dr Paweł Popardowski
Autor jest adiunktem w Instytucie Nauk Prawnych PAN w Warszawie (ORCID: 0000-0001-7133-5391).
O niektórych problemach związanych z funkcjonowaniem spółek w obrocie gospodarczym z perspektywy orzecznictwa Sądu Najwyższego
Niniejszy przegląd orzecznictwa obejmować będzie analizę trzech judykatów wydanych przez Sąd Najwyższy w latach 2019–2020. Prezentowane w nim orzeczenia odnoszą się do zróżnicowanych problemów prawnych, które ujawniają się na tle funkcjonowania spółek handlowych w obrocie gospodarczym (m.in. problem skutków prawnych wynikających z niewywiązania się z obowiązku przerejestrowania spółki do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, kwestia zakresu swobody wspólników przy kształtowaniu zasad reprezentacji spółki jawnej, problem wymagań formalnych niezbędnych dla skutecznego uzupełnienia porządku obrad walnego zgromadzenia akcjonariuszy na wniosek akcjonariusza mniejszościowego). Każde z tych zagadnień problemowych ma swoje istotne konotacje praktyczne, co w uznaniu autora przemawia za koniecznością ich szerszego omówienia z punktu widzenia dorobku orzeczniczego Sądu Najwyższego.
| Słowa kluczowe: spółki handlowe, orzecznictwo Sądu Najwyższego, reprezentacja spółek osobowych, rejestr przedsiębiorców, spółka akcyjna, zwołanie walnego zgromadzenia akcjonariuszy |
dr Paweł Popardowski
The author is an assistant professor at the Institute of Law Studies, Polish Academy of Sciences (ORCID: 0000-0001-7133-5391).
Some Problems with the Functioning of Companies and Partnerships in Business Transactions from the Perspective of the Supreme Court’s Case Law
The review of the case law includes an analysis of three judgments issued by the Supreme Court in 2019–2020. The presented judgments concern various legal problems that emerge in the context of the functioning of commercial companies in business transactions (including the problem of legal consequences of failure to comply with the obligation to re-register a companies in the register of entrepreneurs of the National Court Register, principles of representation of a general partnership, the problem of formal requirements necessary to effectively supplement the agenda of the general meeting of shareholders at the request of a minority shareholder). Each of these problematic issues has its own significant practical connotations, which, in the author's opinion, justifies the need to discuss them in greater detail from the point of view of the case law of the Supreme Court.
| Keywords: commercial partnerships and companies, case law of the Supreme Court, representation of partnerships, register of entrepreneurs, joint stock company, convening the general meeting |
Bibliografia / References:
Dąbrowski D., Rozwiązanie spółki kapitałowej przez sąd na podstawie przepisów art. 21 KSH, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2001/12.
Drury R.R., Nullity of Companies in English Law, „The Modern Law Review” 1985/6.
Frąckowiak J., Znaczenie regulacji przyjętej w ramach Unii Europejskiej dla polskiego prawa na przykładzie Pierwszej i Jedenastej Dyrektywy [w:] Wspólnoty Europejskie (Unia). Wybrane problemy prawne, cz. 2, red. J. Kolasa, Wrocław 1995.
Grener-Beuerle C., Schillig M., Comparative Company Law, Oxford 2019.
Kalwat T., Nieważność umowy spółki kapitałowej – art. 21 k.s.h., „Przegląd Prawa Handlowego” 2002/5.
Napierała J., Europejskie prawo spółek, Warszawa 2006.
Nowak D., Wadliwa spółka partnerska, Warszawa 2010.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 3a, Spółka akcyjna. Komentarz do art. 301–392, red. A. Opalski, Warszawa 2016.
Sobolewski P., Zakres i sposoby realizacji obowiązku zapewnienia jawności dokumentów rejestrowych wynikającego z art. 2 Dyrektywy 2009/101/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 września 2009 r., Warszawa 2013.
Sołtysiński S. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, J. Szwaja, Kodeks handlowy, Komentarz, t. 2, Warszawa 1998.
Wooldridge F., The application of the Firts Directive regime of nullity to unregistered companies, „Company Lawyer” 1990/11.
Adrian Zbrojewski
Autor jest doktorantem w Katedrze Prawa Gospodarczego i Handlowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego oraz aplikantem radcowskim (ORCID: 0000-0003-1127-8676).
Nieważność umowy zawierającej niedozwolone postanowienia – glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 26.11.2019 r., I ACa 722/18
Komentowany wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie dotyczy konsekwencji prawnych braku możliwości utrzymania w mocy umowy zawierającej niedozwolone postanowienia. W rozstrzygnięciu przyjęto, że taki stan rzeczy prowadzi do możliwości jej konstytutywnego unieważnienia. Stanowi to odejście od kształtującej się w judykaturze polskich sądów linii orzeczniczej zakładającej, że właściwe w takim przypadku jest deklaratywne stwierdzenie nieważności umowy. Niniejsza glosa ma charakter krytyczny względem stanowiska Sądu Apelacyjnego. Zaprezentowana kontrargumentacja zasadza się na charakterze prawnym sankcji, jaką dotknięte jest niedozwolone postanowienie umowy, celach jej wprowadzenia, orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz wykładni systemowej.
| Słowa kluczowe: niedozwolone postanowienia umowy, dyrektywa 93/13/EWG, umowy konsumenckie, nieważność umowy, kredyt walutowy |
Adrian Zbrojewski
The author is a doctoral student at the Department of Economic and Commercial Law, Faculty of Law and Administration, University of Lodz and a trainee attorney at law (ORCID: 0000-0003-1127-8676).
Nullity of the Contract Containing Unfair Contract Terms. Commentary on Judgment of the Court of Appeal in Warsaw of 26 November 2019, I ACa 722/18
The commented judgment of the Court of Appeal in Warsaw concerns the legal consequences of inability to maintain in force a contract containing unfair terms. The judgment assumes that the aforementioned situation leads to the possibility of a constitutive annulment of the contract. This is a departure from the conception established in the case law of Polish courts, according to which it is appropriate to declare the contract null and void. This commentary criticises the decision of the Court of Appeal. The presented argumentation is based on the legal nature of the sanction applicable to an unfair contract term, the purposes why the sanction was introduced, case law of the Court of Justice of the European Union, and systemic interpretation.
| Keywords: unfair contract terms, Directive 93/13/EEC, consumer contracts, nullity of a contract, foreign currency loan |
Bibliografia / References:
Grebieniow A. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, Legalis 2020.
Grochowski M., Procesowe aspekty wadliwości czynności prawnej, „Polski Proces Cywilny” 2011/4.
Kappes A., Konstytutywny charakter wyroku stwierdzającego nieważność uchwały? – krytycznie o uchwale składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 18.09.2013 r. (III CZP 13/13), „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/9.
Katner W.J., Osajda K., Niezgodne z prawem uchwały wspólników spółek kapitałowych – uwagi na tle uchwały składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 18.09.2013 r. (III CZP 13/13), „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/9.
Marciniak A. [w:] W. Broniewicz, A. Marciniak, I. Kunicki, Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2016.
Osajda K., Trzynaście uwag krytycznych do uchwały składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 18.09.2013 r. (III CZP 13/13), „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/10.
Romanowski M., Kilka refleksji cywilistycznych na tle wyroku TSUE w sprawie państwa Dziubaków przeciwko Raiffeisen Bank International AG – czyli jak mit zastępuje rzeczywistość [w:] Procesy frankowe w Polsce po wyroku TSUE w sprawie C-260/18, red. M. Jabłoński, K. Koźmiński, Warszawa 2020.
Szczurowski T., Charakter prawny wyroku stwierdzającego nieważność uchwały zgromadzenia spółki kapitałowej, „Monitor Prawniczy” 2014/16.
dr Karol Ryszkowski
Autor jest adiunktem w Katedrze Prawa Cywilnego, Gospodarczego i Prywatnego Międzynarodowego Instytutu Prawa Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie (ORCID: 0000-0003-2744-3533).
Ujawnione w księdze wieczystej uprawnienie do wyłącznego korzystania ze stanowiska postojowego a rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 8.02.2019 r., I CSK 770/17
W glosowanej uchwale przyjęto godne aprobaty zapatrywanie, zgodnie z którym ujawnione w księdze wieczystej uprawnienie do wyłącznego korzystania ze stanowiska postojowego w garażu wielostanowiskowym jest objęte rękojmią wiary publicznej ksiąg wieczystych. Ponadto Sąd Najwyższy zajął się problematyką statusu uprawnienia do miejsca postojowego w wielostanowiskowym lokalu garażowym.
| Słowa kluczowe: miejsce postojowe, rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych, podział quoad usum, prawo umów, przynależności |
dr Karol Ryszkowski
The author is an assistant professor at the Department of Civil, Economic and International Private Law, Institute of Law, Cracow University of Economics (ORCID: 0000-0003-2744-3533)
Disclosing in Land and Mortgage Register an Exclusive Right to Use a Parking Bay in the Context of Warranty of Public Credibility of Land and Mortgage Registers. Commentary on Supreme Court Judgment of 8 February 2019, I CSK 770/17
In the commented resolution the Court adopted an opinion which is worthy of approval, namely that the exclusive right to use a parking bay in a multi-bay car park, which right is disclosed in the land and mortgage register, is covered by the warranty of public credibility of land and mortgage registers. In addition, the Supreme Court dealt with the issue of the status of the right to a parking bay in a multi-bay car park.
| Keywords: parking bay, warranty of public credibility of land and mortgage registers, quoad usum division, contract law, appurtenances |
Bibliografia / References:
Bieniek G., Nieruchomości spółdzielni mieszkaniowych [w:] G. Bieniek, S. Rudnicki, Nieruchomości. Problematyka prawna, Warszawa 2013.
Czech T., Księgi wieczyste i hipoteka. Komentarz, Warszawa 2014, LexisNexis 2014, LEX.
Domagalski M., Spór o własność miejsca postojowego zakupionego od dewelopera – wyrok SN, https://www.rp.pl/Nieruchomosci/302149982-Spor-o-wlasnosc-miejsca-postojowego-zakupionego-od-dewelopera---wyrok-SN.html (dostęp: 6.10.2020 r.).
Jelonek-Jarco B. [w:] Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Przepisy o postępowaniu wieczystoksięgowym. Komentarz, red. J. Pisuliński, Warszawa 2014.
Kostecki S. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 2, Własność i inne prawa rzeczowe. Ustawa o księgach wieczystych i hipotece (art. 2–22, 65–1111). Ustawa o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, red. K. Osajda, Legalis 2019.
Naworski M.J., Glosa do postanowienia SN z 27.10.2004 r., IV CK 271/04, „Rejent” 2005/12, s. 124.
Rudnicki S., Glosa do postanowienia SN z 27.10.2004 r., IV CK 271/04, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2005/5, poz. 62.
Rudnicki S., Przynależności [w:] G. Bieniek, S. Rudnicki, Nieruchomości. Problematyka prawna, Warszawa 2013.
Rudnicki S., Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Przepisy o postępowaniu w sprawach wieczystoksięgowych. Komentarz, LexisNexis 2009, LEX.
Sikorski G. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. J. Ciszewski, LexisNexis 2014, LEX.
dr Mateusz Baszczyk
Autor jest radcą prawnym współpracującym z kancelarią DWF Poland Jamka sp. k. (ORCID: 0000-0002-2595-0104).
Skutki zawieszenia wspólnika w wykonywaniu praw udziałowych – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 23.05.2019 r., II CSK 307/18
Komentowane orzeczenie dotyczy problematyki wyłączenia wspólnika ze spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Sąd Najwyższy poruszył kilka istotnych kwestii związanych z udzieleniem zabezpieczenia powództwa, takich jak możliwość nieformalnego zwołania zgromadzenia przez pozostałych wspólników, wpływ upadku zabezpieczenia na dotychczas podjęte uchwały, a także znaczenie precyzyjnego określenia zakresu praw podlegających zawieszeniu. Stanowisko zaprezentowane przez Sąd Najwyższy należy uznać za trafne i zgodne z dotychczasową linią orzeczniczą. Wątpliwości budzi natomiast koncepcja przyjęta przez sądy I i II instancji odnośnie do legitymacji czynnej wspólnika do zaskarżania uchwał.
| Słowa kluczowe: wyłączenie wspólnika, nieformalne zgromadzenie wspólników, nieważność uchwały, zabezpieczenie roszczenia, zawieszenie wspólnika w wykonywaniu praw udziałowych |
dr Mateusz Baszczyk
The author is an attorney at law cooperating with DWF Poland Jamka sp. k. law firm (ORCID: 0000-0002-2595-0104).
Effects of Suspension of Shareholder’s Exercise of Share Rights. Commentary on Supreme Court Judgment of 23 May 2019, II CSK 307/18
The commented judgment concerns the problem of exclusion of a shareholder from a limited liability company. The Supreme Court touched upon several important issues connected with granting injunctive relief to secure a claim, such as the possibility of the remaining shareholders convening a meeting informally, the impact of cancellation of injunctive relief on the resolutions adopted so far, as well as the importance of a precise determination of the scope of suspended rights. The standpoint presented by the Supreme Court should be seen as correct and consistent with the existing line of case law. However, doubts arise concerning the concept adopted by courts of first and second instances as to the shareholder’s locus standi to challenge resolutions.
| Keywords: exclusion of a shareholder, informal general meeting, invalidity of a resolution, injunctive relief to secure a claim, suspension of shareholder’s exercise of share rights |
Bibliografia / References:
Chomiuk M. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Legalis 2020.
Herbet A. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 17A, Prawo spółek kapitałowych, red. S. Sołtysiński, Warszawa 2015.
Kidyba A., Komentarz aktualizowany do art. 1–300 Kodeksu spółek handlowych, LEX 2020.
Mataczyński M. [w:] Prawo rynku kapitałowego, red. T. Sójka, Warszawa 2015.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2B, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 227–300, red. A. Opalski, Warszawa 2018.
Pinior P., Podejmowanie uchwał wspólników w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, Warszawa 2019.
Rodziewicz J. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, t. 2, Tytuł III. Spółki kapitałowe. Dział I. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, red. T. Siemiątkowski, R. Potrzeszcz, Warszawa 2011.
Szajkowski A., Tarska M. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 2, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz do artykułów 151–300, Warszawa 2014.
Sandra Hadrowicz
Autorka jest studentką V roku jednolitych studiów magisterskich na kierunku Prawo na Uniwersytecie Warszawskim.
Odszkodowania za wywłaszczenia dokonane w latach 80. – glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 27.08.2019 r., I OSK 1840/19
Problematyka roszczeń odszkodowawczych za wywłaszczone nieruchomości na gruncie ustawy z 21.08.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (u.g.n.) stanowi przedmiot licznych kontrowersji i sporów dogmatycznych. Dotyczą one w szczególności zagadnienia kręgu podmiotów objętych dyspozycją art. 128 u.g.n., przedawnienia roszczenia, a także charakteru prawnego odszkodowania za wywłaszczenie (administracyjnoprawny czy cywilnoprawny). W wyroku z 27.08.2019 r. (I OSK 1840/19) NSA zajął stanowisko w tym zakresie. W glosowanym wyroku po pierwsze uznano, że żądanie ustalenia i wypłaty odszkodowania w związku z wywłaszczeniem z nieruchomości ma charakter administracyjnoprawny i nie podlega tym samym przedawnieniu. Zgodnie zaś z drugą tezą NSA to roszczenie odszkodowawcze przysługuje nie tylko wywłaszczonemu właścicielowi, ale także jego następcom prawnym pod tytułem ogólnym. Analiza poglądów wyrażonych w doktrynie i orzecznictwie prowadzi do wniosku o trafności przyjętego przez NSA stanowiska o administracyjnoprawnym charakterze roszczenia z art. 128 u.g.n. Wątpliwości budzi natomiast druga teza. W przypadku roszczeń publicznoprawnych musi bowiem istnieć podstawa prawna wskazująca na przejście praw na następców prawnych. Podstawy takiej brak jednak na gruncie ustawy o gospodarce nieruchomościami.
| Słowa kluczowe: wywłaszczenie, odszkodowanie, przedawnienie, sukcesja, następcy prawni, właściciel, charakter administracyjnoprawny, charakter cywilnoprawny |
Sandra Hadrowicz
The author is a fifth-year student of long-cycle Master’s degree programme in law at the University of Warsaw.
Compensation for Expropriations Effected in the 1980s. Commentary on Judgment of the Supreme Administrative Court of 27 August 2019, I OSK 1840/19
The subject of claims for compensation for expropriated real estate pursuant to the Act of 21 August 1997 on Real Estate Management (REM) has sparked numerous controversies and dogmatic disputes. They concern in particular the question of the group of entities covered by the disposition of Article 128 REM, limitation of claims, as well as the legal character of compensation for expropriation (administrative or civil law). In the judgment of 27 August 2019 (I OSK 1840/19), the Supreme Administrative Court expressed a standpoint in this regard. The commented judgment, firstly, holds that a claim for compensation to be determined and paid in connection with expropriation of real estate is an administrative law claim, therefore it is not subject to limitation. The second statement made by the Court is that it is not only the owner who has been expropriated that is entitled to claim compensation, but also his or her legal successors under universal title. An analysis of the views expressed in legal scholarship and case law leads to the conclusion that the Court correctly classified claims under Article 128 REM as administrative law claims. However, the second statement gives rise to doubts. In case of claims under public law, there must be a legal basis indicating the transfer of rights to legal successors, yet there is not such basis on the Act on Real Estate Management.
| Keywords: expropriation, compensation, limitation, succession, legal successors, owner, administrative law character, civil law character |
Bibliografia / References:
Borysiak W. [w:] Kodeks Cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, Warszawa 2020.
Krassowska M., Łukaszewska A., Szachułowicz J., Gospodarka nieruchomościami. Komentarz, Warszawa 2003.
Kuźmicka-Sulikowska J. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2019.
Lemańska E., Glosa do wyroku NSA z 17.06.2009 r., I OSK 874/08, „Przegląd Sądowy” 2010/6.
Mojak J. [w:] Komentarz cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 450–1088. Przepisy wprowadzające, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2015.
Mularski K. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 450–1088, red. M. Gutowski, Warszawa 2019.
Wincenciak M., Przedawnienie w polskim prawie administracyjnym, Warszawa 2019.
Wolanin M. [w:] Ustawa o gospodarce nieruchomościami. Komentarz, red. J. Jaworski, A. Prusaczyk, A. Tułodziecki, M. Wolanin, Warszawa 2011.
Wolanin M. [w:] Ustawa o gospodarce nieruchomościami. Komentarz, red. J. Jaworski, A. Prusaczyk, A. Tułodziecki, M. Wolanin, Warszawa 2020.
Woś T., Wywłaszczanie nieruchomości i ich zwrot, Warszawa 2007.
Zagrobelny K. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2016.
Załucki M. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Załucki, Warszawa 2020.
dr hab. Jakub Pokrzywniak
Autor jest profesorem na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (ORCID: 0000-0003-4978-4849).
Odpowiedzialność zarządzającego lotniskiem za szkody wynikające z ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 6.06.2019 r., II CSK 222/18
Glosowany wyrok Sądu Najwyższego pozornie nie zasługuje na szczególną uwagę. Jest to jedno z wielu orzeczeń dotyczących roszczeń właścicieli nieruchomości dochodzonych na podstawie art. 129 ust. 2 in fine Prawa ochrony środowiska od zarządzających lotniskami. Ponadto jest to wyrok kasatoryjny, nierozstrzygający definitywnie sprawy. Bliższa analiza pokazuje jednak, że może być on doniosły dla wykładni powołanego przepisu. Z jednej strony judykat ten utrwala część błędnych tez związanych z interpretacją i stosowaniem tego przepisu prezentowanych w ostatnich latach w orzecznictwie, z drugiej jednak można go odczytywać jako szansę na dokonanie przynajmniej częściowej korekty dotychczasowej linii.
| Słowa kluczowe: obszar ograniczonego użytkowania, odpowiedzialność zarządzającego lotniskiem, ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, „stygmatyzacja” nieruchomości |
dr hab. Jakub Pokrzywniak
The author is a professor at the Faculty of Law and Administration, Adam Mickiewicz University in Poznan (ORCID: 0000-0003-4978-4849).
Liability of the Airport Operator for Damage Resulting from Establishment of a Limited Use Area. Commentary on Supreme Court Judgment of 6 June 2019, II CSK 222/18
The judgment of the Supreme Court discussed in the paper does not ostensibly deserve close attention. It is one of numerous judgments relating to claims pursued by property owners against airport operators under Article 129(2) of the Environmental Protection Law in fine. Moreover, the judgment reverses the appealed judgment, remanding the case for re-examination, and does not conclusively resolve the case. A more detailed analysis reveals, however, that it may be ground-breaking for the legal interpretation of the provision. On the one hand, the judgment preserves some of the faulty theses related to interpretation and practical application of this provision, presented in case law for a few past years. Specifically, it restates the thesis that Article 129(2) of the Environmental Protection Law provides for a remedy for loss resulting from the very fact of establishment of a limited use area. In my opinion, this view is unjustified as the legislator defines the airport operator’s liability to pay damages in a different, narrower manner. So the event that causes loss is not the very establishment of a limited use area but the limitation of the manner of real property use (provided for in relation to establishment of such an area). On the other hand, however, the judgment may be interpreted as an opportunity to correct the current reasoning, at least partially. Contrary to the recent case law, it is indicated that the extent of the loss and, in consequence, the value of the claim should be determined in such a manner that they exclusively take account of the circumstance of entry into force of the act establishing such an area – not any circumstances causing the real property to lose value. It is inadmissible that the court should pass a judgment based on assessments resulting from general experience or the fact that a given property is stigmatized on the market.
| Keywords: limited use area, liability of the airport operator, limitation of the manner of real property use, ‘stigmatization’ of real property |
Bibliografia / References:
Habdas M., Odszkodowania dla właścicieli nieruchomości zlokalizowanych w obszarach ograniczonego użytkowania dla lotnisk – wyzwania dotyczące prawidłowego ustalenia zakresu odpowiedzialności odszkodowawczej i podlegającej kompensacji szkody – cz. 1, „Przegląd Sądowy” 2020/5.
Kaliński M., Szkoda na mieniu i jej naprawienie, Warszawa 2008.
Koch A., Związek przyczynowy jako podstawa odpowiedzialności odszkodowawczej w prawie cywilnym, Warszawa 1975.
Majka Rucińska
Autorka jest współpracownikiem jednej z warszawskich kancelarii prawnych oraz doktorantem w Instytucie Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk (ORCID: 0000-0003-0513-1993).
Informacje przekazywane przez emitentów w ramach tzn. bezprospektowych ofert obligacji – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 23.06.2020 r., V CSK 506/18
W komentowanym wyroku Sądu Najwyższego z 23.06.2020 r., V CSK 506/18, Sąd zajął stanowisko dotyczące: odpowiedzialności członków zarządu emitenta za podanie inwestorom informacji, które nie pozwalają na podjęcie na ich podstawie racjonalnej decyzji o zakupie bądź odstąpieniu od transakcji nabycia obligacji korporacyjnych w przypadku emisji prywatnych, a także standardu obowiązku informacyjnego, którego emitent powinien przestrzegać w ramach tzn. emisji bezprospektowych obligacji. W ocenie autora Sąd Najwyższy w przedmiotowym rozstrzygnięciu doszedł do słusznego wniosku, stosownie do którego emitent ma obowiązek przekazania zainteresowanemu nabyciem obligacji informacji wymaganych dla dokonania oceny realnego poziomu ryzyka związanego z ich nabyciem, a złagodzenie rygorów obciążających emitenta w przypadku oferty niepublicznej należy wiązać z odstąpieniem od wymagań związanych: ze sposobem prezentacji informacji, sformalizowanym procesem zatwierdzenia prospektu emisyjnego (memorandum informacyjnego) i jego udostępnienia do wiadomości publicznej, nie zaś z zakresem oraz jakością informacji, jakie należy udostępnić potencjalnym inwestorom. Celem opracowania jest analiza istotnego dla praktyki stanowiska Sądu Najwyższego i zwrócenie uwagi na aprobowany przez Sąd Najwyższy standard ochrony inwestora przy tzn. bezprospektowych emisjach obligacji.
| Słowa kluczowe: bezprospektowe oferty obligacji, obligacje, obowiązki informacyjne emitenta, ochrona praw inwestora, odpowiedzialność członków zarządu emitenta, odpowiedzialność deliktowa, oferta niepubliczna |
Majka Rucińska
The author cooperates with one of Warsaw-based law firms and is a PhD student at the Institute of Law Studies of the Polish Academy of Sciences (ORCID: 0000-0003-0513-1993).
Information Provided by Issuers in So-called ‘Non-Prospectus’ Bond Offers. Commentary on Supreme Court Judgment of 23 June 2020, V CSK 506/18
In the commented judgment issued on 23 June 2020, in case V CSK 506/18, the Supreme Court expressed its views on: the liability of members of the issuer’s management board for providing investors with information that does not allow them to make a rational decision to purchase corporate bonds or withdraw from such a transaction, as well as the disclosure standard that the issuer should follow in the context of issues of ‘non-prospectus’ bonds. In the author’s opinion, in the commented judgment the Supreme Court came to the right conclusion, namely that the issuer is obliged to provide the party interested in the purchase of bonds with the information required to assess the actual level of risk related to their purchase, and that the relaxation of the requirements for the issuer in the case of private placement should be associated with waiver of the requirements related to: the method of presenting information, the formalized process of approval of the prospectus (information memorandum) and its disclosure to the public, rather than to the scope and quality of information to be disclosed to potential investors. The aim of the paper is to analyse the position of the Supreme Court that is significant for the practice of law, and to draw attention to the standard of investor protection approved by the Supreme Court in the case of ‘non-prospectus’ bond issues.
| Keywords: non-prospectus bond offers, bonds, issuer’s disclosure obligation, protection of investor’s rights, liability of members of the issuer’s management board, tort liability, private placement |
Bibliografia / References:
Chłopecki A. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 19, Prawo papierów wartościowych. red. A. Szumański, Warszawa 2006.
Czerniawski R., Ustawa o obligacjach. Komentarz, Warszawa 2003.
Dyl M. [w:] A. Chłopecki, M. Dyl., Prawo rynku kapitałowego, Warszawa 2003.
Ernt-Staniulis K., Rudnicki S. [w:] Ustawa o obligacjach. Komentarz, red. M. Wierzbowski, Warszawa 2019.
Holzborn T. [w:] Wertpapierprospektgesetz mit EU-Prospektverordnung und weiterführenden Vorschriften Kommentar, red. T. Holzborn, Erich Schmidt Verlag GmbH & Co; 1. Auflage. Edition, 2008.
Kropiwnicki J., Ustawa o obligacjach. Komentarz, LexisNexis 2010, LEX.
Lipiec-Warzecha L., Ustawa o obligacjach. Komentarz, Warszawa 2010, LEX.
Moloney N., EU Securities and Financial Markets Regulation (Oxford European Union Law Library), Oxford, 2016.
Popiołek W. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. J.A. Strzępka, Warszawa 2012.
Rodzynkiewicz M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2018.
Siemiątkowski T. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 17a, Prawo spółek kapitałowych, red. S. Sołtysiński, Warszawa 2010.
Stokłosa A. [w:] A. Stokłosa, S. Syp, Ustawa o obligacjach. Komentarz, WKP 2020, LEX.
Strzelczyk K. [w:] Kodeks spółek handlowych Komentarz, t. 3, Tytuł III. Spółki kapitałowe. Dział II. Spółka akcyjna, red. T. Siemiątkowski, R. Potrzeszcz, Warszawa 2012.
Szajkowski A., Tarska M. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 3, Spółka akcyjna. Komentarz do artykułów 301–490, 2013.
Weiss I., Funkcje obligacji, „Prawo Spółek” 2003/6.
Piotr Modrzejewski
Autor jest doktorantem w Katedrze Prawa Cywilnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz prawnikiem w kancelarii Modrzejewski i Wspólnicy sp.k. w Warszawie (ORCID: 0000-0002-4987-4951).
Charakterystyczne elementy umowy członkostwa w portalu internetowym – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 8.10.2020 r., C-641/19, EU przeciwko PE Digital GmbH
W związku z wyjątkowo szybkim rozwojem e-commerce na całym świecie każdego dnia zawierane są miliony umów na odległość oraz umów poza lokalem przedsiębiorstwa. Jednym z wielu tego rodzaju umów są umowy członkostwa w portalach internetowych, także dotyczących pośrednictwa w doborze partnera. Zasadnie prognozuje się, że popularność umów zawieranych na odległość oraz umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa będzie nadal rosła, a więc sprawy takie jak będąca przedmiotem glosowanego orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości będą zyskiwały na znaczeniu. Autor rozpoczął od przybliżenia skomplikowanego stanu faktycznego sprawy wraz ze stanowiskiem sądu odsyłającego – sądu rejonowego (Amtsgericht) w Hamburgu. Następnie zreferował pytania prejudycjalne oraz odpowiedzi na nie udzielone przez Trybunał Sprawiedliwości. W kolejnych punktach niniejszej glosy dokonał oceny wyroku, która została podzielona na dwie części – aprobującą i częściowo krytyczną. Ostatni punkt został poświęcony omówieniu kwestii celu, natury i elementów charakterystycznych umów członkostwa w portalu internetowym, które zwłaszcza wobec braku ich całościowego i szczegółowego omówienia zasługują na uwagę polskiej doktryny.
| Słowa kluczowe: prawa konsumenta, prawo odstąpienia, umowa zawierana na odległość, umowa zawierana poza lokalem przedsiębiorstwa, portal internetowy |
Piotr Modrzejewski
The author is a PhD student at the Department of Civil Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw and a lawyer at Modrzejewski i Wspólnicy sp.k. law firm in Warsaw (ORCID: 0000-0002-4987-4951).
Characteristic Elements of an Internet Portal Membership Contract. Commentary on Court of Justice Judgment of 8 October 2020 in Case C-641/19, EU v. PE Digital GmbH
Due to the exceptionally rapid development of e-commerce around the world, millions of distance and off-premises contracts are concluded every day. One of many types of such agreements are Internet portal membership contracts, also regarding intermediation in the selection of a partner. Distance and off-premises contracts are reasonably forecast to continue to grow in popularity, so cases such as the subject of the commented judgment of the Court of Justice will gain importance. The author begins by presenting the complicated facts of the case together with the position of the referring court - the district court (Amtsgericht) in Hamburg. Then he briefly presents the reference for a preliminary ruling and the answers provided by the Court of Justice. In the following sections of this commentary, he evaluates the judgment, the evaluation being divided into two parts: the approving one and the partially critical one. The last section discusses the purpose, nature, and characteristic elements of Internet portal membership contracts, which, especially in the absence of a comprehensive and detailed description, merit the attention of Polish legal scholarship.
| Keywords: consumer rights, right of withdrawal, distance contract, off-premises contract, internet portal |
Tobiasz Nowakowski
Autor jest doktorantem w Szkole Doktorskiej Nauk Społecznych Uniwersytetu Łódzkiego (ORCID: 0000-0002-0821-6901).
Niedozwolone postanowienia umowne a nieważność umowy – glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 15.09.2020 r., III CZP 87/19
Komentowane rozstrzygnięcie dotyka relacji odnoszącej się do żądania ustalenia bezskuteczności postanowień umownych i nieważności całej umowy. Sąd Najwyższy przyjął, że oba roszczenia stanowią odrębne od siebie środki prawne przysługujące konsumentowi. Autor w aprobującej glosie analizuje kwestie praktyczne dotyczące rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego w odniesieniu do ewentualnych roszczeń konsumenta zgłaszanych w toku postępowania sądowego. Zwraca także uwagę na rozbieżności w przedmiocie relacji sankcji bezskuteczności i nieważności.
| Słowa kluczowe: bezskuteczność, nieważność, klauzule niedozwolone, ochrona konsumenta, umowa kredytu |
Tobiasz Nowakowski
The author is a PhD student at the Doctoral School of Social Sciences, University of Lodz (ORCID: 0000-0002-0821-6901).
Unfair Contract Terms and Nullity of the Contract. Commentary on Supreme Court Resolution of 15 September 2020, III CZP 87/19
The commented judgment concerns the relationship relating to the request to recognize contractual provisions as ineffective and the nullity of the entire contract. The Supreme Court accepted that both claims constitute separate legal remedies available to the consumer. In an approving commentary, the author analyses practical issues concerning the decision of the Supreme Court with regard to possible consumer claims filed in the course of court proceedings. He also draws attention to the discrepancies in the relation between the sanctions of ineffectiveness and nullity.
| Keywords: ineffectiveness, nullity (of contract), unfair contract term, consumer protection, loan agreement |
Bibliografia / References:
Grebieniow A., Osajda K., Kredyty walutowe. Węzłowe zagadnienia, „Studia i Analizy Sądu Najwyższego” 2019/7.
Gutowski M., Bezskuteczność czynności prawnej, Warszawa 2013.
Gutowski M., Kardas P., Frankowiczom nie pomoże zaklinanie rzeczywistości – komentują Maciej Gutowski i Piotr Kardas, „Rzeczpospolita” z 7.10.2019 r.
Karasek-Wojciechowicz I., Wpływ niedozwolonego charakteru klauzuli na związanie stron umową, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2018/2.
Krajewski D., Charakter prawny typowej umowy o kredyt denominowany do waluty innej niż waluta polska, cz. 2, „Monitor Prawniczy” 2017/22.
Łętowska E., Kwalifikacje prawne w sprawach o sanację kredytów frankowych – da mihi factum, dabo tibi ius. Stanowisko przygotowane dla Forum Konsumenckiego, działającego przy RPO, https://www.rpo.gov.pl/sites/default/files/Prof._Ewa_%C5%81%C4%99towska_Kwalifikacje_prawne_w_sprawach_o_sanacj%C4%99_kredyt%C3%B3w_frankowych_da_mihi_final_29.06.20.pdf (dostęp: 21.12.2020 r.).
Machnikowski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2016.
Mojak J., Turski T., Dopuszczalność konwersji kredytowych zobowiązań walutowych – wybrane zagadnienia, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomii i Innowacji” 2017/1.
Morek R. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3a, Zobowiązania. Część ogólna, red. K. Osajda, Warszawa 2017.
Nowakowski T., Kilka uwag na temat nieważności umów kredytu frankowego ze względu na wadliwość mechanizmu przeliczania zobowiązania stron na polskie złote i franki szwajcarskie, „Przegląd Prawa Handlowego” 2020/2.
Nowakowski T., Nieważność umowy kredytu indeksowanego, jej skutki oraz obowiązki informacyjne banku wobec konsumenta. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 30.12.2019 r., I ACa 697/18, „Glosa” 2020/4.
Radwański Z. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, Warszawa 2008.
Radwański Z., Olejniczak A., Zobowiązania – część ogólna, Warszawa 2012.
Paweł Słup
Autor jest doktorantem w Szkole Doktorskiej Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego.
Odpowiedzialność członka zarządu wobec spółki z o.o. – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 8.05.2019 r., V CSK 207/18
W glosowanym wyroku sąd potwierdził kontraktowy charakter odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przy sprawowaniu zarządu, odrzucając tym samym koncepcję „deliktu nieprawidłowego zarządzania spółką”. Jednocześnie sąd wskazał na możliwość krzyżowania się zakresów odpowiedzialności deliktowej i kontraktowej. Rodzi to pytanie o zakres obowiązków, których naruszenie daje podstawy do indemnizacji w każdym z tych dwóch reżimów. Rozstrzygając te zagadnienia, sąd, niestety, nie odniósł się jednak do kwestii charakteru prawnego uchwały, o której mowa w art. 228 pkt 2 k.s.h. W konsekwencji więc odpowiedzialność odszkodowawcza członków zarządu za naruszenie obowiązków wynikających ze stosunku organizacyjnego nadal może być trudna do egzekwowania w warunkach innych niż upadłość spółki.
| Słowa kluczowe: obowiązki członków zarządu, odpowiedzialność cywilna funkcjonariuszy, obowiązek lojalności, zbieg roszczeń, egzekwowanie odpowiedzialności |
Paweł Słup
The author is a PhD student at the Doctoral School of Social Sciences, University of Warsaw
Liability of a Director Towards a Limited Liability Company. Commentary on Supreme Court Judgment of 8 May 2019, V CSK 207/18
In the commented judgment, the court confirmed the contractual nature of directors’ liability for breach of their duties, thus rejecting the concept of ‘the tort of company mismanagement’. At the same time, the court pointed out the possibility of concurrent liability in tort and contract. This raises the question of the scope of violated duties in each of the two regimes, both being the basis for payment damages. Unfortunately, the court did not examine the legal nature of the resolution referred to in Article 228(2) of the Code of Commercial Partnerships and Companies. Consequently, the directors’ liability in damages for breach of their duties may be difficult to enforce under conditions other than the company's bankruptcy.
| Keywords: directors’ (management board members’) duties, civil liability of company officers, duty of loyalty, concurrent liability in tort and contract, enforcement of liability |
Bibliografia / References:
Allerhand M., Kodeks handlowy. Komentarz, Lwów 1935.
Bilewska K., Dochodzenie roszczeń spółki kapitałowej przez jej wspólników (actio pro socio), Warszawa 2008.
Bilewska K., Glosa do wyroku SN z 15.06.2005 r., IV CK 731/04, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2007/9, poz. 103.
Borysiak W. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3a, Zobowiązania. Część ogólna, red. K. Osajda, Warszawa 2017.
Cahn A., Donald D.C., Comparative Company Law, Cambridge 2018.
Cudny Ł., Uchwała w przedmiocie wyrażenia zgody na dochodzenie roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przy zawiązaniu spółki lub sprawowaniu zarządu albo nadzoru, „Przegląd Prawa Handlowego" 2016/4.
Cybulska-Bienioszek A., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 8 maja 2019 r., V CSK 207/18 – wytoczenie powództwa z art. 293 § 1 k.s.h. przez syndyka masy upadłości, „Doradca Restrukturyzacyjny” 2019/4.
Dziurzyński T. [w:] T. Dziurzyński, Z. Fenichel, M. Honzatko, Kodeks handlowy z komentarzem i skorowidzem, Kraków 1936, reprint Łódź 1999.
Fleischer H. [w:] Münchener Kommentar zum Gesetz betreffend die Gesellschaften mit beschränkter Haftung, t. 2, §§ 35–52, red. H. Fleischer, W. Goette, München 2019.
Frąckowiak J., Uchwała zgromadzenia wspólników spółki kapitałowej jako czynność prawna wewnątrzkorporacyjna, „Przegląd Prawa Handlowego” 2018/9.
Frąckowiak J. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2012.
Gerner-Beuerle C., Schillig M., Comparative Company Law, Oxford 2019.
Kondek J.M., Jedność czy wielość reżimów odpowiedzialności odszkodowawczej w prawie polskim – przyczynek do dyskusji de lege ferenda, „Studia Iuridica” 2007/67.
Łętowska E., Osajda K. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2012.
Mazur P., Umowa spółki jako pactum in favorem tertii, „Przegląd Prawa Handlowego” 2018/1.
Opalski A., Obowiązek lojalności w spółkach kapitałowych, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2008/2.
Oplustil K., Instrumenty nadzoru korporacyjnego (corporate governance) w spółce akcyjnej, Warszawa 2010.
Osajda K., Niewypłacalność spółki z o.o. Odpowiedzialność członków zarządu wobec jej wierzycieli, Warszawa 2014.
Pabis R. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2b, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 227–300, red. A. Opalski, Warszawa 2018.
Pajor T., Odpowiedzialność dłużnika za niewykonanie zobowiązania, Warszawa 1982.
Pietrzykowski K., Bezprawność jako przesłanka odpowiedzialności deliktowej a zasady współżycia społecznego i dobre obyczaje [w:] Odpowiedzialność cywilna. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Adama Szpunara, red. M. Pyziak-Szafnicka, Kraków 2004.
Płonka E., Odpowiedzialność odszkodowawcza członków zarządu spółki kapitałowej wobec spółki (art. 292 i 474 k.h.), „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 1994/2.
Rodzynkiewicz M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2018.
Rymar S.K., Cywilna odpowiedzialność zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, Kraków 1938.
Safjan M., Naprawienie krzywdy niemajątkowej w ramach odpowiedzialności ex contractu [w:] Odpowiedzialność cywilna. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Adama Szpunara, red. M. Pyziak-Szafnicka, Kraków 2004.
Szajkowski A., Tarska M. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 17a, Prawo spółek kapitałowych, red. S. Sołtysiński, Warszawa 2015.
Szumański A. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 1, Przepisy ogólne. Spółki osobowe. Komentarz do artykułów 1–150, Warszawa 2012.
Włodyka S., Szumański A. [w:] System Prawa Handlowego, red. A. Szumański, S. Włodyka, t. 2a, Prawo spółek handlowych, red. A. Szumański, Warszawa 2019.
Wolter A., Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 2018.
Zembrzuski T., Nieważność postępowania w procesie cywilnym, Warszawa 2017.
Tomasz Kolanowski
Autor jest sędzią Naczelnego Sądu Administracyjnego (ORCID: 0000-0002-0439-4241).
Kontrola sądowoadministracyjna przesłanek ustanowienia tzw. krótkiej blokady rachunku bankowego – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 27.04.2020 r., I FSK 491/20
Istota sporu w rozstrzyganej sprawie sprowadzała się do przesądzenia, bardzo ważnej dla ochrony prawnej obywateli, kwestii zakresu kontroli sądowoadministracyjnej przy badaniu legalności postanowienia w przedmiocie przedłużenia terminu blokady rachunku bankowego (na czas oznaczony, nie dłuższy jednak niż trzy miesiące), o której mowa w art. 119zw § 1 Ordynacji podatkowej. Naczelny Sąd Administracyjny przesądził w powołanym wyroku, że sąd administracyjny w tym postępowaniu jest uprawniony również do badania przesłanek ustanowienia tzw. krótkiej blokady rachunku bankowego (na 72 godziny), poprzedzającej przedłużenie tej blokady, zgodnie z art. 119zv § 1 Ordynacji podatkowej.
| Słowa kluczowe: Ordynacja podatkowa, Konstytucja RP, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, blokada rachunku bankowego, kontrola sądowa, zaskarżalność orzeczeń, przedłużenie blokady rachunku bankowego, konstytucyjne prawo zaskarżalności orzeczeń, postępowanie sądowoadministracyjne |
Tomasz Kolanowski
The author is a Supreme Administrative Court judge (ORCID: 0000-0002-0439-4241).
Administrative Courts’ Review of Reasons for Placing a So-Called Short-Term Hold on Bank Account. Judgment of the Supreme Administrative Court of 27 April 2015, I FSK 491/20
The essence of the dispute in this case can be reduced to deciding an issue of great importance for the legal protection of citizens: the scope of review carried out by administrative courts when they examine the legality of a decision to extend the validity of hold on a bank account (for a limited period of time, but not more than three months), as referred to in Article 119zw(1) of the Tax Ordinance Act. The Supreme Administrative Court decided, in the commented judgment, that in such proceedings an administrative court is also authorized to examine the reasons for establishing a so-called short-term hold on a bank account (for 72 hours), preceding the extension of such hold, pursuant to Article 119zv(1) of the Tax Ordinance Act.
| Keywords: Tax Ordinance Act, Constitution of the Republic of Poland, Law on Proceedings Before Administrative Courts, hold on bank account, judicial review, appealability of judgement, extension of the hold on bank account, constitutional right to appeal judgments, proceedings before administrative courts |
Bartłomiej Bieniek
Autor jest aplikantem adwokackim oraz agentem celnym (ORCID: 0000-0002-5231-9860).
Wykreślenie z rejestru VAT podatnika świadomego nierzetelnego rozliczania podatku przez innych uczestników obrotu – glosa do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 25.06.2019 r., I SA/Gd 557/19
Organy podatkowe mogą z urzędu wykreślić podatnika z rejestru VAT. Jednym z przepisów umożliwiających administracji skarbowej takie działanie jest art. 96 ust. 9a pkt 5 ustawy z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług. Przepis ten budzi jednak liczne kontrowersje, a jego stosowanie napotyka istotne problemy interpretacyjne. Wątpliwości te dotyczą również kwestii proceduralnych. W wyroku z 25.06.2019 r., I SA/Gd 557/19, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku odniósł się do tych zagadnień i zakreślił poniekąd właściwy sposób jego stosowania, uwzględniając prawa i słuszny interes podatnika oraz wskazując obowiązki organu z tym związane.
| Słowa kluczowe: VAT, podatnik, rejestr VAT, wyrejestrowanie, decyzja podatkowa, uzasadnienie |
Bartłomiej Bieniek
The author is a trainee advocate and a customs agent (ORCID: 0000-0002-5231-9860).
Striking off the VAT Register of a Taxpayer Who Is Aware of Unreliable Tax Settlements by Counterparties. Commentary on Judgment of the Provincial Administrative Court in Gdańsk of 25 June 2019, I SA/Gd 557/19
Tax authorities can ex officio strike a taxpayer off the VAT register. One of the provisions enabling the tax administration to do is Article 96(9a)(5) of the Act on VAT. However, this provision gives rise to numerous controversies and its application poses significant interpretive problems. These doubts concern procedural issues, too. In the judgment of 25 June 2019 (I SA/Gd 557/19), the Provincial Administrative Court in Gdańsk referred to these issues and outlined the proper application of this provision, taking into account the rights and legitimate interest of the taxpayer, and indicating the related obligations of the authority.
| Keywords: VAT, taxpayer, VAT register, deregistration, tax decision, justification |
Bibliografia/ References:
Brzeziński B., Kalinowski M., Masternak M., Olesińska A., Ordynacja podatkowa. Komentarz, Toruń 2002.
Dzwonkowski H., Kurzac M. [w:] Ordynacja podatkowa. Komentarz, red. H. Dzwonkowski, Legalis 2020.
Malinowski D., Niezarejestrowanie i wykreślenie z urzędu w VAT – przesłanki i zagrożenia dla obrotu, „Przegląd Podatkowy” 2017/4.
Matarewicz J., Ustawa o podatku od towarów i usług. Komentarz aktualizowany, LEX 2020.
Michalik T., VAT. Komentarz, Legalis 2019.
Mikuła P., Skomplikowane uszczelnienie – kilka uwag na temat nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług w zakresie rejestracji podatników [w:] Poprawa efektywności systemu podatkowego. Nowe narzędzia prawne w VAT i akcyzie, red. B. Brzeziński, K. Lasiński-Sulecki, W. Morawski, Warszawa 2018.
Militz M., Status zarejestrowanego podatnika VAT. Prawo podatnika czy uznanie organu podatkowego?, „Przegląd Podatkowy” 2017/7.
Pietrasz P. [w:] Ordynacja podatkowa. Komentarz, red. L. Etel, Warszawa 2017.
Presnarowicz S. [w:] Ordynacja podatkowa. Komentarz, red. L. Etel, Warszawa 2017.
Strzelec D., Dowody i postępowanie dowodowe w postępowaniu podatkowym, Warszawa 2015.
Willenberg A., Decyzja jako dowód w postępowaniu podatkowym, „Kwartalnik Prawa Podatkowego” 2017/2.
dr hab. Joanna Wegner, prof. UŁ
Autorka jest profesorem w Instytucie Badań Prawnoporównawczych i Interdyscyplinarnych, Zakładzie Komparatystyki Postępowania Administracyjnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego, sędzią Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie (ORCID: 0000-0003-2773-6651).
Skarga na bezczynność po zakończeniu postępowania administracyjnego – glosa do uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z 22.06.2020 r., II OPS 5/19
Glosowana uchwała porusza istotne zagadnienie dopuszczalności skargi na bezczynność po wydaniu decyzji. Sąd uznał, że wydanie decyzji stanowi przeszkodę w merytorycznym rozpoznaniu takiej skargi. Z kolei analiza unormowań ustawowych i konstytucyjnych, a także standardów europejskich doprowadziła autorkę glosy do przeciwnego wniosku.
| Słowa kluczowe: bezczynność organu administracji publicznej, skarga na bezczynność, kontrola sądowa |
dr hab. Joanna Wegner, associate professor of the University of Lodz
The author is a professor at the Institute of Comparative and Interdisciplinary Research in Law, Department of Comparative Administrative Procedure, Faculty of Law and Administration, University of Lodz, and a judge of the Provincial Administrative Court in Warsaw (ORCID: 0000-0003-2773-6651).
Complaint about Failure to Act after the Completion of Administrative Proceedings. Commentary on Resolution of the Supreme Administrative Court of 22 June 2020, II OPS 5/19
The commented judgement raises an important issue of admissibility of a complaint about (an authority’s) failure to act. The court found that issuing an administrative decision is an obstacle to examining such a complaint on the merits. However, an analysis of statutory and constitutional norms, as well as European standards, enables the commentator to draw the opposite conclusion.
| Keywords: public administration authority’s failure to act, complaint about failure to act, judicial review |
Bibliografia / References:
Bagińska E., Odpowiedzialność odszkodowawcza za wykonywanie władzy publicznej, Warszawa 2006.
Banaszczyk Z., Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przy wykonywaniu władzy publicznej, Warszawa 2015.
Bieniek G., Gudowski J. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna, red. J. Gudowski, Warszawa 2018.
Dobosz P., Milczenie i bezczynność w prawie administracyjnym, Kraków 2011.
Duguit L., Law in the Modern State, Woking–London 1921.
Garlicki L., Wojtyczek K. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. A. Garlicki, M. Zubik, t. 2, Warszawa 2016.
Jaworski W., Nauka prawa administracyjnego: zagadnienia ogólne, Warszawa 1924.
Kabat A. [w:] B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2018.
Kelsen H., Pure Theory of Law, New Jersey 2005.
Kmieciak Z., Postępowanie administracyjne i sądowoadministracyjne a prawo europejskie, Warszawa 2010.
Kremis J., Skutki prawne w zakresie odpowiedzialności odszkodowawczej państwa na tle wyroku TK, „Państwo i Prawo” 2002/6.
Longchamps de Bérier F., Problemy pogranicza prawa administracyjnego, „Studia Prawnicze” 1967/16, reprint [w:] Franciszek Longchamps de Bérier. Pisma wybrane z lat 1934–1970, red. Z. Kmieciak, Warszawa 2019.
Łętowska E., W kwestii zmian przepisów k.c. o odpowiedzialności za szkody wyrządzone działaniem władzy publicznej, „Państwo i Prawo” 1999/7.
Mayer O. von, Deutsches Verwaltungsrecht. I, Lipsk 1985.
Morawski L., Zasady wykładni prawa, Toruń 2006.
Safjan M., Odpowiedzialność odszkodowawcza władzy publicznej (po 1 września 2004 roku), Warszawa 2004.
Safjan M., Odpowiedzialność państwa na podstawie art. 77 Konstytucji RP, „Państwo i Prawo” 1999/4.
Skoczylas J.J., Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez władzę publiczną, Warszawa 2005.
Szpunar A., O odpowiedzialności odszkodowawczej państwa, „Państwo i Prawo” 1999/6.
Wall H. de, Die Anwendbarkeit privatrechtlicher Vorschriften im Verwaltungsrecht, Tübingen 1999.
Wegner J., Instytucja milczącego załatwienia sprawy przez administrację publiczną, Warszawa 2020.
Wegner-Kowalska J., Nowy wymiar ochrony sądowej w sprawach bezczynności administracji lub przewlekłego prowadzenia postępowania?, „Państwo i Prawo” 2018/8.
dr hab. Tomasz Wołowiec
Autor jest dyrektorem Instytutu Administracji Publicznej i Biznesu Wyższej Szkoły Ekonomii i Innowacji w Lublinie oraz biegłym sądowym (ORCID: 0000-0002-7688-4231).
Gmina uzdrowiskowa w postępowaniu administracyjnym o zatwierdzenie planu ruchu zakładu górniczego – glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26.10.2016 r., II GSK 700/15
Ruch zakładu górniczego nie jest obojętny dla gospodarki finansowej gminy, nie tylko z powodu możliwości uzyskiwania dochodów z opłaty eksploatacyjnej, ale także ze względu na szkody, jakie wywołuje w środowisku. Odebranie gminie przymiotu strony w postępowaniu w sprawie zatwierdzenia planu ruchu zakładu górniczego pozbawia gminę wpływu na to, do czego została powołana przepisami prawa. Stwierdzenie, że gmina realizuje swój interes ochronny przed ewentualnymi negatywnymi skutkami udzielenia koncesji geologicznej i związaną z nią działalnością wydobywczą, prowadzona na podstawie planu ruchu zakładu górniczego poprzez wydanie opinii w trybie art. 106 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, jest zwykłym pustosłowiem.
| Słowa kluczowe: gmina uzdrowiskowa, plan ruchu zakładu górniczego, postępowanie administracyjnie, status strony postępowania |
dr hab. Tomasz Wołowiec
The author is the director of the Institute of Public Administration and Business, University of Economics and Innovation in Lublin (ORCID: 0000-0002-7688-4231).
A Health Resort Commune in Administrative Proceedings Relating to Approval of a Mining Plant Operation Plan. Commentary on Judgment of the Supreme Administrative Court of 26 October 2016, II GSK 700/15
The operation of z mining plant is not indifferent to the commune's financial management, not only because of the possibility of obtaining income from the operating fee, but also because of the damage it causes to the natural environment. Taking the attribute of a party away from the commune in the proceedings relating to approval of the mining plant operation plan deprives the commune of influence on what the law allows it to have influence. It is nothing more than paying lip service when one states that the commune pursues its interest in protection against the possible negative effects of the granting of a geological licence and the related mining activities, carried out on the basis of a mining plant operation plan, by issuing an opinion in the procedure provided for in Article 106(1) of the Code of Administrative Procedure.
| Keywords: health resort commune, mining plant operation plan, administrative proceedings, status of a party to the proceedings |
Bibliografia / References:
Knysiak-Molczyk H., Glosa do wyroku NSA z 6.06.2006 r., II GSK 59/06, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2007/4, poz. 42.
Lipiński A., Mikosz R., Ustawa Prawo geologiczne i górnicze. Komentarz, Warszawa 2003.
Niezgoda A., Podział zasobów publicznych między administrację rządową i samorządową, LEX 2012.
Sikora K., Szczególny status gmin uzdrowiskowych w Polsce, „Studia Iuridica Lublinensia” 2014/23.
dr Janusz Roszkiewicz
Autor jest doktorem nauk prawnych oraz adiunktem w Zakładzie Praw Człowieka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego (ORCID: 0000-0001-5055-2215).
Maksymalny czas trwania kontroli u przedsiębiorcy – glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 19.02.2020 r., I FSK 2243/19
Słowa kluczowe: wolność gospodarcza, kontrola przedsiębiorcy, organ administracji publicznej, okres wykonywania czynności kontrolnych
Glosowany wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego dotyczy sposobu interpretacji maksymalnych okresów kontroli u przedsiębiorcy określonych w art. 83 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Orzeczenie wyłamuje się z dotychczasowej linii orzeczniczej, przyjmując, że do czasowego limitu kontroli wlicza się nie tylko dni faktycznego przebywania urzędników w siedzibie przedsiębiorcy, ale wszystkie dni robocze pomiędzy dniem rozpoczęcia a dniem zakończenia kontroli. Rozstrzygnięcie wpisuje się w konstytucyjne standardy w zakresie wykładni przepisów regulujących wolność gospodarczą, przez co zasługuje na pełną aprobatę.
| Słowa kluczowe: wolność gospodarcza, kontrola przedsiębiorcy, organ administracji publicznej, okres wykonywania czynności kontrolnych |
dr Janusz Roszkiewicz
The author is a doctor of law and an assistant professor at the Centre for Human Rights of the Faculty of Law and Administration, University of Warsaw (ORCID: 0000-0001-5055-2215).
The Maximum Duration of an Inspection of an Entrepreneur. Commentary on Judgment of the Supreme Administrative Court of 19 February 2020, I FSK 2243/19
Keywords: economic freedom, inspection of an entrepreneur, public administration authority, period of inspection activities
The commented judgment of the Supreme Administrative Court concerns the method of interpretation of the maximum length of inspection of an entrepreneur specified in Article 83(1) of the Act on the Freedom of Economic Activity. The ruling breaks away from the established line of case law, assuming that the time limit of inspections includes not only the days of actual presence of inspectors on the entrepreneur's premises, but all business days between the date of commencement and the date of completion of the inspection. The ruling is in line with the constitutional standards for the interpretation of provisions regulating economic freedom, and therefore it deserves full approval.
| Keywords: economic freedom, inspection of an entrepreneur, public administration authority, period of inspection activities |
Bibliografia / References:
Banasiński C., Wolność gospodarcza [w:] Prawo gospodarcze. Zagadnienia administracyjnoprawne, red. H. Gronkiewicz-Waltz, M. Wierzbowski, Warszawa 2013.
Biernat S., Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej – wolność gospodarcza de lege lata i de lege ferenda, „Przegląd Prawa Handlowego” 1994/9.
Chauvin T., Stawecki T., Winczorek P., Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa 2018.
Ciapała J., Konstytucyjna wolność działalności gospodarczej w Rzeczypospolitej Polskiej, Szczecin 2009.
Domańska A., Konstytucyjne podstawy ustroju gospodarczego Polski, Warszawa 2001.
Garlicki L., Zubik M. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 1, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016, LEX.
Kosikowski C., Zasada wolności działalności gospodarczej [w:] Zasady podstawowe polskiej Konstytucji, red. W. Sokolewicz, Warszawa 1998.
Morawski L., Zasady wykładni prawa, Toruń 2010.
Nowacki J., Tobor Z., Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa 2016.
Strzyczkowski K., Prawo gospodarcze publiczne, Warszawa 2010.
Szydło M. [w:] Konstytucja RP, t. 1, Komentarz. Art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016, Legalis.
