Związanie sądu powszechnego decyzją nadleśniczego ustalającą wysokość odszkodowania za szkody łowieckie, która nie została zakwestionowana w terminie określonym w art. 46e ust. 4 Prawa łowieckiego. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 29 kwietnia 2022 r., III CZP 62/22dr Michał Łyszkowski
Zakład Zagadnień Prawnych Kształtowania i Ochrony Środowiska, Instytut Nauk Prawnych, Polska Akademia Nauk
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-6426-3534
Związanie sądu powszechnego decyzją nadleśniczego ustalającą wysokość odszkodowania za szkody łowieckie, która nie została zakwestionowana w terminie określonym w art. 46e ust. 4 Prawa łowieckiego. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 29 kwietnia 2022 r., III CZP 62/22
Glosowana uchwała Sądu Najwyższego jest elementem porządkowania systemu odpowiedzialności odszkodowawczej za szkody łowieckie. Sąd Najwyższy potwierdził, że związanie sądu orzekającego o odszkodowaniu ostateczną decyzją wydaną przez nadleśniczego w postępowaniu administracyjnym jest właściwym rozwiązaniem. W przekonaniu autora glosy uchwała Sądu Najwyższego porządkuje system prawny i w dopuszczalny sposób skraca postępowanie, co zasługuje na aprobatę.
Słowa kluczowe: szkody łowieckie, decyzja administracyjna, kontrola decyzji administracyjnej przez sąd powszechny
Dr Michał Łyszkowski
Department of Legal Issues Relating to Conservation and Protection of the Environment, Institute of Law Studies of the Polish Academy of Sciences
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-6426-3534
Binding an ordinary court by a decision of the head of a forestry commission specifying the amount of compensation for hunting damage, which was not contested within the deadline laid down by Article 46e, para. 4 of the Hunting Law. Commentary on the resolution of the Civil Chamber of the Supreme Court of 29 April 2022, III CZP 62/22
The resolution of the Supreme Court in question is a part of the organization of the system of liability for compensation for hunting damage. The Supreme Court confirmed that the correct solution is to bind the court adjudicating on compensation with a final decision issued by the head of a forestry commission in administrative proceedings. According to the author of the commentary, the resolution of the Supreme Court puts order to the legal system and shortens the proceedings in an acceptable manner, which deserves approval.
Keywords: hunting damage, administrative decision, review of an administrative decision by an ordinary court
Bibliografia / References
Adamiak B., Borkowski J., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz. Warszawa 2022.
Danecka D., Glosa do postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 listopada 2020 r., II OSK 865/20, „Prokuratura i Prawo” 2022/3.
Danecka D., Postępowanie w sprawie szacowania szkód łowieckich. Skutki braku protokołów z oględzin oraz szacowania ostatecznego. Glosa do uchwały SN z dnia 6 lipca 2021 r., III CZP 48/20, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2022/2.
Rakoczy B. [w:] R. Stec, A. Woźniak, B. Rakoczy, Prawo łowieckie. Komentarz, Warszawa 2014.
Bartłomiej Krupowicz
Szkoła Doktorska Nauk Społecznych, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5946-9979
Droga sądowa w sprawach o dotację celową na zadania własne gminy. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 10 maja 2023 r., II CSKP 1315/22
Glosowane orzeczenie dotyczy dopuszczalności drogi sądowej w sprawach z powództwa powiatu przeciwko Skarbowi Państwa o zapłatę kwoty niezbędnej na pokrycie brakującej dotacji celowej. Dotacja ta ma służyć finansowaniu działalności powiatowych służb, inspekcji i straży. Wskutek prawdopodobnego błędu legislacyjnego ustawodawca prima facie wykluczył w omawianym zakresie dopuszczalność drogi sądowej. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu stara się zasugerować rozszerzonemu składowi Sądu Najwyższego sposób rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego na korzyść dopuszczalności powództwa. Zastosowana argumentacja budzi jednak wątpliwości i stanowi przedmiot krytyki autora glosy. Ponadto zwraca się uwagę na kluczowe znaczenie argumentu o zagwarantowanej przez Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej ochronie samodzielności jednostek samorządu terytorialnego.
Słowa kluczowe: postępowanie cywilne, droga sądowa, dotacja celowa, Sąd Najwyższy, pytanie prawne
Bartłomiej Krupowicz
Doctoral School of Social Sciences, Jagiellonian University in Kraków, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5946-9979
Legal route in cases regarding a special purpose grant for the municipality’s own tasks. Commentary on the resolution of the Civil Chamber of the Supreme Court of 10 May 2023, II CZP 1315/22
The judgment in question applies to the admissibility of the legal route in cases filed by a county against the State Treasury for the payment of an amount of money that is necessary for covering the missing special purpose grant. The grant is supposed to enable the activities of a county’s services, inspectorates and wardens to be financed. The legislator prima facie ruled out the admissibility of the legal route as a result of a probable legislative error in the case in question. In its justification, the Supreme Court tries to suggest a method of resolving the legal issue in favour of the admissibility of the action to a larger bench of the Supreme Court. However the argumentation applied gives rise to doubts and is criticized by the author of the commentary. Furthermore, the author draws attention to the key significance of the argument about the protection of the independence of territorial self-government units guaranteed by the Polish Constitution.
Keywords: civil proceedings, legal route, special purpose grant, the Supreme Court, legal question
Bibliografia / References
Banaszkiewicz B., Konstytucyjne prawo do własności [w:] Konstytucyjne podstawy systemu prawa, red. M. Wyrzykowski, Warszawa 2001.
Bielski P. [w:] Zasady techniki prawodawczej. Komentarz do rozporządzenia, red. J. Warylewski, Warszawa 2003.
Borodo A., Dochody jednostek samorządu terytorialnego w świetle ustawy z 13 XI 2003 r., Toruń 2004.
Borodo A., Dochody samorządu terytorialnego w Polsce. Studium finansowoprawne, Toruń 1993.
Borodo A., Roszczenia gmin o subwencje ogólne i dotacje celowe (wybrane zagadnienia), „Państwo i Prawo” 1992/6.
Dolnicki B., Samorząd terytorialny, Warszawa 2021.
Dolnicki B. [w:] System Prawa Samorządu Terytorialnego. Tom II. Ustrój samorządu terytorialnego, red. I. Lipowicz, Warszawa 2022.
Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne, Warszawa 2023.
Grzybowski S. [w:] System Prawa Cywilnego, t. I, red. S. Grzybowski, Ossolineum 1985.
Hanusz A., Niezgoda A., Czerski P., Dochody jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2009.
Ignatowicz J., Stefaniuk K., Wolter A., Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 2017.
Ostrowska A. [w:] System Prawa Samorządu Terytorialnego. Tom II. Ustrój samorządu terytorialnego, red. I. Lipowicz, Warszawa 2022.
Radwański Z., Olejniczak A., Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2021.
Safjan M. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 1, red. M. Safjan, Warszawa 2012.
Wronkowska S., Ziembiński Z., Zasady techniki prawodawczej. Komentarz, Warszawa 1997.
Zimmermann J., Prawo administracyjne, Warszawa 2022.
Żmuda-Matan K., Formalne gwarancje dotacji celowej z budżetu państwa na zadania zlecone, „Samorząd Terytorialny” 2017/9.
prof. dr hab. Jerzy Skorupka
Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii, Uniwersytet Wrocławski, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-6123-5538
Wyłączenie sędziego. Glosa do uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 13 czerwca 2023 r., I KZP 22/22
Wyrażono aprobatę dla uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2023 r., I KZP 22/22. Sędzia powinien być bezstronny nie tylko wtedy, gdy orzeka na rozprawie głównej, lecz także wtedy, gdy orzeka poza rozprawą w postępowaniach określonych w ustawie. Wniosku o wyłączenie sędziego nie może rozpoznać osoba, której sprawa jest identyczna.
Słowa kluczowe: bezstronność sądu, wyłączenie sędziego, sprawiedliwość proceduralna, gwarancje prawidłowego wymiaru sprawiedliwości
Professor Dr Hab. Jerzy Skorupka
Faculty of Law, Administration and Economics, University of Wrocław, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-6123-5538
Disqualification of a judge. Commentary on the ruling of the Criminal Chamber of the Supreme Court of 13 June 2023, I KZP 22/22
The article expresses approval for the resolution of the seven judges of the Supreme Court of 13 June 2023, I KZP 22/22. A judge should be impartial not only when he rules at the main hearing, but also when he rules outside the hearing in proceedings specified in an Act. A motion to disqualify a judge cannot be considered by a person whose case is identical.
Keywords: impartiality of the court, disqualification of a judge, procedural justice, guarantees of justice
Bibliografia / References
Czeszejko-Sochacki Z., Prawo do sądu w świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, „Państwo i Prawo” 1997/11–12.
Wiliński P., Nemo iudex in causa sua a realizacja prawa do rozpoznania sprawy przez bezstronnego sędziego [w:] Bezstronność sędziego w sprawach karnych w świetle zarzutu wadliwości jego powołania, red. P. Wiliński, R. Zawłocki, Warszawa 2022.
Jarosław Jankowiak
sędzia Sądu Rejonowego Poznań-Grunwald i Jeżyce w Poznaniu, Polska
Wygaśnięcie publicznoprawnego stosunku służby w ramach jego „przekształcenia się” w indywidualny stosunek pracy a prawo do odprawy pieniężnej z tego tytułu. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 maja 2023 r., I PSKP 20/22
W glosie jest analizowana kwestia, czy odtworzenie w drodze inferencyjnych reguł egzegezy tekstu prawnego (w tym wypadku: w drodze analogii, na co wskazuje Sąd Najwyższy w omawianym orzeczeniu) prawa funkcjonariusza Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) do odprawy pieniężnej z tytułu wygaśnięcia jego stosunku służby, jakie następuje w ramach „przekształcenia się” tego stosunku prawnego w indywidualny stosunek pracy, znajduje (jeśli posłużyć się terminologią stosowaną w tzw. poznańskiej szkole teorii prawa) dostateczne uzasadnienie tetyczne i uzasadnienie aksjologiczne. Zdaniem autora glosy przy udzielaniu odpowiedzi na to pytanie należy spojrzeć na status, jaki mają wobec siebie pracownicy KAS i funkcjonariusze KAS, gdy chodzi o możliwość transformacji pracownika KAS w funkcjonariusza KAS, i odwrotnie, na mocy mających charakter stały, a nie jedynie przejściowy, regulacji prawnych, które wyznaczają jedną z istotnych odmienności stosunku służby funkcjonariusza KAS w porównaniu ze służbą w innych formacjach mundurowych, w szczególności służbą żołnierza zawodowego czy policjanta.
Słowa kluczowe: Krajowa Administracja Skarbowa, stosunek służbowy, umowa o pracę, odprawa
Jarosław Jankowiak
judge of the District Court for Poznań-Grunwald i Jeżyce in Poznań, Poland
Expiry of a public law relationship upon its ‘transformation’ into an individual employment relationship and the entitlement to severance pay for this. Commentary on the ruling of the Labour and Social Insurance Chamber of the Supreme Court of 17 May 2023, I PSKP 20/22
The commentary presents an analysis of the matter of whether the reconstruction through the rules on the inferential exegesis of a legal text (in this case, by analogy, as indicated by the Supreme Court in the ruling in question) of the entitlement of an officer of the National Tax Administration to severance pay upon the expiry of his service relationship, which takes place as a result of the ‘transformation’ of this legal relationship into an individual employment relationship, is (if the terminology used in the so-called Poznań school of the theory of the law is applied) sufficiently thetically and axiologically justified. According to the author of the commentary, when answering this question, the status that National Tax Administration employees and officers have with respect to each other should be examined when considering the possibility of transforming a National Tax Administration employee into an officer, and vice versa, by way of legal regulations of a permanent and not purely a transitional nature, which marks one of the significant differences between the service of an officer of the National Tax Administration officer and service in other uniformed formations, in particular the service of a professional soldier or a police officer.
Keywords: National Tax Administration, service relationship, employment contract, severance pay
Bibliografia / References
Jankowiak J., Wygaśnięcie publicznoprawnego stosunku służby, w ramach jego „przekształcenia się” w indywidualny stosunek pracy a prawo do odprawy pieniężnej z tego tytułu. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 27 kwietnia 2022 r., I PSKP 64/21, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2023/4.
Jaworski B., Przekształcenie stosunku służbowego funkcjonariuszy, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica” 2019/87.
Płażek S., „Przekształcenie” stosunku służbowego celnika w stosunek pracy, „Roczniki Prawa i Administracji” 2021, zeszyt specjalny I.
dr hab. Paweł Nowik, prof. KUL
kierownik Katedry Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1824-0884
Metodologia poprawnego określenia prawa właściwego w świetle rozporządzenia Rzym II. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 19 maja 2022 r., I PSKP 54/21
Glosowany wyrok dotyczy problematyki właściwego stosowania w praktyce orzeczniczej sądów powszechnych art. 4 rozporządzenia (WE) nr 864/07 Parlamentu Europejskiego i Rady z 11.07.2007 r., znanego jako Rzym II, w kontekście obowiązku zbadania i ustalenia prawa właściwego w sprawach dotyczących odszkodowania (zadośćuczynienia) związanych z wypadkiem przy pracy. Zasadnicza teza Sądu Najwyższego w sprawie o odszkodowanie (zadośćuczynienie) dla polskiego pracownika, który doznał wypadku przy pracy w kopalni węgla kamiennego w Republice Czeskiej, w trakcie realizacji kontraktu przez polskiego pracodawcę z czeskim zamawiającym, brzmi, że kwestią „kluczową i pierwszoplanową” jest sądowe ustalenie prawa właściwego. Zastosowana przez sądy powszechne zasada z art. 4 ust. 2 rozporządzenia Rzym II wiąże się z ustaleniem, że chociaż wypadek przy pracy, stanowiący źródło roszczeń, miał miejsce poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, prawem właściwym do oceny roszczeń powoda jest prawo polskie. Zgodnie z rozporządzeniem Rzym II zastosowanie właściwego prawa nie jest kwestią dowodu. Sąd powinien wskazać właściwe prawo i zastosować je z urzędu. Całość regulacji rozporządzenia Rzym II, w tym konstrukcja art. 4, nie wyklucza przyjęcia praktycznej metodyki postępowania, która obejmuje ściśle określoną kolejność: stosowanie obowiązujących konwencji międzynarodowych, stosowanie prawa właściwego według łączników, a następnie analizę zgodności tego prawa z faktycznymi okolicznościami i roszczeniami stron. Zgodnie z glosowanym wyrokiem Sądu Najwyższego, decydując o prawie właściwym do rozpoznania roszczeń związanych z wypadkiem przy pracy, należy przede wszystkim dokonać sądowego ustalenia prawa właściwego na podstawie rozporządzenia Rzym II przy uwzględnieniu okoliczności faktycznych sprawy.
Słowa kluczowe: rozporządzenie Rzym II, prawo właściwe, lex domicilii communis, lex loci damni
Dr Hab. Paweł Nowik, Professor of the John Paul II Catholic University of Lublin
head of the Department of Labour and Social Insurance Law, Faculty of Law, Canon Law and Administration, John Paul II Catholic University of Lublin, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1824-0884
Methodology for correctly determining the applicable law in the light of Rome II. Commentary on the ruling of the Labour and Social Insurance Chamber of the Supreme Court of 19 May 2022, I PSKP 54/21
The judgment in question applies to the issue of the correct application of Article 4 of Regulation (EC) No 864/07 of the European Parliament and of the Council of 11 July 2007, referred to as Rome II, in the judicial practice of the ordinary courts, in the context of the obligation to examine and determine the applicable law in compensation claims related to accidents at work. The Supreme Court’s fundamental thesis in the case of compensation for a Polish employee who suffered an accident at work in a coal mine in the Czech Republic while fulfilling a contract between a Polish employer and a Czech contractor is that the ‘key and primary’ issue is the determination by the court of what the applicable law is. The principle applied by the ordinary courts under Article 4, para. 2 of Rome II is based on the finding that, although the accident at work which gives rise to the claims took place outside Poland, Polish law is applicable to the assessment of the claimant’s claims. According to Rome II, the application of the appropriate law is not a matter of evidence. The court should determine the applicable law and apply it ex officio. The whole of Rome II, including the structure of Article 4, does not rule out the adoption of the practical method of proceeding, which involves a strictly defined sequence: the application of the relevant international conventions, the application of the applicable law according to connecting factors, followed by the analysis of the compatibility of that law with the actual circumstances and the claims of the parties. According to the judgment of the Supreme Court in question, when deciding on the applicable law for adjudicating on claims related to an accident at work, the court must first determine what the applicable law is on the basis of Rome II, taking into account the factual circumstances of the case.
Keywords: Rome II Regulation, applicable law, lex domicilii communis, lex loci damni
Bibliografia / References
Magnus U., Mankowski P., European Commentaries on Private International Law. ECPIL Commentary, Volume III. Rome II Regulation, Köln 2019.
Świerczyński M., Komentarz do art. 4 Rozporządzenia (WE) Nr 864/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczące prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych (Rzym II) [w:] Pazdan M. (red.), Prawo prywatne międzynarodowe. Komentarz, Warszawa 2018.
dr Adam Bojarski
radca prawny przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Poznaniu, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9951-5677
Napój gratisowy a opłata od środków spożywczych. Art. 12a ustawy z dnia 11 września 2015 r. o zdrowiu publicznym. Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 listopada 2022 r., III FSK 811/22
W wyniku wprowadzenia opłaty od środków spożywczych pojawiła się następująca kwestia: czy tak zwany napój gratisowy podlega opłacie od środków spożywczych. Odpowiedź na to pytanie jest twierdząca. Autor zgadza się z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego. Kluczowa kwestia dotyczy ekwiwalentności świadczeń. Nie jest możliwe otrzymanie tzw. gratisowego drinka, jeżeli wcześniej nie zakupi się napoju. Wskazany wyrok jest jednym z pierwszych orzeczeń dotyczących przepisów ustawy o zdrowiu publicznym, zawierającym przepisy o opłacie od środków spożywczych oraz pierwszym wyrokiem wydanym przez Naczelny Sąd Administracyjny w sprawie tzw. napojów gratisowych. Autor aprobuje poglądy wyrażone w analizowanym wyroku i uważa, że orzeczenie to może stać się w przyszłości cenną wskazówką dla składów orzekających.
Słowa kluczowe: opłata od środków spożywczych, gratisowy napój, Naczelny Sąd Administracyjny, podstawa opodatkowania
Dr Adam Bojarski
legal counsel at the Regional Bar Association of Legal Counsels in Poznań, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9951-5677
Complimentary drink vs. levy on foodstuffs. Article 12a of the Public Health Act of 11 September 2015. Commentary on the ruling of the Supreme Administrative Court of 22 November 2022, III FSK 811/22
The introduction of a levy on foodstuffs resulted in the emergence of the question of whether a so-called complimentary drink is subject to the levy on foodstuffs. The answer to this question is in the affirmative. The author agrees with the ruling of the Supreme Administrative Court. The key issue applies to the equivalence of benefits. It is not possible to receive a so-called complimentary drink if the drink is not previously purchased. This ruling is one of the first on the provisions of the Public Health Act containing provisions on the levy on foodstuffs, and the first ruling issued by the Supreme Administrative Court on so-called complimentary drinks. The author approves of the views expressed in the ruling under review and believes this ruling could become a valuable guideline in the future for court benches.
Keywords: levy on foodstuffs, complimentary drink, Supreme Administrative Court, tax base
prof. dr hab. Hanna Knysiak-Sudyka
Katedra Postępowania Administracyjnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4900-5956
Czy fundacja jest podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej? Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 października 2022 r., III OSK 4468/21
Krąg podmiotów zobowiązanych do udostępnienia informacji publicznej został w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej określony poprzez wskazanie zakresu przedmiotowego prawa do informacji. Z kolei w myśl przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej obowiązek udostępniania informacji publicznej ciąży nie tylko na podmiotach wykonujących zadania władzy publicznej, lecz również na wszelkich podmiotach wykonujących zadania publiczne. Precyzyjne wyznaczenie zakresu pojęcia „wykonywania zadań władzy publicznej” nie jest łatwe i nie zawsze prowadzi do jednoznacznych wyników. Dlatego niełatwo jest udzielić odpowiedzi na pytanie, czy fundacja jest podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej. Analizując powyższe zagadnienie należy mieć jednak na uwadze, że ustawodawca szeroko określił krąg podmiotów zobowiązanych do udostępniania informacji publicznej, a przepisy regulujące tą kwestię powinny podlegać wykładni rozszerzającej.
Słowa kluczowe: postępowanie przed sądem administracyjnym, fundacja, realizacja zadania publicznego, udostępnienie informacji publicznej
Professor Dr Hab. Hanna Knysiak-Sudyka
Department of Administrative Proceedings, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Kraków, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4900-5956
Is a foundation an entity that is obliged to provide public information? Commentary on the ruling of the Supreme Administrative Court of 21 October 2022, III OSK 4468/21
The group of entities obliged to provide access to public information has been specified in the Polish Constitution by listing the substantive scope of the right to information. In turn, in the spirit of the provisions of the Act on access to public information, not only are entities which perform the tasks of public authorities obliged to provide access to public information, but so are all entities performing public tasks. It is not easy to precisely specify the extent of the concept of ‘performance of the tasks of the public authorities’ and this does not lead to unambiguous results. Therefore, it is difficult to answer the question of whether a foundation is an entity that is obliged to provide access to public information. However, when analysing this issue, it should be borne in mind that the legislator broadly specified the entities that are obliged to provide access to public information, while the laws regulating this matter should be subject to a broad interpretation.
Keywords: proceedings before an administrative court, foundation, performance of a public task, provision of access to public information
Bibliografia / References
Bojanowski E., Organizacje pozarządowe jako wyraz realizacji idei społeczeństwa obywatelskiego, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2014/31.
Cioch H., Prawo fundacyjne, Warszawa 2002.
Cioch H., Ustawa o fundacjach. Wnioski de lege ferenda [w:] Ius et remedium. Księga jubileuszowa Profesora Mieczysława Sawczuka, red. A. Jakubecki, J.A. Strzępka, Warszawa 2010.
Cioch H., Kidyba A., Ustawa o fundacjach. Komentarz, Warszawa 2007.
Czarny P. [w:] Prawo konstytucyjne RP, red. P. Sarnecki, Warszawa 2014.
Fundowicz S., Dynamiczne rozumienie zadania publicznego [w:] Między tradycją a przyszłością w nauce prawa administracyjnego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Janowi Bociowi, red. J. Supernat, Wrocław 2009.
Jaśkowska M., Dostęp do informacji publicznych w świetle orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, Toruń 2002.
Kamińska I., Rozbicka-Ostrowska M., Ustawa o dostępie do informacji publicznej. Komentarz, Warszawa 2012.
Knysiak-Molczyk H., Granice prawa do informacji w postępowaniu administracyjnym i sądowoadministracyjnym, Warszawa 2013.
Pokryszka K., Administracyjnoprawne przywileje fundacji użyteczności publicznej. Wybrane problemy prawne, „Monitor Prawniczy” 2014/9.
Rzetecka-Gil A., Ustawa o fundacjach. Komentarz, LEX 2018.
Sokolewicz W., Wojtyczek K. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Tom II, red. L. Garlicki, LEX, stan prawny na 1.01.2016 r.
Stasikowski R., O pojęciu zadań publicznych (studium z zakresu nauki administracji i nauki prawa administracyjnego), „Samorząd Terytorialny” 2009/7–8.
Zaręba-Teterycz B., Problemy definicyjne: polityka publiczna a zadania publiczne, „Przegląd Prawa Publicznego” 2016/9.
Zaręba-Teterycz B., Problemy definicyjne: polityka publiczna a zadania publiczne, „Przegląd Prawa Publicznego” 2016/9.
Zimmermann J., Prawo administracyjne, Warszawa 2018.
prof. dr hab. Wojciech Chróścielewski
Katedra Postępowania Administracyjnego i Sądowej Kontroli Administracji, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Łódzki, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1641-4921
Wyłączenie sędziego z powodu zastrzeżeń co do jego niezawisłości i bezstronności na podstawie art. 5a Prawa o ustroju sądów administracyjnych a inne przesłanki wyłączenia sędziego. Glosa do uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 kwietnia 2023 r., I FPS 3/22
Autor glosy reprezentuje stanowisko, że przewidziany w art. 5a Prawa o ustroju sądów administracyjnych „test niezawisłości i bezstronności sędziego” stanowi de facto trzeci rodzaj wyłączenia sędziego, obok określonego w art. 18 i 19 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – wyłączenia obligatoryjnego i wyłączenia fakultatywnego. Jednocześnie ten tryb wyłączenia może być uznawany za lex specialis w stosunku do wyłączenia fakultatywnego. Glosator uważa przy tym, że ów test niezawisłości i bezstronności powinien zostać uregulowany w przepisach o charakterze procesowym, a nie ustrojowych, tak jak błędnie uczynił to ustawodawca.
Z przedstawionymi zastrzeżeniami autor aprobuje tezę komentowanej uchwały. Uważa bowiem, że nie można reprezentować poglądu, zgodnie z którym w przypadku niespełnienia wszystkich przesłanek przewidzianych dla testu niezawisłości (np. uchybienie terminu do zgłoszenia wniosku), można w oparciu o inną podstawię prawną – art. 19 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – przeprowadzać ten test. Ewentualne dopuszczenie takiej możliwości nie tylko podważyłoby założenie racjonalności ustawodawcy, lecz także mogłoby prowadzić do kwestionowania przez wiele lat legalności orzeczeń sądów administracyjnych podjętych przez sędziów wyłonionych w okolicznościach i trybie mogącym budzić zastrzeżenia, co do ich zgodności z Konstytucją i przepisami prawa unijnego.
Słowa kluczowe: postępowanie przed sądem administracyjnym, test niezawisłości i bezstronności sędziego, obligatoryjne i fakultatywne wyłączenie sędziego, przepisy prawa ustrojowego, przepisy prawa procesowego
Professor Dr Hab. Wojciech Chróścielewski
Department of Administrative Proceedings and Court Review of Administration, Faculty of Law and Administration, University of Łódź, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1641-4921
Disqualification of a judge because of reservations as to his independence and impartiality pursuant to Article 5a of the Law on the Structure of the Administrative Courts vs. other grounds for disqualifying a judge. Commentary on the resolution of the Supreme Administrative Court of 3 April 2023, I FPS 3/22
The author of the commentary considers the ‘test of a judge’s independence and impartiality’ provided for in Article 5a of the Law on the Structure of the Administrative Courts as, de facto, the third type of disqualification of a judge from a case, together with the obligatory disqualification and optional disqualification specified in Articles 18 and 19 of the Law on Proceedings before Administrative Courts. Simultaneously, this procedure of disqualification may be considered a lex specialis with respect to optional disqualification. The commentator is of the opinion that this ‘test of a judge’s independence and impartiality’ should be regulated in the provisions of procedural and not systemic law, as the legislator has erroneously done.
The author approves the thesis of the resolution in question with the above reservations. He believes the view that, if all the formal conditions envisaged for the test of independence (e.g. meeting the deadline for filing the application) are not met, this test could be conducted on the basis of different legal grounds, namely Article 19 of the Law on Proceedings before Administrative Courts, cannot be represented. The possible admittance of such a possibility would not only undermine the assumption of the rationality of the legislator, but could also lead to the legality of judgments of the administrative courts passed by judges selected in circumstances and in a procedure that could give rise to objections as to their compliance with the Constitution and the provisions of EU law being questioned for many years.
Keywords: proceedings before administrative courts, test of independence and impartiality of a judge, obligatory and optional disqualification of a judge, provisions of structural law, provisions of procedural law
Bibliografia / References
Adamiak B., Borkowski J., Postępowanie administracyjne i sądowoadministracyjne, Warszawa 2017.
Chlebny J., Chróścielewski W., Uprawdopodobnienie w postępowaniu o przywrócenie terminu [w:] Administracja w demokratycznym państwie prawa, Księga jubileuszowa Profesora Czesława Martysza, red. A. Matan, Warszawa 2021.
Chróścielewski W., Preferencje polityczne i światopoglądowe organów administracji i sędziów sądów administracyjnych a zapewnienie bezstronności w orzekaniu [w:] Ius est ars boni et aequi, Studia ofiarowane profesorowi Romanowi Hauserowi Sędziemu Naczelnego Sądu Administracyjnego, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” numer specjalny, październik 2021.
Drachal J., Wiktorowska A., Zalasińska K. [w:] Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Komentarz, red. R. Hauser, M. Wierzbowski, Warszawa 2011.
Firlus J.G., Test niezawisłości i bezstronności sędziego sądu administracyjnego – aspekt procesowy, „Przegląd Sądowy” 2023/5.
Hauser R., Konstytucyjna zasada niezawisłości sędziowskiej, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2015/1.
Kabat A. [w:] B. Dauter, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Komentarz, Warszawa 2016.
Kmieciak Z., Konsekwencje powołania do pełnienia urzędu sędziego sądu administracyjnego lub asesora w wojewódzkim sądzie administracyjnym, glosa do wyroku NSA z 4 listopada 2021 r., III FSK 3626/21, „Państwo i Prawo” 2022/4.
Lipiński K., Ustawowy test niezawisłości i bezstronności sędziego w sprawach karnych, „Palestra” 2022/10.
Racewicz J., Indywidualny test niezawisłości sędziego powołanego z naruszeniem prawa – uwagi na tle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego, „Przegląd Sądowy” 2022/11–12.
Radajewski M., Powoływanie sędziów do składu KRS przez Sejm oraz kontrola legalności uchwał KRS przez NSA. Glosa do wyroku TK z dnia 25 marca 2019 r., K 12/18, „Państwo i Prawo” 2020/5.
Radajewski M., Wybór członków Krajowej Rady Sądownictwa. Glosa do wyroku TK z dnia 20 czerwca 2017 r., K 5/17, „Państwo i Prawo” 2018/3.
Roszkiewicz J., Glosa do postanowienia NSA z 14 lutego 2023 r., I FSK 2040/22, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2023/3.
Romańska M. [w:] Postępowanie sądowoadministracyjne, red. T. Woś, Warszawa 2010.
Sawczyn W., Konstytucyjne podstawy sądownictwa administracyjnego [w:] System prawa Administracyjnego, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wrobel, t. 10, Sądowa kontrola administracji, Warszawa 2016.
Skwarcow M., Status prawny Izby Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego oraz test bezstronności sędziego – uwagi do ustawy z 9.06.2022 r., „Przegląd Sądowy” 2023/1.
Smoktunowicz E. [w:] Wielka encyklopedia prawa, red. nacz. B. Hołyst, Warszawa 2005.
Trzciński J., Glosa do uchwały SN z dnia 4 lipca 2001 r., III ZP 12/01, „Rzeczpospolita” 2001, nr 284, „Prawo Co Dnia”, nr 12.
