„Polska (kręta) droga do godziwego wynagrodzenia dla twórców”. Artykuł 43 pr. aut. po implementacji dyrektywy 2019/790Adam Pązik
„Polska (kręta) droga do godziwego wynagrodzenia dla twórców”. Artykuł 43 pr. aut. po implementacji dyrektywy 2019/790
Przedmiotowe opracowanie jest poświęcone dwóm zasadniczym problemom. Pierwszym z nich jest ustalenie charakteru prawnego instytucji prawnej przewidzianej przez art. 43 pr. aut. w brzmieniu nadanym mu przez ustawę z 26.07.2024 r. o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, ustawy o ochronie baz danych oraz ustawy o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi, która miała na celu implementację dyrektywy 2019/790. Drugim problemem jest próba odpowiedzi na pytanie, jak w praktyce ma postąpić twórca, na rzecz którego zostało zastrzeżone wynagrodzenie w wysokości niższej niż ta wymagana przez art. 43 ust. 2 pr. aut. W konkluzji artykułu została zaprezentowana ocena aktualnie obowiązujące regulacji dotyczącej wynagrodzeń twórców.
Słowa kluczowe: prawo autorskie, wynagrodzenie, umowa przenosząca, licencja, godziwość
dr Adam Pązik
assistant professor at the University of the National Education Commission, Institute of Law, Economics and Administration, Krakow, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9297-6996
“Poland’s (Winding) Road to Fair Remuneration for Authors”. Article 43 of the Copyright Act after the Implementation of Directive 2019/790
The present study focuses on two fundamental problems. The first one is to determine the legal nature of the legal institution provided for by Article 43 of the Copyright Act, as amended by the Act of 26 July 2024 Amending the Act on Copyright and Related Rights, the Act on the Protection of Databases and the Act on Collective Management of Copyright and Related Rights, which aimed to implement Directive 2019/790. The second problem is an attempt to answer the question of how, in practice, an author should act if a remuneration lower than that required by Article 43(2) of the Copyright Act has been reserved for them. In the conclusion of the article, an assessment of the current regulation concerning remuneration of authors is presented.
Keywords: copyright law, remuneration, transfer agreement, licence, fairness
Bibliografia / References
Auroux J.B. [w:] Copyright Throught the World, t. 1, red. S. von Lewinski, Toronto 2020
Bałos I. [w:] Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz, red. J. Kępiński, niepublikowany maszynopis
Barta J., Markiewicz R., Prawo autorskie i prawa pokrewne. Wprowadzenie, Warszawa 2024
Barta M., Zmiany w prawie autorskim – nowe przepisy dotyczące umów z twórcami, „Temidium” 2025/2
Bławat M., Machnikowski P. [w:] Zobowiązania, t. I, Przepisy ogólne i powiązane przepisy Księgi I KC. Komentarz, red. P. Machnikowski, Warszawa 2022
Brzozowski A. [w:] Kodeks cywilny, t. II, Komentarz. Art. 450–1088. Przepisy wprowadzające, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2021
Cyrny W., Polscy pisarze żyją w nędzy. Kolejni autorzy ujawniają zarobki po aferze wokół „Chłopek”, My Company, 21.03.2025 r., https://mycompanypolska.pl/artykul/polscy-pisarze-zyja-w-nedzy-kolejni-autorzy-ujawniaja-zarobki-po-aferze-wokol-chlopek-/17376 (dostęp 1.05.2025 r.)
Dusollier S. i inni, Comment of the European Copyright Society Addressing Selected Aspects of the Implementation of Articles 18 to 22 of the Directive (EU) 2019/790 on Copyright in the Digital Single Market, European Copyright Society, 8.06.2020 r., s. 14, https://europeancopyrightsocietydotorg.files.wordpress.com/2020/06/ecs_comment_art_18–22_contracts_20200611.pdf (dostęp: 16.07.2025 r.)
Giesen B., Godziwe wynagrodzenie twórców i wykonawców w ramach umów o eksploatację w świetle dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2019/790, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2020/3
Giesen B., Prawo twórcy utworu do wynagrodzenia – próba systematyzacji po nowelizacji prawa autorskiego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2024/4
Giesen B., Umowa licencyjna w prawie autorskim. Struktura i charakter prawny, Warszawa 2013
Grochowski M. [w:] Zobowiązania, t. I, Przepisy ogólne i powiązane przepisy Księgi I KC. Komentarz, red. P. Machnikowski, Warszawa 2022
Gutowski M., Nieważność czynności prawnej, Warszawa 2017
Machnikowski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2023
Markiewicz R., Prawo autorskie na jednolitym rynku cyfrowym. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/790, Warszawa 2020
Markiewicz R., Zasada proporcjonalności w prawie autorskim w Unii Europejskiej, Warszawa 2023
Markiewicz R. [w:] System Prawa Unii Europejskiej, t. 13, Prawo autorskie, red. A. Matlak, Warszawa 2025
Miłoszewski Z., Klęska żywiołowa na rynku książki, Onet, PAP, 23.04.2025 r., https://www.onet.pl/styl-zycia/ppo-aipap/zygmunt-miloszewski-kleska-zywiolowa-na-rynku-ksiazki/624cd9t,0666d3f1 (dostęp: 1.05.2025 r.)
Niewęgłowski A., Dzierżawa egzemplarzy utworu w świetle prawa autorskiego. Glosa do wyroku SN z 26.01.2011 r., IV CSK 274/10, „Glosa” 2012/2
Pązik A., Jak nie powinno się implementować dyrektyw. Kilka uwag na marginesie prac nad implementacją art. 18 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/790 [w:] Prawo sztucznej inteligencji i nowych technologii 3, red. B. Fischer, A. Pązik, M. Świerczyński, Warszawa 2023
Radwański Z., Gutowski M. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, A. Olejniczak, Warszawa 2019
Rosati E., Copyright in the Digital Single Market: Article-by-Article Commentary to the Provisions of Directive 2019/790, Oxford 2021
Rott-Pietrzyk E., [w:] Zobowiązania. Przepisy ogólne i powiązane przepisy Księgi I KC. Tom I. Komentarz, red. P. Machnikowski, Warszawa 2022
Schricker G., Haedicke M. [w:] Urheberrecht. Kommentar, red. U. Loewenheim, M. Leistner, A. Ohly, München 2017
Sobczyk-Sarbińska K, [w:] Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. W. Machała, RM. Sarbiński, Warszawa 2019
Sobolewski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, Legalis 2024
Soppe M. [w:] BeckOK Urheberrecht, red. H.P. Götting, A. Lauber-Rönsberg, N. Rauer, München 2023
Strugała R. [w:] Zobowiązania, t. I, Przepisy ogólne i powiązane przepisy Księgi I KC. Komentarz, red. P. Machnikowski, Warszawa 2022
Szanciło T. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. I, Komentarz. Art. 1–458 16 , red. T. Szanciło, Warszawa 2023
Włodarska-Dziurzyńska K., [w:] T. Targosz, K. Włodarska-Dziurzyńska, Umowy przenoszące autorskie prawa majątkowe, Warszawa 2010
Targosz T. [w:] Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz, red. D. Flisak, Warszawa 2015
Wandtke A. [w:] Praxiskommentar Urheberrecht, red. A. Wandtke, W. Bullinger, München 2022
Piotr Ślęzak
Znak towarowy jako składnik struktury utworu audiowizualnego
Obiektyw kamery filmowej może uchwycić obiekt, którego częścią jest znak towarowy, inkorporując ten znak w strukturę utworu audiowizualnego. Autor artykułu rozpatruje kwestię dopuszczalności takiej inkorporacji w świetle norm prawa polskiego w pięciu kontekstach. Po pierwsze, jest to jeden z możliwych przejawów swobody wypowiedzi artystycznej zagwarantowanej każdemu obywatelowi w Konstytucji RP. Po drugie, w świetle prawa własności przemysłowej autor skłania się ku stanowisku, że twórcy dysponują nieograniczoną swobodą używania zarejestrowanego znaku towarowego jako tworzywa artystycznego – co wynika z faktu, że producent filmu i uprawniony z rejestracji działają w różnych obszarach rynku. Po trzecie, inkorporacja znaku w strukturę filmu może, w świetle prawa autorskiego, stanowić przeszkodę w jego rozpowszechnianiu. Możliwa jest interpretacja inkorporacji jako niezmierzonego włączenia znaku do własnego utworu audiowizualnego. Po czwarte, na gruncie ustawy o radiofonii i telewizji autor rozpatruje inkorporację jako przykład lokowania produktu. Wreszcie po piąte, autor zwraca uwagę, że filmowcy inkorporujący znak towarowy powinni pamiętać o ochronie dóbr osobistych przedsiębiorcy uprawnionego z tytułu jego rejestracji.
Słowa kluczowe: znak towarowy, utwór audiowizualny, inkorporacja znaku towarowego w utworze audiowizualnym
prof. dr hab. Piotr Ślęzak
Krzysztof Kieslowski Film School, University of Silesia in Katowice, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4422-8261
A Trademark as an Element of Structure of an Audiovisual Work
The lens of a film camera can capture an object bearing a trademark, thus incorporating the trademark into the structure of an audiovisual work. The author of this article considers the question of whether such incorporation is permissible under the norms of Polish law in five contexts. First, it is one of the possible manifestations of the freedom of artistic expression, guaranteed to every citizen by the Polish Constitution. Second, in light of industrial property law, the author is inclined to agree with the view that creators have unlimited freedom to use a registered trademark as artistic material – which is due to the fact that the film producer and the registration right holder operate in different areas of the market. Third, the incorporation of the mark into the structure of the film may, under copyright law, constitute an obstacle to its distribution. It is possible to interpret incorporation as an unintended incorporation of the mark into one’s own audiovisual work. Fourth, under the Broadcasting Law, the author considers incorporation as an example of product placement. Finally, fifth, the author points out that filmmakers incorporating a trademark should keep in mind the protection of personal interests of the entrepreneur who holds trademark registration rights.
Keywords: trademark, audiovisual work, incorporation of a trademark in an audiovisual work
Bibliografia / References
Bałos I., Świat ʻno name’ czy w filmie można pokazać logo?, Sprawna Edukacja, 18.12.2018 r., https://sprawnaedukacja.pl/czy-w-filmie-mozna-pokazac-logo/ (dostęp: 14.03.2025 r.)
Błońska B. [w:] Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. W. Machała, R.M. Sarbiński, Warszawa 2019
Goldman W., Przygody scenarzysty, Warszawa 1999
Grzybczyk K., Lokowanie produktu. Zagadnienia prawne, Warszawa 2012
Hendrykowski M., Słownik terminów filmowych , Poznań 1994
Królikowski M., Szczucki K. [w:] Konstytucja RP, t. I, Komentarz do art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016
Marketingowe wpadki, Motoekonomia.pl, 28.01.2014 r., http://motoekonomia.pl/wpisy/marketingowe-wpadki/ (dostęp: 14.03.2025 r.)
Niewęgłowski A., Prawo autorskie. Komentarz, Warszawa 2021
Ochońska Z., Czy obraz Jana Matejki może stać się znakiem towarowym? O problematyce udzielania prawa ochronnego na oznaczenia stanowiące dzieła sztuki, znajdujące się w domenie publicznej, „Internetowy Przegląd Prawniczy TBST UJ” 2017/3, https://ruj.uj.edu.pl/server/api/core/bitstreams/266cefba-dac5–4781-b919-fc5742c1f780/content (dostęp: 9.03.2025 r.)
Salamonowicz M. [w:] Ustawa o radiofonii i telewizji. Komentarz, red. A. Niewęgłowski, Warszawa 2021
Skubisz R., Prawo znaków towarowych. Komentarz, Warszawa 1997
Sobczak M.A., Chcesz wykorzystać logo znanej marki w filmie? Sprawdź, czy to legalne, Collegium Da Vinci, Poznań, 22.04.2022 r., https://cdv.pl/blog/blog-ekspercki/chcesz-wykorzystac-logo-znanej-marki-w-filmie/ (dostęp: 9.03.2025 r.)
Ślęzak P., Rozważania o wolności twórczości i jej ograniczeniach, „Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego” 2019/3
Ślęzak P. [w:] Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz, red. P. Ślęzak, Warszawa 2017
Tylec G., komentarz do art. 4, pkt 15 [w:] Ustawa o radiofonii i telewizji. Komentarz, red. A. Niewęgłowski, Warszawa 2021
Wojciechowski K. [w:] Ustawa o radiofonii i telewizji. Komentarz, red. S. Piątek, Warszawa 2014
Wszystkie samochody Jamesa Bonda, „Magazyn Motór” [b.r.], nr 4, https://motormag.pl/2020/04/wszystkie-samochody-jamesa-bonda/?srsltid=AfmBOopJFPed_8DT4xeh1AxjFtHY7PLVUOygrq4Asp3jcN7romkur_JW (dostęp: 14.03.2025 r.)
Agnieszka Sztoldman
Czy udzielanie mnogich dodatkowych praw ochronnych (SPC) jest uzasadnione? Uwagi do art. 3 lit. c rozporządzenia 469/2009
W artykule został omówiony potencjalny brak równowagi w systemie dodatkowych świadectw ochronnych (SPC), który z jednej strony ma na celu zachęcanie do badań nad „nowymi lekami” (produkty, które wcześniej były przedmiotem SPC, nie kwalifikują się do późniejszej ochrony SPC), a z drugiej – pozwala na przyznanie wielu SPC w pewnych okolicznościach. W szczególności przeanalizowano kwestie związane z obecną interpretacją art. 3 lit. c rozporządzenia 469/2009. Pierwotnie rzeczony art. 3 lit. c miał zezwalać tylko na jedno SPC na produkt. Jednak orzecznictwo rozszerzyło jego zakres, co doprowadziło do przyznania wielu SPC dla tego samego produktu na podstawie różnych patentów. W konsekwencji zgłaszający byli w stanie obejść zakaz zawarty w art. 3 lit. c rozporządzenia 469/2009 poprzez składanie wielu wniosków udzielenie SPC i przenoszenie patentów podstawowych na różne podmioty, podważając tym samym jego skuteczność. Autorka argumentuje, że konieczne może być podjęcie działań legislacyjnych w celu doprecyzowania zakresu i zastosowania art. 3 lit. c rozporządzenia 469/2009, żeby zapewnić zgodność z pierwotnym zamiarem zasady jednego SPC na jeden produkt lub – alternatywnie – w celu skodyfikowania obecnych interpretacji sądowych lub właściwych organów.
Słowa kluczowe: SPC, dodatkowe prawo ochronne, ochrona patentowa produktów leczniczych, patent podstawowy, rozporządzenie 469/2009, prawo patentowe
dr Agnieszka Sztoldman
Institute of Civil Law, Faculty of Law, Administration and Economics, University of Wrocław, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7202-2338
Is Granting Multiple Supplementary Protection Rights (SPCs) Justified? Comments on Article 3c of Regulation 469/2009
This article discusses the potential imbalances within the supplementary protection certificate (SPC) regime, which, on the one hand, aims to encourage research into ‘new medicines’ (products that have previously been the subject of an SPC are not eligible for subsequent SPC protection) and, on the other hand, allows for the grant of multiple SPCs in certain circumstances. In particular, it examines the issues raised by the current interpretation of Article 3(c) of Regulation 469/2009. Originally, Article 3(c) was intended to permit only one SPC per product. However, case law has expanded its scope, resulting in the granting of multiple certificates for the same product based on different patents. Consequently, applicants have been able to circumvent the prohibition contained in Article 3(c) by filing multiple applications and transferring patents to different entities, thereby undermining its effectiveness. The author argues that legislative measures may be necessary to clarify the scope and applicability of Article 3(c) of Regulation 469/2009 to ensure alignment with the original intent of the one-certificate-per-product principle or to codify existing interpretations made by courts and relevant authorities.
Keywords: SPC, supplementary protection rights, patent protection of medical products, basic patent, Regulation 469/2009, patent law
Bibliografia / References
Nowicka A., Ograniczenie skutków dodatkowego świadectwa ochronnego dla produktów leczniczych w świetle projektowanej zmiany rozporządzenia nr 469/2009 [w:] Opus auctorem laudat. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Monice Czajkowskiej-Dąbrowskiej, red. I. Matusiak, K. Szczepanowska-Kozłowska, Ł. Żelechowski, Warszawa 2019
Rehmann W.A. [w:] K. Greve, W.A. Rehmann, Kommentar mit Erläuterungen Arzneimittelgesetz Unterlagenschutz (AMG), 5. Aufl., C.H. Beck, 2020
Ridderbush O., Uexküll A., European SPCs Unravelled: A Practitioner’s Guide to Supplementary Protection Certificates in Europe, Alphen aan den Rijn 2021
Romandini R. i inni, Study on the legal aspects of supplementary protection certificates in the EU. Final Report, European Commission, Directorate-General for Internal Market, Industry, Entrepreneurship and SMEs, Max Planck Institute for Innovation and Competition, Publications Office of the European Union, Brussels 2018, https://data.europa.eu/doi/10.2873/680006 (dostęp: 28.08.2025 r.)
Sztoldman A., Ograniczenia wyłączności wynikającej z dodatkowego prawa ochronnego (SPC), Przywrócenie równowagi czy zmiana celu SPC? [w:] Sensum, non verba spectamus. Księga jubileuszowa Profesor Urszuli Promińskiej, red. W.J. Katner, M. Balcerzak, J. Chlebny, J. Janeta, Łódź–Warszawa 20024
Traple E., Dodatkowe świadectwo ochronne (SPC) [w:] M. Krekora, M. Świerczyński, E. Traple, Prawo farmaceutyczne, Warszawa 2020
Traple E., Pojęcie „produktu chronionego patentem podstawowym” w aspekcie zasad interpretacji zakresu przedmiotowego patentu [w:] Aktualne wyzwania prawa własności intelektualnej i prawa konkurencji. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Michałowi du Vallowi, red. D. Kasprzycki, J. Ożegalska-Trybalska, Warszawa 2015
Marlena Jankowska
Dr. Hab., Assoc. Prof., Director of the Centre for Design, Fashion and Advertisement at the University of Silesia in Katowice in Poland. She holds an MBA from Deakin University, Australia, where unit Decision Modelling for Business Analytics has become the groundwork for the analysis developed in this article.
Financial Decision Modeling for Intellectual Property Portfolio Optimization: Real-World Evidence for Building Strategies
Managing an intellectual property portfolio is, in many ways, akin to managing a financial investment portfolio. Both require balancing potential reward against risk, operating under resource constraints, and adapting to changing conditions. This article demonstrates that by adapting concepts from Modern Portfolio Theory and decision modeling to the IP domain, legal professionals can bring a new level of rigor and strategic clarity to IP management. We draw parallels between financial assets and IP assets, establishing an analogous vocabulary of expected returns (IP value), risk (uncertainty of legal/commercial success), and correlation (interdependence of patent values). Using the toolkit of financial analytics, we construct a framework for optimizing IP portfolios: identifying which patents or projects to invest in, how to allocate budgets among them, and when to cut losses on underperforming assets. Real-world case studies of IBM, Nokia, Qualcomm, Dow, and others provide concrete evidence that these principles are not merely academic.
Keywords: IP portfolio, IP management, Modern Portfolio Theory, Sensitivity Analysis, Monte Carlo simulation, Linear Programming (LP), Integer Linear Programming (ILP)
This research was funded in whole by the National Science Centre in Poland, grant ‘Brand Abuse: Brand as a New Personal Interest under the Polish Civil Code against an EU and US Backdrop‘, grant holder: Marlena Maria Jankowska-Augustyn, number: 2021/43/B/HS5/01156. For the purpose of Open Access, the author has applied a CC-BY public copyright licence to any Author Accepted Manuscript (AAM) version arising from this submission.
Bibliography
Albright, S.C. & Winston, W.L., Business Analytics: Data Analysis and Decision Making (Cengage Learning, Inc. 2020).
Bacon, C., Practical Portfolio Performance Measurement and Attribution (Wiley 2nd ed. 2008).
Barreiro-Gomez, J. & Tembine, H., Blockchain Token Economics: A Mean-Field-Type Game Perspective, 7 IEEE Access 64603–64613 (2019).
Basilio, M.P., de Freitas, J.G., Kämpffe, M.G.F. & Bordeaux Rego, R., Investment Portfolio Formation via Multicriteria Decision Aid: A Brazilian Stock Market Study, 13(2) Journal of Modelling in Management 394–417 (2018).
Beaton, N. & Sawyer, J., Use of Monte Carlo Simulations in Valuation, Alvarez & Marsal (July 31, 2019), https://www.alvarezandmarsal.com/insights/use-monte-carlo-simulations-valuation (accessed July 27, 2025).
Benichou, R., Lemperiere, Y., Serie, E., Kockelkoren, J., Seager, P., Bouchaud, J.-P. & Potters, M., Agnostic Risk Parity: Taming Known and Unknown-Unknowns, 6 Journal of Investment Strategies (2017).
Christopher, K., Reclaiming Our Technological Posterity at the Intersection of Intellectual Property and Taxation: Uncovering How Patent Pools Are Key to Recovering the Benefits of Charitable IP Contributions, 2(3) American University Intellectual Property Brief (October 2012), https://digitalcommons.wcl.american.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1060&context=ipbrief (accessed July 27, 2025).
Dux, S., Nokia Declares Patent Peace on Licence Renewals, Mobile Europe (February 9, 2024), https://www.mobileeurope.co.uk/nokia-declares-patent-peace-on-licence-renewals (accessed July 27, 2025).
Elton, E.J. & Gruber, M.J., Modern Portfolio Theory, 1950 to Date, 21(11–12) Journal of Banking & Finance 1743–1759 (1997).
Elton, E.J., Gruber, M.J., Brown, S.J. & Goetzmann, W.N., Modern Portfolio Theory and Investment Analysis (John Wiley & Sons 2009).
Feibel, B.J., Investment Performance Measurement (Wiley 2003).
Francis, A., Modern Portfolio Theory -- Markowitz Portfolio Selection Model, MBA Knowledge Base, https://www.mbaknol.com/investment-management/modern-portfolio-theory-markowitz-portfolio-selection-model/(accessed July 27, 2025).
Gil, D., How Do You Measure Innovation?, IBM Research Blog (January 9, 2023), https://research.ibm.com/blog/Ibm-innovation-2022 (accessed July 27, 2025).
Goetzmann, W., Ingersoll, J., Spiegel, M. & Welch, I., Sharpening Sharpe Ratios, National Bureau of Economic Research 2002, https://www.nber.org/papers/w9116 (accessed July 27, 2025).
Grimaldi, M., Cricelli, L. & Rogo, F., Valuating and Analyzing the Patent Portfolio: The Patent Portfolio Value Index, 21(2) European Journal of Innovation Management 174–205 (2018).
Henide, K., Sherman Ratio Optimization: Constructing Alternative Ultrashort Sovereign Bond Portfolios, 11 Journal of Investment Strategies (2023).
Jankowska, M., Pawełczyk, M., Augustyn, S., Panfil, M. (eds.), Znaczenie wyceny własności intelektualnej. Proving the worth. Putting a value on intellectual property (Ius Publicum, WSB 2019).
Jason, Power of Monte Carlo Simulations in Finance, PyQuant News, Interactive Brokers (April 16, 2025), https://www.interactivebrokers.com/campus/ibkr-quant-news/power-of-monte-carlo-simulations-in-finance (accessed July 27, 2025).
Johnson, M.P., Community-Based Operations Research: Introduction, Theory, and Applications, in Community-Based Operations Research: Decision Modeling for Local Impact and Diverse Populations 3–36 (Springer 2011).
Kelley, M., The Importance of Diversification: Strategies to Manage Risk, ESL Investment Services, https://www.esl.org/wealth/investment-services/resources-tools/articles/the-importance-of-diversification (accessed July 27, 2025).
Krajec, R., How to Find a Realistic Patent Value, Blue Iron IP (December 27, 2021, updated July 22, 2023), https://blueironip.com/how-to-find-a-realistic-patent-value (accessed July 27, 2025).
Lee, Y.F. & Wang, W.T., The Model on Patent Investment Strategy of Technology Portfolio and Industrial Research, 15th International Multi-Conference on Complexity, Informatics and Cybernetics, IMCIC 2024 159–163 (2024).
Li, W. Chau, Wu, Y. & Ojiako, U., Using Portfolio Optimisation Models to Enhance Decision Making and Prediction, 9(1) Journal of Modelling in Management 36–57 (2014).
Lin, B.-W., Chen, C.-J. & Wu, H.-L., Patent Portfolio Diversity, Technology Strategy, and Firm Value, 53(1) IEEE Transactions on Engineering Management 17–26 (2006).
Lo, A.W., The Statistics of Sharpe Ratios, 58(4) Financial Analysts Journal 36–52 (2002).
Lubatkin, M. & Chatterjee, S., Extending Modern Portfolio Theory into the Domain of Corporate Diversification: Does It Apply?, 37(1) The Academy of Management Journal 109–136 (1994).
Markowitz, H.M., Portfolio Selection, 7(1) The Journal of Finance 77–91 (1952).
Markowitz, H.M., The Utility of Wealth, LX(2) The Journal of Political Economy 151–158 (1952).
Orelma, H., Large Patent Portfolio Optimization (2007).
Pav, S.E., The Sharpe Ratio: Statistics and Applications (CRC Press 2022).
Pham, A., Strategic Portfolio-Based Patent Investment and Management, Intellectual Asset Management (January/February 2011).
Pineda Martinez, K.M., Strategic Patent Portfolio Management: An Expert-Based Framework for IP Value Assessment(2025).
Polasko, K., Income Modeling of IP Portfolio, preprint, February 2021, DOI: 10.13140/RG.2.2.19928.83204, https://www.researchgate.net/publication/349043879_Income_Modeling_of_IP_Portfolio (accessed July 27, 2025).
Polasko, K., Ponce, P., Molina, A., An Income Model Using Historical Data, Power-Law Distributions and Monte Carlo Method for University Technology Transfer Offices, 13(5) Future Internet 122 (2021).
Rasoulzadeh, M. & Fallah, M., An Overview of Portfolio Optimization Using Fuzzy Data Envelopment Analysis Models, 1(3) Journal of Fuzzy Extension and Applications 180–188 (2020).
Resta, M., Portfolio Optimization: New Challenges and Perspectives, 5(1) Recent Patents on Computer Science 59–65 (2012).
Rustagi, R.P., Financial Management (Taxmann Publications (P.) Ltd. 2010).
Scherer, B., Portfolio Resampling: Review and Critique, 58(6) Financial Analysts Journal 98–109 (2002).
Sharpe, W.F., Mutual Fund Performance, 39(1) Journal of Business 119–138 (1966).
Stevens, T., Cashing In On Knowledge, IndustryWeek (December 21, 2004), https://www.industryweek.com/innovation/product-development/article/21955047/cashing-in-on-knowledge (accessed July 27, 2025).
Tran, B., Patent Financing Can Help You Navigate Market Uncertainties, PatentPC (July 2, 2025), https://patentpc.com/blog/patent-financing-can-help-you-navigate-market-uncertainties (accessed July 27, 2025).
Valeyre, S., Optimal trend-following portfolios, 12 Journal of Investment Strategies (2024).
Vallone, M., IBM’s Chief Patent Counsel for Americas Mark Vallone on Changing Patent Portfolio Strategy, Voice of IP (Clause 8 Podcast) (March 28, 2024), https://www.voiceofip.com/p/ibms-new-patent-chief-for-americas (accessed July 27, 2025).
Verma, M., Sharma, V. & Singh, V., A Hybrid AI Framework for Strategic Patent Portfolio Pruning: Integrating Learning-to-Rank and Market Need Analysis for Technology Transfer Optimization, arXiv preprint arXiv:2509.00958 (2025).
Weingust, S., Using the Monte Carlo Method to Value Early Stage, Technology-Based Intellectual Property Assets, Stout (March 1, 2013), https://www.stout.com/en/insights/article/using-monte-carlo-method-value-early-stage-technology-based-intellectual-property-assets (accessed July 27, 2025).
Winston, W.L. & Albright, S.C., Practical Management Science (Cengage Learning, Inc. 2019).
Yue, X.P., Behavior of Inter-Enterprises Patent Portfolio for Different Market Structure, 120 Technological Forecasting and Social Change 24–31 (2017).
Zimmerman, E., IRS Described Itself as Qualcomm’s “Silent Partner” in Imposing Patent Tax on Mobile Device Industry, FOSS Patents (April 6, 2019), http://www.fosspatents.com/2019/04/irs-described-itself-as-qualcomms.html(accessed July 27, 2025).
Zimmerman, E., The Secret Behind Qualcomm’s Margins? Patents, Nonobvious blog (December 7, 2023), https://blog.withedge.com/p/the-secret-behind-qualcomms-margins (accessed July 27, 2025).
Stanisław Dziwisz
Analiza znamion przestępstwa polegającego na naruszeniu prawa do kontroli i prawa do informacji
W artykule dokonano analizy znamion przestępstwa polegającego na uniemożliwianiu lub utrudnianiu wykonywania prawa do kontroli korzystania z utworu, artystycznego wykonania, fonogramu lub wideogramu albo odmowie udzielenia twórcy informacji niezbędnych do określenia przysługującego mu wynagrodzenia. Wyjaśniono poszczególne pojęcia, jakimi posługuje się ustawodawca, definiując czynność sprawczą. Odniesiono się do budzącego w doktrynie wątpliwości zagadnienia, czy opis ustawowy przestępstwa z art. 119 pr. aut. obejmuje skutek, a więc czy pozwala uznać je za przestępstwo skutkowe. Wskazano także różnice między nadzorem a kontrolą, przenosząc rozważania właściwe przede wszystkim dla prawa administracyjnego na grunt regulacji prawa autorskiego, i wskazując, że chronione w art. 119 pr. aut. prawo do kontroli korzystania z utworu jest w istocie narzędziem, dzięki któremu wykonywane jest osobiste prawo twórcy do nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.
Słowa kluczowe: prawo do kontroli, korzystanie z utworu, wpływy z korzystania z utworu, nadzór autorski, naruszenie prawa
dr Stanisław Dziwisz
assistant lecturer, the Pontifical University of John Paul II in Krakow, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8937-3572
Analysis of Elements of the Offence of Infringing the Right to Control the Use of a Work and the Right to Information
The article examines the features of the criminal offence of obstructing the exercise of the right to control the use of a work, artistic performance, phonogram, or videogram, or that of withholding from the author information which is necessary to determine the remuneration to which they are entitled. The individual terms used by the legislator to define the causative act are explained. The article addresses an issue which raises doubts in legal scholarship, namely whether the statutory description of the offence in Article 119 of the Copyright and Related Rights Act includes the result, and thus, whether it can be classified as a result offence. The article also points out the differences between supervision and control, transposing considerations primarily relevant to administrative law to the context of copyright and related rights regulations. It is noted that the right to control the use of a work, protected by Article 119 of the Act, is, in fact, a tool for exercising the author’s moral right to supervise its use.
Keywords: right to control the use of a work, use of a work, proceeds from the use of a work, author’s supervision, infringement of a right
Bibliografia / References
Barta J., Markiewicz R., Prawo autorskie i prawa pokrewne, Warszawa 2021
Barta J., Markiewicz R. [w:] M. Czajkowska-Dąbrowska, Z. Ćwiąkalski, K. Felchner, E. Traple, J. Barta, R. Markiewicz, Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz, Warszawa 2011
Bigo T., Z problemów kontroli nad administracją terenową, „Kontrola Państwowa” 1964/5
Błeszyński J., Prawo twórcy utworu architektonicznego do nadzoru nad realizacją jego dzieła, Polska Izba Inżynierów Budownictwa, Warszawa, 15.02.2012 r., http://piib.org.pl/pliki/pdf/aktualnosci/Opinia_Bleszynski.pdf (dostęp: 25.08.2025 r.)
Błeszyński J. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 13, Prawo autorskie, red. J. Błeszyński, Warszawa 2007
Bukowski M. [w:] Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. D. Flisak, Warszawa 2014
Czarny-Drożdżejko E., Projektowane zmiany w przepisach karnych ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej” 1999/71
Czub K., Prawa osobiste twórców dóbr niematerialnych. Zagadnienia konstrukcyjne, Warszawa 2011
Czub K., Prawo własności intelektualnej, Warszawa 2021
Ćwiąkalski Z., Wybrane zagadnienia przedawnienia karalności przestępstw przewidzianych w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych [w:] Państwo prawa i prawo karne. Księga jubileuszowa Profesora Andrzeja Zolla, t. II, red. P. Kardas, T. Sroka, W. Wróbel, Warszawa 2012
Ćwiąkalski Z., Górnikowska B., Komentarz do ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych [w:] Ustawy autorskie. Komentarze, t. II, red. R. Markiewicz, LEX 2021
Dawidowicz W., Zagadnienia ustroju administracji państwowej w Polsce, Warszawa 1970
Domowy popularny słownik języka polskiego, red. B. Dunaj, Warszawa 2003
Grzybowski S. [w:] System prawa cywilnego, t. 1, Część ogólna, red. nacz. W. Czachórski, red. tomu S. Grzybowski, Ossolineum, 1985
Jagielski J., Kontrola administracji publicznej, Warszawa 2018
Jarzęcka-Siwik E., Berek M., Skwarka B., Wrona Z., Najwyższa Izba Kontroli, Warszawa 2008
Jurewicz J., Uwagi o odpowiedzialności karnej za naruszenie praw autorskich i praw pokrewnych, „Folia Iuridica” 2012/71
Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, t. I, red. A. Zoll, Warszawa 2007
Krzysztofowicz S., O sztuce ludowej w Polsce, Warszawa 1972
Malinowski P., Nowak T., Sędkowska A., Kontrola podatkowa, skarbowa i celna, Warszawa 2013
Niewęgłowski A., Prawo autorskie. Komentarz, Warszawa 2021
Niżnik-Dobosz I., Stosunki kontroli w administracji publicznej demokratycznego państwa prawnego, Warszawa 2015
Nowotnik-Zajączkowska M. [w:] Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. W. Machała, R.M. Sarbiński, Warszawa 2019
Olszówka T., Organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi w Polsce, „Themis Polska Nova” 2016/1
Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. W. Machała, R.M. Sarbiński, Warszawa 2019
Prawo autorskie w praktyce. O prawach twórców i odbiorców utworów, red. E. Szatkowska, Warszawa 2022
Raglewski J. [w:] Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. D. Flisak, Warszawa 2015
Skubisz R., Wyczerpanie praw własności intelektualnej. Charakterystyka ogólna, Materiały konferencji nt. Wyczerpanie praw własności intelektualnej, zorganizowanej przez Polską Izbę Rzeczników Patentowych, red. A. Adamczak, Warszawa 2002
Starościak J., Prawo administracyjne, Warszawa 1975
Starościak J., Zarys nauki administracji, Warszawa 1971
Tetkowska A., Instytucja nadzoru autorskiego i jej regulacja w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawie Prawo budowlane, „Prawo w Działaniu. Sprawy Cywilne” 2023/56.
Wojciechowski K., Komentarz do ustawy o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi [w:] Ustawy autorskie. Komentarze, t. II, red. R. Markiewicz, LEX 2021
Wyrwiński M., Komentarz do ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych [w:] Ustawy autorskie. Komentarze, t. 1, red. R. Markiewicz, LEX 2021
Zimmermann J., Prawo administracyjne, Warszawa 2012
Zoll A. [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, t. II, red. A. Zoll, W. Wróbel, Warszawa 2017
Ksenia Juszczak-Szelągowska, Agnieszka Maciąg
Wybrane aspekty własności intelektualnej w branży rolno-spożywczej ze szczególnym uwzględnieniem oznaczeń geograficznych
Celem artykułu jest przedstawienie zagadnień związanych z problematyką oznaczeń geograficznych w odniesieniu do produktów rolno-spożywczych na poziomie zarówno krajowym, jak i międzynarodowym. Autorki analizują rynek produktów regionalnych i tradycyjnych w kontekście unijnych systemów jakości oraz przedstawiają krajowe i międzynarodowe normy prawne dotyczące zakresu i możliwości stosowania certyfikacji. Autorki ustaliły, że choć od momentu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej wzrasta liczba zarejestrowanych produktów w kategorii ChNP, ChOG i GTS, to z kolei odnotowuje się spadek liczby producentów certyfikujących swoje towary. Taka sytuacja może wynikać z malejącej w Polsce liczby zarejestrowanych grup producentów. Z kolei, jak wynika z literatury przedmiotu, słabnące zainteresowanie producentów certyfikacją swoich wyrobów to wynik zbyt niskich cen towarów certyfikowanych w porównaniu do cen produktów masowo wytwarzanych, bez oznaczeń. Należy zaznaczyć, że pozytywnym aspektem jest wzrost zainteresowania wśród producentów rejestracją swoich wyrobów na krajowej liście produktów tradycyjnych, która aktualnie zawiera ponad 2100 pozycji, co wskazuje, że w Polsce istnieje duży potencjał rozwoju rynku żywności tradycyjnej i regionalnej, który wymaga wsparcia instytucjonalnego i zaangażowania producentów. Niemniej mimo zwiększającego się zainteresowania problematyką certyfikowania produktów liczba towarów produkowanych bez oznaczeń masowo wzrasta, co często przekłada się na wprowadzanie w błąd konsumentów i wymaga zwiększenia ochrony prawnej zarówno producentów, jak i nabywców towarów posiadających oznaczenie geograficzne.
Słowa kluczowe: oznaczenia geograficzne, produkty regionalne i tradycyjne, systemy oznaczeń ChNP (chroniona nazwa pochodzenia), ChOG (chronione oznaczenie geograficzne), GTS (gwarantowana tradycyjna specjalność), krajowa lista produktów tradycyjnych, orzecznictwo, regulacje prawne
dr inż. Ksenia Juszczak-Szelągowska
Department of Pomology and Horticultural Economics, The Institute of Horticultural Sciences, Warsaw University of Life Sciences, Warsaw Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8929-8883
Contribution to the preparation of the article – 70%
dr Agnieszka Maciąg
Faculty of Economics, The Institute of Economics and Finance, Warsaw University of Life Sciences, Warsaw Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8082-3765
Contribution to the preparation of the article – 30%
Selected Aspects of Intellectual Property in the Agri-Food Industry, with Special Emphasis on Geographical Indications
The main purpose of the article is to present issues related to geographical indications in relation to agri-food products, both at the national and international levels. The article analyses the market of regional and traditional products in the context of EU quality systems, and presents national and international legal standards pertaining to the scope and possibility of using certification. The authors have established that although the number of products registered in the PDO, PGI and TSG categories has been increasing since Poland’s accession to the European Union, there has been a decline in the number of producers certifying their goods. The above situation may result from the decreasing number of registered producer groups in Poland. Meanwhile, according to subject literature, the weakening interest of producers in the certification of their products is the result of too low prices of certified goods compared to mass-produced products without such signs. It should be noted that a positive aspect is the increased interest among producers in registering their products on the national List of Traditional Products, which currently contains over 2,100 items. This demonstrates that there is a great potential for the development of the market of traditional and regional food in Poland, which requires institutional support and the involvement of producers. Nevertheless, despite the increasing interest in the issue of product certification, the number of goods produced without an indication is massively increasing, which often translates into misleading consumers and calls for increased legal protection for both producers and purchasers of GI goods.
Keywords: geographical indications, regional and traditional products, PDO (protected designation of origin), PGI (protected geographical indication), TSG (traditional speciality guaranteed), National List of Traditional Products, case law, legal regulations
Bibliografia / References
Bajer-Nawrocka A., Suchoń A., Ochrona produktów regionalnych i tradycyjnych w Unii Europejskiej. Wybrane zagadnienia ekonomiczne i prawne, „Wieś i Rolnictwo” 2014/4
Grębowiec M., Rola produktów tradycyjnych i regionalnych w podejmowaniu decyzji nabywczych przez konsumentów n rynku dóbr żywnościowych w Polsce, „Zeszyty Naukowe SGGW. Problemy Rolnictwa Światowego” 2010/10 (25)
Grębowiec M., Czopek M.A., Rola produktów regionalnych i tradycyjnych w budowaniu konkurencyjnej oferty rynkowej, „Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu” 2011/13 (3)
Kapała A., System gwarantowanych tradycyjnych specjalności w prawie Unii Europejskiej, „Przegląd Prawa Rolnego” 2023/2 (33)
Kilar J., Kusz B., Ruda M., Produkty regionalne i tradycyjne innowacyjnym powrotem do korzeni żywności, „Wiadomości Zootechniczne” 2019/1
Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, Study on economic value of EU quality schemes, geographical indications (GI) and traditional specialities guaranteed (TSGs). Final Report, Publications Office, 2021, https://data.europa.eu/doi/10.2762/396490 (dostęp: 15.04.2024 r.)
Kondrat M. [w:] Prawo własności przemysłowej. Komentarz, red. M. Kondrat, Warszawa 2021
Korzycka-Iwanow M., Własność intelektualna a biotechnologia w rolnictwie – współczesne uwarunkowania, „Biotechnologia” 2000/48 (1)
Kowalik I., Sikora T., Marketing produktów regionalnych, cz. 1, „Marketing i Rynek” 2007/9
Krajewska M., Niełatwe losy producentów fasoli, Warzywa.pl – artykuł pochodzi z „Hasło Ogrodnicze” 2018/12, https://www.warzywa.pl/warzywa-polowe/nielatwe-losy-producentow-fasoli/ (dostęp: 25.08.2025 r.)
Rejman K., Halicka E., Nagalska H., Szanse polskiego rynku żywności tradycyjnej i regionalnej a zachowania konsumentów, „Wieś i Rolnictwo” 2015/3
Sieczko A., Tworzenie rynku produktów tradycyjnych i regionalnych, „Zeszyty Naukowe SGGW. Problemy Rolnictwa Światowego” 2008/4
Sieradzka M. Zdyb M. [w:] Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Komentarz, red. M. Zdyb, M. Sieradzka, Warszawa 2011
Skrzypczak A., Oznaczenia geograficzne rolnicze to nie to samo, co znak towarowy , Prawo.pl, 3.11.2023 r., https://www.prawo.pl/biznes/oznaczenia-geograficzne-rolnicze-a-znak-towarowy,523615.html (dostęp: 14.04.2024 r.)
Skubisz R. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 14A, Prawo własności przemysłowej, red. R. Skubisz, Warszawa 2017
Skubisz R. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 14C, Prawo własności przemysłowej, red. R. Skubisz, Warszawa 2017
Skubisz R. Oznaczenia geograficzne jako indywidualny znak towarowy, [w:] Księga pamiątkowa z okazji 85-lecia ochrony własności przemysłowej w Polsce, red. E. Wikło, Warszawa 2003
Szczygieł J., Ochrona konsumenta przed niedozwolonymi postanowieniami umownymi we wzorcach umów kompleksowych na rynku energetycznym, Warszawa 2018
Wady i zalety systemowych rozwiązań wytwarzania, certyfikacji i dystrybucji produktów o CHNP, CHOG i GTS w krajach UE, red. W. Krawczyk, Rzeszów 2019, https://ksow.pl/files/portal/Publikacje/2019_PDF_Monografia_Wady_i_zalety_2019.pdf (dostęp: 25.08.2025 r.)
Winawer Z., Wujec H., Produkty regionalne i tradycyjne we Wspólnej Polityce Rolnej, Warszawa 2013
Woźniczko M., Piekut M., Stan rynku żywności regionalnej i tradycyjnej w Polsce, „Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego” 2015/1
Wnorwski H., Oznaczenia geograficzne – aspekty prawne i ekonomiczne [w:] Ekonomia – polityka – etyka, t. III, red. A.E. Bocian, Białystok 2010
Olga Grodecka
Skomercjalizowane dobra osobiste jako „sprawy własności intelektualnej”
W artykule przedstawiono wątpliwości związane z kwalifikacją spraw z zakresu dóbr osobistych do kognicji sądów własności intelektualnej jako „spraw własności intelektualnej”. Autorka, operując przykładami, wskazuje, czy powierzenie rozpoznawania tych spraw wyspecjalizowanemu sądownictwu nie stworzyło osobnej kategorii dóbr osobistych, które mogą być zbywane i dziedziczone (omawia przy tym istotne podobieństwa do dóbr niematerialnych, które stanowiły motyw ustawodawcy w skierowaniu ich do odrębnego postępowania). Skupia się na skomercjalizowanych dobrach osobistych, próbując zdefiniować, czym są – w rozumieniu art. 47989 § 2 pkt 2 k.p.c. – w świetle aktualnego orzecznictwa. W artykule zostały rozważone kwestie legitymacji czynnej do występowania z roszczeniami w sprawach własności intelektualnej z zakresu dóbr osobistych, przede wszystkim możliwości dochodzenia ich przez następców prawnych – ze wskazaniem na charakterystyczną konstrukcję skomercjalizowanych dóbr osobistych, w której istotną rolę odgrywa aspekt majątkowy (handlowego wykorzystania). Autorka analizuje zagadnienie prawa do firmy – również w kontekście naruszenia dóbr osobistych w zbiegu z czynem nieuczciwej konkurencji. Rozważa, co należy uznać za sprawę z zakresu własności intelektualnej w kontekście art. 47989 § 2 pkt 2 k.p.c., omawiając rozbieżne głosy w literaturze prawa i dokonując próby zestawienia ich z ukształtowanym orzecznictwem sądów własności intelektualnej.
Słowa kluczowe: dobra osobiste, sprawa własności intelektualnej, postępowanie odrębne, komercjalizacja
Olga Grodecka
PhD student at the Doctoral School of Social Sciences, Jagiellonian University in Krakow, Poland, trainee advocate at the Warsaw Bar Council.
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9109-3764
Commercialized Personality Rights as ‘Intellectual Property Cases’
The article presents doubts related to the classification of cases concerning personality rights as “intellectual property cases” falling within the jurisdiction of intellectual property courts. Using examples, the author discusses whether entrusting the examination of these cases to specialized courts has created a separate category of personality rights that can be sold and inherited (discussing significant similarities to intangible assets, which motivated the legislator to create separate proceedings for them). She focuses on commercialized personality rights, attempting to define what they are - within the meaning of Article 47989 (2)(2) of the Code of Civil Procedure - in light of current case law. The article considers the issues of standing to bring claims in intellectual property cases involving personality rights, primarily the possibility of legal successors pursuing them. In this context, the author points to the characteristic structure of commercialized personality rights, in which the financial aspect (commercial use) plays an important role. The author analyses the issue of the right to a company name, also in the context of infringement of personality rights in conjunction with an act of unfair competition. She considers what should be considered an intellectual property case in the context of Article 47989 (2)(2) of the Code of Civil Procedure, discussing divergent opinions in legal literature and attempting to compare them with established case law of intellectual property courts.
Keywords: personality rights, intellectual property case, separate proceedings, commercialization
Bibliografia / References
Balcarczyk J., Prawo do wizerunku i jego komercjalizacja. Studium cywilnoprawne, LEX 2009
Barta J., Markiewicz R., Wokół prawa do wizerunku, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej” 2002/80
Czajkowska-Dąbrowska M., Wiszniewska I., Merchandising – czyli komercjalizacja popularnych symboli, „Przegląd Prawa Handlowego” 1998/10
Czub K. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. M. Balwicka-Szczyrba, A. Sylwestrzak, LEX 2023
Dziurda M. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz Tom I. Część ogólna. Cz. I (art. 1–55(4)) red. J. Gudowski, Warszawa 2021, komentarz do art. 4310
Grzeszak T. [w:] Prawo autorskie i prawa pokrewne, System Prawa Prywatnego, red. J. Barta, Tom 13, Warszawa 2013
Grzeszak T., Dobro osobiste jako dobro zindywidualizowane, „Przegląd Sądowy” 2018/4
Grzeszak T., Swoboda wykorzystywania wizerunku osób powszechnie znanych na okładkach prasowych i w reklamie produktów prasowych (w świetle polskiego i niemieckiego prawa) [w:] Oblicza prawa cywilnego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Janowi Błeszyńskiemu, red. K. Szczepanowska-Kozłowska, Warszawa 2013
Grzybczyk K., Komercyjne wykorzystywanie dóbr niematerialnych [w:] Valeat aequitas. Księga pamiątkowa ofiarowana Księdzu Profesorowi Remigiuszowi Sobańskiemu , red. M. Pazdan, Katowice 2000
Grzybowski S., Ochrona dóbr osobistych według przepisów ogólnych prawa cywilnego, Warszawa 1957
Kurosz K., Sąd własności intelektualnej – struktura, kognicja i prymat właściwości, Warszawa 2021
K. Kurosz Zakres spraw objętych środkami pomocniczymi w orzecznictwie sądów własności intelektualnej – analiza krytyczna, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej 2024/2(164)
Markowski J., Pojęcie wizerunku w prawie polskim [w:] Prawo autorskie w praktyce. O prawach twórców i odbiorców utworów, red. E. Szatkowska, Warszawa 2022
Nazaruk P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. J. Ciszewski, P. Nazaruk, Warszawa 2023
Niewęgłowski A., Pojęcie spraw własności intelektualnej. Wybrane zagadnienia, „Białostockie Studia Prawnicze” 2022/27(1)
Orecki M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. II, Artykuły 367–505 39 , red. T. Wiśniewski, Warszawa 2021
Osajda K., Żelechowski Ł., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz Warszawa 2021
Partyk A., Nazwa zespołu artystycznego jako dobro osobiste, LEX 2021
Pązik A., Prawo do wizerunku w obliczu zmian, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2010/1
Pązik A., Przedmiot i podmiot prawa do wizerunku, „Internetowy Przegląd Prawniczy” 2008/1
Pecyna M., Zakres kognicji sądu własności intelektualnej w sprawach o ochronę dóbr osobistych, „Państwo i Prawo” 2023/7
Ritterman S., Komentarz do ustawy o prawie autorskim, Kraków 1937
Sadomski J. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, W. Borysiak, Warszawa 2023
Sadza A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. nacz. P. Rylski, red. cz. III A. Olaś, Warszawa 2024
Sieńczyło-Chlabicz J., Prawo do wizerunku a komercjalizacja dóbr osobistych, „Państwo i Prawo” 2007/6
Sierżant D. [w:] Postępowanie cywilne w sprawach własności intelektualnej. Komentarz dla pełnomocników procesowych i sędziów, red. B. Karolczyk, Warszawa 2021
Ślęzak P., Komercyjne wykorzystanie wizerunku, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2019/4
Tischner A., Nowińska E. [w:] System Prawa Handlowego, t. 3, Prawo własności przemysłowej, red. E. Nowińska, K. Szczepanowska-Kozłowska, Warszawa 2015
Uliasz M. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Załucki, Warszawa 2023
Wach M., Personality merchandising jako instytucja stosowana do wykorzystywania wizerunku sportowca w celach promocyjnych i reklamowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2010/10
Natalia Walczak
Sztuczna inteligencja jako kluczowy element polityki innowacyjnej Unii Europejskiej
Autorka analizuje kluczowe kwestie związane z rozwojem regulacji dotyczących sztucznej inteligencji (AI). Argumentuje, że Unia Europejska odgrywa główną rolę we wspieraniu międzynarodowej współpracy w zakresie AI, dążąc do ustanowienia globalnych standardów i norm. Unia Europejska pracuje również nad stworzeniem ram prawnych, które wspierają innowacje technologiczne, jednocześnie chroniąc obywateli przed potencjalnymi zagrożeniami związanymi z AI. Głównym pytaniem jest to, czy obecne systemy prawne mogą odpowiednio chronić wytwory generowane przez AI i czy przepisy te powinny zostać dostosowane do ewolucji inteligentnych systemów. Dyskusja obejmuje proces legislacyjny oparty na rozporządzeniu o sztucznej inteligencji, jej podstawowe zasady oraz strukturę proponowanego rozporządzenia. Artykuł analizuje ryzyko związane z wykorzystaniem AI na rynku prawnym i bada system instytucjonalny. Innowacje mają coraz większe znaczenie dla gospodarki Unii Europejskiej, a AI jest kluczowym motorem transformacji społecznej i gospodarczej. Chociaż przynosi ona korzyści, takie jak: lepsze miejsca pracy, zmodernizowane społeczeństwa i lepsza jakość życia obywateli Unii, wiąże się również z ryzykiem. Wykorzystanie innowacji opartych na AI może pomóc Unii w utrzymaniu konkurencyjności na rynkach światowych.
Słowa kluczowe: sztuczna inteligencja, Unia Europejska, innowacje technologiczne, konkurencyjność, system instytucjonalny
Natalia Walczak
Department of European Union Law, Faculty of Law and Administration, Maria Curie- Sklodowska University, Lublin, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8906-303X
Artificial Intelligence as a Key Element of European Union’s Innovation Policy
This article examines key issues in the development of artificial intelligence regulation. It argues that the European Union plays a key role in fostering international cooperation in the field of AI, aiming to establish global standards and norms. The EU is also working to create a legal framework that supports technological innovation, while protecting citizens from potential AI risks. The main question is whether current legal systems can adequately protect creations generated by artificial intelligence, and whether these laws should be adapted to the evolution of intelligent systems. The discussion covers the legislative process based on the AI regulation, its basic principles and the structure of the proposed regulation. The article analyses the risks associated with the use of artificial intelligence in the legal market and examines the institutional system. Innovation is increasingly important to the EU economy, and artificial intelligence is a key driver of social and economic transformation. While artificial intelligence brings benefits such as better jobs, modernized societies, and a better quality of life for EU citizens, it also comes with risks. Leveraging AI-based innovation can help the EU remain competitive in global markets.
Keywords: artificial intelligence, European Union, technological innovation, competitiveness, institutional system
Bibliografia / References
Bałos J., Sztuczna inteligencja i jej wynalazki – studium przypadku, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2020/1
Bar G., Przejrzystość, w tym wyjaśnialność jako wymóg prawny dla systemów sztucznej inteligencji [w:] Prawo nowych technologii – dane osobowe i prywatność, cyberbezpieczeństwo, handel elektroniczny, innowacje, Internet i media, prawo IT, red. X. Konarski, „Monitor Prawniczy” 2020/20 (dodatek)
Chłopecki A., Sztuczna inteligencja – szkice prawnicze i futurologiczne, Warszawa 2018
Głąb K.M., Moralność sztucznej inteligencji [w:] Prawo sztucznej inteligencji i nowych technologii, red. B. Fischer, A. Pązik, M. Świerczyński, Warszawa 2023
Gryszczyńska A., Szpor G., Internet. Cyberpandemia. Cyberpandemic, Warszawa 2020
IEC White Paper, Artifical intelligence across industries XI, 2018
ISO Guide 73:2009: Risk Management – Vocabulary, ISO (2009), https://www.iso.org/standard/44651.html (dostęp: 1.09.2024 r.)
Juściński P., Prawo autorskie w obliczu rozwoju sztucznej inteligencji, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2019/1
Kisielewicz A., Sztuczna inteligencja i logika. Podsumowanie przedsięwzięcia naukowego, Warszawa 2017
Komisja Europejska, Harmonised Standards for the European AI Act, Seville 2024, JRC139430, https://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/handle/JRC139430 (dostęp: 24.10.2024 r.)
Kostrubiec J., Litwin U., Sztuczna inteligencja w kształtowaniu przestrzeni wiejskiej – wyodrębnianie obszarów o jednorodnych funkcjach użytkowych, „Acta Scientiarum Polonorum Formatio Circumiectus” 2003/2
Kostrubiec J., Sztuczna inteligencja a prawa i wolności człowieka, Warszawa 2021
Kozieł G., Kluczowe wymogi Wytycznych w zakresie etyki dotyczących godnej zaufania sztucznej inteligencji oraz wymogi prawne dotyczące zastosowania sztucznej inteligencji zawarte w Białej Księdze w sprawie sztucznej inteligencji a podstawy budowania ekosystemu zaufania dla sztucznej inteligencji w obszarze prawa korporacyjnego [w:] Prawo sztucznej inteligencji i nowych technologii, red. B. Fischer, A. Pązik, M. Świerczyński, Warszawa 2021
Krukowska-Tober E., Czyniernik Ł., Aspekty prawne sztucznej inteligencji – zarys problematyki, „Monitor Prawniczy” 2019/21
Lee K.-F., Wstęp. Prawdziwa historia SI [w:] K.-F. Lee, Ch. Qiufan, Sztuczna inteligencja 2041. Dziesięć wizji przyszłości, Poznań 2022
Namysłowska M. i inni, O etycznych, prawnych i społecznych konsekwencjach stosowania systemów sztucznej inteligencji w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Uwagi na tle projektu rozporządzenia w sprawie sztucznej inteligencji, „Przegląd Sejmowy” 2023/6
Niewęgłowski A., Sztuczna inteligencja w prawie własności intelektualnej, Warszawa 2021
Roth S., Non-technological and non-economic innovations. Contributions to a theory of robust innovations, Bern 2009
Szostek D., To nie takie proste. System odpowiedzialności za algorytmy, w tym AI, z perspektywy prawa unijnego [w:] Prawo sztucznej inteligencji i nowych technologii, red. B. Fischer, A. Pązik, M. Świerczyński, Warszawa 2022
Sztoldman A., Prawo wobec innowacji technologicznych, Warszawa 2013
Traple E., Granice eksploracji tekstów i danych na potrzeby maszynowego uczenia się przez systemy sztucznej inteligencji [w:] Prawo sztucznej inteligencji i nowych technologii, red. B. Fischer, A. Pązik, M. Świerczyński, Warszawa 2021
Vladeck D.C., Machines Without Principles: Liability Rules and Artificial Intelligence, „Washington Law Review” 2014/1
Wagner G., Liability for Artificial Intelligence: A Proposal of the European Parliament, 14.07.2021 r., https://ssrn.com/abstract=3886294 (dostęp: 1.09.2024 r.)
Wałachowska M., Sztuczna inteligencja a zasady odpowiedzialności cywilnej [w:] Prawo sztucznej inteligencji, red. L. Lai, M. Świerczyński, Warszawa 2020
Zalewski T., Definicja sztucznej inteligencji [w:] Prawo sztucznej inteligencji, red. L. Lai, M. Świerczyński, Warszawa 2020