dr Sebastian Gajewski
jest adiunktem w Katedrze Prawa Administracyjnego Europejskiej Wyższej Szkoły Prawa i Administracji w Warszawie.
nr ORCID: 0000-0003-1572-0695
Prawne zachęty do łączenia gmin i powiatów na tle doświadczeń europejskich
Słowa kluczowe: łączenie gmin, łączenie powiatów, konsolidacja terytorialna, granice gmin, granice powiatów
Zachęty do dobrowolnego łączenia się jednostek samorządu terytorialnego obecne są w wielu europejskich porządkach prawnych. Można tu wskazać regulacje trybu łączenia się jednostek samorządu terytorialnego oraz dochodów jednostek powstałych w wyniku konsolidacji. Doświadczenia państw europejskich w stosowaniu tych narzędzi wskazują jednak, że nie są one zbyt skuteczne. Takie rozwiązania obecne są również w Polsce. Prawnofinansowe zachęty do konsolidacji przewiduje ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Zdaniem autora, na tle konstytucyjnych i ustawowych czynników kształtowania zasadniczego podziału terytorialnego państwa nie można przyjąć, by w każdym przypadku łączenie jednostek samorządu terytorialnego przyczyniało się do zapewnienia, że siatka podziału będzie bardziej odpowiadać wspomnianym czynnikom. Oznacza to, że na gruncie Konstytucji RP konsolidacja gmin i powiatów nie zawsze jest zjawiskiem pożądanym, a rolą ustawodawcy nie musi być tworzenie zachęt do tego procesu, w szczególności że wielkość polskich gmin i powiatów oceniana jest jako optymalna. Być może z tego powodu rozwiązania przewidziane w ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego okazały się nieskuteczne.
Dr Sebastian Gajewski
is an assistant professor of the Chair of Administrative Law at the European University of Law and Administration in Warsaw in Polnad.
ORCiD: 0000-0003-1572-0695
Legal incentives for merging municipalities and counties in the light of European experience
Keywords: merging municipalities, merging counties, territorial consolidation, municipal boundaries, county boundaries
Many European legal orders have incentives for voluntary mergers of territorial self-government units. The regulations on the procedure for merging territorial self-government units and on income of the units created as a result of consolidation can be mentioned at this point. However, the experience of European countries in using these tools shows that they are not very effective. Poland also has such solutions. Financial law incentives for consolidation are provided for in the Act on Territorial Self-Government Income. According to the author, in the light of the constitutional and statutory factors defining the basic territorial division of the state, it cannot be assumed that the merger of territorial self-government units contributes to the assurance that the network of the breakdown is more in line with the said factors in every case. This means that, based on the Polish Constitution, consolidation of municipalities and counties is not always a desirable phenomenon, while the role of the legislator does not have to be to create incentives for this process, especially as the size of Polish municipalities and counties is assessed as optimal. Perhaps for this reason, the solutions provided for in the Act on territorial self-government income have proved ineffective.
Bibliografia/References
Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2012
Comparative Studies and Regionally-Focused Cases Examining Local Governments, red. U. Sadioglu, K. Dede, Hershey 2016
Consolidation or Fragmentation? The Size of Local Governments in Central and Eastern Europe, red. P. Swianiewicz, Budapeszt 2002
Feja-Paszkiewicz A., Ustalenie i zmiana granic gmin w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, „Przegląd Prawa i Administracji” 2010/83
Hlepas N.K., Incomplete Greek Territorial Consolidation: Two Waves of Reforms [w:] Territorial consolidation reforms in Europe, red. P. Swianiewicz, Budapeszt 2010
Illner M., The Voluntary Union of Municipalites: Bottom-up Territorial Consolidation in the Czech Republic? [w:] Territorial consolidation reforms in Europe, red. P. Swianiewicz, Budapeszt 2010
Keating M., Size, efficiency and democracy: consolidation, fragmentation and public choice [w:] Theories of urban politics, red. D. Judge, G. Stoker, H. Wolman, London 1995
Kettunen P., Recent municipal territorial reforms in Finland, Jyväskylä 2012
Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej. Komentarz, red. L. Garlicki, Warszawa 2005
Lešková A., Vaishar A., Recent population development of very small municipalities in the Czech Republic, „Quaestiones Geographicae” 2019/4
Nemec J., Matejova L., Soukopová J., “Small Is Beautiful”: The Pros and Cons of Territorial Fragmentation Regarding the Example of the Czech Republic [w:] Comparative Studies and Regionally-Focused Cases Examining Local Governments, red. U. Sadioglu, K. Dede, Hershey 2016
Reingewerts Y., Soritzlew S., Special issue on municipal amalgamations: guest editors' introduction, „Local Government Studies” 2019/45
Ruśkowski E., Salachna J., Ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Komentarz, LEX 2004
Swianiewicz P., Czy małe jest piękne? Czy duże jest bardziej efektywne? Wielkość gmin w teorii i praktyce, „Samorząd Terytorialny” 1995/7–8
Swianiewicz P., Czy rozmiar ma znaczenie? Zróżnicowanie opinii mieszkańców o funkcjonowaniu samorządów lokalnych w zależności od wielkości gminy, „Samorząd Terytorialny” 2010/4
Swianiewicz P., Gendźwiłł A., Łukomska J., Kurniewicz A., Wielkość gmin i powiatów a sprawność ich funkcjonowania. Hipotezy wielkoludów i liliputów, Warszawa 2016
Swianiewicz P., Herbst M., Korzyści i niekorzyści skali w polskich samorządach, „Samorząd Terytorialny” 2002/6
Swianiewicz P., Reformy konsolidacji terytorialnej – teoria i praktyka krajów Europy Środkowo-Wschodniej, „Samorząd Terytorialny” 2009/4
Swianiewicz P., Reformy terytorialne – europejskie doświadczenia ostatniej dekady, „Samorząd Terytorialny” 2015/6
Tavares A.F., Municipal amalgamations and their effects: a literature review, „Miscellanea Geographica. Regional Studies on Development” 2018/22
Territorial consolidation reforms in Europe, red. P. Swianiewicz, Budapeszt 2010
Ustawy samorządowe. Komentarz, red. S. Gajewski, A. Jakubowski, Warszawa 2018
dr Radosław Mędrzycki
jest adiunktem na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
nr ORCID: 0000-0002-9407-4881
Samorząd terytorialny wobec zjawiska długowieczności
Słowa kluczowe: długowieczność, samorząd terytorialny, konflikt społeczny, potrzeby społeczne
W artykule ukazano długowieczność jako wyzwanie dla współczesnego samorządu terytorialnego. Celem prowadzonych przez autora badań była odpowiedź na pytanie, jakie współcześnie wyzwania związane z długowiecznością rysują się przed samorządem terytorialnym oraz jaki charakter przybierają już dzisiaj działania samorządu wobec wyzwań długowieczności. Tezą artykułu jest potrzeba uwzględniania solidarności społecznej jako zasady niezbędnej do istnienia wspólnoty samorządowej przy jednoczesnej bardzo silnej konieczności wdrożenia działań wspierających samodzielność osób starszych. Wyniki badań pokazują, że solidarność społeczna w stosunku do grupy osób starszych powinna przejawiać się w realizacji przez samorząd terytorialny zadań mających na celu solidarność międzypokoleniową, a miasta, które je realizują, stawiane są jednostkom samorządu terytorialnego za wzór. Przegląd dokonanej przez autora literatury wskazuje, że zasadzie solidarności przypisuje się rolę wzmacniającą wspólnotę samorządową. Działania międzypokoleniowe wykazują zdolność łagodzenia konfliktów społecznych, w tym mogą przeciwdziałać tzw. nowym konfliktom społecznym powstającym na gruncie zróżnicowanych potrzeb pokoleniowych.
Dr Radosław Mędrzycki
is an assistant professor of the Faculty of Law and Administration at the Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw in Poland.
ORCiD: 0000-0002-9407-4881
Territorial self-government and the phenomenon of longevity
Keywords: longevity, territorial self-government, social conflict, social needs
The article presents longevity as a challenge for contemporary territorial self-government. The objective of the research conducted by the author was to answer the question of which contemporary challenges related to longevity are faced by territorial self-governments and what nature the activities of territorial self-governments assume today with respect to the challenges of longevity. The thesis of the article is the need to take into account social solidarity as a principle which is necessary for the existence of a territorial self-government community, with a simultaneously very strong need to implement measures supporting the independence of the elderly. The results of the research show that social solidarity with respect to the group of elderly people should be manifested in the implementation of tasks by the territorial self-government which are aimed at intergenerational solidarity, while the cities that implement them are set as models for territorial self-government units. The author’s review of the literature indicates that the principle of solidarity is ascribed a role of strengthening the territorial self-government community. Intergenerational activities have the capability of mitigating social conflicts, including the ability to counteract the so-called new social conflicts arising on the grounds of differentiated generational needs.
Bibliografia/References
Ageing, Ageism and the Law: European Perspectives on the Rights of Older Persons, red. I. Doron, N. Georgantzi, Cheltenham–Northampton 2018
Augustyniak M., Barczewska-Dziobek A., Czerw J., Maroń G., Wójtowicz-Dawid A., Gminne rady seniorów – wykładnia przepisów i efekty ich stosowania, Warszawa 2016
Auleytner J., Polityka społeczna, czyli ujarzmianie chaosu socjalnego, Warszawa 2002
Butler R., Age-Ism: Another Form of Bigotry, „The Gerontologist” 1969/9
Butler R. w rozmowie z Bernstein C., Age and race fears seen in housing opposition, „Washington Post” z 7.03.1969 r.
Cendrowicz D., Sytuacja administracyjnoprawna adresata świadczeń z zakresu pomocy społecznej, Wrocław 2017
Cendrowicz D., Mędrzycki R., Rechtsformen sozialer Sicherung für ältere Menschen in Polen, „Zeitschrift für europäisches Sozial- und Arbeitsrecht” 2019/10
Cruz-Saco M.A., Intergenerational Solidarity [w:] Intergenerational Solidarity, red. M.A. Cruz-Saco, S. Zelenev, New York 2010
Dobosz P., Sprawiedliwość międzypokoleniowa w prawie administracyjnym [w:] Sprawiedliwość i zaufanie do władz publicznych w prawie administracyjnym, red. M. Kasiński, M. Stahl, K. Wlaźlak, Warszawa 2015
Doron I., Georgantzi N., Introduction: between law, ageing and ageism [w:] Ageing, Ageism and the Law: European Perspectives on the Rights of Older Persons, red. I. Doron, N. Georgantzi, Cheltenham–Northampton 2018
Duda K., Proces starzenia się [w:] Fizjologia starzenia się. Profilaktyka i rehabilitacja, red. A. Marchewka, Z. Dąbrowski, J.A. Żołądź, Warszawa 2012
Dutkiewicz G., Samorząd terytorialny w kontekście zasady pomocniczości w nauczaniu społecznym Kościoła katolickiego, „Przegląd Religioznawczy” 2019/3
Franciszek, Spotkanie z przedstawicielami ekwadorskiego społeczeństwa obywatelskiego w Quito, 7.07.2015 r., https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/franciszek_i/przemowienia/ekwador_spoleczenstwo_07072015.html
Fundowicz S., Dynamiczne rozumienie zadania publicznego [w:] Między tradycją a przyszłością w nauce prawa administracyjnego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Janowi Bociowi, red. J. Supernat, Wrocław 2009
Gałązka A., Potrykowska A., Sytuacja demograficzna województwa łódzkiego na tle kraju [w:] Sytuacja demograficzna województwa łódzkiego jako wyzwanie dla polityki społecznej i gospodarczej, red. J. Hrynkiewicz, A. Potrykowska, Warszawa 2017
Gombrowicz W., Autobiografia pośmiertna, Kraków 2002
Jaesche A., Sytuacja demograficzna województwa łódzkiego. Stan obecny i perspektywy [w:] Sytuacja demograficzna województwa łódzkiego jako wyzwanie dla polityki społecznej i gospodarczej, red. J. Hrynkiewicz, A. Potrykowska, Warszawa 2017
Jan Paweł II, Encyklika Centesimus annus, Watykan 1991
Karkowski T., Rodzaje konfliktów i sposoby ich rozwiązywania w jednostkach ochrony zdrowia, LEX
Klimczuk A., The Politics of Ageing and the Challenges of Ageing Populations [w:] Economic Foundations for Creative Ageing Policy, vol. 2, New York 2017
Larsson A.T., Jönson H., Ageism and the Rights of Older People [w:] Contemporary Perspectives on Ageism. International Perspectives on Aging, red. L. Ayalon, C. Tesch-Römer, Springer 2018
Lipowicz I., Państwo wobec zjawiska długowieczności – nowe obowiązki wobec administracji publicznej [w:] Instytucje materialnego prawa administracyjnego – przegląd regulacji, t. 2, red. I. Lipowicz, Warszawa 2020
Lipowicz I., Rola Jana Pawła II w rozwoju zasady pomocniczości [w:] Jan Paweł II: miara wielkości człowieka, red. D. Żukowska-Gardzińska, Warszawa 2020
Lipowicz I., Samorząd terytorialny XXI wieku, Warszawa 2019
Mitręga M., Konsekwencje procesu starzenia się dla polityki społeczno-gospodarczej [w:] Przestrzenie starości, red. M. Zrałek, Sosnowiec 2012
Rudnik A., Wymiary starości i cechy ludzi starych w percepcji dzieci i młodzieży, „Pogranicze. Studia Społeczne” 2016/28
Suwaj P.J., Konflikt interesów w administracji publicznej, Warszawa 2009
Szatur-Jaworska B., Ludzie starzy i starość w polityce społecznej, Warszawa 2000
Szukalski P., Ageizm – dyskryminacja ze względu na wiek [w:] Starzenie się ludności Polski – między demografią a gerontologią społeczną, red. J.T. Kowaleski, P. Szukalski, Łódź 2008
Szukalski P., Czym jest solidarność międzypokoleniowa [w:] Jakość życia seniorów w XXI wieku z perspektywy polityki społecznej, red. D. Kałuża, P. Szukalski, Łódź 2010
Szukalski P., Kulturowe uwarunkowania (auto)dyskryminacji ze względu na wiek [w:] Dyskryminacja seniorów w Polsce: diagnoza i przeciwdziałanie, red. P. Broda-Wysocki, A. Dylus, M. Pawlus, Warszawa 2016
Szukalski P., Starzenie się ludności a solidarność międzypokoleniowa, Łódź 2014
The Future of Ageing in Europe. Making an Asset of Longevity, red. A. Walker, Palgrave Macmillan 2019
Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, red. B. Dolnicki, Warszawa 2019
Viva senior – innowacyjne usługi dla najstarszych mieszkańców Poznania [w:] Dobre praktyki miast Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza, Warszawa 2020
Waszkiewicz J., Jak Polak z Polakiem? Szkice o kulturze negocjowania, Warszawa-Wrocław 1997
Wieruszowski R., Zasada równości i niedyskryminacji w świetle orzecznictwa Komitetu Praw Człowieka (wybrane zagadnienia), „Państwo i Prawo” 2000/4
Wyszkowska D., Gabińska M., Romańska S., Sytuacja osób starszych w Polsce w 2018 r., GUS, Warszawa–Białystok 2020
Zacharko L., Prywatyzacja zadań publicznych gminy. Studium administracyjnoprawne, Katowice 2000
dr Tomasz Moll
jest adiunktem w Zakładzie Prawa Administracyjnego i Nauk o Administracji na Wydziale Prawa i Nauk Społecznych Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach.
nr ORCID: 0000 0003 1466 8274
Kluby radnych a zasada mandatu wolnego
Słowa kluczowe: samorząd terytorialny, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, pozycja prawna radnego, mandat radnego, uprawnienia klubów radnych
Artykuł stanowi wykładnię przepisów regulujących zasady wykonywania mandatu radnego w świetle przepisów ustawy o samorządzie gminnym, ustawie o samorządzie powiatowym, ustawy o samorządzie województwa oraz innych aktów normatywnych. Głównym celem opracowania jest analiza pozycji ustrojowej radnego przez pryzmat jego członkostwa w klubie radnych, ze szczególnym uwzględnieniem wynikających z tej przynależności uprawnień i obowiązków radnego oraz ich wpływu na realizację zasady mandatu wolnego. Autor zwraca uwagę, że kluby radnych nie są komisjami organów stanowiących i kontrolnych jednostek samorządu terytorialnego, a zatem nie mają wspomagać działania tychże organów, lecz zrzeszać radnych mających podobne poglądy. Pomimo braku wspierającego charakteru klubów radnych wobec rady gminy, rady powiatu i sejmiku województwa zadania klubów radnych muszą być powiązane z ich funkcjonowaniem, bowiem to radni biorą udział w podejmowaniu uchwał będących podstawową formą wypowiadania się organu stanowiącego i kontrolnego jednostki samorządu terytorialnego.
Dr Tomasz Moll
is an assistant professor of the Department of Administrative Law and Administrative Studies at the Faculty of Law and Social Sciences of the Jan Kochanowski University in Kielce in Poland.
ORCiD: 0000 0003 1466 8274
Clubs of councillors and the principle of a free mandate
Keywords: territorial self-government, decision-making body of the territorial self-government unit, legal position of a councillor, a councillor’s mandate, rights of councillor clubs
The article is an interpretation of the provisions regulating the councillor’s mandate in the light of the provisions of the Act on municipal self-government, the Act on county self-government, the Act on voivodship self-government and other normative acts. The main objective of this article is to analyse the councillor’s statutory position as a member of a councillor club, with particular emphasis on the councillor’s rights and duties arising from that membership and their impact on the implementation of the principle of the free mandate. The author points out that councillor clubs are not committees of the decision-making and controlling bodies of territorial self-government units and are therefore not supposed to support the activities of those bodies, but to bring together councillors who have similar views. Despite the lack of support of councillor clubs for the municipal councils, county councils and voivodship assemblies, the tasks of councillor clubs must be related to their operation, because it is the councillors who take part in passing resolutions, constituting the basic form of expression of the decision-making and controlling body of territorial self-government.
Bibliografia/References
Banaszak B., Prawo konstytucyjne, Warszawa 2012
Grajewski K., Odpowiedzialność posłów i senatorów na tle zasady mandatu wolnego, Warszawa 2009
Grajewski K., Stelina J., Uziębło P.J., Komentarz do ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora, LEX 2014
Jastrzębski J., Zubik M., Mandat wolny versus weksel, „Przegląd Sejmowy” 2007/2
Popławska E., Zasada rządów przedstawicielskich i formy demokracji bezpośredniej [w:] Zasady podstawowe polskiej konstytucji, red. W. Sokolewicz, Warszawa 1998
Paweł Ruksza
jest asystentem w Katedrze Prawa Ustrojowego i Porównawczego na Wydziale Prawa i Ekonomii Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie.
nr ORCID: 0000-0001-7769-8273
Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza – próba analizy na przykładzie samorządu częstochowskiego
Słowa kluczowe: obywatelska inicjatywa uchwałodawcza, rozstrzygnięcie nadzorcze, uchwała rady gminy
Celem artykułu jest przedstawienie obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej i sposobu kształtowania się regulacji tej instytucji w samorządzie terytorialnym. Autor analizuje konkretny regulamin i podstawy prawne jego istnienia jeszcze przed wprowadzeniem regulacji ustawowej w tym zakresie. W związku z wejściem w życie przepisów ustawowych w 2018 r., obligujących każdą jednostkę samorządu terytorialnego do uchwalenia przedmiotowego regulaminu, autor opisuje zmianę postrzegania regulacji samej instytucji nadającej mieszkańcom prawo inicjowania uchwał. Różnica w postrzeganiu tej regulacji jest ukazana na przykładzie samorządu Częstochowy i rozstrzygnięć organu nadzoru Wojewody Śląskiego. Autor przedstawia uchwały podjęte przez Radę Miasta Częstochowy, polemizując z argumentacją rozstrzygnięć nadzorczych. Wskazuje na przepisy, mające wpływ na decyzje organu nadzoru i w konsekwencji na stwierdzenie nieważności przyjętych uchwał. Ponadto przedstawia propozycje zmiany przepisów ustawowych, co pozwoliłoby dać większą swobodę jednostkom samorządu terytorialnego w kształtowaniu własnych regulaminów na podstawie wcześniej przyjętych regulacji, które funkcjonowały od lat.
Paweł Ruksza
is an assistant at the Chair of Statutory and Comparative Law at the Faculty of Law and Economics of the Jan Długosz University in Częstochowa in Polnad.
ORCiD: 0000-0001-7769-8273
Civic resolution initiative – an attempt at analysis using the example of the Częstochowa self-government
Keywords: civic resolution initiative, supervisory decision, resolution of the municipal council
The objective of the article is to present the civic resolution initiative and the way this institution is regulated in territorial self-government. The author analyses a particular set of regulations and the legal basis of their existence before the introduction of a statutory regulation in this area. The author describes the change in the perception of the regulations of the institution itself granting residents the right to initiate resolutions in connection with the entry into force of the statutory regulations in 2018 obliging each territorial self-government unit to adopt the regulations in question. The difference in the perception of this regulation is presented with the example of the Częstochowa territorial self-government and the decisions of the supervisory body of the Silesian Voivod. The author presents resolutions passed by the Częstochowa City Council, discussing the arguments behind the supervisory decisions. He points to the regulations that affect the decisions of the supervisory body and, consequently, the invalidity of adopted resolutions. Furthermore, he presents proposals of changes in the statutory regulations, which would give greater freedom to territorial self-government units in defining their own regulations on the basis of previously adopted regulations which have been functioning for years.
Bibliografia/References
Augustyniak M., Inicjatywa uchwałodawcza mieszkańców jako forma partycypacji społecznej w jednostkach samorządu terytorialnego – wnioski de lege lata i postulaty de lege ferenda [w:] Partycypacja społeczna w samorządzie terytorialnym, red. B. Dolnicki, Warszawa 1014
Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2012
Chmielnicki P., Komentarz do art. 85 [w:] K. Bandarzewski, R. Budzisz, D. Dąbek, P. Dobosz, B. Jaworska-Dębska, W. Kisiel, P. W. Kryczko, M. I. Mączyński, I. Niżnik-Dobosz, S. Płażek, K. Wlaźlak, P. Chmielnicki, Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, Warszawa 2013
Dolnicki B., Komentarz do ustawy o samorządzie gminnym, LEX 2018
Dolnicki B., Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza jako nowa forma partycypacji w podejmowaniu rozstrzygnięć publicznych na poziomie lokalnym [w:] Partycypacja obywateli i podmiotów obywatelskich w podejmowaniu rozstrzygnięć publicznych na poziomie lokalnym, red. M. Stec, M. Mączyński, Warszawa 2012
Dolnicki B., Samorząd terytorialny, Warszawa 2019
Izdebski H., Samorząd terytorialny. Pionowy podział władzy, Warszawa 2020
Marchaj R., Komentarz do art. 41a [w:] Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, red. B. Dolnicki, Warszawa 2018
Miruć A., Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza, „Samorząd Terytorialny” 2010/2
Ostaszewski K., Partycypacja społeczna w procesie podejmowania rozstrzygnięć w administracji publicznej, Lublin 2013
Podgórski K., Nadzór nad samorządem terytorialnym, „Samorząd Terytorialny” 1991/1–2
Szewc A., Szewc T., Uchwałodawcza działalność organów samorządu terytorialnego, Warszawa 1999
Uziębło P., Glosa do wyroku WSA z 28.10.2008 r., II SA/Ol 737/08 , „Gdańskie Studia Prawnicze. Przegląd Orzecznictwa” 2011/2
Zieliński M., Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki, Warszawa 2017
Ziółkowski D., Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza jako instrument partycypacji społecznej, „Zeszyt Studencki Kół Naukowych Wydziału Prawa i Administracji UAM” 2018/8
dr Katarzyna Płonka-Bielenin
jest adiunktem w Katedrze Prawa i Administracji Górnośląskiej Wyższej Szkoły Handlowej w Katowicach.
nr ORCID: 0000-0003-4208-5172
Inkorporacja prawa w zakresie zarządzania kryzysowego w samorządzie terytorialnym – wnioski i postulaty
Słowa kluczowe: inkorporacja prawa, zarządzanie kryzysowe, samorząd terytorialny
Instytucja zarządzania kryzysowego w Polsce została uregulowana kompleksowo ustawą z 26.04.2007 r. o zarządzaniu kryzysowym; przyjęte w niej rozwiązania z upływem czasu stały się niewystarczające z powodu konieczności zapewnienia efektywnego i sprawnego zarządzania sytuacją kryzysową. Najistotniejszymi argumentami przemawiającymi za wprowadzeniem zmian w płaszczyźnie zarządzania kryzysowego jest zapewnienie formalnoprawnych podstaw zarządzania ryzykiem, stanowiące spełnienie warunkowości ex ante w perspektywie finansowej Unii Europejskiej na okres 2021–2027. Wprowadzenie pełniejszej kodyfikacji zarządzania kryzysowego zostało podyktowane postanowieniami decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1313/2013/EU z 17.12.2013 r. w sprawie Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności, która określiła zadania w zakresie zarządzania ryzykiem. Zdaniem autorki zachodzi ponadto potrzeba wzmocnienia ochrony infrastruktury poprzez wdrożenie rozwiązań mających na celu minimalizowanie skutków zakłócenia funkcjonowania infrastruktury krytycznej dla ludności. Wzmocnienie działań struktur rządowych, a przede wszystkim samorządu terytorialnego w płaszczyźnie skuteczniejszego zarządzania sytuacją kryzysową i minimalizacja jej skutków, to główne założenia proponowanych rozwiązań. Wskazane zmiany mają przyczynić się do wzmocnienia systemu zarządzania kryzysowego zwłaszcza w zakresie zarządzania ryzykiem oraz ochrony ludności. Celem prezentowanego opracowania jest próba wykazania potrzeby zmian w przyjętych rozwiązaniach prawnych w zakresie zarządzania kryzysowego, ze szczególnym uwzględnieniem tych rozwiązań w samorządzie terytorialnym.
Dr Katarzyna Płonka-Bielenin
is an assistant professor at the Chair of Law and Administration of the Katowice Business University in Poland.
ORCiD: 0000-0003-4208-5172
Incorporation of the law in the area of crisis management in territorial self-government – conclusions and postulates
Keywords: incorporation of the law, crisis management, territorial self-government
The institution of crisis management in Poland has been comprehensively regulated by the Act on crisis management of 26 April 2007; the solutions adopted in it have become insufficient over time because of the need to ensure effective and efficient management of a crisis situation. The most important argument in favour of introducing changes in the area of crisis management is the assurance of formal and legal grounds for risk management constituting the fulfilment of ex ante conditionality in the European Union’s financial perspective for 2021–2027. The introduction of a fuller codification of crisis management was dictated by the provisions of Decision no. 1313/2013/EU of the European Parliament and of the Council of 17 December 2013 on a Union Civil Protection Mechanism, which defined the tasks of risk management. According to the author, there is also a need to strengthen the protection of the infrastructure by implementing solutions intended to minimize the effects of disruption in the functioning of critical infrastructure on the population. Strengthening the activities of government structures and, primarily territorial self-government in the area of more effective management of crisis situations and the minimization of their effects are the main assumptions of the proposed solutions. These changes have the objective of contributing to the strengthening of the crisis management system, especially with regard to risk management and the protection of the population. The objective of the article is to attempt to demonstrate the need for changes in the legal solutions adopted in the area of crisis management, with particular emphasis on these solutions in territorial self-government.
Bibliografia/References
Długosz T., Ochrona infrastruktury krytycznej w sektorach energetyki sieciowej, Legalis 2015
Majchrzak D., Województwo i samorząd terytorialny w systemie zarządzania kryzysowego [w:] Zarządzanie kryzysowe w wymiarze lokalnym, red. D. Majchrzak, Warszawa 2014
Płonka-Bielenin K., Instytucja zarządzania kryzysowego w Polsce – założenia i rzeczywistość, „Przegląd Prawa Publicznego” 2017/7–8
Płonka-Bielenin K., The crisis management system at the central level in Poland – de lege lata and de lege ferenda, „Przegląd Prawa Publicznego” 2017/5
Sienkiewicz-Małyjurek K., Krynojewski F.R., Zarządzanie kryzysowe w administracji publicznej. Zarządzanie bezpieczeństwem, Warszawa 2010
Skomra W., Zarządzanie kryzysowe – praktyczny przewodnik po nowelizacji ustawy, Wrocław 2010
Zarządzanie kryzysowe. Uwarunkowania teoretyczne, prawne i organizacyjne, t. 1, red. B. Wiśniewski, B. Kaczmarczyk, Legnica 2012
dr Bogusława Dobkowska
jest adiunktem w Katedrze Postępowania Administracyjnego i Sądownictwa Administracyjnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.
nr ORCID: 0000-001-5840-2908
Zasada dwuinstancyjności postępowania administracyjnego po nowelizacji Kodeksu postępowania administracyjnego – wybrane problemy
Słowa kluczowe: Kodeks postępowania administracyjnego, zasada dwuinstancyjności postępowania administracyjnego, decyzja kasacyjna, odwołanie, sprzeciw
Jedną z podstawowych zasad wynikających z Konstytucji RP jest zasada dwuinstancyjności postępowania administracyjnego. Zasada ta jest uszczegółowiona w Kodeksie postępowania administracyjnego. W 2017 r. dokonana została nowelizacja Kodeksu postępowania administracyjnego, która jest swoistym kompromisem, gdyż częściowo utrzymuje dotychczasowy stan rzeczy, a częściowo wprowadza zupełnie nowe rozwiązania. Celem artykułu jest przedstawienie przynajmniej niektórych rozwiązań prawnych w obowiązującym Kodeksie postępowania administracyjnego oraz analiza ich wpływu na zasadę dwuinstancyjności. Zdaniem autorki będzie to przede wszystkim możliwość zrzeczenia się prawa do wniesienia odwołania i sprzeciw od decyzji kasacyjnej.
Dr Bogusława Dobkowska
is an assistant professor of the Chair of Administrative Proceedings and Administrative Judiciary at the Faculty of Law and Administration of the University of Warmia and Mazury in Olsztyn in Poland.
The principle of two instances of administrative proceedings after the amendment of the Administrative Procedures Code – selected problems
Keywords: Administrative Procedures Code, principle of two instances of administrative proceedings, cassation decision, appeal, objection
One of the basic principles arising from the Constitution of the Republic of Poland is the principle of two instances of administrative proceedings. This principle is specified in the Administrative Procedures Code. An amendment to the Administrative Procedures Code was made in 2017, which is a kind of compromise, as it partly maintains the current state of affairs and partly introduces completely new solutions. The objective of the article is to present at least some of the legal solutions in the applicable Administrative Procedures Code and to analyse their impact on the two-instance principle. According to the author, these will primarily be the ability to waive the right to appeal and objection to the cassation decision.
Bibliografia/References
Adamiak B., Konstytucyjna zasada dwuinstancyjności postępowania administracyjnego [w:] Pozycja samorządowych kolegiów odwoławczych w postępowaniu administracyjnym, red. C. Martysz, A. Matan, Kraków 2005
Borkowski J., Decyzja administracyjna, Łódź–Zielona Góra 1997
Dawidowicz W., Ogólne postępowanie administracyjne. Zarys systemu, Warszawa 1962
Dobkowska B., Muzyczuk B., Zasada dwuinstancyjności postępowania administracyjnego a wydawanie rozstrzygnięć kasacyjnych [w:] Kodyfikacja postępowania administracyjnego na 50-lecie k.p.a., red. J. Niczyporuk, Lublin 2010
Gomułowicz A., Kodeks postępowania administracyjnego: niepokojąca hybryda rządu, „Dziennik Gazeta Prawna” 2016/139
Janowicz Z., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 1999
Kmieciak Z., Dylematy reformy prawa o postępowaniu administracyjnym, „Państwo i Prawo” 2016/1
Knysiak-Molczyk H., Dwuinstancyjność postępowania administracyjnego i sądowoadministracyjnego [w:] Kodyfikacja postępowania administracyjnego na 50-lecie k.p.a., red. J. Niczyporuk, Lublin 2010
Piątek W., Kodeks postępowania administracyjnego w świetle ustawy nowelizującej z dnia 7 kwietnia 2017 r. – ogólna charakterystyka zmian, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2017/5
Postępowanie sądowoadministracyjne. Zarys wykładu, red. H. Knysiak-Sudyka, Warszawa 2018
Przybysz P., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, LEX 2019
Sarnecki P., Dwuinstancyjność postępowania administracyjnego w świetle zasad Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r., „Casus” 2008/50
Tarno J.P., Zasady ogólne K.P.A. w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, „Studia Prawno-Ekonomiczne” 1986/36
Wyporska-Frankiewicz J., Zasada dwuinstancyjności postępowania administracyjnego a zasada dwuinstancyjności postępowania sądowoadministracyjnego [w:] Kodyfikacja postępowania administracyjnego na 50-lecie k.p.a., red. J. Niczyporuk, Lublin 2010
Zimmermann J., Administracyjny tok instancji, Kraków 1986
Zimmermann J., Kilka refleksji o nowelizacji kodeksu postępowania administracyjnego, „Państwo i Prawo” 2017/8
Michał Wszołek
jest pracownikiem samorządowym.
nr ORCID: 0000-0001-7574-4846
Zdolność procesowa w postępowaniach sądowoadministracyjnych ze skarg na akty nadzoru oraz zarządzenia i uchwały
Słowa kluczowe: postępowanie sądowoadministracyjne; zdolność procesowa; legitymacja procesowa; skargi na akty nadzoru, zarządzenia lub uchwały
Artykuł traktuje głównie o kwestii zdolności procesowej jednostek samorządu terytorialnego i ich organów w postępowaniu sądowoadministracyjnym, ale również o ich zdolności sądowej i legitymacji procesowej w tym postępowaniu. Analizy dokonano w kontekście postępowań sądowoadministracyjnych inicjowanych przez skargi na akty nadzoru, zarządzenia lub uchwały. W konsekwencji autor bada, które podmioty biorą udział w wyżej wymienionych postępowaniach, co prowadzi do kwestii ich legitymacji procesowej, lecz jednocześnie koncentruje się na możliwości bycia przez nie częścią postępowania sądowoadministracynego na bardziej ogólnym poziomie, a to wiedzie do pytania o ich zdolność procesową. Autor pośrednio przekonuje, że tytuł artykułu jest w istocie skrótem myślowym, użytym jednakże ze względu na podkreślenie roli zdolności procesowej w analizie legitymacji procesowej w postępowaniach sądowoadministracyjnych inicjowanych skargami na akty nadzoru, zarządzenia lub uchwały.
Michał Wszołek
is a self-government employee.
ORCID: 0000-0001-7574-4846
Legal capacity in administrative court proceedings based on complaints against supervisory acts, as well as orders and resolutions
Keywords: administrative court proceedings, capacity to sue or be sued, title to appear before the court, complaints against supervisory acts, orders or resolutions
The article deals mainly with the issue of the procedural capacity of territorial self-government units and their bodies in administrative court proceedings, but also their legal capacity and title to appear in court in such proceedings. The analyses were conducted in the context of administrative court proceedings initiated by complaints against supervisory acts, orders or resolutions. Consequently, the author examines which entities take part in these proceedings, which leads to the question of the title to appear in court, but he simultaneously focuses on their ability to be part of the administrative court proceedings on a more general level, which leads to the question of their capacity to sue or be sued. The author implicitly argues that the title of the article is, in fact, succinctly put, but used to emphasise the role of the title to appear in court in administrative court proceedings initiated by complaints against acts of supervision, orders or resolutions.
Bibliografia/References
Bandarzewski K., Jednostki samorządu terytorialnego i ich organy w postępowaniu sądowoadministracyjnym, „Państwo i Prawo” 2010/10
Broniewicz W., Marciniak A., Kunicki I., Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2016
Chrapusta M., Gruca K., Zarządzenia organów wykonawczych gmin jako przedmiot nadzoru bieżącego wojewodów [w:] Nadzór nad samorządem a granice jego samodzielności, red. M. Stec, M. Mączyński, Warszawa 2011
Dauter B., Kabat A., Niezgódka-Medek M., Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2018
Dolnicki B., Pozycja prawna wójta (burmistrza, prezydenta miasta) wobec rady gminy, „Samorząd Terytorialny” 2007/1–2
Jagoda J., Sądowa ochrona samodzielności jednostek samorządu terytorialnego wobec ingerencji nadzorczych [w:] Nadzór nad samorządem a granice jego samodzielności, red. M. Stec, M. Mączyński, Warszawa 2011
Postępowanie sądowoadministracyjne, red. T. Woś, Warszawa 2017
Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, red. R. Hauser, M. Wierzbowski, Warszawa 2017
Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, red. T. Woś, Warszawa 2016
Romańska M., Sądownictwo administracyjne - skarga na uchwałę rady gminy - zdolność procesowa w postępowaniu przed sądem administracyjnym. Glosa do uchwały NSA z dnia 13 listopada 2012 r., I OPS 3/12, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2014/3, poz. 28
Siedlecki W., Świeboda Z., Postępowanie cywilne. Zarys wykładu, Warszawa 2004
Tarno J.P., Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2012
Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, red. B. Dolnicki, Warszawa 2018
Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, red. P. Chmielnicki, Warszawa 2013
Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz z odniesieniami do ustaw o samorządzie powiatowym i samorządzie województwa, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, Warszawa 2011
Ustawa o samorządzie powiatowym. Komentarz, red. B. Dolnicki, Warszawa 2007
Woś T., „Nowa” regulacja postępowania sądowoadministracyjnego w sprawach z zakresu samorządu terytorialnego, cz. 1, „Samorząd Terytorialny” 2007/1–2
Woś T., Skarga gminy do NSA na rozstrzygnięcie organu nadzorczego – aspekty procesowe, „Państwo i Prawo” 1993/7
Woś T., Status procesowy gminy i jej organów w postępowaniu sądowoadministracyjnym, „Przegląd Prawa Publicznego” 2014/4
dr Marcin Gubała
jest adiunktem w Wyższej Szkole Bankowej w Gdańsku, radcą prawnym i legislatorem.
nr ORCID: 0000-0001-8443-3206
Wprowadzenie w statucie żłobka wymogu co do poddania dziecka szczepieniom ochronnym – glosa aprobująca do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 24 czerwca 2020 r. (II SA/Po 166/20)
Słowa kluczowe: szczepienia ochronne, dane osobowe, zasada prawidłowej legislacji
Glosa jest poświęcona wyrokowi Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 24.06.2020 r. (II SA/Po 166/20), w którym potwierdzono istnienie kompetencji rady miasta do wprowadzenia kryterium przyjęcia do żłobka w postaci spełnienia obowiązku szczepienia dziecka. Orzeczenie to dotyka niezwykle istotnego społecznie zagadnienia, jakim jest uzależnianie udzielania świadczeń publicznych od spełnienia wynikającego z prawa obowiązku szczepień ochronnych. W glosie autor wskazuje na zasadność argumentacji sądu, w szczególności zwraca uwagę na istnienie przesłanki legalizującej przetwarzanie danych osobowych w zakresie stanu zdrowia dzieci przyjmowanych do żłobka. Ponadto podkreśla znaczenie zasady prawidłowej legislacji przy konstruowaniu przepisów zawartych w aktach prawa miejscowego.
Dr Marcin Gubała
is an assistant professor at the WSB University in Gdańsk in Poland, a legal counsel and a legislator.
ORCiD: 0000-0001-8443-3206
Introduction of the requirement for a child to be vaccinated into the statutes of a crèche – approving commentary on the judgment of the Voivodship Administrative Court in Poznań of 24 June 2020 (II SA/Po 166/20)
Keywords: preventive vaccinations, personal data, principle of correct legislation
This commentary is devoted to the judgment of the Voivodship Administrative Court in Poznań of 24 June 2020 (II SA/Po 166/20), which confirmed the existence of the city council’s authority to introduce a criterion for admission to a crèche in the form of satisfying the obligation to vaccinate a child. This judgment addresses an extremely important social issue, namely making the provision of public services dependent on the fulfilment of the legal obligation of vaccination. In the commentary, the author mentions the legitimacy of the court’s arguments, in particular, drawing attention to the existence of a premise which legalizes the processing of personal data on the health of children admitted to the crèche. Furthermore, he emphasizes the importance of the principle of correct legislation when drafting provisions contained in acts of local law.
Bibliografia/References
Basińska H., Faleńczyk K., Piekarska M., Pluta A., Czynniki wpływające na postawy rodziców wobec szczepień ochronnych u dzieci, „Postępy Nauk Medycznych” 2016/6
Boratyńska M., Szczepienia ochronne małoletnich a wykonywanie władzy rodzicielskiej, „Prawo i Medycyna” 2013/3–4
Jakubowski A., Komentarz do art. 11 ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, LEX 2014
Jaśkowska M., Komentarz aktualizowany do art. 217 Kodeksu postępowania administracyjnego, LEX 2020
Kwiecień E., Słopiecka A., Przyczyny negatywnych postaw ludności wobec szczepień, „Hygeia Public Health” 2014/4
Morawska E., Klauzula państwa prawnego w Konstytucji RP na tle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, Toruń 2003
Oczoś J., Konstytucyjna klauzula demokratycznego państwa prawnego w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego – wybrane zagadnienia, „Przegląd Prawa Publicznego” 2009/9
Zalasiński T., Zasada prawidłowej legislacji w poglądach Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2008
Rekomendacja Komitetu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk w sprawie ujawniania konfliktu interesów w prawniczych publikacjach naukowych z 3 lutego 2021 r.
Recommendation of the Committee of Legal Sciences of the Polish Academy of Sciences on the disclosure of a conflict of interests in legal academic p ublications of 3 February 2021
