Zawezwanie do próby ugodowej wyłącznie w celu przerwania biegu przedawnienia. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z 27 lipca 2018 r., V CSK 384/17
prof. dr hab. Feliks Zedler
SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny, Wydział Prawa
Zawezwanie do próby ugodowej wyłącznie w celu przerwania biegu przedawnienia. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z 27 lipca 2018 r., V CSK 384/17
W glosie autor krytykuje stanowisko Sądu Najwyższego, według którego badanie, czy zawezwanie do próby ugodowej w postępowaniu pojednawczym uregulowanym w art. 184–186 Kodeksu postępowania cywilnego zostało złożone tylko w celu przerwania biegu przedawnienia, a nie w celu zawarcia ugody, co uzasadniałoby uznanie zawezwania za działanie sprzeczne z dobrymi obyczajami i przez to nieprzerywające biegu przedawnienia, nie może być prowadzone w późniejszym procesie prowadzonym między stronami, lecz wyłącznie w postępowaniu pojednawczym. W razie stwierdzenia tej okoliczności sąd powinien zawezwanie do próby ugodowej odrzucić. Autor wykazuje, że możliwość badania faktycznego celu złożenia zawezwania do próby ugodowej w postępowaniu pojednawczym nie jest możliwe, a proponowane rozwiązanie prowadzi do znacznego ograniczenia możliwości obrony praw stron postępowania.
Słowa kluczowe: postępowanie cywilne, zawezwanie do próby ugodowej, nadużycie uprawnienia procesowego, odrzucenie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej
prof. dr hab. Feliks Zedler
SWPS University of Social Sciences and Humanities, Faculty of Law
Motion to Set a Conciliatory Hearing Only to Stop the Period of Limitation from Running. Commentary on Judgment of the Supreme Court – Civil Chamber of 27 July 2018, V CSK 384/17
In the present commentary, the author criticises the Supreme Court’s position that it is only during the conciliatory procedure (regulated in Articles 184-186 of the Code of Civil Procedure) and not during the subsequent trial in the case between the parties that the court can check whether a motion to set a conciliatory hearing in such a procedure was indeed submitted in order to settle the case or only in order to stop the period of limitation from running. In the latter case, it would be reasonable to consider the motion as contrary to established customs and consequently it would not interrupt the period of limitation. If the court established this was the sole purpose of the motion to set a conciliatory hearing, it should reject the motion. The author demonstrates that it is impossible to check the actual purpose of a motion to set a conciliatory hearing in the conciliatory proceedings, while the solution suggested by the SC results in a considerable restriction of the parties’ options of defending their rights.
Keywords: civil procedure, motion to set a conciliatory hearing, abuse of procedural right, rejection of motion to set conciliatory hearing
Bibliografia:
Błaszczak Ł. [w:] Postępowanie cywilne, red. E. Marszałkowska-Krześ, Warszawa 2013.
Broniewicz W., Marciniak A., Kunicki I, Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2014.
Ereciński T. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. I, red. T. Ereciński, Warszawa 2012.
Górowski J. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Tom I. Komentarz, art. 1–366, red. A. Marciniak. K. Piasecki, Warszawa 2016.
Lapierre J., Jodłowski J., Resich Z., Misiuk-Jodłowska T., Weitz K., Postępowanie cywilne, Warszawa 2016.
Lapierre J., Ugoda sądowa, Warszawa 1968.
Piekarski M., Czynności materialnoprawne i czynności procesowe w sprawach cywilnych, „Studia Prawnicze” 1973/37.
Pyziak-Szafnicka M., Nadużycie prawa podmiotowego [w:] System prawa prywatnego, t 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2007.
Radwański Z., Zieliński M., Klauzule generalne w prawie prywatnym [w:] System prawa prywatnego, t 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2007.
Telenga P. [w:] Kodeks postepowania cywilnego. Komentarz, red. A. Jakubecki, Warszawa 2010.
Torbus A., Zawezwanie do zawarcia ugody w postępowaniu pojednawczym a problem nadużycia prawa [w:] Ius et remedium. Księga jubileuszowa Profesora Mieczysława Sawczuka, Warszawa 2010.
Ewa Wojtyś
doktorantka w Kolegium Prawa Akademii Leona Koźmińskiego
Odpowiedzialność zawodowa i cywilnoprawna tłumacza przysięgłego. Zawód tłumacza przysięgłego a zawody zaufania publicznego. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego W Gdańsku z dnia 12 marca 2013 r., III Apa 5/13
Glosa ma charakter aprobujący. Orzeczenie dotyczy zagadnienia odpowiedzialności zawodowej tłumacza przysięgłego. Autorka poddała analizie charakter odpowiedzialności tłumaczy przysięgłych, w tym odpowiedzialności zawodowej na gruncie ustawy z 25.11.2004 r. o zawodzie tłumacza przysięgłego, jak również odpowiedzialności cywilnoprawnej. W końcowej części został przedstawiony postulat de lege ferenda włączenia zawodu tłumacza przysięgłego do katalogu zawodów zaufania publicznego.
Słowa kluczowe: cywilne prawo, tłumacz przysięgły, odpowiedzialność dyscyplinarna i cywilnoprawna tłumacza przysięgłego, ustawa o zawodzie tłumacza przysięgłego, zawód zaufania publicznego
Ewa Wojtyś
doctoral student of the Law College of the Kozminski University
Professional and Civil-Law Liability of Sworn Translators. The Profession of Sworn Translator and Professions of Public Trust. Commentary on Judgment of the Court of Appeal in Gdańsk of 12 March 2013, III Apa 5/13
The commentary is an approving one. The judgment concerns the question of professional liability of sworn translators. The commentator analyses the nature of liability of sworn translators, including professional liability on the basis of the Act of 25 November 2004 on the Profession of Sworn Translator, as well as their liability under civil law. The final part of the commentary suggests an amendment: adding the profession of sworn translator to the list of professions of public trust.
Keywords: civil law, sworn translator, disciplinary and civil-law liability of sworn translators, Act on the Profession of Sworn Translator, profession of public trust
Bibliografia:
Antkowiak P., Polskie i europejskie standardy wykonywania wolnych zawodów, „Przegląd Politologiczny” 2013/1, s. 135, za: http://przeglad.amu.edu.pl/archiwum/nr-12013/.
Gutowski M. (red.), Kodeks cywilny. Tom II. Komentarz, art. 353–626, Legalis 2019.
Krasnowolski A., Zawody zaufania publicznego, zawody regulowane oraz wolne zawody. Geneza, funkcjonowanie i aktualne problemy, Kancelaria Senatu Biuro Analiz i Dokumentacji 2013, za: https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/56/plik/ot-625_.pdf
Osajda K. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III A. Zobowiązania. Część ogólna, Legalis 2017.
dr hab. Maciej Rzewuski
profesor Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie
Legitymacja czynna starosty w sprawie o wpis w księdze wieczystej ograniczenia w sposobie korzystania z nieruchomości. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 20 grudnia 2017 r., I CSK 166/17
Przedmiotem glosy jest aprobata poglądu wyrażonego przez SN na kanwie sprawy kasacyjnej o sygn. I CSK 166/17. Problematyka dotyczyły uprawnień starosty w zakresie wszczynania postępowań wieczystoksięgowych, dotyczących ujawnienia w księdze wieczystej ograniczeń w sposobie korzystania z nieruchomości, wynikających z uprzednio wydanej decyzji administracyjnej.
Słowa kluczowe: postępowanie cywilne, postępowanie wieczystoksięgowe, legitymacja czynna starosty w sprawie o wpis do księgi wieczystej
dr hab. Maciej Rzewuski
Professor of University of Warmia and Mazury in Olsztyn
The County Governor’s Right to Bring Action to Have Restrictions upon the Manner of Enjoyment of Property Entered in the Land and Mortgage Register. Commentary on decision of the Supreme Court – Civil Chamber of 20 December 2017, I OSK 166/17
The commentary approves the view expressed by the Supreme Court in the context of a cassation case No. I CSK 166/17. The case concerned the county governor’s right to bring actions to have restrictions upon the manner of enjoyment of property entered in the land and mortgage register where such restrictions resulted from a previously issued administrative decision.
Keywords: civil procedure, procedure relating to land and mortgage registers, county governor’s right to bring action to have an entry made in the land and mortgage register
Bibliografia:
Ciepła H. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom III. Artykuły 506-729, red. H. Dolecki, T. Wiśniewski, Warszawa 2013.
Flaga-Gieruszyńska K. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. A. Zieliński, Warszawa 2016.
Gniewek E. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Art. 6261-62613 [w:] E. Gniewek, Księgi wieczyste. Art. 1–582 k.w.u.. Art. 6261-62613 k.p.c. Komentarz, Lex/el. 2018.
Gudowski J. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom 4. Postępowanie rozpoznawcze. Postępowanie zabezpieczające, red. T. Ereciński, Warszawa 2016.
Pruś P. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom I i II, red. M. Manowska, Warszawa 2015.
Szereda A.J., Komentarz do art. 6262 Kodeksu postępowania cywilnego [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Tom II. Komentarz. Art. 367–729, red. A. Marciniak, K. Piasecki, Lex/el. 2016.
Zawadzka J. [w:] Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Przepisy o postępowaniu wieczystoksięgowym. Komentarz, red. J. Pisuliński, Warszawa 2014.
dr Magdalena Deneka
asystent w Katedrze Prawa Cywilnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie
ORCID 0000-0001-8645-1926
Prawa osobiste i roszczenia ujawniane w księdze wieczystej. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 19 stycznia 2017 r., II CSK 230/16
Ustalenia zawarte w glosie dotyczą ujawniania w księdze wieczystej względnych praw do nieruchomości, które w obowiązujących przepisach określane są mianem praw osobistych i roszczeń. Rozważania zmierzają do oceny zasadności poglądu Sądu Najwyższego sformułowanego w postanowieniu z 19.01.2017 r. (II CSK 230/16), zgodnie z którym dokonanie w księdze wieczystej wpisu prawa osobistego lub roszczenia jest dopuszczalne jedynie wtedy, gdy przepis ustawowy wyraźnie na to zezwala. Podjęta próba wykładni przepisu art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece doprowadziła do wniosku o językowej jednoznaczności tego unormowania i zakazie jego rozszerzającej interpretacji z uwagi na wyjątkowy charakter. Wskazała również, że nie ma podstawy prawnej do wyróżniania praw osobistych i roszczeń wyposażonych w elementy właściwe prawom rzeczowym.
Słowa kluczowe: księga wieczysta, prawa osobiste i roszczenia, zakaz interpretacji rozszerzającej, wyjątkowy charakter przepisu prawnego
dr Magdalena Deneka
assistant at the Chair of Civil Law, Faculty of Law and Administration, Maria Curie-Sklodowska University in Lublin
ORCID 0000-0001-8645-1926
Personal Rights and Claims Disclosed in the Land and Mortgage Register. Commentary on Decision of the Supreme Court – Civil Chamber of 19 January 2017 (II CSK 230/16)
The findings in this commentary concern the disclosure in the land and mortgage register of relative rights to the property, which under laws in force are called personal rights and claims. The considerations are intended to evaluate the merits of the opinion of the Supreme Court expressed in its decision of 19 January 2017 (II CSK 230/16), according to which an entry in the land and mortgage register of the personal right or claim is admissible only when a statutory provision clearly permits it. The attempt to interpret Article 16(1) of the Act of 6 July 1982 on Land and Mortgage Registers and on Mortgage results in the conclusion of the linguistic clarity of this regulation and the prohibition of extensive interpretation due to its exceptional nature. Another conclusion is that there is no legal basis for distinguishing personal rights and claims which have the elements characteristic of rights in rem.
Keywords: land and mortgage register, personal rights and claims, prohibition of extensive interpretation, exceptional nature of a legal regulation
Bibliografia:
Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2012.
Barłowski B., Janeczko E., Księgi wieczyste – rejestr nieruchomości, Warszawa 1988.
Borkowski P., Trześniewski-Kwiecień J., Wpisy do ksiąg wieczystych, Warszawa 2008.
Ciepła H., Bałan-Gonciarz E., Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Komentarz po nowelizacji prawa hipotecznego. Wzory wniosków o wpis. Wzory wpisów do księgi wieczystej, Warszawa 2011.
Ciepła H., Majewska J., Prawa osobiste i roszczenia podlegające ujawnieniu w księdze wieczystej, „Nowy Przegląd Notarialny” 1999/4.
Czech T., Księgi wieczyste i hipoteka. Komentarz, Warszawa 2014.
Dusanowska D., Problematyka praw osobistych i roszczeń podlegających ujawnieniu w księdze wieczystej, „Rejent” 2009/4.
Gniewek E. [w:] System Prawa Prywatnego. Tom 3. Prawo rzeczowe, red. E. Gniewek, Warszawa 2012.
Gniewek E., Księgi wieczyste. Art. 1–582 KWU. Art. 6261–62613 KPC. Komentarz, Warszawa 2017.
Gniewek E., Prawo rzeczowe, Warszawa 2014.
Grzybowski S. [w:] System prawa cywilnego. Tom I. Część ogólna, red. S. Grzybowski, Ossolineum 1985.
Gurgul S., Dochodzenie praw osobistych i roszczeń w postępowaniu egzekucyjnym (sądowym i administracyjnym) oraz upadłościowym, Cz. I, „Monitor Prawa Handlowego” 2012/1.
Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo rzeczowe, Warszawa 2012.
Jelonek-Jarco B., Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych, Warszawa 2011.
Kocot W.J. [w:] A. Brzozowski, W.J. Kocot, W. Opalski, Prawo rzeczowe. Zarys wykładu, Warszawa 2016.
Kubas A., Rozszerzona skuteczność wierzytelności, „Studia Cywilistyczne” 1969, t. XIII-XIV.
Kuropatwiński J., Pojęcie prawa osobistego i roszczenia na tle ustawy o księgach wieczystych i hipotece, „Rejent” 2018/6.
Lemkowski M., Znaczenie prawne ujawnienia praw osobistych i roszczeń w księdze wieczystej, „Rejent” 2010/7–8.
Longchamps de Bérier R., Wstęp do nauki prawa cywilnego, Lublin 1922.
Machnikowski P. [w:] System Prawa Prywatnego. Tom 3. Prawo rzeczowe, red. E. Gniewek, Warszawa 2012.
Machnikowski P. [w:] System Prawa Prywatnego. Tom 5. Prawo zobowiązań – część ogólna, red. E. Łętowska, Warszawa 2013.
Mysiak P., Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 26 października 2005 r., V CK 776/04, „Monitor Prawniczy” 2006/17.
Mysiak P., Prawa osobiste i roszczenia ujawniane w księdze wieczystej [w:] Księga dla naszych kolegów: prace prawnicze poświęcone pamięci doktora Andrzeja Ciska, doktora Zygmunta Masternaka i doktora Marka Zagrosika, red. J. Mazurkiewicz, Wrocław 2013.
Mysiak P., Stan prawny ujawniany w księgach wieczystych, „Rejent” 2006/4.
Opalski W. [w:] A. Brzozowski, W.J. Kocot, W. Opalski, Prawo rzeczowe. Zarys wykładu, Warszawa 2016.
Pisuliński J. [w:] Księgi wieczyste i hipoteka. Komentarz, red. J. Pisuliński, Warszawa 2014.
Przyborowski Ł. [w:] Księgi wieczyste i hipoteka. Komentarz, red. J. Pisuliński, Warszawa 2014.
Radwański Z., Najem mieszkań w świetle publicznej gospodarki lokalami, Warszawa 1961.
Radwański Z., Olejniczak A., Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2015.
Radwański Z., Zieliński M. [w:] System Prawa Prywatnego. Tom 1. Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2012.
Rudnicki S., Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Przepisy o postępowaniu w sprawach wieczystoksięgowych. Komentarz, Warszawa 2010.
Skowrońska-Bocian E., Warciński M. [w:] Kodeks cywilny. Tom I. Komentarz do art. 1–44910 red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2015.
Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2013.
Sokolewicz W., Zubik M. [w:] Konstytucja RP. Komentarz. Tom I, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016.
Stefaniuk K., Forma umów zobowiązujących do rozporządzeń wymagających formy szczególnej, „Przegląd Sądowy” 2010/7–8.
Szer S., Prawo cywilne. Część ogólna, Warszawa 1967.
Tuleja P. [w:] Konstytucja RP. Tom I. Komentarz do art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
Wolter A., Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 2018.
Wójcik S. [w:] System prawa cywilnego. Tom II. Prawo własności i inne prawa rzeczowe, red. J. Ignatowicz, Ossolineum 1977.
Zaradkiewicz K. [w:] Kodeks cywilny. Tom I. Komentarz do art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2015.
Zawadzka J. [w:] Księgi wieczyste i hipoteka. Komentarz, red. J. Pisuliński, Warszawa 2014.
Zieliński M., Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki, Warszawa 2012.
dr hab. Jerzy Lachowski
profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
Kumulatywna kwalifikacja prawna a przedawnienie karalności. Glosa do uchwały skłądu 7 sędziów Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 20 września 2018 r., I KZP 7/18
Problem relacji pomiędzy kumulatywną kwalifikacją prawną a instytucją przedawnienia karalności był dostrzegany przede wszystkim w orzecznictwie sądów. Problem jednak w tym, że rozwiązywany był w sposób niejednolity. W jednych judykatach przyjmowano, że upływ przedawnienia karalności co do „fragmentu” czynu opisanego przepisem przewidującym karę łagodniejszą nie ma wpływu na kwalifikację prawną, w innych wskazywano, że kwalifikacja prawna powinna ulegać modyfikacji. Dobrze zatem się stało, że SN zajął się tym zagadnieniem i jednoznacznie wypowiedział się w tej kwestii. Inną sprawą jest to, czy przedstawione przez najwyższą instancję sądową stanowisko zasługuje na aprobatę. Glosa niniejsza zawiera krytyczną jego ocenę.
Słowa kluczowe: prawo karne, kumulatywny zbieg przepisów ustawy, termin przedawnienia karalności czynów wyczerpujących znamiona określone w dwóch lub więcej przepisach ustawy karnej
dr hab. Jerzy Lachowski
professor of the Nicolaus Copernicus University in Toruń
Cumulative Legal Qualification and Limitation of Punishability. Commentary on Resolution of a Panel of Seven Supreme Court Judges – Criminal Chamber of 20 September 2018, I KZP 7/18
The issue of the relationship between a cumulative legal qualification and the limitation of punishability was noticed primarily in the case law. The problem was, however, the courts resolved the issue in various ways. In some judgments it was accepted that the lapse of the period of limitation with respect to a ‘fragment’ of the act carrying a more lenient property did not influence with legal qualification, in others the need for the legal qualification to be modified was pointed out. Therefore it is appropriate for the SC to deal with and express an unequivocal opinion on the issue. It remains a different issue whether the opinion presented by the highest court merits approval. This commentary contains a critical assessment.
Keywords: criminal law, cumulative concurrence of statutory provisions, period of limitation of punishability of acts which exhibit all features specified in two or more provisions of a criminal statute
Bibliografia:
Błaszczyk M. [w:] Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz do art. 1–116, red. R. Zawłocki, M. Królikowski, Warszawa 2017.
Kardas P., Zbieg przepisów ustawy w prawie karnym. Analiza teoretyczna, Warszawa 2011.
Pohl Ł. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. R.A. Stefański, Warszawa 2018.
Pohl Ł., Struktura normy sankcjonowanej, Poznań 2007.
Rogalski M. [w:] System prawa procesowego. Dopuszczalność procesu. Tom VI, red. M. Jeż-Ludwichowska, A. Lach, Warszawa 2015.
Stefański R. A., Kryteria wyboru przepisu przewidującego karę najsurowszą, „Prokuratura i Prawo” 2007/9.
Wolter W., Nauka o przestępstwie. Analiza prawnicza na podstawie przepisów części ogólnej kodeks karnego z 1969 r., Warszawa 1973.
Zawłocki R., Pojęcie i funkcje społecznej szkodliwości czynu w prawie karnym, Warszawa 2007.
Zgoliński I. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. V. Konarska-Wrzosek, Warszawa 2018.
Zoll A. [w:] Kodeks karny. Część ogólna. Tom I. Komentarz do art. 1–52 k.k., red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2016.
Zoll A., Tarapata Sz. [w:] Kodeks karny. Część ogólna. Tom II. Komentarz do art. 53–116, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2016.
dr hab. Radosław Koper
profesor Uniwersytetu Śląskiego
Orzekanie kasatoryjne a przeprowadzanie dowodów przez sąd odwoławczy w procesie karnym. Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 14 marca 2018 r., IV KS 4/18
Glosa dotyczy wyroku Sądu Najwyższego w przedmiocie modelu postępowania odwoławczego. Rozważania dotyczą głównie zakresu dopuszczalności wydawania rozstrzygnięć kasatoryjnych przez sąd odwoławczy w aspekcie obowiązku przeprowadzania dowodów w toku postępowania odwoławczego. Glosa ma charakter aprobujący, a ponadto uzupełniono argumentację Sądu Najwyższego o dodatkowe okoliczności. Autor pozytywnie ocenia stworzenie w Kodeksie postępowania karnego szerokich możliwości dowodowych dla sądu odwoławczego, z uwagi na potrzebę ograniczenia orzekania kasatoryjnego.
Słowa kluczowe: postępowanie karne, postępowanie odwoławcze, sąd odwoławczy, uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, reguła ne peius
dr hab. Radosław Koper
professor of the University of Silesia in Katowice
Cassatory Judgments and the Taking of Evidence by the Appellate Court in Criminal Procedure. Judgment of the Supreme Court – Criminal Chamber of 14 March 2018, IV KS 4/18
The commentary refers to the Supreme Court’s judgment related to the model of appellate proceedings. It concerns mainly the scope of the permissibility of cassatory decisions issued by the appellate court in the aspect of the obligation to take evidence in the appellate proceedings. The author approves the standpoint of the Supreme Court. The Court’s argumentation is supplemented to include new circumstances. Due to the need to limit cassatory decisions, the author accepts the fact that the Code of Criminal Procedure now creates wide possibilities for appellate courts to take evidence.
Keywords: criminal proceedings, appellate proceedings, appellate court, overruling the judgment and remanding the case for re-examination, rule ne peius
Bibliografia:
Bojańczyk A., Razowski T., Krytycznie o próbie ograniczenia orzekania kasatoryjnego w procesie karnym (uwagi na tle art. 437 § 2 k.p.k.), „Państwo i Prawo” 2017/10.
Grzegorczyk T., Ku usprawnieniu postępowania apelacyjnego i szerszemu reformatoryjnemu orzekaniu przez sąd odwoławczy [w:] Fiat iustitia pereat mundus. Księga jubileuszowa poświęcona Sędziemu Sądu Najwyższego Stanisławowi Zabłockiemu z okazji 40-lecia pracy zawodowej, red. P. Hofmański, P. Kardas, P. Wiliński, Warszawa 2014.
Hofmański P., Nowy model postępowania odwoławczego w procesie karnym [w:] Postępowanie odwoławcze w procesie karnym – u progu nowych wyzwań, red. S. Steinborn, Warszawa 2016.
Kulesza C., Kontradyktoryjność postępowania odwoławczego w świetle projektu nowelizacji kodeksu postępowania karnego Komisji Kodyfikacyjnej z dnia 8 listopada 2012 r. (druk sejmowy nr 870) [w:] Kontradyktoryjność w polskim procesie karnym, red. P. Wiliński, Warszawa 2013.
Rogoziński P., Zakres postępowania dowodowego na rozprawie apelacyjnej a stwierdzenie konieczności przeprowadzenia na nowo w całości przewodu sądowego przez sąd pierwszej instancji (art. 437 § 2 k.p.k.) [w:] Postępowanie odwoławcze w procesie karnym – u progu nowych wyzwań, red. S. Steinborn, Warszawa 2016.
Sakowicz A. [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. A. Sakowicz, Warszawa 2018.
Sakowicz A., Postępowanie dowodowe w postępowaniu apelacyjnym. Zarys problematyki [w:] Obrońca i pełnomocnik w procesie karnym po 1 lipca 2015 r. Przewodnik po zmianach, red. P. Wiliński, Warszawa 2015.
Świecki D. [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. J. Skorupka, Warszawa 2018.
Świecki D. [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Art. 425-673. T. II, red. D. Świecki, Warszawa 2018.
Świecki D., Postępowanie odwoławcze w sprawach karnych, Warszawa 2018.
Świecki D., Zakres postępowania dowodowego w instancji odwoławczej [w:] Postępowanie odwoławcze w procesie karnym – u progu nowych wyzwań, red. S. Steinborn, Warszawa 2016. Wiliński P., Konstytucyjne uwarunkowania postępowania odwoławczego w procesie karnym [w:] Postępowanie odwoławcze w procesie karnym – u progu nowych wyzwań, red. S. Steinborn, Warszawa 2016.
dr hab. Agnieszka Góra-Błaszczykowska
Associate Professor, O.P. Jindal Global University, Sonipat, Haryana, Indie
Nascitirus jako członek rodziny funkcjonariusza, uprawniony do odrębnej powierzchni mieszkalnej. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 30 listopada 2016 r., III PK 17/16
Tekst jest wynikiem badań naukowych, przeprowadzonych w roku akademickim 2018/2019 na O.P. Jindal Global University, Sonipat, Haryana, Indie.
Glosa dotyczy sytuacji prawnej nascitirusa, potraktowanego w glosowanym wyroku Sądu Najwyższego jak członek rodziny funkcjonariusza, uprawniony do odrębnej powierzchni mieszkalnej. Przyjęte przez Sąd Najwyższy rozwiązanie zasługuje na krytykę jako przejaw nieuprawnionej interpretacji przepisu, którego literalna treść nie budziła i nie może budzić wątpliwości. Autorka stawia pytanie o podstawy prawne oraz sens przyznania prawa do powierzchni mieszkalnej nasciturusowi przed jego narodzinami.
Słowa kluczowe: prawo pracy, Służba Więzienna, funkcjonariusz, potrzeby mieszkaniowe, nasciturus, wykładnia prawa
dr hab. Agnieszka Góra-Błaszczykowska
Associate Professor, O.P. Jindal Global University, Sonipat, Haryana, India
Nascitirus as a Member of a Public Officer’s Family, Entitled to Extra Living Space. Commentary on Judgment of the Supreme Court – Labour Law, Social Security and Public Affairs Chamber of 30 November 2016, III PK 17/16
The paper is a result of academic research conducted in the academic year 2018/2019 at O.P. Jindal Global University, Sonipat, Haryana, India.
The commentary concerns the legal status of a nascitirus, treated in the Supreme Court judgment as a member of a public officer’s family, entitled to extra living space. The solution adopted by the Supreme Court deserves criticism as a manifestation of unjustified interpretation of a provision whose literal content did not and cannot give rise to any doubts. The author asks about the legal grounds and the sense of granting the nasciturus the right to living space before birth.
Keywords: labour law, Prison Service, public officer, housing needs, nasciturus, statutory interpretation
Bibliografia:
Bodenheimer E., Jurisprudence, Harvard 1962.
Borkowski G. (red.), Granice niezawisłości sędziów i niezależności sądów?, Warszawa–Toruń 2016.
Clark S.J., The Courage of our Convictions [in:] The Right to a Fair Trial, ed. T. Brooks, Farnham 2009.
Dworkin R., Law’s Empire, Fontana 1986.
Ereciński T., Niezawisłość sędziowska a swoboda orzekania w sprawach cywilnych [w:] Współczesne problemy prawa prywatnego. Księga pamiątkowa ku czci profesora Edwarda Gniewka, red. J. Gołaczyński, P. Machnikowski, Warszawa 2010.
Gonera K., Niezależność i niezawisłość sędziowska jako podstawa państwa prawa. Wewnętrzna (intelektualna) niezależność sędziego [w:] Niezależność sądownictwa i zawodów prawniczych jako fundamenty państwa prawa. Wyzwania współczesności, red. T. Wardyński, M. Niziołek, Warszawa 2009.
Gudowski J., Niezawisłość a związanie sędziego oceną prawną sądu wyższej instancji, „Polski Proces Cywilny” 2016/3.
Hauser R., Konstytucyjna zasada niezawisłości sędziowskiej, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2015/1.
Hayduk-Hawrylak I., Wykładnia przepisów prawnych dokonywana przy wydawaniu orzeczeń oraz wykładnia orzeczeń w procesie cywilnym [w:] Wokół problematyki orzeczeń, red. Ł. Błaszczak, Toruń 2007.
Heck P., Jurysprudencja interesów [w:] O metodzie wykładni prawa, red. A. Miller, S. Tylbor, Warszawa 1932 (lub 1935).
Ho Hock Lai, A Philosophy of Evidence Law, Oxford 2008.
Keshav K., Civil Procedure Code, Delhi 2018
Kohler J., Wykładnia prawa [w:] O metodzie wykładni prawa, Miller A., Tylbor S. (red.), Warszawa 1932 (lub 1935).
Kunicki I., Rodzaje związania sądu wydanym orzeczeniem w procesie cywilnym [w:] Czterdziestolecie kodeksu postępowania cywilnego. Zjazd katedr postępowania cywilnego w Zakopanem (7–9.10.2005 r.), Kraków 2006.
Kunicki I., Związanie sądu wydanym orzeczeniem w procesie cywilnym, Warszawa 2010.
Laskowska-Hulisz A., Zakres orzekania sądu pierwszej instancji w procesie cywilnym, Warszawa 2018.
Lewicki Z., Kilka uwag o naturze precedensu i reguły stare decisis w amerykańskim common law [w:] Aequitas sequitur legem. Księga jubileuszowa z okazji 75 urodzin Profesora Andrzeja Zielińskiego, red. K. Flaga-Gieruszyńska, G. Jędrejek, Warszawa 2014.
Łazarska A., Niezawisłość sędziowska i jej gwarancje w procesie cywilnym, Warszawa 2018.
Łazarska A., Rzetelny proces cywilny, Warszawa 2012.
Łętowska E., Kilka uwag o praktyce wykładni, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2002/1.
Łustacz L., O pozakonstytucyjnych formach działalności prawotwórczej, „Państwo i Prawo” 1957/7–8.
Machnikowska A. (red.), O niezawisłości sędziów i niezależności sądów w trudnych czasach. Wymiar sprawiedliwości w pułapce sprawności, Warszawa 2018.
Markiewicz K., Zasady orzekania w postępowaniu nieprocesowym, Warszawa 2013.
Morawski L., Wykładnia w orzecznictwie sądów, Toruń 2002.
Piotrowski R., Zagadnienie legitymizacji władzy sądowniczej w demokratycznym państwie prawnym [w:] Legitymizacja władzy sądowniczej, red. A. Machnikowska, Gdańsk 2016.
Préfontaine D.C., Lee J., The rule of law and the independence of the judiciary, Paper prepared for World Conference on the Universal Declaration of Human Rights, Montreal, 7–9 December 1998.
Purnhagen K.P., Rebasti E., Judge’s Empire? Interview with Rudolf Bernhard, Vol.1, EJLS, No 2.
Raz J., The Authority of Law: Essays on Law and Morality, Oxford University Press 1979.
Rogalski M., Niezawisłość sędziowska w postępowaniu karnym, Lublin 2000.
Rabault H., Granice wykładni sędziowskiej, Warszawa 1997.
Schmidhauser J.R., Judges and justices. The federal appellate judiciary, Boston-Toronto 1979.
Stelmachowski A., Prawotwórcza rola sądów (w świetle orzecznictwa cywilnego), „Państwo i Prawo” 1967/4–5.
Walasik M., Analogia w prawie procesowym cywilnym, Warszawa 2013.
Walasik M., Konstytucyjna koncepcja sądowego wymiaru sprawiedliwości [w:] Honeste procedere. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Kazimierzowi Lubińskiemu, red. A. Laskowska- Hulisz, J. May, M. Mrówczyński, Warszawa 2017.
Waśkowski E., Podręcznik procesu cywilnego, Wilno 1932.
Waśkowski E., Tradycyjna metoda wykładni prawa [w:] O metodzie wykładni prawa, red. A. Miller, S. Tylbor, Warszawa 1932 (lub 1935).
Wiśniewski A., Polemika w sprawie tzw. prawotwórczej roli orzecznictwa Sądu Najwyższego, „Państwo i Prawo” 1957/11.
Wiśniewski T., Apelacja i kasacja. Nowe środki odwoławcze w postępowaniu cywilnym, Warszawa 1996
Wiśniewski T., Przebieg procesu cywilnego, Warszawa 2009.
Wróblewski J., Precedens i jednolitość sądowego stosowania prawa, „Państwo i Prawo” 1971/10.
Wróblewski J., Tworzenie prawa a wykładnia prawa, „Państwo i Prawo” 1978/6.
Ziembiński Z., Etyczne problemy prawoznawstwa, Warszawa 1972.
Zirk-Sadowski M., Precedens a tzw. decyzja prawotwórcza, „Państwo i Prawo” 1980/6.
dr Włodzimierz Bendza
adiunkt, Instytut Prawa Cywilnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski, adwokat
Zdolność prawna nasciturusa. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 30 listopada 2016 r., III PK 17/16
Autor glosy poddaje wyrok Sądu Najwyższego krytycznej ocenie, zwracając w szczególności uwagę na normatywne ujęcie zdolności prawnej nasciturusa w polskim prawie cywilnym. Dokonując analizy uzasadnienia wyroku, glosator zwraca uwagę na wątpliwości prawne wynikające z przytaczanych przez Sąd Najwyższy orzeczeń, a odnoszących się do podmiotowości dziecka poczętego, lecz nienarodzonego. Podejmuje także próbę sformułowania propozycji de lege ferenda z zakresu ustalenia miarodajnej daty, na którą bada się prawo funkcjonariusza do lokalu mieszkalnego na gruncie ustawy o Służbie Więziennej.
Słowa kluczowe: prawo pracy, potrzeby mieszkaniowe, zdolność prawna, nasciturus, wykładnia prawa, funkcjonariusz, Służba Więzienna
dr Włodzimierz Bendza
assistant professor, Institute of Civil Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, advocate
Legal Capacity of a Nasciturus. Commentary on Decision of the Supreme Court – Labour Law, Social Security and Public Affairs Chamber of 30 November 2016, III PK 17/16
The author critically comments on the judgment, paying special attention to the normative interpretation of the legal capacity of a nasciturus in the Polish civil law. While analysing the statement of reasons for the judgment of the Supreme Court, the commentator highlights the legal doubts resulting from the judgments quoted by the Supreme Court, which refer to the recognition of a nasciturus (i.e. of a child conceived, but unborn) as an entity. The commentator further attempts to formulate a de lege ferenda proposal with respect to the determination of a reliable date when the public officer’s right to residential premises is examined under the Prison Service Act.
Keywords: labour law, housing needs, legal capacity, nasciturus, statutory interpretation, public officer, Prison Service
Bibliografia:
Bendza W., Zdolność prawna nasciturusa – ze szczególnym uwzględnieniem kwestii odszkodowawczych, „Przegląd Legislacyjny” 2016/3.
Dmowski S., Trzaskowski R. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Część ogólna, t. I, red. J. Gudowski, Warszawa 2014.
Dyoniak A., Pozycja nasciturusa na obszarze majątkowego prawa prywatnego, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1994/3.
Gwiazdomorski J., Pochodzenie dziecka od męża matki, „Studia Cywilistyczne” 1977, t. XXVIII.
Kaliński M. [w:] Zobowiązania. Część ogólna, Warszawa 2013.
Lang W., Glosa do orzeczenia TK z 28.05.1997 r., K 26/96, „Przegląd Sejmowy” 1997/6.
Lang W., W sprawie prawnego statusu nasciturusa, „Państwo i Prawo” 1983/6.
Majda R. [w:] Kodeks cywilny. Część ogólna, red. M. Pyziak-Szafnicka, P. Księżak, Warszawa 2014.
Niczyporuk P., Prywatnoprawna ochrona dziecka poczętego w prawie rzymskim, Białystok 2009.
Okrasa M., Komentarz do przepisów rozdziału 18 ustawy o Służbie Więziennej. Mieszkania Funkcjonariuszy, Kalisz 2012.
Osińska M. [w:] Służba w Straży Granicznej. Komentarz do art. 31–147b ustawy o Straży Granicznej, red. M. Derlatka, kom. do art. 93, LEX/el. 2018.
Safjan M. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. I, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2015.
Szustakiewicz P., Świadczenia pieniężne związane z prawem do lokalu mieszkalnego emerytów i funkcjonariuszy służb mundurowych w orzecznictwie sądów administracyjnych, „Ius Novum” 2013/3.
Woleński J., Glosa do orzeczenia TK z 28.05.1997 r., K 26/96, „Państwo i Prawo” 1998/1.
Zoń M. [w:] Służba Więzienna, Komentarz, red. M. Mazuryk, M. Zoń, Warszawa 2013.
dr Maciej P. Gapski
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Samorządowe Kolegium Odwoławczego w Lublinie
Rozstrzyganie wniosków o przywrócenie terminu o charakterze materialnym na gruncie Kodeksu postępowania administracyjnego. Glosa do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 29 marca 2018 r., I SA/Ke 645/17
Komentowane orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach odnosi się do problematyki rozpatrywania na gruncie Kodeksu postępowania administracyjnego wniosku o przywrócenie terminu o charakterze materialnym. Zdaniem Sądu wniosek o przywrócenie terminu, niezależnie od jego charakteru, powinien być rozpatrywany na podstawie art. 58 Kodeksu postępowania administracyjnego. Przeprowadzone w glosie rozważania prowadzą do konkluzji, że stanowisko Sądu jest nieprawidłowe, a właściwą formą rozpatrzenia przedmiotowego wniosku jest wydanie postanowienia o umorzeniu postępowania incydentalnego.
Słowa kluczowe: postępowanie administracyjne, przywracanie terminów, postanowienie o odmowie przywrócenia terminu, odmowa wszczęcia postępowania incydentalnego, umorzenie postępowania incydentalnego
dr Maciej P. Gapski
John Paul Catholic University of Lublin, Local Government Appeal Board in Lublin
Decisions on Requests for Restoring of Substantive-Law Time Limits According to the Code of Administrative Procedure. Commentary on Judgment of the Provincial Administrative Court in Kielce of 29 March 2018, I SA/Ke 645/17
The commented judgment of the Provincial Administrative Court in Kielce refers to the problem of recognition of a request for restoration of a substantive-law time limit. In the view of the Court, such a request should be examined on the basis of Article 58 of the Code of Administrative Procedure, regardless of the character of the time limit. The considerations in this commentary lead to the conclusion that the Court’s view is mistaken, while the correct handling of such requests should involve a decision on discontinuation of the incidental proceedings.
Keywords: administrative proceedings, restoration of time limits, ruling of refusal to reinstatement of time limits, refuse to initiate incidental proceedings, discontinuation of the incidental proceedings
Bibliografia:
Adamiak B., Borkowski J., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2014.
Adamiak B., Glosa do wyroku NSA z dnia 26 sierpnia 1999 r., V SA 708/99, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2000/9, poz. 134,
Adamiak B., Refleksje na temat dopuszczalności postępowania administracyjnego, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2015/5.
Hauser R. (red.), Wierzbowski M. (red.), Kodeks postępowania administracyjnego, Komentarz, Warszawa 2014.
Jaśkowska M., Wróbel A., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2016.
Kędziora R., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2014.
Kiełkowski T., Podstawa prawna odmownej decyzji administracyjnej, „Przegląd Prawa Publicznego” 2013/1.
Klat-Górska E. (red.), Mudrecki A. (red.), Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz dla praktyków, Gdańsk 2018.
Knysiak-Molczyk H. (red.), Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2015.
Łaszczyca G., Martysz Cz., Matan A., Kodeks postępowania administracyjnego, Komentarz, t. 1, Warszawa 2003.
Łaszczyca G., Postanowienie administracyjne w ogólnym postępowaniu administracyjnym, Warszawa 2011.
Szewczyk E., Szewczyk M., Odmowa wszczęcia postępowania administracyjnego w kontekście art. 61a kodeksu postępowania administracyjnego, „Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny” 2012/1.
dr hab. Aleksander Maziarz
Akademia Leona Koźmińskiego, adwokat
Ochrona gruntów rolnych w postepowaniu o wydanie decyzji o warunkach zabudowy. Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 grudnia 2018 r., II OSK 528/18
W orzeczeniu z 13.12.2018 r., II OSK 528/18 Naczelny Sąd Administracyjny zmierzył się z problemem związanym z uzgodnieniem zmiany przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze, które jest wymagane w przypadku ubiegania się strony o wydanie decyzji o warunkach zabudowy. Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych nie zawiera zakazu przekształcania nieruchomości rolnych na cele nierolnicze, jednak ustawa ta wprowadza ograniczenia w tym zakresie. To właśnie interpretacja ograniczeń wynikających ze wspomnianej ustawy, a związanych z przekształcaniem nieruchomości rolnych na cele nierolnicze, powoduje wątpliwości w praktyce. Niniejsza glosa dokonuje analizy orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego podejmującego wyjaśnienie takich wątpliwości.
Słowa kluczowe: grunty rolne, decyzja o warunkach zabudowy, zmiana przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze
dr hab. Aleksander Maziarz
Kozminski University, advocate
Protection of Agricultural Land in Proceedings for Issuing a Zoning Decision. Commentary on Judgment of the Supreme Administrative Court of 13 December 2018, II OSK 528/18
In its judgment of 13 December 2018, case No. II OSK 528/18, the Supreme Administrative Court dealt with a significant problem related to the obtaining consent for change of designation of agricultural land for non-agricultural purposes, which is required if the party applies for a zoning decision. Although there is no prohibition of changing the designation of agricultural land for non-agricultural purposes, the Act of 3 February 1995 on the Protection of Agricultural and Forest Land introduces restrictions in this regard. However, the interpretation of provisions imposing limitations for such changes of designation causes doubts in practice. The aim of the commentary is to analyse the judgment of the Supreme Administrative Court where the Court attempts to resolve these doubts.
Keywords: agricultural land, zoning decision, changing the designation of agricultural land for non-agricultural purposes
dr hab. Wojciech Piątek
prof. Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Przesłanki korzystania przez organ odwoławczy w postępowaniu administracyjnym z uprawnień decyzyjnych o charakterze kasacyjnym. Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 czerwca 2018 r., II OSK 3210/17
Jedną z podstawowych zasad postępowania administracyjnego jest zasada jego dwuinstancyjności, rozumiana jako prawo strony do dwukrotnego rozpatrzenia jej sprawy. Niejednokrotnie organy odwoławcze zamiast podjąć rozstrzygnięcie merytoryczne, uchylają zaskarżoną decyzję i przekazują sprawę do ponownego rozpatrzenia organom I instancji. Taka praktyka spotkała się z negatywną oceną wyrażoną w zaprezentowanym orzeczeniu. Argumentacja przedstawiona przez Naczelny Sąd Administracyjny została zaaprobowana oraz wzmocniona w niniejszej glosie.
Słowa kluczowe: postępowanie administracyjne, zasada dwuinstancyjności postępowania, decyzja kasacyjna organu odwoławczego, postępowanie dowodowe, mediacja w postępowaniu administracyjnym, rozpoznanie skargi kasacyjnej na posiedzeniu niejawnym
dr hab. Wojciech Piątek
professor of the Adam Mickiewicz University in Poznań
Conditions when Appeal Authorities in Administrative Proceedings Can Enjoy Cassatory Decision-making Powers. Commentary on Judgment of the Supreme Administrative Court of 27 June 2018, II OSK 3210/17
One of the fundamental principles of administrative proceedings is that of two instances, understood as the party’s right to have the case examined twice. Rather than decide the case on the merits, appellate authorities repeal the challenged decision and remand the case for re-examination to first-instance authorities. This practice was negatively evaluated in the judgment in question. This commentary approves the arguments presented by the Supreme Administrative Court and presents additional ones.
Keywords: administrative proceedings, principle of two-instance proceedings, cassatory decision of an appeal authority, evidentiary proceedings, mediation in administrative proceedings, examination of a cassation appeal in camera
Bibliografia:
Adamiak B., komentarz do art. 136 [w:] B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2009.
Chróścielewski W., Kasacyjny czy reformacyjny model administracyjnego postępowania odwoławczego?, „Państwo i Prawo” 2015/1.
Chróścielewski W., O prawie administracyjnym i administracji. Refleksje. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Małgorzacie Stahl, Warszawa 2017.
Chróścielewski W., Tarno J.P., Dańczak P., Postępowanie administracyjne i postępowanie przed sądami administracyjnymi, Warszawa 2018.
Gomułowicz A., Niepokojąca hybryda rządu, „Dziennik Gazeta Prawna” z 20.07.2016 r.
Janowicz Z., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa-Poznań 1992.
Kmieciak Z., Odwołania w postępowaniu administracyjnym, Warszawa 2011.
Piątek W., Zasada dwuinstancyjności postępowania [w:] System prawa procesowego administracyjnego, tom II, część 2, Zasady ogólne postępowania administracyjnego, red. J.P. Tarno, W. Piątek, Warszawa 2018.
Sommermann K.P., Die Europäisierung der nationalen Verwaltungsgerichtsbarkeit in rechtsvergleichender Perspektive [w:] R.P. Schenke, J. Suerbaum, Verwaltungsgerichtsbarkei in der Europäischen Union, „Ius Europaeum“ 2016/64.
Woś T., Firlus J.G., Sprzeciw od decyzji kasacyjnej organu odwoławczego wydanej na podstawie art. 138 § 2 k.p.a., „Przegląd Prawa Publicznego” 2017/6.
Zimmermann J., Kilka refleksji o nowelizacji k.p.a., „Państwo i Prawo” 2017/8.
