16. Reprezentacja osób prawnych a stosowanie przepisów o przedstawicielstwie. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 24 kwietnia 2018 r., V CSK 425/17
Paula Weronika Kapica – doktorant w Instytucie Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk
ORCID: 0000-0002-9451-0962
Autor podejmuje analizę orzeczenia Sądu Najwyższego dotyczącego możliwości stosowania przepisów dotyczących pełnomocnictwa do organów osób prawnych i sytuacji, w której dana osoba występuje jako reprezentant dwóch odrębnych spółek w tej samej czynności prawnej. Według Sądu Najwyższego w takiej sytuacji należy stosować przepisy ograniczające możliwość dokonywania czynności „z samym sobą” oraz przeprowadzić analizę dopuszczalnych wyjątków, a więc czy takie działanie zostało dopuszczone umową spółki lub ze względu na treść czynności prawnej wyłączona jest możliwość naruszenia interesów mocodawcy. Zdaniem autora omawiane orzeczenie jest odejściem od przyjętej linii orzeczniczej oraz poglądów doktryny i wprowadza pewien stopień niepewności dla dalszego funkcjonowania spółek kapitałowych w ramach grup spółek oraz może wymagać podjęcia radykalnych zmian w organizacji wewnętrznej takich spółek i grup.
Słowa kluczowe: pełnomocnik, czynności „z samym sobą”, organ osoby prawnej, art. 108 Kodeksu cywilnego
Representation of Legal Persons and Applying the Provisions on Representation. Commentary on Judgment of the Supreme Court – Civil Chamber of 24 April 2018, V CSK 425/17
Paula Weronika Kapica – PhD student at the Institute of Law Studies, Polish Academy of Sciences
ORCID: 0000-0002-9451-0962
The author analyses the Supreme Court's decision concerning the possibility of applying the provisions on powers of attorney to the governing bodies of legal persons and a situation in which a given person acts as a representative of two separate companies in the same legal transaction. According to the Supreme Court, in such a situation regulations limiting the possibility of self-dealing should be applied and an analysis of permissible exceptions should be carried out, i.e. whether a given transaction was permitted under the articles of association or whether, due to the contents of the legal transaction, the possibility of detriment to the principal's interests is excluded. In the author’s opinion, the discussed judgment is a departure from the adopted line of case law and views expressed by legal scholars and introduces a degree of uncertainty for the future functioning of companies within groups of companies and may require radical changes in the internal organization of such companies and groups.
Keywords: attorney-in-fact, self-dealing, governing body of a legal person, Article 108 of the Civil Code
Bibliografia / References
Balwicka-Szczyrba M. [w:] M. Glicz, A. Sylwestrzak, M. Balwicka-Szczyrba, Komentarz do niektórych przepisów ustawy – Kodeks cywilny [w:] Pełnomocnictwo. Komentarz, Warszawa 2020.
Kwaśnicki Radosław L., Zakaz czynności „z samym sobą” (art. 108 KC) i konsekwencje jego złamania na wybranych płaszczyznach prawa spółek kapitałowych, „Monitor Prawniczy” 2006/10.
Moskwa L., Moskwa P. [w:] Kodeks cywilny. Tom I. Komentarz do art. 1–352> , red. M. Gutowski, Warszawa 2018.
Nazaruk P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. J. Ciszewski, Warszawa 2019.
Pazdan M. [w:] Kodeks cywilny. T. I. Komentarz. Art. 1–44910 , red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2020.
Pinior P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna (art. 1-25), red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2018.
Sobolewski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, Warszawa 2020.
Strugała R. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2019.
Uliasz R. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Załucki, Warszawa 2020.
Węgrzynowski Ł., Dopuszczalność stosowania art. 108 k.c. w drodze analogii do działania członków organów osób prawnych, LEX/el. 2015.
17. Granice prawa cytatu. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 9 sierpnia 2019 r., II CSK 7/18
Monika Gromotowicz – doktorant w Instytucie Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk; radca prawny
ORCID: 0000-0003-2441-776X
Cytat, czyli inkorporowanie fragmentów utworów lub całości drobnych utworów do osobiście stworzonego dzieła, jest ograniczeniem wyłącznego prawa autorskiego przysługującego danemu autorowi, na rzecz nieodpłatnego dozwolonego użytku publicznego, przy zachowaniu określonych ram dozwolonego wykorzystania cudzej twórczości. Korzystając z cudzej twórczości w ramach cytatu trzeba pamiętać, aby nie naruszało ono normalnego korzystania z tego utworu lub godziło w słuszne interesy jego twórcy. Jakie są zatem granice prawa cytatu? Czy proste włączenie cudzego utworu do własnego uzasadnia samo w sobie skorzystanie z cudzego utworu w ramach cytatu? Czy umożliwienie odbiorcy szybkiego dostępu do materiałów źródłowych poświęconych interesującej go tematyce jest wystarczającym uzasadnieniem wykorzystania cudzej twórczości w ramach cytatu?
Glosowany wyrok Sądu Najwyższego obejmuje analizę przytoczonych zagadnień i to nie tylko w oparciu o przepisy krajowe, lecz także ustawodawstwo i orzecznictwo unijne.
Słowa kluczowe: cytat, prawo cytatu, dozwolony użytek, przegląd prasowy, monitoring mediów
Limits of the Quotation Right. Commentary on Judgment of the Supreme Court – Civil Chamber of 9 August 2019, II CSK 7/18
Monika Gromotowicz – PhD student at the Institute of Law Studies, Polish Academy of Sciences; attorney at law
ORCID: 0000-0003-2441-776X
A quotation, i.e. incorporation of fragments of works or small works in full into one’s own work, is a limitation of the exclusive copyright of a given author, to promote gratuitous permitted public use, while maintaining a specific framework for permitted use of someone else’s work. When using someone else's work as a quotation, we must remember that it should not encroach upon the normal use of this work or the legitimate interests of its author. So what are the limits of the quotation right? Does a simple inclusion of someone else’s work in one’s own work justify in itself the possibility of using someone else’s work as a quotation? Does giving the recipient quick access to source materials on a subject of interest to him/her provide sufficient justification for using someone else’s work as a quotation?
The judgment of the Supreme Court of 9 August 2019, issued in case II CSK 7/18, contains an analysis of the above-mentioned issues, not only on the basis of national regulations, but also EU legislation and case law.
Keywords: quotation, quotation right, permitted use, press review, media monitoring
Bibliografia / References
Barta J., Markiewicz R., Czajkowska-Dąbrowska M., Ćwiąkalski Z., Felchner K., Traple E., Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz, red. J. Barta, R. Markiewicz, LEX 2011.
Barta J., Markiewicz R., Prawo autorskie i prawa pokrewne, Warszawa 2017.
Bukowski M., Flisak D., Okoń Z., Podrecki P., Raglewski J., Targosz T., Stanisławska-Kloc S., Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. D. Flisak, LEX 2014.
Laskowska E., Marcinkowska J., Preussner-Zamorska J., Prawo cytatu [w:] System Prawa Prywatnego, t. 13, Prawo autorskie, red. J. Barta, Warszawa 2017.
Wojnicka E., Cytat jako źródło naruszenia integralności utworu [w:] System Prawa Prywatnego, t. 13, Prawo autorskie, red. J. Barta, Warszawa 2017.
18. Zakres kontroli wywołanej skargą na wyrok kasatoryjny sądu odwoławczego przez pryzmat uchybień określonych art. 439 § 1 k.p.k. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 26 maja 2020 r., I KZP 14/19
dr hab. Jarosław Zagrodnik, profesor Uniwersytetu Śląskiego – radca prawny
ORCID: 0000-0003-0428-8067
Glosa jest poświęcona analizie stanowiska Sądu Najwyższego w kwestii zakresu kontroli skargowej wywołanej wniesieniem skargi na wyrok kasatoryjny sądu odwoławczego w aspekcie związanym z badaniem uchybień określonych w art. 439 § 1 Kodeksu postępowania karnego (k.p.k.), stanowiących bezwzględne przyczyny uchylenia orzeczenia. Zasadniczy problem w tej kwestii, jaki ujawnił się w glosowanej sprawie, dotyczył dopuszczalności przeprowadzenia kontroli skargowej z urzędu, poza granicami zaskarżenia i podniesionych zarzutów, w odniesieniu do zbadania prawidłowości postępowania przed sądem pierwszej instancji pod kątem uchybień wskazanych w przywołanym przepisie. Należy przychylić się do poglądu najwyższej instancji sądowej i odrzucić taką możliwość, biorąc pod uwagę przede wszystkim to, że ratio legis instytucji uregulowanej w rozdziale 55a k.p.k. jest kontrola prawomocnego wyroku sądu odwoławczego uchylającego zaskarżony wyrok i przekazującego sprawę do ponownego rozpoznania, mająca na celu zbadanie przesłanek jego wydania określonych w art. 437 § 2 k.p.k. Daje to asumpt do konstatacji, że przepis art. 439 § 1 k.p.k. znajduje w postępowaniu skargowym (rozdział 55a k.p.k.) zastosowanie poza granicami zaskarżenia i podniesionych zarzutów, w oparciu o odesłanie w art. 539f do art. 536 k.p.k., w odniesieniu do płaszczyzny postępowania odwoławczego, a więc może stanowić podstawę do badania z urzędu, pod kątem zaistnienia uchybień w nim wymienionych, jedynie postępowania przed sądem odwoławczym, który wydał wyrok kasatoryjny.
Słowa kluczowe: postępowanie karne, skarga na wyrok uchylający sądu odwoławczego, bezwzględne przyczyny odwoławcze w postępowaniu skargowym
Scope of Review Triggered by a Complaint Against an Appellate Court’s Annulling Judgment from the Point of View of Examining the Procedural Defects Described in Article 439(1) of the Criminal Procedure Code. Commentary on Judgment of the Supreme Court – Criminal Chamber of 26 May 2020, I KZP 14/19
dr hab. Jarosław Zagrodnik, professor of the University of Silesia in Katowice – attorney at law
ORCID: 0000-0003-0428-8067
The commentary analyses the Supreme Court’s standpoint on the issue of scope of appellate review triggered by a complaint against an appellate court’s judgment annulling the previous judgment and remanding the case in the aspect related to examination of the procedural defects described in Article 439(1) of the Criminal Procedure Code [CPC], which defects constitute absolute grounds for annulment of a judgment.
The fundamental problem in this area, which became manifest in the case at hand, concerns the possibility of ex officio examination, beyond the scope of the complaint and the objections raised in it, of the correctness of proceedings before the court of first instance in terms of the procedural defects mentioned in Article 439(1) CPC.
One should share the view of Poland’s highest court and reject this possibility, considering mainly that the reason for the mechanism regulated in Chapter 55a of the Code is review of a final judgment of the appellate court annulling the judgment appealed against and remanding the case for reexamination, which review aims at examining the grounds for the issue of the former judgment, as regulated in Article 437(2) CPC. On this basis one can conclude that Article 439(1) CPC applies in proceedings triggered by a complaint (Chapter 55a of the Code) outside the scope of the complaint and objections raised in it, based on the reference in Article 539f to the appropriate application of Article 536 CPC with respect to the appellate proceedings, so it can only constitute grounds for ex officio examination, in terms of the defects listed in it, only of the proceedings before the appellate court which issued the judgment annulling the judgment of the court of first instance.
Keywords: criminal procedure, complaint against an appellate court’s judgment that annuls judgment of the court of first instance, absolute grounds for appeal in proceedings triggered by a complaint
Bibliografia / References
Błachnio-Parzych A., Przepisy odsyłające systemowo, „Państwo i Prawo” 2003/1.
Morawski L., Wykładnia w orzecznictwie sądów. Komentarz, Toruń 2002.
Nowacki J., „Odpowiednie” stosowanie przepisów prawa [w:] Studia z teorii prawa, Kraków 2003.
Sakowicz A., Zakres kontroli dokonywanej przez Sąd Najwyższy przy rozpoznaniu skargi na wyrok kasatoryjny sądu odwoławczego, „Białostockie Studia Prawnicze” 2018/1.
Steinborn S., Skarga na wyrok kasatoryjny sądu odwoławczego na tle systemu środków zaskarżenia w polskim procesie karnym [w:] Verba volant, scripta manent. Proces karny, prawo karne skarbowe i prawo wykroczeń po zmianach z lat 2015–2016. Księga pamiątkowa poświęcona Profesor Monice Zbrojewskiej, Warszawa 2017.
Zagrodnik J., Instytucji skargi na wyrok sądu odwoławczego (rozdział 55a k.p.k.) – zarys problematyki [w:] Verba volant, scripta manent. Proces karny, prawo karne skarbowe i prawo wykroczeń po zmianach z lat 2015–2016. Księga pamiątkowa poświęcona Profesor Monice Zbrojewskiej, Warszawa 2017.
19. Odpowiedzialność karna rodzica za przestępstwo uprowadzenia lub zatrzymania małoletniego poniżej lat 15 a rozstrzygnięcia dotyczące władzy rodzicielskiej. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 5 września 2019 r., I KZP 7/19
dr Sylwia Durczak-Żochowska – sędzia Sądu Okręgowego w Bydgoszczy
ORCID: 0000-0002-4364-897X
Częściowo krytyczna glosa porusza kwestię odpowiedzialności karnej rodzica za uprowadzenie lub zatrzymanie małoletniego, uwzględniając przysługującą mu władzę rodzicielską. Z punktu widzenia art. 211 Kodeksu karnego sytuacja jest jednoznaczna w razie pozbawienia lub zawieszenia władzy rodzicielskiej, rodzic wówczas traci prawo do opieki i nadzoru nad dzieckiem. Z kolei w przypadku ograniczenia władzy rodzicielskiej istotne jest, w jaki sposób ją ograniczono. Nie każde ograniczenie władzy rodzicielskiej wiąże się bowiem z utratą bieżącej pieczy nad dzieckiem, w tym prawem swobodnego zmieniania miejsca pobytu dziecka czy limitowanym czasem zatrzymania go przy jednym z rodziców. W konsekwencji, nie w każdym przypadku ograniczenia władzy rodzicielskiej rodzic będzie mógł odpowiadać z art. 211 Kodeksu karnego. Rozważania obejmują także zagadnienie odpowiedzialności karnej rodzica za uprowadzenie lub zatrzymanie małoletniego w razie wydania zarządzeń tymczasowych.
Słowa kluczowe: prawo karne, rozstrzygnięcia dotyczące władzy rodzicielskiej a uprowadzenie lub zatrzymanie małoletniego poniżej lat 15, podmiot tego czynu
Criminal Liability of a Parent for the Offence of Abduction or Retention of a Minor Person of up to 15 Year of Age in the Context of Decisions Concerning Parental Authority. Commentary on Decision of the Supreme Court - Criminal Chamber of 5 September 2019, I KZP 7/19
dr Sylwia Durczak-Żochowska – judge of the Regional Court in Bydgoszcz
ORCID: 0000-0002-4364-897X
A partially critical commentary discusses a parent’s criminal liability for abduction or retention of a minor, taking into account said parent’s parental authority. From the point of view of Article 211 of the Criminal Code, the situation is clear if the parent has been deprived of parental authority or if said authority has been suspended: then the parent loses the right to child custody and supervision. In case of limitation of parental authority, it is important how it was limited, since not every limitation of parental authority entails loss of day-to-day care of the child, including the right to freely change the child’s place of stay or limited time of retention by one of the parents. Consequently, it is not in each case of limited parental authority that the parent will be liable under Article 211 of the Criminal Code. The reflections concern also the issue of a parent’s criminal liability for abduction or retention of a minor in case of provisional orders being issued.
Keywords: criminal law, decisions concerning parental authority in the context of abduction or retention of a minor below 15 years of age, perpetrator (doer) of the act
Bibliografia / References
Andrejew I., Świda W., Wolter W., Kodeks karny z komentarzem, Warszawa 1973.
Dobrzyński A., Przestępstwa przeciwko rodzinie, Warszawa 1974.
Domański M., Orzekanie o pieczy naprzemiennej w wyrokach rozwodowych, „Prawo w Działaniu. Sprawy cywilne” 2016/25.
Durczak-Żochowska S., Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 23 września 2008 r., I KZP 21/08, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2009/12.
Gardocki L., Prawo karne, Warszawa 2013.
Gromek K., Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Warszawa 2009.
Hypś S. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. A. Grześkowiak, K. Wiak, Warszawa 2019.
Jodłowski J., Szewczyk M. [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Tom II, Część I. Komentarz do art. 117-211a, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2017.
Justyński T., W sprawie tzw. opieki naprzemiennej, „Rodzina i Prawo” 2011/19.
Konarska-Wrzosek V., Ochrona dziecka w polskim prawie karnym, Toruń 1999.
Konarska-Wrzosek V., Uprowadzenie lub zatrzymanie osoby małoletniej lub nieporadnej [w:] System prawa karnego. Przestępstwa przeciwko dobrom indywidualnym, t. 10, red. J. Warylewski, Warszawa 2012.
Konarska-Wrzosek V., Szewczyk M. [w:] System prawa karnego. Tom 10. Przestępstwa przeciwko dobrom indywidualnym, red. J. Warylewski, Warszawa 2016.
Krauze Z., Rodzice jako podmiot przestępstwa z art. 199 k.k., „Nowe Prawo” 1963/4–5.
Majewski J., Granice kryminalizacji uprowadzenia lub zatrzymania dziecka przez ojca albo matkę [w:] Zagadnienia teorii i nauczania prawa karnego. Kara łączna. Księga Jubileuszowa Profesor Marii Szewczyk, red. naukowa W. Górowski, P. Kardas, T. Sroka, W. Wróbel, Warszawa 2013.
Marek A., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2010.
Mozgawa M. [w:] Kodeks karny. Praktyczny komentarz, red. M. Mozgawa, Kraków 2006.
Mozgawa M. [w:] Kodeks karny. Praktyczny komentarz, red. M. Mozgawa, Kraków 2007.
Nawrocki M., Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 5 września 2019 r., I KZP 7/19, „Prokuratura i Prawo” 2020/3.
Piaczyńska A., Osoba powołana do opieki lub nadzoru w świetle przepisu art. 211 k.k., „Prokuratura i Prawo” 2018/6.
Pietrzykowski K., Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Warszawa 2018.
Ratajczak A., Przestępstwa przeciwko rodzinie, opiece i młodzieży w systemie polskiego prawa karnego, Warszawa 1980.
Stefański R.A., Przestępstwo uprowadzenia małoletniego (art. 211 k.k.), „Prokuratura i Prawo” 1999/9.
Szewczyk M. [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz do art. 117–277 k.k., t. 2, red. A. Zoll, Warszawa 2008.
Wąsek A., Przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz do artykułów 117–221, red. A. Wąsek, Warszawa 2006.
20. Odprawa pieniężna należna pracownikowi o statusie członka korpusu służby cywilnej zatrudnionego dotychczas w administracji celnej. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2019 r. – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, III PZP 5/18
dr Sławomir Driczinski – starszy wykładowca, Instytut Nauk Prawnych, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Szczeciński
ORCID: 0000-0001-7706-9514
W glosie poruszane są wątki dotyczące nabycia prawa oraz wysokości odprawy pieniężnej w związku z przekształceniami organizacyjnymi zachodzącymi w administracji publicznej. Początkowy problem oscyluje wokół zastosowania wobec pracowników zatrudnionych w administracji skarbowej przepisów szczególnych w zakresie odprawy pieniężnej. Sąd w komentowanym orzeczeniu stanął na stanowisku ich aplikacji jedynie wobec funkcjonariuszy, czyli osób wykonujących czynności z zakresu administracji skarbowej na podstawie stosunku służbowego. W dalszej części Sąd przytacza kolejne argumenty mające przemawiać za tym stanowiskiem. W konsekwencji wskazuje na konieczność zastosowania wobec analizowanej kategorii pracowników regulacji ogólnych dotyczących odpraw w przypadku likwidacji pracodawcy.
Autor glosy stawia tezę o nietrafności tego stanowiska, analizując krytycznie kolejne podniesione przez Sąd argumenty. Kolejnym elementem jest szeroko uzasadniona opinia przemawiająca za zastosowaniem w przedmiotowym stanie faktycznym odrzuconej przez Sąd Najwyższy opcji zastosowania wobec nich przedmiotowych przepisów szczególnych.
Słowa kluczowe: prawo pracy, wygaśnięcie stosunku pracy, służba cywilna, odprawa
Severance Pay Due to an Employee with the Status of a Member of the Civil Service Corps, Previously Employed in the Customs Administration. Commentary on Resolution of the Supreme Court – Labour Law and Social Insurance Chamber of 23 January 2019, III PZP 5/18
dr Sławomir Driczinski – senior lecturer, Institute of Law Studies, Faculty of Law and Administration, University of Szczecin
ORCID: 0000-0001-7706-9514
Keywords: labour law, expiration of an employment relationship, civil service, severance pay
Bibliografia / References
Malinowski A., Redagowanie tekstu prawnego. Wybrane wskazania logiczno-językowe, Warszawa 2006.
Nowacki J., Studia z teorii prawa, Kraków 2003.
Pietrzykowski T., Podstawy prawa intertemporalnego, Zmiany przepisów a problemy stosowania prawa, Warszawa 2011.
Rzecznik Praw Obywatelskich, Konsolidacja służb celno-skarbowych w świetle skarg kierowanych do Rzecznika Praw Obywatelskich. Wygaszanie stosunków służbowych, przekształcanie stosunków służbowych w stosunki pracy (ucywilnienie) https://www.rpo.gov.pl/pl/content/konsolidacji-sluzb-celno-skarbowych-w-swietle-skarg-do-rzecznika-praw-obywatelskich (dostęp:14.01.21).
Ura E., Prawo urzędnicze, Warszawa 2007.
Wronkowska S., Zieliński T., Komentarz do zasad techniki prawodawczej, Warszawa 2004.
Zieliński M., Wykładnia prawa. Zasady. Reguły. Wskazówki, Warszawa 2002.
21. Wpływ ogłoszenia upadłości pracodawcy na postępowanie o przywrócenie do pracy. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 19 września 2019 r., II PK 153/18
dr hab. Grzegorz Wolak – wiceprezes i Przewodniczący IV Wydziału Pracy Sądu Rejonowego w Stalowej Woli
ORCID: 0000-0003-3636-8440
W judykaturze i doktrynie nie ma zgodności co do tego, czy postępowanie z powództwa pracownika o przywrócenie do pracy w związku z niezgodnym z prawem wypowiedzeniem umowy o pracę dokonanym przez pracodawcę, wobec którego w toku procesu ogłoszono upadłość, podlega zawieszeniu na podstawie art. 174 § 1 pkt 4 Kodeksu postępowania cywilnego. W glosie do wyroku z 19.09.2019 r., II PK 153/18, zaaprobowano stanowisko Sądu Najwyższego udzielające negatywnej odpowiedzi w kwestii stosowania w takim przypadku instytucji zawieszenia postępowania. Za trafne uznano także zapatrywanie, iż zasądzone przez sąd na rzecz pracownika odszkodowanie w miejsce pierwotnie zgłoszonego roszczenia o przywrócenie do pracy (art. 45 § 2 k.p.) nie podlega umieszczeniu na liście wierzytelności w postępowaniu upadłościowym.
Słowa kluczowe: upadłość pracodawcy, pracownik, roszczenie o przywrócenie do pracy, odszkodowanie z tytułu niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę, zawieszenie postępowania cywilnego
Influence of Employer’s Declaration of Bankruptcy on the Proceedings Concerning Reinstatement to Work. Commentary on Judgment of the Supreme Court - Labour Law and Social Security Chamber of 19 September 2019, II PK 153/18
dr hab. Grzegorz Wolak – deputy president and chairperson of the IV Labour Law Division of the District Court in Stalowa Wola
ORCID: 0000-0003-3636-8440
In case law and legal literature there is no consensus as to whether an action for reinstatement to work, brought by an employee in connection with unlawful termination of his/her employment contract by the employer, which is declared bankrupt during the proceedings, is suspended under Article 174(1)(4) of the Code of Civil Procedure. This commentary on the judgment of 19 September 2019, II PK 153/18, approves the view of the Supreme Court, which answered in the negative the question about applicability of suspension of proceedings in such events. The commentator also shares the belief that damages awarded by the court in lieu of the original claim for reinstatement to work (Article 45(2) of the Labour Code) should not included on the list of debts in bankruptcy proceedings.
Keywords: employer’s bankruptcy, employee, claim for reinstatement to work, damages for unlawful termination of employment contract, suspension of civil proceedings
Adamus R., Prawo upadłościowe. Komentarz, Warszawa 2019.
Bodio J., komentarz do art. 174 k.p.c. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany. Tom I. Art. 1-729, red. A. Jakubecki Andrzej, LEX/el. 2019.
Broniewicz B., Stanowisko syndyka upadłości w procesach z jego udziałem, „Państwo i Prawo” 1993/2.
Broniewicz W., A. Marciniak, I. Kunicki, Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2016.
Florek L., Prawo pracy, Warszawa 2016.
Grzegorczyk P., komentarz do art. 174 k.p.c. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom I. Postępowanie rozpoznawcze, red.T. Ereciński, Warszawa 2016.
Gurgul S., Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, Warszawa 2020.
Hrycaj A., Pozycja prawna oraz prawa i obowiązki syndyka masy upadłości według prawa pracy - zagadnienia wybrane, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2007/4.
Jakubecki A., komentarz do art. 174 k.p.c. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom I. Artykuły 1–366, red. H. Dolecki, T. Wiśniewski,Warszawa 2013.
Jodłowski J., Z. Resich, J. Lapierre, T. Misiuk-Jodłowska, K. Weitz, Postępowanie cywilne, Warszawa 2014.
Kaczyński A., komentarz do art. 174 k.p.c., [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Tom IA. Komentarz. Art. 1–42412, red. A. Góra-Błaszczykowska, Warszawa 2020.
Korzan K., Roszczenie procesowe jako przedmiot postępowania cywilnego w kontekście dostępu do sądu i prawa do powództwa [w:] Księga pamiątkowa ku czci Witolda Broniewicza, Łódź 1998.
Liszcz T., Prawo pracy, Warszawa 2016.
Malmuk-Cieplak A., komentarz do art. 230 pr.up. [w:] Prawo upadłościowe. Komentarz, red. A. Witosz, Warszawa 2017.
Muszalski W., komentarz do art. 471 k.p. [w:] Kodeks pracy. Komentarz, red. W. Muszalski, Warszawa 2019.
Pannert M., Wpływ upadłości likwidacyjnej na wykonanie zobowiązań z umów wzajemnych, Warszawa 2010.
Piasecki K., Wyrok w pierwszej instancji w procesie cywilnym, Warszawa 1981.
Piasecki K., Postępowanie sporne rozpoznawcze, Warszawa 2004.
Radwański Z., A. Olejniczak, Zobowiązania – część ogólna, Warszawa 2012.
Resich Z., Zasady opracowania nowego k.p.c., „Nowe Prawo” 1965/12.
Resich Z., Istota procesu cywilnego, Warszawa 1985.
Siedlecki W., Zasady wyrokowania w procesie cywilnym, Warszawa 1957.
Siedlecki W., Przedmiot postępowania cywilnego [w:] Wstęp do systemu prawa procesowego cywilnego, Ossolineum 1974.
Siedlecki W., Z. Świeboda, Postępowanie cywilne. Zarys wykładu, Warszawa 1998.
Trammer H., Następcza bezprzedmiotowość procesu cywilnego, Warszawa 1950.
Waligórski M., Polskie prawo procesowe cywilne. Funkcja i struktura procesu, Warszawa 1947.
Wolter A., J. Ignatowicz, K. Stefaniuk, Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 2018.
Zedler F., Glosa do uchwały SN z 5 lipca 2002 r., III PZP 5/02, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2004/4.
Zieliński A., Postępowanie cywilne. Kompendium, Warszawa 2016.
22. Czynniki wpływające na wymiar administracyjnych kar pieniężnych za przekroczenie warunków korzystania ze środowiska. Glosa do wyroku Wojewódzkiego Sądu Adminnistracyjnego w Warszawie z dnia 27 sierpnia 2020 r., IV SA/Wa 973/20
dr Lucyna Staniszewska – adiunkt, Zakład Prawa Administracyjnego i Nauki o Administracji, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; adwokat
ORCID: 0000-0003-3457-0901
W komentowanym wyroku Sąd wypowiedział się w kwestii czynników wpływających na zastosowanie instytucji odstąpienia od nałożenia kary pieniężnej za przekroczenie warunków korzystania ze środowiska. Regulacja ta została zamieszczona w art. 189f § 1 pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, stanowiącym, że organ administracji publicznej, w drodze decyzji, odstępuje od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej i poprzestaje na pouczeniu, jeżeli waga naruszenia prawa jest znikoma, a strona zaprzestała naruszania prawa.
Kontrowersje wzbudza teza sądu, że przy ocenie wystąpienia przesłanki znikomej wagi naruszenia należy brać pod uwagę całokształt okoliczności danego przypadku, zarówno o charakterze przedmiotowym, jak i podmiotowym, a zatem winy i jej form.
Powoduje to jeszcze silniejsze zbliżanie się odpowiedzialności administracyjnej do karnej. Zjawisko to jest negatywne, ponieważ istnieją poważne różnice w modelach stosowania prawa przez administrację oraz sądy powszechne. Chociaż istotą odstąpienia od nałożenia kary administracyjnej jest łagodzenie odpowiedzialności, to nie oznacza oparcia odpowiedzialności administracyjnej na zasadzie winy.
Słowa kluczowe: postępowanie administracyjne, administracyjna kara pieniężna, kara proporcjonalna, dyrektywy wymiaru administracyjnej kary pieniężnej, sankcje finansowe, odstąpienie od nałożenia kary
Factors Influencing the Amounts of Administrative Fines for Breech of the Conditions Specified in the Environmental Permit. Commentary on Judgment of the Provincial Administrative Court in Warsaw of 27 August 2020, IV SA/Wa 973/20
dr Lucyna Staniszewska – assistant professor, Chair of Administrative Law, Faculty of Law and Administration, Adam Mickiewicz University in Poznan; an advocate
ORCID: 0000-0003-3457-0901
In the commented judgment, the Court spoke about the factors influencing the application of waiver of the fine for breech of the conditions specified in the environmental permit. This regulation has been included in Article 189f (1)(1) of the Code of Administrative Procedure, which provides that a public administration authority waives, by way of a decision, the administrative financial penalty and issues an instruction only if the gravity of infringement of the law was insignificant, and the party has ceased to infringe the law.
A controversy is raised by the court's statement that when assessing the existence of the condition of insignificant gravity of the infringement all circumstances of a given case should be taken into account, relating to both the act and the perpetrator, including guilt and its forms.
This brings administrative liability even closer to criminal liability. This phenomenon is a negative one, because there are serious differences in the administrative and ordinary courts’ models of application of law. While the essence of waiving an administrative penalty is to mitigate liability, it does not imply that administrative liability is based on guilt.
Keywords: administrative procedure, administrative financial penalty, proportional penalty, directives on the imposition of administrative financial penalties, financial sanctions, waiving a penalty
Bibliografia / References
Błachnio-Parzych A., Sankcja administracyjna a sankcja karna w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka [w:] Sankcje administracyjne. Blaski i cienie, red. M. Stahl, R. Lewicka, M. Lewicki, Warszawa 2011.
Cebera A., Firlus G., komentarz do art. 189f [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. Knysiak-Sudyka Hanna, Warszawa 2019.
Danecka D., Konwersja odpowiedzialności karnej w administracyjną w prawie polskim, Warszawa 2018.
Dąbek D., Koncepcja odpowiedzialności administracyjnej a wolność jednostki [w:] Wolność w prawie administracyjnym, red. J. Zimmermann, Warszawa 2017.
Jaśkowska M., Wilbrandt-Gotowicz M., Wróbel A., Komentarz aktualizowany do Kodeksu postępowania administracyjnego, LEX 2019.
Jendrośka J., Ustawa – Prawo ochrony środowiska. Komentarz, Warszawa 2002.
Kotulski M., Prawo administracyjno-karne [w:] Myśl Mariana Zimmermanna a współczesne prawo administracyjne, red. L. Staniszewska, M. Szewczyk, J. Zimmermann, Warszawa 2020.
Longchamps F., Problemy z pogranicza prawa administracyjnego, „Studia Prawnicze” 1967/16.
Malanowski J., Pojęcie i koncepcje odpowiedzialności administracyjnej [w:] Współczesne zagadnienia prawa i procedury administracyjnej. Księga jubileuszowa dedykowana Prof. zw. dr. hab. Jackowi M. Langowi, red. M. Wierzbowski, J. Jagielski, A. Wiktorowska, E. Stefańska, Warszawa 2009.
Michór A., Odpowiedzialność administracyjna – odrębny rodzaj odpowiedzialności prawnej czy sankcja karna w prawie administracyjnym, „Acta Uniwersitatis Wratislaviensis” 2005/2786, Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego XVIII, Wrocław 2005.
Radecki W., Odpowiedzialność prawna w ochronie środowiska, Warszawa 2002.
Radecki W., Prawo do sądu podmiotu obwinionego o delikt administracyjny [w:] Standardy praw człowieka a polskie prawo karne, Warszawa 1995.
Szumiło-Kulczycka D., Prawo administracyjno-karne, Warszawa 2004.
23. Sądowa kontrola wszczęcia postępowania karnego skarbowego. Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 lipca 2020 r., I FSK 128/20
prof. dr hab. Ryszard Mastalski – emerytowany profesor zwyczajny Uniwersytetu Wrocławskiego
Tezy i uzasadnienie glosowanego wyroku nie budzą zastrzeżeń. Sąd próbuje tu, w granicach obowiązującego prawa, poprawić zasadnicze i bardzo istotne dla procesu stosowania prawa, błędy legislacyjne występujące w regulacji prawnej Ordynacji podatkowej, zawieszającej bieg terminu przedawnienia na skutek wszczęcia postępowania karnego skarbowego. Słusznie więc Naczelny Sąd Administracyjny dokonuje wykładni tego przepisu w kontekście całego porządku prawnego obowiązującego w Polsce, prezentując w pełni tutaj uzasadniony aktywizm sądowy.
Słowa kluczowe: postępowanie podatkowe, wszczęcie postępowania karnego skarbowego, zawieszenie biegu terminu przedawnienia, przedawnienie w prawie cywilnym i w prawie podatkowym, instrumentalne stosowanie prawa, aktywizm i pasywizm sądowy, kompleksowa wykładnia prawa
Judicial Review of the Initiation of Fiscal Penal Proceedings. Commentary on Judgment of the Supreme Administrative Court of 30 July 2020, I FSK 128/20
prof. dr hab. Ryszard Mastalski – full professor emeritus of the University of Wroclaw
The operative part and justification of the commented judgment do not give rise to any doubts. In the judgment the Court tries, within the limits of applicable law, to rectify legislative errors - fundamental and crucial for the process of applying the law - in the Tax Ordinance Act, suspending the limitation period in case of initiation of fiscal penal proceedings. Hence the Supreme Administrative Court correctly interprets this provision in the context of the whole legal order applicable in Poland, manifesting fully justified judicial activism.
Keywords: tax proceedings, initiation of fiscal penal proceedings, suspension of the running of limitation period, limitation in civil law and in tax law, instrumental application of law, judicial activism and passivism, comprehensive legal interpretation
Bibliografia / References
Guściora M., Skutki wszczęcia postępowania karnego skarbowego będącego przyczyną zawieszenia biegu przedawnienia zobowiązania podatkowego, „Przegląd Podatkowy” 2020/10.
Mastalski R., Nadużycie prawa a zwrot VAT. Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 października 2018 r., I FSK 1701/16, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2019/5.
Morawski L., Wykładnia w orzecznictwie sądów, Warszawa – Poznań 2002.
Strzelec D., O potrzebie sądowej kontroli skuteczności zawieszenia biegu terminu przedawnienia z uwagi na wszczęcie postępowania karnego skarbowego, „Przegląd Podatkowy” 2020/11.
Ziembiński Z., Problemy podstawowe prawoznawstwa, Warszawa 1980.
