa koszt jednostkowy wykształcenia absolwenta;
d) wymaga powiązania ze strategią rozwoju państwa oraz globalnymi trendami; gospodarka jest kręgosłupem egzystencji każdego państwa, a szkolnictwo zawodowe zasila gospodarkę w niezastępowalny (póki co) kapitał ludzki;
e) większa jest odpowiedzialność za losy absolwentów, bo wąska specjalizacja „skazuje” ich – przynajmniej w krótkim okresie po uzyskaniu dyplomu – na pracę w wyuczonym zawodzie; brak popytu na danych specjalistów może doprowadzić do dużych szkód społecznych;
f) silne i łatwe do zaobserwowania są związki pomiędzy jakością edukacji a rozwojem gospodarczym, szczególnie na poziomie lokalnym; konieczne jest zaangażowanie pracodawców w proces tworzenia oferty edukacyjnej; samorządy powinny być szczególnie zainteresowane szkolnictwem zawodowym;
g) w wyniku szybkiego rozwoju i przekształceń na rynku pracy pojawiają się nowe zawody, a system edukacji nie jest w stanie reagować z odpowiednią szybkością na te zmiany – wymaga to wielu biurokratycznych procedur, inwestycji w szkoły oraz wykształcenia nauczycieli;
h) potrzebne jest stworzenie oferty edukacyjnej dla osób prowadzących samodzielnie indywidualną działalność gospodarczą.
