Liberalny międzynarodowy porządek gospodarczy w obliczu wyzwań. „Starzy przyjaciele” w nowych czasachdr hab. Andżelika Kuźnar
Instytut Ekonomii Międzynarodowej, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7042-4592
udział w autorstwie tekstu: 50%
prof. dr hab. Jerzy Menkes
Instytut Gospodarki Światowej, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7744-8167
udział w autorstwie tekstu: 50%
Liberalny międzynarodowy porządek gospodarczy w obliczu wyzwań. „Starzy przyjaciele” w nowych czasach
W artykule została omówiona rola Zachodu i „podobnie myślących” państw ASEAN w utrzymaniu Liberalnego Międzynarodowego Porządku Gospodarczego (LIEO) w obliczu globalnych wyzwań gospodarczych i politycznych ze strony Chin i Rosji. Autorzy analizują zdolność badanych państw ASEAN-u do regionalnej współpracy wielostronnej oraz do współpracy ze strategicznymi partnerami, państwami i instytucjami bloku zachodniego. Artykuł składa się z czterech części: trzech analiz prawnych i jednej analizy ekonomicznej. Studia prawne koncentrują się na taktykach podtrzymywania LIEO w szerszym kontekście pożądanego i możliwego stanu stosunków międzynarodowych Liberalnego Porządku Międzynarodowego (ILO). Badając instrumenty, autorzy skoncentrowali się na systemie jednego okienka (SWS). W studium ekonomicznym zostały przedstawione wyniki badania potencjału społeczno-gospodarczego państw, ich powiązań i ocena zdolności do budowania powiązań z partnerami wewnątrzregionalnymi i partnerami spoza regionu. W artykule podkreślono znaczenie woli politycznej dla nawiązania współpracy między badanymi państwami w regionie azjatyckim oraz z państwami zachodnimi spoza regionu, jak również niebezpieczeństwa i ryzyka związane z działaniami strategicznych rywali, takich jak Chiny i Rosja. Stwierdzono, że SWS jest racjonalną ścieżką do nawiązania współpracy gospodarczej, a więzi między ASEAN i Unią Europejską oraz NAFTA są szczególnie ważne dla wzmocnienia ich zdolności do sprostania wyzwaniu ze strony Chin.
Słowa kluczowe: ASEAN, Liberalny Międzynarodowy Porządek Gospodarczy, Liberalny Porządek Międzynarodowy, system jednego okienka, Chiny, wyzwania gospodarcze
Dr Hab. Andżelika Kuźnar
Institute of International Economics, Warsaw School of Economics, Warsaw, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7042-4592
Commitment in the preparation of the article: 50%
Professor Dr Hab. Jerzy Menkes
World Economy Research Institute, Warsaw School of Economics, Warsaw, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7744-8167
Commitment in the preparation of the article: 50%
The Liberal International Economic Order in the Face of Challenges. ‘Old friends’ in new times
The article analyses the role of the West and like-minded ASEAN states in sustaining the Liberal International Economic Order (LIEO) in the face of the global economic and political challenges posed by China and Russia. The authors explores the ability of the countries examined to collaborate plurilaterally within the region and to cooperate with strategic partners, states, and institutions of the Western Bloc. The article consists of four sections: three legal studies and one economic study. The legal studies focus on tactics to sustain the LIEO framed in the broader context of the desired and possible state of international relations of the Liberal International Order (ILO). While analysing the instruments, the authors concentrated on the Single Window System (SWS). The economic study examines the socio-economic potentials of these countries, their links and their capacity to build links with intraregional partners and partners from outside the region. The article highlights the importance of political will to establish collaboration among the countries examined in the Asian region, and with Western countries outside the region. It also emphasizes the dangers and risks of dealing with strategic rivals, such as China and Russia. It concludes that the SWS is a rational path for establishing economic collaboration and that the ties between ASEAN and the EU, as well as NAFTA, are particularly important for strengthening their ability to meet the challenge from China.
Keywords: ASEAN, Liberal International Economic Order, Liberal International Order, Single Window System, China, economic challenges
Bibliografia / References
Agreement to Establish and Implement the ASEAN Single Window. (2005). https://asean.org/wp-content/uploads/2020/12/Agreement-to-Establish-and-Implement-the-ASEAN-Single-Window-ASW-Agreement-1.pdf (accessed on: 17.02.2024).
ASEAN Single Window. (n.d.). ASEAN Main Portal. Retrieved 28 February 2023, from https://asean.org/our-communities/economic-community/asean-single-window/ (accessed on: 17.02.2024).
Aspen Institute (2022). Closing Fireside Chat with Jake Sullivan. 22.07.2022. https://www.youtube.com/watch?v=K0M4vYSPUO4 (accessed on: 17.02.2024).
Balassa, B.A. (2011). The Theory of Economic Integration. Routledge.
Barnett, M.N., Pevehouse, J.C.W., & Raustiala, K. (eds.). (2021). Global Governance in a World of Change (1st ed.). Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/9781108915199.
Chiu, Y. (2022). Strategic Ambiguity Out of Balance: Updating an Outdated Taiwan Policy. The Strategy Bridge. 9.11.2022. https://thestrategybridge.org/the-bridge/2022/11/9/strategic-ambiguity-out-of-balance-updating-an-outdated-taiwan-policy (accessed on: 17.02.2024).
Czarny, E., & Folfas, P. (2014). Changes in trade introversion of Asian regional trade agreements as a measure of their openness to regional and global cooperation (comparative analysis). Research Papers of Wrocław University of Economics, 370.
Czarny, E., Folfas, P., & Szarek-Piaskowska, A. (2022). Integracja gospodarcza jako czynnik zwiększający udział dóbr wysokich technologii w eksporcie państw członkowskich regionalnych ugrupowań integracyjnych (RTA). Mimeo.
Disraeli, B. (1859). ’Finality, Sir, is not the language of politics’ – Benjamin Disraeli. Quotepark.Com. http://quotepark.com/quotes/1787197-benjamin-disraeli-finality-sir-is-not-the-language-of-politics/ (accessed on: 17.02.2024).
Dworkin, R. (1978). Liberalism. [in:] S. Hampshire (ed.), Public and Private Morality (1st ed., pp. 113–143). Cambridge University Press.
ESCAP. (2018). Single window for trade facilitation: Regional best practices and future development. Economic and Social Commission for Asia and the Pacific (ESCAP). 27.03.2018. https://www.unescap.org/resources/single-window-trade-facilitation-regional-best-practices-and-future-development (accessed on: 17.02.2024).
ESCAP. (2019). Digital and sustainable trade facilitation in ASEAN: Sub-regional report 2019. Economic and Social Commission for Asia and the Pacific (ESCAP). 4.11.2019. https://www.unescap.org/resources/digital-and-sustainable-trade-facilitation-report-asean-2019 (accessed on: 17.02.2024).
European Commission. (2023). The EU Single Window Environment for Customs. https://taxation-customs.ec.europa.eu/eu-single-window-environment-customs_en (accessed on: 17.02.2024).
Ferguson, N. (2023). Cold War II: Niall Ferguson On The Emerging Conflict With China. Hoover Institution. 1.05.2023. https://www.hoover.org/research/cold-war-ii-niall-ferguson-emerging-conflict-china (accessed on: 17.02.2024).
Gaddis, J.L. (2018). On Grand Strategy. Penguin Press.
Georgieva, K., Gopinath, G., & Pazarbasioglu, C. (2022, May 22). Why We Must Resist Geoeconomic Fragmentation – And How. International Monetary Found (IMF). IMF Blog. 22.05.2022. https://www.imf.org/en/Blogs/Articles/2022/05/22/blog-why-we-must-resist-geoeconomic-fragmentation (accessed on: 17.02.2024).
Huntington, S.P. (1996). The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order. Simon & Schuster.
Iapadre, L. (2006). Regional integration agreements and the geography of world trade: Statistical indicators and empirical evidence [in:] Assessment and Measurement of Regional Integration. Routledge.
Ikenberry, G.J. (2018). The End of Liberal International Order? International Affairs, 94 (1), 7–23.
Ikenberry, G.J. (2008). The Rise of China and the Future of the West: Can the Liberal System Survive? Foreign Affairs, 87 (1), 23–37.
Ikenberry, G.J. (2011). The Future of the Liberal World Order: Internationalism after America. Foreign Affairs, 90 (3), 56–68.
IMF. (2022). Regional Economic Outlook: Asia and the Pacific, October 2022. International Monetary Fund (IMF). https://doi.org/10.5089/9798400220517.086.
ITC. (2022). Trade Competitiveness map. Benchmarking national and sectoral trade performance. Technical notes. International Trade Center (ITC). https://tradecompetitivenessmap.intracen.org/Documents/TradeCompMap-Trade%20Performance%20Index-Technical%20Notes-EN.pdf (accessed on: 17.02.2024).
ITC. (2023). Trade Map: Trade statistics for international business development. International Trade Centre (ITC). https://www.trademap.org/Index.aspx (accessed on: 17.02.2024).
Jervis, R. (2001). Was the Cold War a Security Dilemma? Journal of Cold War Studies, 3 (1), 36–60.
Kennan, G.F. (1947). The Sources of Soviet conduct. Foreign Affairs, 25 (4), 566–582.
Kim, R.E. (2020). Is Global Governance Fragmented, Polycentric, or Complex? The State of the Art of the Network Approach. International Studies Review, 22 (4), 903–931. https://doi.org/10.1093/isr/viz052.
Klisiński, J. (2020). Threats to Contemporary Economic Order. Political Preferences, 26, 69–76. https://doi.org/10.31261/polpre.2020.26.69-76.
Kundnani, H. (2017). What is the Liberal International Order? German Marshall Fund of the United States. https://www.jstor.org/stable/resrep18909 (accessed on: 17.02.2024).
Lal, D. (2005). The Threat To Economic Liberty From International Organizations. Cato Journal, 25 (3), 503–520.
McMaster, J., & Nowak, J. (2007). The Evolution of Electronic Trade Facilitation: Towards a Global Single Window Trade Portal. https://www.academia.edu/7931144/The_Evolution_of_Electronic_Trade_Facilitation_Towards_a_Global_Single_Window_Trade_Portal (accessed on: 17.02.2024).
Mearsheimer, J.J. (2019). Bound to Fail: The Rise and Fall of the Liberal International Order. International Security, 43 (4), 7–50. https://doi.org/10.1162/isec_a_00342.
Moravcsik, A. (1997). Taking Preferences Seriously: A Liberal Theory of International Politics. International Organization, 51 (4), 513–553. https://doi.org/10.1162/002081897550447.
NSC-68, 1950. United States Objectives and Programs for National Security (April 14, 1950). A Report to the President Pursuant to the President’s Directive of January 31, 1950. https://web.archive.org/web/20090530110830/http://www.trumanlibrary.org/whistlestop/study_collections/coldwar/documents/pdf/10-1.pdf (accessed on: 17.02.2024).
Porter, P. (2015). Twilight Struggle: The Cold War was Not Stable or Simple. War on the Rocks. 3.08.2015. https://warontherocks.com/2015/08/twilight-struggle-the-cold-war-was-not-stable-or-simple/ (accessed on: 17.02.2024).
Protocol on the Legal Framework to Implement the Single Window. (2015). https://agreement.asean.org/media/download/20150915020056.pdf (accessed on: 17.02.2024).
Protocol to Establish and Implement the ASEAN Single Window. (2006). https://asean.org/wp-content/uploads/2020/12/Protocol-to-Establish-and-Implement-the-ASEAN-Single-Window-ASW-Protocol-1.pdf (accessed on: 17.02.2024).
Ruggie, J.G. (1982). International Regimes, Transactions, and Change: Embedded Liberalism in the Postwar Economic Order. International Organization, 36 (2), 379–415.
Scott, J., & Wilkinson, R. (2013). China Threat: Evidence from the WTO. Journal of World Trade, 47, 761. https://doi.org/10.54648/trad2013025.
USAID. (2008). ASEAN Single Window. The Intersection of Law & Technology. https://pdf.usaid.gov/pdf_docs/PNADM816.pdf (accessed on: 17.02.2024).
White House. (2023). G7 Hiroshima Leaders’ Communiqué. 20.05.2023. https://www.whitehouse.gov/briefing-room/statements-releases/2023/05/20/g7-hiroshima-leaders-communique/ (accessed on: 17.02.2024).
Work, C. (2022). From Strategic Ambiguity to Strategic Clarity? The Dynamics of South Korea’s Navigation of US-China Competition. Asia Pacific Bulletin. 12.07.2022. https://www.eastwestcenter.org/publications/strategic-ambiguity-strategic-clarity-the-dynamics-south-korea-s-navigation-us-china (accessed on: 17.02.2024).
World Bank. (2022). World Development Indicators. https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators#advancedDownloadOptions (accessed on: 17.02.2024).
WTO. (2017). Agreement on Trade Facilitation. 22.02.2017. https://www.wto.org/english/docs_e/legal_e/tfa-nov14_e.htm (accessed on: 17.02.2024).
Yost, D.S. (2011). Strategic stability in the Cold War: Lessons for continuing challenges. IFRI.
dr Marcin Kanon
Katedra Nauk Historyczno-Prawnych, Teorii i Filozofii Prawa oraz Komparatystyki Prawniczej, Wydział Prawa, Uniwersytet w Białymstoku, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3799-3459
Problematyzacja ontologicznego pytania o prawo
Celem artykułu jest analiza ontologicznego pytania o prawo. Może ono zostać sformułowane na wiele sposobów. Najbardziej podstawowe brzmi: Co to jest prawo? Występuje ono równolegle z pytaniami o istotę prawa i naturę prawa. Wydaje się, że w każdej kwestii ontologicznej można wyróżnić dwa aspekty: egzystencjalny i esencjalny. Prowadzi to do wniosku, że definicja prawa również powinna je zawierać. Rezygnacja z aspektu egzystencjalnego lub aspektu esencjalnego może się przyczynić do nieporozumień, a ostatecznie do niedostrzeżenia takich cech prawa, które pozwalają odróżnić je od innych istniejących bytów, np. dzieł literackich. W artykule została przeprowadzona analiza konceptualizmu prawniczego z punktu widzenia wymogów definicji metafizycznej. Argumentowano za tezą, że ograniczenie dyskusji do zasady tożsamości bytów nie może być ostatecznym wnioskiem w metafizycznym dyskursie.
Słowa kluczowe: ontologia prawa, metafizyka prawa, istnienie prawa, uniwersalia, definicja prawa
Dr Marcin Kanon
Department of Historical and Legal Sciences, Theory and Philosophy of Law, and Comparative Law, Faculty of Law, University of Białystok, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3799-3459
Problematization of the ontological question of law
The objective of this article is to analyse the ontological question about law. It can be formulated in many ways. The most fundamental is ‘what is law?’ It appears in parallel with questions about the essence or nature of law. It appears that two aspects can be distinguished in every ontological matter, namely the existential and the essential aspect. This leads to the conclusion that the definition of law should also include them. Omitting either the existential or essential aspect can lead to misunderstandings and ultimately to the failure to notice such features of law which enable them to be distinguished from other beings, such as literary works. The article analyses legal conceptualism from the point of view of the necessary metaphysical elements of the definition of law. It argues that limiting the discussion to the principle of identity of beings cannot be the final conclusion in a metaphysical discourse.
Keywords: ontology of law, metaphysics of law, existence of law, universals, definition of law
Bibliografia / References
Czeżowski T., O metafizyce, jej kierunkach i zagadnieniach, Kęty 2004.
Dąmbska I., Zarys historii filozofii greckiej, Lublin 1993.
Kelsen, H., Czysta teoria prawa, Warszawa 2014.
Kotarbiński T., Elementy teorii poznania, logiki formalnej i metodologii nauk, Wrocław 1961.
Kotarbiński T., Wykłady z dziejów logiki, Łódź 1957.
Kutrzeba S., Wstęp do nauki o państwie i prawie, Kraków 1946.
Lang W., Wróblewski J., Zawadzki S., Teoria państwa i prawa, Warszawa 1980.
Nowacki J., Tobor Z., Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa 2020.
Pawlicki S., Historya filozofii greckiej od Talesa do śmierci Arystotelesa, t. 1, Kraków 1890.
Reale G., Historia filozofii starożytnej, t. 1, Lublin 2012.
Rzymowski J., Konceptualizm prawniczy jako nowa metoda dokonywania wykładni i wyjaśniania obowiązywania prawa, „Przegląd Prawa Publicznego” 2014/7–8.
Rzymowski J., Konceptualizm prawniczy jako wspólny mianownik dla dotychczasowych teorii prawa, „Przegląd Prawa Publicznego” 2023/7–8.
Rzymowski J., Prawo jako problem ontologiczny – czym jest prawo, „Przegląd Prawa Publicznego” 2022/12.
Sarkowicz R., Stelmach J., Teoria prawa, Kraków 1996.
Stróżewski W., Ontologia, Kraków 2003.
Tatarkiewicz W., Historia filozofii, t. 1, Warszawa 1988.
Teoria i filozofia prawa, red. A. Dyrda, Warszawa 2021.
Wronkowska S., Ziembiński Z., Zarys teorii prawa, Poznań 2001.
Znamierowski C., Podstawowe pojęcia teorji prawa. Część pierwsza. Układ prawny i norma prawna, Poznań 1934.
Ziembiński Z., Logiczne podstawy prawoznawstwa. Wybrane zagadnienia, Warszawa 1966.
Zirk-Sadowski M., Wprowadzenie do filozofii prawa, Warszawa 2021.
dr hab. Jolanta Pacian
Pracownia Prawa Medycznego i Farmaceutycznego, Katedra Psychospołecznych Aspektów Medycyny, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0687-9100
Uregulowania prawne dotyczące systemu wymiany informacji na rynku wewnętrznym (IMI). Uwagi w kontekście zawodów medycznych
Zasadniczym celem systemu IMI jest poprawa funkcjonowania rynku wewnętrznego przez udostępnienie skutecznego, łatwego w obsłudze narzędzia służącego wdrożeniu współpracy administracyjnej między państwami członkowskimi Unii Europejskiej oraz między państwami członkowskimi i Komisją, ułatwiającego stosowanie aktów unijnych wymienionych w załączniku do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1024/2012 z 25.10.2012 r. w sprawie współpracy administracyjnej za pośrednictwem systemu wymiany informacji na rynku wewnętrznym i uchylającego decyzję Komisji 2008/49/WE („rozporządzenia w sprawie IMI”). Zgodnie z ustawą z 15.07.2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej właściwa okręgowa rada pielęgniarek i położnych albo Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych, dokonując weryfikacji na podstawie wniosku, informuje odpowiednie władze lub organizacje państwa członkowskiego Unii Europejskiej o toczącym się lub prawomocnie zakończonym postępowaniu w zakresie odpowiedzialności zawodowej pielęgniarek i położnych, zarówno o nałożonych karach, jak i środkach karnych albo zabezpieczających, lub o innych okolicznościach mogących mieć znaczenie dla wykonywania zawodu przez pielęgniarkę lub położną. Podobne uregulowania prawne znajdują się w ustawie z 2.12.2009 r. o izbach lekarskich – okręgowe rady lekarskie informują, w trybie ostrzeżenia w systemie IMI, właściwe organy pozostałych państw członkowskich Unii Europejskiej o lekarzu lub lekarzu dentyście, wobec których została podjęta uchwała o zawieszeniu albo ograniczeniu prawa wykonywania zawodu albo sąd wydał środek zapobiegawczy.
Słowa kluczowe: system IMI, lekarz, pielęgniarka
Dr Hab. Jolanta Pacian
Medical and Pharmaceutical Law Laboratory, Department of Psychosocial Aspects of Medicine, Medical University of Lublin, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0687-9100
Legal regulations on the Internal Market Information system (IMI). Comments in the context of medical professions
The fundamental objective of the Internal Market Information (IMI) system is to improve the functioning of the internal market by providing an effective and easy-to-use tool for introducing administrative cooperation between EU Member States, as well as between Member States and the Commission, thereby facilitating the application of the EU Acts listed in the Annex to Regulation (EU) No. 1024/2012 of the European Parliament and of the Council of 25 October 2012 on administrative cooperation through the Internal Market Information System and repealing Commission Decision 2008/49/EC (the ‘IMI Regulation’). According to the Act on the professions of nurse and midwife of 15 July 2011, having verified an application, the competent regional council of nurses and midwives or the Supreme Council of Nurses and Midwives informs the relevant authority or organization of an EU Member State about proceedings, which are pending or which have been concluded as final and binding, regarding the professional liability of nurses and midwives, the penalties, punitive measures or preventive measures imposed, or any other circumstances that might be of relevance to a nurse or a midwife practising the profession. Similar legal regulations can be found, for instance, in Article 113a of the Act on Medical Chambers of 2 December 2009, according to which regional medical councils inform the competent authorities of the other EU Member States about the suspension or restriction of the right to practice the profession of a doctor or dentist or about a doctor or dentist with respect to whom a court has issued a preventive measure, by way of an alert in the IMI system.
Keywords: IMI system, doctor, nurse
Bibliografia / References
Dercz M. [w:] Ustawa o działalności leczniczej, red. M. Dercz, T. Rek, LEX 2014.
Jachymczyk E., Gołębiowski J., Stypuła J., Etyka i odpowiedzialność zawodowa w pracy pielęgniarki sprawującej opiekę nad pacjentem neurochirurgicznym, „Studia Medyczne” 2008/11.
Kaczorowska-Kossowska I., Unia Europejska liberalizuje przepisy dotyczące uznawania lekarzy, pielęgniarek i farmaceutów. Komentarz praktyczny, LEX 2023.
Karkowska D., Prawo medyczne dla pielęgniarek, Warszawa 2020.
Kawka I., Gospodarcza działalność usługowa w prawie polskim w świetle unijnych swobód przedsiębiorczości i świadczenia usług, LEX 2015.
Krajewski R., Postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy w krajach Wspólnoty Europejskiej, „Biuletyn Informacyjny Sądu Lekarskiego i Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej Lekarzy”, Poznań–Warszawa 1999.
Kumela-Romańska M., Administracyjnoprawny status cudzoziemca w Polsce, Warszawa 2017.
Liszewska A., Organy orzekające w sprawach odpowiedzialności zawodowej lekarzy, LEX 2016.
Majcher K. [w:] Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty, red. E. Zielińska, Warszawa 2022.
Mirowska-Łoskot U., Lekarze bez prawa do zawodu trafią na czarną listę, „Dziennik Gazeta Prawna” z 15.01.2015 r.
Naczelna Izba Lekarska, System IMI, https://nil.org.pl/izba/naczelny-rzecznik-odpowiedzialnosci-zawodowej/system-imi (dostęp: 16.11.2023 r.).
Pacian J., Postępowanie przed Naczelnym Sądem Aptekarskim w sprawie naruszenia zasad etyki zawodowej farmaceuty, „Studia Iuridica” 2020/86.
Pacian J., Przewinienie zawodowe farmaceuty. Uwagi w kontekście zawodu farmaceuty i statusu samorządu zawodowego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Prawnicza” 2018/102.
Paszkowska M., Odpowiedzialność zawodowa pielęgniarek w świetle nowej ustawy o samorządzie pielęgniarek i położnych, LEX nr 141433.
Paśkiewicz J., Problematyka odpowiedzialności zawodowej personelu medycznego – wybrane aspekty, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Prawnicza. Prawo” 2018/23.
Piesiewicz P., Odpowiedzialność dyscyplinarna lekarza za zaniechanie udzielenia pomocy, „Medyczna Wokanda” 2012/4.
Sieńko A., Klauzula sumienia a samodzielność wykonywania zawodu pielęgniarki – refleksja prawna, „Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne” 2018/8 (4).
Skrzypczak J., Postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego w 2012 r., „Medyczna Wokanda” 2012/4.
Tymiński R., Wybrane problemy praktyczne powstałe na tle przepisów dotyczących odpowiedzialności zawodowej lekarzy i lekarzy dentystów, „Przegląd Sądowy” 2018/3.
Włodarczyk A., Opoka W., Muszyńska B., Prawna odpowiedzialność zawodowa farmaceutów, „Farmacja Polska” 2018/74 (5).
Wrona G., Odpowiedzialność zawodowa lekarzy w nowej ustawie o izbach lekarskich – wybrane zagadnienia, „Medyczna Wokanda” 2010/2.
Wrześniewska-Wal I., Odpowiedzialność lekarza w orzecznictwie sądów lekarskich, Warszawa 2020.
Wrześniewska-Wal I., Postępowanie przed sądami lekarskimi w praktyce, Warszawa 2018.
prof. dr hab. Marian Zdyb
Instytut Nauk Prawnych, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7834-2463
Państwo jako strażnik ładu publicznoprawnego w warunkach kryzysu gospodarczego. Podstawowe dylematy, zagrożenia i problemy
Problematyka dotycząca zagadnienia roli państwa jako strażnika ładu publicznoprawnego w warunkach kryzysu gospodarczego stwarza wiele dylematów, zagrożeń i problemów. Za cel podstawowy artykułu autor stawia uzasadnienie tezy, że znaczenie i rola państwa w sytuacjach kryzysowych, nie tylko gospodarczych, może wzrastać i podlegać różnym przeobrażeniom. Państwo jest bowiem strażnikiem ładu publicznego oraz aksjologicznych podstaw porządku gospodarczego i fundamentalnych wartości. W takim stanie rzeczy jako drugi cel podstawowy autor przyjął udowodnienie tezy, że „współczesne kryzysy gospodarcze wymagają stosownej aktywności państwa i prawa oraz eliminowania różnych dysfunkcjonalności oraz należytej troski o ład w sferze aksjologicznej”. Wiąże się to z koniecznością znalezienia odpowiedzi na sformułowane we wstępie pytania. W artykule zostały wykorzystane stosowne publikacje i inne źródła. Jako metodę podstawową autor przyjął metodę dogmatyczną i posiłkowo inne metody.
Słowa kluczowe: kryzys gospodarczy, porządek publiczny, rola państwa, dobro wspólne, zagrożenia
Professor Dr Hab. Marian Zdyb
Institute of Legal Sciences, Faculty of Law and Administration, Maria Curie-Skłodowska University in Lublin, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7834-2463
The state as a guardian of public law in conditions of economic crisis. Basic dilemmas, threats and problems
The issue of the role of the state as a guardian of public law in conditions of economic crisis raises a number of dilemmas, threats and problems. The fundamental objective of the article is to justify the thesis that the importance and role of the state in crisis situations, not only economic crises, can increase and undergo various transformations. The state is the guardian of public order and of the axiological foundations of economic order and fundamental values. In such a state of affairs, the second objective was to prove the thesis that ‘contemporary economic crises require appropriate activity from the state and the law, eliminating various dysfunctions, as well as due care for order in the axiological sphere.’ This involves the need to answer the questions formulated in the introduction. Relevant publications and other sources were used in the article. The dogmatic method was used as the basic method, with the supportive use of other methods.
Keywords: economic crisis, public order, role of the state, the common good, threats
Bibliografia / References
Adamowicz T., Przyczyny i skutki I fazy kryzysu finansowego lat 2007–2009 w wybranych krajach na świecie, „Polityki Europejskie, Finanse i Marketing” 2013/9 (58).
Behan A., Waluty wirtualne jako przedmiot przestępstwa, Kraków 2022.
Calaprice A., Einstein w cytatach, Warszawa 1997.
Chodziński D., Pranie pieniędzy jako jedna z form działania zorganizowanych grup przestępczych, Legionowo 2012.
Dębiński H., Kryzys demokracji, Lwów 1939.
Dysfunkcje publicznego prawa gospodarczego, red. M. Zdyb, E. Kruk, G. Lubeńczuk, Warszawa 2018.
Einstein A., What Life Means to Einstein, An Interview by G.S. Viereck, „Saturday Evening Post” z 26.10.1929 r., https://www.saturdayeveningpost.com/wp-content/uploads/satevepost/einstein.pdf (dostęp: 28.01.2024 r.).
Franciszek, Encyklika Laudato si’, Watykan 2015.
Gaudium et spes, Konstytucja duszpasterska o kościele w świecie współczesnym, Sobór Watykański II, Wrocław 2021.
Gołębiowska E., Pranie pieniędzy. Aspekty etyczne w systemie przeciwdziałania praniu pieniędzy, Warszawa 2014.
Grabowski W., Współczesne kryzysy finansowe i próby ich przezwyciężenia – rola systemu regulacji finansowych, „Bezpieczny Bank” 1998/4.
Jan Paweł II, Centesimus annus, Wrocław 1991.
Jan Paweł II, Laborem exercens, Warszawa 1982.
Jan Paweł II, Przekroczyć próg nadziei [Jan Paweł II odpowiada na pytania Vittoria Messoriego], Lublin 2016.
Jan Paweł II, Sollicitudo rei socialis, Warszawa 1988.
Jasiński W., Nowe zalecenia Grupy Specjalnej ds. Przeciwdziałania Praniu Brudnych Pieniędzy, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 1997/10.
Jurkowska-Zeidler A., Bezpieczeństwo rynku finansowego w świetle prawa Unii Europejskiej, Warszawa 2008.
Kaufmann A., Rechtsphilosophie, Rechtstheorie, Rechtsdogmatik [w:] Einführung in Rechtsphilosophie und Rechtstheorie der Gegenwart, red. A. Kaufmann, W. Hassemer, U. Neumann, Heidelberg 1989.
Kisilowska H., Hierarchia ważności wyzwań administracji publicznej wobec kryzysu ekonomicznego w Polsce i w Europie [w:] Administracja publiczna wobec wyzwań kryzysu ekonomicznego i jego konsekwencji społecznych, red. W. Mikułowski, A. Jezierska, Warszawa 2014.
Koneczny F., Rozwój moralności, Lublin 1938.
Kopernik M., Sposób urządzenia monety, tł. J. Baranowski, Warszawa 1854, https://pl.wikisource.org/wiki/Spos%C3%B3b_urz%C4%85dzenia_monety (dostęp: 10.02.2024 r.).
Kosieradzka E., Status prawny Narodowego Banku Polskiego. Zagadnienia administracyjnoprawne, Warszawa 2008.
Kosieradzka E., Zdyb M., Zasada państwa prawnego na gruncie prawa administracyjnego w kontekście współczesnych wyzwań, „Studia Iuridica Lublinensia” 2016/25 (1).
Kosikowski C., Pozycja Narodowego Banku Polskiego i jego organów w prawie polskim (stan obecny i postulaty na przyszłość), „Państwo i Prawo” 2002/11.
Kowalski R., Dylematy interwencjonizmu w czasach kryzysu, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 2013/305.
Krąpiec M.A., By ocalić suwerenność, Toruń 1997.
Kryzys, stagnacja, renesans? Prawo administracyjne przyszłości. Księga jubileuszowa Profesora Jacka Jagielskiego, red. M. Cherka, P. Gołaszewski, J. Piecha, M. Wierzbowski, Warszawa 2021.
Krzyżewski J., Polityka pieniężna jako instytucja prawa konstytucyjnego, „Bank i Kredyt” 2000/4.
Księżyk M., Współczesne kryzysy ekonomiczne jako wyraz globalnych problemów kapitalizmu opartego na doktrynie liberalizmu rynkowego, „Ekonomia Menedżerska” 2009/6.
Lisiecki L., Kucharski K., Anonimowość BitCoina zagrożeniem bezpieczeństwa, „Studia Bezpieczeństwa Narodowego” 2015/7 (1).
Lizak R., Pranie pieniędzy w prawie polskim na tle europejskim, międzynarodowym i amerykańskim, Warszawa 2018.
Longchamps F., Z problemów poznania prawa, Wrocław 1968.
Majchrzak K., Instrumenty prawne służące ograniczeniu skutków kryzysu finansowo-gospodarczego w strefie euro Unii Europejskiej. Uwagi ogólne [w:] Acta Erasmiana, t. V, Varia, red. M. Sadowski, Wrocław 2013.
Mariański J., Kryzys moralny czy transformacja wartości? Studium socjologiczne, Lublin 2001.
Mączyńska E., Obecny kryzys jest wyjątkowy, wywiad G. Jeża, „Obserwator Finansowy” z 26.03.2023 r., https://www.obserwatorfinansowy.pl (dostęp: 28.01.2024 r.).
Morawski W., Kronika kryzysów gospodarczych, Warszawa 2003.
Novak M., Splot dwóch tradycji, „Znak” 1990/10–11.
Olejnik S., Kryzys moralny cywilizacji. Zachwianie hierarchii wartości we współczesnym świecie stechnicyzowanym, „Chrześcijanin w Świecie” 1980/6.
Osial A., Działalność gospodarcza w zakresie obrotu walutami wirtualnymi, maszynopis powielony, Lublin 2023.
Owsiak S., Społeczny wymiar kryzysu – lekcja dla przyszłości, „Biuletyn PTE” 2012/2.
Piętka J., Prawne aspekty prowadzenia działalności gospodarczej na rynku walut wirtualnych w Polsce, „Przegląd Prawa Administracyjnego” 2021/4.
Piwowarczyk J., Kryzys społeczno-gospodarczy w świetle katolickich zasad, Kraków 1932.
Pływaczewski E.W., Proceder prania pieniędzy i jego implikacje, Warszawa 2018.
Powałowski A., Wprowadzenie do aksjologii prawa gospodarczego publicznego, „Acta Universitatis Wratislaviensis, Prawo”, CCCXXIX, 2019/3977.
Przeciwdziałanie praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Komentarz, red. W. Kapica, Warszawa 2019.
Pyka I., Bank centralny na współczesnym rynku pieniężnym, Warszawa 2010.
Roubini N., Megazagrożenia. 10 trendów niebezpiecznych dla naszej przyszłości, Warszawa 2023.
Roubini N., Mihm S., Ekonomia kryzysu, Warszawa 2011.
Ryfa J., Waluty wirtualne – problem zdefiniowania i klasyfikacji nowego środka płatniczego, „Nauki o Finansach” 2014/2 (19).
Sławiński A., Przyczyny globalnego kryzysu bankowego [w:] Nauki społeczne wobec kryzysu na rynkach finansowych, red. J. Osiński, J. Sztaba, Warszawa 2009.
Toporowski J., Dlaczego gospodarka światowa potrzebuje krachu finansowego, Warszawa 2012.
Zakrzewski R., Zjawisko prania brudnych pieniędzy, „Przegląd Policyjny” 1993/3–4.
Zdyb M., Dylematy ładu prawnego w kontekście inflacji i niektórych innych niedoskonałości prawa administracyjnego [w:] Prawo administracyjne dziś i jutro, red. J. Jagielski, M. Wierzbowski, Warszawa 2018.
Zdyb M., Ewolucja statusu prawnego Narodowego Banku Polskiego i jego organów w latach 1989–2018 [w:] Z dziejów polskiej bankowości, red. W. Bednaruk, J. Dworas-Kulik, Lublin 2019.
Zdyb M., Kryzys gospodarczy czy kryzys zaufania do państwa i prawa [w:] Między tradycją a przyszłością w nauce prawa administracyjnego. Księga jubileuszowa Profesora Jana Bocia, red. J. Supernat, Wrocław 2009.
Zdyb M., The Legal Position of the National Bank of Poland as a Guardian of the Value of Money in the Light of Normative Determinants of Monetary Order (Pozycja prawna Narodowego Banku Polskiego jako strażnika wartości pieniądza w świetle normatywnych uwarunkowań ładu pieniężnego), „Studia Iuridica Lublinensia” 2023/3.
Zdyb M., Wspólnotowe i polskie publiczne prawo gospodarcze, t. II, Prawo bankowe. Obrót instrumentami finansowymi. Fundusze inwestycyjne. Ochrona konkurencji, Warszawa 2008.
Zwoliński A., Ksiądz Stefan Wyszyński wobec kryzysu społeczno-gospodarczego Polski lat trzydziestych XX wieku, Lublin 1990.
dr Jan Sobiech
aplikant sędziowski w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury; adiunkt, Instytut Prawa, Administracji, Kryminologii i Bezpieczeństwa, Collegium Humanum – Szkoła Główna Menedżerska w Warszawie, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7242-9530
Kompetencje wewnętrzne Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz Prezydenta Republiki Portugalii – analiza prawnoporównawcza
Mogłoby się wydawać, że pozycje ustrojowe Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz Prezydenta Republiki Portugalii powinny być skorelowane z istniejącymi w tych republikach systemami politycznymi. Konstatacja ta okazuje się jednak pozorna, zwłaszcza jeśli uwzględni się kontekst historyczny ewolucji instytucji obu głów państw, gdzie element ustrojowy silnie przeplata się z politycznym, co wpływa na ich aktualną pozycję ustrojowo-polityczną względem innych organów konstytucyjnych w tych państwach. Celem artykułu jest zbadanie pozycji ustrojowej prezydentów obu republik w drodze analizy prawnoporównawczej tych organów, przede wszystkim z uwzględnieniem zakresu i charakteru ich kompetencji w powiązaniu z prerogatywami. Autor skupia się na uprawnieniach o charakterze wewnętrznym, pozostawiając na boku te związane z dziedziną stosunków międzynarodowych oraz obronnością i bezpieczeństwem państwa.
Słowa kluczowe: prezydent, konstytucja, prerogatywa, kompetencja
Dr Jan Sobiech
trainee judge at the National School of Judiciary and Public Prosecution; assistant professor, Institute of Law, Administration, Criminology and Security, Collegium Humanum – Warsaw Management University, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7242-9530
Internal competences of the President of the Republic of Poland and the President of the Republic of Portugal – a comparative law analysis
It would seem that the constitutional positions of the President of the Republic of Poland and the President of the Republic of Portugal should be correlated with the political systems of these republics. However, this statement turns out to be apparent, especially considering the historical context of the evolution of both heads of state, where the systemic element is strongly intertwined with the political element, which affects their current systemic and political positions in relation to other constitutional bodies in the two states. The objective of this article is to examine the constitutional position of the presidents of the two republics through a comparative law analysis of these authorities, primarily considering the scope and nature of their competences in connection with the prerogatives. The author focuses on powers of a national nature, setting aside those related to international relations, as well as national defence and security.
Keywords: president, constitution, prerogative, competence
Bibliografia / References
Bień-Kacała A., Rewizja czy zmiana konstytucji? (Charakter prawny nowelizacji konstytucji z 1989 r.), „Studia Iuridica Toruniensia” 2010/7.
Braga da Cruz M., O Presidente da República na génese e evolução do sistema de governo português, „Análise Social” 1994/29.
Canelas Rapaz P.J., O «veto político» do presidente da República Portuguesa, 1986–2013: uso e variáveis políticas [w:] Presidentes e (Semi)Presidencialismo nas Democracias Contemporâneas, red. A. Costa Pinto, P.J. Rapaz Canelas, Lisboa 2018.
Cieszyńska K., Głowa państwa w Portugalii w latach 1974–2006. Pozycja konstytucyjna i model przywództwa, niepublikowana rozprawa doktorska, Kraków 2016.
Costa Lobo M., Costa Pinto A., Magalhães P., The Political Institutions of Portuguese Democracy [w:] Portugal in the Twenty-First Century: Politics, Society, and Economics, red. S. Royo, Lexington Books, 2012.
Czarny P. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, LEX 2021.
Domagała M., Instytucja prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w świetle małej konstytucji z 17.10.1992 r. [w:] Instytucja prezydenta we współczesnym świecie. Materiały na konferencję 22–23.02.1993 r., Warszawa 1993.
Elgie R., List of president-parliamentary and premier-presidential countries with dates. The Semi-Presidential One, 18 August 2011, stan na 28.06.2018 r., http://www.semipresidentialism.com/list-of-president-parliamentary-and-premier-presidential-countries-with-dates/ (dostęp: 7.02.2024 r.).
Fernandes Mendonça S.M., O Impacto da Figura do Presidente da República em Portugal e no Brasil, „Direitos Democráticos & Estado Moderno” 2023/1 (7).
Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne, Warszawa 2009.
Gwiżdż A., Zasady i tryb kontrasygnowania aktów prawnych Prezydenta Rzeczypospolitej, „Przegląd Legislacyjny” 1994/1.
Konstytucja Republiki Francuskiej z dnia 4.10.1958 r., Constitution de la République Française, tł. W. Skrzydło, Warszawa 2015 (stan prawny na dzień 23.07.2008 r.).
Konstytucja Republiki Portugalskiej z dnia 2.04.1976 r. (Constituição da República Portuguesa: 4 revisão nos termos da Lei Constitucional n. 1/97, 20 de Setembro – stan prawny uwzględniający nowelizacje z lat 2001–2005, na dzień 1.01.2016 r.), tł. A. Wojtyczek-Bonnand [w:] Konstytucje państw Unii Europejskiej, red. W. Staśkiewicz, Warszawa 2011.
Lopes F., Espírito Santo P., Quando um Presidente da República vive no limite do semipresidencialismo: retratos que a imprensa diária esboçou na primeira metade do mandato de Marcelo Rebelo de Sousa, „Estudos em Comunicação” 2019/1 (28).
Łabno A., System konstytucyjny Portugalii, Warszawa 2002.
Maziarz J., Konstytucja polityczna Republiki Portugalii z 11.04.1933 r., „Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa” 2022/15.
Mojak R., Transformacja ustroju politycznego w latach 1989–1997 [w:] Polskie prawo konstytucyjne, red. W. Skrzydło, Lublin 2003.
Neto A., Semi-Presidentialism in Portugal: Academic Quarrels Amidst Institutional Stability [w:] The Oxford Handbook of Portuguese Politics, red. J.M. Fernandes, P.C. Magalhães, A. Costa Pinto, Oxford 2022.
Pinto J.F., Os Presidentes da República no Estado Português, Lisboa 2016.
Rogowski S., Małe konstytucje (1919 – 1947 – 1992), „Przegląd Sejmowy” 1999/7 (2).
Rogowski S., Nowelizacje konstytucji z 22.07.1952 r. w latach 1989–1991, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2009/12.
Skórzyński J., U genezy Estado Novo. Przemiany polityczne i ustrojowe Portugalii w pierwszej połowie XX wieku, „Dzieje Najnowsze” 2022/54 (2).
Sokalska E., Prawny charakter kompetencji Prezydenta RP w sferze władzy sądowniczej, „Przegląd Prawa i Administracji” 2010/83.
dr Marek Stych
adiunkt, Katedra Prawa Konstytucyjnego, Teorii i Filozofii Prawa, Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4359-1085
udział w autorstwie tekstu: 80%
Piotr Pryjda
student, kierunek Prawo, Instytut Prawa, Ekonomii i Administracji, Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Polska
ORCID: https://orcid.org/0009-0005-6092-8307
udział w autorstwie tekstu: 20%
Wybrane społeczno-prawne aspekty wybuchu pandemii COVID-19 w Republice Turcji
Pandemia COVID-19 jest uważana za jedną z największych katastrof zdrowotnych i ekonomicznych w skali świata. Jej przebieg cechował się gwałtownym i szybkim rozprzestrzenianiem się oraz dużą śmiertelnością. W wyniku wybuchu pandemii znaczna część aktywności państw w sferze zdrowia publicznego skupiała się na wprowadzaniu ograniczeń w dotychczasowym systemie życia społecznego ze względu na dużą zaraźliwość choroby, co skutkowało m.in. wprowadzeniem nowych regulacji związanych z kształtowaniem zachowań jednostkowych. Jednym z państw, które podjęło walkę z pandemią, była Republika Turcji. Turcja ma długą historię w zapobieganiu chorobom zakaźnym i ich kontroli, począwszy od czasów Imperium Osmańskiego. Jej wcześniejsze doświadczenia ze świńską grypą (H1N1), ptasią grypą (H5N1) i SARS przyczyniły się do dużej skuteczności i efektywności polityki państwa we wskazanym zakresie. Artykuł stanowi efekt badań przeprowadzonych w ramach stażu naukowego odbytego na Uniwersytecie Stambulskim we wrześniu 2022 r. W ramach stażu przeprowadzono kwerendę biblioteczną oraz analizę stron internetowych (materiały w znacznej części były dostępne tylko na terenie Turcji).
Słowa kluczowe: pandemia, COVID-19, ochrona zdrowia w Turcji
Dr Marek Stych
assistant professor, Department of Constitutional Law, Theory and Philosophy of Law, University of the National Education Commission in Kraków, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4359-1085
Commitment in the preparation of the article: 80%
Piotr Pryjda
law student, Institute of Law, Economics and Administration, University of the National Education Commission in Kraków, Poland
ORCID: https://orcid.org/0009-0005-6092-8307
Commitment in the preparation of the article: 20%
Selected socio-legal aspects of the outbreak of the Covid-19 pandemic in the Republic of Turkey
The Covid-19 pandemic is considered one of the biggest health and economic disasters to have ever taken place in the world. Its feature was that it spread rapidly and suddenly and had a high mortality rate. As a result of the outbreak of the pandemic, much of the public health activity of states focused on the introduction of restrictions in the system of social life to date because of the high contagiousness of the disease, resulting in, among other things, the introduction of new regulations related to shaping individual behaviours. One of the countries that took up the battle with the pandemic was the Republic of Turkey. Turkey has a long history of preventing and controlling infectious diseases, starting from the times of the Ottoman Empire. Its previous experiences with swine flu (H1N1), avian flu (H5N1) and SARS contributed to the high effectiveness and efficiency of the state policy in this respect. The article is the result of research conducted within the framework of a research internship at the University of Istanbul in September 2022. A library query and website analysis were conducted during the internship (the materials were largely only available in Turkey).
Keywords: pandemic, Covid-19, healthcare in Turkey
Bibliografia / References
Ağir S., Osmanli’da karantina uygulama süreçleri ve tepkiler (1865–1914), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2020.
Aslan V., Constitutionality of COVID-19 Related Curfews in Turkey (Covid-19 Salgını Sebebiyle Uygulanan Sokağa Çıkma Kısıtlamalarının 1982 Anayasası’na Uygunluğu), „İstanbul Hukuk Mecmuası” 2020/78 (2).
Aydoğan N., COVID-19 Pandemisi sirasinda anne ve sağlik çalişani, olmak: niteliksel bir araştirma, Sakarya Üniversitesi, czerwiec 2021.
Çatal A.C., Salgin hastaliklarla mücadelede osmanli taşra belediyelerinden örnekler, „Bellek Uluslararası Tarih ve Kültür Araştırmaları Dergisi” 2021/3.
Çetin Aslan E., COVID-19 Pandemisinin Sağlık Hizmetleri Erişimine Etkisinin Değerlendirilmesi: Kesitsel Bir Araştırma, „Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi” 2022/7 (2).
Çöl M., Güneş G., COVID-19 Salgınına Genel Bir Bakıș [w:] COVID-19, red. A. Memikoğlu, V. Genç, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara 2020.
COVID-19, red. O. Memikoğlu, V. Genç, Ankara Üniversitesi, Ankara 2020.
Gözler K., Anayasa Değişikliğinin Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlandırılması Bakımından Getirdikleri ve Götürdükleri: Anayasanın 13'üncü Maddesinin Yeni Şekli Hakkında Bir İnceleme, „Ankara Barosu Dergisi” 2001/59 (4).
Gözler K., İnsan Hakları Hukuku, Ekin, Bursa, 2.10.2018.
Güler B., İdarenin COVID-19 pandemisine ilişkin sokağa çikma yasaği kararlarinin kanuni idare ilkesi kapsaminda değerlendirilmesi, „İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Covid-19 Hukuk Özel Sayısı” 2020/2 (19), (Covid-19 Özel Ek).
Güngör B., Türkiye’de Covid-19 Pandemisi Süresince Alınan Önlemlerin Kriz Yönetimi Perspektifinden Değerlendirilmesi, „Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi” 2020/4.
Işlek E., Özatkan Y., Bilir Mk., Arı Ho., Çelik H. Ve Yıldırım Hh., Covıd-19 Pandemi Yönetiminde Türkiye Örneği: Sağlık Politikası Uygulamaları ve Stratejileri, TÜSPE Raport 2020/2, TÜSPE Yayınları, Ankara 2020.
Kuruhalil I., Özyazıcı A., Hosseinnezhad F., Türkiye’de Covid-19 Pandemisi Döneminde Sosyal Hizmet, „Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi” 2021/5 (1).
Marien G., The Black Death in Early Ottoman Territories: 1347–1550 (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Bilkent Üniversitesi, The Institute of Economics and Social Sciences, Ankara 2009.
Nükhet V., Conquest, Urbanization and Plague Networks in the Ottoman Empire, 1453–1600 [w:] The Ottoman World, red. Ch. Woodhead, London 2011.
Nuran Y., A History of Healthcare in Istanbul, Istanbul 2010.
Yüksel E., Konstantinapol’ün fethi ve veba, „Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi – International Journal of Social Sciences Academy” 2020/2 (3).
dr Roman Marchaj
adiunkt, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9921-7693
Zmienna część składki rocznej jako źródło dochodu związku metropolitalnego w województwie śląskim. Wnioski de lege lata i de lege ferenda
Artykuł jest poświęcony konstrukcji zmiennej części składki rocznej, o której mowa w art. 53 ust. 5 ustawy z 9.03.2017 r. o związku metropolitalnym w województwie śląskim. Funkcją tej składki jest zapewnienie związkowi metropolitalnemu środków umożliwiających mu wykonywanie zadań przekazanych przez gminy członkowskie, jednakże na podstawie analizy sposobu działania związku metropolitalnego w ciągu ostatnich lat należy stwierdzić, że konstrukcja ta jest wadliwa. Zgodnie z powołanym przepisem punktem odniesienia dla zgromadzenia związku metropolitalnego określającego wysokość zmiennej części składki rocznej mają być rzeczywiste koszty ponoszone przez gminę w związku z wykonywaniem swojego zadania. Oznacza to, że w procesie obliczania zmiennej części składki rocznej całkowicie pomija się perspektywę związku metropolitalnego, który ma wykonywać zadanie gminy członkowskiej.
Słowa kluczowe: Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia (GZM), związek metropolitalny, metropolia, składka zmienna
Dr Roman Marchaj
assistant professor, Faculty of Law and Administration, University of Silesia in Katowice, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9921-7693
The variable part of the annual subscription as a source of income of the metropolitan union of the Silesian Voivodship. De lege lata and de lege ferenda conclusions
This article is devoted to the structure of the variable part of the annual subscription referred to in Article 53, para. 5 of the Act on the Metropolitan Union of the Silesian Voivodship of 9 March 2017. The function of this subscription is to provide funds to the metropolitan union enabling it to perform the tasks assigned by the member municipalities, although, when analysing the way the metropolitan union has been operating in recent years, it can be concluded that this structure is defective. According to the said provision, the point of reference for the assembly of the metropolitan association determining the amount of the variable part of the annual subscription is to be the actual costs incurred by the municipality in connection with the performance of its task. This means that the perspective of the metropolitan association which is to perform the member municipality’s task is completely omitted in the process of calculating the variable part of the annual subscription.
Keywords: Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolis (GZM), metropolitan union, metropolis, variable subscription
Bibliografia / References
Augustyniak M., Marchaj R., Formy współdziałania j.s.t. i obszary metropolitalne [w:] System Prawa Samorządu Terytorialnego, t. II, Ustrój samorządu terytorialnego, red. I. Lipowicz, Warszawa 2022.
Dolnicki B., Augustyniak M., Marchaj R., Status prawny związku metropolitalnego w Polsce a metropolii we Francji. Studium prawnoporównawcze, Warszawa 2023.
Feret E., Status prawno-finansowy związków metropolitalnych [w:] Księga jubileuszowa ku czci Profesor Krystyny Sawickiej. Gromadzenie i wydatkowanie środków publicznych. Zagadnienia finansowoprawne, red. W. Miemiec, Wrocław 2017.
Marchaj R., Miejsce związku metropolitalnego w województwie śląskim w strukturze administracji publicznej w Polsce, „Samorząd Terytorialny” 2020/6.
Ofiarska M., Ofiarski Z., Związki komunalne i metropolitalne w Polsce, Warszawa 2021.
Organizacja i funkcjonowanie aglomeracji miejskich, red. B. Dolnicki, Warszawa 2018.
Szlachetko J.H., Normatywny model samorządu metropolitalnego, Gdańsk 2020.
dr Weronika Szafrańska
adiunkt, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-6903-8758
Opłata za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności a aktualizacja opłaty z tytułu użytkowania wieczystego (uwagi na tle art. 21 ustawy z 20.07.2018 r.)
Wielokrotnie nowelizowana ustawa z 20.07.2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów jest przykładem aktu prawnego przygotowanego naprędce, bez wnikliwej analizy wykorzystanych w niej instytucji prawnych. W przededniu próby całkowitej likwidacji użytkowania wieczystego (tj. także ustanowionego na gruntach przeznaczonych na inne cele aniżeli mieszkaniowe) tym bardziej należy zwracać ustawodawcy uwagę na niejasności, których dopuszcza się przy tak istotnym społecznie ustawodawstwie. W artykule skupiono się na problemach związanych z aktualizacją bądź ustaleniem opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego poprzedzających wyliczenie opłaty przekształceniowej. Wykładnia stosowanego w tym wypadku art. 21 ustawy przekształceniowej przysparza organom wielu problemów, które uwidoczniły się dopiero w trakcie prowadzonych w tych sprawach postępowań.
Słowa kluczowe: użytkowanie wieczyste, przekształcenie, własność, opłata przekształceniowa, aktualizacja opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego
Dr Weronika Szafrańska
assistant professor, Faculty of Law and Administration, University of Silesia in Katowice, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-6903-8758
Fee for the transformation of the right of perpetual usufruct into ownership and update of the perpetual usufruct fee (comments in the light of Article 21 of the Act of 20 July 2018)
The repeatedly amended Act on the transformation of the right of perpetual usufruct of land developed for housing purposes into the right of ownership of these lands of 20 July 2018 is an example of a hastily prepared act of law without having conducted a detailed analysis of the legal institutions used in it. On the eve of the attempt to completely eliminate perpetual usufruct (i.e., also the right established on land intended for purposes other than housing), it is all the more important to draw the legislator’s attention to the ambiguities that are admissible in such socially important legislation. The article focuses on the problems related to updating or determining the annual perpetual usufruct fee before calculating the transformation fee. In this case, the interpretation of Article 21 of the Transformation Act creates many problems for the authorities, which only became apparent in the course of the proceedings conducted in these cases.
Keywords: perpetual usufruct, transformation, ownership, transformation fee, updating the annual perpetual usufruct fee
Bibliografia / References
Balwicka-Szczyrba M., O przekształceniu ex lege użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności, „Rejent” 2019/2.
Ciepła H., Użytkowanie wieczyste. Skutki prawne wygaśnięcia. Przekształcenie w prawo własności i jego wpis do księgi wieczystej. Praktyka i orzecznictwo, Warszawa 2019.
Gdesz M., Mechanizm opóźnionego przekształcenia prawa użytkowania wieczystego, „Samorząd Terytorialny” 2021/1–2.
Gdesz M., Przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności w świetle ustawy z 2018 r., „Samorząd Terytorialny” 2019/1–2.
Górecka K., Przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności w świetle ustawy z 20.07.2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów, „Monitor Prawniczy” 2019/10.
Kędzierski D. van, Metodologia i paradygmat polskich szczegółowych nauk prawnych, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2018/3.
Klat-Górska E., Przekształcenie użytkowania wieczystego we własność. Zagadnienia prawne, Warszawa 2019.
Maj K., Przekształcenie z dniem 1.01.2019 prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów, kot Schrödingera i praktyka notarialna, „Krakowski Przegląd Notarialny” 2018/3 (3).
Müller A., Kilka słów o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności – część I, „Rejent” 2019/8.
Müller A., Kilka słów o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności – część II, „Rejent” 2019/9.
Pytlewska M., Przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności w świetle ustawy z dnia 20.07.2018 r. w kontekście praktyki notarialnej i wpisów do ksiąg wieczystych, „Nowy Przegląd Notarialny” 2020/2–3.
Sanakiewicz Ł., Przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów. Komentarz, Warszawa 2021.
Stawecki M., Aktualizacja opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego w świetle ustawy z dnia 20.07.2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów, „Studia Prawnicze KUL” 2021/2.
Ustawa o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów. Komentarz, red. W. Modzelewski, Warszawa 2020.
Wancke P., Ustawa o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów. Komentarz, Warszawa 2019.
dr hab. Joanna Smarż, profesor Uniwersytetu Radomskiego im. Kazimierza Pułaskiego
Katedra Prawa Administracyjnego i Nauki o Administracji, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Radomski im. Kazimierza Pułaskiego; radca prawny, Radom, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2450-8162
udział w autorstwie tekstu: 50%
dr Paweł Śwital
adiunkt, Katedra Prawa Administracyjnego i Nauki o Administracji, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Radomski im. Kazimierza Pułaskiego, Radom, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7404-5143
udział w autorstwie tekstu: 50%
Sprawozdanie z Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej „Funkcje państwa wobec społeczeństwa i gospodarki w warunkach kryzysu”, Kielce, 17–19.10.2023 r.
W sprawozdaniu krótko przedstawiono przebieg konferencji „Funkcje państwa wobec społeczeństwa i gospodarki w warunkach kryzysu”, zorganizowanej przez Wydział Prawa i Nauk Społecznych Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, która odbyła się w dniach 17–19.10.2023 r. w Kielcach. Konferencja ta łączyła wymiary naukowo-badawczy i praktyczny. Jej celem było przeprowadzenie pogłębionego dyskursu na temat szczególnej roli oraz zadań państwa i jego organów wobec społeczeństwa i gospodarki w nowej rzeczywistości wywołanej kryzysem zdrowotnym (pandemia SARS-CoV-2), finansowym i energetycznym.
Słowa kluczowe: gospodarka, państwo, społeczeństwo, kryzys, administracja gospodarcza
Dr Hab. Joanna Smarż, professor of the Kazimierz Pułaski University of Radom
Department of Administrative Law and Administrative Studies, Faculty of Law and Administration, Kazimierz Pułaski University of Radom; legal counsel, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2450-8162
Commitment in the preparation of the article: 50%
Dr Paweł Śwital
assistant professor, Department of Administrative Law and Administrative Studies, Faculty of Law and Administration, Kazimierz Pułaski University of Radom, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7404-5143
Commitment in the preparation of the article: 50%
Report on the National Academic Conference, ‘Functions of the state with respect to society and the economy under crisis conditions’, Kielce, 17–19 October 2023
This report briefly presents the course of the conference entitled ‘Functions of the state with respect to society and the economy under crisis conditions’ organized by the Faculty of Law and Social Sciences of the Jan Kochanowski University, which was held on 17–19 October 2023 in Kielce. The conference combined scientific/research and practical dimensions. Its objective was to hold an in-depth discourse on the specific role and tasks of the state and its bodies with respect to society and the economy in the new reality caused by the health (SARS-CoV-2 pandemic), financial and energy crises.
Keywords: the economy, the state, society, crisis, economic administration
Zamów prenumeratę: https://www.profinfo.pl/czasopisma
