Funkcja ustrojowa regionalnych izb obrachunkowych
prof. dr hab. Joanna M. Salachna
jest radcą prawnym, kierownikiem Katedry Prawa i Administracji na Wydziale Nauk Społecznych i Humanistycznych w Państwowej Wyższej Szkole Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży
Funkcja ustrojowa regionalnych izb obrachunkowych
Regionalne izby obrachunkowe funkcjonują w Polsce od przeszło 25 lat. Dotychczasowa działalność izb i jej oddziaływanie na prowadzenie samorządowej gospodarki finansowej są wysoko oceniane przez przedstawicieli zarówno doktryny, jak i judykatury. Podnosi się często przy tym, że choć przyjęte w polskim ustawodawstwie rozwiązania nawiązują do obcych wzorców (przede wszystkim francuskich), są od nich lepsze, ponieważ regionalne izby obrachunkowe nie tylko dobrze wywiązują się z nałożonych na nie zadań nadzorczych i kontrolnych, lecz także – co szczególnie istotne – nie generują konfliktów z samorządami. Tak zarysowany stan mógłby wskazywać, że brak jest problematycznych kwestii w odniesieniu do rozwiązań prawnych w tym względzie. Jednak tak nie jest, a przynajmniej nie do końca. Określone dyskusyjne czy wręcz sporne zagadnienia dotyczące działalności RIO mają różną naturę (dogmatyczną, doktrynalną, funkcjonalną). Ich rozpatrywanie nie może wszakże abstrahować od wytycznych konstytucyjnych dotyczących zarówno samych izb (ich funkcji ustrojowej), jak i jednostek samorządu terytorialnego, w tym określonych gwarancji ich samodzielności. Dopiero ich łączne rozpoznanie wyznacza ramy i zasady sprawowania nadzoru przez izby oraz wskazuje możliwe warianty rozwiązań w tym zakresie, które nie zawsze muszą się pokrywać z dotychczasową praktyką. Wydaje się, że perspektywa ponad ćwierćwiecza działalności polskich regionalnych izb obrachunkowych jest doskonałą okazją do prezentacji rozważań w tym przedmiocie.
Słowa kluczowe: regionalne izby obrachunkowe, nadzór nad samorządem terytorialnym, sprawy finansowe samorządu terytorialnego, kontrola działalności samorządu terytorialnego
Constitutional function of regional chambers of audit
Regional chambers of audit have been operating in Poland for over 25 years. The activities of the chambers to date and their impact on local authority financial management are highly appreciated by representatives of both the legal doctrine and the judicature. It is also frequently mentioned that, while the solutions accepted in the Polish legislature relate to foreign (primarily French) models, they are better than them because the regional chambers of audit not only perform the supervisory and audit tasks set for them well but they also do not generate conflicts with local authorities, which is particularly important. The situation described in this way could suggest that there are no problematic issues regarding legal solutions in this respect. However, this is not so, or at least not entirely. Certain debatable or even contentious issues regarding the activities of the regional chambers of audit are of a different nature (dogmatic, doctrinal or functional). However, their review cannot be considered inseparable from the constitutional guidelines on both the chambers themselves (their constitutional functions) and the local authority units, including certain guarantees of their independence. Only their joint examination sets the framework and principles of supervision by the chambers and indicates possible variants of solutions in this respect, which do not always need to coincide with the practice to date. It appears that the hindsight of over 25 years of operation of the Polish regional chambers of audit is an excellent opportunity to present solutions on this.
Keywords: regional chambers of audit, supervision of local authorities, financial affairs of the local authority, audit of the activities of the local authority
Bibliografia:
Borodo A., Z problematyki prawnej środków nadzorczych stosowanych przez regionalne izby obrachunkowe [w:] Samorząd, finanse, nadzór i kontrola. XX-lecie regionalnych izb obrachunkowych, red. R.P. Krawczyk, M. Stec, Warszawa 2013
Dębowska-Romanowska T., Prawo finansowe – część konstytucyjna wraz z częścią ogólną, Warszawa 2010
Krawczyk R.P., Status ustrojowo-prawny regionalnych izb obrachunkowych [w:] 15 lat funkcjonowania regionalnych izb obrachunkowych jako organów nadzoru i kontroli gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego, red. J. Małecki, R. Hauser, Z. Janku, Poznań 2007
Kurowski L., Ruśkowski E., Sochacka-Krysiak H., Kontrola finansowa w sektorze publicznym, Warszawa 2000
Salachna J.M., Główne problemy prawne funkcjonowania regionalnych izb obrachunkowych w Polsce, „Finanse Komunalne” 2009/6
Sarnecki P. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 4, red. Garlicki, Warszawa 2005
Srocki S., Kompetencje nadzorcze regionalnych izb obrachunkowych [w:] Regionalne izby obrachunkowe w Polsce w latach 1993–2003, red. B. Cybulski, S. Srocki, Wrocław 2003
Stec M., Prawno-ustrojowa pozycja regionalnych izb obrachunkowych w systemie władz publicznych w Polsce [w:] Regionalne izby obrachunkowe. Charakterystyka ustrojowa i komentarz do ustawy, red. M. Stec, Warszawa 2010
prof. dr hab. Beata Zofia Filipiak
jest profesorem zwyczajnym na Uniwersytecie Szczecińskim na Wydziale Nauk Ekonomicznych i Zarządzania
ORCID ID: 0000-0002-5480-5264
Dylematy wyboru instrumentu dłużnego w świetle nowych zmian indywidualnego wskaźnika zadłużenia
Sytuacja finansowa oraz realizacja zadań bieżących i inwestycyjnych powodują, że w jednostkach samorządu terytorialnego pojawiają się liczne dylematy dotyczące zarówno celowości zaciągnięcia długo, jak i wyboru instrumentu dłużnego. Celem artykułu jest wskazanie na zasady wyboru instrumentu dłużnego w świetle zaistniałych zmian systemowych oraz projektowanych rozwiązań. Autorka omawia w artykule przesłanki podejmowania kierunkowych decyzji w obszarze wyboru instrumentu dłużnego. Tym samym wskazuje na prawidłowość przebiegu procesu decyzyjnego w tym zakresie. Ponadto zaprezentowano problemy związane z istniejącym poziomem zadłużenia w świetle ograniczeń indywidualnego wskaźnika zadłużenia oraz wskazano na konsekwencje zastosowania niestandardowych instrumentów dłużnych. Autorka przedstawia również zmiany w indywidualnym wskaźniku zadłużenia, mające na celu ograniczenie możliwości zwiększenia nielimitowanego zadłużenia.
Słowa kluczowe: dług, limitacja zadłużenia, instrumenty dłużne, jednostka samorządu terytorialnego
Dilemmas of selecting a debt instrument in the light of the new changes in the individual debt ratio
The financial situation, as well as the performance of current and investment tasks results in numerous dilemmas arising in local authority units regarding both the expediency of incurring a debt and the choice of debt instrument. The objective of the article is to specify the rules for choosing the debt instrument in the light of the systemic changes and proposed solutions. The article presents a discussion of the premises for making directional decisions regarding the choice of debt instrument. Similarly, it indicates the correctness of the decision-making process in this respect. Furthermore, it presents problems related to the existing level of indebtedness in the light of the limitations of the individual debt ratio and identifies the consequences of using non-standard debt instruments. The authoress also discusses changes in the individual debt ratio which have the objective of reducing the ability to increase the unrestricted debt.
Keywords: debt, debt reduction, debt instruments, local authority unit
Bibliografia:
Borodo A., Niektóre współczesne problemy prawne finansów samorządu terytorialnego w Polsce, „Samorząd Terytorialny” 2004/6
Dylewski M., Filipiak B., Ryzyko w działalności jednostek samorządu terytorialnego w nowych uwarunkowaniach prawnych, „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego” 2013/7
Dylewski M., Problemy wykorzystania WPF w zarządzaniu finansami jednostki samorządu terytorialnego, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach” 2016/273
Filipiak B., Finanse samorządowe. Nowe wyzwania bieżące i perspektywiczne, Warszawa 2011
Filipiak B., Kierunki zarządzania ryzykiem dotyczącym państwowego długu publicznego [w:] Ryzyko w finansach i bankowości, red. B. Filipiak, M. Dylewski, Warszawa 2010
Filipiak B., Strategie finansowe jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2008
Ostaszewski J. (red.), Finanse, Warszawa 2013
Jastrzębska M., Identyfikacja czynników ryzyka w procesie zarządzania ryzykiem w jednostkach samorządu terytorialnego [w:] Dylematy i wyzwania finansów publicznych, red. T. Juja, Poznań 2010
Kamiński A., Finansowanie dłużne w jednostkach samorządu terytorialnego, Warszawa 2012
Kamiński A., Realność parametrów finansowania i zadłużenia w wieloletniej prognozie finansowej. „Finanse Komunalne” 2016/11
Kata R., Ryzyko finansowe w kontekście zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego w Polsce, „Optimum. Studia Ekonomiczne” 2015/4(76)
Kik I., Marona B., Nalepka A., Wykorzystanie środków zwrotnych na realizację inwestycji gmin w województwie małopolskim, „Zeszyty Naukowe UEK” 2016/8
Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych (2015–2018), Sprawozdania z działalności regionalnych izb rachunkowych i wykonania budżetu przez JST za lata 2014–2017, https://www.rio.gov.pl/modules.php?op=modload&name=HTML&file=index&page=publ_sprawozdania (dostęp: 12.08.2018 r.).
Maćkowiak E., Rachunkowość kreatywna a rachunkowość agresywna – próba poprawy wyniku finansowego jednostki gospodarczej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 855. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia” 2015/74(2)
Marchewka-Bartkowiak K., Reguły fiskalne w warunkach kryzysu finansów publicznych, „Ekonomia i Prawo” 2012/3(10)
Marchewka-Bartkowiak K., Reguły fiskalne, „Studia BAS” 2010/7(32)
Mączyńska E., Nieuczciwych metod księgowych nie powinno się określać kreatywnie, „Rzeczypospolita” z 9.08.2002 r.
Milczarek M., Wpływ współczesnego kryzysu ekonomicznego na stan finansów publicznych państw Grupy Wyszehradzkiej, „Ekonomia” nr 23(2), „Acta Universitatis Wratislaviensis” 2017/3770
Niestandardowe instrumenty finansowania potrzeb budżetowych jednostek samorządu terytorialnego, Łódź 2016
Patrzałek L., Kryteria wyboru i uwarunkowania wykorzystania zwrotnych źródeł finansowania jednostki samorządu terytorialnego [w:] Gospodarka finansowa jednostki samorządu terytorialnego. Zagadnienia wybrane, red. L. Patrzałek, Poznań 2010
Pismo Ministra Finansów do Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu nr ST1.4700.2.2018 z 19.04.2018 r. w sprawie konsultacji projektu nowej wersji projektu ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw wraz z projektem i uzasadnieniem.
Poniatowicz M., Salachna J.M., Perło D., Efektywne zarządzanie długiem w jednostce samorządu terytorialnego, Warszawa 2010
Prostak R., Rzecz o sprawiedliwości. Komunitarystyczna krytyka współczesnego liberalizmu amerykańskiego, Kraków 2004
Salachna J.M., Czy prawna regulacja w zakresie wieloletniej prognozy finansowej ma sens?, „Finanse Komunalne” 2016/11
Sierak J., Finansowanie inwestycji dotacjami unijnymi a wielkość zadłużenia gmin i miast na prawach powiatu, „Roczniki Nauk Społecznych” 2017/3
Walzer M., Spheres of Justice: A Defense of Pluralism and Equality. Basic Books, New York 1998, https://www.researchgate.net/publication/37596396_Review_of_Spheres_of_Justice_A_Defense_of_Pluralism_and_Equality_by_Michael_Walzer (dostęp: 22.08.2018 r.)
dr hab. Marek Dylewski, prof. nadzw.
jest skarbnikiem województwa zachodniopomorskiego oraz profesorem w Wyższej Szkole Bankowej w Poznaniu na Wydziale Finansów i Bankowości.
ORCID ID: 0000-0003-0168-2798
Zadania zlecone z zakresu administracji rządowej w jednostkach samorządu terytorialnego – wybrane zagadnienia
Problematyka finansowania zadań zleconych z zakresu administracji rządowej realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego jest wciąż otwarta. Dotychczas nie rozwiązano tego problemu kompleksowo. Sporną kwestią jest sposób kalkulacji kosztów realizacji tego rodzaju zadań. Pomimo znanych w literaturze przedmiotu i w praktyce gospodarczej metod kalkulacji kosztów, to na przestrzeni ostatnich lat nie skorzystano z takiej wiedzy. Prezentacja dysfunkcji w zakresie kalkulacji kosztów realizacji zadań zleconych z zakresu administracji rządowej w związku z tym stała się celem artykułu. Wskazano w nim na główne dysfunkcje systemu finansowania zadań zleconych oraz propozycje zmian, w kierunku których powinna zmierzać metodyka szacowania i kalkulowania kosztów zadań zlecanych jednostkom samorządu terytorialnego.
Słowa kluczowe: jednostka samorządu terytorialnego, metody kalkulacji kosztów, dotacje celowe
Commissioned government administration tasks in local authority units – selected issues
The issue of financing commissioned tasks in the area of government administration, which are performed by local authority units, is still open. This problem has not been comprehensively resolved to date. The disputed issue is the method of calculating the costs of performing tasks of this type. Despite methods of calculating costs being known in the literature on the subject and in business practice, advantage has not been taken of such knowledge in recent years. Therefore, the objective of this article is to present the dysfunctions in the calculation of the costs of commissioned government administration tasks. It identifies the main dysfunctions of the system of financing commissioned tasks and proposals of changes towards which the methodology of estimating and calculating the costs of tasks commissioned to local authority units should be heading.
Keywords: local authority unit, methods of calculating costs, special purpose grants
Bibliografia:
Atkinson A.A., Banker R.D., Kaplan R.S., Young S.M., Management Accounting, New Jersey 1997
Drury C., Rachunek kosztów, Warszawa 1998
Dylewski M., Ekspertyza w zakresie kosztów realizacji zadań zleconych z zakresu administracji rządowej i innych zadań zleconych ustawami w gminie Knurów, Poznań 2016
Dylewski M., Planowanie budżetowe w podsektorze samorządowym, Narzędzia. Instrumenty. Procesy, Warszawa 2007
Gianakis G.A., McCue C.P., Local Government Budgeting, Wesport 1999
Gos W., Kalkulacja kosztów kształcenia w wyższych uczelniach, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 765. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia” 2013/61
Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w zakresie kluczy podziałowych kosztów wspólnych, IBPBI/2/423-976/09/SD, LEX nr 26845.
Janik W., Zarządzanie operacyjne kosztami, Lublin 2012
Mediana MF. 22,92 zł za godzinę urzędniczej pracy na rzecz obywatela, www.samorząd.pap.pl (dostęp 1.08.2018 r.)
Morgan D.F., Robinson K.S., Strachota D., Hough J.A., Budgeting for Locals Governments and Communities, New York 2015
Nowak E., Piechota R., Wierzbiński M., Rachunek kosztów w zarządzaniu przedsiębiorstwem, Warszawa 2004
Sobańska I. (red.), Rachunek kosztów. Podejście operacyjne i strategiczne, Warszawa 2009
dr hab. Wojciech Gonet, prof. nadzw. Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach
Katedra Prawa, Wydział Nauk Ekonomicznych i Prawnych, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, notariusz
Kontrola samorządowych osób prawnych i samorządowych jednostek organizacyjnych przez Regionalne Izby Obrachunkowe
Przepis art. 1 ust. 2 pkt 6 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych stanowi, że izby te dokonują kontroli gospodarki finansowej i zamówień publicznych samorządowych jednostek organizacyjnych, w tym samorządowych osób prawnych. Kontrola samorządowych osób prawnych może zostać przeprowadzona na wniosek jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków (art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych) oraz na wniosek organów administracji rządowej agencji lub funduszy celowych w przypadku przekazania środków publicznych na rzecz tych podmiotów. Przedmiotowa kontrola samorządowych osób prawnych przez regionalne izby obrachunkowe dotyczy gospodarki finansowej, w tym realizacji zobowiązań podatkowych, zamówień publicznych na podstawie kryterium zgodności z prawem i zgodności dokumentacji ze stanem faktycznym (art. 5 ust. 1 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych). Samorządowym osobom prawnym i samorządowym jednostkom organizacyjnym nie przysługują żadne zobowiązania podatkowe, wobec czego przepis art. 5 ust. 1 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych w zakresie kontroli zobowiązań podatkowych jest bezprzedmiotowy. Celem artykułu jest analiza podmiotów, które podlegają kontroli regionalnych izb obrachunkowych, zakresu przedmiotowej kontroli oraz sformułowanie wniosków de lege lata i de lega ferenda dotyczących uprawnień tych izb wobec samorządowych osób prawnych.
Słowa kluczowe: kontrola, samorządowa osoba prawna, samorząd terytorialny
Audit of local authority legal persons and local authority organizational units by the regional chambers of audit
The provision of Article 1, para. 2, item 6 of the Act on the Regional Chambers of Audit provides that these chambers audit the financial management and public procurement of local authority organizational units, including local authority legal persons. Local authority legal persons may be audited at the request of the local authority units or their unions (Article 7, para. 2, item 1 of the Act on the Regional Chambers of Audit) and at the request of the administrative authorities of a government agency or special purpose funds in the case of public funds being provided to these entities. Such an audit of local authority legal persons by the regional chambers of audit addresses financial management, including the fulfilment of tax liabilities, public procurement based on the criterion of compliance with the law and compliance of the documentation with the facts (Article 5, para. 1 of the Act on the Regional Chambers of Audit). Local authority legal persons and local authority organizational units do not have any tax liabilities, and therefore the provision of Article 5, para. 1 of the Act on the Regional Chambers of Audit regarding the audit of tax liabilities is irrelevant. The objective of the article is to analyse the entities that may be audited by the regional chambers of audit and the scope of the subject matter of the audit, as well as to formulate de lege lata and de lega ferenda conclusions on the rights of these chambers with respect to local authority legal persons.
Keywords: audit, local authority legal person, local authority
Bibliografia:
Banasiński C., Jaroszyński K., Ustawa o gospodarce komunalnej. Komentarz, Warszawa 2017
Dębowska-Romanowska T., Prawo finansowe. Część konstytucyjna wraz z częścią ogólną, Warszawa 2010
Gonet W., Spółki komunalne, Warszawa 2007
Glosariusz terminów dotyczących kontroli i audytu w administracji publicznej, Warszawa 2005
Jagoda J., Samorządowe osoby prawne, „Samorząd Terytorialny” 2011/1–2
Makowska K., Kompetencje kontrolne regionalnych izb obrachunkowych względem samorządowych osób prawnych, „Finanse Komunalne” 2013/9
Piekara A., Niewiadomski Z. (red.), Samorząd terytorialny. Zagadnienia prawne i administracyjne, Warszawa 1998
Stec M. (red.), Regionalne izby obrachunkowe. Charakterystyka ustrojowa i komentarz do ustawy, Warszawa 2010
Szewc A., O pojęciu „jednostka organizacyjna” w polskim prawie samorządu terytorialnego, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2005/3
Wolska H., Realizacja zadań publicznych przez spółkę komunalną w systemie zamówień publicznych, Warszawa 2018
dr Antoni J. Jeżowski, prof. nadzw.
jest profesorem nadzwyczajnym w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Głogowie
Edukacja jako dobro publiczne
W dziesięcioleciu 2008–2017 samorządy terytorialne w Polsce dysponowały w swoich budżetach łącznie kwotą bez mała 1,9 biliona złotych, z czego 32%, czyli 600 mln zł, przeznaczono na sfinansowanie usługi edukacyjnej. Najwyższa to kwota w budżetach lokalnych i najbardziej kontestowana w środowiskach samorządowych. Sama usługa, prawie jak żadna inna, obłożona jest wieloma determinantami, w tym obowiązkowości i powszechności. Pojawiają się zatem pytania o racjonalność nakładów, o ich sensowność, o nieuniknioność. Warto zatem spojrzeć na problem w kategoriach efektywności ekonomicznej, ale w ujęciu dynamicznym – jak ją liczyć i jak analizować. Artykuł podejmuje ten problem w skali makro, choć przecież niezwykle potrzebne i pożyteczne może być podobne spojrzenie w skali każdej jednostki samorządu terytorialnego.
Słowa kluczowe: szkoła, uczeń, nauczyciel, oddział szkolny, koszty kształcenia, efektywność
Education as a public good
In the decade from 2008 to 2017, local authorities in Poland had a total of almost PLN 1.9 billion in their budgets, of which 32%, or PLN 600 million, was allocated to financing the education service. This amount is highest in the local budgets and the most contested in local authority environments. The service itself, almost unlike any other, is subject to numerous determinants, including dutifulness and universality. Therefore, questions arise about the rationality of the outlay, its reasonableness and inevitability. It is worth taking a look at the problem in terms of economic effectiveness, but also in dynamic terms, namely how to calculate it and how to analyse it. The article addresses this problem on a macro scale, although, while being extremely necessary, it may also be useful to look at it on the scale of each local authority unit.
Keywords: school, pupil, teacher, section of a school, costs of education, effectiveness
Bibliografia:
Buchanan J.M., Musgrave R.A., Finanse publiczne a wybór publiczny. Dwie odmienne wizje państwa, Warszawa 2005
Education at a Glance 2017. OECD Indicators, OECD Publishing, Paris 2017
Jeżowski A., Ekonomika oświaty w zarządzaniu szkołą, Warszawa 2012
Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2008/2009, GUS, Warszawa 2009
Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2009/2010, GUS, Warszawa 2010
Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2010/2011, GUS, Warszawa 2011
Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2011/2012, GUS, Warszawa 2012
Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2012/2013, GUS, Warszawa 2013
Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2013/2014, GUS, Warszawa 2014
Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2014/2015, GUS, Warszawa 2015
Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2015/2016, GUS, Warszawa 2016
Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2016/2017, GUS, Warszawa 2017
Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2008 r. Informacja o wykonaniu budżetów jednostek samorządu terytorialnego, Rada Ministrów, Warszawa 2009
Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2009 r. Informacja o wykonaniu budżetów jednostek samorządu terytorialnego, Rada Ministrów, Warszawa 2010
Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2010 r. Informacja o wykonaniu budżetów jednostek samorządu terytorialnego, Rada Ministrów, Warszawa 2011
Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2011 r. Informacja o wykonaniu budżetów jednostek samorządu terytorialnego, Rada Ministrów, Warszawa 2012
Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2012 r. Informacja o wykonaniu budżetów jednostek samorządu terytorialnego, Rada Ministrów, Warszawa 2013
Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2013 r. Informacja o wykonaniu budżetów jednostek samorządu terytorialnego, Rada Ministrów, Warszawa 2014
Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2014 r. Informacja o wykonaniu budżetów jednostek samorządu terytorialnego, Rada Ministrów, Warszawa 2015
Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2015 r. Informacja o wykonaniu budżetów jednostek samorządu terytorialnego, Rada Ministrów, Warszawa 2016
Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2016 r. Informacja o wykonaniu budżetów jednostek samorządu terytorialnego, Rada Ministrów, Warszawa 2017
Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2017 r. Informacja o wykonaniu budżetów jednostek samorządu terytorialnego, Rada Ministrów, Warszawa 2018
dr Ryszard P. Krawczyk
Katedra Prawa Konstytucyjnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Łódzki
