Skutki prawne braku notyfikacji ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta
Filip Łukaszewicz
Autor jest doktorantem w Instytucie Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk oraz adwokatem
Skutki prawne braku notyfikacji ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta
Mimo trwających prawie półtora roku prac legislacyjnych nad ustawą o ograniczeniu handlu w niedziele i jej wejściem w życie w marcu 2018 r. akt ten nigdy nie został notyfikowany Komisji Europejskiej. Proces legislacyjny związany z ustawą jest również jednym z pierwszych w historii polskiego parlamentaryzmu, w którym zaproponowano tzw. poprawki czyszczące, tj. usuwające z projektu postanowienia potencjalnie podlegające notyfikacji. Ten zabieg legislacyjny może mieć istotne konsekwencje prawne, ponieważ przepisy dotyczące handlu w niedziele, które nie zostały notyfikowane, mogą w przyszłości zostać uznane za nieobowiązujące.
Słowa kluczowe: zakaz handlu w niedzielę, notyfikacja, proces legislacyjny, usługi społeczeństwa informacyjnego
Legal consequences of failure to notify the Act on Restrictions of Trade on Sundays and Holidays
Despite the fact that legislative work on the Act on Restrictions of Trade on Sundays and Holidays and on its entry into force has been ongoing for nearly 18 months, this instrument has never been notified to the European Commission. The legislative process relating to this Act has also been one of the first in the history of Polish parliamentarian where the so-called ‘clean-up amendments’ have been proposed. Such amendments are aimed to remove from the bill any provisions that might potentially require notification. This legislative manoeuvre might have significant legal consequences, because the provisions regulating trade on Sundays that have not been notified might be considered ineffective in the future.
Keywords: prohibition of trade on Sundays, notification, legislative process, information society services
Bibliografia:
Barcz J., Przepisy ustawy o grach hazardowych jako „przepisy techniczne” – czyli co powiedział i co mógł powiedzieć Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku w sprawie Fortuna oraz w wyroku w sprawie Naczelnik Urzędu Celnego I w Ł.? [w:] Skutki braku notyfikacji przepisów technicznych ustawy o grach hazardowych dla wymiaru sprawiedliwości Rzeczypospolitej Polskiej, red. M. Taborowski, Warszawa 2016.
Domańska M., Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 marca 2015 r. w sprawie P 4/14 w świetle zagadnień prawa Unii Europejskiej [w:] Skutki braku notyfikacji przepisów technicznych ustawy o grach hazardowych dla wymiaru sprawiedliwości Rzeczypospolitej Polskiej, red. M. Taborowski, Warszawa 2016.
Kawczyńska M., Odpowiedzialność odszkodowawcza państwa w związku z naruszeniem obowiązku notyfikacji przepisów technicznych – z perspektywy prawa UE [w:] Skutki braku notyfikacji przepisów technicznych ustawy o grach hazardowych dla wymiaru sprawiedliwości Rzeczypospolitej Polskiej, red. M. Taborowski, Warszawa 2016.
Szwarc M., Obowiązki państw członkowskich w zakresie notyfikacji przepisów technicznych na podstawie dyrektywy 2015/1535/UE oraz skutki ich naruszenia (w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej) [w:] Skutki braku notyfikacji przepisów technicznych ustawy o grach hazardowych dla wymiaru sprawiedliwości Rzeczypospolitej Polskiej, red. M. Taborowski, Warszawa 2016.
dr hab. Jakub Kociubiński
Autor jest adiunktem w Katedrze Prawa Międzynarodowego i Europejskiego na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego
Selektywna korzyść krajowych środków podatkowych w prawie pomocy publicznej Unii Europejskiej
Możliwość kontroli krajowych środków podatkowych pod kątem istnienia pomocy publicznej w rozumieniu art. 107 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej wzbudza kontrowersje zarówno co do samej możliwości, jak i jej zakresu, gdyż wiąże się z ingerencją Unii w krajową autonomię w zakresie kształtowania systemów podatkowych i polityk gospodarczych. Istniejąca interpretacja kryteriów występowania pomocy, przede wszystkim korzyści i selektywności, odzwierciedla konieczność wyważenia między skutecznością systemu kontroli prawa subwencyjnego i kompetencjami wyłącznymi państw członkowskich, stanowiąc rozwiązanie kompromisowe i przez to niepozbawione mankamentów.
Słowa kluczowe: pomoc publiczna, selektywność, środki podatkowe, kryterium korzyści
Selective advantage of national tax measures in state aid law of the European Union
The possibility of reviewing the national tax measures from the point of view of existence of state aid within the meaning of Art. 107 of the Treaty on the functioning of the European Union provokes controversies concerning both the very possibility of its existence and its scope, because it involves an interference of the EU in the national autonomy in the area of designing their tax systems and economic policies. The existing interpretation of the criteria of existence of aid, first of all those of advantage and selective basis, reflects the need to achieve balance between the efficiency of the system for review of the law on subventions and the exclusive powers of the Member States, providing a compromise solution, with some inevitable drawbacks.
Keywords: state aid, selectivity (selective basis), tax measures, criterion of advantage
Bibliografia:
Bacon K., European Union Law of State Aid. Third Edition, Oxford 2017.
de Cecco F., State Aid and the European Economic Constitution, Oxford 2012.
Hildebrand D., The Role of Economic Analysis in EU Competition Law: The European School, Alphen aan den Rijn 2016.
Kociubiński J., „Aktywizm interpretacyjny” Komisji Europejskiej w stosowaniu prawa pomocy publicznej do krajowych środków podatkowych na przykładzie sprawy Differentiated air travel tax rates implemented by Ireland. Analiza krytyczna, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2017/3.
Micheau C., Tax selectivity in State aid review: a debatable case practice, „EC Tax Review” 2008/6.
Romariz C., Revisiting Material Selectivity in EU State Aid Law – Or „The Ghost of Yet-To-Come”, „European State Aid Law Quarterly” 2014/1.
Rossi-Maccanico P., EU review of direct tax measures: interplay between fundamental freedoms and state aid control, „EC Tax Review” 2013/1.
Traversa E., Sabbadini P.M., State-Aid Policy and the Fight Against Harmful Tax Competition in the Internal Market: Tax Policy in Disguise? [w:] EU Tax Law and Policy in the 21st Century, red. W. Haslehner, G. Kofler, A. Rust, Alphen aan den Rijn 2017.
Williamson O.E., Antitrust Economics: Mergers, Contracting and Strategic Behaviour, Oxford 1987.
Wojciech Lewandowski
Autor jest doktorantem w Katedrze Prawa Europejskiego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego
Tekst powstał przy wykorzystaniu wsparcia ze środków Deutscher Akademischer Austauschdienst (DAAD) i Szkoły Prawa Niemieckiego na Uniwersytecie Warszawskim
Od piramidy do kolumnady – decyzja Komisji Europejskiej w sprawie Międzynarodowej Unii Łyżwiarskiej jako punkt zwrotny w rozwoju europejskiego modelu sportu
Sport i prawo konkurencji Unii Europejskiej mogą z pozoru wydawać się odrębnymi dziedzinami. Jak jednak wskazuje wieloletnia działalność orzecznicza Trybunału Sprawiedliwości, a także aktywność Komisji Europejskiej wobec federacji sportowych, te pozory mylą. Niniejszy tekst w pierwszej części przybliża podstawy dotychczasowego rozwoju aktywności organów europejskich wobec sportu prowadzącej do wykształcenia europejskiego modelu sportu. Ewolucję tego podejścia przedstawiono w kontekście rozwoju ograniczeń dla autonomii federacji sportowych wyznaczanych przez unijne prawo konkurencji. Następnie po stanowiącej drugą część tekstu dokładnej i szczegółowej analizie najnowszej decyzji Komisji dotyczącej zasad kwalifikacji do zawodów Międzynarodowej Unii Łyżwiarskiej (ISU) omówiono w części trzeciej potencjalne skutki dla dalszej ewolucji tego modelu.
Słowa kluczowe: europejski model sportu, europejskie prawo konkurencji, autonomia sportu, specyfika sportu, piramida sportu
From a pyramid to a colonnade. The European Commission’s decision on the International Skating Union as a watershed moment in the development of European model of sport
Sport and EU competition law may appear to be completely separate areas. But long-standing case law of the Court of Justice and the activity of the European Commission with regard to sports federations, such appearances are deceptive. The first part of this text describes the basics of the development of European bodies’ activity in the area of sport, leading to the emergence of a European model of sport. The evolution of this approach is presented in the context of increasing restrictions on the autonomy of sports federations resulting from the EU competition law. Then, after the second part containing a thorough and detailed analysis of the latest Commission decision concerning the eligibility rules (for events) of the International Skating Union (ISU), the third part discusses the potential consequences for the model’s further evolution.
Keywords: European model of sport, EU competition law, autonomy of sport, particularities of sport, pyramid of sport
Bibliografia:
Badenhausen K., Najlepiej zarabiający sportowcy 2018, https://www.forbes.pl/rankingi/ranking-najlepiej-zarabiajacy-sportowcy-2018-floyd-meyweather-lionel-messi-cristiano/5gsck91 (dostęp: 26.07.2018 r.).
Bastianon S., The ISU Commission’s Decision and the Slippery Side of Eligibility Rules, http://www.asser.nl/SportsLaw/Blog/post/the-isu-commission-s-decision-and-the-slippery-side-of-eligibility-rules-by-stefano-bastianon-university-of-bergamo (dostęp: 19.07.2018 r.).
Bert P., Sports Law: Update on the Pechstein Case, http://www.disputeresolutiongermany.com/2017/05/sports-law-update-on-the-pechstein-case/ (dostęp: 26.07.2018 r.).
Biłgorajski A., Prawo konstytucyjne i ustrój organów ochrony prawnej dla praktyków, Warszawa 2013.
Bogusz B., Commercial Freedom and Sport: Has Sport Lost its Sporting Edge? [w:] The Regulation of Sport in the European Union, red. B. Bogusz, A. Cygan, E. Szyszczak, Cheltenham–Northampton 2007.
Budzinski O., Müller-Kock A., Market Power and Media Revenue Allocation in Professional Sports: The Case of Formula One, „Ilmenau Economics Discussion Papers” 2016/102.
Budzinski O., Szymanski S., Are restrictions of competition by sports associations horizontal or vertical in nature?, „Journal of Competition Law & Economics” 2015/2.
Cieśliński A., Aktywność sportowa w świetle gwarancji swobód rynku wewnętrznego Unii Europejskiej – próba ujęcia systemowego [w:] Sport w prawie europejskim, współczesne wyzwania dla teorii i praktyki, red. D. Kornobis-Romanowska, Warszawa 2014.
Croon-Gestefeld J., Der BGH und Pechstein: Transnationaler Konstitutionalismus sieht anders aus, https://verfassungsblog.de/der-bgh-und-pechstein-transnationaler-konstitutionalismus-sieht-anders-aus/ (dostęp: 26.07.2018 r.).
Davis T., What is Sports Law?, w: Lex Sportiva: What is Sports Law?, red. R. Siekmann, J. Soek, The Hague 2012.
Duval A., Lex Sportiva: A Playground for Transnational Law, „European Law Journal” 2013/6.
Erbsen A., The Substance and Illusion of Lex Sportiva, w: Lex Sportiva: What is Sports Law?, red. R. Siekmann, J. Soek, The Hague 2012.
Foster K., Is There a Global Sports Law? w: Lex Sportiva: What is Sports Law?, red. R. Siekmann, J. Soek, The Hague 2012.
Grabska-Luberadzka K. [w:] Leksykon prawa sportowego. 100 podstawowych pojęć, red. M. Leciak, Warszawa 2017.
Grätz D., Missbrauch der marktbeherrschenden Stellung durch Sportverbände, Tübingen 2009.
Grodde M., Der Einfluss des Europarechts auf die Vertragsfreiheit autonomer Sportverbände in Deutschland: Ausgleich zwischen nationalem Verfassungsrecht und europäischem Freizügigkeitsrecht, Berlin 2007.
Heermann P., Missbrauch einer marktbeherrschenden Stellung in Sport, cz. 1, Ist eine Neubewertung nach dem Urteil des OLG München im Pechstein-Verfahren erforderlich?, „Wettbewerb in Recht und Praxis” 2015/9.
Infantino G., Meca-Medina: a step backwards for the European Sports Model and the Specificity of Sport?, http://www.uefa.org/MultimediaFiles/Download/uefa/KeyTopics/480391_DOWNLOAD.pdf (dostęp: 26.07.2018 r.).
Jung F., Das internationale Sportverbandsrecht im Geltungsbereich des europäischen Unions- und Assoziierungsrechts, Berlin 2017.
Kalisz A., Multicentryczność systemu prawa polskiego a działalność orzecznicza Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2007/4.
Kolev B., Lex Sportiva and Lex Mercatoria, w: Lex Sportiva: What is Sports Law?, red. R. Siekmann, J. Soek, The Hague 2012.
Kornobis-Romanowska D., Szczególny charakter sportu w prawie Unii Europejskiej [w:] Sport w prawie europejskim, współczesne wyzwania dla teorii i praktyki, red. D. Kornobis-Romanowska, Warszawa 2014.
Krzan B., Jurysdykcja Trybunału Arbitrażowego ds. Sportu [w:] Sport w prawie europejskim, współczesne wyzwania dla teorii i praktyki, red. D. Kornobis-Romanowska, Warszawa 2014.
Kustra A., Polemika. Wokół problemu multicentryczności systemu prawa, „Państwo i Prawo” 2006/6.
Lang W., Polemika. Wokół multicentryczności systemu prawa, „Państwo i Prawo” 2005/7.
Łebek P., Autonomia organizacji sportowych, „Problemy Współczesnego Prawa Międzynarodowego, Europejskiego i Porównawczego” 2011/9.
Łętowska E., „Multicentryczność” systemu prawa i wykładnia jej przyjazna [w:] Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa Profesora Maksymiliana Pazdana, red. W. Popiołek, L. Ogiegło, M. Szpunar, Kraków 2005.
Lewandowski W., Unijne prawo konkurencji a sport. Mechanizm podziału zysków w Formule 1 nadużyciem pozycji dominującej?, „Prawo Europejskie w Praktyce” 2017/9–10.
Nitsche I., Broadcasting in the European Union: The Role of Public Interest in Competition Analysis, The Hague 2001.
Ost F., van de Kerchove M., Od piramidy do sieci: w stronę dialektycznej teorii prawa, http://www.academia.edu/29912852/Fran%C3%A7ois_Ost_Michel_van_de_Kerchove_Od_piramidy_do_sieci_w_stron%C4%99_dialektycznej_teorii_prawa_.docx (dostęp: 9.10.2018 r.).
Parrish R., Miettinen S., The Sporting Exception in European Union Law, The Hague 2008.
Rischka-Słowik B., Konstytucja sportu w Unii Europejskiej, Warszawa 2014.
Steiner U., Die Autonomie des Sports, München 2003.
Szyszczak E., Is Sport Special? [w:] The Regulation of Sport in the European Union, red. B. Bogusz, A. Cygan, E. Szyszczak, Cheltenham–Northampton 2007.
Valero A., In search of a working notion for lex sportiva, „International Sports Law Journal” 2014/12.
Vieweg K., The Legal Autonomy of Sport Organisations and the Restrictions of European Law [w:] Professional Sport in the European Union: Regulation and Re-regulation, red. A. Caiger, S. Gardiner, The Hague 2000.
Weatherill S., Is the Pyramid Compatible with EC Law?, „The International Sports Law Journal” 2005/3–4.
Weatherill S., On Overlapping Legal Orders: What is ‘Purely Sporting’ Rule? [w:] The Regulation of Sport in the European Union, red. B. Bogusz, A. Cygan, E. Szyszczak, Cheltenham–Northampton 2007.
Widłak T., Wybrane uwagi na temat charakteru i statusu lex sportiva w przestrzeni prawnomiędzynarodowej, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2015/4.
Wittinghofer M., Schenk S., A Never Ending Story: Claudia Pechstein’s Challenge to the CAS, http://arbitrationblog.kluwerarbitration.com/2016/06/14/a-never-ending-story-claudia-pechsteins-challenge-to-the-cas/ (dostęp: 26.07.2018 r.).
prof. dr hab. Justyna Maliszewska-Nienartowicz
Autorka jest profesorem zwyczajnym w Katedrze Prawa Międzynarodowego i Europejskiego na Wydziale Politologii i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
Rozwiązanie stosunku pracy z niepełnosprawnym pracownikiem ze względu na powtarzające się nieobecności – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 18.01.2018 r., C-270/16, Carlos Enrique Ruiz Conejero przeciwko Ferroser Servicios Auxiliares SA i Ministerio Fiscal
Artykuł jest komentarzem do wyroku Trybunału Sprawiedliwości dotyczącego kwestii zgodności z prawem unijnym regulacji krajowej, która pozwala na rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem z powodu powtarzających się nieobecności w pracy. W toku postępowania przed sądem krajowym pojawiła się bowiem wątpliwość, czy taki przepis prawny, który w większym stopniu dotyka osoby niepełnosprawne, nie stanowi dyskryminacji pośredniej ze względu na to kryterium. W glosie przedstawiono stan faktyczny sprawy i najważniejsze elementy opinii rzecznika generalnego Eleanor Sharpston oraz rozstrzygnięcia Trybunału Sprawiedliwości. Następnie zaś odniesiono się do kluczowych poruszonych w wyroku zagadnień z perspektywy regulacji prawnych, dotychczasowego orzecznictwa oraz stanowiska przedstawicieli doktryny.
Słowa kluczowe: niepełnosprawność, dyskryminacja pośrednia, słuszny cel, proporcjonalność środków
Termination of employment relationship with a disabled employee due to intermittent absences. Commentary on Court of Justice judgment of 18 January 2018, C-270/16, Carlos Enrique Ruiz Conejero v Ferroser Servicios Auxiliares SA and Ministerio Fiscal
This article contains commentary about Court of Justice judgment concerning the issue of compatibility to EU law of a national regulation that allows terminating the employment relationship due to the employee’s intermittent absences from work. In the course of proceedings before the national court, a doubt appeared whether a provision of law which affects disabled persons to a greater extent does not constitute indirect discrimination on grounds of this criterion. The commentary presents the facts of the case and the main elements of the opinion of Advocate General Eleanor Sharpston, as well as the decision of the Court of Justice. Then, reference is made to the key issues discussed in the judgment from the point of view of legal regulations, the existing case law, and the opinions expressed in literature.
Keywords: disability, direct discrimination, legitimate aim, proportionality of means
Bibliografia:
Maliszewska-Nienartowicz J., Discrimination based on disability: comment on HK Danmark v. Dansk almennyttigt Boligselskab and Dansk Arbejdsgiverforening (joined cases C-335/11 and C-337/11), „Polish Review of International and European Law” 2013/4, Vol. 2.
Maliszewska-Nienartowicz J., Długotrwałe ograniczenie zdolności do pracy a pojęcie niepełnosprawności – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 1.12.2016 r. w sprawie C-395/15 Mohamed Daouidi przeciwko Bootes Plus SL, Fondo de Garantía Salarial, Ministerio Fiscal, „Europejski Przegląd Sądowy” 2017/4.
Maliszewska-Nienartowicz J., Dyskryminacja pośrednia w prawie Unii Europejskiej, Toruń 2012.
Maliszewska-Nienartowicz J., Dyskryminacja pracownika ze względu na otyłość stanowiącą niepełnosprawność – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 18.12.2014 r. w sprawie C-354/13 Fag og Arbejde (FOA) przeciwko Kommunernes Landsforening, „Europejski Przegląd Sądowy” 2015/11.
Szeroczyńska M., Cechy chronione w prawie antydyskryminacyjnym Unii Europejskiej. Niepełnosprawność [w:] Prawo antydyskryminacyjne Unii Europejskiej, red. A. Zawidzka-Łojek, A. Szczerba-Zawada, Warszawa 2015.
Magdalena Słok-Wódkowska
Autorka jest adiunktem w Katedrze Prawa Europejskiego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego
Michał Wiącek
Autor jest doktorantem w Katedrze Prawa Europejskiego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego
Zgodność dwustronnych umów inwestycyjnych pomiędzy państwami członkowskimi z prawem UE – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 6.03.2018 r., C-284/16, Slowakische Republik przeciwko Achmea BV
Odpowiadając na pytanie prejudycjalne w sprawie C-284/16, Achmea, Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że art. 267 i 344 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej należy interpretować w ten sposób, że stoją one w sprzeczności z postanowieniem umowy międzynarodowej zawartej między państwami członkowskimi, wedle którego inwestor pochodzący z jednego z tych państw w przypadku sporu dotyczącego inwestycji w drugim państwie może wszcząć postępowanie przeciwko temu drugiemu państwu przed sądem polubownym, którego właściwość i kompetencje państwo to zobowiązało się uznać w ramach tzw. mechanizmu ISDS. Tym samym Trybunał Sprawiedliwości stwierdził, że postanowienia dwustronnych umów inwestycyjnych pomiędzy państwami członkowskimi, które dotyczą mechanizmów rozstrzygania sporów w drodze arbitrażu wewnątrz Unii, są niezgodne z prawem UE, a konkretnie są nie do pogodzenia z zasadą autonomii prawa UE.
Keywords: BIT, intra-EU investment treaties, Achmea, principle of autonomy of EU law
Consistency of bilateral investment treaties between Member States with EU law – commentary on Court of Justice judgment of 6 March 2018, C-284/16, Slowakische Republik v Achmea BV
When answering a question in the preliminary ruling in case C-284/16 Achmea, the Court of Justice held that Art. 267 and Art. 344 of the Treaty on the functioning of the European Union must be interpreted as inconsistent with a provision in an international agreement between the Member States, under which an investor from one of these states may, in the event of a dispute concerning investments in the other state, bring proceedings against the latter state before an arbitration tribunal, whose jurisdiction and powers that state agreed to accept under the so-called ISDS mechanism. Thus the Court of Justice found that provisions of bilateral investment treaties between Member States that concern the mechanisms of resolving disputes by arbitration within the EU are inconsistent with EU law or, more specifically, cannot be reconciled with the principle of autonomy of EU law.
Słowa kluczowe: BIT, wewnątrzunijne umowy inwestycyjne, Achmea, zasada autonomii prawa UE
Consistency of bilateral investment treaties between Member States with EU law – commentary on Court of Justice judgment of 6 March 2018, C-284/16, Slowakische Republik v Achmea BV
When answering a question in the preliminary ruling in case C-284/16 Achmea, the Court of Justice held that Art. 267 and Art. 344 of the Treaty on the functioning of the European Union must be interpreted as inconsistent with a provision in an international agreement between the Member States, under which an investor from one of these states may, in the event of a dispute concerning investments in the other state, bring proceedings against the latter state before an arbitration tribunal, whose jurisdiction and powers that state agreed to accept under the so-called ISDS mechanism. Thus the Court of Justice found that provisions of bilateral investment treaties between Member States that concern the mechanisms of resolving disputes by arbitration within the EU are inconsistent with EU law or, more specifically, cannot be reconciled with the principle of autonomy of EU law.
Keywords: BIT, intra-EU investment treaties, Achmea, principle of autonomy of EU law
Bibliografia:
de Vattel E., The Law of Nations, Or, Principles of the Law of Nature, Applied to the Conduct and Affairs of Nations and Sovereigns, with Three Early Essays on the Origin and Nature of Natural Law and on Luxury, http://oll.libertyfund.org/titles/vattel-the-law-of-nations-lf-ed (dostęp: 15.06.2018 r.).
Lenaerts K., Trybunał Sprawiedliwości i sądy krajowe: Dialog oparty na wzajemnym zaufaniu i niezależności wymiaru sprawiedliwości, http://www.nsa.gov.pl/download.php?id=754&mod=m/11/pliki_edit.php (dostęp: 20.05.2018 r.).
Oksiuta A., Prokuratoria Generalna dla PAP: wyrok unijnego trybunału korzystny dla 90 proc. sporów, http://www.pap.pl/aktualnosci/news,1347372,prokuratoria-generalna-dla-pap-historyczny-wyrok-unijnego-trybunalu-korzystny-dla-90-proc-sporow-dot-ochrony-wzajemnych-inwestycji-prowadzonych-przez-prokuratorie-generalna-z-inwestorami.html (dostęp: 17.08.2018 r.).
Sadowski W., Protection of the rule of law in the European Union through investment treaty arbitration: Is judicial monopolism the right response to illiberal tendencies in Europe?, „Common Market Law Review” 2018/4.
Thym D., The CJEU ruling in Achmea: Death Sentence for Autonomous Investment Protection Tribunals, http://eulawanalysis.blogspot.com/2018/03/the-cjeu-ruling-in-achmea-death.html (dostęp: 15.06.2018 r.); L. Gintalaite, L. Hughes, Ratifying CETA after ‘Achmea scandal’ is anti-European, https://euobserver.com/opinion/141748 (dostęp: 15.06.2018 r.).
Tomka P., Howley J., Proulx V.-J., International and Municipal Law Before the World Court: One or Two Legal Orders?, „Polish Yearbook of International Law” 2015/35.
dr Aleksandra Szczerba-Zawada
Autorka jest adiunktem, kierowniczką Zakładu Administracji w Akademii im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim, Wydział Administracji i Bezpieczeństwa Narodowego, ORCID ID 0000-0001-7857-0554
Artykuł został napisany w oparciu o wyniki badań prowadzonych w ramach projektu „Inclusive Society Building Through EU Studies: Human Rights Protection in the European Union” (EUIncSo), współfinansowanego przez Komisję Europejską w ramach Programu Erasmus + - Jean Monnet Module (nr projektu 574570-EPP-1-2016-1-PL-EPPJMO-MODULE).
Pochodne prawo pobytu współmałżonka obywatela Unii Europejskiej tej samej płci – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 5.06.2018 r., C-673/16, Relu Adrian Coman i in. przeciwko Inspectoratul General pentru Imigrări i Ministerul Afacerilor Interne
Słowa kluczowe: swoboda przepływu osób, pochodne prawo pobytu, obywatelstwo Unii, współmałżonek obywatela UE tej samej płci, zakaz dyskryminacji ze względu na orientację seksualną
Analizowany wyrok jest pierwszym, w którym Trybunał Sprawiedliwości dokonał wykładni pojęcia współmałżonka zawartego w art. 2 pkt 2 lit. a dyrektywy 2004/38/WE w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich. Przez nadanie temu pojęciu znaczenia autonomicznego zobowiązał państwa członkowskie do uznania małżeństw jednopłciowych, choć w ograniczonym zakresie – na potrzeby swobody przepływu osób w Unii Europejskiej. Tym samym Trybunał Sprawiedliwości potwierdził, że wzmocnienie ochrony praw i wolności jednostki wynikających z prawa unijnego może się dokonywać także kosztem swobody wykonywania kompetencji wyłącznych przez państwa członkowskie. Są one bowiem zobowiązane do ich realizacji zgodnie z prawem Unii, w szczególności zgodnie z przepisami gwarantującymi każdemu obywatelowi UE swobodę przemieszczania się i przebywania na terytorium państw członkowskich. Z tych względów Trybunał Sprawiedliwości uznał w komentowanym wyroku, że państwo członkowskie nie może odmówić uznania – wyłącznie do celów przyznania pochodnego prawa pobytu – małżeństwa zawartego przez obywatela państwa trzeciego z obywatelem Unii tej samej płci podczas ich efektywnego pobytu w innym państwie członkowskim, nawet jeśli zawarcie jednopłciowego związku małżeńskiego nie jest możliwe w świetle prawa wewnętrznego tego pierwszego. Co ciekawe, wyeliminowanie w ten sposób przeszkody w realizacji uprawnienia przyznanego traktatami, jakiej aktywny zawodowo obywatel Unii doświadczałby, gdyby nie mógł powrócić do państw swojego obywatelstwa z osobą tej samej płci, z którą zawarł legalnie w innym państwie członkowskim związek małżeński w okresie realizacji jednej z fundamentalnych swobód rynku wewnętrznego, substytuuje implicite ochronę przed dyskryminacją ze względu na orientację seksualną.
Słowa kluczowe: swoboda przepływu osób, pochodne prawo pobytu, obywatelstwo Unii, współmałżonek obywatela UE tej samej płci, zakaz dyskryminacji ze względu na orientację seksualną
Derived right of residence of a same-sex spouse of a citizen of the European Union. Commentary on Court of Justice judgment of 5 June 2018, C-673/16, Relu Adrian Coman and others v. Inspectoratul General pentru Imigrări i Ministerul Afacerilor Interne
The analysed judgment has been the first one in which the Court of Justice interpreted the notion of spouse used in Art. 2 (2)(a) of Directive 2004/38/EC on the right of citizens of the Union and their families to move and reside freely within the territory of the Member States. By giving the notion an autonomous meaning, the Court obliged Member States to recognise same-sex marriages, though to a limited extent: for the purposes of free movement of persons within the European Union. This way the Court of Justice confirmed that strengthening the protection of rights and freedoms of the individual resulting from EU law can also take place at the expense of the Member States’ freedom to exercise their exclusive powers. They are obligated to exercise them in accordance with EU law, in particular in accordance with provisions guaranteeing each EU citizen freedom to move across and reside in the territories of Member States. For these reasons the Court of Justice held in the commented judgment that a Member State could not refuse to recognise – exclusively for the purposes of granting a derived right of residence – a marriage between a citizen of a third state and a Union citizen of the same sex during their effective residence in another Member State, even if the laws of that Member State do not permit same-sex marriages. Interestingly, eliminating in this way an obstacle to exercising a right granted by Treaties that a professionally active EU citizen would experience if he/she could not return to his/her state of citizenship with a person of the same sex whom he/she married in the period of exercising one of the fundamental freedoms of the single market implicitly substitutes protection against discrimination on grounds of sexual orientation.
Keywords: free movement of persons, derived right of residence, Union citizenship, same-sex spouse of a EU citizen, prohibition of discrimination on grounds of sexual orientation
Bibliografia:
Belavusau U., EU Sexual Citizenship: Sex Beyond the Internal Market, „EUI Working Paper” 2015/6.
Bell M., Anti-Discrimination Law and the European Union, Oxford 2002.
Frąckowiak-Adamska A., O istocie praw wynikających z obywatelstwa Unii, „Europejski Przegląd Sądowy” 2012/10.
Guild W., Peers S., Tomkin J., The EU Citizenship Directive. Commentary, Oxford–New York 2014.
Lenaerts K., EU citizenship and the European Court of Justice’s ‘stone-by-stone’ approach, „International Comparative Jurisprudence” 2015/1.
O’Neill A. R., Recognition of Same-Sex Marriage in the European Community: The European Court of Justice’s Ability to Dictate Social Policy, „Cornell International Law Journal” 2004/37/1.
Safradin B., The ‘legal jungle’ of same-sex relationship recognition at the national and European level: a comparative constitutional law review on the ability of same-sex couples to move and reside freely in the European Union, http://beucitizen.eu/wp-content/uploads/Conference-Paper-bEUcitizen-June-2015_Barbara-Safradin.pdf (dostęp: 24.07.2018 r.).
Skrzydło J., Granice kompetencji Trybunału Sprawiedliwości do wydawania orzeczeń prejudycjalnych, „Europejski Przegląd Sądowy” 2017/12.
van den Brink M., What’s in a Name Case? Some Lessons for the Debate Over the Free Movement of Same-Sex Couples Within the EU, „German Law Journal” 2016/3.
Waaldijk C., Bonini-Baraldi M., Sexual orientation discrimination in the European Union: National laws and the Employment Equality Directive, The Hague 2006.
Wintemute R., In Extending Human Rights, which European Court is Substantively ‘Braver’ and Procedurally ‘Fitter’? The Example of Sexual Orientation and Gender Identity Discrimination [w:] Fundamental Rights in the EU. A Matter for Two Courts, red. S. Morano-Foadi, L. Vickers, Oxford–Portland 2017.
dr hab. Justyna Łacny
Autorka jest profesorem nadzwyczajnym na Wydziale Administracji i Nauk Społecznych Politechniki Warszawskiej, ekspertem do spraw legislacji w Biurze Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu, autorką publikacji z zakresu prawa instytucjonalnego i gospodarczego Unii Europejskiej
Kontrole funduszy Unii Europejskiej prowadzone przez Europejski Urząd do spraw Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) – wprowadzenie i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 15.12.2011 r., C-409/10, Hauptzollamt Hamburg-Hafen przeciwko Afasia Knits Deutschland GmbH
Tematykę dwóch kolejnych numerów Kamieni milowych stanowi orzecznictwo sądów unijnych dotyczące kontroli funduszy UE. W poprzednim numerze została przedstawiona problematyka prowadzonych przez urzędników krajowych kontroli dotyczących wydatkowania funduszy UE przez beneficjentów tych funduszy. W tym numerze zostaną omówione kontrole wykonywane przez urzędników unijnych dotyczące preferencji celnych, z których korzystają przedsiębiorstwa eksportujące towary do UE. Kontrole te często prowadzą urzędnicy Europejskiego Urzędu do spraw Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF), działającego w ramach organizacyjnych struktur Komisji Europejskiej. Prowadzone przez ten urząd postępowania kontrolne, określane w przepisach UE jako dochodzenia administracyjne (ang. administrative investigations), mają zapewniać ochronę interesów finansowych UE. W niniejszym omówieniu zostaną przedstawione ramy prawne prowadzenia dochodzeń administracyjnych przez OLAF, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji prawnej podmiotów, wobec których są one prowadzone.
W wyroku z 15.12.2011 r., C-409/10, Hauptzollamt Hamburg-Hafen przeciwko Afasia Knits Deutschland GmbH, Trybunał Sprawiedliwości rozstrzygnął dwie kwestie. Po pierwsze dopuścił możliwość powołania się przez organy krajowe państw członkowskich na informacje zawarte w raportach końcowych sporządzanych przez OLAF po zakończeniu dochodzeń administracyjnych w celu odzyskania należności celnych od podmiotów, które dla ich uniknięcia podały fałszywe pochodzenie towarów importowanych do UE. Po drugie wyjaśnił warunki, na które, w świetle art. 220 ust. 2 lit. b Wspólnotowego kodeksu celnego, może powołać się importer, aby uniknąć konieczności retrospektywnego pokrycia należności celnych niezapłaconych przy przywozie towaru do UE.
Słowa kluczowe: fundusze UE, kontrole, ochrona interesów finansowych Unii Europejskiej, OLAF, preferencje celne, siła wyższa, ochrona uzasadnionych oczekiwań
Inspections of EU funds carried out by the European Anti-Fraud Office (OLAF) – introduction and judgment of the Court of Justice of 15 December 2011, C-409/10, Hauptzollamt Hamburg-Hafen v Afasia Knits Deutschland GmbH
The subject matter of two consecutive issues of ‘Milestones’ is the case-law of the Court of Justice related to inspections concerning the EU funds. Last issues was focused on inspections carried out by national officials on the spending of EU funds by beneficiaries of these funds. This issue discusses inspections carried out by EU officials in area of customs preferences. They are often carried out by officials from the European Anti-Fraud Office (OLAF), which operates within the organizational structure of the European Commission and carries out administrative investigations to protect the EU’s financial interests. This issue will present legal framework in which administrative investigations are carried out by OLAF, with particular focus on the legal situation of the entities under investigation.
In the presented judgment of 15.12.2011, C-409/10, Hauptzollamt Hamburg-Hafen v. Afasia Knits Deutschland GmbH, the Court of Justice has explained two issues. Firstly, the ECJ has allowed the national authorities of the Member States to rely on information contained in the final reports drawn up by the OLAF after the completion of administrative investigations, in order to impose customs duties on operators who, in order to avoid them, have provided false information concerning origin of imported good. Secondly, the ECJ it has clarified the conditions under which, in the view of Article 220(2)(b) of the Customs Code, the importer may avoid to pay customs duties.
Keywords: EU funds, controls, protection of the European Union’s financial interests, OLAF, customs preferences, force majeure, protection of legitimate expectations
Bibliografia:
Hetzer W., Fight against Fraud and Protection of Fundamental Rights in the European Union, „European Journal of Crime Criminal Law and Criminal Justice” 2006/1.
Inghelram J., Legal and institutional aspects of the European Anti-Fraud Office (OLAF), Groningen 2011; D. Merckx, The Judicial Follow-Up of OLAF Cases – a National Perspective [w:] European Evidence Warrant. Transnational Judicial Inquiries in the EU, red. J.A.E. Vervaele, Antwerpen 2005.
Jansen O., Langbroek P.M., Defence rights during administrative investigations: A comparative study into defence rights during administrative investigations against EU fraud in England & Wales, Germany, Italy, the Netherlands, Romania, Sweden and Switzerland, Antwerpen 2007.
Wakefield J., Good Governance and the European Anti-Fraud Office, „European Public Law” 2006/4, s. 594; J. Inghelram, Judicial review of investigative acts of the European anti-fraud office (OLAF): A search for a balance, „Common Market Law Review” 2012/2.
Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego
Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego – Marek Domagała (autor jest analitykiem w Wydziale Studiów nad Orzecznictwem i Analiz Prawnych Biura Służby Prawnej Trybunału Konstytucyjnego)
Orzecznictwo Sądu Najwyższego – Michalina Szpyrka (autorka jest doktorantką na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz asystentem sędziego w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego)
Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego – dr Robert Talaga (autor jest starszym referendarzem w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Poznaniu)
