Finanse Komunalne 2/2021

1. Finansowe skutki uchwalania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w gminach strefy podmiejskiej (na przykładzie aglomeracji poznańskiej)

dr hab. Janina Kotlińska, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Polska
ORCID 0000-0003-4206-0450
udział w autorstwie tekstu: 60%
dr hab. Maciej J. Nowak, profesor Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie, Polska
ORCID 0000-0001-8149-8995
udział w autorstwie tekstu: 40%

Celem artykułu jest przedstawienie finansowych konsekwencji uchwalenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w gminach strefy podmiejskiej aglomeracji i związanych z nimi problemów prawnych w szerszym aspekcie obejmującym system gospodarki przestrzennej kraju. Hipotezą jest twierdzenie, że decyzje władz samorządowych wskazanych gmin dotyczące uchwalenia bądź zmiany planu zagospodarowania przestrzennego skutkują wzrostem wydatków budżetowych i dochodów budżetowych, a saldo tych przepływów jest wartością dodatnią. Ilustracją dla omawianego w nim problemu jest aglomeracja poznańska. W artykule: 1) zaprezentowano rozważania na temat finansowych skutków uchwalania planów zagospodarowania przestrzennego w gminach; 2) przedstawiono dane dotyczące liczby uchwalonych bądź zmienionych planów zagospodarowania przestrzennego w jednostkach samorządowych aglomeracji poznańskiej w latach 2010–2019; 3) zdiagnozowano zmiany, jakie zaszły między rokiem 2010 a 2019 w zakresie wybranych wielkości dochodów i wydatków budżetowych badanych gmin w powiązaniu ze zmianą ich liczby mieszkańców.

Słowa kluczowe: miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, dochody budżetowe, wydatki budżetowe, gmina

Financial consequences of adopting land use plans in suburban municipalities (using the example of the Poznań agglomeration)
Dr Hab. Janina Kotlińska, Professor of the John Paul II Catholic University of Lublin, Poland
ORCID 0000-0003-4206-0450
Commitment in the preparation of the article: 60%
Dr Hab. Maciej J. Nowak, Professor of the West Pomeranian University of Technology in Szczecin, Poland
ORCID 0000-0001-8149-8995
Commitment in the preparation of the article: 40%

The objective of the article is to present the financial consequences of enacting land use plans in municipalities of the suburban zones of agglomerations and the related legal problems in a broader aspect encompassing the system of the country’s spatial economy. The hypothesis is that the decisions of the local authorities of the municipalities in question on the enactment or amendment of land use plans result in an increase in budget expenditure and budget revenue, while the balance of these flows is positive. The problem under review is illustrated by the Poznań agglomeration. The article: 1) presents considerations on the financial effects of the adoption of land use plans in municipalities; 2) presents data on the number of enacted or amended land use plans in local authority units of the Poznań agglomeration in 2010–2019; and 3) diagnoses the changes that took place between 2010 and 2019 in the selected levels of budget income and expenditure of the municipalities analysed in connection with the change in their population.

Keywords: land use plans, budget revenue, budget expenditure, municipality

Bibliografia / References
Anioł W., Bezład warszawski. O erozji i odnowie przestrzeni publicznych, Warszawa 2019.
Budner W., Gospodarka przestrzenna miast i aglomeracji, Poznań 2019.
Dylewski M., Instrumenty i kierunki stymulowania rozwoju przedsiębiorstw i instytucji przez jednostki samorządu terytorialnego [w:] Instrumenty i kierunki stymulowania rozwoju przedsiębiorstw i instytucji, red. B. Filipiak, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego” Nr 532, „Problemy Zarządzania, Finansów i Marketingu” Nr 14, Szczecin 2009.
Filipiak B., Instytucjonalne i pozainstytucjonalne działania samorządu gminnego na rzecz wspierania lokalnej przedsiębiorczości [w:] Instrumenty i kierunki stymulowania rozwoju przedsiębiorstw i instytucji, red. B. Filipiak, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego” Nr 532, „Problemy Zarządzania, Finansów i Marketingu” Nr 14, Szczecin 2009.
Hołuj A., Lityński P., Następstwa ekonomiczne efektu urban sprawl [w:] Społeczno-ekonomiczne przemiany w strefie podmiejskiej miast. Studium przypadku Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego, red. A. Noworól, A. Hołuj, Warszawa 2016.
Izdebski H., Zachariasz I., Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz, Warszawa 2013.
Kańduła S., Kotlińska J., Opłata adiacencka i planistyczna – niewykorzystane źródła dochodów gmin [w:] Harmonizacja finansów publicznych w skali narodowej i europejskiej, red. nauk. K. Piotrkowska-Marczak, K. Kietlińska, Warszawa 2007.
Kotlińska J., Podatek od nieruchomości lokalnym instrumentem stymulowania przedsiębiorczości [w:] Przedsiębiorczość warunkiem rozwoju regionu i kraju w procesie globalizacji, red. S. Jankiewicz, K. Pająk, Poznań 2006.
Kotlińska J., Podatek od nieruchomości w budżecie dużego miasta [w:] Wybrane problemy finansów samorządowych, ubezpieczeń społecznych i zarządzania finansami, red. T. Lubińska, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego” 2005/385.
Kotlińska J., Podatek rolny oraz podatek leśny w budżetach dużych miast na przykładzie Poznania [w:] Wybrane problemy funkcjonowania systemów podatkowych w krajach Unii Europejskiej, red. nauk. E. Denek, „Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Poznaniu” 2005/67.
Kotlińska J., Wpływ lokalizacji gminy na wielkość i strukturę dochodów podatkowych [w:] Wpływy podatkowe jednostek samorządu terytorialnego i czynniki je kształtujące, red. J. Śmiechowicz, J. Szołno-Koguc, Lublin 2019.
Kotlińska J., Nowak M.J., Podatek od nieruchomości w zewnętrznej strefie obszarów metropolitarnych Polski Zachodniej, „Problemy Rozwoju Miast” 2010/4.
Kotlińska J., Nowak M. J., Stawki podatku od nieruchomości mieszkaniowych, „Świat Nieruchomości” 2010/74.
Kowalewski A., Mordasewicz J., Osiatyński J., Regulski J., Stępień J., Śleszyński P., Ekonomiczne straty i społeczne koszty niekontrolowanej urbanizacji w Polsce – wybrane fragmenty raportu, „Samorząd Terytorialny” 2014/4 (280).
Koziński J., Doktryna swobody budowlanej, aspekty ekonomiczne i planistyczne, „Problemy Planistyczne” 2012/1.
Krajewska M., Wartość gruntu w procesie przekształcenia przestrzeni, Bydgoszcz 2017.
Leoński Z., Szewczyk M., Kruś M., Prawo zagospodarowania przestrzeni, Warszawa 2012.
Lityński P., Budżetowe konsekwencje żywiołowego rozprzestrzeniania się miast dla samorządów gminnych, Kraków 2019.
Lityński P., Hołuj A., Urban sprawl costs: The valuation of households losses in Poland, „Journal of Settlements and Spatial Planning” 2017/8.
Neneman J., Łukomska J., Fiskalne konsekwencje rozlewania miast – przypadek Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Lublina [w:] Wpływy podatkowe jednostek samorządu terytorialnego i czynniki je kształtujące, red. J. Śmiechowicz, J. Szołno-Koguc, Lublin 2019.
Niewiadomski Z., Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Komentarz, Warszawa 2016.
Nowak M.J., Niesprawność władz publicznych a system gospodarki przestrzennej, „Polska Akademia Nauk. Studia Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju” 2017, t. CLXXV.
Nowak M.J., Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Komentarz do ustawy i przepisów powiązanych, Warszawa 2020.
Nowak M.J., Polityka przestrzenna w polskich obszarach metropolitalnych, Warszawa 2010.
Nowak M.J., Renta planistyczna jako instrument polityki przestrzennej w gminach województwa zachodniopomorskiego, „Finanse Komunalne” 2012/11.
Olbrysz A., Zachariasz I., Raport o finansowych skutkach polskiego systemu gospodarowania przestrzenią [w:] Sprawne państwo. Samorządowa służba cywilna. Obszary metropolitalne. Zagospodarowanie przestrzenne. Badania nad kierunkami zmian w funkcjonowaniu samorządu terytorialnego w Polsce, red.P. Kopyciński, Kraków 2015.
Parysek J., Lokalna gospodarka przestrzenna w Polsce – prawo a rzeczywistość [w:] Teoretyczne i praktyczne aspekty prawa gospodarki przestrzennej,red.W. Ratajczak, M. Szewczyk, J. Weltrowska, Poznań 2017.
Rokicka-Murszewska K., Administracyjnoprawne aspekty opłaty planistycznej, Toruń 2019.
Rolewicz J., Ekonomiczne instrumenty stymulowania przedsiębiorczości w małych miastach w Polsce po roku 1990, Poznań 1999.
Skica T., Bem A., Rola samorządu terytorialnego w procesach stymulowania przedsiębiorczości, „Studia Regionalne i Lokalne” 2014/1 (55).
Śleszyński P., Potencjalne koszty odszkodowawcze związane z niewłaściwym planowaniem przestrzennym w gminach [w:] Studia nad chaosem przestrzennym, t. 2, Koszty chaosu przestrzennego, red. A. Kowalewski, T. Markowski, P. Śleszyński, „Polska Akademia Nauk. Studia Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju” 2018, t. CLXXXII.
Śleszyński P., Kowalewski A., Markowski T., Legutko-Kobus P., Nowak M., The Contemporary Economic Costs of Spatial Chaos: Evidence from Poland, „Land” 2020/9.
Śleszyński P., Sudra P., Skutki finansowe uchwalenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla gmin według danych na koniec 2014 roku, „Człowiek i Środowisko” 2016/40.
Wierzbowski M., Plucińska–Filipowicz A., Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Komentarz, Warszawa 2016.

2. Zasada roczności budżetu a wydatki niewygasające w budżetach jednostek samorządu terytorialnego
Kacper Siwek – skarbnik Miasta Świdnica, Polska
ORCID: 0000-0001-8829-897X

W artykule przedstawiono zakres stosowania zasady roczności budżetu jednostek samorządu terytorialnego w Polsce. Autor skupia się na rozwiązaniu stanowiącym wyjątek od tej zasady – instytucji wydatków niewygasających. Wykazuje, że obowiązujące uregulowania prawne nie służą prowadzeniu racjonalnej gospodarki finansowej w samorządach i mogą być rozpoznawane jako działania niesprzyjające efektywności zarządzania długiem jednostek samorządu terytorialnego.

Słowa kluczowe: zasada roczności budżetu, wydatki niewygasające, jednostki samorządu terytorialnego, zadłużenie

Budget annuality principle and unexpired expenditures in the budgets of local authority units
Kacper Siwek – Treasurer of the Town of Świdnica, Poland
ORCID: 0000-0001-8829-897X

The article presents the scope of application of the principle of budget annuality for local authority units in Poland. The author focuses on the solution that constitutes an exception to this principle – the institution of non-expiring expenditure. He shows that the current legal regulations do not serve rational financial management in local authorities and can be recognized as actions that are not conducive to effective debt management of local authority units.

Keywords: principle of budget annuality, non-expiring expenditure, local authority units, indebtedness

Bibliografia / References
Alińska A., Woźniak B., Współczesne finanse publiczne, Warszawa 2016.
Brzozowska K., Gorzałczyńska-Koczkodaj M., Kogut-Jaworska M., Zioło M., Gospodarka finansowa w jednostkach samorządu terytorialnego, Warszawa 2017.
Chojna-Duch N., Polskie prawo finansowe. Finanse publiczne, Warszawa 2003.
Denek E., Sobiech J., Wolniak J., Finanse publiczne, Warszawa 2005.
Dolnicki B., Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, Warszawa 2018.
Flejterski S., Metodologia finansów. Podręcznik akademicki, Warszawa 2007.
Gajl N., Gospodarka budżetowa w świetle prawa porównawczego, Warszawa 1993.
Jastrzębska M., Działania służące i niesłużące efektywnemu zarządzaniu długiem jednostek samorządu terytorialnego, „Problemy Zarządzania” 2017/2 (67).
Jastrzębska M., Finanse jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2012.
Kołakowski I., Zaciąganie zobowiązań wykraczających poza rok budżetowy (wieloletnich) a zasada roczności budżetu jednostek samorządu terytorialnego w kontekście naruszenia dyscypliny finansów publicznych, „Finanse Komunalne” 2018/1–2.
Kosikowski C., Rozumienie czasu w prawie finansowym, „Białostockie Studia Prawnicze” 2010/7.
Kosikowski C., Ustawa o finansach publicznych. Komentarz, Warszawa 2010.
Lipiec-Warzecha L., Ustawa o finansach publicznych. Komentarz, Warszawa 2011.
Nowosławska-Cwynar A., Wydatki niewygasające – uregulowania prawne a orzecznictwo, „Budżet Samorządu Terytorialnego” 2011/18.
Owsiak S., Finanse publiczne. Teoria i praktyka, Warszawa 2013.
Pietrzak B., Polański Z., Woźniak B., System finansowy w Polsce, t. 2, Warszawa 2008.
Ruśkowski E., Roczność i wieloletniość w finansach publicznych, Warszawa 2014.
Salachna M., Budżet i wieloletnia prognoza finansowa jednostki samorządu terytorialnego. Od projektu do sprawozdania, Gdańsk 2010.
Shah A., Budgeting and budgetary Institutions, Washington 2007.
Sierak J., Zasady wykonywania budżetów samorządowych [w:] Gospodarka finansowa jednostek samorządu terytorialnego w warunkach decentralizacji zarządzania sektorem publicznym, red. H. Sochacka-Krysiak, Warszawa 2008.
Sójka A., Wykonanie budżetów przez jednostki samorządu terytorialnego w 2018 r., „Finanse Komunalne” 2019/7–8.
Stupienko E., komentarz do art. 263 [w:] Ustawa o finansach publicznych. Komentarz prawno-finansowy,red. H. Dzwonkowski, G. Gołębiowski, Warszawa 2014.
Stawiński M., komentarz do art. 263 [w:] Ustawa o finansach publicznych. Komentarz, red.Z. Ofiarski, Warszawa 2019.
Szołno-Koguc J., Zasady gospodarki budżetowej w ujęciu teoretycznym, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H, Oeconomia” 2005/39.
Trykozko R., Ustawa o finansach publicznych. Komentarz dla jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2010.
Tyniewicki M., Znaczenie klasycznych zasad budżetowych w budżecie ogólnym Unii Europejskiej [w:] Finanse publiczne i prawo finansowe – realia i perspektywy zmian. Księga Jubileuszowa dedykowana Profesorowi Eugeniuszowi Ruśkowskiemu, red. L. Etel, M. Tyniewicki, Białystok 2012.

3. Udostępnienie informacji o środowisku i jego ochronie a brak uiszczenia opłaty za udostępnienie tejże informacji
dr Jacek Murzydło – radca prawny w Okręgowym Urzędzie Górniczym w Poznaniu, Polska
ORCID: 0000-0002-2804-8319

Artykuł omawia kwestię dopuszczalności uzależniania przez organy administracji publicznej udostępnienia informacji o środowisku i jego ochronie od uprzedniego uiszczenia opłaty za udostępnienie. Przybliża tym samym obowiązujące przepisy regulujące kwestię pobierania opłat za udostępnianie takiej informacji oraz praktykę organów administracji publicznej w tym zakresie, a także zawiera propozycję działania organów w przypadku udostępniania informacji podlegającej opłacie. Brak przepisów jednoznacznie dopuszczających albo wykluczających możliwość uzależnienia udostępnienia informacji od uiszczenia opłaty skutkuje rozbieżną praktyką organów w omawianej kwestii oraz różnymi stanowiskami prezentowanymi w piśmiennictwie. Autor artykułu stoi na stanowisku, że udostępnienia informacji o środowisku nie powinno się uzależniać od wcześniejszego uiszczenia stosownej opłaty. Tekst zawiera tym samym także postulat de lege ferenda jednoznacznego uregulowania w przepisach obowiązującego prawa przesłanek uzależniania przez organy administracji publicznej udostępnienia informacji o środowisku od uprzedniego uiszczenia przez wnioskodawcę stosownej opłaty oraz trybu działania tychże organów w przypadku jej nieuiszczenia.

Słowa kluczowe: informacja o środowisku, informacja publiczna, opłaty, odmowa udostępnienia, organy administracji publicznej

Public access to information on the environment and environmental protection and the lack of payment of a fee for providing access to this information
Dr Jacek Murzydło – legal counsel at the Regional Mining Authority in Poznań, Poland
ORCID: 0000-0002-2804-8319

The article discusses the issue of admissibility of making the provision by bodies of public administration of information on the environment and environmental protection conditional on the prior payment of a fee for providing this information. It also describes the current provisions regulating the matter of charging fees for making such information available and the practice of bodies of public administration in this respect, as well as proposing what the bodies should do in the case of making information available that is subject to the payment of the fee. The lack of regulations unambiguously permitting or ruling out the possibility of making the provision of information dependent on the payment of a fee results in a divergent practice of the authorities in this matter and various positions presented in the literature. The author of the article takes the position that the provision of information on the environment should not be made dependent on the prior payment of an appropriate fee. Similarly, the article also contains a de lege ferenda postulate of an unambiguous regulation in the applicable provisions of the law regarding the premises of making the disclosure of information on the environment dependent on the prior payment of a fee by the applicant, as well as the course of action of these authorities in the case of the failure to pay the fee.

Keywords: information on the environment, public information, fees, refusal to provide, bodies of public administration

Bibliografia / References
Bar M., Jendrośka J., Komentarz do ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, LEX 2014.
Bidziński M., Chmaj M., Szustakiewicz P., Ustawa o dostępie do informacji publicznej. Komentarz, Warszawa 2018.
Chylarecki P., Wiśniewska M., Engel J., Dostęp do informacji o środowisku i udział w decyzjach dotyczących środowiska: społeczna kontrola praktyk administracji publicznej, Warszawa 2014, http://www.ekoportal.gov.pl/fileadmin/Ekoportal/Informacja_o_srodowisku/raport_badania_publikacje/Greenmind_RaportAarhus.pdf (dostęp: 17.02.2021 r.).
Filipowicz T., Plucińska-Filipowicz A., Wierzbowski M. (red.), Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Komentarz, Warszawa 2020.
Florkiewicz E., Jak powinien postąpić organ udzielający informacji o środowisku, jeżeli podmiot wnioskujący nie uiścił opłaty za przygotowane (zeskanowane) materiały?, LEX, QA 490853.
Gruszecki K., Udostępnianie informacji o środowisku i jego ochronie, udział społeczeństwa w ochronie środowiska oraz oceny oddziaływania na środowisko. Komentarz, LEX 2020.
Informacja o wynikach kontroli wywiązywania się wojewodów i jednostek samorządu terytorialnego z obowiązku udostępniania informacji publicznej, NIK Delegatura w Białymstoku, październik 2006 r., LBI-410/13-200, nr ewid.154/2006/P05121/LBI (dostęp: 17.02.2021 r.).
Kamińska I., Rozbicka-Ostrowska M., Ustawa o dostępie do informacji publicznej. Komentarz, Warszawa 2016.
Kijowski D.R. (red.), Ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Komentarz, Warszawa 2015.
Kłaczyński M., Szuster S., Dostęp do informacji publicznej. Komentarz, LEX 2003.
Murzydło J., Czy informacja o środowisku stanowi informację publiczną?, „Czas Informacji”, październik–grudzień 2011 r.
Opaliński B. (red.), Strojczyk A., Lipiński A., Słaby M., Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Komentarz, Warszawa 2016.
Rakoczy B., Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Komentarz, LEX 2010.
Raport TNS Polska dla Ministerstwa Środowiska pn. „Ocena i diagnoza sytuacji w zakresie funkcjonowania rozwiązań przyjętych w ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. z 2013 r. poz. 1235, z późn. zm)”, Warszawa, 15 grudnia 2014, http://www.ekoportal.gov.pl/fileadmin/Ekoportal/Informacja_o_srodowisku/raport_badania_publikacje/Raport_TNS_Polska.pdf (dostęp: 17.02.2021 r.).
„Raport z wykonania konwencji o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz o dostępie do wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska za lata 2011–2013”, http://www.ekoportal.gov.pl/fileadmin/Ekoportal/Informacja_o_srodowisku/raport_badania_publikacje/NIR_2014_Poland_pl.pdf (dostęp: 17.02.2021 r.).
Zarządzanie informacją o środowisku, PRZEWODNIK, https://www.gdos.gov.pl/files/artykuly/5010/Zarzadzanie_informacja_o_srodowisku_ios_ip.pdf (dostęp: 17.02.2021 r.).

4. Efektywność świadczenia usług z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi w miastach wojewódzkich Polski
Mateusz Łajewski – Katedra Ekonomii Politycznej, Wydział Ekonomii i Finansów, Uniwersytet w Białymstoku, Polska
ORCID: 0000-0002-9725-7309

Celem artykułu jest określenie modelu realizacji usług z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi w miastach wojewódzkich Polski wraz z wyznaczeniem efektywności realizacji tych usług w poszczególnych modelach. W tym celu wykorzystano dwa mierniki efektywności: przeciętne wydatki per capita na świadczenie analizowanych usług oraz procentowy udział wydatków na gospodarkę odpadami komunalnymi w ogóle wydatków budżetowych poszczególnych miast. Ponadto przyjęto założenie o istnieniu zależności pomiędzy tymi wskaźnikami.
Do zrealizowania przedłożonych celów wykorzystano następujące metody badawcze: studia literatury przedmiotu, pozyskanie informacji dotyczących podmiotów zajmujących się realizacją omawianej usługi, analizę sprawozdań z wykonania budżetu, przegląd analizy stanu gospodarki odpadami komunalnymi za 2018 rokoraz współczynnik korelacji Pearsona. Badaniem objęto aglomerację poznańską i 17 miast wojewódzkich.
Z przeprowadzonych badań wynika, że model outsourcingowy jest najczęściej wykorzystywany przy realizacji zadań z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi w miastach wojewódzkich Polski. Natomiast najbardziej efektywnym rozwiązaniem w zakresie dostarczania analizowanej usługi zarówno w odniesieniu do wydatków per capita, jak i udziału wydatków na gospodarkę odpadami komunalnymi w wydatkach ogółem jest zastosowanie modelu komercyjnego. Potwierdzono również prawidłowość przyjętego założenia o istnieniu silnej zależności liniowej między badanymi wskaźnikami.

Słowa kluczowe: gospodarka odpadami komunalnymi, współczynnik korelacji Pearsona, wydatki per capita

Effectiveness of municipal waste management services in the Polish voivodship cities
Mateusz Łajewski – Department of Political Economy, Faculty of Economics and Finance, University of Białystok, Poland
ORCID: 0000-0002-9725-7309

The objective of the article is to define a model of the provision of municipal waste management services in Poland’s voivodship cities and to determine the effectiveness of the performance of these services in the individual models. Two measures of efficiency were used for this: average per capita expenditure on the provision of the services in question and expenditure on municipal waste management as a proportion of the total budget expenditure of individual cities. Furthermore, an assumption was made about the existence of a relationship between these indicators.
The following research methods were used to achieve the objectives presented: studies of the literature on the subject, obtaining information on entities providing the service in question, analysis of reports on the achievement of the budget, review of the analysis of the state of municipal waste management for 2018 and Pearson’s correlation coefficient. The study encompassed the Poznań agglomeration and 17 voivodship cities.
It arises from the analysis that the outsourcing model is most frequently used in the fulfilment of municipal waste management tasks in Polish voivodship cities. However, the most effective solution for providing the service in question both with respect to per capita expenditure and expenditure on municipal waste management as a proportion of total expenditure is the application of the commercial model. The correctness of the adopted assumption regarding the existence of a strong linear relationship between the indicators examined was also confirmed.

Keywords: municipal waste management, Pearson correlation coefficient, per capita expenditure

Bibliografia / References
Albin A., Gmina w systemie gospodarki odpadami komunalnymi, Wrocław 2018.
Bojańczyk M., Regresja i korelacja na światowych rynkach – w pułapce metod ilościowych, „Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula” 2013/4 (38).
Dylewski M., Procesy zmian w zarządzaniu gospodarką komunalną w jednostkach samorządu terytorialnego na tle uwarunkowań legislacyjnych, „Nauki o Finansach” 2013/4 (17).
Kiepas-Kokot A., Łysko A., Nowak M.J., Zróżnicowanie obciążeń gospodarstw domowych z tytułu opłat za gospodarowanie odpadami w gminach województwa zachodniopomorskiego, „Ekonomia i Środowisko” 2015/3 (54).
Łajewski M., Analiza funkcjonowania modelu outsourcingowego wykorzystywanego w gospodarce odpadami komunalnymi w miastach Unii Metropolii Polskich [w:] Współczesne problemy ekonomiczne w badaniach młodych naukowców, t. 4, red. E. Gruszewska, Białystok 2020.
Przygodzka R., Łajewski M., Modele świadczenia usług komunalnych a kondycja finansowa gmin (na przykładzie województwa podlaskiego), „Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy” 2018/56 (4).
Tiebout Ch. M., An Economic Theory of Fiscal Decentralization [w:] Public Finance: Needs, Sources, and Utilization, New Jersey 1961, http://www.nber.org/chapters/c2273 (dostęp: 19.08.2020).
Wielewska I., Prus P., Problematyka gospodarowania odpadami komunalnymi na obszarach wiejskich na przykładzie województwa pomorskiego, „Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu” 2014, t. XVI (6).
Zębek E., Zasady gospodarki odpadami w ujęciu prawnym i środowiskowym, Olsztyn 2018.

5. Wpływ pandemii COVID-19 na funkcjonowanie audytu wewnętrznego w jednostkach samorządu terytorialnego dr Joanna Przybylska – Katedra Finansów Publicznych, Instytut Finansów, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Polska

ORCID: 0000-0002-2514-1518

Autorka podjęła próbę ustalenia, czy i w jakim zakresie pandemia COVID-19 wpłynęła na funkcjonowanie audytu wewnętrznego, koncentrując swoją uwagę na sektorze samorządowym. Celem artykułu jest odpowiedź na pytania badawcze: 1) czy i w jaki sposód pandemia COVID-19 wpłynęła na działalność audytu wewnętrznego w jednostkach samorządu terytorialnego, w szczególności na sposób organizacji pracy oraz na roczny plan audytu; 2) czy audytorzy wewnętrzni pracujący w sektorze samorządowym uwzględniają w analizie ryzyka nowe kategorie ryzyk, których pojawienie się związane jest z pandemią COVID-19. Do zebrania danych wykorzystano kwestionariusz ankiety w wersji elektronicznej.
Przeprowadzone wśród audytorów wewnętrznych badanie dotyczyło trzech aspektów funkcjonowania audytu wewnętrznego realizowanego w sektorze samorządowym w warunkach pandemii COVID-19: wpływu pandemii na organizację pracy audytu wewnętrznego, oddziaływanie pandemii na roczny plan audytu oraz uwzględnienie nowych kategorii ryzyk związanych z COVID-19 w analizie ryzyka przeprowadzanej przez audytorów wewnętrznych. Zgodnie z uzyskanymi wynikami badań audytorzy wewnętrzni byli zmuszeni do zdefiniowania nowych zasad i kanałów komunikacji pomiędzy członkami zespołu audytowego i audytowanymi, a pandemia znacznie wydłużyła proces komunikacji. Ponad 95% audytorów biorących udział w badaniu musiało opracować i wdrożyć procedury pracy zdalnej. W pierwszej fazie pandemii COVID-19 zaledwie 8,9% audytorów wewnętrznych włączyło do planu audytu nowe zadania, zdecydowana większość realizowała te wcześniej ujęte w planie, lecz zmieniła się forma realizacji audytu. Zdecydowana większość audytorów wewnętrznych włączyła do analizy ryzyka nowe kategorie ryzyk związane ze stanem pandemia COVID-19.

Słowa kluczowe: audyt wewnętrzny, COVID-19, sektor samorządowy

ORCID: 0000-0002-2514-1518

The author attempts to establish whether and to what extent the Covid-19 epidemic influenced the functioning of the internal audit, focusing her attention on the local authority sector. The objective of the article is to answer the following research questions: 1) whether and how the Covid-19 epidemic affects the activity of the internal audit in local authority units, in particular, the way work is organized and the annual audit plan; 2) whether internal auditors working in the local authority sector take into account new risk categories in the risk analysis, the emergence of which is related to the Covid-19 epidemic. An electronic questionnaire was used to collect the data.
The study conducted among internal auditors applied to three aspects of the functioning of the internal audit in the local authority sector in the conditions of the Covid-19 pandemic: the impact of the pandemic on the organization of the work of the internal audit, the impact of the pandemic on the annual audit plan and the inclusion of new categories of risk related to Covid-19 in the risk analysis conducted by the internal auditors. According to the research results, the internal auditors were forced to define new rules and channels of communication between the members of the audit team and the audited entities, while the pandemic significantly extended the communication process. Over 95% of the auditors taking part in the study had to develop and implement remote working procedures. In the first phase of the Covid-19 pandemic, only 8.9% of internal auditors included new tasks in the audit plan, the vast majority performed the tasks previously included in the plan, but the form in which the audit was conducted changed. The vast majority of internal auditors included new risk categories related to the Covid-19 pandemic in the risk analysis.

Keywords: internal audit, Covid-19, local authority sector

6. Dopuszczalność różnicowania stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi od gospodarstwa domowego. Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 25.11.2020 r., II FSK 1853/20
dr hab. Michał Bitner – Katedra Prawa Finansowego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski, Polska
ORCID: 0000-0002-3856-5141

Glosa zawiera polemikę z wyrażonym w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego poglądem, zgodnie z którym różnicowanie stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi jest niedopuszczalne. Autor glosy wskazuje, że pogląd ten jest rezultatem oparcia wykładni na paremii clara non sunt interpretanda i założenia o jednoznaczności wniosków wynikających z dyrektyw językowych. Przedstawia argumenty przemawiające za odrzuceniem tego założenia i przyjęciem, że zastosowanie innych dyrektyw wykładni, zwłaszcza funkcjonalnych, nie prowadzi w omawianym przypadku do niedopuszczalnego przełamywania wniosków wynikających z wykładni językowej wnioskami wynikającymi z wykładni funkcjonalnej, lecz stanowi konieczny element procesu wykładni dokonywanej w granicach „możliwego sensu słów”.

Słowa kluczowe: opłata za gospodarowanie odpadami, wykładnia prawa, granice wykładni funkcjonalnej

Admissibility of differentiating the rates of the municipal waste management fee by household. Commentary on the ruling of the Supreme Administrative Court of 25 November 2020, II FSK 1853/20
Dr Hab. Michał Bitner – Chair of Financial Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, Poland
ORCID: 0000-0002-3856-5141

The commentary argues with the view expressed in the judgment of the Supreme Administrative Court according to which it is inadmissible for municipal councils to differentiate the rate of the fee for municipal waste management. The author points out that this view is based on the clara non sunt interpretanda approach to the interpretation of the law and on the assumption of unambiguity of conclusions arising from linguistic directives. He presents arguments supporting the rejection of this assumption and the acceptance that the application of other interpretative directives, especially functional ones, does not lead to an unacceptable breach of the conclusions arising from the linguistic interpretation with conclusions arising from the functional interpretation, but is a necessary element of the interpretation process made within the limits of the “possible sense of words”.

Keywords: waste management fee, interpretation of the law, limits of the functional interpretation

Bibliografia / Refrences
Brzeziński B., Wykładnia celowościowa w prawie podatkowym, „Kwartalnik Prawa Podatkowego” 2002/1.
Dauter B., Metodyka pracy sędziego sądu administracyjnego, Warszawa 2018.
Mastalski R., Miejsce wykładni językowej w procesie stosowania prawa podatkowego, „Przegląd Podatkowy” 2007/8.
Mastalski R., Stosowanie prawa podatkowego, Warszawa 2008.
Piątek W., Wykładnia funkcjonalna w orzecznictwie sądów administracyjnych, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2012/1.
Radwański Z., Zieliński M., Wykładnia i stosowanie prawa cywilnego [w:] System Prawa Prywatnego, t. 1, red. M. Safjan, Warszawa 2012.
Wronkowska S., Zasady przyzwoitej legislacji w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego [w:] Księga XX-lecia orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, red. M. Zubik, Warszawa 2006.
Zieliński M., Wykładnia prawa. Zasady – reguły – wskazówki, Warszawa 2017.
Zieliński M., Wyznaczniki reguł wykładni prawa, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1998/3–4.
Zieliński M., Zirk-Sadowski M., Klaryfikacyjność i derywacyjność w integrowaniu polskich teorii wykładni prawa, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2011/2.
Zieliński M., Bogucki O., Choduń A., Czepita S., Kanarek B., Municzewski A., Zintegrowanie polskich koncepcji wykładni prawa, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2009/4.
Zirk-Sadowski M., Pojęcie, koncepcje i przebieg wykładni prawa administracyjnego [w:] System Prawa Administracyjnego, t. 4, red. R. Hauser, A. Wróbel, Z. Niewiadomski, Warszawa 2012.

7. Indywidualny prewspółczynnik przy inwestycjach wodociągowo-kanalizacyjnych gminy
Magdalena Siwek – radca prawny, praktyk w obsłudze jednostek sektora finansów publicznych, Polska

W artykule szczegółowo omówiono zasady stosowania prewspółczynnika w gospodarce wodno-ściekowej gmin, ze szczególnym uwzględnieniem możliwości odliczenia podatku naliczonego według metody opartej na liczbie metrów sześciennych dostarczanej wody lub odprowadzonych ścieków. Wskazano na wymierne korzyści wynikające z zastosowania do odliczeń podatku innej metody niż wskazana w przepisach. Liczne orzecznictwo oraz indywidualne interpretacje w tym obszarze obecnie w pełni aprobują taki sposób postępowania, co pozwala gminom zgodnie z przepisami dokonywać odliczeń znacznie wyższych kwot podatku naliczonego.

Słowa kluczowe: podatek od towarów i usług, gmina, odliczenia od podatku, proporcja, prewspółczynnik, wodociągi, kanalizacja, korekta roczna, korekta wieloletnia

Individual prefactor in a municipality’s water supply and sewerage investments
Magdalena Siwek – legal counsel, practitioner in advising public finance sector entities, Poland

The article presents a detailed discussion of the rules for applying a prefactor in water and sewage management in municipalities, with particular account taken of the possibility to deduct input tax according to the method based on the number of cubic metres of water supplied or sewage discharged. Quantifiable benefits arising from the use of a different method for tax deductions than that specified in the regulations have been highlighted. A great deal of case law and individual rulings in this area currently fully approve such a method of conduct which allows municipalities to deduct much higher amounts of input tax in accordance with the law.

Keywords: value added tax, municipality, tax deductions, proportion, prefactor, water supply pipelines, sewerage, annual adjustment, multiannual adjustment