Działalność uchwałodawcza Sądu Najwyższego w sprawach dotyczących spółek handlowych z pierwszej połowy 2022 r.dr Paweł Popardowski
Autor jest adiunktem w Instytucie Nauk Prawnych PAN w Warszawie (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7133-5391)
Działalność uchwałodawcza Sądu Najwyższego w sprawach dotyczących spółek handlowych z pierwszej połowy 2022 r.
W pierwszej połowie 2022 r. Sąd Najwyższy w ramach swojej działalności uchwałodawczej (art. 390 k.p.c.) podjął się analizy kilku interesujących zagadnień prawnych z obszaru prawa spółek. Poruszone kwestie problemowe mają swoje bezpośrednie odniesienia w dyskursie prowadzonym przez doktrynę prawa handlowego oraz w praktyce orzeczniczej sądów powszechnych. W związku z tym zasadne wydaje się ich szersze omówienie w niniejszym opracowaniu z uwzględnieniem podejścia do ich rozstrzygania preferowanego przez Sąd Najwyższy. W przeglądzie omówione zostały trzy uchwały Sądu Najwyższego podjęte w pierwszej połowie 2022 r. Pod względem merytorycznym dotyczą one zróżnicowanych zagadnień problemowych ujawniających się na tle wykładni przepisów Kodeksu spółek handlowych, w tym kwestii: rozumienia zakresu znaczeniowego zwrotu „na rzecz członka zarządu” z art. 15 § 1 k.s.h., wymogów formalnych dla przeprowadzenia zmiany umowy w spółce z o.o., przedawnienia roszczeń wynikających z naruszenia przez wspólnika spółki z o.o. zakazu konkurencji (art. 57 § 1 k.s.h.).
Słowa kluczowe: przegląd orzecznictwa, orzecznictwo Sądu Najwyższego, spółki handlowe, umowy zawierane przez spółkę kapitałową z członkiem zarządu, zmiana umowy spółki z o.o., rozwiązanie spółki z o.o.
dr Paweł Popardowski
The author is an assistant professor at the Institute of Law Studies, Polish Academy of Sciences in Warsaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7133-5391)
Resolutions Adopted by the Supreme Court in Cases Concerning Commercial Partnerships and Companies in the First Half of 2022
In the first half of 2022, the Supreme Court, in connection with the resolutions it adopts (Article 390 of the Code of Civil Procedure), undertook an analysis of several interesting problem issues in the area of company law. The discussed problems are directly relevant to the discourse conducted by the commercial law scholars and to the adjudicating practice of ordinary courts. Consequently, it appears expedient to discuss them in greater detail here, taking into account the approach to resolving them which is preferred in the case law of the Supreme Court. The review discusses three resolutions of the Supreme Court adopted in the first half of 2022. In terms of their contents, they concern diverse legal issues that become apparent in the process of interpreting the Code of Commercial Partnerships and Companies (CCPC), including: understanding the scope of meaning of the phrase ‘in favour of a management board member’ in Article 15(1) CCPC, the formal requirements for amending articles of association of a limited liability company, and limitation of claims arising from a breach of the competition ban by a partner of a registered partnership (Article 57(1) CCPC).
Keywords: case law review, Supreme Court case law, commercial partnerships and companies, agreements between a company and a management board member, amendment to articles of association of a limited liability company, dissolution of a limited liability company
Bibliografia / References
Bielecki J., Dopuszczalność zawierania umów pomiędzy członkiem rady nadzorczej a spółką kapitałową, „Monitor Prawniczy” 2007/14.
Chomiuk M. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Warszawa 2022.
Ciarkowski S., Termin zgłoszenia do rejestru zmiany aktów założycielskich spółek kapitałowych – uwagi de lege lata i propozycje zmian stanu prawnego, „Prawo Spółek” 2002/11–12.
Czerniawski M., Kodeks spółek handlowych. Przepisy o spółce akcyjnej. Komentarz, Warszawa 2004, LEX.
Dumkiewicz M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2020, LEX.
Gębusia I., Zawarcie umowy określonej w art. 15 KSH z funkcjonariuszem spółki kapitałowej – wątpliwości praktyczne, „Monitor Prawa Handlowego” 2019/1.
Kidyba A. [w:] A. Kidyba, M. Dumkiewicz, Komentarz aktualizowany do art. 1–300 Kodeksu spółek handlowych, LEX 2022.
Kopaczyńska-Pieczniak K. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2, Komentarz do art. 151–300, red. A. Kidyba, Warszawa 2018, LEX.
Kupryjańczyk D. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Warszawa 2020, Legalis.
Litwińska-Werner M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2007, Legalis.
Michalski M. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 1, Komentarz do art. 1–150, red. A. Kidyba, Warszawa 2017, LEX.
Nowacki A., Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, t. 2, Komentarz. Art. 227–300, Warszawa 2021, Legalis.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 3A, Spółka akcyjna. Komentarz. Art. 301–392, red. A. Opalski, Warszawa 2016.
Pabis R. [w:] J. Bieniak i in., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2022, Legalis.
Popiołek W. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. W. Pyzioł, Warszawa 2008.
Potrzeszcz R., Siemiątkowski T. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz. Tytuł III. Spółki kapitałowe. Dział I. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, red. R. Potrzeszcz, T. Siemiątkowski, Warszawa 2011, LEX.
Rodzynkiewicz M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2018, LEX.
Tarska M., Szajkowski A. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 1, Komentarz do art. 1–150, Warszawa 2003, Legalis.
Tarska M., Szajkowski A. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 2, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz do artykułów 151–300, Warszawa 2014, Legalis.
Tofel M. [w:] J. Bieniak i in., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2020, Legalis.
dr hab. Jerzy P. Naworski
Autor jest profesorem Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz sędzią Sądu Okręgowego w Toruniu (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9014-1338)
Odpowiedzialność komplementariusza za zobowiązania spółki komandytowej – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 12.02.2016 r., II CSK 237/15
Stanowisko wyrażone w glosowanym orzeczeniu dotyczy odpowiedzialności komplementariusza spółki komandytowej za jej zobowiązania. Kształtują ją przepisy art. 22 § 2 w zw. z art. 31 k.s.h., które z mocy art. 103 § 1 k.s.h. stosuje się odpowiednio do spółki komandytowej. Unormowania zawarte w art. 22 § 2 w zw. z art. 31 k.s.h. budzą kontrowersje. Chodzi zwłaszcza o wzajemne relacje między solidarną i subsydiarną odpowiedzialnością wspólnika za zobowiązania spółki osobowej. Według Sądu Najwyższego, z uwagi na wynikającą z art. 31 k.s.h. odpowiedzialność subsydiarną, obowiązek zapłaty przez komplementariusza długu spółki powstałby dopiero, gdyby okazało się, że nie można uzyskać zaspokojenia z majątku spółki komandytowej. Przedmiotem komentarza jest nie tylko ocena rozstrzygnięcia sprawy, ale przede wszystkim krytyka tego zapatrywania Sądu Najwyższego w świetle przepisów regulujących odpowiedzialności wspólnika spółki osobowej za jej zobowiązania.
Słowa kluczowe: spółka komandytowa, komplementariusz, odpowiedzialność za zobowiązania spółki osobowej, odpowiedzialność solidarna, odpowiedzialność subsydiarna
dr hab. Jerzy P. Naworski
The author is a professor of the Nicolaus Copernicus University in Torun, Poland, and a judge of the Regional Court in Torun, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9014-1338)
General Partner’s Liability for Debts of a Limited Partnership. Commentary on Supreme Court Judgment of 12 February 2016, II CSK 237/15
The position expressed in the commented judgment concerns the liability of the general partner of a limited partnership for debts of the latter. This liability is shaped by Article 22(2) read in conjunction with Article 31 of the Polish Code of Commercial Partnerships and Companies, which by virtue of Article 103(1) of the Code apply mutatis mutandis to a limited partnership. The norms contained in Article 22(2) read in conjunction with Article 31 of the Code of Commercial Partnerships and Companies cause controversies. This concerns in particular the relationship between the joint and several liability and subsidiary liability of a partner for debts of the partnership. According to the Supreme Court, due to the subsidiary liability resulting from Article 31 of the Code, the general partner’s obligation to pay the partnership’s debt would only arise if it turned out that the debt could not be satisfied from the assets of the limited partnership. The subject of the commentary is not only an assessment of the outcome of the case, but first and foremost a criticism of this view of the Supreme Court in light of the provisions governing the liability of a partner for the partnership’s debts.
Keywords: limited partnership, general partner, liability for a partnership’s debts, joint and several liability, subsidiary liability
Bibliografia / References
Gnela B., Zakres odpowiedzialności wspólników spółki jawnej za zobowiązania tej spółki według art. 22 § 2 w zw. z art. 31 k.s.h. [w:] Sto lat polskiego prawa handlowego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Andrzejowi Kidybie, t. 1, red. M. Dumkiewicz, J. Szczotka, K. Kopaczyńska-Pieczniak, Warszawa 2020.
Grzybowski S. [w:] System prawa cywilnego, t. 3, cz. 1, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. Z. Radwański, Ossolineum 1981.
Herbet A., Odpowiedzialność wspólników za zobowiązania handlowych spółek osobowych – zagadnienia materialno-prawne, „Rejent” 2003/6.
Kidyba A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 1, Komentarz do art. 1–300134, red. A. Kidyba, Warszawa 2022.
Kopaczyńska-Pieczniak K., Pozycja prawna wspólnika spółki jawnej, Warszawa 2013.
Krauss J., Odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółek osobowych [w:] Sto lat polskiego prawa handlowego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Andrzejowi Kidybie, t. 1, red. M. Dumkiewicz, J. Szczotka, K. Kopaczyńska-Pieczniak, Warszawa 2020.
Naworski J.P. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, t. 1, Tytuł I. Przepisy ogólne. Tytuł II. Spółki osobowe, red. T. Siemiątkowski, R. Potrzeszcz, Warszawa 2011.
Sołtysiński S. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 1, Przepisy ogólne. Spółki osobowe. Komentarz do artykułów 1–150, Warszawa 2012.
Sołtysiński S., Moskwa P. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 16, Prawo spółek osobowych, red. A. Szajkowski, Warszawa 2016.
Szlęzak A., Ponownie o odpowiedzialności solidarnej wspólników spółki jawnej za zobowiązania spółki – w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego, „Przegląd Sądowy” 2012/10.
Witosz A.J., Odpowiedzialność wspólników spółek osobowych. Przypadki szczególne, Warszawa 2008.
Witosz A.J., Subsydiarna odpowiedzialność wspólników spółek osobowych. Zasady naczelne, Warszawa 2009.
prof. dr. hab. Wojciech J. Kocot
Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, Katedra Prawa Cywilnego Porównawczego (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1303-9313)
Wydanie korzyści uzyskanych dzięki wykorzystaniu informacji poufnych udostępnionych w związku z prowadzonymi negocjacjami – glosa do wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z 2.07.2021 r., XVI GC 2042/13
Komentowany wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie jest pierwszym od wejścia w życie art. 721 k.c. (w 2003 r.) opublikowanym rozstrzygnięciem uwzględniającym roszczenie o wydanie korzyści na podstawie art. 721 § 2 k.c. Dotyczy skutków niewykonania bądź nienależytego wykonania obowiązku zachowania w tajemnicy informacji poufnych, o których mowa w art. 721 § 1 k.c. Rozstrzyga m.in. wątpliwości dotyczące skutków zastrzeżenia poufności, zakresu ochrony informacji poufnej oraz przesłanek jej udzielenia, charakteru prawnego roszczenia o wydanie korzyści, a także określa chwilę jego wymagalności i powstania obowiązku zapłaty odsetek ustawowych. W komentarzu pominięto ocenę postępowania pozwanego z punktu widzenia naruszenia przepisów ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, ponieważ nie była ona przedmiotem rozważań Sądu.
Słowa kluczowe: wydanie korzyści, informacja poufna, umowa o zachowanie poufności, niezachowanie należytej staranności, funkcja represyjno-prewencyjna, wymagalność roszczenia, przedawnienie
prof. dr hab. Wojciech J. Kocot
Department of Comparative Civil Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1303-9313)
Hand-over of Benefits Obtained Thanks to the Use of Confidential Information Made Available in Connection with Negotiations. Commentary on Judgment of the Regional Court of Warsaw of 2 July 2021, XVI GC 2042/13
The commented decision of the Regional Court of Warsaw referring to Article 721 of the Civil Code is the first determination published since the entry into force of this provision in 2003. The decision grants a request for the hand-over of any benefits referred to in Article 721 (2) of the Civil Code (obtained in connection with the disclosure of confidential information to third parties or the use of such information for one’s own purposes). It concerns the legal consequences of non-performance or improper performance of the obligation to maintain confidentiality of information referred to in Article 721 (1) of the Civil Code. Among other things, it removes doubts about the effects of a stipulation of confidentiality, the extent of protection of confidential information, the prerequisites for granting such protection, the legal nature of the claim for a hand-over of benefits, as well as determines the date in which it becomes due and the moment when duty to pay default interest arises. The commentary does not contain an assessment of the defendant’s conduct from the point of view of infringing the provisions of the Act on Combating Unfair Competition, because the court did not consider this aspect either.
Keywords: hand-over of benefits, confidential information, non-disclosure agreement, breach of due diligence obligation, repressive and preventive function, due date of claim, limitation (period)
Bibliografia / References
Adrych-Brzezińska I., Punitive damages, czyli o odszkodowaniu karnym w prawie amerykańskim oraz europejskiej debacie na temat funkcji odpowiedzialności odszkodowawczej, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2020/4.
Bogdalski P., Środki ochrony autorskich praw majątkowych oraz ich dochodzenie w świetle prawa autorskiego, Kraków 2003.
Czachórski W., Brzozowski A., Safjan M., Skowrońska-Bocian E., Zobowiązania. Zarys wykładu, Warszawa 2009.
Czub K. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Część ogólna (art. 1–125), red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2018.
Grykiel J. [w:] J. Grykiel, M. Lemkowski, Czynności prawne. Art. 56–81 k.c. Komentarz, Warszawa 2010.
Jasiakiewicz M., Klein A., Oplustil K. [w:] System Prawa Handlowego, t. 5, Prawo umów handlowych, red. S. Włodyka, Warszawa 2006.
Kaliński M., Zakres odpowiedzialności rzekomego pełnomocnika. Glosa do wyroku SN z 18 marca 2010 r., V CSK 319/09, „Przegląd Sądowy” 2012/3.
Kociołek M., Żądanie wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści na tle ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, „Przegląd Sądowy” 2017/4.
Kocot W., Ofertowy i negocjacyjny tryb zawarcia umowy w ujęciu znowelizowanych przepisów kodeksu cywilnego, „Przegląd Prawa Handlowego” 2003/5.
Kocot W.J., Odpowiedzialność przedkontraktowa, Warszawa 2013.
Kopaczyńska-Pieczniak K. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Część ogólna, red. A. Kidyba, Warszawa 2012.
Krajewski M. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. K. Osajda, Warszawa 2020.
Krekora-Zając D., Klauzule integralności jako sposób regulacji stosunków między stronami i wykładni postanowień umowy, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 2008/2.
Kubsik S., Przedkontraktowa odpowiedzialność odszkodowawcza z tytułu nieuczciwych negocjacji, Warszawa 2015.
Łolik M., Charakter prawny klauzul integralności umowy w prawie polskim, „Przegląd Prawa Handlowego” 2007/8.
Machnikowski P., Prawne instrumenty ochrony zaufania przy zawieraniu umowy, Wrocław 2010.
Machnikowski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2017.
Michalak A., Ochrona tajemnic handlowych w trakcie negocjacji, „Monitor Prawniczy” 2003/13.
Olejniczak A., O ochronie poufności negocjacji w świetle art. 721 Kodeksu cywilnego [w:] W kierunku europeizacji prawa prywatnego. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Jerzemu Rajskiemu, red. A. Brzozowski, W.J. Kocot, K. Michałowska, Warszawa 2007.
Olejniczak A., Grykiel J. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz do art. 1–352, red. M. Gutowski, Warszawa 2021.
Pecyna M. [w:] System Prawa Handlowego, red. S. Włodyka, A. Szumański, t. 5A, Prawo umów handlowych, red. M. Stec, Warszawa 2020.
Promińska U., Negocjacje w ujęciu noweli k.c. z 2003 r. [w:] Zaciąganie i wykonywanie zobowiązań. Materiały III Ogólnopolskiego Zjazdu Cywilistów, red. E. Gniewek, K. Górska, P. Machnikowski, Warszawa 2010.
Pyrzyńska A., Zobowiązanie ciągłe jako konstrukcja prawna, Poznań 2016.
Pyziak-Szafnicka M. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Część ogólna, red. M. Pyziak-Szafnicka, P. Księżak, Warszawa 2014.
Radwański Z., Machnikowski P. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, A. Olejniczak, Warszawa 2019.
Rogoń D., Problemy negocjacyjnego trybu zawarcia umowy po nowelizacji kodeksu cywilnego, „Przegląd Prawa Handlowego” 2003/10.
Romanowski M., Skutki zastrzeżenia w umowie merger clause, „Przegląd Prawa Handlowego” 2011/12.
Sarek K., Roszczenie o wydanie uzyskanych korzyści [w:] Odpowiedzialność odszkodowawcza, red. J. Jastrzębski, Warszawa 2007.
Syska M., Wysokość zasądzonego odszkodowania oraz tzw. punitive damages a klauzula porządku publicznego w postępowaniu o stwierdzenie wykonalności orzeczenia zagranicznego, „Przegląd Sądowy” 2015/1.
Zoll F., Uwagi do art. 92 projektu – tzw. merger clause, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2010/4.
dr hab. Maciej Rzewuski, prof. UWM
Autor jest pracownikiem naukowo-dydaktycznym w Katedrze Postępowania Cywilnego i Ochrony Prawnej na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie; sędzią Sądu Rejonowego w Szczytnie, delegowanym do orzekania w Sądzie Okręgowym w Olsztynie (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5637-9257)
(Nie)dopuszczalność usunięcia braków formalnych wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem – glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 27.07.2021 r., IV CZ 14/21
Rozważania przedstawione w niniejszym opracowaniu dotyczą niezwykle istotnego – zwłaszcza z praktycznego punktu widzenia – zagadnienia dopuszczalności uzupełniania braków formalnych wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem, w sytuacji gdy wniosek taki składany jest w imieniu strony przez reprezentującego ją profesjonalnego pełnomocnika procesowego. Ze stanowczym poglądem Sądu Najwyższego, ukazanym w ramach glosowanego postanowienia można polemizować, czego dowodem mają być uwagi poczynione w prezentowanej glosie.
Słowa kluczowe: wyrok, uzasadnienie wyroku, wniosek o doręczenie uzasadnienia wyroku, braki formalne wniosku o doręczenie uzasadnienie wyroku
dr hab. Maciej Rzewuski, professor of the University of Warmia and Mazury in Olsztyn
The author is a member of research and teaching staff at the Department of Civil Procedure and Legal Protection, Faculty of Law and Administration, University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Poland; a judge of the District Court in Szczytno, seconded to the Regional Court in Olsztyn (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5637-9257)
(In)admissibility of Removing Formal Defects in an Application for Serving a Judgment with Justification. Commentary on Decision of the Supreme Court of 27 July 2021, IV CZ 14/21
The considerations presented in this study concern an issue which is extremely important – especially from the practical point of view – namely the admissibility of removing formal defects in an application for service of a judgment with a justification in a situation where such an application is submitted on behalf of a party by a professional attorney representing said party. One can argue with the firm view of the Supreme Court, presented in the decision in question, as demonstrated by the remarks made in the present commentary.
Keywords: judgment, judgment’s justification, application for service of the judgments’ justification, formal defects in the application for service of the judgment’s justification
Bibliografia / References
Góra-Błaszczykowska A., Uzasadnianie orzeczeń [w:] System Prawa Procesowego Cywilnego, t. 2, cz. 2, Postępowanie procesowe przed sądem pierwszej instancji, red. T. Wiśniewski, Warszawa 2016.
Łazarska A., Szanciło T. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, Art. 1–50539, red. T. Szanciło, Legalis 2019.
Manowska M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, Art. 1–50538, red. M. Manowska, LEX 2020.
Piaskowska O.L. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Postępowanie procesowe. Komentarz, red. O.M. Piaskowska, LEX 2020.
Rodziewicz P. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. E. Marszałkowska-Krześ, Legalis 2020.
Rylski P., Uzasadnienie orzeczenia w postępowaniu cywilnym przed sądami powszechnymi [w:] Uzasadnienia decyzji stosowania prawa, red. I. Rzucidło-Grochowska, M. Grochowski, Warszawa 2015.
Rzewuski M. [w:] Rozstrzygnięcia sądowe w postępowaniu cywilnym, red. M. Rzewuski, Warszawa 2021.
Rzucidło I., Uzasadnienie orzeczenia sądowego. Ujęcie teoretyczne a poglądy orzecznictwa, Warszawa 2020.
Skibińska M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym. Przepisy przejściowe. Komentarz do zmian, t. 1, red. T. Zembrzuski, LEX 2020.
dr Karolina Ochocińska
Autorka jest radcą prawnym (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7003-7488)
Wierzyciel pauliański jako uczestnik postępowania egzekucyjnego dotyczącego nieruchomości osoby trzeciej – glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 16.06.2021 r., III CZP 60/19
Komentowana uchwała zmienia dotychczasową linię orzeczniczą Sądu Najwyższego odnoszącą się do problemu dochodzenia zaspokojenia przez wierzyciela pauliańskiego z majątku osoby trzeciej. Zmiana polega na odejściu od praktyki kierowania egzekucji do majątku dłużnika i w ramach tego postępowania prowadzenia egzekucji z majątku osoby trzeciej. Sąd Najwyższy wskazał, że wierzyciel pauliański może prowadzić egzekucję z majątku osoby trzeciej, a wyrok pauliański stanowi tytuł wykonawczy.
Słowa kluczowe: skarga pauliańska, wierzyciel, dłużnik, postępowanie egzekucyjne, tytuł wykonawczy
dr Karolina Ochocińska
The author is an attorney at law, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7003-7488)
Creditor as a Participant in Execution Proceedings Concerning the Real Estate of a Third Person. Commentary on Resolution of the Supreme Court of 16 June 2021, III CZP 60/19
The resolution discussed in this commentary concerns an issue connected with actio pauliana. The resolution of the Supreme Court changes the previous line of case law related to the problem of the creditor seeking satisfaction from a third party’s assets. The change consists in a departure from the practice of directing the execution to the debtor’s property and, within this procedure, conducting the execution from the property of a third party. The Supreme Court has indicated that a creditor may conduct execution from a third party’s assets with the judgment issued in an actio pauliana as an enforcement title.
Keywords: actio pauliana, creditor, debtor, execution proceedings, enforcement title
Bibliografia / References
Góra-Błaszczykowska A., Orzeczenia w procesie cywilnym. Komentarz do art. 316–366 KPC, Warszawa 2020.
Grzegorczyk P., Zaspokojenie wierzyciela pauliańskiego z przedmiotu czynności fraudacyjnej, „Przegląd Sądowy” 2019/3.
Gutowski M. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz art. 353–626, red. M. Gutowski, Legalis 2022.
Haładyj K. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, Legalis 2017.
Jakubecki A., Uwagi o procesowych aspektach bezskuteczności i zaskarżania czynności upadłego w świetle nowelizacji prawa upadłościowego z 2015 r., „Państwo i Prawo” 2021/5.
Jakubecki A. [w:] Prawo upadłościowe i naprawcze. Komentarz, red. A. Jakubecki, F. Zedler, LEX 2011.
Janda P., Prawo upadłościowe. Komentarz, LEX 2020.
Jasińska M., Skarga pauliańska. Ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika. Komentarz do art. 527–534 KC i przepisów powiązanych (KRO, PrUp, KPC, KK), Legalis 2020.
Kunicki I., Przyłączenie się wierzyciela do podziału sumy uzyskanej z egzekucji na podstawie wyroku uwzględniającego skargę pauliańską. Glosa do postanowienia SN z dnia 12 grudnia 2012 r., III CZP 79/12, „Państwo i Prawo” 2014/4.
Machnikowski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Legalis 2021.
Naczyńska J. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna (art. 353–534), red. M. Fras, M. Habdas, LEX 2018.
Pałys J., Uprawniony do akcji pauliańskiej wobec masy upadłości osoby trzeciej – glosa, „Monitor Prawniczy” 2020/17.
Popiołek W. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz do art. 450–1088. Przepisy wprowadzające, red. K. Pietrzykowski, Legalis 2021.
Pyziak-Szafnicka M., Ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika, Warszawa 1995.
Pyziak-Szafnicka M., Wilejczyk M. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2018.
Wolak G. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Załucki, Legalis 2019.
dr hab. Jacek Izydorczyk
Autor jest profesorem w Katedrze Postępowania Karnego i Kryminalistyki na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7275-8150)
Obowiązek ścisłego i gwarancyjnego interpretowania przepisów Prawa bankowego oraz ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu – glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 13.10.2021 r., I KZP 1/21
Glosa dotyczy konsekwentnego stanowiska Sądu Najwyższego określającego, czym jest, a czym nie jest dowód rzeczowy w procedurze karnej. Dodatkowo autor przedstawia stanowisko organów ścigania oraz niekorzystne konsekwencje dla polskiego prawa i obywateli RP stanu, w którym ustawodawca nie tylko zmienia przepisy, ale wręcz „dostosowuje” takie przepisy do „oczekiwanej” przez ww. organy ścigania wykładni prawa.
Słowa kluczowe: przeciwdziałanie praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, rachunek bankowy, dowód rzeczowy, określoność prawa, postępowanie karne, prawo bankowe
dr hab. Jacek Izydorczyk
The author is a professor at the Department of Criminal Procedure and Criminology, Faculty of Law and Administration, University of Lodz, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7275-8150)
Obligation to Interpret the Provisions of the Banking Law and the Act on Counteracting Money Laundering and Terrorist Financing in a Strict and Guarantee-like Manner. Commentary on Resolution of the Supreme Court of 13 October 2021, I KZP 1/21
The Commentary deals with the consistent position of the Supreme Court, which defines what is and what is not physical evidence in criminal procedure. Additionally, the author presents the position of law enforcement agencies and the unfavourable consequences for Polish law and for citizens of the Republic of Poland of a state in which the legislator not only changes the provisions, but even ‘adjusts’ such provisions to the interpretation of the law ‘expected’ by the aforementioned law enforcement agencies.
Keywords: counteracting money laundering and terrorist financing, bank account, physical evidence, determinacy of law, criminal proceedings, banking law
Bibliografia / References
Duży J., Glosa do uchwały SN z dnia 13 października 2021 r., I KZP 1/21, „Prokuratura i Prawo” 2022/4.
Grzegorczyk T., Kodeks postępowania karnego, t. 1, Artykuły 1–467, Warszawa 2014.
Grzegorczyk T., Tylman J., Polskie postępowanie karne, Warszawa 2014.
Izydorczyk J., Stosowanie tymczasowego aresztowania w polskim postępowaniu karnym, Kraków 2002.
Kurowski M., Glosa do uchwały SN z dnia 13 października 2021 r., I KZP 1/21, „Prokuratura i Prawo” 2022/2.
dr hab. Magdalena Rzewuska
Autorka jest adiunktem w Katedrze Prawa Cywilnego i Prawa Prywatnego Międzynarodowego Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0718-7210)
Oddalenie przez sąd powództwa wniesionego przez prokuratora w sprawie o bezskuteczność uznania ojcostwa z uwagi na jego sprzeczność z zasadami współżycia społecznego – glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 27.02.2020 r., III CZP 56/19
W glosowanej uchwale Sąd Najwyższy uznał za dopuszczalne oddalenie powództwa prokuratora, które wytoczone zostało w sprawie o bezskuteczność uznania ojcostwa dokonanego po urodzeniu się dziecka, które poczęte zostało w następstwie procedury medycznie wspomaganej prokreacji, z uwagi na jego sprzeczność z zasadami współżycia społecznego. Autorka pozytywnie ustosunkowała się do tego stanowiska. Przytoczone zostały argumenty przemawiające za trafnością tezy sformułowanej przez Sąd Najwyższy.
Słowa kluczowe: bezskuteczność uznania ojcostwa, zasady współżycia społecznego, powództwo prokuratora
dr hab. Magdalena Rzewuska
The author is an assistant professor at the Chair of Civil Law and Private International Law, University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0718-7210)
Court Dismissing an Action Brought by a Public Prosecutor in a Case Relating to Ineffectiveness of Paternity Recognition Due to It Being Contrary to Principles of Community Life. Commentary on Resolution of the Supreme Court of 27 February 2020, III CZP 56/19
In the commented resolution, the Supreme Court found that it was admissible to dismiss a public prosecutor’s action, which was brought in the case concerning ineffectiveness of paternity recognition after the birth of a child conceived as a result of a medically assisted reproduction procedure, due to it being contrary to the principles of community life. The author positively assessed this position. Arguments in favour of the correctness of the thesis formulated by the Supreme Court are presented.
Keywords: ineffectiveness of paternity recognition, principles of community life, action of a public prosecutor
Bibliografia / References
Ciepła H., Nowelizacje kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z komentarzem, Warszawa 2010.
Domański M. [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. K. Osajda, red. tomu M. Domański, J. Słyk, Legalis 2020.
Gromek K., Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Warszawa 2020.
Haak H., Haak-Trzuskawska A., Pokrewieństwo i powinowactwo (pochodzenie dziecka, stosunki między rodzicami a dziećmi, przysposobienie). Komentarz do art. 617 –127 KRO oraz związanych z nimi regulacji KPC (art. 453–458, 579–589), Warszawa 2019.
Ignaczewski J., Pochodzenie dziecka i władza rodzicielska po nowelizacji. Art. 619–1136 KRO. Komentarz, Warszawa 2009.
Justyński T., Rodzinne i opiekuńcze prawo – legitymacja do wytoczenia powództwa o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa – oznaczenie ojcostwa przez mężczyznę, który nie jest biologicznym ojcem. Glosa do wyroku SN z dnia 19 kwietnia 2012 r., IV CSK 459/2011, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2015/4.
Kawałko A., Witczak H. [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2021.
Piasecki K. [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. K. Piasecki, Warszawa 2011.
Pietrzykowski K. [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2021.
Smyczyński T. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 12, Prawo rodzinne i opiekuńcze, red. T. Smyczyński, Warszawa 2011.
Sylwestrzak A., Komentarz do wybranych przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, LEX 2020.
Trębska B. [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. J. Wierciński, Warszawa 2014.
Tobiasz Nowakowski
Autor jest doktorantem w Szkole Doktorskiej Nauk Społecznych Uniwersytetu Łódzkiego (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0821-6901)
Wpływ odroczenia terminu wymagalności roszczenia na początek biegu terminu przedawnienia – glosa do uchwały składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 22.10.2021 r., III CZP 78/20
W komentowanej uchwale Sąd Najwyższy trafnie uznaje, że odroczenie terminu wymagalności roszczenia powoduje przesunięcie rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia. Na skutek umowy stron roszczenie traci cechę, o której stanowi art. 120 § 1 k.c. W konsekwencji przedawnienie zaczyna swój bieg dopiero wraz z nadejściem nowego terminu wymagalności. Autor popiera również stanowisko składu orzekającego, że art. 119 k.c. obejmuje wąsko rozumiany zakaz skracania lub przedłużania długości ustawowych terminów przedawnienia.
Słowa kluczowe: przedawnienie, wymagalność, odroczenie wymagalności, zasada autonomii woli
Tobiasz Nowakowski
The author is a PhD student at the Doctoral School of Social Sciences, University of Lodz, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0821-6901)
The Impact of an Extension of Claim Maturity Date on the Beginning of the Limitation Period. Commentary on Supreme Court Resolution of 22 October 2021, III CZP 78/20
In the commented resolution, the Supreme Court correctly holds that an extension of a claim’s maturity date results in postponing the beginning of the limitation period. As a result of a contract between the parties, the claim loses the feature specified in Article 120(1) of the Civil Code. Consequently, the limitation period begins to run only from the new maturity date. The author also supports the position of the adjudicating panel that Article 119 of the Civil Code comprises a narrowly understood prohibition of shortening or extending the statutory limitation periods.
Keywords: limitation, maturity, extension of maturity date, freedom of contract
Bibliografia / References
Giaro M., Wpływ umownego odroczenia wymagalności roszczenia już wymagalnego na początek biegu przedawnienia, „Przegląd Sądowy” 2017/5.
Kurowski W. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna (art. 353–534), red. M. Habdas, M. Fras, Warszawa 2018.
Łolik M., Wpływ odroczenia terminu spełnienia świadczenia na bieg przedawnienia – glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 11.09.2020 r., III CZP 88/19, „Glosa” 2022/1.
Mataczyński M., Saczywko M. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–352, red. M. Gutowski, Warszawa 2021.
Piasecki K. [w:] Kodeks cywilny z komentarzem, t. 1, red. J. Winiarz, Warszawa 1989.
Pyziak-Szafnicka M. [w:] Kodeks cywilny. Część ogólna. Komentarz, red. M. Pyziak-Szafnicka, P. Księżak, Warszawa 2014.
Pyziak-Szafnicka M. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2014.
Rycko N. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, cz. 2, Część ogólna (art. 56–125), red. J. Gudowski, Warszawa 2021.
Szlęzak A., Odroczenie terminu wymagalności roszczenia a początek biegu jego przedawnienia – glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 11.09.2020 r., III CZP 88/19, „Glosa” 2022/2.
Wiśniewski T. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. III, Zobowiązania. Część ogólna, red. J. Gudowski, Warszawa 2018.
Zakrzewski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Część ogólna (art. 1–125), red. M. Habdas, M. Fras, Warszawa 2017.
Sandra Hadrowicz
Autorka jest doktorantką w Szkole Doktorskiej Nauk Społecznych, Uniwersytet Warszawski (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0967-9529)
Roszczenie o restytucję pieniężną a sprzedaż uszkodzonego pojazdu – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 10.06.2021 r., IV CNPP 1/21
W dotychczasowym orzecznictwie Sądu Najwyższego dominowało stanowisko, że poszkodowany może żądać od ubezpieczyciela z tytułu ubezpieczenia OC wypłaty odszkodowania w wysokości kosztów potrzebnych do przywrócenia stanu poprzedniego (tzw. restytucja pieniężna). Roszczenie to miało przysługiwać poszkodowanemu nawet, gdy zbył on uszkodzony przedmiot bez dokonywania naprawy. Zapatrywanie odmienne zostało wyrażone w glosowanym wyroku. W orzeczeniu tym wskazano, że istnieją racje przemawiające na rzecz stanowiska, zgodnie z którym żądanie restytucji pieniężnej jest wyłączone, gdy naprawa jest już niemożliwa, co ma miejsce np. w razie zbycia pojazdu w stanie uszkodzonym. Wyrok Sądu Najwyższego stanowi wyraz pogłębionej refleksji nad dopuszczalnymi granicami restytucji pieniężnej.
Słowa kluczowe: metoda kosztorysowa, restytucja pieniężna, naprawienie szkody, przywrócenie stanu poprzedniego, ubezpieczenie OC
Sandra Hadrowicz
The author is a PhD student at the Doctoral School of Social Sciences, University of Warsaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0967-9529)
Claim for Monetary Restitution in the Context of Sale of Damaged Vehicle. Commentary on Supreme Court Judgment of 10 June 2021, IV CNPP 1/21
The prevailing view in the previous case law of the Supreme Court was that the injured party could claim from the insurer providing third-party liability insurance the payment of a compensation equal to the costs needed to restore the previous condition (so-called monetary restitution). The injured party was to be entitled to make such a claim even if he/she sold the damaged object without repairing it. A different view was expressed in the judgment under review, which indicates that there are reasons in favour of the view that a claim for monetary restitution is excluded when the repair is no longer possible, which is the case, for example, if the damaged vehicle is sold. The judgment of the Supreme Court reflects an in-depth reflection on the permissible limits of monetary restitution.
Keywords: estimate-based (loss adjustment) method, monetary restitution, reparation of damages, restoring the previous condition, (third-party) liability insurance
Bibliografia / References
Banaszczyk Z. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz do art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Legalis 2020.
Baranek R., Realizacja zasady pełnego odszkodowania w przypadku uszczerbku powstałego w rzeczy używanej, „Monitor Prawniczy” 2008/3.
Brieskorn K., Vertragshaftung und responsabilite contractuelle. Ein Vergleich zwischen deutschen und franzoesischem Recht mit Blick auf das Vertragsrecht in Europa, Tübingen 2010.
Czachórski W., Ustalenie wysokości odszkodowania według przepisów kodeksu zobowiązań. (Przyczynek do art. 158 § 1 kodeksu), „Nowe Prawo” 1958/4.
Fikentscher W., Heinemann A., Schuldrecht Allgemeiner und Besonderer Teil, Berlin 2017.
Flume J.W. [w:] BeckOK BGB, red. W. Hau, R. Poseck, Beck Online 2021.
Fuchs M., Pauker W., Delikts- und Schadensersatzrecht, Heidelberg–Dordrecht–London–New York 2012.
Janiszewska B., O zakresie odpowiedzialności ubezpieczyciela w razie uszkodzenia pojazdu, „Monitor Prawniczy” 2012/15.
Jastrzębski J., O granicach kompensacji [w:] Odpowiedzialność odszkodowawcza, red. J. Jastrzębski, Warszawa 2007.
Kaliński M., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 12 stycznia 2006 r. (II CK 327/05) w sprawie: podatek VAT a odszkodowanie ubezpieczeniowe, „Prawo Asekuracyjne” 2009/1.
Kaliński M., O wadliwej obiektywizacji szkody, „Studia Iuridica” 2007/47.
Kaliński M., Szkoda na mieniu i jej naprawienie, Warszawa 2014.
Kaliński M., Glosa do uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2007 r. (III CZP 150/06), „Prawo Asekuracyjne” 2008/2.
Kolbinger M., Restitution und Kompensation bei Sachschaden, Berlin 2005.
Kondek J. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. serii K. Osajda, red. t. IIIA W. Borysiak, Legalis 2021.
Krajewski M., Szkoda na mieniu wynikająca z wypadków komunikacyjnych, Warszawa 2017.
Lackoroński B. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. serii K. Osajda, red. t. IIIA W. Borysiak, Legalis 2021.
Li Ch., Die Zahlung der fiktiven Herstellungskosten gemäß § 249 Abs. 2 S. 1 BGB, München 2007.
Magnus U., Schaden und Ersatz, Tübingen 1987.
Picker U., Die Naturalrestitution durch den Geschadigten, Tübingen 2003.
Sepełowski M., Stosowanie tzw. metody kosztorysowej przy ustalaniu wysokości odszkodowania z ubezpieczenia OC za szkodę na mieniu, „Monitor Prawniczy” 2018/1.
Sinkiewicz A., Pojęcie i rodzaj szkody w polskim prawie cywilnym, „Rejent” 1998/2.
Szpunar A., Ustalenie odszkodowania w prawie cywilnym, Warszawa 1975.
Szpunar A., Zasada pełnego odszkodowania w prawie cywilnym, „Państwo i Prawo” 1973/5.
Teichmann A. [w:] Bürgerliches Gesetzbuch, red. O. Jauernig, Beck Online 2021.
Wojtkowiak M., Problemy w likwidacji szkody w pojeździe z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, „Wiadomości Ubezpieczeniowe” 2010/1.
Żak J., Szczypiński W., VAT przy wypłacie odszkodowania metodą kosztorysową, „Prawo Asekuracyjne” 2007/3.
Tomasz Kolanowski
Autor jest sędzią Naczelnego Sądu Administracyjnego (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0439-4241)
Opodatkowanie obrotu kryptowalutami – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 12.07.2022 r., II FSK 3094/19
Opodatkowanie podatkiem dochodowym obrotu kryptowalutami budziło wiele wątpliwości interpretacyjnych. Początkowo brak było szczegółowej regulacji w tym zakresie. Przyjmowano, że obrót kryptowalutami może być opodatkowany jako przychód z działalności gospodarczej z uwagi na wypełnienie przesłanek definicji działalności gospodarczej wynikającej z przepisów ustawy z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2016 r. poz. 2032). Problemem było natomiast przesądzenie, czy osoby, które prowadziły działalność obrotu kryptowalutami, mogły korzystać z preferencyjnego opodatkowania na podstawie ustawy z 20.11.1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. z 2016 r. poz. 2180 ze zm.). Naczelny Sąd Administracyjny w wyrokach z 12.07.2022 r., II FSK 3094/19 oraz z 4.08.2022 r., II FSK 3150/19, przesądził, że obrót ten podlega wyłączeniu z opodatkowania preferencyjnymi stawkami. Uznał bowiem, że – co wynika z przedstawionego uzasadnienia pierwszego z wymienionych wyroków – działalność obrotu kryptowalutami mieści się w zakresie „usług pośrednictwa finansowego”, a te podlegają wyłączeniu ze zryczałtowanego opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Słowa kluczowe: podatek dochodowy od osób fizycznych, kryptowaluty, działalność gospodarcza, usługi pośrednictwa finansowego
Tomasz Kolanowski
The author is a judge of the Supreme Administrative Court of Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0439-4241)
Taxation of Trading in Cryptocurrencies. Judgment of the Supreme Administrative Court of 12 July 2022, II FSK 3094/19. Decision of the Quarter
Income tax treatment of cryptocurrency trading has raised many interpretative questions. Initially, there was no detailed regulation in this area. It was assumed that trading in cryptocurrencies could be taxed as business income as it met the criteria of the definition of business activity under the Act of 26 July 1991 on Personal Income Tax (Polish journal of laws Dz. U. 2016, item 2032). The problem, however, was to determine whether those who engaged in cryptocurrency trading activities could benefit from preferential taxation under the Act of 20 November 1998 on Flat-Rate Income Tax on Certain Income Earned by Natural Persons (Dz. U. 2016, item 2180, as amended). The Supreme Administrative Court in its judgments of 12 July 2022, II FSK 3094/19 and of 4 August 2022, II FSK 3150/19, determined that this turnover falls outside the scope of taxation at preferential rates. This is because the Court held that, as is clear from the justification of the first judgment above, the activity of trading in cryptocurrencies falls within the scope of ‘financial intermediation services’, which are not covered by flat-rate personal income tax.
Keywords: personal income tax, cryptocurrencies, business activity, financial intermediation services
Sławomir Szejna
Autor jest doktorantem na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4219-5884)
Nabycie spadku z zagranicy a powstanie obowiązku podatkowego w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn – glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6.02.2020 r., II FSK 697/18
Analizowana problematyka ma nie tylko charakter teoretyczny, lecz przede wszystkim praktyczny. Prawidłowe ustalenie (odkodowanie) znaczenia pojęcia „przyjęcie spadku” jest niezbędne dla ustalenia chwili powstania obowiązku podatkowego (art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z 28.07.1983 r. o podatku od spadków i darowizn), a w konsekwencji ustalenia początku terminu przedawnienia roszczenia podatkowego, gdyż zobowiązanie podatkowe nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy (art. 68 § 1 ustawy z 29.08.1997 r. – Ordynacja podatkowa). Glosowane orzeczenie zasługuje dodatkowo na uwagę, gdyż porusza kwestie związane z występującymi w orzecznictwie i doktrynie problemami z wykładnią przepisów prawa podatkowego (tj. art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn) w przypadku, gdy do otwarcia spadku i przeprowadzenia postępowania spadkowego doszło w kraju, w którym nie jest znana instytucja „przyjęcia spadku” obowiązująca w prawie polskim (np. w Australii).
Słowa kluczowe: przyjęcie spadku, obowiązek podatkowy, prawo australijskie, spadkobierca, stan faktyczny zamknięty
Sławomir Szejna
The author is a PhD student at the Faculty of Law and Administration, University of Silesia in Katowice, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4219-5884)
Acquisition of Inheritance from Abroad in the Context of Duty to Pay Tax Arising Within the Meaning of Article 6(1)(1) of the Act on Inheritance and Gifts Tax. Commentary on Judgment of the Supreme Administrative Court of 6 February 2020, II FSK 697/18
The presented analysis concerns not only theoretical, but, above all, practical issues. It is necessary to correctly determine (decode) the meaning of the concept of ‘acceptance of inheritance’ to determine the moment when the duty to pay tax arises (Article 6(1)(1) of the Act on Inheritance and Gifts Tax – AIGT), and consequently – to determine the beginning of the limitation period for a tax claim, as the tax liability does not arise if the decision assessing this liability was delivered after three years counting from the end of the calendar year in which the duty to pay tax arose (Article 68(1) of the Act of 29 August 1997 – Tax Ordinance).The commented judgment deserves the more attention because it touches upon issues related to problems with the interpretation of tax law provisions (i.e., Article 6(1)(1) AIGT) in case law and legal scholarship in the event that the inheritance was opened and inheritance proceedings were conducted in the country where the institution of ‘acceptance of inheritance’, which exists in Polish law, is unknown (e.g., in Australia).
Keywords: acceptance of inheritance, duty to pay tax, Australian law, heir, closed facts of the case
Bibliografia / References
Atkinson T.A., Brief History of English Testamentary Jurisdiction, „Missouri Law Review” 1943/2.
Barlow F. i in., Williams on Wills, Third Supplement to Ninth Edition, LexisNexis 2012.
Borkowski A., Textbook on succession, Oxford–New York 2002.
Breslauer W., The Private International Law of Succession in England, America and Germany, London 1937.
Davies M., Bell A., P. Le Gay Brereton, Nygh’s Conflict of Laws in Australia, Australia 2014.
de Groot J., McQueency K., Australia [w:] International Succession, red. L. Garb, J. Wood, Oxford 2010.
Dörner H. [w:] J. von Staudingers Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, red. J. Kropholler, Berlin 2000.
Dzienis P., Wpływ przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza na przebieg egzekucji sądowej, „Białostockie Studia Prawnicze” 2017/4.
Górecki J., Statut spadkowy w postępowaniu dotyczącym podatku od spadku. Glosa do wyroku NSA z dnia 16 maja 2019 r., II FSK 1811/18, „Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego” 2021, t. 29.
Graveson R.W., The Conflict of Laws, London 1965.
Hiram H., New Developments in UK Succession Law, „Electronic Journal of Comparative Law” 2006/12.
Kerridge R. i in., Parry & Kerridge, The law of succession, London 2016.
Kerridge R., Testamentary Formalities in England and Wales [w:] Comparative Succession Law, t. 1, Testamentary Formalities, red. K. G C Reid, M. de Waal, R. Zimmermann, Oxford–New York 2011.
Kozioł A., System administracji spadku w porządkach prawnych państw kręgu anglosaskiego, „Rejent” 2006/2.
Macierzyńska-Franaszczyk E., Prawo właściwe dla odpowiedzialności za długi spadkowe według rozporządzenia spadkowego [w:] Nowe europejskie prawo spadkowe, red. M. Pazdan, J. Górecki, Warszawa 2015.
Mankowski P. [w:] Ch. von Bar, P. Mankowski, Internationales Privatrecht, t. 1, Allgemeine Lehren, München 2003.
Nita A., Moment powstania obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn w przypadku nabycia spadku z Australii. Glosa do wyroku NSA z dnia 6 lutego 2020 r., II FSK 697/18, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2021/4.
Osajda K., Ustanowienie spadkobiercy w testamencie w systemach prawnych „common law” i „civil law”, Warszawa 2009.
Partyk A., Brytyjskie systemy ochrony osób bliskich spadkodawcy a prawo polskie. Studium prawnoporównawcze, Kraków 2020.
Pazdan J., Umowy dotyczące spadku w rozporządzeniu spadkowym Unii Europejskiej, Warszawa 2018.
Pazdan M., Aspekty kolizyjnoprawne odpowiedzialności za długi spadkowe, „Rejent” 2017/9.
Pazdan M., Prawo prywatne międzynarodowe, Warszawa 2008.
Pazdan M., Prywatnoprawny stan faktyczny zamknięty jako kwestia wstępna dla sprawy podatkowej. Glosa do wyroku NSA z dnia 6 lutego 2020 r., II FSK 697/18, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2021/12.
Pazdan M., Stany faktyczne zamknięte z kolizyjnego punktu widzenia [w:] Ius civile vigilantibus scriptum est. Księga Jubileuszowa Profesora Adama Olejniczaka, red. J. Haberko, J. Grykiel, K. Mularski, Warszawa 2022, Legalis.
Rabel E., The Conflict of Laws. Comparative Study, t. 4, Ann Arbor 1958.
Sawyer C., Spero M., Succession, Wills and Probate, London–New Jork 2015.
Sznajder K., Substytucja i ekwiwalencja pojęć w prawie prywatnym międzynarodowym – rezolucja przyjęta podczas 73. Sesji Instytutu Prawa Międzynarodowego w dniu 27 października 2007 r., „Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego” 2009, t. 4.
Thorn K., von Hoffmann B., Internationales Privatrecht, München 2007.
Wood J., Smith H., England and Wales [w:] International Succession, red. L. Garb, J. Wood, Oxford 2010.
Załucki M., Wydziedziczenie w prawie polskim na tle porównawczym, Warszawa 2010.
Katarzyna Karpacka
Autorka jest doktorantką w Szkole Doktorskiej Nauk Społecznych Uniwersytetu Łódzkiego
Legitymacja procesowa w sprawie odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość. Źródło interesu prawnego z art. 28 k.p.a. – glosa do uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z 30.06.2022 r., I OPS 1/22
Glosowana uchwała porusza istotne zagadnienia źródła interesu prawnego w postępowaniu administracyjnym oraz charakteru publicznoprawnego wierzytelności odszkodowawczej za odjęcie prawa własności nieruchomości, jak również wynikającej z tego zbywalności tego roszczenia. Sąd uznał, że cesjonariuszowi nie przysługuje interes prawny w postępowaniu w sprawie odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość, a sama wierzytelność ma charakter publicznoprawny, co wpływa na możliwość jej zbycia. Z kolei analiza unormowań ustawowych i konstytucyjnych doprowadziła autorkę glosy do przeciwnego wniosku.
Słowa kluczowe: interes prawny, charakter prawny roszczenia odszkodowawczego, przelew wierzytelności
Katarzyna Karpacka
The author is a PhD student at the Doctoral School of Social Sciences, University of Lodz, Poland
Locus Standi to Claim Compensation for Expropriated Real Estate. The Source of the Legal Interest under Article 28 of the Code of Civil Procedure. Commentary on Resolution of the Supreme Administrative Court of 30 June 2022, I OPS 1/22
The commented resolution addresses important issues such as the source of the legal interest in civil proceedings, the public-law nature of a claim for damages for depriving a person of property ownership, and the transferability of this claim as a result. The court ruled that the assignee has no legal interest in proceedings relating to compensation for expropriated real estate, and that the claim itself has a public-law character, which affects the possibility of its transfer. An analysis of statutory and constitutional regulations, on the other hand, led the commentator to the opposite conclusion.
Keywords: locus standi to sue, legal interest, legal nature of a claim for damages, assignment of receivables
Bibliografia / References
Adamiak B. [w:] J. Borkowski, B. Adamiak, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 1996.
Grzegorczyk P., Legitymacja procesowa – pojęcie, funkcje i reżim procesowy, „Przegląd Sądowy” 2020/2.
Łętowska E. [w:] System prawa cywilnego, t. 3, cz. 1, Prawo zobowiązań – część ogólna, Ossolineum 1981.
Kiełkowski T., Sprawa administracyjna, Kraków 2004.
Wolanin M. [w:] J. Jaworski, A. Prusaczyk, A. Tułodziecki, M. Wolanin, Ustawa o gospodarce nieruchomościami. Komentarz, Warszawa 2011.
Woś T., Wywłaszczenie nieruchomości i ich zwrot, Warszawa 2010.
Zdyb M., Prawny interes jednostki w sferze materialnego prawa administracyjnego, Lublin 1991.
Zimmerman J., Konstrukcja interesu prawnego w sferze działań Naczelnego Sądu Administracyjnego [w:] Gospodarka, administracja, samorząd, red. H. Olszewski, B. Popowska, Poznań 1997.
Żukowski L., Kodeks postępowania administracyjnego. Ustawa o Naczelnym Sądzie Administracyjnym. Komentarz, Warszawa 1999.
prof. dr hab. Marek Kolasiński
Autor jest kierownikiem Katedry Prawa Międzynarodowego i Europejskiego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz of counsel w Kancelarii Sołtysiński Kawecki & Szlęzak (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2213-5654)
Nieważność tarczy prywatności a ewolucja prawa antymonopolowego i regulacji sektorowej rynków cyfrowych – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 16.07.2020 r., C-311/18, Data Protection Commissioner przeciwko Facebook Ireland Limited i Maximillianowi Schremsowi
Autor przedstawia wyrok Trybunału Sprawiedliwości w sprawie Schrems II, w którym stwierdzono nieważność tzw. Tarczy Prywatności. W glosie zbadano jurydyczną poprawność tego rozstrzygnięcia oraz przedstawiono reakcje na niego europejskich organów ochrony danych osobowych i przedsiębiorców. Podjęto również próbę scharakteryzowania współzależności istniejących między glosowanym orzeczeniem a tendencją do zaostrzania polityki egzekwowania prawa antymonopolowego na rynkach cyfrowych i podejmowaniem działań legislacyjnych, zmierzających do poddania ich regulacji sektorowej. Autor pozytywnie ocenia treść badanego wyroku i konkluduje, że kwestia transatlantyckiego przepływu danych będzie budziła napięcia w długim okresie. Podkreśla przy tym, że nie ma podstaw do stawiania instytucjom unijnym zarzutów protekcjonizmu.
Słowa kluczowe: Tarcza Prywatności, prawo antymonopolowe, Akt o Rynkach Cyfrowych, Schrems II
prof. dr hab. Marek Kolasiński
The author is head of the Department of International and European Law, Faculty of Law and Administration, Nicolaus Copernicus University in Torun, Poland, and an of counsel at Sołtysiński Kawecki & Szlęzak law firm (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2213-5654)
Invalidity of the Privacy Shield and Evolution of Antitrust Law and Sectoral Regulation of Digital Markets. Commentary on Judgment of the Court of Justice of 16 July 2020, C-311/18, Data Protection Commissioner v. Facebook Ireland Limited and Maximillian Schrems
The author presents the judgment of the Court of Justice in the Schrems II case, in which the so-called Privacy Shield was declared invalid. The commentary examines the jurisprudential correctness of this ruling and discusses reactions to it from European data protection authorities and businesses. An attempt is also made to characterize the interdependence between this ruling and the trend of tightening antitrust law enforcement policy in digital markets and taking legislative action with the intention to subject these markets to sectoral regulation. The author provides a positive assessment of the contents of the commented judgment and concludes that the issue of trans-Atlantic data flows will raise tensions in the long term, though he stresses that there are no grounds for accusing EU institutions of protectionism.
Keywords: Privacy Shield, antitrust law, Digital Markets Act, Schrems II
Bibliografia / References
Antani R., The Resistance of Memory: Could the European Union’s Right to be Forgotten Exist in the United States?, „Berkeley Technology Law Journal” 2015, t. 30.
Cooper J.C., Privacy and Antitrust: Underpants Gnomes, the First Amendment, and Subjectivity, „George Mason Law Review” 2013/4.
Davies P., All you need to know about the European Union’s new Data Act and how it will affect Big Tech, https://www.euronews.com/next/2022/02/23/all-you-need-to-know-about-the-european-union-s-new-data-act-and-how-it-will-affect-big-te (dostęp: 29.09.2022 r.).
Shead S., Meta says it may shut down Facebook and Instagram in Europe over data-sharing dispute, https://www.cnbc.com/2022/02/07/meta-threatens-to-shut-down-facebook-and-instagram-in-europe.html (dostęp: 29.09.2022 r.).
Sirota D., Data Privacy Day: Here’s What The EU’s Schrems II Decision Means For US Companies; https://www.forbes.com/sites/forbestechcouncil/2021/02/17/data-privacy-day-heres-what-the-eus-schrems-ii-decision-means-for-us-companies/ (dostęp: 29.09.2022 r.).
Turrecha L., What Schrems II Means for US Tech Startups, https://medium.com/privacy-technology/what-schrems-ii-means-for-us-tech-startups-d68452385642 (dostęp: 29.09.2022 r.).
Zalnieriute M., Data Transfers after Schrems II: The EU-US Disagreements over Data Privacy and National Security, „Vanderbilt Journal of Transnational Law” 2022/1.
