Zasada jedności prawa cywilnego czy prawa prywatnego a optymalna regulacja prawa handlowegoprof. dr hab. Józef Frąckowiak
dr h.c. Université Paris-Dauphine, emerytowany profesor Uniwersytetu Wrocławskiego, sędzia Sądu Najwyższego w stanie spoczynku (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3076-0986)
Zasada jedności prawa cywilnego czy prawa prywatnego a optymalna regulacja prawa handlowego
Jeżeli uznajemy podział prawa na prawo prywatne i publiczne, to należy zaniechać sporów o to, czy prawo rodzinne i opiekuńcze, prawo pracy, czy prawo handlowe są częściami prawa cywilnego, lecz przyjąć, że są to odrębne, obok prawa cywilnego, działy prawa prywatnego. Mając na uwadze, że aktualna regulacja prywatnoprawna stosunków gospodarczych, czyli prawa handlowego wykazuje szereg podstawowych braków, należy dążyć do jak najszybszej poprawy tego stanu rzeczy. W artykule przedstawiono propozycje nowego podejścia do znaczenia prawa prywatnego oraz jego podziału, a także propozycje koniecznych zmian w dotychczasowej regulacji prawa handlowego. Wskazano również na konieczność powołania akademickiego zespołu prawa handlowego, który powinien wypracować teoretyczne podstawy takich zmian.
Słowa kluczowe: prawo cywilne, prawo handlowe, prawo prywatne, działy prawa prywatnego, optymalna regulacja prawa handlowego, akademicki zespół prawa handlowego
prof. dr hab. Józef Frąckowiak
doctor honoris causa of Université Paris-Dauphine, France, retired professor of the University of Wroclaw, Poland, retired judge of the Polish Supreme Court (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3076-0986)
Principle of Unity of Civil Law or Private Law in the Context Optimal Regulation of Commercial Law
If we accept the division of law into private and public law, then we should abandon disputes about whether family and guardianship law, labour law or commercial law are part of civil law, but accept that they are separate subdivisions of private law alongside civil law. Bearing in mind that the current private law regulation of economic relations, i.e., commercial law, has a number of fundamental deficiencies, efforts should be made to improve this as soon as possible. The article proposes a new approach to the meaning of private law and its division, as well as proposes necessary amendments to the existing regulation of commercial law. The need for an academic commercial law team to develop the theoretical basis for such amendments is also identified.
Keywords: civil law, commercial law, private law, subdivisions of private law, optimal regulation of commercial law, academic commercial law team
Bibliografia / References
Allerhand M., Kodeks handlowy. Księga pierwsza. Kupiec, Lwów 1935.
Frąckowiak J., O potrzebie wyraźnego uregulowania statusu jednostek organizacyjnych, o których mowa w art. 331 k.c. [w:] Ius et Ratio. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Elżbiecie Skowrońskiej-Bocian, red. W. Borysiak, J. Wierciński, A. Gołaszewska, M. Olechowski, Warszawa 2022.
Frąckowiak J., Uchwała zgromadzenia wspólników spółki kapitałowej jako czynność prawna wewnątrzkorporacyjna, „Przegląd Prawa Handlowego” 2018/9.
Jacyszyn J., Wokół pojęcia „przedsiębiorca” [w:] Ius est ars boni et aequi. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Józefowi Frąckowiakowi, red. A. Dańko-Roesler, M. Leśniak, M. Skory, B. Sołtys, Wrocław 2018.
Janczewski S., Prawo handlowe, wekslowe i czekowe, Warszawa 1946.
Katner W.J., Konstytucja przedsiębiorczości? Co zawiera i jakie ma cele? Swawole ustawodawcy wokół pojęcia przedsiębiorcy na tle ustawy z 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców [w:] Ius est ars boni et aequi. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Józefowi Frąckowiakowi, red. A. Dańko-Roesler, M. Leśniak, M. Skory, B. Sołtys, Wrocław 2018.
Katner W.J. [w:] Prawo gospodarcze i handlowe, red. W.J. Katner, Warszawa 2020.
Kidyba A., Prawo handlowe, Warszawa 2017.
Lic J., Spółka cywilna. Problematyka podmiotowości prawnej, Warszawa 2013.
Popiołek W., „Spółki prawa handlowego”, czyli spółki prawa, którego nie ma [w:] Sto lat polskiego prawa handlowego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Andrzejowi Kidybie, t. 3, red. M. Dumkiewicz, K. Kopaczyńska-Pieczniak, J. Szczotka, Warszawa 2021.
Popiołek W. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–449, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2015.
Romanowski M., W sprawie potrzeby kodeksu handlowego [w:] Ius est ars boni et aequi. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Józefowi Frąckowiakowi, red. A. Dańko-Roesler, M. Leśniak, M. Skory, B. Sołtys, Wrocław 2018.
Safjan M., Pojęcie i systematyka prawa prywatnego [w:] System Prawa Prywatnego, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2012.
Sołtysiński S., Szajkowski A., Szumański A., Uzasadnienie projektu ustawy – Prawo spółek handlowych, „Studia Prawnicze” 1999/1–2.
Szajkowski A., Deklarowana jedność prawa cywilnego [w:] Ius est ars boni et aequi. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Józefowi Frąckowiakowi, red. A. Dańko-Roesler, M. Leśniak, M. Skory, B. Sołtys, Wrocław 2018.
dr hab. Aleksander Kappes, prof. UŁ
Autor jest kierownikiem Zakładu Prawa Handlowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego oraz adwokatem (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2261-093X)
Rzekoma ochrona spółki zależnej w prawie holdingowym
Nowelizacja Kodeksu spółek handlowych z 9.02.2022 r. wprowadza nową w naszym prawie handlowym regulację prawa grup spółek (prawo holdingowe, prawo koncernowe). Uchwalenie ustawy nastąpiło wbrew krytyce zdecydowanej większości przedstawicieli doktryny. Autor dokonuje krytycznej oceny mechanizmu ochrony interesu spółki zależnej w grupie spółek, w postaci odpowiedzialności odszkodowawczej spółki dominującej na podstawie art. 2112 k.s.h., co stanowi jeden z kluczowych elementów prawa grup spółek. Uznaje, że mechanizm ochrony jest nieskuteczny i chroni w istocie interes spółki dominującej. Przejawia się to m.in. w ograniczeniu indemnizacji wyłącznie do szkody powstałej w wyniku wykonania przez spółkę zależną tzw. wiążącego polecenia, pozostawiając poza zakresem obowiązku odszkodowawczego inne formy wywierania wpływu na spółkę zależną, a także w braku ustawowego terminu, w jakim spółka dominująca powinna naprawić szkodę spółki zależnej.
Słowa kluczowe: prawo holdingowe, grupa spółek, odpowiedzialność odszkodowawcza, spółka dominująca, spółka zależna
dr Aleksander Kappes, professor of the University of Lodz
The author is head of the Sub-department of Commercial Law, Faculty of Law and Administration, University of Lodz, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2261-093X)
Ostensible Protection of a Subsidiary in Holding Law
The amendments to the Code of Commercial Partnerships and Companies, adopted on 9 February 2022, introduced the regulation of the law of groups of companies (holding law, concern law), which is new in the Polish commercial law. The law was passed despite the criticism expressed by the vast majority of legal scholars. The author critically evaluates one of the key mechanisms for protecting the interest of a subsidiary in a group of companies, that is, the parent company’s liability in damages under Article 2112 of the Code of Commercial Partnerships and Companies, which is one of the key elements of the law on groups of companies. He considers that the protection mechanism is ineffective and that in fact it protects the interest of the parent company. This manifests itself, inter alia, in the limitation of indemnification only to the loss resulting from the subsidiary’s execution of a so-called binding instruction, leaving other forms of influence over the subsidiary outside the scope of the indemnification obligation, and without specifying a statutory deadline within which the parent company should indemnify the subsidiary.
Keywords: holding law, group of companies, liability in damages, parent (company), subsidiary (company)
Bibliografia / References
Adamus R., Kodeks spółek handlowych. Komentarz do nowelizacji. Prawo holdingowe. Zmiany w funkcjonowaniu organów spółek kapitałowych, Legalis 2022.
Chomiuk M. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Legalis 2022.
Czarnecka A., Falanga P. [w:] Prawo holdingowe. Praktyczny komentarz, red. M. Baran, A. Czarnecka, Warszawa 2022.
Gutowski M. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 353–626, red. M. Gutowski, Legalis 2022.
Kappes A., Rzekoma ochrona wierzycieli spółki zależnej w prawie holdingowym. Czas na odpowiedzialność przebijającą?, „Przegląd Prawa Handlowego” 2022/10.
Kappes A., Rzekoma ochrona wspólników mniejszościowych w prawie holdingowym, „Przegląd Prawa Handlowego” 2022/8.
Koch A. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 353–626, red. M. Gutowski, Legalis 2022.
Oplustil K., W sprawie optymalnego modelu prawa grup spółek. Uwagi krytyczne o projekcie prawa koncernowego z 20.7.2020 r. (cz. I), „Monitor Prawniczy” 2020/23.
Szumański A. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz do zmian (tzw. prawo holdingowe), red. A. Szumański, R.L. Kwaśnicki, F. Ostrowski, Legalis 2022.
Wawer M. [w:] J. Bieniak i in., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Legalis 2022.
dr Paweł Błaszczyk
Autor jest doktorem nauk prawnych, adwokatem, radcą prawnym i partnerem w Kancelarii Adwokacko-Radcowskiej Błaszczyk i Partnerzy w Warszawie
Szczególna ochrona wspólnika mniejszościowego spółki zależnej w nowym polskim prawie grup spółek
W artykule omówiono tematykę zasad ochrony wspólników mniejszościowych w spółce zależnej, która przystąpiła do grupy spółek. Obowiązujące od 13.10.2022 r. przepisy polskiego prawa grup spółek (prawa holdingowego) mają charakter kompromisowy i równoważący (enabling and protective law). Na gruncie tych norm przyjęto zasadę, że z decyzją powinna być zawsze związana odpowiedzialność – „ten odpowiada, kto podejmuje decyzję”. Odzwierciedleniem założeń przyjętych przez ustawodawcę jest uregulowanie uprawnień organizacyjnych spółki dominującej, w tym prawa do wydawania wiążących poleceń wobec spółek zależnych, wraz z jednoczesnym wprowadzeniem licznych instrumentów prawnych służących zabezpieczeniu określonych grup interesów, a zwłaszcza wspólników mniejszościowych w spółce zależnej. Ochrona tych podmiotów obejmuje zarówno szczególne normy umożliwiające im „wyjście” ze spółki zależnej (tzw. ochrona uprzednia lub ex ante), jak i szczególne zasady odpowiedzialności odszkodowawczej spółki dominującej (tzw. ochrona następcza lub ex post). Dlatego też nie można się zgodzić, że w polskim prawie holdingowym reprezentowany jest wyłącznie model organizacyjny tego prawa, z pominięciem jego funkcji ochronnej.
Słowa kluczowe: grupa spółek, holding, wspólnik mniejszościowy, ochrona, odpowiedzialność, spółka zależna
dr Paweł Błaszczyk
The author is a doctor of laws, an advocate, an attorney at law, and a partner at Kancelaria Adwokacko-Radcowska Błaszczyk and Partnerzy law firm in Warsaw, Poland
Special Protection for a Minority Shareholder of a Subsidiary in the New Polish Law on Groups of Companies
The article discusses the topic of the principles of protecting minority shareholders in a subsidiary that has joined a group of companies. The provisions of Polish law on groups of companies (holding law), which have been in effect from 13 October 2022, are of a compromise and balancing nature (enabling and protective law). On the basis of these norms, the principle was adopted that liability should always be attached to a decision: ‘the person who makes the decision bears liability’. The assumptions adopted by the legislator are reflected in the regulation of the parent company’s organizational powers, including the right to issue binding instructions to its subsidiaries, together with the simultaneous introduction of numerous legal instruments to safeguard certain groups of interests, in particular minority shareholders of the subsidiary. The protection of these entities includes both specific norms allowing them to ‘exit’ the subsidiary (so-called prior or ex ante protection) and specific principles of the parent company’s liability in damages (so-called subsequent or ex post protection). Therefore, one cannot agree that only the organizational model of this right is represented in Polish holding law, to the exclusion of its protective function.
Keywords: group of companies, holding company, minority shareholder, protection, liability, subsidiary (company)
Bibliografia / References
Błaszczyk P. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz do zmian (tzw. prawo holdingowe), red. A. Szumański, R.L. Kwaśnicki, F. Ostrowski, Warszawa 2022.
Conac P.H., Director’s Duties in Groups of Companies – Legalizing the Interest of the Group at the European Levels, „European Company and Financial Law Review” 2013/2.
Corporate Group Law for Europe: Forum Europaeum, „European Business Organization Law Review” 2009/1.
Dehmer H., Umwandlungsgesetz. Umwandlungssteuergesetz, München 1996.
Embid Irujo J.M., Trends and Realities in the Law of Corporate Groups, „European Business Organization Law Review” 2005/6.
Gerlach M., Oplustil K., Forum Europaeum on Company Groups. Propozycja ułatwienia zarządzania transgranicznymi grupami spółek w Europie, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2015/2.
Grunewald B. [w:] Umwandlungsgesetz. Kommentar, t. 1, red. M. Lutter, Köln 2004.
Hommelhoff P., Das polnische Recht der Gesellschaftsgruppe als enabling law — Impulse für den Konzernrechtsdialog in Europa, „Die Aktiengesellschaft” 2022/15.
Hommelhoff P., Protection of Minority Shareholders, Investors and Creditors in Corporate Groups: The Strengths and Weaknesses of German Corporate Group Law [w:] Unternehmensgruppen in mittel- und osteuropäischen Ländern, red. K.J. Hopt, C. Jessel-Holst, K. Pistor, Tübingen 2003.
Hopt K.J., Pistor K., Company Groups in Transition Economies: A Case for Regulatory Intervention? [w:] Unternehmensgruppen in mittel- und osteuropäischen Ländern, red. K.J. Hopt, C. Jessel-Holst, K. Pistor, Tübingen 2003.
Immenga U., The Law of Groups in the Federal Republic of Germany [w:] Groups of Companies in the EEC, red. E. Wymeersch, Berlin–New York 1993.
Kaliński M. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2018.
Kaliński M., Szkoda na mieniu i jej naprawienie, Warszawa 2008.
Kappes A., Rzekoma ochrona wspólników mniejszościowych w prawie holdingowym, „Przegląd Prawa Handlowego” 2022/8.
Karaszewski G. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. J. Ciszewski, P. Nazaruk, LEX 2022.
Lutter M., Das unvollendete Konzernrecht [w:] Festschrift für Karsten Schmidt zum 70. Geburtstag, red. G. Bitter, M. Lutter, H.J. Priester, W. Schön, P. Ulmer, Köln 2009.
Lutter M., Europäisches Unternehmensrecht, Berlin–New York 1991.
Moskała P., Konstrukcja odpowiedzialności cywilnoprawnej we włoskim prawie grup spółek, „Studia Prawa Prywatnego” 2016/1.
Mularski K. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 353–626, red. M. Gutowski, Legalis 2022.
Safjan M. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Legalis 2020.
Schubel J., Gestaltungsfreiheit und Gestaltungsgrenzen im polnischen Vertragskonzernrecht, Tübingen 2010.
Staranowicz T., Podstawowe problemy regulacji koncernu w prawie spółek, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2009/2.
Szumański A., Nowe prawo grup spółek w Polsce – koncepcja systemowa regulacji prawnej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2022/8.
Szumański A., Zagadnienia konstrukcyjne odpowiedzialności członka zarządu spółki kapitałowej względem wspólnika [w:] Odpowiedzialność cywilna. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Adama Szpunara, red. M. Pyziak-Szafnicka, Kraków 2004.
Szumański A. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz do zmian (tzw. prawo holdingowe), red. A. Szumański, R.L. Kwaśnicki, F. Ostrowski, Warszawa 2022.
Szumański A. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 3, Spółka akcyjna. Komentarz do artykułów 301–490, Legalis 2013.
Wiedemann H., The German Experience with the Law of Affiliated Enterprises [w:] Groups of Companies in European Laws. Legal and Economic Analyses on Multinational Enterprises, t. 2, red. K.J. Hopt, Berlin–New York 1982.
Wymeersch E., Do we need a Law on Groups of Companies? [w:] Capital Markets and Company Law, red. K.J. Hopt, E. Wymeersch, Oxford 2003.
Paweł Słup, LL.M.
Autor jest doktorantem w Szkole Doktorskiej Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9612-1987)
Odpowiedzialność wyrównawcza członków organów spółek kapitałowych
Członkowie organów spółki kapitałowej, którzy naruszają swoje obowiązki, mogą ponieść wobec niej odpowiedzialność odszkodowawczą. Niezależnie od tego, w przypadku przeszacowania aportu, dokonania nienależnych wypłat lub doprowadzenia do objęcia akcji własnych przez spółkę, członkowie organów mogą także odpowiadać na zasadach odpowiedzialności wyrównawczej. Wybór jednego z dwóch konkurencyjnych reżimów odpowiedzialności wpływa na wysokość dochodzonych roszczeń oraz prawdopodobieństwo ich zasądzenia. W artykule omówione zostały poszczególne przypadki odpowiedzialności wyrównawczej, różnice pomiędzy reżimami odpowiedzialności odszkodowawczej i wyrównawczej oraz konsekwencje dochodzenia roszczeń w każdym z tych reżimów.
Słowa kluczowe: odpowiedzialność cywilna członków organów, obowiązek lojalności, obowiązek staranności, ochrona mniejszości, dochodzenie roszczeń, powództwo pochodne, prosta spółka akcyjna
Paweł Słup, LL.M.
The author is a PhD student at the Doctoral School of Social Sciences, University of Warsaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9612-1987)
Directors’ liability in restitution
Directors, who breach their duties, may be liabile to the company for damages. Regardless of this, they may be liabile in restitution for overvaluation of in-kind contributions, making unlawful distributions or causing the company to take up its own shares. The choice of the liability regime impacts the amount of the claims and probability of their success in trial. The article discusses grounds for directors’ liability in restitution, the difference between the liability for damages and restitution and their enforcement.
Keywords: directors’ liability for breach of duties, duty of loyalty, duty of care, minority protection, pursuit of claims, derivative action, simple joint-stock company
Bibliografia / References
Allerhand M., Kodeks handlowy. Komentarz, Lwów 1935.
Barański T., Wada wkładu niepieniężnego do spółek kapitałowych, „Państwo i Prawo” 2007/8.
Bilewska K., Dochodzenie roszczeń spółki kapitałowej przez jej wspólników (actio pro socio), Warszawa 2008.
Błaszczyk P., Znaczenie prawne absolutorium w świetle odpowiedzialności cywilnej członków organów spółek kapitałowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2009/3.
Chomiuk M. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Warszawa 2022, Legalis.
Cygański P., Wycena spółek w świetle kodeksu spółek handlowych. Wybrane zagadnienia, „Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia” 2016/4.
Dziurzyński T. [w:] T. Dziurzyński, Z. Fenichel, M. Honzatko, Kodeks handlowy. Komentarz, Kraków 1936 [Łódź 1999].
Frąckowiak J. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. W. Pyzioł, Warszawa 2008, LEX.
Goszczyk M. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2B, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 227–300, red. A. Opalski, Warszawa 2018, Legalis.
Kaliński M., Szkoda na mieniu i jej naprawienie, Warszawa 2021.
van Kędzierski D., W sprawie właściwej domeny prawa spółek kapitałowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2017/10.
Kidyba A., Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz, Warszawa 2014.
Koch A., Zasady i przesłanki odpowiedzialności za szkody wyrządzone spółce z ograniczoną odpowiedzialnością – na tle przepisów kodeksu spółek handlowych [w:] Odpowiedzialność cywilna. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Adama Szpunara, red. M. Pyziak-Szafnicka, Kraków 2004.
Lang W., Struktura odpowiedzialności prawnej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Nauki Humanistyczno-Społeczne” 1968/31.
Łętowska E., Osajda K. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2012, Legalis.
Minas M., Zdolność aportowa, „Rejent” 1995/9.
Namitkiewicz J., Kodeks handlowy. Komentarz, t. 3, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Art. 158–306, Warszawa 1937.
Nowacki A., Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, t. 1, Komentarz. Art. 151–226 KSH, Warszawa 2017, Legalis.
Nowacki A., Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, t. 2, Komentarz. Art. 227–300 KSH, Warszawa 2021, Legalis.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2A, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 151–226, red. A. Opalski, Warszawa 2018, Legalis.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2B, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 227–300, red. A. Opalski, Warszawa 2018, Legalis.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 3A, Spółka akcyjna. Komentarz. Art. 301–392, red. A. Opalski, Warszawa 2016, Legalis.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 3B, Spółka akcyjna. Komentarz. Art. 393–490, red. A. Opalski, Warszawa 2016, Legalis.
Opalski A., Pabis R. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2B, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 227–300, red. A. Opalski, Warszawa 2018, Legalis.
Pabis R. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Warszawa 2022, Legalis.
Peiper L., Kodeks handlowy. Komentarz, Lwów 1936.
Potrzeszcz R., Siemiątkowski T. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz. Tytuł III. Spółki kapitałowe. Dział I. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, red. R. Potrzeszcz, T. Siemiątkowski, Warszawa 2011.
Radwański Z., Olejniczak A., Zobowiązania – część ogólna, Warszawa 2016.
Romanowski M., Znaczenie prawne absolutorium w spółce kapitałowej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2002/4.
Siemiątkowski T., Odpowiedzialność cywilnoprawna w spółkach kapitałowych, Warszawa 2007.
Siemiątkowski T., Szczurowski T. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 17A, Prawo spółek kapitałowych, red. S. Sołtysiński, Warszawa 2015.
Sołtysiński S. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, J. Szwaja, Kodeks handlowy. Komentarz, t. 2, Warszawa 1998.
Sołtysiński S., Mataczyński M. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 3, Spółka akcyjna. Komentarz do artykułów 301–490, Warszawa 2013, Legalis.
Sołtysiński S., Moskwa P. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 3, Spółka akcyjna. Komentarz do artykułów 301–490, Warszawa 2013, Legalis.
Sołtysiński S., Moskwa P. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 17B, Prawo spółek kapitałowych, red. S. Sołtysiński, Warszawa 2016, Legalis.
Śledzikowski M., Skutki prawne udzielenia absolutorium dla członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, Warszawa 2018.
Tomkiewicz J., Bloch J., Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz, Warszawa 1934 [reprint 1991].
Wiśniewski A.W. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2A, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 151–226, red. A. Opalski, Legalis 2020.
Wiśniewski C., Modrzejewski J. [w:] Prawo handlowe dla studentów i praktyków, red. J. Okolski, M. Modrzejewska, Warszawa 2022.
dr Kacper Wosiak
Autor jest adiunktem w Zakładzie Prawa Gospodarczego i Handlowego na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego oraz radcą prawnym (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9428-0629)
Dopuszczalność samoistnej wypłaty z kapitału akcyjnego
Prosta spółka akcyjna zrywa z niektórymi kategoriami dotąd definiującymi konstrukcję tego typu spółek w polskim prawie i pod wieloma względami istotnie różni się od wcześniejszych form spółek kapitałowych. Duże zmiany dotknęły ustroju majątkowego spółki, w tym modelu jej kapitału podstawowego. Ciekawe rozwiązanie wynika z art. 300 15 § 1 k.s.h., w którym stwierdza się, że akcjonariusze prostej spółki akcyjnej korzystają nie tylko z prawa do zysku, lecz także z prawa do wypłaty z kapitału akcyjnego. Treść przepisu pozwala na hipotezę, że prawo do wypłaty z kapitału akcyjnego jest odrębnym od prawa do zysku samoistnym uprawnieniem składającym się na akcje. W opracowaniu przedstawione zostały argumenty na uzasadnienie takiego stanowiska, jak też podjęto próbę zarysowania reguł dokonywania takiej wypłaty. W artykule zwraca się uwagę na pojawiające się wątpliwości interpretacyjne wynikłe z lakoniczności przepisów.
Słowa kluczowe: prosta spółka akcyjna, akcje, kapitał akcyjny, prawo do zysku, dywidenda
dr Kacper Wosiak
The author is an assistant professor at the Unit of Business and Commercial Law, Faculty of Law, Administration and Economics, University of Wroclaw, Poland, and an attorney at law (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9428-0629)
Admissibility of Sui Generis Distribution from Share Capital
Simple joint-stock companies defy some categories that have to this moment been constitutive of the concept of a joint-stock company in Polish law and in many respects differ greatly from previous types of companies. Among others, the property regime of a company, including the model of basic capital, underwent far-reaching modifications. An interesting solution is provided for in Article 30015 (1) of the Code of Commercial Partnerships and Companies, which reads that shareholders of a simple joint-stock company enjoy not only the right to a share in profit, but also the right to distribution from share capital. The wording of this provision allows for the conclusion that the right to distribution from share capital is a right separate from the right to a share in profit, comprised in a share. This article presents the reasoning to substantiate this view, as well as attempts to outline the conditions and principles regulating such a distribution. It draws attention to emerging interpretative doubts resulting from the laconic wording of the relevant provision of law.
Keywords: simple joint-stock company, shares, share capital, right to profit, dividend
Bibliografia / References
Chomiuk M. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Legalis 2022.
Frąckowiak J. [w:] System Prawa Handlowego, red. S. Włodyka, A. Szumański, t. 2B, Prawo spółek handlowych, red. A. Szumański, Warszawa 2019.
Goszczyk M. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2B, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 227–300, red. A. Opalski, Legalis 2018.
Kappes A., Prosta spółka akcyjna – czy rzeczywiście prosta i czy potrzebna? Uwagi do projektu nowelizacji Kodeksu spółek handlowych, wprowadzającego prostą spółkę akcyjną (projektowane art. 3001–300121 k.s.h.), „Przegląd Prawa Handlowego” 2018/5.
Keler G. [w:] Prosta spółka akcyjna. Komentarz, red. R. Adamus, P. Malinowski, LEX 2021.
Komarnicki I., Prawo akcjonariusza do udziału w zysku, Warszawa 2007.
Kozieł G., Prosta spółka akcyjna. Komentarz do art. 3001–300134 KSH, Legalis 2020.
Nowacki A., Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, t. 1, Komentarz. Art. 151–226 KSH, Legalis 2018.
Nowacki A., Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, t. 2, Komentarz. Art. 227–300 KSH, Legalis 2021.
Opalski A., Prosta spółka akcyjna – nowy typ spółki kapitałowej (część I), „Przegląd Prawa Handlowego” 2019/11.
Opalski A., Udział kapitałowy wspólnika spółki jawnej – przyczynek do analizy założeń ustroju majątkowego osobowych spółek handlowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2020/4.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2A, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 151–226, red. A. Opalski, Legalis 2018.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 3A, Spółka akcyjna. Komentarz. Art. 301–392, red. A. Opalski, Legalis 2016.
Potrzeszcz R., Siemiątkowski T. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz. Tytuł III. Spółki kapitałowe. Dział I. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, red. R. Potrzeszcz, T. Siemiątkowski, LEX 2011.
Skawiańczyk K., Podwyższenie kapitału zakładowego w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, Warszawa 2009.
Sołtysiński S. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 1, Przepisy ogólne. Spółki osobowe. Komentarz do artykułów 1–150, Legalis 2012.
Szumański A. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 1, Przepisy ogólne. Spółki osobowe. Komentarz do artykułów 1–150, Legalis 2012.
Wiórek P.M., O braku potrzeby wprowadzenia prostej spółki akcyjnej (PSA) z perspektywy prawnoporównawczej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2018/5.
Woźniak B. [w:] Prosta spółka akcyjna. Komentarz, red. M. Kożuchowski, M. Macieszczak, B. Woźniak, LEX 2021.
Michał Wnęk
Autor jest laureatem I nagrody w XXIV edycji konkursu „Przeglądu Prawa Handlowego” na najlepsze prace magisterskie z dziedziny prawa handlowego (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9428-0629)
Bitcoin a środek płatniczy
Z każdym rokiem kryptowaluty stają się popularniejsze i odgrywają coraz istotniejszą rolę w obrocie gospodarczym. Wzrost znaczenia wiąże się nie tylko ze zwiększonym zainteresowaniem tą tematyką, ale również narastającymi problemami zarówno natury teoretycznej, jak i praktycznej. Jednym z podstawowych zagadnień budzących wątpliwości jest prawna klasyfikacja Bitcoina jako środka płatniczego, który w zamyśle twórcy ma w istocie pełnić funkcję cyfrowego pieniądza. Pierwszym państwem, które zdecydowało się na zrównanie statusu kryptowaluty z rodzimą walutą, był Salwador, za którym podążyła też Republika Środkowoafrykańska. Problematyka ta, będąca jeszcze do niedawna teoretyczna, stała się praktyczna i coraz częściej zaczyna sprowadzać się nie do pytania, czy Bitcoin jest prawnym środkiem płatniczym, ale kiedy nim będzie. W artykule zostają omówione okoliczności akceptacji kryptowalut przez te państwa, wydźwięk międzynarodowy oraz analiza, czy Bitcoin na gruncie prawa polskiego może być uznany za prawny środek płatniczy.
Słowa kluczowe: kryptowaluty, Salwador, waluta wirtualna, obrót gospodarczy
Michał Wnęk
The author is the winner of the first prize in the 24rd edition of Przegląd Prawa Handlowego competition for the best Master’s theses in the field of commercial law (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0218-7679)
Bitcoin vs. Legal Tender
With each passing year, cryptocurrencies are gaining in popularity and playing an increasingly important role in commercial transactions. Their growing importance entails not only increased interest in this subject, but also mounting theoretical and practical problems. One of the basic issues that give rise to doubts is the legal classification as legal tender of Bitcoin, which, as intended by its creator, is indeed to be used as digital money. The first country which decided to equate the status of a cryptocurrency with its native currency was El Salvador, followed by the Central African Republic. This issue, which was a theoretical one until recently, has become practical and more and increasingly it comes down not to the question of whether Bitcoin is legal tender, but when it will become legal tender. The article discusses the circumstances in which these countries adopted cryptocurrencies, presents their international implications, and analyses whether Bitcoin can be considered legal tender under Polish law.
Keywords: cryptocurrencies, El Salvador, virtual currency, commercial transactions
Bibliografia / References
Amaro S., The EU announces its first ever plan to regulate cryptocurrencies, cnbc.com, 24.09.2020 r., https://www.cnbc.com/2020/09/24/eu-valdis-dombrovskis.html (dostęp: 25.10.2022 r.).
Brett J., In 2021, Congress Has Introduced 35 Bills Focused On U.S. Crypto Policy, forbes.com, 27.12.2021 r., https://www.forbes.com/sites/jasonbrett/2021/12/27/in-2021-congress-has-introduced-35-bills-focused-on-us-crypto-policy/?sh=2dba41c9c9e8 (dostęp: 25.10.2022 r.).
Casey M.J., Vigna P., Bitcoin and the Digital-Currency Revolution, wsj.com, 23.01.2015 r., https://www.wsj.com/articles/the-revolutionary-power-of-digital-currency-1422035061 (dostęp: 25.10.2022 r.).
Dyląg B., Opodatkowanie kryptowalut: resort finansów wycofuje się z nietrafionego pomysłu, wnp.pl, 12.08.2019 r., https://www.wnp.pl/finanse/opodatkowanie-kryptowalut-resort-finansow-wycofuje-sie-z-nietrafionego-pomyslu,351055.html (dostęp: 25.10.2022 r.).
Gniewek E. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2017.
Handagama S., Europe’s MiCA Crypto Rules Are Coming Soon. Here’s Why They Matter, coindesk.com, 27.11.2022 r., https://www.coindesk.com/policy/2021/11/02/unpacking-europes-looming-mica-crypto-regulation/ (dostęp: 25.10.2022 r.).
Ignatowicz J., Prawo rzeczowe, Warszawa 2012.
Indie opodatkowały kryptowaluty, bitcoin.pl, 2.02.2022 r., https://bitcoin.pl/indie-podatek (dostęp: 25.10.2022 r.).
Kmita M., 12 lat temu powstał manifest Satoshiego Nakamoto, czyli dokument, który zmienił świat, bithub.pl, 31.10.2020 r., https://bithub.pl/kryptowaluty/bitcoin/12-lat-temu-powstal-manifest-satoshiego-nakamoto-czyli-dokument-ktory-zmienil-swiat/ (dostęp: 25.10.2022 r.).
Konieczny J. [w:] J. Konieczny, R. Prabucki, R. Wielki, Kryptowaluty – perspektywa kryminologiczna i kryminalistyczna, Warszawa 2018.
Kotucha A., Bitcoin nie jest prawem, shiffersroczyński.pl, 29.10.2017 r., http://schiffersroczynski.pl/blog/399-bitcoin-nie-jest-prawem (dostęp: 25.10.2022 r.).
Kraje Ameryki Łacińskiej adoptują Bitcoina. Dlaczego?, investing.com, 13.06.2021 r., https://pl.investing.com/news/cryptocurrency-news/kraje-ameryki-acinskiej-adoptuja-bitcoina-dlaczego-289547 (dostęp: 25.10.2022 r.).
NBP intensyfikuje prace nad cyfrowym pieniądzem banku centralnego, forsal.pl, 16.12.2021 r., https://forsal.pl/biznes/bankowosc/artykuly/8315657,nbp-intensyfikuje-prace-nad-cyfrowym-pieniadzem-banku-centralnego.html (dostęp: 25.10.2022 r.).
Nowakowski Z.K., Prawo rzeczowe. Zarys wykładu, Warszawa 1980.
Parkin D., Ukraine set to become next country to make Bitcoin legal tender, cityam.com, 12.09.2021 r., https://www.cityam.com/ukraine-set-to-become-next-country-to-make-bitcoin-legal-tender/ (dostęp: 14.02.2022 r.).
Prokurat J., Bitcoin zwolniony z VAT w całej Unii Europejskiej, codozasady.pl, 29.10.2015 r., https://codozasady.pl/p/bitcoin-zwolniony-z-vat-w-calej-unii-europejskiej (dostęp: 25.10.2022 r.).
Runkevicius D., Bitcoin Could Soon Hit $70,000, And That Has Nothing To Do With Currencies, forbes.com, 7.01.2021 r., https://www.forbes.com/sites/danrunkevicius/2021/01/07/bitcoin-could-soon-hit-70000-and-that-has-nothing-do-with-currencies/?sh=4e10613c2910 (dostęp: 25.10.2022 r.).
Statt N., Facebook is shifting its Libra cryptocurrency plans after intense regulatory pressure, theverge.com, 3.03.2020 r., https://www.theverge.com/2020/3/3/21163658/facebook-libra-cryptocurrency-token-ditching-plans-calibra-wallet-delay (dostęp: 25.10.2022 r.).
Szpyt K., Obrót dobrami wirtualnymi w grach komputerowych. Studium cywilnoprawne, Warszawa 2018.
Vigna P., Yu E., Ostroff C., Bitcoin Price Surges Past $66,000, Reaching New High, wsj.com, 20.10.2021 r., https://www.wsj.com/articles/bitcoin-price-surges-to-record-high-11634743244 (dostęp: 25.10.2022 r.).
Wasilkowski J., Zarys prawa rzeczowego, Warszawa 1963.
Wnęk M., Natura prawna kryptowaluty, Kraków 2021 (praca magisterska).
Zygiel A., Republika Środkowoafrykańska uznała bitcoin za oficjalny środek płatniczy, rmf.fm, 27.04.2021 r., https://www.rmf24.pl/ekonomia/news-republika-srodkowoafry-kanska-uznala-bitcoin-za-oficjalny-sro,nId,5987619#crp_state=1 (dostęp: 25.10.2022 r.).
dr Piotr Kędzierski
Autor jest sędzią w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1770-7136)
Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki z o.o. przez zawieszonego członka zarządu
Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki z o.o. przez członków jej zarządu jest nie tylko prawnym obowiązkiem, lecz także równocześnie stanowi jedną z przesłanek egzoneracyjnych przed stwierdzeniem odpowiedzialności z art. 299 k.s.h. Między innymi dlatego wniosek o ogłoszenie upadłości może zostać złożony przez każdego członka zarządu, bez względu na ustalony sposób reprezentacji spółki. W tym kontekście pojawia się pytanie o możliwość złożenia skutecznego wniosku o ogłoszenie upadłości przez zawieszonego członka zarządu. Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na zadane pytanie, a wobec tego poruszone zostały zagadnienia dotyczące m.in. prawa i obowiązku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w ogólności; możliwości zawieszenia członka zarządu spółki z o.o. i konsekwencji zawieszenia dla jego prawa do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki.
Słowa kluczowe: zarząd spółki, upadłość, art. 299 k.s.h., prawo upadłościowe, spółka z o.o., rada nadzorcza
dr Piotr Kędzierski
The author is a judge at the District Court for Warsaw Capital City in Warsaw (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1770-7136)
Suspended Member of a Limited Liability Company Management Board Filing for Insolvency
The filing of an insolvency petition by the members of the management board of a limited company is not only a legal obligation, but at the same time it is one of the circumstances exonerating them from liability under Article 299 of the Code of Commercial Partnerships and Companies. This is one of the reasons why an insolvency petition can be filed by any board member, regardless of the established method of representation of the company. In this context, a question appears whether a suspended member of a limited liability company management board can effectively file for insolvency. The article attempts to answer this question and, consequently, touches upon such issues as the right and obligation to file an insolvency petition in general; the possibility of suspending a member of the management board of a limited liability company and the consequences of the suspension for said member’s right to file an insolvency in respect of the company.
Keywords: company management board, insolvency, Article 299 of the Code of Commercial Partnerships and Companies, insolvency law, limited liability company, supervisory board
Bibliografia / References
Adamus R., Prawo upadłościowe. Komentarz, Warszawa 2016.
Baszczyk M., Skutki zawieszenia członka zarządu spółki kapitałowej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2020/8.
Chomiuk M. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Warszawa 2014.
Grykiel J., Wykorzystanie prokury do reprezentacji spółki komandytowej, której komplementariuszem jest osoba prawna nieposiadająca zarządu – glosa – V CZ 26/16, „Monitor Prawniczy” 2017/13.
Jacyszyn J., Zawieszanie i odwoływanie członków zarządu, „Prawo Spółek” 1997/6.
Letolc P., Podmioty zobowiązane do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki komandytowej, w której komplementariuszem jest osoba prawna, „Monitor Prawa Handlowego” 2016/1.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2A, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 151–226, red. A. Opalski, Warszawa 2018.
Popiołek W. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. W. Pyzioł, Warszawa 2008.
Rodzynkiewicz M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2014.
Szajkowski A., Tarska M., Szumański A. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 2, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz do artykułów 151–300, Warszawa 2005.
Witosz A.J. [w:] Prawo upadłościowe. Komentarz, red. A.J. Witosz, Warszawa 2017.
Zimmerman P., Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, Warszawa 2018.
