Normalną i naturalną częścią życia każdego człowieka jest lęk. Dzięki temu, że się boimy, nasz organizm wchodzi w stan gotowości i czujności. Lęk pełni funkcję ochronną zarówno u dorosłych, jak i u dzieci, niezależnie od tego, na jakim etapie rozwoju się znajdują.
Fragment artykułu z miesięcznika „Dyrektor Szkoły” 2025/11
Lęk często jest mylony ze strachem, są jednak między nimi istotne różnice. Strach nazwalibyśmy emocją, która powoduje stan wzbudzenia autonomicznego układu nerwowego w sytuacji tu i teraz, kiedy zagrożenie jest dość realne, np. zbliża się nożownik, jedzie na nas rozpędzony samochód, doszliśmy na skraj przepaści. Jest to stan pobudzenia organizmu mobilizujący do działania – zatrzymania się, ucieczki albo walki, pozwalający uniknąć realnego zagrożenia.
W przypadku lęku mamy do czynienia z niejasnym źródłem tego uczucia. Trudno określić jego początek. Lęk jest nieuchwytny, przewlekły, uporczywy, wszechobecny, często dotyczy sytuacji przewidywanej lub wyobrażonej. Jej ocena jako zagrażającej jest subiektywna i w dużej mierze zależy od przypisywanego znaczenia, naszego doświadczenia, sposobu myślenia, przekonań. Jeżeli daną sytuację zaczynamy traktować jako zagrażającą, wystarczy, że o niej pomyślimy, wyobrazimy ją sobie i zaczynamy się bać. Organizm pod wpływem lęku jest w stanie wzmożonej czujności i gotowości, którym towarzyszą trudności w samoregulacji.
Sytuacja, która wywołuje silny niepokój, najczęściej nie jest postrzegana przez otoczenie jako zagrażająca. Dlatego niektórym osobom – rodzicom, nauczycielom czy kolegom – bardzo trudno jest uwierzyć, zrozumieć oraz zaakceptować pojawiające się u dziecka emocje i lęki. Mają tendencję do ich bagatelizowania czy naśmiewania się z osoby, która je przeżywa.
Z rozwojowego punktu widzenia lęk stanowi pożądany element i pełni ważną funkcję adaptacyjną. Dzięki możliwości doznawania tego uczucia dziecko oswaja się z daną sytuacją i uczy oceniać pojawiające się niebezpieczeństwo. W towarzystwie życzliwego dorosłego, w bezpiecznych warunkach może eksperymentować – szukać nowych sposobów radzenia sobie z lękiem oraz tworzyć i stosować własne strategie działania w trudnych sytuacjach.
Zamów prenumeratę: www.profinfo.pl/sklep/dyrektor-szkoly,7340.html