Prawo jako problem ontologiczny – czym jest prawoJakub Rzymowski
Katedra Europejskiego Prawa Gospodarczego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Łódzki, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0538-8895
Prawo jako problem ontologiczny – czym jest prawo
Artykuł dotyczy konceptualizmu prawniczego jako ogólnej teorii prawa. Konceptualizm prawniczy jest nową teorią autorstwa Jakuba Rzymowskiego, która wyjaśnia, dlaczego prawo obowiązuje i czym są uprawnienia. Teoria zbudowana jest na bazie teorii uniwersaliów, głównie autorstwa Arystotelesa i Abelarda. Istotą teorii jest to, że prawo jest zbudowane z uprawnień i że uprawnienia te są cechami ludzi, którym przysługują.
Słowa kluczowe: uprawnienie, ontologia uprawnień, obowiązywanie prawa
Jakub Rzymowski
Department of European Commercial Law, Faculty of Law and Administration, University of Lodz, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0538-8895
Law as an ontological problem – what is law
The article deals with legal conceptualism as a general theory of law. Legal conceptualism is a new theory by Jakub Rzymowski, which explains why the law is binding and what rights are. The theory is built on the basis of the theory of universals, mainly by Aristotle and Abelard. The essence of the theory is that law is made of rights and that rights are the qualities of the people to whom they belong.
Keywords: right, ontology of rights, validity of the law
Bibliografia / References
Bondy E., Když jsem všecko napsal, zůstala mi kategorie procesu; ale co to je, ne-li prázdné slovo? [w:] E. Bondy, Přiběh o přiběhu, Praha 2009.
Bondy E., Postpřiběh [w:] E. Bondy, Postpřiběh, přílezitostné eseje a rekapitulace. Texty z pozůstalosti II, Praha 2013.
Bondy E., Potíže z identitou protikladů: cesty k poznání však bývají nejen křivolaké, ale leckdy i pro smích; kdybych chtěl být učencem, byl bych toto líčeni raději přeskočil a předložil elegantni výsledek; zatím se jen ukázalo, že s dialektikou to było nějak vágní [w:] E. Bondy, Přiběh o přiběhu, Praha 2009.
Bondy E., Útěcha z ontologie. Substančni a nesubstančni model v ontologii, Praha 2007.
Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów, Warszawa 1982.
Kołakowski L., Ułamki filozofii, Warszawa 2008.
Rzymowski J., RODO – GDPR. Zasady dotyczące przetwarzania danych osobowych. Zgodność przetwarzania danych osobowych z prawem, Łódź 2020.
Tatarkiewicz W., Historia filozofii, Warszawa 1958.
Twardowski K., O filozofii średniowiecznej wykładów sześć, Warszawa 1910.
Wróblewski J., Paradygmat dogmatyki prawa a prawoznawstwo [w:] J. Wróblewski, Pisma wybrane, wybór i wstęp M. Zirk-Sadowski, Warszawa 2015, s. 47.
Jan Kluza
asesor sądowy w Sądzie Rejonowym w Kielcach, absolwent studiów doktoranckich, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0929-6093
Niewielka ilość narkotyków a możliwość reakcji karnej w świetle orzecznictwa sądowego
Przedmiotem artykułu jest problematyka dotycząca możliwych rozstrzygnięć w sprawie posiadania niewielkich środków odurzających. Jest to bowiem kwestia nader skomplikowana z dwóch powodów. Po pierwsze, zachodzi tutaj zbieg kilku podstaw umorzenia postępowania, które są stopniowalne, począwszy od umorzenia postępowania z powodu braku znamion czynu zabronionego, po warunkowe umorzenie postępowania. Po drugie, ustawodawca, wprowadzając możliwość umorzenia postępowania na gruncie art. 62a ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, posługuje się katalogiem nieostrych przesłanek. Powoduje te wiele rozbieżności w praktyce orzeczniczej.
Słowa kluczowe: narkotyki, marihuana, nieznaczna ilość, znikomy stopień szkodliwości
Jan Kluza
court assessor at the District Court in Kielce, PhD graduate, Jagiellonian University in Cracow, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0929-6093
A small amount of drugs and the possibility of criminal response in the light of judicial case law
The subject of this article is the issue of possible resolutions in the case of possession of minor narcotics. This is, in fact, a very complicated issue for two reasons. First, there is a confluence of several grounds for discontinuance of proceedings, which are gradual, ranging from discontinuance of proceedings for lack of the elements of a criminal act to conditional discontinuance of proceedings. Second, the legislator, introducing the possibility of discontinuance of proceedings under Article 62a of the Act on Counteracting Drug Addiction, uses a catalogue of vague premises. This causes many discrepancies in jurisprudence practice.
Keywords: Drugs, marijuana, insignificant amount, insignificant degree of harmfulness
Bibliografia / References
Banasik K., Brak przestępstwa w przypadku posiadania śladowej ilości narkotyku, „Przegląd Sądowy” 2020/7–8.
Biuro Studiów i Analiz Sądu Najwyższego, BSA III-021-136/10, Opinia do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz niektórych innych ustaw, nadesłanego przy piśmie Szefa Kancelarii Sejmu z dnia 24 września 2010, GMS-WP-183-157/10, https://orka.sejm.gov.pl/Druki6ka.nsf/0/CCFE8AE61B1E9D68C12577C30042420C/$file/3420-001.pdf.
Dunaj B. (red.), Słownik współczesnego języka polskiego, Warszawa 1996.
European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction, Threshold quantities for drug offences, https://www.emcdda.europa.eu/publications/topic-overviews/threshold-quantities-for-drug-offences/html_en#section2.
European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction, Threshold quantities for drug offences, https://www.emcdda.europa.eu/publications/topic-overviews/threshold-quantities-for-drug-offences/html_en#panel6-table1.
Gensikowski P., Materialnoprawne ujęcie przesłanek instytucji przewidzianej w art. 62a ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, „Prokuratura i Prawo” 2015/10.
Gensikowski P., Procesowe aspekty stosowania instytucji przewidzianej w art. 62a ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, „Prokuratura i Prawo” 2013/7–8.
Jankowski M., Momot S., Stosowanie przepisu art. 62a ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, „Prawo w Działaniu” 2016/26.
Krajewski R., Umorzenie postępowania w sprawie o przestępstwo posiadania narkotyków w nieznacznej ilości na własny użytek sprawcy, „Przegląd Sądowy” 2017/11–12.
Kulik M. [w:] Pozakodeksowe przestępstwa przeciwko zdrowiu. Komentarz, red. M. Mozgawa, Warszawa 2017.
Kurzępa B. [w:] Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii. Komentarz, red. W. Kotowski, A. Ważny, Warszawa 2021.
Laskowska K., Nielegalny handel narkotykami w Polsce, Białystok 1999.
Muszyńska A., Łucarz K., Umorzenie postępowania karnego według art. 62a ustawy z 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2016/2.
Muszyńska A., Uwagi na temat uwarunkowań polityki karnej realizowanej przez sądy na przykładzie stosowania art. 178a § 2 k.k. i art. 62–62a ustawy z 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii, „Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego” 2020/57.
Pismo Prokuratora Generalnego z 22.10.2010 r., PG VII G 023-100/10, https://orka.sejm.gov.pl/Druki6ka.nsf/0/B402CDC93DA44356C1257920004AE82C/$file/3420-003.PDF.
Polska Sieć Polityki Narkotykowej, Nowelizacja ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii autorstwa PSPN, http://www.politykanarkotykowa.pl/prawo/nowelizacja-ustawy-o-przeciwdzialaniu-narkomanii-autorstwa-pspn/.
Romkowski A., Kilka uwag o eklektyzmie normatywnym art. 62a ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, „Palestra” 2019/5.
Rymanowski M., Dawki i działki narkotyków oraz dopalaczy, https://www.chemisit.pl/oferta/dawki-i-dzialki-narkotykow-oraz-dopalaczy.
Trynda A., Duszyńska A., Aktualne tendencje dotyczące czystości, działek i cen najbardziej popularnych w Polsce narkotyków, „Problemy Kryminalistyki” 2019/306 (4).
Wróbel W., Zoll A., Polskie prawo karne. Część ogólna, Kraków 2013.
Zontek W. [w:] Przestępstwa narkotykowe i dopalacze. Komentarz, red. W. Górowski, D. Zając, Kraków 2019.
Jan Gałka
absolwent Wydziału Prawa i Komunikacji Społecznej SWPS Uniwersytetu Humanistycznospołecznego Filii we Wrocławiu; prawnik w Kancelarii Prawnej Schampera, Dubis, Zając i Wspólnicy sp. j. we Wrocławiu (SDZLEGAL SCHINDHELM), Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0485-6060
Prawo naturalne w Konstytucji RP w świetle prac Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego
Artykuł 8 ust. 1 Konstytucji RP stanowi: „Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej”. Wskazanie, iż Konstytucja RP jest „najwyższym prawem”, a nie „najwyższym stanowionym prawem”, może budzić wątpliwości co do miejsca prawa naturalnego w Konstytucji RP. Przede wszystkim czy prawo naturalne ma charakter źródła powszechnie obowiązującego prawa w Rzeczypospolitej Polskiej. Celem odnalezienia odpowiedzi na to pytanie autor sięga do prac Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego nad Konstytucją, przytaczając zgłaszane w trakcie tych prac wnioski oraz argumenty na ich poparcie. Na końcu autor przedstawia konkluzje co do przypisywanego w tracie tych prac znaczenia prawu naturalnego i jego stosunku do Konstytucji RP.
Słowa kluczowe: prawo konstytucyjne, prawo naturalne, prawo pozytywne, zasada supremacji konstytucji, prace Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego, godność człowieka, preambuła
Jan Gałka
graduate of the Faculty of Law and Social Communication at the SWPS University of Social Sciences and Humanities, Wroclaw Branch; Junior Lawyer at the law firm “Kancelaria Prawna Schampera, Dubis, Zając i Wspólnicy sp. j.” in Wroclaw (SDZLEGAL SCHINDHELM), Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0485-6060
Natural law in the Constitution of the Republic of Poland in the light of the work of the Constitutional Committee of the National Assembly
Article 8(1) of the Constitution of the Republic of Poland provides: “The Constitution shall be the supreme law of the Republic of Poland”. The indication that the Constitution of the Republic of Poland is the “supreme law”, rather than “the supreme statutory law” may raise questions about the place of natural law in the Constitution of the Republic of Poland. In particular, is natural law a source of universally binding law in the Republic of Poland? In order to find an answer to this question, the author goes back to the work of the Constitutional Committee of the National Assembly on the content of Article 8[1] of the Polish Constitution, citing the conclusions made during this work and the arguments in support of them. At the end, the author presents conclusions as to the importance attributed in the course of this work to natural law and its relation to the Constitution of the Republic of Poland.
Keywords: constitutional law, natural law, positive law, principle of supremacy of the Constitution, work of the Constitutional Committee of the National Assembly, human dignity, preamble
Bibliografia / References
Banaszak B., Prawa człowieka i obywatela w nowej Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, „Przegląd Sejmowy” 1997/5.
Barker R.S., Natural Law and the United States Constitution, „The Review of Metaphysics” 2012/1.
Chruściak R., Informacja o projektach nowej Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, „Biuletyn KKZN” 1994/6.
Corley P.C., Howard R.M., Nixon D.C., The Supreme Court and Opinion Content: The Use of the Federalist Papers, „Political Research Quarterly” 2005/2.
Dańkowski D., Spór o prawo naturalne w konstytucji, „Przegląd Powszechny” 1997/12.
Desmond Ch.S., Natural Law and the American Constitution, „Fordham Law Review” 1953/3.
Diamond M., Democracy and the Federalist: A Reconsideration of the Framers’ Intent, „The American Political Science Review” 1959/1.
Dziadzio A., Powszechna historia prawa, Warszawa 2012.
Działocha K. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016.
Florczak-Wątor M. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, Warszawa 2019.
Gałka J., Możliwość pozbawienia obywatela polskiego obywatelstwa polskiego w świetle prac Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego nad Konstytucją RP, „Przegląd Prawa Publicznego” 2022/4.
Gałka J., Obowiązek wierności Rzeczypospolitej Polskiej w tradycji ustrojowej i pracach nad Konstytucją RP, Warszawa 2021.
Gałka J., Praktyka funkcjonowania instytucji służby zastępczej po 1989 r. w świetle regulacji obowiązków w dziedzinie obronności w polskich konstytucjach oraz prac nad Konstytucją, „Przegląd Legislacyjny” 2021/3.
Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2020.
Garlicki L., Sądy a Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, „Przegląd Sądowy” 2016/7–8.
Gorlewska E., Profile pojęcia „godność” w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej [w:] Socjolekt, idiolekt, idiostyl. Historia i współczesność, red. U. Sokólska, Białystok 2017.
Granat M., Godność człowieka z art. 30 Konstytucji RP jako wartość i jako norma prawna, „Państwo i Prawo” 2014/8.
Grzybowski K., Ustrój Polski współczesnej 1944–1948, Kraków 1948.
Grzybowski K., Zasady Konstytucji kwietniowej. Komentarz prawniczy do części I. Ustawy Konstytucyjnej, Kraków 1937.
Jaskiernia J., Spór o istnienie naturalnego porządku prawnego, „The Peculiarity of Man” 2018/27.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Projekt obywatelski NSZZ „Solidarność”, Warszawa – Gdańsk 1994.
Łuszczyńska M., Prawo natury a prawo stanowione – dwa antagonistyczne ujęcia filozofii prawa, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” 2005–2006, Sectio G.
Makowski W., Wspólne dobro wszystkich obywateli, „Pion” 1935/15.
Minich D., Polityczny kontekst orzecznictwa Trybunały Konstytucyjnego, „Przegląd Prawa Publicznego” 2017/7–8.
Olszewski H., Wiek XVII [w:] H. Olszewski, M. Zmierczak, Historia doktryn politycznych i prawnych, Poznań 1994.
O’Scannlain D.F., The Natural Law in the American Tradition, „Fordham Law Review” 2011/4.
Piechowiak M., Aksjologiczne podstawy polskiego prawa [w:] Synteza prawa polskiego od 1989 roku, red. T. Guz, J. Głuchowski, M.R. Pałubska, Warszawa 2013.
Piechowiak M., Czy prawo naturalne to zespół norm? [w:] Ecclesiae in iustitia servire. Opuscula Thaddaeo Walachowicz piae memoriae dedicata, red. F. Lenort, Poznań 2003.
Piechowiak M., Służebność państwa wobec człowieka i jego prawa jako naczelna idea Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku – osiągnięcie czy zadanie?, „Przegląd Sejmowy” 2007/4.
Płowiec W., Gwarancje zasady nadrzędności Konstytucji, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2018/1.
Polak P., Trzciński J., Konstytucyjna zasada godności człowieka w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2018/40.
Pułło A., Idee konstytucjonalizmu i państwa konstytucyjnego, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2010/24.
Radziewicz P., Kryzys konstytucyjny i paradygmatyczna zmiana konstytucji, „Państwo i Prawo” 2020/10.
Rozwadowski W., Prawo rzymskie: zarys wykładu wraz z wyborem źródeł, Poznań 2007.
Sarnecki P., Funkcjonowanie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r., „Przegląd Sejmowy” 2007/4.
Sarnecki P., Idee przewodnie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r., „Przegląd Sejmowy” 1997/5.
Sarnecki P., Ustroje konstytucyjne państw współczesnych, Warszawa 2013.
Stawrowski Z., Aksjologia i duch Konstytucji III Rzeczypospolitej, „Przegląd Sejmowy” 2007/4.
Suchocka H., Aktualność wartości chronionych przez Konstytucję z 1997 r., „Gdańskie Studia Prawnicze” 2018/40.
Szymczak M. (red.), Słownik języka polskiego, PWN, A – K, Warszawa 1996.
Tuleja P. [w:] Konstytucja RP. Tom I. Komentarz do art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
Wickersham G.W., The Supreme Law of the Land, „Virginia Law Review” 1928/1.
Winczorek P., Dyskusja nad podstawowymi zasadami ustroju RP w Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego (Dziesięć pierwszych artykułów projektu Konstytucji RP), „Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny” 1995/2.
Winczorek P., Nowa Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Problem aksjologii, „Przegląd Sejmowy” 1996/4.
Wronkowska S., Spory o sposób pojmowania prawa [w:] A. Redelbach, S. Wronkowska, Z. Ziembiński, Zarys teorii państwa i prawa, Warszawa 1994.
Ziembiński Z., Tworzenie a stanowienie i stosowanie prawa, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1993/4.
Zmierczak M., Rozwój teorii i filozofii prawa w XX wieku [w:] H. Olszewski, M. Zmierczak, Historia doktryn politycznych i prawnych, Poznań 1994.
dr Adam Bojarski
członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Poznaniu, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9951-5677
Rodzaje błędów popełnianych przez Instytut Pamięci Narodowej w przypadków wydawania opinii na podstawie tzw. ustawy dekomunizacyjnej
W przedstawionym artykule autor ukazał błędy, które zostały popełnione przez Instytut Pamięci Narodowej przy sporządzaniu obligatoryjnych opinii, wynikających z ustawy o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy jednostek organizacyjnych, jednostek pomocniczych gminy, budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz pomniki. Autor zdefiniował błąd wyłącznie jako celowe działanie Instytutu Pamięci Narodowej. Błędy dotyczyły przypisaniu wydarzenia propagującego komunizm wydarzeniu, które nie miało miejsca, oraz domniemaniu, że konkretne wydarzenie propagowało komunizm, choć z nazwy nie wynikało, że tak w istocie było, co należy rozumieć jako nadinterpretację faktów. Zdaniem autora Instytut Pamięci Narodowej jako podmiot profesjonalny powinien bardziej rzetelniej przykładać się do obowiązków wynikających z ustawy o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy jednostek organizacyjnych, jednostek pomocniczych gminy, budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz pomniki.
Słowa kluczowe: ustawa dekomunizacyjna, Instytut Pamięci Narodowej, opinia prawna, zarządzenie zastępcze, sąd administracyjny
dr Adam Bojarski
Member of the District Chamber of Legal Advisers in Poznan, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9951-5677
Types of errors committed by the Institute of National Remembrance in cases of the issuance of expert opinions under the so-called Decommunisation Act
In the article the author showed the errors that were committed by the Institute of National Remembrance (IPN) when drawing up mandatory opinions under the Act on the prohibition of the propagation of communism or other totalitarian systems by the names of organizational units, auxiliary units of the municipality, buildings, objects and facilities of public utility and monuments. The author defined an error solely as a deliberate act of the Institute of National Remembrance. The errors concerned the attribution of an event that promoted communism to an event that did not take place, and the presumption that a specific event promoted communism, although it did not appear from the name that this was in fact the case, which should be understood as an over-interpretation of facts. In the author's opinion, the Institute of National Remembrance, as a professional entity, should pay more diligent attention to its obligations under the Act on the prohibition of the propagation of communism or other totalitarian systems by the names of organizational units, auxiliary units of the municipality, buildings, objects and facilities of public utility and monuments.
Keywords: Decommunisation Act, Institute of National Remembrance (IPN), legal opinion, substitute order, administrative court
Bibliografia / References
Bojarski A., Czy data „17 stycznia” propaguje komunizm? Glosa krytyczna do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 20 marca 2019 r. (II OSK 3527/18), „Orzecznictwo w Sprawach Samorządowych” 2022/3.
Bojarski A., Ustrój sądów karnych i wojskowych organów dyscyplinarnych w Wielkopolsce w okresie Powstania Wielkopolskiego 1918/1919, praca doktorska napisana pod kierownictwem prof. UAM dr hab. Maksymiliana Stanulewicza, Poznań 2020.
https://ipn.gov.pl/pl/upamietnianie/dekomunizacja/zmiany-nazw-ulic/nazwy-ulic/nazwy-do-zmiany/36808,ul-9-Maja-1945-r.html.
https://pw.ipn.gov.pl/pwi/kalendarium-1/7993,23-lutego-1919.html.
Kopczyński T., W pierwszą rocznicę oswobodzenia Ziemi Leszczyńskiej (17 stycznia 1921), Leszno 1921.
Krzyżaniak M., Obraz bitwy o Poznań (1945) w świetle dokumentów i materiałów niemieckich, praca doktorska napisana pod kierunkiem prof. UAM dr hab. Krzysztofa Rzepy, Poznań 2014.
Jakub G. Firlus
Katedra Postępowania Administracyjnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5360-1833
Reguła kolizji z art. 189a § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego
Kodeks postępowania administracyjnego od lat pozostaje w sieci zależności z przepisami szczególnymi. Charakter tych związków bywa różny od przepisów warunkujących zastosowanie określonej instytucji, skończywszy na tych, które wyłączają punktowo lub całościowo zastosowanie kodeksu. Mechanizm rozdzielania zakresów zastosowania pomiędzy regulacją kodeksową a przepisami szczególnymi zazwyczaj nie jest wprost uregulowany przez ustawodawcę. W tym kontekście jako szczególne jawi się rozwiązanie przyjęte w treści art. 189a § 2 k.p.a., którego funkcja sprowadza się do określenia rekonstrukcji zasad wymierzania administracyjnych kar pieniężnych. Praktyka stosowania prawa ukazała niedostatki przedmiotowego mechanizmu, których skala skutkowała podjęciem przez NSA uchwały z 9.06.2022 r., III OPS 1/21. W niniejszym artykule analizie poddana zostanie funkcja i charakterystyka normy z art. 189a § 2 k.p.a. ze szczególnym uwzględnieniem oficjalnej jego wykładni dokonanej przez NSA.
Słowa kluczowe: kolizja norm, reguła lex specialis, administracyjne kary pieniężne, kodyfikacja
Jakub G. Firlus
Department of Administrative Procedure, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Cracow, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5360-1833
The collision rule arising from Article 189a § 2 of the Code of Administrative Procedure
The Code of Administrative Procedure has for years been in a web of interdependence with special provisions. The nature of these relationships has sometimes varied from the provisions that condition the application of a particular institution, including those that exclude the application of the Code in point or in its entirety. The mechanism of separating the scopes of application between code regulation and special provisions is usually not explicitly regulated by the legislator. In this context, the solution adopted in the content of Article 189a § 2 of the Code of Administrative Procedure, whose function boils down to specifying the reconstruction of the rules for imposing administrative fines, appears to be rather extraordinary. The practice of application of the law has shown the shortcomings of the mechanism in question, the scale of which resulted in the adoption of the resolution of the Polish Supreme Administrative Court of 9.06.2022, III OPS 1/21. This article will analyse the function and characteristics of the norm of Article 189a § 2 of the Code of Administrative Procedure, with particular attention paid to the official interpretation of it by the Polish Supreme Administrative Court.
Keywords: collision of norms, lex specialis principle, administrative fines, codification
Bibliografia / References
Adamiak B., Przesunięte w czasie instytucje prawne kodeksu postępowania administracyjnego, „Państwo i Prawo” 2020/6.
Bator A. [w:] Wprowadzenie do nauk prawnych. Leksykon tematyczny, red. A. Bator, Warszawa 2016.
Bąkowski T., Pod „brandem” k.p.a. i poza nim, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2020/2 (46).
Cebera A., Firlus J.G., Jakość techniczno-legislacyjna regulacji kodeksowej na przykładzie przepisów normujących nakładanie lub wymierzanie administracyjnych kar pieniężnych oraz tryb europejskiej współpracy administracyjnej [w:] Fenomen prawa administracyjnego. Księga jubileuszowa Profesora Jana Zimmermanna, red. W. Jakimowicz, M. Krawczyk, I. Niżnik-Dobosz, Warszawa 2019.
Cebera A., Firlus J.G. [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. H. Knysiak-Sudyka, Warszawa 2019.
Chaba D., Jakość polskiego prawa administracyjnego w świetle orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, „Samorząd Terytorialny” 2018/11.
Danecka D., Konwersja odpowiedzialności karnej w administracyjną w prawie polskim, Warszawa 2018.
Dobkowska B., Zasada dwuinstancyjności postępowania administracyjnego po nowelizacji Kodeksu postępowania administracyjnego – wybrane problemy, „Samorząd Terytorialny” 2021/3.
Fajgielski P., Ogólne rozporządzenie o ochronie danych. Ustawa o ochronie danych osobowych. Komentarz, Warszawa 2022.
Fatima S., Courts, Legitimacy and the Rule of Law, „Israel Law Review” 2017/50 (3).
Hadel M., Stosowanie przepisów k.p.a. o administracyjnych karach pieniężnych do kar nakładanych na podstawie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, LEX 2022.
Hauser R., Kabat A., Uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego w nowych regulacjach procesowych, „Państwo i Prawo” 2004/2.
Iżycki P., Względny automatyzm w nakładaniu administracyjnej kary pieniężnej za usunięcie drzewa przed upływem terminu na wniesienie sprzeciwu. Glosa do wyroku NSA z dnia 23 września 2020 r., II OSK 1111/20, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2022/4.
Kamiński M., Mechanizm i granice weryfikacji sądowoadministracyjnej a normy prawa administracyjnego i ich konkretyzacja, Warszawa 2016.
Kelsen H., Derogation [w:] Essays in Legal and Moral Philosophy, Synthese Library, vol 57, Springer, Dordrecht 1973.
Klonowski K., Charakter administracyjnej sprawy mediacyjnej, „Przegląd Prawa Publicznego” 2020/6.
Kmieciak Z., Jednolitość procedury – mit, standard legislacyjny czy niezrealizowany postulat w sferze prawa administracyjnego? – dwugłos [w:] Źródła prawa administracyjnego a ochrona wolności i praw obywateli, red. M. Błachucki, T. Górzyńska, Warszawa 2014.
Kmieciak Z., Zarys teorii postępowania administracyjnego, Warszawa 2014.
Krawczyk A. [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. W. Chróścielewski, Z. Kmieciak, Warszawa 2019.
Łaszczyca G., Modele regulacji prawa administracyjnego procesowego [w:] System Prawa Administracyjnego Procesowego. Tom I. Zagadnienia ogólne, red. G. Łaszczyca, A. Matan, Warszawa 2017.
Majczak P., Refleksje na temat kodeksowej regulacji kar administracyjnych, „Ius Novum” 2020/1.
Martysz C., O potrzebie dalszej unifikacji postępowania administracyjnego [w:] Idea kodyfikacji w nauce prawa administracyjnego procesowego. Księga pamiątkowa Profesora Janusza Borkowskiego, red. Z. Kmieciak, W. Chróścielewski, Warszawa 2018.
Ochmann P., Uchwały NSA w świetle konstytucyjnej zasady niezawisłości sędziów oraz ich podległości tylko Konstytucji i ustawom, „Przegląd Prawa Publicznego” 2017/2.
Staniszewska L., Postępowanie w sprawie nakładania administracyjnych kar pieniężnych [w:] System Prawa Administracyjnego Procesowego. Tom IV. Postępowania autonomiczne i szczególne. Postępowania niejurysdykcyjne, red. A. Matan, Warszawa 2021.
Stankiewicz R., Regulacja administracyjnych kar pieniężnych w Kodeksie postępowania administracyjnego po nowelizacji, „Radca Prawny. Zeszyty Naukowe” 2017/2.
Suwaj R., Zasady nakładania administracyjnych kar pieniężnych, Warszawa 2021.
Szewczyk M., Milczące załatwienie sprawy, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2019/5.
Winczorek P. [w:] J. Kowalski, W. Lamentowicz, P. Winczorek, Teoria państwa i prawa, Warszawa 1983.
Wojciechowski B., Wykładnia w prawie administracyjnym [w:] System Prawa Administracyjnego. Tom 4, red. L. Leszczyński, B. Wojciechowski, M. Zirk-Sadowski, Warszawa 2015.
Woś T. [w:] Postępowanie administracyjne, red. T. Woś, Warszawa 2017.
Wróbel A. [w:] M. Jaśkowska, M. Wilbrandt-Gotowicz, A. Wróbel, Komentarz aktualizowany do Kodeksu postępowania administracyjnego, LEX 2022.
Wszołek M., Postępowanie uproszczone a cele postępowania administracyjnego, „Przegląd Prawa Publicznego” 2020/6.
Ziembiński Z. [w:] A. Redelbach, S. Wronkowska, Z. Ziembiński, Zarys teorii państwa i prawa, Warszawa 1994.
Ziemski K., Rola i miejsce reguł kolizyjnych w procesie dekodowania tekstu prawnego, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1978/2.
Zimmermann J., Aksjomaty postępowania administracyjnego, Warszawa 2017.
dr Paweł Gacek
nadkomisarz, Komenda Główna Policji, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6365-3146
Doręczenie na adres do doręczeń elektronicznych jako podstawowy sposób doręczenia pism w procedurze administracyjnej – wybrane aspekty
Artykuł został w całości poświęcony problematyce związanej z doręczeniem pism w postępowaniu administracyjnym na adres do doręczeń elektronicznych. Przepisy procedury administracyjnej w kontekście wyboru przez organ sposobu doręczenia zostały w istotny sposób zmienione. Doręczenie na adres do doręczeń elektronicznych jest obecnie podstawowym sposobem doręczenia pism w postępowaniu administracyjnym. Pozostałe sposoby doręczenia mają jedynie charakter uzupełniający. Konieczne wobec tego było omówienie zagadnień dotyczących utworzenia adresu do doręczeń elektronicznych, doręczenia pism na ten adres, a także sposobu potwierdzenia dokonania tej czynności.
Słowa kluczowe: doręczenie, adres do doręczeń elektronicznych, organ administracyjny, strona, pismo, decyzja administracyjna
dr Paweł Gacek
superintendent, Polish General Police Headquarters, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6365-3146
Delivery to an address for electronic delivery as the primary method of delivery of documents in administrative procedures – selected aspects
The article is devoted entirely to the issues related to the delivery of documents in administrative proceedings to an address for electronic delivery. The provisions of administrative procedure in the context of choice of the method of delivery have been significantly amended. Delivery to an address for electronic delivery is now the primary method of serving letters in administrative proceedings. Other methods of delivery are only supplementary. It was therefore necessary to discuss the issues concerning the creation of an address for electronic delivery, the delivery of letters to this address, as well as how to confirm this action.
Keywords: delivery, address for electronic delivery, administrative authority, party, letter, administrative decision
Bibliografia / References
Adamiak B., Borkowski J., Postępowanie administracyjne i sądowoadministracyjne, Warszawa 2012.
Brzostek A. [w:] Ustawa o doręczeniach elektronicznych. Komentarz, red. K. Chałubińska-Jentkiewicz, J. Kurek, Legalis 2022.
Chałubińska-Jentkiewicz K. [w:] K. Chałubińska-Jentkiewicz, J. Taczkowska-Olszewska, Świadczenie usług drogą elektroniczną. Komentarz, Legalis 2019.
Chałubińska-Jentkiewicz K. [w:] Ustawa o doręczeniach elektronicznych. Komentarz, red. K. Chałubińska-Jentkiewicz, J. Kurek, Legalis 2022.
Chołodecki M., Jurkowska-Gomułka A., Pisz A., Syp S. [w:] Prawo pocztowe. Komentarz, red. M. Chołodecki, A. Piszcz, T. Skoczny, Legalis 2018.
Gągalska A., Sokołowska D. [w:] Ustawa o doręczeniach elektronicznych. Komentarz, red. K. Chałubińska-Jentkiewicz, J. Kurek, Legalis 2022.
Kurek J. [w:] Ustawa o doręczeniach elektronicznych. Komentarz, red. K. Chałubińska-Jentkiewicz, J. Kurek, Legalis 2022.
Nowikowska M. [w:] Ustawa o doręczeniach elektronicznych. Komentarz, red. K. Chałubińska-Jentkiewicz, J. Kurek, Legalis 2022.
Wajda P. [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. R. Hauser, M. Wierzbowski, Legalis 2021.
dr hab. Monika Augustyniak
profesor Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6196-1989
Metropolie w Polsce i we Francji – zagadania ustrojowe
Analiza metropolii w ujęciu ustrojowym w perspektywie porównawczej stanowi niezbędny element dyskusji nad kierunkami zmian w zakresie problematyki metropolitalnej w polskim porządku prawnym. Zarówno w Polsce, jak i we Francji metropolie stają się niezbędnym elementem w realizacji zadań publicznych o charakterze ponadlokalnym. Warto podkreślić, że kompetencje organów stanowiących i wykonawczych metropolii francuskich, jak i organów związku metropolitalnego są bardzo podobne, choć wachlarz subdelegacji kompetencji we francuskich metropoliach jest bardzo obszerny. Organ wykonawczy w metropoliach francuskich jest organem monokratycznym, stojącym równocześnie na czele organu uchwałodawczego, czym w znacznym stopniu różni się od kolegialnej struktury polskiego zarządu związku metropolitalnego. Zróżnicowanie francuskich struktur metropolitalnych może stać się przyczynkiem do nowej konstrukcji instytucji metropolii w polskim porządku prawnym, opartej na kategoryzacji metropolii (od form współpracy międzygminnej, przez związki metropolitalne w dotychczasowej formie prawnej, po metropolie o statusie jednostki samorządu terytorialnego, na wzór Metropolii Lyońskiej). Analiza porównawczoprawna ogólnych założeń ustrojowych metropolii francuskich i związku metropolitalnego w Polsce wskazuje na duże podobieństwa w zakresie kompetencji organów metropolii w obu porządkach prawnych, jednak z zauważalnym większym zróżnicowaniem struktury organizacyjnej w zakresie ustroju francuskich metropolii, co może stać się przykładem dla polskich rozwiązań metropolitalnych w przyszłości.
Słowa kluczowe: metropolizacja, ustrój metropolii, organy stanowiące i wykonawcze francuskich metropolii francuskich i polskiego związku metropolitalnego, kompetencje organów i ich funkcje
dr hab. Monika Augustyniak
Professor of the Andrzej Frycz Modrzewski Krakow University, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6196-1989
Metropolises in Poland and France – systemic issues
An analysis of metropolises in terms of the system in a comparative perspective is an indispensable part of the discussion on the directions of changes in metropolitan issues in the Polish legal order. Both in Poland and in France, metropolises are becoming an essential element in the implementation of public tasks of a supra-local nature. It is worth noting that the competencies of the constituent and executive bodies of French metropolises, as well as those of the metropolitan association, are very similar, although the range of sub-delegations of competencies in French metropolises is very extensive. The executive body in French metropolises is a monocratic body, standing at the same time at the head of the legislative body, which differs significantly from the collegial structure of the Polish metropolitan association board. The diversity of French metropolitan structures may become a contribution to the new construction of the institution of metropolises in the Polish legal order, based on the categorization of metropolises (from forms of inter-municipal cooperation, through metropolitan unions in their existing legal form, to metropolises with the status of a local government unit, following the example of the Lyon Metropolis). A comparative-legal analysis of the general system assumptions of French metropolises and the metropolitan association in Poland shows great similarities in the competencies of metropolitan bodies in both legal orders, but with a noticeable greater diversity of the organizational structure in the system of French metropolises, which may become an example for Polish metropolitan solutions in the future.
Keywords: metropolization, system of metropolises, constituent and executive bodies of French metropolises and the Polish metropolitan association, competencies of bodies and their functions
Bibliografia / References
Auber E., Cervell D., Les collectivités territoriales. Une approche juridique et pratique da la décentralisation, Paris 2015.
Benchendikh F., Droit de l’intercommunalité, Paris 2016.
Cabrillac R., Dictionnaire du vocabulaire juridique 2023, Paris 2022.
Dolnicki B., Marchaj R., Związek metropolitalny w województwie śląskim, „Samorząd Terytorialny” 2017/7–8.
Doré G., Communes et intercommunalités. Fonctionnement et pouvoird’agir, Berger-Levraut, 2021.
Izdebski H., Zadania metropolitalne i ich wykonywanie – obecne próby rozwiązania kwestii metropolizacji, „Samorząd Terytorialny” 2021/7–8.
Marchaj R., Zadania związku metropolitalnego w województwie śląskim – zagadnienia podstawowe, „Przegląd Prawa Publicznego” 2019/3.
Marcovici E., Les métropolesen France, Paris 2019.
Ofiarska M., Ofiarski Z., Związki komunalne i metropolitalne w Polsce, Warszawa 2021.
Verpeaux M., Janicot L., Droit des collectivitésterritoriales, Paris 2021.
Bartosz Kotowicz
asystent w Katedrze Prawa Gospodarczego Publicznego, Wydział Prawa i Administracji, Uczelnia Łazarskiego w Warszawie, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1560-9938
udział w autorstwie tekstu – 33%
dr Angelika Kurzawa
adiunkt w Katedrze Prawa Administracyjnego, Konstytucyjnego i Prawa Pracy, Wydział Prawa i Administracji, Uczelnia Łazarskiego w Warszawie, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3338-3848
udział w autorstwie tekstu – 33%
dr Łukasz Nosarzewski
adiunkt w Katedrze Prawa Administracyjnego, Konstytucyjnego i Prawa Pracy, Wydział Prawa i Administracji, Uczelnia Łazarskiego w Warszawie, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8769-6757
udział w autorstwie tekstu – 34%
Sprawozdanie z II ogólnopolskiej studencko-doktoranckiej konferencji naukowej „Prawo publiczne i prywatne w dobie informatyzacji – ocena dotychczasowych rozwiązań i perspektywy na przyszłość”, Warszawa, 18.05.2022 r.
Bartosz Kotowicz
Assistant at the Department of Public Economic Law, Faculty of Law and Administration, Lazarski University in Warsaw, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1560-9938
Contribution to the authorship of the text – 33%
dr Angelika Kurzawa
Assistant Professor at the Department of Administrative, Constitutional and Labour Law, Faculty of Law and Administration, Lazarski University in Warsaw, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3338-3848
Contribution to the authorship of the text – 33%
dr Łukasz Nosarzewski
Assistant Professor at the Department of Administrative, Constitutional and Labour Law, Faculty of Law and Administration, Lazarski University in Warsaw, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8769-6757
Contribution to the authorship of the text – 34%
Report on the II National Student-Doctoral Scientific Conference “Public and private law in the era of computerization – evaluation of existing solutions and future perspectives”, Warsaw, 18.05.2022
