Zagadnienia problemowe dotyczące spółek handlowych w bieżącym orzecznictwie Sądu Najwyższego – przegląd orzecznictwa
dr Paweł Popardowski
Autor jest adiunktem w Instytucie Nauk Prawnych PAN w Warszawie oraz członkiem Biura Studiów i Analiz Sądu Najwyższego.
Zagadnienia problemowe dotyczące spółek handlowych w bieżącym orzecznictwie Sądu Najwyższego – przegląd orzecznictwa
W niniejszym przeglądzie orzecznictwa zostaną omówione trzy orzeczenia Sądu Najwyższego dotyczące spółek handlowych. Zostały one wydane w 2019 r. Stanowią więc przejaw bieżących odniesień Sądu Najwyższego do problematyki funkcjonowania spółek handlowych w obrocie gospodarczym. Analizowana w nich materia problemowa jest zróżnicowana. Obejmuje zagadnienia dotyczące: przedawnienia roszczeń wierzyciela spółki osobowej kierowanego przeciwko jej wspólnikom, wpływu zabezpieczenia ustanowionego na podstawie art. 23 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach usuwania skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich, wydanych z naruszeniem prawa na połączenie spółek przez przejęcie (art. 492 § 1 pkt 1 Kodeksu spółek handlowych) oraz rozwiązania spółki z o.o. z powołaniem się na występujący konflikt między wspólnikami.
Słowa kluczowe: orzecznictwo Sądu Najwyższego, spółki prawa handlowego, połączenie spółek handlowych, odpowiedzialność wspólników spółki jawnej, rozwiązanie spółki z o.o. przez sąd
dr Paweł Popardowski
The author is an assistant professor at the Institute of Law Studies, Polish Academy of Sciences in Warsaw, and a member of the Supreme Court Research and Analyses Office.
Problem Issues Concerning Commercial Partnerships and Companies in Current Case Law of the Supreme Court. Case Law Review
This case law review discusses three Supreme Court judgments concerning commercial partnerships or companies. They were issued in 2019, therefore, they express the Supreme Court’s current positions on various issues relating to the practical functioning of commercial partnerships and companies. The judgments contain analyses of diverse problem issues, including: limitation of claims asserted by a partnership’s creditor against its partners; the influence of security interest established pursuant to Article 23(1) of the Act on Special Principles of Removing the Legal Effects of Reprivatisation Decisions Concerning Real Estate in Warsaw Issued in Contravention of Law on company mergers by acquisition (Article 492(1)(1) of the Code of Commercial Partnerships and Companies), and dissolution of a limited liability company with reference to a conflict that arose between the shareholders.
Keywords: case law of the Supreme Court, commercial law partnerships and companies, merger of companies (commercial partnerships), liability of partners of a registered partnerships, dissolution of a limited liability company by a court
Bibliografia / References:
Kidyba A., Komentarz aktualizowany do art. 1–300 Kodeksu spółek handlowych, LEX 2019.
Kidyba A. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. W. Pyzioł, Warszawa 2008.
Kupryjańczyk D. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Warszawa 2020
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 3A, Spółka akcyjna. Komentarz. Art. 301–392, red. A. Opalski, Warszawa 2016.
Rodzynkiewicz M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2018.
Rodzynkiewicz M., Problem stosowania art. 15 k.s.h. w przypadku zawarcia przez spółkę zależną umowy o wsparcie finansowe na rzecz piastuna spółki dominującej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2019/3.
Szajkowski A., Tarska M. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, t. 1, Przepisy ogólne. Spółki osobowe. Komentarz do artykułów 1–150, Warszawa 2012.
Strzępka J., Zielińska A. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. J. Strzępka, Warszawa 2015.
Tofel M. [w:] M. Bieniak i in., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2019.
prof. zw. dr hab. Mirosław Bączyk
Autor jest profesorem zatrudnionym na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz sędzią Sądu Najwyższego w stanie spoczynku (ORCID: 0000-0001-5419-6916).
Termin końcowy gwarancji zapłaty wadium – glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 19.09.2018 r., I ACa 470/17
Określenie okresu ważności gwarancji stanowi jeden z istotnych postanowień każdej umowy gwarancyjnej, w tym też wadialnej. Okres ten wyznacza czasowy zasięg odpowiedzialności gwaranta, wskazuje również czas skutecznego złożenia przez beneficjenta „żądania zapłaty” gwarantowi. Niezależnie od tego, w jaki sposób strony umowy określiły taki okres ważności gwarancji, art. 115 k.c. nie może być stosowany wprost ani analogicznie do ustalania zakończenia tego okresu.
Słowa kluczowe: bankowa gwarancja wadialna, okres ważności gwarancji i sposoby jego określania, prawna skuteczność żądania zapłaty od banku przez beneficjenta, treść żądania
prof. dr hab. Mirosław Bączyk [full professor]
The author is a professor employed at the Nicolaus Copernicus University in Toruń and a retired Supreme Court judge (ORCID: 0000-0001-5419-6916).
End of Bid Bond Validity Period. Commentary on Judgment of the Court of Appeal in Warsaw of 19 September 2018, I ACa 470/17
Determining the period of validity of a bond (guarantee) is one of the essential terms of each guarantee contract, including a bid bond contract. This period corresponds to the period of the guarantor’s responsibility, and also the period when the beneficiary can effectively submit a ‘request for payment’ to the guarantor. Regardless of the manner in which the parties determined such a period of validity of the guarantee, Article 115 of the Civil Code cannot be applied directly or by analogy to determining when this period ends.
Keywords: bank bid bond, period of validity of a bond (guarantee) and the ways of determining it, legal effectiveness of the beneficiary’s request for payment from the bank, substance of the request
Bibliografia / References:
Andrzejuk B., Herapolitańska I., Gwarancje, poręczenia, awale i akredytywy standby, Warszawa 2000.
Herapolitańska I., Prawne zabezpieczenia zapłaty wierzytelności, Warszawa 2014.
Nowicki J.E., Prawo zamówień publicznych. Komentarz, LEX 2019.
Tracz G., Umowa gwarancji ze szczególnym uwzględnieniem gwarancji bankowej, Warszawa 1998.
dr Daniel Jakimiec
Autor jest referendarzem sądowym w sądzie rejonowym (ORCID: 0000-0003-1014-5759).
Zasada numerus clausus ograniczonych praw rzeczowych. Służebność a użytkowanie – glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 12.11.1997 r., I CKN 321/97
Ograniczone prawa rzeczowe, których katalog został określony w art. 244 § 1 Kodeksu cywilnego, ma swoje własne, ustawowo zdefiniowane cechy niepodlegające modyfikacji, w związku z czym podmioty prawa nie mają kompetencji do kreowania praw bezwzględnych, nieodpowiadających ich ustawowym typom, w tym do tworzenia nowych ograniczonych praw rzeczowych zawierających cechy istniejących rodzajów tych praw. Wśród ograniczonych praw rzeczowych istotne znaczenie dla obrotu prawnego nieruchomościami posiadają służebności i użytkowanie. Wymienione ograniczone prawa rzeczowe oddziałują na wykonywanie prawa do nieruchomości, jednocześnie nie pozostając bez znaczenia dla jej wartości. Każde z tych praw w innym zakresie oddziałuje na wykonywanie prawa do nieruchomości, co wynika z ich istoty.
Słowa kluczowe: postępowanie wieczystoksięgowe, księgi wieczyste, wpis wieczystoksięgowy, sąd, ograniczone prawa rzeczowe
dr Daniel Jakimiec
The author is a district court referendary (ORCID: 0000-0003-1014-5759).
The Numerus Clausus Principle in Limited Rights in Rem. Easements Versus Usufruct. Commentary on Supreme Court Decision of 12 November 1997, I CKN 321/97
Limited rights in rem, enumerated in Article 244(1) of the Civil Code, have their distinct features, defined in statutory law, which features cannot be modified. This means that legal subjects have no power to create absolute rights that fail to fit in with those statutory types, including creating new limited rights in rem having the features of existing types of those rights. Among limited rights in rem, it is easements and usufruct that are important for real estate transactions. The aforementioned limited rights in rem affect the exercise of the right in the real estate, while not affecting its value at all. What results from the essence of these rights is that each of them differently affects the exercise of the right in the real estate.
Keywords: proceedings relating to land and mortgage registers, land and mortgage registers, entry in a land and mortgage register, limited rights in rem
Bibliografia / References:
Heropolitańska I. [w:] Ustawa o księgach wieczystych i hipotece oraz przepisy związane. Komentarz, red. I. Heropolitańska, A. Drewicz-Tułodziecka, K. Hryćków-Mycka, P. Kuglarz, Warszawa 2017.
Maziarz A., Formalizm w postępowaniu wieczystoksięgowym, Warszawa 2012.
Rudnicki S. [w:] G. Bieniek, S. Rudnicki, Nieruchomości. Problematyka prawna, Warszawa 2011.
Sokołowski T. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Część ogólna, red. A. Kidyba, Warszawa 2009.
Sylwestrzak A., Użytkowanie. Konstrukcja prawna, Warszawa 2013.
Szadkowski K. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–44911, red. M. Gutowski, Warszawa 2016.
Zaradkiewicz K. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz do artykułów 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2011.
Marcin Drewek
Autor jest asystentem w Katedrze Prawa i Postępowania Cywilnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Kwalifikacja prawna umowy długoterminowego najmu pojazdów – glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 11.01.2018 r., III CZP 93/17
W obrocie prawnym dotyczącym branży motoryzacyjnej wyraźnie widoczne jest dążenie przedsiębiorców do rezygnacji z nabywania pojazdów na własność na rzecz zawierania umów o korzystanie z rzeczy cudzej. W praktyce coraz bardziej zyskuje na znaczeniu tzw. umowa długoterminowego najmu pojazdów. Komentowana uchwała Sądu Najwyższego stanowi pierwsze orzeczenie bezpośrednio dotyczące wspomnianej umowy. Z uwagi na jej doniosłość dla praktyki obrotu w niniejszej glosie rozważone zostały kwestie kwalifikacji prawnej umowy długoterminowego najmu pojazdów oraz jej relacji względem umowy najmu w klasycznym rozumieniu (art. 659 Kodeksu cywilnego). Zanalizowano ponadto kwestię dopuszczalności stosowania, występującej powszechnie w obrocie, tzw. klauzuli odebrania rzeczy najemcy z jednoczesnym obowiązkiem zapłaty pełnego czynszu. Rozważania zostały wzbogacone o aktualne tendencje występujące w prawie obcym.
Słowa kluczowe: umowa najmu, długoterminowy najem pojazdów, klauzula odebrania rzeczy, zasada swobody umów
Marcin Drewek
The author is research-and-teaching assistant at Department of Civil Law and Civil Procedure, Faculty of Law and Administration, Nicolaus Copernicus University in Toruń
Legal Qualification of a Long-Term Vehicle Lease Agreement. Commentary on Supreme Court Resolution of 11 January 2018, III CZP 93/17
In the legal practice concerning the automotive industry we can clearly discern a trend among entrepreneurs to give up buying and owning vehicles and a growing number of contracts to use third parties’ property. In practice, the so-called long-term vehicle lease agreements are gaining popularity. The commented resolution of the Supreme Court is the first decision directly concerning the aforementioned type of agreement. Due to its importance for the practice, this commentary discusses the questions of legal qualification of the long-term vehicle lease agreement and its relation to the lease agreement in the traditional sense (Article 659 of the Civil Code). There is also an analysis of the question of permissibility of using the so-called seizure and removal of property (from the lessee) clauses, combined with the obligation to pay the whole rent, which clauses are common in practice. The reflections are supplemented with a presentation of the current trends in foreign law.
Keywords: lease agreement, long-term vehicle lease agreement, seizure and removal of personal property clause, freedom of contract
Bibliografia / References:
Ciepła H. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 4, Zobowiązania. Część szczegółowa, red. J. Gudowski, LEX 2017.
Corones S., Why Australia Needs a Motor Vehicle „Lemon” Law, „University of New South Wales Law Journal” 2016/2.
Dubis W. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Legalis 2017.
Edelman D.A., Automobile Leasing – Problems and Solutions, „Loyola Consumer Law Review” 1994/1.
Górecki J., Matusik G. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, Legalis 2019.
Grzesiok-Horosz A. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Załucki, Legalis 2019.
Gutowski M. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 450–1088, red. M. Gutowski, Legalis 2016.
Jezioro J. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Legalis 2017.
Katner W.J., Pojęcie umowy nienazwanej [w:] System Prawa Prywatnego, t. 9, Prawo zobowiązań – umowy nienazwane, red. W.J. Katner, Warszawa 2018.
Kopaczyńska-Pieczniak K. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część szczególna, red. A. Kidyba, LEX 2014.
Kozieł G. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część szczególna, red. A. Kidyba, LEX 2014.
Nazaruk P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. J. Ciszewski, LEX 2014.
Nowicki A. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, Legalis 2019.
Osajda K., Właściwość (natura) stosunku prawnego jako ograniczenie zasady swobody umów [w:] Prawo kontraktów, red. Z. Kuniewicz, D. Sokołowska, Warszawa 2017.
Panowicz-Lipska J. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 450–1088, red. M. Gutowski, Legalis 2016.
Panowicz-Lipska J., Najem [w:] System Prawa Prywatnego, t. 8, Prawo zobowiązań – część szczegółowa, red. J. Panowicz-Lipska, Warszawa 2011.
Pazdan M. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 450–1088. Przepisy wprowadzające, red. K. Pietrzykowski, Legalis 2018.
Pietrzykowski K. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 450–1088. Przepisy wprowadzające, red. K. Pietrzykowski, Legalis 2018.
Poczobut J., Leasing [w:] System Prawa Prywatnego, t. 8, Prawo zobowiązań – część szczegółowa, red. J. Panowicz-Lipska, Warszawa 2011.
Russell I.S., Got Wheels – Article 2A, Standardized Rental Car Terms, Rational Inaction, and Unilateral Private Ordering, „Loyola of Los Angeles Law Review” 2006/1.
Rzewuska M. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Załucki, Legalis 2019.
Schulze H., Car rental agreements, „Juta’s Business Law” 2000/8.
Wiśniewski T. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 4, Zobowiązania. Część szczegółowa, red. J. Gudowski, LEX 2017.
Yen E.C., Rent a Car, Rent a Spy, „Business Law Today” 2005/6.
Zakrzewski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 4, Zobowiązania. Część szczególna (art. 535–7649), red. M. Habdas, M. Fras, LEX 2018.
dr Tomasz Czech
Autor jest radcą prawnym w Warszawie.
Skuteczność przelewu wierzytelności z umowy najmu w razie zbycia wynajętej rzeczy – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 15.02.2018 r., I CSK 472/17
Przelew wierzytelności odgrywa znaczącą rolę we współczesnych transakcjach gospodarczych. Powszechnie wykorzystuje się tę konstrukcję prawną m.in. w celu zabezpieczenia roszczeń w stosunkach kredytowych. Glosowany wyrok Sądu Najwyższego pokazuje, że nie jest to zabezpieczenie pełnowartościowe. Może okazać się nieskuteczne, gdy obejmuje wierzytelności z umowy najmu powstające po zbyciu wynajętej rzeczy przez wynajmującego (cedenta).
Słowa kluczowe: przelew wierzytelności na zabezpieczenie, umowa najmu, zbycie wynajętej rzeczy
dr Tomasz Czech
The author is an attorney at law in Warsaw.
Effectiveness of Assignment of Receivables under a Lease Agreement in the Case of Transfer of the Leased Object. Commentary on Supreme Court Judgment of 15 February 2018, I CSK 472/17
Assignment of receivables plays a significant role in contemporary economic transactions. This legal mechanism is commonly used, for instance, to secure claims under loan agreements. The commented judgment of the Supreme Court shows that this is not a fully functional security interest. It may prove inefficient when it comprises receivables under a lease agreement that arise after the leased object has been transferred by the lessor (assignor).
Keywords: assignment of receivables, lease agreement, transfer of the leased object
Bibliografia / References:
Brzoza A., Koczara W., Przejście praw z umowy najmu nieruchomości w razie zbycia rzeczy najętej, „Nieruchomości” 2010/2.
Czech T., Bezskuteczność przelewu wierzytelności przyszłej wobec masy upadłości, „Monitor Prawa Bankowego” 2017/5.
Czech T., Księgi wieczyste i hipoteka. Komentarz, Warszawa 2014.
Dąbrowski D., Zbycie rzeczy najętej w czasie trwania najmu – zakres zastosowania art. 678 § 1 KC, „Monitor Prawniczy” 2013/20.
Górecki J., Matusik G. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania. Część szczegółowa. Ustawa o terminach zapłaty, red. K. Osajda, Warszawa 2017.
Jastrzębski J., Koniewicz A., Wymagalność roszczeń, „Przegląd Prawa Handlowego” 2006/5.
Katner P., Przeniesienie wierzytelności w umowie faktoringu, Warszawa 2011.
Kuropatwiński J., Glosa do uchwały SN z 19.09.1997 r., III CZP 45/97, „Prawo Bankowe” 1998/4.
Kuropatwiński J., Umowne rozporządzenie wierzytelnością przyszłą, Toruń–Bydgoszcz 2007.
Kuropatwiński J., Wierzytelność w dogmatyce prawa cywilnego, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2007/1.
Lemkowski M., Świadczenie antycypacyjne, Warszawa 2016.
Machnikowski P. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. E. Łętowska, Warszawa 2013.
Olczyk M., Najem lokalu mieszkalnego, Warszawa 2008.
Panowicz-Lipska J. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 8, Prawo zobowiązań – część szczegółowa, red. J. Panowicz-Lipska, Warszawa 2011.
Radwański Z. [w:] System prawa cywilnego, t. 3, cz. 2, Prawo zobowiązań – część szczegółowa, red. S. Grzybowski, Ossolineum 1976.
Rytwińska M., Przelew wierzytelności na zabezpieczenie, Warszawa 2007.
Węgrzynowski Ł., Ekwiwalentność świadczeń w umowie wzajemnej, Warszawa 2011.
Zawada K., O przelewie wierzytelności przyszłych [w:] Ars et usus. Księga pamiątkowa ku czci Sędziego Stanisława Rudnickiego, Warszawa 2005.
Zawada K. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2018.
dr Rafał Woźniak
Autor jest wykładowcą w Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie oraz adwokatem (ORCID: 0000-0002-5405-8676).
Bezprawne ujawnienie informacji poufnej na przykładzie informacji zawodowej – glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 21.11.2018 r., II GSK 3641/16
Komentowane orzeczenie dotyczy możliwości uznania informacji stanowiących tajemnicę zawodową za informacje poufne. W konsekwencji przekazanie takich informacji osobom trzecim może być uznane za wykorzystanie informacji poufnych. W glosowanym wyroku sąd opowiedział się za utrwalonym w judykaturze poglądem, zgodnie z którym dla oceny, czy doszło do bezprawnego ujawnienia informacji poufnej, nie ma znaczenia sposób przekazania danej informacji i może być ona ujawniona poprzez każde zachowanie. Powyższy wyrok jest istotny dla rozumienia zakresu znaczeniowego informacji poufnych oraz pojęcia wykorzystania informacji poufnych. Niniejsza glosa jest aprobująca.
Słowa kluczowe: informacja poufna, insider trading, wykorzystanie informacji poufnych, bezprawne ujawnienie informacji poufnej
dr Rafał Woźniak
The author is a lecturer at the Kozminski University in Warsaw and an advocate (ORCID: 0000-0002-5405-8676).
Unlawful Disclosure of Inside Information on the Example of Professional Information. Commentary on Supreme Administrative Court Judgment of 21 November 2018, II GSK 3641/16
The commented judgement concerns the possibility of recognizing information covered by professional secrecy as inside information. Consequently, the disclosure of such information to third parties may be considered as insider dealing. In the commented judgment, the court confirmed of a view which is well established in case law, namely that for the assessment of whether there has been unlawful disclosure of inside information it is irrelevant how the information was disclosed, because it may be disclosed through any behaviour. The aforementioned judgment is essential for understanding the meaning of inside information and understanding the notion of insider dealing. The commentator approves the judgment.
Keywords: inside information, insider trading, use of inside information, unlawful disclosure of inside information
Bibliografia / References:
Glicz M. [w:] Prawo rynku kapitałowego. Komentarz, red. M. Wierzbowski, L. Sobolewski, P. Wajda, Legalis 2018.
Hansen J.L., Market Abuse Case Law – Where Do We Stand With MAR?, „European Company and Financial Law Review” 2017/2.
Market Abuse Regulation: Commentary and Annotated Guide, red. S. Mock, M. Ventoruzzo, Oxford 2017.
Sójka T. [w:] Prawo rynku kapitałowego. Komentarz, red. T. Sójka, Warszawa 2015.
Woźniak R., Obowiązek upublicznienia informacji poufnej a zakaz jej wykorzystania, „Przegląd Prawa Handlowego” 2018/6.
Woźniak R., Wykorzystanie informacji finansowych przekazanych w formie sugestii, „Glosa” 2016/4.
Tobiasz Nowakowski
Autor jest absolwentem Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego.
Hipoteka łączna na nieruchomościach lokalowych powstałych w wyniku przekształcenia spółdzielczego prawa do lokalu – glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 18.04.2019 r., II CSK 137/18
Autor polemizuje z rozstrzygnięciem składu orzekającego, jakoby przekształcenie spółdzielczych praw do lokali nie stanowiło podziału nieruchomości w rozumieniu art. 76 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece. W jego ocenie wnioskowi temu przeczą podstawowe reguły wykładni norm prawnych, jak też sama analiza Sądu Najwyższego podająca w wątpliwość zasadność ostatecznego rozstrzygnięcia. Ponadto autor wskazuje, że argumenty słuszności i potrzeba ochrony członków spółdzielni w kształcie, w jakim przedstawia je skład orzekający, są nietrafne.
Słowa kluczowe: hipoteka łączna, spółdzielnia mieszkaniowa, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo własności lokali
Tobiasz Nowakowski
The author is a graduate of the Faculty of Law and Administration of the University of Lodz.
Joint Mortgage on Residential Real Estate Units Created by Transformation of the Cooperative Members’ Right of Ownership of Premises. Commentary on Supreme Court Decision of 18 April 2019, II CSK 137/18
The author argues against the decision of the adjudication panel that the transformation of cooperative members’ right of ownership of premises does not constitute a division of real estate within the meaning of Article 76(1) of the Act on Land and Mortgage Registers and on Mortgages. In the author’s opinion, this conclusion is contrary to the basic rules for interpreting legal norms, as well as inconsistent with the analysis carried out by the Supreme Court itself, which calls into question the legitimacy of the final decision. In addition, the author indicates that the arguments of equity and the need to protect members of housing cooperatives, as presented by the adjudication panel, are irrelevant.
Keywords: mortgage, housing cooperative, cooperative member’s right of ownership of premises, ownership of premises
Bibliografia / References:
Damasiewicz A., Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 26 czerwca 2014 r., II CSK 550/13, LEX 2015.
Pisuliński J., Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 2014 r., II CSK 543/13, „Państwo i Prawo” 2015/6.
Przyborowski Ł. [w:] Hipoteka po nowelizacji. Komentarz, red. J. Pisuliński, Warszawa 2011.
Stefaniuk K. [w:] J. Ignatowicz, K. Stefaniuk, Prawo rzeczowe, Warszawa 2012.
Strzelczyk R., Losy hipoteki ustanowionej na nieruchomości spółdzielni mieszkaniowej w przypadku zbycia jej przedsiębiorstwa w postępowaniu upadłościowym, „Nowy Przegląd Notarialny” 2014/4.
dr Alicja Sieczych-Drzewiecka
Autorka jest adiunktem w Katedrze Prawa Cywilnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz asesorem sądowym w Sądzie Rejonowym dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie (ORCID: 0000-0002-7579-324X).
Potencjalny zysk z niewybudowanego hotelu – lucrum cessans czy szkoda ewentualna? – glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 17.07.2019 r., I ACa 1662/17
Utracone korzyści są powiększeniem aktywów poszkodowanego, które byłoby nastąpiło, gdyby nie zdarzenie wyrządzające szkodę. Już sama ta definicja wskazuje na hipotetyczny charakter lucrum cessans, a zatem na immanentną niepewność co do faktycznego powstania uszczerbku w majątku poszkodowanego. Jak daleko może jednak sięgać ta niepewność, aby nie wymykać się granicom szkody podlegającej naprawieniu? Czy nieuzyskane zyski z bezprawnie udaremnionej działalności gospodarczej można a priori zakwalifikować jako szkodę ewentualną? Komentowany wyrok pozwala zmierzyć się z tymi pytaniami i może stanowić ważką wskazówkę w sporach sądowych dotyczących szeroko rozumianej „utraty szansy”.
Słowa kluczowe: szkoda hipotetyczna, szkoda ewentualna, lucrum cessans, adekwatny związek przyczynowy
dr Alicja Sieczych-Drzewiecka
The author is an assistant professor at the Chair of Civil Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, and an assistant judge at the District Court for Warsaw-Mokotów in Warsaw (ORCID: 0000-0002-7579-324X).
Potential Profit from an Unbuilt Hotel: Lucrum Cessans or Loss of Chance? Commentary on Judgment of the Court of Appeal in Warsaw of 17 July 2019, I ACa 1662/17
Loss of profits is an increase in the assets of the injured party that would have occurred but for the event that caused the loss. The definition itself indicates the hypothetical character of lucrum cessans, hence the inherent uncertainty about the actual detriment to the injured person’s assets. But how far can the uncertainty go to still remain within the limits of a loss that has to be redressed? Can profits not earned from the wrongfully thwarted business activity by a priori classified as a loss of chance? The commented judgment enables facing these questions and may provide important guideline in court disputes concerning lost chances in the broad sense.
Keywords: hypothetical loss, loss of chance, lucrum cessans, adequate causal link
Bibliografia / References:
Czachórski W., Brzozowski A., Safjan M., Skowrońska-Bocian E., Zobowiązania. Zarys wykładu, Warszawa 2009.
Dybowski T. [w:] System prawa cywilnego, t. 3, cz. 1, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. Z. Radwański, Ossolineum 1981
Jastrzębski J., Odszkodowanie za utracone oprocentowanie. Glosa do wyroku SN z 7 czerwca 2002 r. (IV CKN 1141/00), „Przegląd Prawa Handlowego” 2004/12.
Kaliński M., Szkoda na mieniu i jej naprawienie, Warszawa 2014.
Ojczyk J., Warszawa zapłaci 2,5 mln zł za zablokowanie inwestycji, https://www.prawo.pl/biznes/czy-samorzad-ponosi-odpowiedzialnosc-za-wydanie-bezprawnej,467184.html (dostęp: 6.04.2020 r.).
Szpunar A., Odszkodowanie za szkodę majątkową. Szkoda na mieniu i osobie, Bydgoszcz 1998.
dr Agnieszka Sztoldman
Autorka jest doktorem nauk prawnych w Zakładzie Prawa Cywilnego i Prawa Prywatnego Międzynarodowego na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego oraz adwokatem; kieruje praktyką Life Sciences w międzynarodowej kancelarii Taylor Wessing w Warszawie (ORCID: 0000-0001-7202-2338).
Naprawienie szkody wyrządzonej tymczasowym zabezpieczeniem własności intelektualnej – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 12.09.2019 r., C-688/17, Bayer Pharma AG przeciwko Richter Gedeon Vegyészeti Gyár Nyrt. i Exeltis Magyarország Gyógyszerkereskedelmi Kft
Glosowany wyrok Trybunału Sprawiedliwości zasługuje na szczególną uwagę ze względu na jego doniosłość praktyczną, jak też dlatego, że sporne jest, w jakim zakresie normy krajowe z zakresu odpowiedzialności odszkodowawczej powinny zapewniać harmonizację treści przepisów i środków odnoszących się do egzekwowania praw własności intelektualnej, które wynikają z unijnej dyrektywy 2004/48/WE. Trybunał zmierzył się z pytaniem, czy i w jakim zakresie sądy krajowe, zasądzając stosowne odszkodowanie z tytułu wykonania bezpodstawnego środka tymczasowego, analizują wynikające z przepisów krajowych aspekty odpowiedzialności odszkodowawczej. Zdaniem autorki przyjęty przez Trybunał Sprawiedliwości test badania przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej uprawnionego z prawa wyłącznego jest merytorycznie niepoprawny oraz sprzeczny z celem art. 9 dyrektywy 2004/48/WE, gdyż może skutkować barierami dla handlu prowadzonego zgodnie z prawem oraz sprzeniewierza się gwarancji odszkodowania z tytułu szkody wyrządzonej wskutek bezpodstawnego środka tymczasowego, o których mowa w dyrektywie 2004/48/WE.
Słowa kluczowe: unieważnienie patentu, środki tymczasowe, dyrektywa 2004/48/WE, naruszenie patentu, odszkodowanie z tytułu szkody powstałej w wyniku zastosowania środków tymczasowych, wprowadzenie towarów na rynek bez oczekiwania na unieważnienie patentu
dr Agnieszka Sztoldman
The author is an assistant professor (non-tenure) at the Chair for Civil and International Private Law, Faculty of Law, Administration and Economics, University of Wroclaw and an advocate; she is the head of the Life Sciences practice at Taylor Wessing international law firm in Warsaw (ORCID: 0000-0001-7202-2338).
Compensation for Loss Caused by Provisional Measures to Protect Intellectual Property. Commentary on Judgment of the Court of Justice of 12 September 2019, C-688/17, Bayer Pharma AG v. Richter Gedeon Vegyészeti Gyár Nyrt. and Exeltis Magyarország Gyógyszerkereskedelmi Kft.
The Court of Justice's judgment deserves particular attention because of its practical importance and because it is a contentious issue to what extent national rules on liability in damages should ensure the harmonization of the substance of the rules and measures relating to enforcement of intellectual property rights which stem from EU Directive 2004/48/EC. The Court has tackled the question whether and to what extent the national courts, when awarding appropriate damages for an unjustified provisional measure, analyse the liability aspects of the national legislation. In the author's opinion, the test adopted by the Court of Justice for examining the conditions of liability of an exclusive right holder is substantively incorrect and contrary to the purpose of Article 9 of Directive 2004/48/EC, as it may result in barriers to legitimate trade. She also believes it is contrary to the guarantee of compensation for loss caused by an unjustified provisional measure, as referred to in Directive 2004/48/EC.
Keywords: patent invalidation, provisional measures, Directive 2004/48/EC, patent infringement, compensation for loss caused by provisional measures, putting goods on the market without awaiting patent invalidation
Bibliografia / References:
Biffi L., L’esecuzione sulle privative [w:] Il processo industriale, red. A. Giussani, Torino 2012.
Bonadio E., Remedies and sanctions for the infringement of intellectual property rights under EC law, „European Intellectual Property Review” 2008/8.
Boos S., Schadensersatz wegen einstweiliger Maßnahmen bei Wegfall des Patents, „Gewerblicher Rechtsschutz und Urheberrecht. Praxis im Immaterialgüter- und Wettbewerbsrecht” 2019/21.
Borysiak W., Glosa do wyroku SN z 2.10.2003 r., III CK 430/03, „Przegląd Sądowy” 2008/1.
Charbonneau L., Notions autonomes et intégration européenne, „Cahiers de Droit Européen” 2013/1.
Cottier T., Germann Ch. i in., Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights [w:] Concise International and European IP Law: TRIPS, Paris Convention, European Enforcement and Transfer of Technology, red. T. Cottier, P. Véron, Alphen aan den Rijn 2015.
Dijkman L., CJEU rules that repeal of provisional measure does not automatically create liability for wrongful enforcement, „Journal of Intellectual Property Law & Practice” 2019/12.
Forest G., Essai sur la notion d’obligation en droit privé, Paris 2012.
Gajewski S., Sztoldman A., Ocena interesu prawnego oraz odrzucenie przez Naczelny Sąd Administracyjny skargi na decyzję Urzędu Patentowego RP w sprawie unieważnienia prawa wyłącznego. Glosa do postanowienia NSA z 21.04.2015 r., II GSK 322/14 i do wyroku WSA z 17.06.2013 r., VI SA/Wa 2013/12, „Glosa” 2016/3.
Galloux J.-Ch., Quelques précisions relatives aux mesures provisoires en matière de contrefaçon, „Propriété Industrielle” 2013/4.
Guzewicz A., Wykładnia autonomiczna pojęć prawa spółek w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Warszawa 2019.
Havu K., Damages liability for non-material harm in EU case law, „European Law Journal” 2019/4.
Jakubecki A., Dochodzenie roszczeń z zakresu prawa własności przemysłowej w postępowaniu cywilnym [w:] System Prawa Prywatnego, t. 14C, Prawo własności przemysłowej, red. R. Skubisz, Warszawa 2017.
Johnson A., Directive 2004/48/EC of the European Parliament and of the Council of 29 April 2004 on the Enforcement of Intellectual Property Rights [w:] Concise International and European IP Law: TRIPS, Paris Convention, European Enforcement and Transfer of Technology, red. T. Cottier, P. Véron, Alphen aan den Rijn 2015.
Kaliński M., Szkoda na mieniu i jej naprawienie, Warszawa 2014.
Kubas A., Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wykonaniem zabezpieczenia (art. 746, 1182 K.P.C.), „Transformacje Prawa Prywatnego” 2006/3–4.
Kühnen T., Patent litigation proceedings in Germany, München 2015.
Kur A., The Enforcement Directive – Rough Start, Happy Landing?, „International Review of Intellectual Property and Competition Law” 2004/7.
Lackoroński B., Odpowiedzialność cywilna za pośrednie naruszenia dóbr, Warszawa 2013.
Machnikowski P., Damages for the infringement of intellectual property rights under the EU law [w:] Compensation of private losses. The evolution of torts in European business law, red. R. Schulze, München 201.
Mizaras V., Interim injunctions (national titles) [w:] European case law on infringements of intellectual property rights, red. M. Vivant, Brussels 2016.
Norrgård M., Nylund A., The Requirements for Preliminary Injunctions in the Unified Patent Court [w:] Transitions in European Patent Law: Influences of the Unitary Patent Package, red. R.M. Ballardini, N. Bruun, M. Norrgård, Alphen aan den Rijn 2015.
Nowińska E., Z problematyki nadużycia praw własności intelektualnej [w:] Opus auctorem laudat. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Monice Czajkowskiej-Dąbrowskiej, red. K. Szczepanowska-Kozłowska, I. Matusiak, Ł. Żelechowski, Warszawa 2019.
Ohly A., Three principles of European IP enforcement law: Effectiveness, proportionality, dissuasiveness [w:] Technology and competition. Contributions in honour of Hanns Ullrich, red. J. Drexl, R.M. Hilty, L. Boy, Ch. Godt, B. Remiche, Brussels 2009.
Ożegalska-Trybalska J., Ograniczenia ochrony patentowej a naruszenie patentu, Warszawa 2019.
Pezard A., Les limites à la protection – vers une nouvelle proportionnalité judiciaire?, „Propriété Industrielle” 2018/9.
Podrecki P., Środki ochrony praw własności intelektualnej, Warszawa 2010.
Raue B., Die dreifache Schadensberechnung, Baden Baden 2017.
Siiriainen F., Réflexions critiques à propos de la propriété intellectuelle utilisée comme une „arme” concurrentielle [w:] La propriété intellectuelle dans le droits du marché et la rivalité concurrentielle, red. J.-M. Bruguière, Paris 2016.
Sikorski R., Patent Injunctions in the European Union Law [w:] Patent Law Injunctions, red. R. Sikorski, Alphen aan den Rijn 2018.
Skubisz R., Prawo własności przemysłowej – prawo z rejestracją wzoru przemysłowego – rejestracja w charakterze wzoru przemysłowego części składowej. Glosa do wyroku NSA z 12.01.2011 r., II GSK 20/10, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2012/9.
Sołtys B. [w:] System Prawa Unii Europejskiej, t. 3, Wykładnia prawa, red. L. Leszczyński, Warszawa 2019.
Szczepanowska-Kozłowska K., O potrzebie nowego modelu postępowania o unieważnienie patentu [w:] 100 lat ochrony własności przemysłowej w Polsce, Księga jubileuszowa Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej, red. A. Adamczak, Warszawa 2018.
Sztoldman A., Assessment of damages for an infringement of intellectual property rights in the light of CJEU case law, „Studia Prawa Prywatnego” 2017/2.
Sztoldman A., „Odpowiednie odszkodowanie” za naruszenie zgłoszonego unijnego znaku towarowego przed rejestracją. Glosa do wyroku TS z 22.06.2016 r., C-280/15, „Glosa” 2017/4.
Tálas J.K., Szakács E., Hungary [w:] Global Patent Litigation. Strategy and Practice, red. W.A. Hoyng, F.W.E. Eijsvogels, Alphen aan den Rijn 2006 (Supplement nr 37, September 2018).
Tischner A., Harmonizacja prawa polskiego z wymogami dyrektywy w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej, cz. 1, „Monitor Prawniczy” 2005/13.
Wathelet J., La loyauté en droit de la propriété intellectuelle, Marseille 2019.
Winiger B., Responsibility, restoration and fault, Cambridge 2018.
Agnieszka Anusz
Autorka jest prawnikiem, absolwentką Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.
Problematyka substytucyjności towarów. Sędziowska interpretacja ustaleń ekonomicznych Komisji – glosa do wyroku Sądu z 23.05.2019 r., T-370/17, KPN BV przeciwko Komisji
Glosa koncentruje się przede wszystkim na poruszonej w komentowanym orzeczeniu problematyce substytucyjności towarów oraz stopnia związania sędziów unijnych ekonomicznymi i rynkowymi ustaleniami Komisji w sprawach antymonopolowych. Aprobuje zawarte w omawianym wyroku stwierdzenia Sądu przyznające unijnym sędziom możliwość własnej interpretacji ekonomicznych ustaleń Komisji w postępowaniu antymonopolowym bądź którego przedmiotem była kontrola koncentracji oraz holistycznego i szerokiego podejścia do analizy substytucyjności towarów.
Słowa kluczowe: substytucyjność towarów, kontrola koncentracji, rynek usług telewizyjnych
Agnieszka Anusz
The author is a lawyer, a graduate of the University of Warsaw, Faculty of Law and Administration.
The Issue of Substitutability of Goods. Judicial Interpretation of the Commission’s Economic Findings. Commentary on Judgment of the General Court of 23 May 2019, T-370/17, KPN BV v. Commission
The commentary focuses mainly on the subjects discussed in the judgment, that is, the substitutability of goods and the degree to which judges are bound by the economic and market assessments of the Commission in antitrust cases. The commentator approves the General Court’s statements included in the analysed judgment, which give European judges the possibility to make their own interpretations of the Commission’s economic assessments in anti-trust proceedings or in proceedings concerning merger control, as well as the holistic and broad approach to analyzing the substitutability of goods.
Keywords: substitutability of goods, merger control, market of television services
Bibliografia / References:
Dyl M., Stankiewicz R., Przejęcie wspólnej kontroli nad przedsiębiorcą jako przesłanka zgłoszenia zamiaru koncentracji Prezesowi UOKiK, „Przegląd Prawa Handlowego” 2013/4.
Skoczny T., Polskie prawo kontroli koncentracji – ewolucja, model, wybrane problemy, „Europejski Przegląd Sądowy” 2010/5.
Szpringer W., Łączenie przedsiębiorstw a regulacja antymonopolowa. Wpływ państwa na procesy koncentracji i dekoncentracji w gospodarce. Aspekty instytucjonalne, Warszawa 1993.
Grzegorz Borkowski
Autor jest sędzią Naczelnego Sądu Administracyjnego w stanie spoczynku.
Dzierżawa praw majątkowych źródłem przychodu – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 8.11.2019 r., II FSK 3715/17
Zaliczenie przychodu podatnika do właściwego „źródła” (art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) nie jest takie proste, jakby to wynikało tylko z językowej wykładni przepisu. Na tle rozważanego przez skład orzekający zagadnienia doszło do zasadniczej rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych. Na najwyższe uznanie zasługuje nakład pracy autora uzasadnienia wyroku, poświęconego w szczególności cywilnoprawnym aspektom sprawy.
Słowa kluczowe: przychód, autorskie prawa majątkowe, logotyp, umowa dzierżawy, podatek dochodowy od osób fizycznych
Grzegorz Borkowski
The author is a retired Supreme Administrative Court judge.
Lease of Property Rights as a Source of Income. Judgment of the Supreme Administrative Court of 8 November 2019, II FSK 3715/17 – Decision of the Quarter
Inclusion of a taxpayer’s income in the right ‘source’ (Article 10(1) of the Act on Personal Income Tax) is not so simple as a purely linguistic interpretation of the provision might suggest. Against the background of the issue considered by the adjudicating panel, there emerged a fundamental discrepancy in the case law of administrative courts. The effort undertaken by the author of the statement of reasons for the judgment, devoted in particular to the civil-law aspects of the case, merits the highest appraisal.
Keywords: income, author’s economic rights, logotype, lease, personal income tax
Grzegorz Borkowski
Autor jest sędzią Naczelnego Sądu Administracyjnego w stanie spoczynku.
Opłakane skutki zmiany interpretacji indywidualnej – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 13.08.2019 r., II FSK 3292/17
Obowiązki płatnika (art. 8 Ordynacji podatkowej) wydają się proste: obliczyć, pobrać od podatnika i wpłacić w terminie podatek. Z jak wysokim – i niekiedy nieprzewidywalnym – ryzykiem wiąże się ta funkcja, wymownie obrazuje publikowany niżej wyrok. Mimo braku jakiejkolwiek „winy” płatnik miałby ponosić skutki błędu popełnionego przez organ wydający interpretację indywidualną, z czym nie sposób się zgodzić. Podzielam pogląd zawarty w zdaniu odrębnym od tego wyroku, którego najistotniejsze wywody również publikujemy.
Słowa kluczowe: indywidualna interpretacja prawa podatkowego, obowiązki płatnika, odpowiedzialność podatnika, zaliczka na podatek dochodowy
Grzegorz Borkowski
The author is a retired Supreme Administrative Court judge.
Disastrous Consequences of Change of a Tax Ruling. Judgment of the Supreme Administrative Court of 13 August 2019, II FSK 3292/17
The duties of a tax remitter (Article 8 of the Tax Ordinance Act) seem simple: calculate the tax amount, collect it from the taxpayer, and pay it on time. But the following judgment clearly illustrates how high - and sometimes unpredictable - risk that this function carries. Despite lack of any ‘fault’, the remitter would suffer the consequences of an error made by the authority that issued a tax ruling. This view can by no means be accepted. I share the view expressed in the dissenting judgment, whose main arguments are also presented here.
Keywords: tax ruling [individual interpretation of tax law], tax remitter’s duties, taxpayer’s responsibility, income tax advance payment
dr Jan Szczygieł
Autor jest radcą prawnym (ORCID: 0000-0001-8273-614X).
Kwalifikacja wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe – przegląd orzecznictwa
Zwolnienie z opodatkowania dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia nieruchomości, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowi narzędzie kształtowania polityki mieszkaniowej państwa. Jego zasadnicza rola sprowadza się do stymulacji przeznaczania przez podatników środków pieniężnych uzyskanych ze sprzedaży nieruchomości na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych. W okresie dziesięciu latach obowiązywania zwolnienia jego stosowanie zaowocowało licznymi, często rozbieżnymi orzeczeniami. Na tle stosowania omawianych regulacji wyłania się wiele problemów praktycznych, a kluczowe zagadnienie będące osią sporów sądowych stanowi prawidłowa wykładnia pojęcia własnych celów mieszkaniowych i kwalifikacji konkretnych wydatków. Artykuł prezentuje odmienne stanowiska sądów administracyjnych w kwestii wykładni zwrotów niedookreślonych związanych ze stosowaniem zwolnienia z opodatkowania dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia nieruchomości.
Słowa kluczowe: zwolnienia podatkowe, własne cele mieszkaniowe, ulga mieszkaniowa
dr Jan Szczygieł
The author is an attorney at law (ORCID: 0000-0001-8273-614X).
Classification of Expenses Incurred for One’s Own Housing Purposes. Case Law Review
Exemption from tax of income earned from sale of real estate, as referred to in Article 21(1)(131) of the Act of 26 July 1991 on Personal Income Tax, is an instrument used by the state to formulate its housing policy. Its basic role boils down to inducing taxpayers to allocate the proceeds of sale of real property for satisfying their own housing needs. In the ten years when the exemption has been in force, its application has spawned numerous, often mutually contradictory, judgments. Against the background of application of the regulations in question, many practical problems appear. The key issue, which can be called the axis of court disputes, is the correct interpretation of ‘own housing purposes’ and the classification of certain expenses. The article presents the divergent views of administrative courts on the interpretation of vague expressions connected with applying the tax exemption in respect of proceeds of sale of real estate.
Keywords: tax exemptions, own housing purposes, housing relief
Bibliografia / References:
Bobrus E., Opodatkowanie przeniesienia własności nieruchomości, Warszawa 2012.
Bogucki S., Szczygieł J., Zasada in dubio pro tributario (wyrok NSA z 29.11.2017 r., II FSK 3280/15) [w:] Orzecznictwo w sprawach podatkowych. Edycja 2018, red. B. Brzeziński, W. Morawski, J. Rudowski, Warszawa 2018.
Brzeziński B., Podstawy wykładni prawa podatkowego, Gdańsk 2008.
Brzeziński B., Zarys prawa finansów publicznych, Toruń 1995.
Choduń A., Klauzule generalne i zwroty niedookreślone – wybrane zagadnienia teoretyczne [w:] A. Choduń, A. Gomułowicz, A. Skoczylas, Klauzule generalne i zwroty niedookreślone w prawie podatkowym i administracyjnym. Wybrane zagadnienia teoretyczne i orzecznicze, Warszawa 2013.
Morawski L., Zasady wykładni prawa, Toruń 2010.
Nykiel W., Ulgi i zwolnienia w konstrukcji prawnej podatku, Warszawa 2002.
Ślepowrońska E., Forma złożenia oświadczenia uprawniającego do skorzystania z ulgi meldunkowej, „Przegląd Podatkowy” 2019/9.
Zieliński M., Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki, Warszawa 2010.
dr Marcin Gubała
Autor jest adiunktem w Wyższej Szkole Bankowej w Gdańsku (ORCID: 0000-0001-8443-3206).
Odejście od wykładni językowej przy ustalaniu katalogu kosztów kwalifikowanych – glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24.10.2019 r., II FSK 3684/17
Glosa dotyczy wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego, w którym Sąd ten rozstrzygnął wątpliwość interpretacyjną związaną z brzmieniem przepisu ustawy podatkowej. Odchodząc od wykładni językowej, Sąd uznał, że katalog kosztów kwalifikowanych należy ustalić w oparciu o wykładnię funkcjonalną i celowościową. Pozwoliło to na wyeliminowanie wątpliwości, jakie pojawiły się w związku z niezręcznie sformułowanym przepisem ustawy podatkowej.
Słowa kluczowe: podatek dochodowy, koszty kwalifikowane, badania naukowe
Marcin Gubała
The author is an assistant professor at the WSB University in Gdansk (ORCID: 0000-0001-8443-3206).
Giving up Linguistic Interpretation when Determining the List of Eligible Costs. An Approving and Critical Commentary on Judgment of the Supreme Administrative Court of 24 October 2019, II FSK 3684/17
Keywords: income tax, eligible costs, scientific research
The commentary relates to a judgment of the Supreme Administrative Court in which the Court resolved an interpretation doubt related to the wording of a provision of a tax act. Putting aside the linguistic interpretation, the Court ruled that the list of eligible costs should be determined on the basis of a functional and teleological interpretation. This eliminated the doubts that emerged because the tax act provision was formulated clumsily.
Keywords: income tax, eligible costs, scientific research
Bibliografia / References:
Grzybowski T., Zmiana tekstu prawnego a zmiana normatywna (w świetle sądowej wykładni prawa), „Państwo i Prawo” 2010/4.
Zieliński M., Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki, Warszawa 2008.
dr hab. Paweł Borecki
Autor jest adiunktem w Instytucie Historii Prawa Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego (ORCID: 0000-0002-1921-8291).
W sprawie pojęcia wyznaniowej żydowskiej osoby prawnej – uwagi na tle wyroku Sądu Najwyższego z 9.02.2007 r., III CSK 411/06
Sąd Najwyższy w wyroku z 9.02.2007 r., III CSK 411/06, opierając się na kryterium formalnym, sformułował wąską wykładnię pojęcia wyznaniowej żydowskiej osoby prawnej. Stanowisko Sądu Najwyższego w praktyce w sposób trwały ograniczyło reprywatyzację nieruchomości na rzecz gmin wyznaniowych żydowskich oraz Związku Gmin. Wyrok nie uwzględnia specyfiki organizacyjnej judaizmu w Polsce, zwłaszcza w latach 1918–1939. Przyjęta, zawężająca interpretacja pojęcia wyznaniowej żydowskiej osoby prawnej jest niezgodna z zasadą poprawnej legislacji oraz z zasadą zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa, a także w istocie rzeczy z zasadą sprawiedliwości społecznej. Gminy wyznaniowe żydowskie w wielu dziedzinach są gorzej traktowane niż największe lub najstarsze Kościoły chrześcijańskie. Trafna jest natomiast wykładnia przyjęta w czerwcu 1999 r. przez Komisję Regulacyjną do Spraw Gmin Wyznaniowych Żydowskich. Ma ona charakter funkcjonalny. Sąd Najwyższy powinien dokonać ważenia zasad konstytucyjnych i opowiedzieć się za tą interpretacją funkcjonalną, a nie przyjmować wykładni formalnej.
Słowa kluczowe: Sąd Najwyższy, wyznaniowa żydowska osoba prawna, reprywatyzacja, Komisja Regulacyjna, gmina wyznaniowa żydowska
dr hab. Paweł Borecki
The author is an assistant professor at the Institute of History of Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw (ORCID: 0000-0002-1921-8291).
In the Matter of the Concept of a Religious Jewish Legal Person. Comments against the Background of the Supreme Court Judgment of 9 February 2007, III CSK 411/06
In its judgment of 9 February 2007, III CSK 411/06, the Supreme Court, using a formal criterion, formulated a narrow interpretation of the concept of a Jewish religious legal person. In practice, the position of the Court has permanently limited the reprivatization of real estate for the benefit of Jewish religious communities and the Association of Communes. The judgment does not take into account the particularities of organization of Judaism in Poland, especially in 1918-1939. The Court’s restrictive interpretation of the concept of a Jewish religious legal person is inconsistent with the principle of correct legislation and the principle of citizens’ trust in the state and the law it enacts, and in fact with the principle of social justice Jewish religious communities in a number of areas are treated less favourably than the largest or oldest Christian churches. However, the interpretation adopted in June 1999 by the Regulatory Commission for Jewish Religious Communities is accurate. It is functional in character. The Supreme Court should weigh the constitutional principles and opt for this functional interpretation, instead of adopting a formal one.
Keywords: Supreme Court, Jewish religious legal person, reprivatization, Regulatory Commission, Jewish religious community
Bibliografia / References:
Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2009.
Borecki P., Prawotwórcza i porządkująca funkcja Sądu Najwyższego w sprawach wyznaniowych – uwagi w sprawie uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 12.09.2018 r., III CZP 14/18, „Przegląd Sądowy” 2020/1.
Borecki P., Przyjęcie w poczet członków gminy wyznaniowej żydowskiej. Glosa do wyroku SN z dnia 15 września 2017 r., III CSK 241/16, „Radca Prawny” 2018/1.
Borecki P., Reprywatyzacja nieruchomości na rzecz gmin wyznaniowych żydowskich, „Państwo i Prawo” 2011/9.
Borecki P., Równouprawnienie kościołów i innych związków wyznaniowych [w:] Leksykon prawa wyznaniowego. 100 podstawowych pojęć, red. A. Mezglewski, Warszawa 2014.
Borecki P., Uwagi o statusie wyznawców judaizmu na ziemiach polskich, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2010/2.
Brzozowski W., Członkostwo w związku wyznaniowym. Glosa do wyroku SN z dnia 15 września 2017 r., III CSK 241/16, „Przegląd Sądowy” 2018/4.
Czohara A., Zieliński T.J., Ustawa o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w Polsce. Komentarz, Warszawa 2012.
Florczak-Wątor M. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, Warszawa 2019.
Krawczyk M., Status prawny własności żydowskiej i jej wpływ na stosunki polsko-żydowskie [w:] Następstwa zagłady Żydów. Polska 1944–2010, red. F. Tych, M. Adamczyk-Garbowska, Lublin 2011.
Kuberska K., Wybrane aspekty organizacyjno-prawne i majątkowe statusu społeczności żydowskiej w II Rzeczypospolitej i w Polsce Ludowej, „Przegląd Prawa Wyznaniowego” 2015/1.
Langer T., Państwo a nierzymskokatolickie związki wyznaniowe w Polsce Ludowej, Poznań 1967.
Mezglewski A., Misztal H., Stanisz P., Prawo wyznaniowe, Warszawa 2011.
Polski Słownik Judaistyczny. Dzieje, kultura, religia, ludzie, t. 1, red. Z. Borzymińska, R. Żebrowski, Warszawa 2003.
Przepisy o organizacji gmin wyznaniowych żydowskich, oprac. J. Grynsztejn, I. Kerner, Warszawa 1931.
Sokolewicz W., Zubik M. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. L. Garlicki, M. Zubik, t. 1, Warszawa 2016.
Stankowski A., Weiser P., Demograficzne skutki Holokaustu [w:] Następstwa zagłady Żydów. Polska 1944–2010, red. F. Tych, M. Adamczyk-Grabowska, Lublin 2011.
Tomaszewski J., Zarys dziejów Żydów w Polsce w latach 1918–1939, Warszawa 1990.
Tomaszewski J., Żydzi [w:] Encyklopedia Historii Drugiej Rzeczypospolitej, red. A. Garlicki, Z. Landau, W. Roszkowski, P. Stawecki, J. Tomaszewski, Warszawa 1999.
Walencik D., Regulacja spraw majątkowych gmin wyznaniowych żydowskich [w:] Prawo wyznaniowe w Polsce (1989–2009). Analizy – dyskusje – postulaty, red. D. Walencik, Katowice–Bielsko-Biała 2009.
Walencik D., Rewindykacja nieruchomości Kościoła Katolickiego w postępowaniu przed Komisją Majątkową, Lublin 2008.
prof. dr hab. Tadeusz Widła
Autor jest kierownikiem Zespołu Badań Kryminalistycznych WPiA UŚ, wykładowcą kryminalistyki i logiki (ORCID: 0000-0001-6319-7048).
Odpowiedzialność biegłego za wydanie nieprawidłowej opinii – glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 29.11.2019 r., V ACa 266/18
Słowa kluczowe: odpowiedzialność biegłego, ocena dowodu z opinii biegłego
Zauważalny jest postępujący spadek jakości przeprowadzania dowodu z opinii biegłych, co może mieć wpływ na prawidłowość orzekania. Podstawową przyczyną takiego stanu rzeczy jest postępująca anihilacja sądowej oceny dowodu z opinii biegłych. Sądy jednak za ten stan obciążają wyłącznie biegłych. W ten swoisty transfer winy wpisuje się tu omawiane orzeczenie, w którym Sąd Apelacyjny wyraził m.in. kilka stanowisk, których afirmacja i upowszechnienie może spowodować poważne dysfunkcje praktyki przeprowadzania dowodu z opinii biegłego/instytutu.
Słowa kluczowe: odpowiedzialność biegłego, ocena dowodu z opinii biegłego
prof. dr hab. Tadeusz Widła
The author is the head of the Forensic Research Team at the Faculty of Law and Administration, University of Silesia in Katowice, and a lecturer in forensics and logic (ORCID: 0000-0001-6319-7048).
An Expert Witness’ Liability for Submitting a False Opinion. Commentary on Judgment of the Court of Appeal in Katowice of 29 November 2019, V ACa 266/18
The noticeable decline in the quality of evidence obtained from expert witnesses’ opinions may affect the correctness of adjudication. The main reason for this is the ongoing annihilation of the judicial assessment of evidence from expert opinions. However, the courts only blame the expert witnesses for this situation. This peculiar transfer of guilt is visible in the discussed decision in which the Court of Appeal expressed, among other things, several views which - if affirmed and disseminated - may cause serious dysfunctions in the practice of taking evidence from opinions of expert witnesses or institutes.
Keywords: expert witness’ liability, evaluation of expert witness evidence
Bibliografia / References:
Czajka D., Teoria sądzenia, cz. 1, Prawda sądowa, Warszawa 2005.
Droit de l’expertise, red. T. Moussa, Paris 2015.
Girdwoyń P., Opinia biegłego w sprawach karnych w europejskim systemie prawnym. Perspektywy harmonizacji, Warszawa 2011.
Gurgul J., Powoływanie biegłych w postępowaniu przygotowawczym, „Problemy Praworządności” 1983/10.
Habzda-Siwek E., Diagnoza stanu psychicznego sprawcy a rozstrzygnięcia w procesie karnym, Kraków 2002.
Opiniowanie psychiatryczne i psychologiczne w procesie karnym, red. L. Paprzycki, Kraków 2006.
Siwek M., Glosa do postanowienia SN z 23.04.2002 r., I KZP 10/02, „Prokuratura i Prawo” 2004/3.
Turek J., Biegły sądowy i jego czynności, „Monitor Prawniczy” 2007/24.
