Kapitały, inwestycje, zyski. Ekonomia praktyk naukowych w polskim polu filozofii prawaDr Hanna Dębska
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Dr Tomasz Warczok
Uniwersytet Warszawski
Kapitały, inwestycje, zyski. Ekonomia praktyk naukowych w polskim polu filozofii prawa
Artykuł jest kontynuującą badań nad kształtowaniem się pola filozofii prawa w Polsce przy użyciu narzędzi analitycznych wypracowanych przez Pierre’a Bourdieu. Koncentrując się na prześledzeniu produkcji naukowej głównych aktorów gry filozoficzno-prawnej i przestrzeni recepcji ich prac, stawia sobie za cel określenie rentowności podjętych przez nich inwestycji, a tym samym ukazanie specyficznej ekonomii świata naukowego. Kluczowi aktorzy polskiego pola filozofii prawa ustanowili bowiem główne stawki w grze filozoficzno-prawnej, a ich praktyki wyznaczyły zasadnicze hierarchie, czyli ustaliły na wiele lat jego strukturę.
Słowa kluczowe: pole, filozofia prawa, Opałek, Wróblewski, Ziembiński, Podgórecki, Łopatka
Capitals, investments, profits. Economis of scientific practices in the Polish field of legal philosophy
Using Pierre’s Bourdieu analytical tools the article presents the results of research on the shaping of the legal philosophy field in Poland. The article focuses on tracing the scientific production of the main actors in the field and the space of its reception to determine the profitability of their scientific investments and revealing the specific economy of the scientific world. The key actors of the legal philosophy field established the main stakes in the legal philosophical game and their scientific practices determined the main hierarchies which petrify its structure.
Keywords: field, philosophy of law, Wróblewski, Ziembiński, Podgórecki, Łopatka
Bibliografia
Boltański L., Note sur les échanges philosophiques internationaux, Actes de la recherche en sciences sociales 1975, vol. 1, nr 5–6
Bourdieu P. The Field of Cultural production, or: The economic world reversed, Poetics 1983, vol.11, nr 4–5
Bourdieu P., Homo Academicus, Stanford 1988
Bourdieu P., La specifice du champ scientifique, Sociologie et Societas 1975, nr 7
Bourdieu P., Manet, une révolution symbolique. Cours au Collège de France (1998–2000), Paris 2013
Bourdieu P., Manet, une révolution symbolique. Cours au Collège de France (1998–2000), Paris 2013
Bourdieu P., Medytacje pascaliańskie, Warszawa 2006
Bourdieu P., Passeron J.-C., Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania, Warszawa 2006
Bourdieu P., Reguły sztuki. Geneza i struktura pola literackiego, Kraków 2001
Bourdieu P., Science of Science and Reflexivity, Chicago 2004
Bourdieu P., The Field of Cultural production, or: The economic world reversed, Poetics 1983, vol. 11, nr 4–5
Bourdieu P., The Field of Power and the Division of the Labour of Domination. Handwritten Notes for the 1985–1986 Collčge de France lectures, [w:] Researching elites and power, Theory, Methods, Analyses, red. E. Denord, M. Palme, B. Réau, Springer 2020
Bourdieu P., The Political Ontology of Martin Heidegger, Stanford 1991
Bourdieu P., The Social Conditions of the International Circulation of Ideas, [w:] Bourdieu: A critical reader, red. R. Shusterman, Blackwell Publishers 1999
Bourdieu P., Wacquant L.J.D., Zaproszenie do socjologii refleksyjnej, Warszawa 2001
Bourdieu P., Zmysł praktyczny, Kraków 2008
Casanova P., Światowa republika literatury, Karków 2007
Czepita S., Wronkowska S., Zieliński M., Założenia szkoły poznańsko-szczecińskiej w teorii prawa, PiP 2013, nr 2
Dębska H., Herezja w prawoznawstwie. Trajektoria polskiej socjologii prawa w XX wieku, [w:] Polskie nauki społeczne w XX w. w perspektywie globalnej, red. T. Zarycki, Warszawa 2022 (w druku)
Dębska H., Homo academicus iuridicus. Geneza i struktura akademickiego pola prawnego w warunkach półperyferyjnych (Uniwersytet Warszawski 2021)
Dębska H., Idea i struktura. Społeczne warunki kształtowania się filozofii i teorii prawa w Polsce, PiP 2019, nr 6
Dębska H., Między autonomią a heteronomią. Trajektoria polskiej filozofii prawa w latach 1945–1956, PiP 2011, nr 11–12
Dębska H., Trajektorie i strategie. Społeczne struktury filozofii prawa, PiP 2021, nr 7
Hirsch J.E., An index to quantify an individual's scientific research output, Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 2005, nr 102
Jakubowski I., Pikulska-Radomska A., Rau Z., Jan Kodrębski, [w:] 70 lat Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego, red. A. Liszewska, A. Pikulska-Radomska, Łódź 2015
Medina L. R., Centres and Peripheries in Knowledge Production, New York, London 2013
Śródka A., Róziewicz J., Kazimierz Opałek (1918–1995) jako historyk nauki, Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 1998, nr 43
Warczok T., Dębska H., Nierówności w nauce i ich uwarunkowania. Polskie (sub)pole filozofii prawa, Przegląd Socjologiczny 2019, nr 2
Warczok T., Zarycki T., Gra peryferyjna. Polska politologia w globalnym polu nauk społecznych, Warszawa 2016
Wieruszewski, Adam Łopatka (1928–2003), PiP 2003, nr 11
Wincenty D., The experience of oppression and the price of nonconformity: a brief biography of Adam Podgorecki, Springer 2018
Wronkowska S., Zygmunt Ziembiński, [w:] Wielkopolanie XX wieku, red. A. Gulczyński Poznań 2001
Zalewska M., Historia pewnego przypisu. Próba rekonstrukcji dyskusji Hansa Kelsena z Jerzym Wróblewskim, Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej 2011, nr 1
Dr hab. Agnieszka Górnicz-Mulcahy
Uniwersytet Wrocławski
Bohdan Bieniek
Warszawa
Ustrojowe gwarancje niezawisłości asesora sądu powszechnego w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości
Na przywrócenie instytucji asesora polski wymiar sprawiedliwości czekał wiele lat. Mimo to ustawodawca dokonał już modyfikacji sposobu jego wyłonienia, co może sprawiać wrażenie braku spójnej koncepcji jej ukształtowania. Tego rodzaju wątpliwości zbiegły się w czasie z przebudową mechanizmu wyłaniania sędziów, w tym pozbawienia wpływu samorządu na sposób wyłonienia członków Krajowej Rady Sądownictwa. Zmiana ta wywołała szereg wypowiedzi krytycznych w doktrynie i orzecznictwie. Dlatego autorzy podjęli próbę wyjaśnienia czy podjęcie służby na stanowisku asesora niesie za sobą ryzyko stwierdzenia, że tak ukształtowany sąd, będzie pozbawiony swych atrybutów (niezależności i niezawisłości), zwłaszcza przez pryzmat roli jaką pełni KRS-u w procesie wyłaniania asesorów. Z racji momentu oddania artykułu do druku nie wszystkie wypowiedzi sądów i trybunałów zostały omówione w tekście, choć i te koncentrują się na samych sędziach, zapominając właśnie o asesorze.
Słowa kluczowe: Krajowa Rada Sądownictwa, system sądownictwa, reforma sądownictwa, asesor, niezależność
Constitutional Guarantees of Independence of Assistant Judges in Ordinary Courts in the Administration of Justice
The Polish justice system has waited many years for the institution of an assistant judge to be restored. Despite this, the legislature has already modified the manner of their appointment, which may give the impression that there is no coherent concept of the position of assistant judges. Such doubts coincided with reconstruction of the mechanism for selecting judges, including depriving the judges' self-government of its influence on the method of selecting members of the National Council of the Judiciary (NCJ). This change provoked several critical statements in legal literature and case law. Therefore, the authors try to explain whether taking up a position of an assistant judge carries a risk of stating that a court formed in this way will be deprived of its attribute (independence), especially from the perspective of the role played by the NCJ in the process of selecting assistant judges. Due to the timing of the publication of the article not all statements of courts and tribunals are discussed in the text, although even those focus on the judges themselves, forgetting about the assistant judges
Keywords: National Council of the Judiciary, justice system, judicial reform, assistant judge, judicial independence
Bibliografia
Bodio J., Instytucja asesora sądowego, Studia Iuridica Lublinensia 2010 nr 13
Dudek D., Ekspertyza prawna w sprawie zgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej założeń ustawy przywracającej instytucję asesora sądowego, Krajowa Rada Sądownictwa 2013, nr 2
Ereciński T., Gudowski J., Iwulski J., Komentarz do prawa o ustroju sądów powszechnych i ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, Warszawa 2002
Filipek P., Rozproszona europejska kontrola przestrzegania prawa do rzetelnego procesu sądowego w świetle zasady wzajemnego zaufania i wyroku C-216/18 PPU, LM, Europejski Przegląd Sądowy 2019, nr 2
Łętowska E., Multicentryczność współczesnego systemu prawa i jej konsekwencje, PiP 2005, nr 4
Malec D., Czy asesor był sędzią? Instytucja asesora sądowego w prawie o ustroju sądów powszechnych w Polsce od okresu dwudziestolecia międzywojennego. Wybrane zagadnienia, Gdańskie Studia Prawnicze 2012 nr 1
Piotrowski R. (red.), Pozycja ustrojowa sędziego, Warszawa 2015
Piotrowski R., Ustrojowe konsekwencje inflacji prawa, [w:] Leges ab omnibus intellegi debent. Księga XV-lecia Rządowego Centrum Legislacji, red. W. Brzozowski, A. Krzywoń, Warszawa 2015
Trzciński J., [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 1, red. L. Garlicki, Warszawa 1999
Zieliński A., Wokół reformy polskiego sądownictwa, PiP 2009 nr 2
Zubik M., [w:] Trzecia władza. Sądy i trybunały w Polsce, red. A. Szmyt, Gdańsk 2008
Prof. dr Rett Ludwikowski
The Catholic University of America in Washington, D.C.
No Straight Shots. Is America Still a Bastion of Democracy and a Shield Against Terrorism?
Artykuł ten ma na celu zwrócenie uwagi czytelników na nadmierną elastyczność amerykańskiego systemu konstytucyjnego i niebezpieczne trendy społeczne sprzyjające tolerancji lub minimalizacji znaczenia wewnątrz państwowej przemocy indywidualnej i grupowej. Artykuł rozpoczyna się od komentarzy na temat rozwoju terroryzmu krajowego w Stanach Zjednoczonych, a autor kończy go pytaniem, w jakim stopniu wzrost aktów przemocy zorganizowanej i indywidualnej, sięgającej morderstw i gwałtów, był do tej pory przyćmiony przez uwagę poświęcaną głównie międzynarodowemu terroryzmowi. Nie ma tu miejsca na wyliczanie wszystkich, a nawet większości przypadków, które sprowokowały intensyfikację dyskusji na temat konfliktów rasowych w USA. Wystarczy wspomnieć o fali niepokojów na tle rasowym wywołanej zabójstwem George'a Floyda przez policję. Traktowanie Afroamerykanów przez policję po raz kolejny doprowadziło do demonstracji, ulicznego wandalizmu i powrotu do haseł o odszkodowaniu za okres niewolnictwa i ogólnie za lata naruszania „godności ludzkiej” i „godności grup etnicznych”. Zamordowanie 10 osób w centrum handlowym w Buffalo w maju 2022 r., a potem strzelanina w szkole podstawowej w Teksasie, w której zginęło 19 dzieci i dwóch nauczycieli, zostały opisane przez media jako „bezsensowna” i „niepojęta”. Autor musi przyznać, że nie ma jednoznacznych odpowiedzi na wiele pytań zadanych w tym tekście. Mimo nadziei, że fundamentalna amerykańska koncepcja podzielonej władzy i równoważących się sił politycznych po raz kolejny udowodni, że władza w tym kraju należy do obywateli, istnieje jednak wiele czynników w Stanach Zjednoczonych, przyczyniających się do psychozy, która istnieje w tle za przestępstwami z nienawiści i wymaga kontynuacji badań przedstawionych w tym artykule.
Bibliografia
Arendt H., The Origins of Totalitarianism, Orlando–Austin–New York–San Diego–London 1973
Bębenek M., Z dziejów jednego pojęcia – ustrój hybrydowy, [w:] Myśl i polityka. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Jackowi Marii Majchrowskiemu, ed. B. Szlachta, Kraków 2011
Blaustein A.P., The Influence of the United States Constitution Abroad, Washington 1986
Burnham W., Introduction to the Law and Lega System of the United States, West 2006
Curtis M., Totalitarianism, New Brunswick 1980
Desiderio A., Cohen testimony on Trump: 'He is a racist. He is a conman. He is a cheat, Politico, 27 Feb 2019
Kraśnicka I., Living or Dead? Specifics of the Language of the Second Amendment to the U.S. Constitution, Studies in Grammar, Logic and Rhetoric 2014, nr 38
Kraśnicka I., Ludwikowska A., Wprowadzenie do systemu prawa Stanów Zjednoczonych, Toruń 2012
Ludwikowski R, , Aspects of Terrorism: Personal Reflections, Terrorism 1987, vol. 10
Ludwikowski R., „Nowa era” czy tylko „jeden etap” w historii Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych?, PiP 2016, nr 12
Ludwikowski R., Prawo konstytucyjne porównawcze, Toruń 2000
Ludwikowski R., State-Sponsored Domestic Terrorism – The Case of Poland NCJ, Terrorism 1989, vol 12
Pułło A., System prezydencki, [w:] Konstytucyjne systemy rządów: możliwości adaptacji do warunków polskich, ed. M. Domagała, Warszawa 1997
Saganek P., Nowe reguły dotyczące podziału kompetencji między Unię Europejską a państwa członkowskie w świetle Traktatu z Lizbony, Przegląd Sejmowy 2010, nr 4
Sartori G., Teoria demokracji, Warszawa 1994
Sherman R., The Shocking Paper Predicting the End of Democracy, Politico 8 Sep. 2019
Talmon J.L., The Origins of Totalitarian Democracy, London 1952
Taylor S.L., Shugart M.S., Lijphart A., Grofman B., Different Democracy: American Government in a 31-Country Perspective, New Haven & London 2014
Prof. dr hab. Jan Kulesza
Uniwersytet Łódzki
Wykładnia znamienia „miejsca publicznego” na przykładzie wybranych wykroczeń
W artykule wykazano, że miejsce publiczne to miejsce dostępne dla nieograniczonej, nieokreślonej liczby osób, bez przeszkód, bez specjalnego zezwolenia, dla każdej osoby, która chciałaby w miejscu takim się znaleźć, miejsce ogólnodostępne. Jego charakter jest niezależny od prawa własności oraz od faktycznej dostępności bądź niedostępności w konkretnym momencie. Charakter miejsca publicznego nie ulega zmianom. Miejsce publiczne jest takim niezależnie od tego, czy w danej chwili ktokolwiek się w nim znajduje. Jeżeli sprawca znajduje się w samochodzie i jednocześnie w miejscu publicznym, zamknięty charakter przestrzeni auta nie chroni go przed odpowiedzialnością karną za zachowanie w miejscu publicznym. Nie stanowią miejsca publicznego zamknięte ogrodzeniem lub domofonem tereny oraz budynki, w tym korytarze, klatki schodowe czy podwórka. Internet nie jest miejscem publicznym.
Słowa kluczowe: wykroczenie, miejsce publiczne, działanie publiczne, Internet, ogrodzony teren
Interpretation of a 'Public Place' Statutory Feature in Selected Offences
The article argues that a public place is a place accessible to an unlimited, indefinite number of people, without any obstacles, without the need to obtain particular permissions, a place open to any person who chooses to be in such a place, making it a publicly available place. Its nature is independent of anyone having a right of ownership or the actual availability or unavailability of the place at a specific time. The nature of a public place does not change. A public place remains such regardless of whether anyone accesses it at any specific moment in time. If the perpetrator is in a car and at the same time in a public place, the closed car space does not protect them from criminal liability for a behaviour which is prohibited in a public place. Areas and buildings closed off with fences or with access restricted by intercom, including their corridors, staircases and yards, are not public places. Also, the Internet as such is not a public place.
Keywords: offence, public place, public activity, Internet, fenced area
Bibliografia
Bafia J., [w:] J. Bafia, D. Egierska, I. Śmietanka, Kodeks wykroczeń, Warszawa 1980
Bojarski T., [w:] Kodeks wykroczeń. Komentarz, red. T. Bojarski, LEX 2019
Bojarski T., Polskie prawo wykroczeń. Zarys wykładu, Warszawa 2005
Boryczko K., Kuc F., Kodeks karny. Prawo o wykroczeniach i przepisy wprowadzające z orzecznictwem, Kraków, brak roku wydania.
Budyn-Kulik M., [w:] Kodeks wykroczeń. Komentarz, red. P. Daniluk, Warszawa 2019
Dubisz. (red.), Uniwersalny słownik języka polskiego. t. II, Warszawa 2003
Egierska D., [w:] J. Bafia, D. Egierska, I. Śmietanka, Kodeks wykroczeń, Warszawa 1980
Falandysz L., Wykroczenie zakłócenia porządku publicznego lub wywołania zgorszenia w stanie nietrzeźwości, Warszawa 1968
Falandysz L., Wykroczenie zakłócenia porządku publicznego, Warszawa 1974
Glaser S., Mogilnicki A., Prawo o wykroczeniach. Komentarz, Kraków 1934
Gubiński A., Prawo wykroczeń, Warszawa 1985
Jakubowska-Hara J., [w:] Kodeks wykroczeń. Komentarz, red. P. Daniluk, Warszawa 2019
Jankowski W., [w:] Kodeks wykroczeń. Komentarz, red. T. Grzegorczyk, LEX 2013
Jankowski W., [w:] Kodeks wykroczeń. Komentarz, red. T. Grzegorczyk, LEX 2013
Kasicki G., Wiśniewski A., Kodeks wykroczeń z komentarzem, Warszawa 2002
Kozłowska-Kalisz P., [w:] Kodeks wykroczeń. Komentarz, red. M. Mozgawa, LEX 2009
Kozłowska-Kalisz P., [w:] Kodeks wykroczeń. Komentarz, red. M. Mozgawa, LEX 2009
Kulczycki M., Zduńczyk J., Kodeks wykroczeń. Popularny komentarz, Warszawa 1982
Kulczycki M., Zduńczyk J., O nowym Kodeksie wykroczeń, Warszawa 1972
Kulesza J., [w:] Kodeks wykroczeń. Komentarz, red. P. Daniluk, Warszawa 2019
Kulesza J., Glosa do postanowienia SN z 17.04.2018 r., IV KK 296/17, Prokuratura i Prawo 2019, nr 3
Kulesza J., Glosa do wyroku TK z 21.09.2015 r., K 28/13, Studia Prawno-Ekonomiczne 2017, t. CV
Kulesza J., Problemy teorii kryminalizacji. Studium z zakresu prawa karnego i konstytucyjnego, Łódź 2017
Kulesza J., Strona przedmiotowa przestępstwa, [w:] Leksykon prawa karnego – część ogólna. 100 podstawowych pojęć, red. P. Daniluk, Warszawa 2018
Kulik M., [w:] Kodeks wykroczeń. Komentarz, red. P. Daniluk, Warszawa 2019
Kupiński R., Gałązka M., Szafrańska E., Nowicka I., Wybrane zagadnienia materialnego i procesowego prawa wykroczeń, Szczytno 2005
Kurzępa B., [w:] Kodeks wykroczeń. Komentarz, LEX 2008
Makarewicz J., Kodeks karny z komentarzem, Lwów 1938
Makowski W., Kodeks karny obowiązujący tymczasowo w Rzeczypospolitej Polskiej na ziemiach b. zaboru rosyjskiego, t. II, Część II–XIX K.K., Warszawa 1921
Mozgawa M., [w:] Kodeks wykroczeń. Komentarz, red. M. Mozgawa, Warszawa 2009
Nawrocki M., Glosa do postanowienia SN z 17.04.2018 r., IV KK 296/17, Orzecznictwo Sądów Polskich 2019, nr 2
Nisenon J., Siewierski M., Kodeks karny i Prawo o wykroczeniach z komentarzem, brak roku i miejsca wydania
Peiper L., Komentarz do Kodeksu karnego, prawa o wykroczeniach i przepisów wprowadzających obie te ustawy, Kraków 1936
Piórkowska-Flieger J., [w:] Kodeks wykroczeń. Komentarz, red. T. Bojarski, LEX 2019
Piórkowska-Flieger J., [w:] Kodeks wykroczeń. Komentarz, red. T. Bojarski, LEX 2019
Radecki W., [w:] M. Bojarski, W. Radecki, Kodeks wykroczeń. Komentarz, Legalis 2019
Radecki W., Oceny publicznego pijaństwa w prawie wykroczeń, Zagadnienia Wykroczeń 1984, nr 2
Radecki W., Wykroczenia przeciwko obyczajności publicznej, Służba MO 1976, nr 3
Skupiński J., Recenzja pracy L. Falandysza: Wykroczenie zakłócenia porządku publicznego lub wywołania zgorszenia w stanie nietrzeźwości, Warszawa 1968, PiP 1969, nr 8–9
Szwacha J., Pojęcie działania „publicznie” i działania „w miejscu publicznym”, Problemy Praworządności 1972, nr 9
Śmietanka I., [w:] J. Bafia, D. Egierska, I. Śmietanka, Kodeks wykroczeń, Warszawa 1980
Wala K., Wykroczenie nieobyczajnego wybryku na tle pozostałych wykroczeń przeciwko obyczajności publicznej, Warszawa 2019
Wojciechowski J., Kodeks wykroczeń. Komentarz. Orzecznictwo, Warszawa 1999
Zbrojewska M., [w:] Kodeks wykroczeń, red. T. Grzegorczyk, Warszawa 2013
Prof. dr hab. Katarzyna Banasik
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Przedawnienie karalności przewinień dyscyplinarnych nauczycieli akademickich
Przedmiotem artykułu jest przedawnienie karalności przewinień dyscyplinarnych nauczycieli akademickich. Nowa ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce wprowadziła wiele zmian w tej kwestii. Wprowadzone zmiany miały być w założeniu zmianami oczywiście na lepsze. Już na pierwszy rzut oka można mieć poważne wątpliwości, czy ustawodawcy udało się osiągnąć swój cel. Skłania to do bliższego przyjrzenia się aktualnemu uregulowaniu. Autorka, posługując się formalno-dogmatyczną metodą badawczą, dokonuje analizy językowo-logicznej przepisów obowiązującej ustawy. W efekcie analizy autorka proponuje gruntowne przekształcenie uregulowania przedawnienia karalności przewinień dyscyplinarnych nauczycieli akademickich i formułuje szereg postulatów de lege ferenda.
Słowa kluczowe: odpowiedzialność dyscyplinarna, przewinienia dyscyplinarne, nauczyciele akademiccy, przedawnienie karalności, Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce
Statute of limitations of punishability of disciplinary offenses of academic teachers
The subject of the article is the statute of limitations of punishability of disciplinary offenses of academic teachers. The new Act of 20 July 2018 - Law on Higher Education and Science introduced many changes in this matter. Of course, the introduced changes were supposed to be changes for the better. At first glance, one can have serious doubts about whether the legislator managed to achieve its goal. This prompts a closer look at the current regulation. Using a formal-dogmatic research method, the author makes a linguistic and logical analysis of the provisions of the applicable Act. As a result of the analysis, the author proposes a thorough transformation of the statute of limitations of punishability of disciplinary offenses of academic teachers and formulates some de lege ferenda postulates.
Keywords: disciplinary liability, disciplinary offenses, academic teachers, statute of limitations of punishability, Law on Higher Education and Science
Bibliografia
Banasik K., Kary dyscyplinarne dla nauczycieli akademickich, Prokuratura i Prawo 2019, nr 11–12
Banasik K., Przedawnienie w prawie karnym w systemie kontynentalnym i anglosaskim, Warszawa 2013
Giętkowski R., Odpowiedzialność dyscyplinarna w prawie polskim, Gdańsk 2013
Marszał K., Przedawnienie w prawie karnym, Warszawa 1972
Paśnik J., Prawo dyscyplinarne w Polsce, Warszawa 2000
Peiper L., Komentarz do kodeksu karnego, Kraków 1933
Sieńczyło-Chlabicz J., Odpowiedzialność nauczycieli akademickich, doktorantów i studentów z tytułu popełnienia plagiatu, Transformacje Prawa Prywatnego 2010, nr 1
Wojciechowski P., [w:] Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Komentarz, red. J. Woźnicki, LEX 2019
Zieliński J.M., [w:] Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Komentarz, red. H. Izdebski, J.M. Zieliński, LEX 2019
Dr Marzena Fähnrich
Szczecin
Środki tymczasowe w prawie konkurencji Unii Europejskiej
Niniejszy artykuł zawiera analizę wybranych zagadnień dotyczących środków tymczasowych (ang. interim measures, interim relief) stosowanych przez Komisję Europejską (dalej: Komisja) w postępowaniach z zakresu prawa konkurencji Unii Europejskiej (dalej: UE). W pierwszej części opracowania przeanalizowane zostały podstawy prawne oraz przesłanki stosowania środków tymczasowych w prawie konkurencji UE. Z kolei druga część poświęcona została próbie wyjaśnienia, dlaczego od czasu wejścia w życie rozporządzenia 1/2003 Komisja tylko jeden raz skorzystała z przyznanych jej kompetencji w zakresie stosowania wspomnianego instrumentu. W tym celu konieczne okazało się zbadanie nie tylko dorobku doktryny, ale również dokonanie oceny praktyki decyzyjnej Komisji w zakresie środków tymczasowych przed wejściem w życie wspomnianego rozporządzenia. Znikome korzystanie przez Komisję ze środków tymczasowych w sprawach z zakresu prawa konkurencji wydaje się nieuzasadnione, w szczególności, że instrument ten może być skutecznym narzędziem stosowania prawa konkurencji w sprawach, w których nie zapadła jeszcze ostateczna decyzja kończąca postępowanie.
Słowa kluczowe: środki tymczasowe, prawo konkurencji UE, rozporządzenie 1/2003, Komisja Europejska, sprawa IMS Health, sprawa Broadcom
Interim Measures in European Union Competition Law
This article analyses a number of selected issues concerning interim measures applied by the European Commission (the 'Commission') in the European Union competition proceedings. The first part of the article seeks to analyse the legal basis of interim measures as well as the conditions for their application. The second part, in turn, is an attempt to explain why the Commission, since the coming into force of Regulation 1/2003, has taken advantage of its powers to apply interim measures only on one occasion. To this end not only is it necessary to examine the relevant literature on the subject, but also to assess the Commission’s experience in the application of interim measures before the entry into force of Regulation 1/2003. The actual failure of the Commission to apply interim measures seems unjustified, particularly given that they could constitute an effective tool of the application of competition law in cases where no final decision has yet been reached.
Keywords: interim measures, EU competition law, Regulation 1/2003, European Commission, IMS Health case, Broadcom case
Bibliografia
Art J.-I., Interim Relief in EU Competition Law: A Matter of Relevance, Italian Antitrust Review 2015, nr 1
Barbier de la Serre E., Lavedan M., Convergence and Trends in the Law and Practice of Interim Measures Ordered by Competition Authorities in Europe, Concurrences 2011, nr 2
Bernatt M., Sprawiedliwość proceduralna w postępowaniu przed organem ochrony konkurencji, Warszawa 2011
Blanc G., Giraud A., Interim Measures in France: A Really Enviable Model?, Concurrences 2018, nr 3
Derclaye E., Case comment: The IMS Health decision and the reconciliation of copyright and competition law, European Law Review 2004, nr 29
Frese M.J., Sanctions in the EU Competition Law: Principles and Practice, Oxford and Portland, Oregon 2014
Jones A., Sufrin B., EU Competition Law: Text, Cases, and Materials, Oxford 2016
Jurkowska-Gomułka A., Rekomendacje Europejskiej Sieci Konkurencji z grudnia 2013 r. – ku lepszej jakości europejskiej polityki konkurencji?, Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny 2014, nr 6
Kadar M., The use of interim measures and commitments in the European Commission’s Broadcom case, Journal of European Competition Law and Practice 2021, vol. 12
Kerse C., Khan N., EC Antitrust Procedure, London 2012
Kowalik-Bańczyk K., Prawo do obrony w unijnych postępowaniach antymonopolowych: W kierunku unifikacji standardów proceduralnych w Unii Europejskiej, Warszawa 2012
Lowe P., Maier-Rigaud F., Quo Vadis Antitrust Remedies, Annual Procceding – FordhamCompetition Law Institute 2007, t. 34
Miąsik D., Stosunek prawa ochrony konkurencji do prawa własności intelektualnej, Warszawa 2012
Michalak A., Licencje przymusowe w prawie autorskim w świetle orzeczenia IMS Health, Monitor Prawniczy 2006, nr 3
Michałek M., Right to defence in EU competition law. The case of inspections, Warszawa 2015
Morris V., Interim Measures in EEC CompetitionCases, Berkeley Journal of International Law 1985, t. 3, nr 1
Piszcz A., [w:] Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Komentarz, red. T. Skoczny, Warszawa 2014
Rab S., Monnoyeur D., Sukhtankar A., Commitments in EU Competition Cases: Article 9 of Regulation 1/2003, Its Application and the Challenges Ahead, Journal of European Competition Law and Practice 2010, nr 1
Radziun M., Decyzje zobowiązujące Komisji Europejskiej w świetle prawa konkurencji Unii Europejskiej, Warszawa 2019
Ruiz Feases A., Sharpening the European Commission’s tools: interim measures, European Competition Journal 2020
Sage E.D., Increasing Use of „Negotiated” Instruments of European Competition Law Enforcement towards Foreign Companies, Yearbook of Antitrust Regulatory Studies2014, nr 7
Sauer R., Ortiz Blanco L., Jörgens K., Other Special Procedures, [w:] EU Competition Procedures, red. L. Ortiz Blanco, Oxford 2013
Schweitzer H., Commitment Decisions in the EU and in the Member States: Functions and Risks of a New Instrument of Competition Law Enforcement within a Federal Enforcement Regime, e-Competitions Bulletin (Special Issue on Commitment Decisions) 2012
Skoczny T., Negocjacyjne stosowanie prawa ochrony konkurencji – rzeczywistość, istota, problemy, [w]: Prawo konkurencji 25 lat, red. T. Skoczny, Warszawa 2016
Szydło M., Prawo konkurencji a regulacja sektorowa, Warszawa 2010
Van Bael I., Due Process in EU Competition Proceedings, Hague–London–New York 2011
Whish R., Bailey D., Competition Law, Oxford 2015
Mgr Wojciech Lewandowski
Instytut Nauk Prawnych PAN
Modyfikacja „naczelnej zasady” europejskiego modelu sportu i „konstytucyjny krok” w kierunku bezpośredniego skutku przepisów o swobodnym przepływie obywateli UE w relacjach horyzontalnych w najnowszym orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości
Od samego zarania „orzecznictwa sportowego” w połowie lat 70. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej konsekwentnie wskazywał, że sport pozostaje domeną podlegającą przepisom prawa unijnego, o ile stanowi działalność ekonomiczną w rozumieniu Traktatów, za wyjątkiem reguł o wyłącznie sportowym charakterze. W ten sposób ukształtowane zostały koncepcje wyjątku sportowego i ogólne zasady podlegania działalności sportowej pod zakres stosowania prawa UE, które podlegały modyfikacjom przez Trybunał, ale w swoich głównych założeniach pozostawały niezmienne przez dziesięciolecia, wyznaczając prawny i organizacyjny kształt europejskiego modelu sportu. Orzecznictwo w sprawach sportowych służyło równolegle Trybunałowi do formułowania generalnych wypowiedzi dotyczących stosowania unijnych reguł wobec działań prywatnych podmiotów w stosunkach horyzontalnych. Tym samym Trybunał wyznaczając zasady podlegania sportu pod zakres prawa UE wydatnie przyczyniał się do poszerzania zakresu jego stosowania na relacje między prywatnymi podmiotami. Ta tendencja i dwutorowość podejścia została utrzymana przez Trybunał w ostatnim chronologicznie wyroku „sportowym” z 13 czerwca 2019 r. w sprawie C-22/18 TopFit i Biffi. Jednocześnie sprawa ta stanowi istotną reorientację podejścia Trybunału, gdyż na skutek rozszerzenia uprawnień jednostek związanych z obywatelstwem UE w relacjach horyzontalnych na trwałe zmienia europejski model sportu w odniesieniu do sportu rekreacyjnego i amatorskiego.
Słowa kluczowe: europejski model sportu, obywatelstwo UE, bezpośredni horyzontalny skutek, swoboda przemieszczania się, zakaz dyskryminacji ze względu na przynależność państwową, prawo do integracji w społeczeństwie państwa przyjmującego
Modification of the 'Guiding Principle' of the European Sports Model and 'Constitutional Step' Towards Direct Effect of Provisions on Free Movement of EU Citizens in Horizontal Relations in Recent Case Law of the Court of Justice
Since the very beginning of 'sporting case law' in the mid-1970s, the Court of Justice of the European Union has consistently pointed out that sport remains a domain governed by Union law in so far as it constitutes an economic activity within the meaning of the Treaties, except for rules of a purely sporting nature. This has shaped the concepts of the sporting exception and the general principles of inclusion of sporting activities in the scope of application of EU law, which have been modified by the Court, but which have remained unchanged for decades as to their main assumptions, setting the legal and organizational shape of the European sports model. At the same time, case law in sporting matters has been used by the Court to express general statements on the application of EU rules to the activities of private bodies in horizontal relations. Thus, by setting out the principles for the inclusion of sport in the scope of EU law, the Court made a significant contribution to extending the scope of application of EU law to relations between private entities. This trend and the twin-track approach was maintained by the Court in the last chronologically 'sporting' judgment of 13 June 2019 in case C-22/18 TopFit and Biffi. At the same time, this case represents an important reorientation of the Court's approach, as it permanently changes the European sports model with respect to recreational and amateur sport, as a result of extension of the rights of individuals related to EU citizenship in horizontal relations.
Keywords: European sports model, EU citizenship, direct horizontal effectiveness, right to move and reside, prohibition of discrimination on grounds of nationality, right to integrate with the society of Member State of residence
Bibliografia
Agafonova R., International Skating Union versus European Commission: Is the European sports model under threat?, The International Sports Law Journal 2019, nr 19
Cieśliński A., Aktywność sportowa w świetle gwarancji swobód rynku wewnętrznego Unii Europejskiej – próba ujęcia systemowego, [w:] Sport w prawie europejskim, współczesne wyzwania dla teorii i praktyki, red. D. Kornobis-Romanowska, Warszawa 2014
Cieśliński A., Sport na rynku wewnętrznym, [w:] System Prawa Unii Europejskiej, t. 7, Prawo rynku wewnętrznego, red. D. Kornobis-Romanowska, Warszawa 2020
Colombi Ciacchi A., Egenberger and Comparative Law: A Victory of the Direct Horizontal Effect of Fundamental Rights, European Journal of Comparative Law and Governance 2018, nr 5
Colombi Ciacchi A., The Direct Horizontal Effect of Fundamental Rights, European Constitutional Law Review 2019, nr 15
Colucci M., Sport in the EU Treaty: In the Name of Specificity and Autonomy, [w:] The future of sports law in the European Union. Beyond the EU reform treaty and the white paper, red., R. Blanpain, M. Colucci, F. Hendrickx, Hague 2008
Derlén M., Lindholm J., Bosman: A Legacy Beyond Sports, [w:] The Legacy of Bosman, red. A. Duval, B. Van Rompuy, Hague 2016
Domańska M., Przestrzeganie etyki opartej na religii lub przekonaniach jako przesłanka uzasadniająca odmienne traktowanie pracowników. Glosa do wyroku TS z dnia 11 września 2018 r., C-68/17, Europejski Przegląd Sądowy 2019, nr 4
Frąckowiak-Adamska A., O istocie praw wynikających z obywatelstwa Unii, Europejski Przegląd Sądowy 2012, nr 10
Frąckowiak-Adamska A., Prawo swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium państw członkowskich wynikające z obywatelstwa Unii Europejskiej, [w:] Kamienie milowe orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej: obywatelstwo unijne, zamówienia publiczne, ochrona środowiska, pomoc państwa, fundusze unijne, prawo autorskie, red. S. Biernat, Warszawa 2019
Gardiner S., Welch R., Bosman – There and Back Again: The Legitimacy of Playing Quotas under European Union Sports Policy, European Law Journal 2011, vol. 17, nr 6
Geeraert A., The role of the EU in better governance in international sports organisations, [w:] Action for Good Governance in International Sports Organisations, red. J. Alm, Kopenhaga 2013
Grzeszczak R., Dwie narracje o obywatelstwie unijnym – obywatel rynku i obywatel Unii Europejskiej, [w:], Współczesne koncepcje ochrony wolności i praw podstawowych, red. A. Bator, M. Jabłoński, M. Maciejewski, K. Wójtowicz, Wrocław 2013
Grzeszczak R., W(y)łączenie społeczne w sporcie, [w:] Sport w prawie europejskim, współczesne wyzwania dla teorii i praktyki, red. D. Kornobis-Romanowska, Warszawa 2014
Hernández P.V., The European Commission’s White Paper on Sport, [w:] The future of sports law in the European Union. Beyond the EU reform treaty and the white paper, red. R. Blanpain, M. Colucci, F. Hendrickx, Hague 2008
Hill J., The European Commission’s White Paper on Sport: a step backwards for specificity?, International Journal of Sport Policy and Politics 2009, vol. 1, nr 3
Kienapfel P., Stein A., The application of Articles 81 and 82 EC in the sport sector, Competition Policy Newsletter 2007, nr 3
Kolasiński M.K., International Skating Union’s Eligibility Rules: Participation in Unauthorised Events as a Reason for Excluding Athletes from Sports Competitions by Leading Sport Federations, European Competition and Regulatory Law Review 2019, vol. 3
Kopczyk R., Zakaz dyskryminacji w sporcie w prawie Unii Europejskiej, Warszawa 2013
Kornbeck J., Die Urteile „Biffi" und „UB" des EuGH und der Bumerang-Effekt der „besonderen Merkmale" des Sports, Europäische Zeitschrift für Wirtschaftsrecht 2020, vol. 31
Kornbeck J., Specificity, Monopoly and Solidarity in the European Commission’s ISU (International Skating Union) Decision: Anything New Under the Sun?, Journal of European Competition Law & Practice 2019, vol. 10, nr 2
Kornobis-Romanowska D., Szczególny charakter sportu w prawie Unii Europejskiej, [w:] Sport w prawie europejskim, współczesne wyzwania dla teorii i praktyki, red. D. Kornobis-Romanowska, Warszawa 2014
Krześniak E., Kluby i organizacje sportowe w prawie polskim na tle rozwiązań zagranicznych, Warszawa 2017
Kułak M., Skutek bezpośredni zasady niedyskryminacji w relacjach horyzontalnych. Glosa do wyroku TS z dnia 22 stycznia 2019 r., C-193/17, Europejski Przegląd Sądowy 2019, nr 6
Lewandowski W., Od piramidy do kolumnady – decyzja Komisji Europejskiej w sprawie Międzynarodowej Unii Łyżwiarskiej jako punkt zwrotny w rozwoju europejskiego modelu sportu, Europejski Przegląd Sądowy 2018, nr 11
Lewandowski W., The Implications of the Recent Jurisprudence of the Court of Justice of the European Union for the Protection of the Fundamental Rights of Athletes and the Regulatory Autonomy of Sporting Federations, Tilburg Law Review 2020, t. 25
Lindholm J., Parrish R., Horizontal direct effect of Union citizenship and the evolving sporting exception: TopFit and Biffi, Common Market Law Review 2020, t. 57
Lourenço L., Religion, discrimination and the EU general principles gospel: Egenberger, Common Market Law Review 2019, t. 53
Meier H.E., Emergence, Dynamics and Impact of European Sport Policy – Perspectives from Political Science, [w:] EU, Sport, Law and Policy: Regulation, Re-Regulation and Representation, red. S. Gardiner, R. Parrish, R. Siekmann, Hague 2009
Meier H.E., Garcia B., Konjer M., Jetzke M., The short life of the European Super League: a case study on institutional tensions in sport industries, Managing Sport and Leisure 2022
Meier H.E., García B., Protecting Private Transnational Authority Against Public Intervention: Fifa’s Power Over National Governments, Public Administration 2015, vol. 93, nr 4
Mrkonjic M., Geeraert A., Sports organisations, autonomy and good governance, [w:] Action for Good Governance in International Sports Organisations, red. J. Alm, Kopenhaga 2013
Nafziger J., A Comparision of the European and North American Models of Sports Organisation, [w:] EU, Sport, Law and Policy: Regulation, Re-Regulation and Representation, red. S. Gardiner, R. Parrish, R. Siekmann, Hague 2009
Parrish R., Lex Sportiva and EU Sports Law, European Law Review 2012, vol. 37
Parrish R., Miettinen S., The Sporting Exception in European Union Law, Hague 2008
Parrish R., Sources and origins of EU sports policy, [w:] Research Handbook on EU Sports Law and Policy, red. J. Anderson, R. Parrish, B. Garcia, Cheltenham Kopenhaga–Northampton 2018
Parrish R., Sports law and policy in the European Union, Manchester 2003
Pijetlovic K., EU Sports Law and Breakaway Leagues in Football, Hague 2015
Pijetlovic K., Fundamental Rights of Athletes in the EU Post-Lisbon, [w:] Protecting Human Rights in the EU, Controversies and Challenges of the Charter of Fundamental Rights, red. T. Kerikmae, Heidelberg 2014
Rischka-Słowik B., Konstytucja sportu w Unii Europejskiej, Warszawa 2014
Rompuy B. van, The Role of EU Competition Law in Tackling Abuse of Regulatory Power by Sports Associations, Maastricht Journal of European and Comparative Law 2015, vol. 22, nr 2
Siekmann R., The specificity of sport: sporting exceptions in EU Law, Zbornik radova Pravnog fakulteta u Split 2012, nr 4
Siwek-Ślusarek A., [w:] Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – komentarz, t. II, red. A. Wróbel, Warszawa 2012
Szyszczak E., Application of EU competition rules to sport, [w:] Research Handbook on EU Sports Law and Policy, red. J. Anderson, R. Parrish, B. Garcia, Cheltenham–Northampton 2018
Szyszczak E., Competition and Sport: No Longer So Special?, Journal of European Competition Law & Practice 2018, vol. 9
Szyszczak E., Is Sport Special?, [w:] The Regulation of Sport in the European Union, red. B. Bogusz, A. Cygan, E. Szyszczak, Cheltenham–Northampton 2007
Vermeersch A., Specificity of sport, [w:] Research Handbook on EU Sports Law and Policy, red. J. Anderson, R. Parrish, B. Garcia, Cheltenham–Northampton 2018
Weatherill S., EU Sports Law: The Effect of the Lisbon Treaty, [w:] European Sports Law, red. S. Weatherill, Hague 2014
Weatherill S., Fairness, Openness and the Specific Nature of Sport: Does The Lisbon Treaty Change EU Sports Law?, [w:] Lex Sportiva, What is Sport Law?, red. R. Siekmann, J. Soek, Hague 2012
Weatherill S., Principle and Practice in EU Sports Law, Oxford 2017
Weatherill S., Sources and origins of EU sports law, [w:] Research Handbook on EU Sports Law and Policy, red. J. Anderson, R. Parrish, B. Garcia, Cheltenham–Northampton 2018
Weatherill S., The Influence of EU Law on Sports Governance, [w:], European Sports Law, red. S. Weatherill, Hague 2014
Weatherill S., The White Paper on Sport as an Exercise in “Better Regulation”, [w:] EU, Sport, Law and Policy: Regulation, Re-Regulation and Representation, red. S. Gardiner, R. Parrish, R. Siekmann, Hague 2009
Wróbel A., Konstrukcja prawna zakazu dyskryminacji oraz prawa do niedyskryminacyjnego traktowania, [w:] System Prawa Unii Europejskiej. Prawo antydyskryminacyjne, red. J. Maliszewska-Nienartowicz, Warszawa 2020
Zylberstein J., The specificity of sport: a concept under threat, [w:] The future of sports law in the European Union. Beyond the EU reform treaty and the white paper, red. R. Blanpain, M. Colucci, F. Hendrickx, Hague 2008
Dr Marcin Czechowski
Akademia Pomorska w Słupsku
Prawne aspekty przeciwdziałania dyskryminacji i mobbingowi w służbach mundurowych
Spośród pragmatyk służbowych jedynie ustawa z 9.04.2010 r. o Służbie Więziennej i ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej zawierają regulacje dotyczących zapobiegania zjawiskom dyskryminacji czy mobbingu. Żaden z przepisów spoza tych dwóch pragmatyk nie odsyła do uregulowań kodeksu pracy ustanawiających ochronę pracowników przed dyskryminacją (art. 183a-183e) i mobbingiem (art. 943). Istota mobbingu jako wykroczenia przeciw prawu (delikt) zawsze polega na naruszaniu dóbr osobistych (takich jak godność, dobre imię, zdrowie). Funkcjonariusze i żołnierze mogą więc skorzystać z cywilnoprawnych roszczeń służących ochronie tych dóbr (art. 24 § 1 i 2 k.c.). Od 1 stycznia 2011 r. o zakazie dyskryminacji w odniesieniu do zatrudnienia niepracowniczego stanowi się w ustawie z 3.12.2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania, nazywanej „ustawą równościową” bądź też „ustawą wdrożeniową”. Działania dyskryminacyjne i mobbingowe mogą w pewnych przypadkach zostać zakwalifikowane również jako przestępstwo uporczywego nękania innej osoby (art. 190a k.k.) czy stosowania przemocy lub groźby bezprawnej (art. 191 k.k.) i stanowić podstawę do poniesienia odpowiedzialności karnej. Od 2013 r. służby mundurowe zaczęły wprowadzać wewnętrzne procedury antydyskryminacyjne i antymobbingowe.
Słowa kluczowe: służby mundurowe, funkcjonariusze, żołnierze zawodowi, dyskryminacja, mobbing
Legal Aspects of Counteracting Discrimination and Mobbing in Uniformed Services
Discrimination and mobbing belong to the biggest psychosocial threats in workplaces. Because of official subordination of officers and soldiers, they are more at risk of unbecoming treatment by principals than workers. Officers and professional soldiers are engaged on the basis of official appointment, which has a different legal character than an employment contract. Their service relationship is not covered by the Labour Code. Only the Law of 9 April 2010 on the Prison Service contains regulations which provides for superiors’ duty to counteract mobbing. No provisions of other statutes which regulate service relations of officers and professional soldiers contain any reference to the Labour Code. The basis for protection from these threats is found in other legal acts, at national and international level. As for national legal acts, the principle of employment protection is enshrined in the Polish Constitution and, since 3 December 2011, the Act on Implementation of Certain UE Equal Treatment Regulations (the so-called Equality Act or Implementation Act) has been in force. Mobbing and discriminatory activities can in some cases be classified as offences (Articles 190a, 191 of the Polish Penal Code). In 2013, internal procedures started to be introduced in uniformed forces. Officers and professional soldiers can enforce their rights resulting from violations of the principle of equal treatment and mobbing in courts.
Keywords: uniformed services, officers, professional soldiers, discrimination, mobbing
Bibliografia
Baran K.W., O zakresie przedmiotowym nauki prawa pracy na tle niepracowniczych stosunków zatrudnienia, [w:] Współczesne problemy prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, red. L. Florek, Ł. Pisarczyk, Warszawa 2011
Buryś M., Mobbing w kontekście etyki zawodowej policjanta i jego odpowiedzialności dyscyplinarnej, [w:] Zasady etyki zawodowej w służbach mundurowych, red. P. Jóźwiak, K. Opaliński, Piła 2013
Czechowski M., Mariusz Wieczorek, Charakter prawny stosunków służbowych funkcjonariuszy służb mundurowych (recenzja), Studia Prawa Publicznego 2019, nr 1
Czechowski M., Prawny charakter zatrudnienia żołnierzy zawodowych, Toruń 2016
Czechowski M., Dualizm dróg sądowych w sprawach dotyczących zatrudnienia funkcjonariuszy służb umundurowanych, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2010, nr 1
Czechowski M., Dyferencjacja wewnątrz grupy stosunków służbowych – żołnierze zawodowi a funkcjoanriusze formacji umundurowanych i specjalnych, Wojskowy Przegląd Prawniczy 2016, nr 4
Gacek P., Stwierdzenie nieważności rozkazu personalnego o nawiązaniu, zmianie albo rozwiązaniu stosunku służbowego, PiP 2018, nr 8
Gamian-Wilk M., Mobbing w miejscu pracy, Warszawa 2018
Itrich-Drabarek J., Etyka zawodowa funkcjonariuszy służb państwowych, Warszawa 2019
Kędziora K., Śmiszek K. (red.), Ustawa o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania. Komentarz, Warszawa 2016
Kuczyński T., Zasada równego traktowania w zatrudnieniu niepracowniczym, [w:] Tendencje rozwojowe indywidualnego i zbiorowego prawa pracy. Księga jubileuszowa Profesora Grzegorza Goździewicza, red. M. Szabłowska-Juckiewicz, B. Rutkowska, A. Napiórkowska, Toruń 2017
Kuczyński T., Obowiązek równego traktowania i przeciwdziałania mobbingowi w niepracowniczym stosunku służbowym, Praca i Zabezpieczenie Społeczne 2017, nr 10
Kuczyński T., Pojęcie i przedmiot prawa stosunków służbowych. Geneza i kierunki rozwoju prawa stosunków służbowych w Polsce, [w:] T. Kuczyński, E. Mazurczak-Jasińska, J. Stelina, Stosunek służbowy, Warszawa 2011
Kuczyński T., Odesłania do prawa pracy i prawa cywilnego w niepracowniczych pragmatykach służbowych, Przegląd Sądowy 2007, nr 10
Lewandowska L., Nawrocki M., Skutki mobbingu i dyskryminacji – dla pracowników, pracodawców, społeczeństwa, Monitor Prawa Pracy 2010, nr 10
Liwo M., Służby mundurowe jako kategoria języka prawniczego, Przegląd Prawa Publicznego 2015, nr 2
Liwo M., Status służb mundurowych i funkcjonariuszy w nich zatrudnionych, Warszawa 2013
Liwo M., Nabór do służb mundurowych, [w:] Nabory i konkursy w służbie publicznej, red. S. Płażek, Warszawa 2017
Oklejak T., Przeciwdziałanie mobbingowi i dyskryminacji w służbach mundurowych. Analiza i zalecenia, red. S. Spurek, Warszawa 2018
Paroń Ł., Procedury przeciwdziałania mobbingowi i dyskryminacji w miejscu pracy, Wrocław 2019
Szustakiewicz P., Stosunki służbowe funkcjonariuszy służb mundurowych i żołnierzy zawodowych jako sprawa administracyjna, Warszawa 2012
Szustakiewicz P., Marian Liwo, Status służb mundurowych i funkcjonariuszy w nich zatrudnionych (recenzja), Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego 2013, nr 2
Świątkowski A.M., Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2010
Trejnis Z., Siły zbrojne w państwie demokratycznym i autorytarnym, Warszawa 1997
Wieczorek M., Charakter prawny stosunków służbowych funkcjonariuszy służb mundurowych, Toruń 2017
Woźniak Z., W stronę zdrowia społeczności – socjologiczny kontekst nowej polityki zdrowotnej, Ruch Prawniczy, Socjologiczny i Ekonomiczny 2004, nr 1
Wujczyk M., Zakaz dyskryminacji w prawie pracy. Rozważania porównawcze de lege lata i de lege ferenda na gruncie polskich i brytyjskich przepisów antydyskryminacyjnych, Warszawa 2016
Prof. dr hab. Iwona Sierocka
Uniwersytet w Białymstoku
Uprawnienia nauczycieli akademickich w wieku emerytalnym w konstytucji dla nauki
Przedmiotem rozważań są kwestie dotyczące uprawnień nauczycieli akademickich w wieku emerytalnym. W świetle ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce z 2018 r. , przesłanka wieku przesądza o możliwości pełnienia w szkole wyższej i poza nią określonych funkcji. Chodzi tu w szczególności o funkcję rektora oraz członka senatu. Wiek decyduje także o prawie do urlopu dla poratowania zdrowia. W ustawie z 2005 r. w odniesieniu do nauczycieli akademickich zatrudnionych na podstawie mianowania przewidywano wygaśniecie stosunku pracy z końcem roku akademickiego, w którym nauczyciel kończył: profesor 70 lat, natomiast inne osoby 67 lat. W obowiązujących regulacjach przewiduje się zatrudnieni na podstawie umowy o prace. Jednocześnie w ustawie zastrzega się, że pracownicy na stanowiskach dydaktycznych, badawczych oraz badawczo-dydaktycznych zatrudnieni uprzednio na podstawie mianowania zachowują dotychczasowy status prawny. W artykule analizie poddano sytuację prawną tych osób po 30.09.2020 r.
Słowa kluczowe: nauczyciel akademicki, wiek emerytalny, rektor, urlop dla poratowania zdrowia
The Rights of University Teachers Who Attained Retirement Age, According to the Constitution for Science
The subject of the discussion are issues relating to the rights of university teachers who have attained retirement age. In the light of the 2018 Higher Education and Science Act, the condition of age determines the possibilities of the performing specific functions at the university and outside of it. This is in particular the function of the rector or a member of the senate. The age determines also the right to health leave. In the statute adopted in 2005, for academic staff employed on the basis of appointment, employment was expected to terminate at the end of the academic year in which the academic teacher attained: 70 years in case of professors, and 67 years for other persons. The applicable regulations provide for employment under an employment contract. At the same time, the statute stipulates that employees in teaching positions, research positions and research-and-teaching positions, previously employed on the basis of appointment, retain their current legal status. In the article the author analyses the legal situations of those persons after 30 September 2020.
Keywords: academic teacher, retirement age, rector, health leave
Bibliografia
Adamczyk S., Surdykowska B., Wyzwania demograficzne a efekty wykorzystania potencjału pracowników starszych, Monitor Prawa Pracy 2012, nr 4
Bocheńska A., [w:] Akademickie prawo zatrudnienia, red. K.W. Baran, Warszawa 2020
Góral Z., Wiek jako kryterium dyferencjacji pozycji prawnej na rynku pracy, [w:] Stosunki zatrudnienia w dwudziestoleciu społecznej gospodarki rynkowej. Księga pamiątkowa z okazji jubileusz 40-lecia pracy naukowej Profesor Barbary Wagner, red. A. Sobczyk, Warszawa 2010
Hajn Z., Dopuszczalność wypowiedzenia stosunku pracy ze względu na osiągnięcie wieku emerytalnego lub nabycie prawa do emerytury, [w:] Z zagadnień współczesnego prawa pracy. Księga jubileuszowa Profesora Henryka Lewandowskiego, red. Z. Góral, Warszawa 2009
Hajn Z., Status prawny ludzi starszych w prawie pracy, [w:] Położenie klasy robotniczej w Polsce, t. 6, Warunki życia i problemy ludzi starszych, red. P. Wójcik, Warszawa 1986
Mikołajczyk B., Wiek emerytalny w sprawach przed Trybunałem Sprawiedliwości, Problemy Współczesnego Prawa Międzynarodowego, Europejskiego i Porównawczego 2012, vol. X
Sierocka I., Wiek jako przesłanka nabycia prawa do emerytury nauczyciela akademickiego, [w:] Zatrudnienie nauczycieli akademickich, red. W. Sanetra, Warszawa 2015
Surdykowska B., Porozumienie europejskich partnerów społecznych dotyczące aktywnego starzenia się a polskie uwarunkowania, Monitor Prawa Pracy 2017, nr 12
Dr Agnieszka Kania
Uniwersytet Zielonogórski
Odpowiedzialność odszkodowawcza członków składu orzekającego uczelnianych komisji dyscyplinarnych za naruszenie przepisów o postępowaniu dyscyplinarnym (wybrane zagadnienia)
Celem niniejszego artykułu jest zwrócenie uwagi na wybrane zagadnienia związane z odpowiedzialnością odszkodowawczą członków uczelnianych komisji dyscyplinarnych. Koncentrując uwagę na problematyce odpowiedzialności deliktowej za szkodę wyrządzoną przez naruszenie przepisów o postępowaniu dyscyplinarnym, w sposób krytyczny odniesiono się do obowiązującej regulacji art. 304 ustawy z 20.7.2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (tj. z 9.12.2019 r., Dz.U. z 2020 r. poz. 85 ze zm.), która przewiduje jedynie fakultatywnie objęcie członków uczelnianych komisji dyscyplinarnych ubezpieczeniem od odpowiedzialności cywilnej. Powyższe unormowanie nie wydaje się bowiem satysfakcjonującym rozwiązaniem zwłaszcza ze względu na to, iż w skład komisji dyscyplinarnych wchodzą przedstawiciele różnych specjalności, najczęściej nieposiadjący wymaganej wiedzy prawniczej.
Słowa kluczowe: odpowiedzialność dyscyplinarna, odpowiedzialność odszkodowawcza, szkoda za naruszenie przepisów o postępowaniu dyscyplinarnym
Liability for Damages Borne by Members of University Disciplinary Committees in Cases of Infringements of Provisions on Disciplinary Procedure. Selected Issues
The purpose of this article is to highlight selected issues related to the liability for damages, which is borne by members of university disciplinary committees. Focusing on the issue of tort liability for damage caused by infringements of provisions on disciplinary proceedings, a critical assessment is given of the current regulation of Article 304 of the Act of 20 July 2018 - Law on Higher Education and Science (consolidated text of 9 December 2019, Polish Journal of Laws of 2020, item 85, as amended), which only provides for optional coverage of members of university disciplinary committees with civil liability insurance. The above regulation does not seem to be a satisfactory solution, especially considering that disciplinary committees are composed of representatives of various specializations, most often lacking the required legal knowledge.
Keywords: disciplinary liability, liability for damages, damages for infringement of provisions on disciplinary liability
Bibliografia
Bagińska E., Odpowiedzialność odszkodowawcza za wykonywanie władzy publicznej, Warszawa 2006
Dudka K., Stosowanie przepisów kodeksu postępowania karnego w postępowaniach dyscyplinarnych uregulowanych w prawie o adwokaturze oraz ustawie o radcach prawnych, Prawo w Działaniu 2014, t. 18
Dyka I., Zasady przyznawania i ustalania wysokości zadośćuczynienia pieniężnego w razie naruszenia dobra osobistego, Kwartalnik Prawa Prywatnego 2001, nr 3
Kuźmicka-Sulikowska J., Funkcje cywilnej odpowiedzialności odszkodowawczej, Przegląd Sądowy 2008, nr 9
Lackoroński B., [w:] Komentarze Prawa Prywatnego, t. IIIA, Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania. Część ogólna, red. K. Osajda, Warszawa 2017
Liszewska A., Robaczyński W., Prawnokarny obowiązek naprawiania szkody, [w:] Aktualne problemy prawa karnego, kryminologii i penitencjarystyki. Księga ofiarowana Profesorowi Stefanowi Lelentalowi w 45. roku pracy naukowej i dydaktycznej, red. K. Indecki, Łódź 2004
Machnikowski P., Śmieja A., [w:] System Prawa Prywatnego, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2018
Nizioł K., Odpowiedzialność odszkodowawcza członków organów dyscyplinarnych jako przesłanka objęcia ich obowiązkowym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej. Uwagi na tle projektu ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, Studia Prawa Publicznego 2018, nr 2
Pałka A., Bezprawność a niezgodność z prawem na tle „kodeksowej” odpowiedzialności odszkodowawczej władzy publicznej, Państwo i Społeczeństwo 2015, nr 1
Pałka K., O represyjnej (penalnej) funkcji zadośćuczynienia, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej 2009, nr 4
Sobolewski P., [w:] Komentarze Prawa Prywatnego, t. IIIA, Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania. Część ogólna, red. K. Osajda, Warszawa 2017
Szpunar A., O funkcjach odpowiedzialności cywilnej, Zeszyty Naukowe UJ. Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej 1974, nr 1
Szpunar A., Zadośćuczynienie za szkodę niemajątkową, Bydgoszcz 1999
Warkałło W., Trzy znaczenia terminu „czyn niedozwolony”, Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 1959, nr 5
Zelek M., [w:] Kodeks cywilny, t. II, Komentarz do art. 353–626, red. M. Gutowski, Warszawa 2022
Prof. dr hab. Anna Golonka
Uniwersytet Rzeszowski
Stopień ograniczenia poczytalności sprawcy. Glosa do wyroku SA we Wrocławiu z 14.02.2019 r., II AKa 408/18
Niniejsza glosa odnosi się do wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 14 lutego 2019 r. (II AKa 408/18) i postawionej w nim tezy, z której wynika, że poczytalność w znacznym stopniu ograniczona musi być zestawiona ze stopniem społecznej szkodliwości czynu. Na tej podstawie wyprowadzono jednak wniosek o tym, że obydwie te okoliczności mają wpływ nie tylko na wymiar kary, co zasługiwałoby w pełni na akceptację, ale także uzasadniają ocenę stopnia zawinienia sprawcy czynu. Takie stanowisko prowokuje natomiast do podjęcia stosownej polemiki. Jej uzasadnieniem są relacje, w jakich, w kontekście glosowanej sentencji, miałyby pozostawać poczytalność zmniejszona sprawcy i społeczna szkodliwość czynu. Tłem wymagania dotyczącego ich „zestawienia”, podniesionego w tezie do powołanego wyroku, pozostaje przy tym kwestia znaczenia znamion podmiotowych dla przypisania winy. Przedmiotowe opracowanie służy zaprezentowaniu tej problematyki.
Słowa kluczowe: poczytalność ograniczona, wina, społeczna szkodliwość czynu
Commentary on Judgment of the Court of Appeal in Wroclaw of 14 February 2019, II AKa 408/18
This commentary refers to the judgment of the Court of Appeal in Wroclaw of 14 February 2019 (II AKa 408/18) and the thesis put forward in it, which claims that severely diminished capacity must be juxtaposed with the degree of social harmfulness of the prohibited act. On this basis, however, the court drew a conclusion that both of these circumstances had an impact not only on the penalty, which would fully deserve approval, but also that they justified the assessment of the degree of guilt of the perpetrator. This position calls for a relevant polemic. The polemic is justified by the particular relations between the perpetrator's diminished capacity and the social harmfulness of the act, bearing in mind the context of the commented judgment. The background for the requirement concerning their 'juxtaposition', raised in the thesis put forward in the judgment cited above, is the question of the significance of mens rea elements for the attribution of guilt. This study presents the aforementioned issues.
Keywords: diminished capacity, guilt, social harmfulness of a (prohibited) act
Bibliografia
Buchała K., Glosa do wyroku SN z 31 X 1967, III KR 107/67, PiP 1969, nr 3
Golonka A., Niepoczytalność i poczytalność ograniczona, Warszawa 2013
Kaczmarek T., Sporne problemy umyślności, [w:] Umyślność i jej formy. Pokłosie VII Bielańskiego Kolokwium Karnistycznego, red. J. Majewski, Toruń 2011
Kaczmarek T., Spory wokół charakteru odpowiedzialności, [w:] W kręgu teorii i praktyki prawa karnego. Księga poświęcona pamięci Profesora Andrzeja Wąska, red. L. Leszczyński, E. Skrętowicz, Z. Hołda, Lublin 2005
Kardas P., Majewski J., O dwóch znaczeniach winy w prawie karnym, PiP 1993, nr 10
Makarewicz J., Kodeks karny z komentarzem, Lwów 1938
Marek A., Ujęcie winy w prawie karnym jako problem kodyfikacyjny, [w:] W kręgu teorii i praktyki prawa karnego. Księga poświęcona pamięci Profesora Andrzeja Wąska, red. L. Leszczyński, E. Skrętowicz, Z. Hołda, Lublin 2005
Patryas W., Interpretacja karnistyczna. Studium metodologiczne, Poznań 1988
Przesławski T., Psychika, czyn, wina. Wpływ czynnika psychicznego na zachowanie człowieka i jego winę jako podstawę odpowiedzialności karnej, Warszawa 2008
Rodzynkiewicz M., Pojęcie winy w prawie karnym – próba analizy krytycznej na tle ujęcia relacyjnego, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 1992, nr 3
Świtka J., Psychologiczna analiza winy w polskim prawie karnym. Studium psychologiczno- kryminalne, Rzeszów 1977
Tyszkiewicz L., Problem istoty winy w projekcie kodeksu karnego z 1994 r. Uwagi krytyczne i wnioski de lege ferenda (dyskusja nad reformą prawa karnego), PiP 1995, nr 3
Uszkiewiczowa L., [w:] Encyklopedyczny słownik psychiatrii, red. L. Korzeniowski, S. Pużyński, Warszawa 1986
Wolter W., Nauka o przestępstwie. Analiza prawnicza na podstawie przepisów części ogólnej kodeksu karnego z 1969 r., Warszawa 1999
Wróbel W., Wina i zawinienie a strona podmiotowa czynu zabronionego, czyli o potrzebie posługiwania się w prawie karnym pojęciem winy umyślnej i winy nieumyślnej, [w:] Przestępstwo – kara – polityka kryminalna. Problemy tworzenia i funkcjonowania prawa. Księga jubileuszowa z okazji 70. rocznicy urodzin Profesora Tomasza Kaczmarka, red. J. Giezek, Kraków 2006
Zakrzewski P., Stopniowanie winy w prawie karnym, Warszawa 2016
Zientek J., Karygodność i wina jako przesłanki odpowiedzialności w nowym kodeksie karnym, Prokuratura i Prawo 1996, nr 6
