U początków regionalnych izb obrachunkowych – w 25. rocznicę ich powstania
prof. dr hab. Mirosław Stec
Uniwersytet Jagielloński, Katedra Prawa Samorządu Terytorialnego
U początków regionalnych izb obrachunkowych – w 25. rocznicę ich powstania
W artykule przedstawione zostały podstawowe zasady, według których zostały zaprojektowane ustrojowe rozwiązania dotyczące regionalnych izb obrachunkowych, a także rzeczywiste prace przygotowawcze trwające przez całą jesień i zimę na przełomie 1992 i 1993 r., polegające – z jednej strony – na sformułowaniu i przyjęciu podstawowych aktów wykonawczych, oraz – po drugie – na faktycznym zorganizowaniu izb zarówno w sferze rzeczowej, jak i personalnej, co przede wszystkim dotyczyło obsady stanowisk prezesów izb.
Słowa kluczowe: regionalne izby obrachunkowe, samorząd terytorialny, nadzór, podział terytorialny
The beginnings of the regional chambers of audit – on the 25th anniversary of their establishment
The article presents the basic principles according to which systemic solutions regarding regional chambers of audit were designed, as well as actual preparatory work lasting the whole of the autumn and winter at the turn of 1992/1993, involving, on the one hand, the formulation and adoption of the basic secondary regulations and, on the other, the actual organization of the chambers, both in physical and personnel terms, which primarily applied to filling the posts of the presidents of the chambers.
Keywords: regional chambers of audit, local authority, supervision, territorial demarcation
Bibliografia:
Cybulski B., Geneza ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych [w:] Regionalne izby obrachunkowe w Polsce w latach 1993-2003, red. B. Cybulski i S. Srocki, Wrocław 2003
Cybulski B., Geneza, ewolucja i istota funkcji kontrolnej regionalnych izb obrachunkowych [w:] Regionalne izby obrachunkowe. Charakterystyka ustrojowa i komentarz do ustawy, red. M. Stec, Warszawa 2010
Dębowska-Romanowska T., Regionalne izby obrachunkowe – nadzór zewnętrzny nad zarzadzaniem finansowym w samorządzie i nad tworzeniem lokalnego prawa finansowego [w:] Regionalne izby obrachunkowe. Charakterystyka ustrojowa i komentarz do ustawy, red. M. Stec, Warszawa 2010
Stec M. (red.), Regionalne izby obrachunkowe. Charakterystyka ustrojowa i komentarz do ustawy, Warszawa 2010
Stec M., Powstanie regionalnych izb obrachunkowych [w:] Regionalne izby obrachunkowe w Polsce w latach 1993–2003, red. B. Cybulski i S. Srocki, Wrocław 2003
Stec M., Pozycja ustrojowa Pełnomocnika Rządu ds. Reformy Samorządu Terytorialnego i jego delegatów (1989–1992), „Samorząd Terytorialny” 2015/3
Stec M., Prawno-ustrojowa pozycja regionalnych izb obrachunkowych w systemie władz publicznych w Polsce [w:] Regionalne izby obrachunkowe. Charakterystyka ustrojowa i komentarz do ustawy, red. M. Stec, Warszawa 2010
Stec M., Specyfika ustrojowa organów nadzoru i kontroli instancyjnej nad samorządem terytorialnym (regionalne izby obrachunkowe i samorządowe kolegia odwoławcze) [w:] Księga Jubileuszowa Profesora Andrzeja Zolla, t. I, Warszawa 2012
Wójcik Z.K., Ustawa o regionalnych izbach obrachunkowych [w:] Regionalne izby obrachunkowe w Polsce w latach 1993–2003, red. B. Cybulski i S. Srocki, Wrocław 2003
Tadeusz Dobek
Prezes RIO w Bydgoszczy w latach 1993–2017, przewodniczący Komisji Analiz KRRIO do roku 2017; uczestnik siedmiu Kongresów EURORAI oraz konferencji Organizacji. W imieniu KRRIO odpowiedzialny za współpracę z EURORAI
Współpraca zagraniczna regionalnych izb obrachunkowych w Polsce
W zamierzeniu ustawodawcy regionalne izby obrachunkowe (RIO) miały być organem kontroli o charakterze wyłącznie weryfikacyjnym. Izby od początku ich powołania miały m.in. wspierać i szkolić pracowników służb finansowych samorządu. Wobec takiego usytuowania RIO w Polsce zadaniem prezesów izb było przygotowanie do wykonywania zadań pracowników merytorycznych oraz zapewnienie systematycznego wzrostu ich kwalifikacji. Prezes Rady Ministrów jako organ sprawujący nadzór nad RIO, a w jego imieniu kierownictwo Biura do spraw Administracji Publicznej posiadało świadomość potrzeby wsparcia powstającej instytucji. Poszukiwano wzorców funkcjonowania takich instytucji za granicą – głównie we Francji i Wielkiej Brytanii. Po przystąpieniu do EURORAI w 2004 r. przedstawiciele polskich RIO na forum Organizacji występowali zarówno w roli wnikliwych obserwatorów zainteresowanych poznawaniem doświadczeń innych instytucji, a także dzielących się własnymi doświadczeniami. Podjęta została współpraca z trybunałami obrachunkowymi niemieckich krajów związkowych oraz współpraca bilateralna realizowana w różnorodnych formach.
Słowa kluczowe: regionalne izby obrachunkowe, współpraca międzynarodowa, współpraca bilateralna, kongresy, konferencje, seminaria, warsztaty, wizyty studyjne, EURORAI – Europejska Organizacja Regionalnych Instytucji Audytu Zewnętrznego Finansów Publicznych
Foreign cooperation of the regional chambers of audit
The intention of the lawmakers was for the regional chambers of audit (RCA) to be the audit authority of an exclusively verifying nature. Since their inception, the chambers have had the objective of supporting and training the local authority financial staff. With such positioning of the RCAs in Poland, the presidents of the chambers were required to prepare the professional staff for performing their tasks and ensure that their qualifications are systematically being improved. The Prime Minister, as the authority supervising the RCAs, and the management of the Public Administration Office on his behalf was aware of the need to support the institution that has arisen. Models of operation of such institutions were sought abroad, mainly in France and Great Britain. After accession to EURORAI, in 2004, the representative of the Polish RCAs appeared at the Organization’s fora in the role of both insightful observers interested in learning about the experience of other institutions, as well as participants sharing their own experiences. Cooperation started with the audit tribunals of the German Lands, as did bilateral cooperation in various forms.
Keywords: regional chambers of audit, international cooperation, bilateral cooperation, congresses, conferences, seminars, workshops, study tours, EURORAI – the European Organization of Regional External Public Finance Audit Institutions
Bibliografia:
Bartkowiak W., VI Kongres EURORAI w Crans-Montana, „Finanse Komunalne” 2007/12
Bukalski J., Posiedzenie Komitetu ekspertów do spraw finansów lokalnych przy Radzie Europy, „Finanse Komunalne” 1995/4
Dobek T., Współpraca regionalnych izb obrachunkowych z Audit Commission, „Finanse Komunalne” 1996/1
Dobek T., III Kongres EURORAI w Strasburgu, „Finanse Komunalne” 1999/1
Dobek T., Chodarcewicz J., IV Kongres EURORAI w Graz, „Finanse Komunalne” 2002/1
Dobek T., V Kongres EURORAI w Barcelonie, „Finanse Komunalne” 2005/1–2
Dobek T., Wzrost znaczenia audytu środków publicznych. Międzynarodowe seminarium w Edynburgu, „Finanse Komunalne” 2005/6
Dobek T., Nowe formy zlecania i finansowania zadań publicznych jako wyzwanie dla regionalnych izb obrachunkowych w Polsce, „Finanse Komunalne” 2007/12
Dobek T., Meeting the Challenge – Sprostać wyzwaniu. VII Kongres EURORAI, Londyn, 4–5.10.2010 r., „Finanse Komunalne” 2011/3
Dobek T., Audyt w dobie redukcji wydatków publicznych i wzmożonych działań oszczędnościowych, Seminarium EURORAI, Edynburg 23–25 października 2014 r., „Finanse Komunalne” 2014/12
Gaudemet P.M., Molinier J., Finanse publiczne, Warszawa 2000
Hartloff V., Regionalna gospodarka finansowa w Republice Federalnej Niemiec na przykładzie niemieckiego kraju związkowego Nadrenii-Palatynatu (Rheinland-Pfalz), „Finanse Komunalne” 2007/7–8.
Jurewicz D., Czy wydatki na pomoc społeczną są efektywne? Międzynarodowa konferencja Audyt pomocy społecznej w Bydgoszczy, „Finanse Komunalne” 2009/9.
Jurewicz D., Audyt samorządu terytorialnego, Międzynarodowa Konferencja EURORAI, Rostów nad Donem, 7 października 2011 r., „Finanse Komunalne” 2012/6
Kern M., Międzynarodowa dyskusja o subsydiach publicznych, „Finanse Komunalne” 2009/1–2
Komarnicka M., Współpraca wydziałów kontroli regionalnych izb obrachunkowych z Brytyjskim Funduszem Know-How, „Finanse Komunalne” 2000/6
Krawczyk R.P., Kontrola finansowa samorządu terytorialnego w Wielkiej Brytanii, „Finanse Komunalne” 1997/4
Kuśnierz L., Wizyta studyjna polskiej delegacji we Francji w związku z realizacją projektu PHARE „Zarządzanie finansami publicznymi”, „Finanse Komunalne” 2005/4
Kwaśny M., Planowanie i przeprowadzanie audytu na postawie ryzyka według Międzynarodowych Standardów Audytu (ISAs). Międzynarodowa konferencja w Portsmouth, „Finanse Komunalne” 2007/3
Mularz J., Brytyjskie doświadczenia w zakresie partnerstwa publiczno-prywatnego. Sprawozdanie z wizyty studyjnej, „Finanse Komunalne” 2011/7–8
Nilsen P.O , Bodhild Laastad, „Norwegian Local Government – System of Internal Supervision and Control and External Audit”, “Finanse Komunalne” 2018/1–2
Sprawozdania KRRIO z działalności regionalnych izb obrachunkowych i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w latach 2001–2005, cz. II, p. 2.1 – Wykonanie budżetu przez JST.
Stec M., Powstanie regionalnych izb obrachunkowych (r.IV) [w:] Regionalne Izby Obrachunkowe w Polsce w latach 1993–2003, praca zbiorowa pod redakcją B. Cybulskiego i S. Srockiego, Wrocław 2003.
Stec M., U początków regionalnych izb obrachunkowych, w niniejszym numerze: „Finanse Komunalne” 2019/1–2.
Tołściuk R., Grega U., II wspólna konferencja prezydentów trybunałów obrachunkowych krajów związkowych z terenu byłej NRD, Berlina i Nadrenii – Palatynatu oraz prezesów regionalnych izb obrachunkowych, „Finanse Komunalne” 2006/1–2
Wiącek A., Bąk M., Audyt długu publicznego. Międzynarodowa Konferencja we Wrocławiu, „Finanse Komunalne” 2006/7–8
Wójcik Z., Ustawa o regionalnych izbach obrachunkowych (r.II) [w:] Regionalne Izby Obrachunkowe w Polsce w latach 1993–2003, praca zbiorowa pod redakcją B. Cybulskiego i S. Srockiego, Wrocław 2003
Zajączkowski R., Konferencja prezydentów trybunałów obrachunkowych niemieckich landów wschodnich i prezesów regionalnych izb obrachunkowych w Poczdamie, „Finanse Komunalne” 2011/11
Zawadzka-Pąk U.K., Regionalne izby obrachunkowe we Francji, „Finanse Komunalne” 2010/11
Glosariusz RIO Kraków
Grażyna Wróblewska
Prezes Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu, Przewodnicząca Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych
Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych – funkcjonowanie i zadania
Celem artykułu jest zaprezentowanie głównych obszarów działalności Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych w okresie dwudziestolecia funkcjonowania. Autorka omawia tryb powołania KRRIO, jej funkcjonowanie i główne zadania oraz osiągnięcia w okresie dwudziestolecia.
Słowa kluczowe: regionalne izby obrachunkowe, Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych, nadzór nad jednostkami samorządu terytorialnego, działalność informacyjna, współpraca, konferencje
National Council of the Regional Chambers of Audit – functioning and tasks
The objective of the article is to present the main areas of activity of the National Council of the Regional Chambers of Audit over the twenty years of their operation. The authoress discusses the procedure for appointing the NCRCA, its functioning and the main tasks and achievements over twenty years.
Keywords: regional chambers of audit, National Council of the Regional Chambers of Audit, supervision of local authority units, information activities, cooperation, conferences
Bibliografia:
Cybulski B., Srocki S. (red.), Regionalne izby obrachunkowe w Polsce w latach 1993–2003, Wrocław 2003
Krawczyk R.P., Stec M. (red.), Samorząd – finanse – nadzór i kontrola. XX-lecie Regionalnych Izb Obrachunkowych, Warszawa 2013
Stec M. (red.), Regionalne izby obrachunkowe. Charakterystyka ustrojowa i komentarz do ustawy, Warszawa 2010
Sprawozdanie z działalności regionalnych izb obrachunkowych i wykonania budżetu przez gminy w 1998 r., Warszawa 1999
Sprawozdania z działalności regionalnych izb obrachunkowych i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w latach 1999–2017, Warszawa 2000–2018
Informacja o wynikach kontroli prawidłowości udzielania i rozliczania przez jednostki samorządu terytorialnego dotacji na zadania zlecone podmiotom niezaliczanym do sektora finansów publicznych, nr ewid. 15/2008/P/07/001/KAP, NIK, Warszawa 2008
Wystąpienie pokontrolne NIK, Departament Samorządu Terytorialnego, DST-P/00/116/2000 z 28.04.2000 r.
dr Bogdan Cybulski
doradca zarządu stowarzyszenia „Aglomeracja Wrocławska”
Działalność informacyjna regionalnych izb obrachunkowych i Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych w latach 1993–2018
Obowiązkiem ustawowym regionalnych izb obrachunkowych jest prowadzenie działalności informacyjnej w zakresie gospodarki finansowej samorządów terytorialnych w Polsce. W artykule dokonano przeglądu ogólnopolskich wydawnictw i konferencji zorganizowanych w latach 1993–2018 przez te instytucje.
Słowa kluczowe: regionalne izby obrachunkowe, Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych, „Finanse Komunalne”, „Orzecznictwo w Sprawach Samorządowych”, sprawozdania Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych dla Sejmu i Senatu, konferencje ogólnopolskie organizowane przez RIO i Kolegium Redakcyjne „Finansów Komunalnych”
Information activities of the regional chambers of audit and the National Council of the Regional Chambers of Audit in 1993–2018
The regional chambers of audit have the statutory obligation to publish information on the financial management of local authorities in Poland. The article reviews the national publications and conferences organized in 1993–2018 by these institutions.
Keywords: regional chambers of audit, National Council of the Regional Chambers of Audit, ‘Municipal Finance’, ‘Judgments in Self-Government Cases’, reports of the National Council of the Regional Chambers of Audit for the Sejm and Senate, national conferences organized by the RCA and the Editorial Board of ‘Municipal Finance’
Jacek Grządka
prezes Regionalnej Izby Obrachunkowej w Lublinie
O działalności szkoleniowo-wydawniczej regionalnych izb obrachunkowych
Przy okazji omawiania przeobrażeń ustrojowych, jakie miały miejsce w Polsce po 1989 roku, zwykle wskazuje się reformę samorządową jako to najbardziej udane przedsięwzięcie z tego zakresu. Już zdecydowanie rzadziej wspomina się przy tym o istotnym elemencie tej reformy, jakim było utworzenie regionalnych izb obrachunkowych, owocu polskiej myśli ustrojowo-administracyjnej z ich specyficznym zakresem działania i oryginalnych zasadach organizacji. Nawet jednak gdy wzmianki o izbach pojawiają się, to ich autorzy koncentrują się przeważnie na omawianiu zasadniczych funkcji przypisanym izbom przez ustawodawcę, tj. funkcji nadzorczej czy kontrolnej.
W artykule przypomniano o jeszcze jednej funkcji izb, którą normatywnie określono jako działalność informacyjną, instruktażową i szkoleniową. Zwykle jej rola nie jest, jak się wydaje, wystarczająco doceniana. A przecież za jej pomocą i pośrednictwem w dużej mierze kształtowany jest pożądany z punktu widzenia wymogów prawa sposób prowadzenia gospodarki finansowej przez jednostki samorządu terytorialnego. W artykule skupiono się na niektórych aspektach wspomnianej działalności, a mianowicie omówiono działalność szkoleniową izb oraz ich działalność wydawniczą o zasięgu lokalnym (regionalnym), a więc ze swej istoty prowadzoną z myślą o nadzorowanych jednostkach. Część odnosząca się do działalności szkoleniowej ma bardziej ogólny charakter, natomiast działalność wydawniczą przedstawiono indywidualnie, czyli tak jak była i jest prowadzona przez poszczególne izby.
Słowa kluczowe: regionalne izby obrachunkowe, szkolenia, działalność wydawnicza
Training and publication activities of the regional chambers of audit
During discussions on the systemic transformations that took place in Poland after 1989, the local authority reforms are mentioned as the most successful project in this area. Meanwhile, an important element of these reforms, namely the establishment of the regional chambers of audit, the fruit of Polish systemic and administrative thought, with their unique scope of activity and original principles of organization, are mentioned much less frequently. However, even if these chambers are mentioned, their authors mainly focus on the discussion of the basic functions assigned to the chambers by the lawmakers, namely the supervisory and audit functions.
The article reiterates one more function of the chambers which is normatively referred to as information, instruction and training activity. It seems as if its role is usually insufficiently appreciated. Meanwhile, after all, the method in which local authority units handle financial management, which is desirable from the point of view of the law, is formed with its assistance and through it. The article focuses on certain aspects of this activity. In other words, it discusses the training activity of the chambers and their local (regional) publication activity, which is essentially conducted with the supervised units in mind. The part that applies to training activity is of a very general nature, whereas the publication activity has been presented individually, as if it were conducted by the individual chambers.
Keywords: regional chambers of audit, training, publication activity
Bibliografia:
Dębowska-Romanowska T., Regionalne Izby Obrachunkowe – nadzór zewnętrzny nad zarządzaniem finansowym w samorządzie i nad tworzeniem lokalnego prawa finansowego [w:] Regionalne izby obrachunkowe, charakterystyka ustrojowa i komentarz do ustawy, red. M. Stec, Warszawa 2010
Dębowska-Romanowska T., Spór wokół koncepcji regionalnych izb obrachunkowych – w świetle art. 171 ust. 2 Konstytucji [w:] 15 lat regionalnych izb obrachunkowych, red. J. Małecki, R. Hauser, Zb. Janku, Poznań 2007
25 lat regionalnych izb obrachunkowych, Warszawa 2018, www.rio.gov.pl
Kot J., Działalność szkoleniowa i informacyjna regionalnych izb obrachunkowych [w:] Regionalne izby obrachunkowe w Polsce w latach 1993–2003, red. B. Cybulski, S. Srocki, Wrocław 2003
Krawczyk R.P., Funkcja informacyjna Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych oraz regionalnych izb obrachunkowych w latach 2003–2012 [w:] Samorząd – Finanse – Nadzór i kontrola. XX – lecie regionalnych izb obrachunkowych, red. R.P. Krawczyk, M. Stec, Warszawa 2013
Regionalne Izby Obrachunkowe, charakterystyka ustrojowa i komentarz do ustawy, red. M. Stec, Warszawa 2010
Sprawozdania z działalności regionalnych izb obrachunkowych i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w 1998, 2005, 2010, 2016 i 2017 roku, wyd. KRRIO
Stec M., Prawno-ustrojowa pozycja regionalnych izb obrachunkowych w systemie władz publicznych w Polsce [w:] Regionalne izby obrachunkowe, charakterystyka ustrojowa i komentarz do ustawy, Warszawa 2010
dr Ryszard Paweł Krawczyk
prezes Regionalnej Izby Obrachunkowej w Łodzi
Wizje kontroli samorządu terytorialnego wykonywanego przez regionalne izby obrachunkowe a rzeczywistość
Autor wskazuje na problemy związane z realizowaniem funkcji kontrolnej przez regionalne izby obrachunkowe. Jak można zauważyć, mamy w praktyce do czynienia ze zderzeniem modelu konstytucyjno-ustawowego tej instytucji kontrolnej, z nie do końca sprecyzowanymi oczekiwaniami balansującymi między określonymi typami zarządzania sprawami publicznymi. Niezależność ustrojowa izb, będąca jedną z gwarancji samodzielności samorządu terytorialnego, może paradoksalnie wpływać na pozycję kadrowo-finansową izb. W artykule zwrócono uwagę na fakt, że brak zdecydowania ustawodawcy w zakresie określenia kompetencji kontrolnych izb może być również zaletą rozwiązania prawnego, ponieważ teoretycznie pozwala izbom na większą elastyczność działania w ramach przyjętej koncepcji ustawowej.
Słowa kluczowe: kontrola samorządu terytorialnego, regionalne izby obrachunkowe, kryterium legalności, kontrola kompleksowa
Visions of local authority audits conducted by regional chambers of audit and reality
The author indicates the problems related to the performance of the audit function by the regional chambers of audit. It is noticeable that, in practice, the constitutional/statutory model of this institution clashes with the incompletely defined expectations balancing between specific types of management of public affairs. Paradoxically, the constitutional independence of the chambers, which is one of the guarantees of independence of the local authority, can have an impact on the staffing and financial position of the chambers. The article draws attention to the fact that the lack of decision by the lawmakers on the definition of the audit powers of the chambers can also be an advantage of the legal solution because it theoretically gives the chambers greater flexibility of operation within the accepted statutory concept.
Keywords: local authority audit, regional chambers of audit, criterion of legality, comprehensive audit
Bibliografia:
Banaszak B. [w:] Encyklopedia prawa, red. U. Kalina-Prasznik, Warszawa 2000
Bober J, Hausner J., Izdebski H., Lachiewicz W., Mazur S., Nelicki A., Nowotraski B., Puzyna W., Surówka K., Zachariasz I., Zawicki M., Narastające dysfunkcje, zasadnicze dylematy, konieczne działania. Raport o stanie samorządności terytorialnej w Polsce, Kraków 2013, http://www.msap.uek.krakow.pl/doki/publ/raport_dysfunkcje.pdf
Dobrowolski Z., Czynniki sprawności kontroli państwowej, Sulechów 2004
Dziadoń J., Próba interpretacji kryteriów kontroli, „Kontrola Państwowa” 1995/6
Jarzęcka-Siwik E., Liszcz T., Niezgódka-Medkowa M., Robaczyński, W., Komentarz do ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli, Warszawa 2000
Jaworska-Gromczyńska W., Konstytucyjne kryteria ocen kontrolnych Najwyższej Izby Kontroli, „Kontrola Państwowa” 1998/5
Jeżewski J. [w:] Encyklopedia prawa, Warszawa 2000
Krawczyk R.P., Obejście prawa w kontrolach gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego prowadzonych przez regionalne izby obrachunkowe, artykuł złożony do druku w „Finansach Komunalnych” 2019/3
Krawczyk R.P., Samodzielność w praktyce działania samorządu terytorialnego oraz w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego [w:] Aktualne problemy samorządu terytorialnego po 25 latach jego istnienia, red. R.P. Krawczyk, A. Borowicz, Łódź 2016
Krawczyk R.P., Funkcja kontrolna regionalnych izb obrachunkowych – aktualne dylematy, „Finanse Komunalne” 2013/1–2
Krawczyk R.P., Regionalne izby obrachunkowe – stan obecny i perspektywy, „Finanse Komunalne” 1998/1
Krawczyk R.P., Kontrola kompleksowa gospodarki finansowej gminy, „Finanse Komunalne” 1994/1
Kopaliński W., Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, Warszawa 1967
Łętowski J., Szreniawski J., Kontrola administracji [w:] System prawa administracyjnego, t. III, red. T. Rabska, J. Łętowski, Ossolineum 1978
Martan L., O kryteriach kontroli, „Kontrola Państwowa” 1971/4
Martan L., Celowość i legalność jako podstawowe kryteria kontroli, „Kontrola Państwowa” 1972/1
Martan L., O kryteriach kontroli ponownie, „Kontrola Państwowa” 1993/3
Niewiadomski Z. [w:] Wielka encyklopedia prawa, red. naczelny B. Hołyst, Warszawa 2005
Poniatowski M., Działalność kontrolna Regionalnych Izb Obrachunkowych [w:] Regionalne Izby Obrachunkowe w Polsce w latach 1993–2003, red. B. Cybulski, S. Srocki, Wrocław 2003
Rybicki Z., Nadzór i kontrola [w:] Z. Rybicki, S. Piątek, Zarys prawa administracyjnego i nauki administracji, Warszawa 1984
Siwoń M., Pelczar A., Regionalne izby obrachunkowe w Polsce a standardy europejskie [w:] 15 lat funkcjonowania regionalnych izb obrachunkowych jako organów nadzoru i kontroli gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego, red. J. Małecki, R. Hauser, Z. Janku, Poznań 2007
Starościak J., Prawo administracyjne, Warszawa 1978
Sylwestrzak A., Najwyższa Izba Kontroli, „Kontrola Państwowa” 1999, numer specjalny
Szawłowski R., Konieczność objęcia kontrolą NIK samorządu terytorialnego oraz w ograniczonym zakresie jednostek spoza sektora publicznego, „Kontrola Państwowa” 1994/1
Szubiakowski M., Kontrola państwowa nad samorządem terytorialnym. Zarys podstaw analizy, „Studia Iuridica” 1996, tom XXXII
Wacinkiewicz W., Kontrola i nadzór w prawie komunalnym, Warszawa 2007
Wierzbowski M. [w:] L. Jastrzębski, J. Lang, J. Służewski, M. Wierzbowski, Polskie prawo administracyjne, cz. I, Warszawa 1985
Zimmerman J., Prawo administracyjne, Warszawa 2012
dr Zbigniew K. Wójcik
prezes Regionalnej Izby Obrachunkowej w Rzeszowie i były delegat Pełnomocnika Rządu ds. Samorządu Terytorialnego w województwie rzeszowskim (1990–1991)
Jerzy Regulski (1924–2015) – między „starym światem” a III Rzecząpospolitą
Artykuł przedstawia postać Jerzego Regulskiego, który w latach osiemdziesiątych XX wieku był wskrzesicielem idei samorządu lokalnego z komunistycznej zapaści. W III Rzeczypospolitej wywarł znaczący wpływ na kształt ustrojowy nowo budowanej administracji terenowej, co zostało uwzględnione przez parlament w kompleksie ustaw samorządowych i w rządowych aktach wykonawczych. Był uczonym, senatorem i dyplomatą, który wychował liczną grupę działaczy państwowych i urzędników, w tym ośmioro późniejszych prezesów regionalnych izb obrachunkowych.
Słowa kluczowe: Jerzy Regulski, Testament Polski Walczącej, rady narodowe, Okrągły Stół, restytucja samorządu terytorialnego, regionalne izby obrachunkowe, nadzór nad działalnością samorządu terytorialnego
Jerzy Regulski (1924–2015) – between the “Old World” and the 3rd Republic of Poland
The article presents the character of Jerzy Regulski, who resurrected the idea of the local authority from the collapse of communism in the 1980s. In the times of the 3rd Republic of Poland, he exerted a significant influence on the statutory shape of the local administration that was being built, which was taken into account by the parliament in the complex of local authority acts and in the government’s secondary regulations. He was a scholar, a senator and a diplomat, who brought up a large group of state activists and officials, including eight later presidents of regional chambers of audit.
Keywords: Jerzy Regulski, Testament of Fighting Poland, national councils, Round Table, restitution of the local authority, regional chambers of audit, supervision of the activities of the local authority
Bibliografia:
Bartkowski J., Nalewajko E., Post B., Słodkowska I., Droga do samorządności terytorialnej. Polska 1989–1990, Warszawa 2016
Bocheński J.M., Marksizm-leninizm. Nauka czy wiara, Komorów 1999
Chwalba A., III Rzeczpospolita. Raport specjalny, Kraków 2005
Cybulski B., Geneza ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych [w:] Regionalne izby obrachunkowe w Polsce w latach 1993–2003, red. B. Cybulski, S. Srocki, Wrocław 2003
Decentralization and local government: a Danish-Polish comparative study in political systems, ed. by J. Regulski [et al.], University of Lodz. Poland, Roskilde University Centre Denmark 1988
Dębowska-Romanowska T., Regionalne izby obrachunkowe – nadzór zewnętrzny nad zarządzaniem finansowym w samorządzie i nad tworzeniem lokalnego prawa finansowego [w:] Regionalne izby obrachunkowe. Charakterystyka ustrojowa i komentarz do ustawy, red. M. Stec, Warszawa 2010
Dębowska-Romanowska T., Spór wokół koncepcji regionalnych izb obrachunkowych – w świetle art. 171 ust. 2 Konstytucji [w:] 15 lat funkcjonowania regionalnych izb obrachunkowych jako organów nadzoru i kontroli gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego, red. J. Małecki, R. Hauser, Z. Janku, Poznań 2007
Dobrze wykorzystaliśmy dany nam czas, „Rzeczpospolita”, 20.07.2009 r., nr 168
Emilewicz J., Wołek A., Reformatorzy i politycy. Gra o reformę ustrojową roku 1998 widziana oczami jej autorów, Warszawa 2000
Garlicki A., Z tajnych archiwów, Warszawa 1993
Iwanow N., Komunizm po polsku. Historia komunizacji Polski widziana z Kremla, Kraków 2017
Janku Z., Samodzielność jednostek samorządu terytorialnego a istota nadzoru, ze szczególnym uwzględnieniem nadzoru regionalnej izby obrachunkowej [w:] 15 lat funkcjonowania regionalnych izb obrachunkowych jako organów nadzoru i kontroli gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego, red. J. Małecki, R. Hauser, Z. Janku, Poznań 2007
Kasiński M., Kmieciak Z., Kosikowski C., Krawczyk R. P., Ustawa o regionalnych izbach obrachunkowych z komentarzem oraz teksty innych aktów prawnych, Warszawa 1994
Konstytucja i podstawowe akty ustawodawcze PRL. Zbiór tekstów, Warszawa 1954
Konstytucja Solidarności, red. J. Majchrowski, Warszawa 2018
Korboński S., W imieniu Rzeczypospolitej, Londyn 1964
Krawczyk R.P., Status ustrojowo-prawny regionalnych izb obrachunkowych [w:] 15 lat funkcjonowania regionalnych izb obrachunkowych jako organów nadzoru i kontroli gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego, red. J. Małecki, R. Hauser, Z. Janku, Poznań 2007
Naukowe podstawy administracji państwowej w ZSRR, red. J. Starościak, Warszawa 1971
Okrągły Stół. Kto jest kim – „Solidarność”, opozycja. Biogramy, wypowiedzi, red. W. Adamiecki, Warszawa 1989
Okrągły Stół, (oprac.) K. Dubiński, Warszawa 1999
Pałaszewska M., Andrzej Zakrzewski i Konwersatorium „Doświadczenie i Przyszłość”, „Niepodległość i Pamięć” 2000/16
Pańko W., Z notatek w sprawie reform komunalnych w Polsce, „Kontrola Państwowa” 1992/1.
Pipes R., Komunizm, Warszawa 2008
Polska 1986–1989: koniec systemu. Materiały międzynarodowej konferencji. Miedzeszyn, 21–23 X 1999, t. II: Dyskusja, red. A. Paczkowski, Warszawa 2002
Porozumienia Okrągłego Stołu, Warszawa 1989
Preiss P., Biurokracja totalna, Paryż 1969
Proces szesnastu. Dokumenty NKWD, Warszawa 1995
Rabska T., Polska myśl samorządowa i rola nauki w przywróceniu samorządu terytorialnego w III Rzeczypospolitej, [w:] Dziesięć lat odrodzonego samorządu terytorialnego w Polsce (Od inicjatywy Senatu do decentralizacji państwa), oprac. M. Lipińska, Warszawa 2000
Reforma samorządowa. Materiały źródłowe 1980–1990, J. Regulski (wstęp i wybór), Warszawa 2000
Regionalne izby obrachunkowe. Charakterystyka ustrojowa i komentarz do ustawy, red. M. Stec, Warszawa 2010
Regulska H., Samochodem przez dwudziestolecie, Warszawa 1994
Regulski J., Blaski i cienie długiego życia, Warszawa 1980
Regulski J., Cybernetyka systemów planowania, Warszawa 1974
Regulski J., Kulesza M., Droga do samorządu. Od pierwszych koncepcji do inicjatywy Senatu 1981–1989, Warszawa 2009
Regulski J., Samorząd III Rzeczypospolitej. Koncepcja i realizacja, Warszawa 2000
Regulski J., Życie splecione z Historią, Wrocław 2014
Rzeczpospolita Polska czasu wojny. Dziennik Ustaw RP i Monitor Polski 1939–1945, red. A. K. Kunert, Warszawa 1995
Salachna J. M., Funkcja ustrojowa regionalnych izb obrachunkowych, „Finanse Komunalne” 2018/12
Semka P., My reakcja. Historia emocji antykomunistów 1944–1956, Poznań 2015
Seton-Watson H., Między wojną a pokojem. Walka o władzę w powojennym świecie, Londyn 1963
Skórzyński P., Wojna światów. Intelektualna historia zimnej wojny, Warszawa 2011
Sokolewicz W., Rozwój demokracji w państwie radzieckim, Warszawa 1963
Sokolewicz W., Społeczeństwo – państwo – konstytucja [w:] Państwo i konstytucja. Zbiór studiów, red. W. Sokolewicz, Ossolineum 1989
Społeczeństwo wobec kryzysu, „Kultura” 1981/5, Paryż
Stec M., Powstanie regionalnych izb obrachunkowych [w:] Regionalne izby obrachunkowe w Polsce w latach 1993–2003, red. B. Cybulski, S. Srocki, Wrocław 2003
Stec M., Prawno-ustrojowa pozycja regionalnych izb obrachunkowych w systemie władz publicznych w Polsce [w:] Regionalne izby obrachunkowe. Charakterystyka ustrojowa i komentarz do ustawy, red. M. Stec, Warszawa 2010
Stec M., U początków regionalnych izb obrachunkowych (w 25 rocznicę ich powstania), „Finanse Komunalne”, 2019/1–2
Terlecki R., Polska w niewoli 1945–1989. Historia sowieckiej kolonii, Warszawa 2015
Terlecki R., Solidarność 1980–1989. Polska droga do wolności, Kraków 2018
Trembicka K., Okrągły Stół w Polsce. Studium o porozumieniu politycznym, Lublin 2003
Wiktorowska A., Nadzór w systemie samorządu terytorialnego (analiza historyczno-prawna), Warszawa 1990
Wójcik Z. K., Administracja lokalna Polski i Ukrainy – dylematy okresu transformacji [w:] Europa Środkowo-Wschodnia w procesie transformacji i integracji. Wymiar społeczny, red. H. Chałupczak, M. Pietraś, E. Pogorzała, Zamość 2013
Wójcik Z.K., Origins of Local Government in the Third Polish Republic: Issues in Outline [w:] Local Government in Selected Central and Eastern European Countries. Experiences, Reforms and Determinants of Development, red. M. W. Sienkiewicz, K. Kuć-Czajkowska, Lublin 2016
Wójcik Z.K., Ustawa o regionalnych izbach obrachunkowych [w:] Regionalne izby obrachunkowe w Polsce w latach 1993–2003, red. B. Cybulski, S. Srocki, Wrocław 2003
Zawadzki S., Chwistek J., Rady narodowe w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Warszawa 1981
Zawadzki S., Z teorii i praktyki demokracji socjalistycznej. Wybór artykułów, Warszawa 1980
Bogdan Bugdalski
dziennikarz specjalizujący się w sprawach samorządowych i oświatowych; redaktor i wydawca – prowadzi własną firmę Wydawnictwo PRYM; w latach 2006–2015 sekretarz redakcji „Finansów Komunalnych” oraz m.in. „Samorządu Terytorialnego”, a w latach 2008–2015 zastępca dyrektora Działu Czasopism Wolters Kluwer Polska
Trzeba chcieć mieć dobre czasopismo
Koniec pierwszej dekady XXI wieku był dla „Finansów Komunalnych” czasem prawdziwego przełomu – po zmianie wydawcy oraz powrotu do miesięcznego cyklu wydawania przyszła kolej na zmiany w organizacji pracy redakcji, wyraźnego określenia profilu pisma i kierunków jego rozwoju. Dzięki zaangażowanej postawie i pracy Kolegium Redakcyjnego „Finanse Komunalne” osiągnęły pozycję pisma opiniotwórczego, stając się jednocześnie jednym z najważniejszych periodyków naukowych traktujących o finansach samorządowych.
Słowa kluczowe: „Finanse Komunalne”, kolegium redakcyjne, czasopismo regionalnych izb obrachunkowych
You must want to have a good magazine
The end of the first decade of the 21st century was the time of a real turnaround for ‘Municipal Finance’ – after a change of publisher and a return to the monthly cycle of publication, the time had come to change the organization of the work of the editorial office, as well as clearly define the profile of the publication and the directions in which it is to develop. The commitment and work of the Editorial Board has meant that ‘Municipal Finance’ has achieved the position of being an opinion-forming publication, simultaneously becoming one of the most important scientific periodicals addressing local authority finance.
Keywords: ‘Municipal Finance’, editorial board, magazine of the regional chambers of audit
prof. nadzw. dr hab. Marek Mączyński
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Wydział Prawa i Administracji, Katedra Prawa Samorządu Terytorialnego
Pojęcie zadania publicznego a zadania samorządu terytorialnego
Wszystkie zadania samorządu terytorialnego klasyfikowane są jako zadania publiczne. Podobnie jednak, jak nie istnieje niezmienna pula zadań publicznych, nie ma też zadań publicznych nieodzownie i raz na zawsze przypisanych samorządowi. Mimo to powszechnie uznaje się, iż „samorząd zadaniami stoi”. Taki stan rzeczy skłaniać musi do refleksji nad prawidłowością określania niektórych zadań jako zadania samorządu, o ich naturę oraz o ich rozmiar kwantytatywny i kwalifikatywny. Zwłaszcza w korelacji z takimi pojęciami jak interes publiczny, sfera użyteczności publicznej oraz dobro (interes)wspólnoty samorządowej. Celem niniejszego artkułu nie jest jednak zbudowanie nowej „teorii zadań samorządu terytorialnego”, a jedynie wskazanie, iż w świetle zmian cywilizacyjnych i kulturowych niezbędny jest dyskurs zarówno nad katalogiem, jak i naturą oraz charakterem zadań samorządu terytorialnego, gdyż samozadowolenie ustawodawcy i doktryny z przyjętych w tym względzie dysfunkcjonalnych rozwiązań jedynie utrwala istniejące problemy, ugruntowuje indolencję reformatorską w sferze publicznej, a nawet może przyczynić się o podważenia (jeśli nie zaprzepaszczenia) idei odbudowy samorządu terytorialnego.
Słowa kluczowe: ‘samorząd terytorialny, zadanie publiczne, zadanie samorządu terytorialnego, interes publiczny, użyteczność publiczna
The concept of a public task and the task of the local authority
All tasks of the local authority are classified as public tasks. However, just as there is no invariable pool of public tasks, there are no public tasks that are imperatively, once and for all assigned to the local authority. Even so, it is generally acknowledged that ‘the local authority has tasks’. This state of affairs must lead to a reflection on the correctness of defining certain tasks as local authority tasks, as well as their nature and their quantitative and qualitative dimension. Especially in correlation with such concepts as public interest, the sphere of public utility and the good (interest) of the local community. However, the objective of this article is not to build a new ‘theory of local authority tasks’, but to indicate that, in the light of the civilizational and cultural changes, a discourse is required on both the list, the nature and the character of the tasks of the local authority, because the complacency of the lawmakers and the legal doctrine in the dysfunctional solutions adopted in this respect reinforces the existing problems, consolidates the reformatory indolence in the public sphere and can even contribute to undermining (or wasting) the idea of the reconstruction of the local authority.
Keywords: local authority, public task, local authority task, public interest, public utility
Bibliografia:
Barszczewska-Dziobek A., Zasada partnerstwa w relacjach administracji z obywatelami. Zarys problematyki [w:] Zastosowanie idei public governance w prawie administracyjnym, red. I. Niżnik-Dobosz, Warszawa 2014
Bienat. S, Prywatyzacja zadań publicznych, Problematyka prawna, Warszawa–Kraków 1994
Blicharz J., Kategoria interesu publicznego jako przedmiot działania administracji publicznej, „Acta Uniersitatis Wratislaviensis, Przegląd Prawa i Administracji” 2004, t. 40
Błaś A., Boć J., Publiczne prawa podmiotowe [w:] Prawo administracyjne, red. J. Boć, Wrocław 2005
Bonusiak E., Współczesne prawne formy działania w administracji publicznej [w:] Problemy współczesnej administracji publicznej w Polsce, red. E. Ura, S. Pieprzny, Rzeszów 2016
Broniewska M.J.,, Model współpracy samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi [w:] Prawne i organizacyjne aspekty funkcjonowania administracji publicznej, red. E. Olejniczak-Szałowska, B. Glinkowska, M. Kapusta, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica” 2012/270
Chmielnicki P., „Istotna część zadań publicznych” i zasada pomocniczości jako konstytucyjne dyrektywy określające zakres działania samorządu terytorialnego i ich realizacja w ustawodawstwie i orzecznictwie [w:] Samorząd terytorialny. Zasady ustrojowe i praktyka, red. P. Sarnecki, Warszawa 2005
Clarke M., Stewart J., Fragment opracowania: The Choices for Local Government (Wybory podejmowane przez samorządy lokalne), Longman 1991 [w:] Wartości podstawowe samorządu terytorialnego i demokracji lokalnej, red. P. Swianiewicz, Warszawa 1997
Dolnicki B, Samorząd terytorialny, Warszawa 2016
Fundowicz S., Dynamiczne rozumienie zadania publicznego [w:] Między tradycją a przyszłością w nauce prawa administracyjnego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Janowi Bociowi, red. J. Supernat, Wrocław 2009
Hausner J., Izdebski H., Lachiewicz W., Mączyński M., Mazur S., Nelicki A., Nowotarski B., Surówka K., Szymczak R., Zachariasz I., Zawicki M., Narastające dysfunkcje, zasadnicze dylematy, konieczne działania. Raport o stanie samorządności terytorialnej w Polsce, t. II , Kraków 2014
Hryniewicz J.T., Administracja samorządowa – misje, własność i kontekst organizacyjny, „Samorząd Terytorialny” 2004/10
Izdebski H., Nowe kierunki zarządzania publicznego a współczesne kierunki myśli polityczno-prawnej [w:] A. Bosiacki, H. Izdebski, A. Nelicki, I. Zachariasz, Nowe zarządzanie publiczne i public governance w Polsce i w Europie, Warszawa 2010
Kamiński M., Formy partycypacji podmiotów prywatnych w procesach wykonywania zadań publicznych w polskim porządku prawnym [w:] Zastosowanie idei public governance w prawie administracyjnym, red. I. Niżnik-Dobosz, Warszawa 2014
Knosala E., Zacharko L., Stasikowski R., Nowe zjawiska organizacyjno-prawne we współczesnej administracji polskiej [w:] Podmioty administracji publicznej i prawne formy ich działania. Studia i materiały z konferencji jubileuszowej Profesora Eugeniusza Ochendowskiego, Toruń 2005
Komierzyńska E., Zdyb M., Klauzula interesu publicznego w działaniach administracji publicznej, „Annales Uniersitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin” Sectio G. Ius, 2016, vol. 63, nr 2
Kulesza M., O tym, ile centralizacji w decentralizacji, a także o osobliwych nawykach uczonych administratywistów, „Samorząd Terytorialny” 2009/12
Łączkowski W., Problemy samorządu terytorialnego w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego [w:] Gospodarka – administracja – samorząd, red. H. Olszewski, B. Popowska, Poznań 1997
Mazur S. Neoweberyzm w zarządzaniu publicznym, Warszawa 2016
Mączyński M., Funkcje (zadania) samorządu województwa na tle funkcji (zadań) samorządu lokalnego i terenowej administracji rządowej, „Samorząd Terytorialny” 2016/7–8
Niżnik-Dobosz I., Natura zadań samorządu terytorialnego [w:] Charakter i konstrukcja zadań samorządu terytorialnego, red. M. Stec, S. Płażek, Warszawa 2017
Niżnik-Dobosz I., Zasady realizowania zadań ulicznych przez jednostki samorządu terytorialnego [w:] Aktualne problemy funkcjonowania samorządu terytorialnego, red. E. Ura, E. Feret, S. Pieprzny, Sandomierz–Rzeszów 2017
Płaszowska R., Pojęcie użyteczności publicznej jako wyznacznik ram dopuszczalności prowadzenia działalności gospodarczej przez jednostki samorządu terytorialnego [w:] Działalność gospodarcza jednostek samorządu terytorialnego, red. M. Stec , M. Mączyński, Warszawa 2016
Prawo administracyjne, red. J. Boć, Wrocław 2004
Skrzydło-Niżnik I., Model ustroju samorządu terytorialnego w Polsce na tle zagadnień ustrojowego prawa administracyjnego, Kraków 2007
Stahl M., Cele publiczne i zadania publiczne [w:] Koncepcja systemu prawa administracyjnego, red. J. Zimmermann, Warszawa 2007
Stahl M., Konsttucyjna regulacja zadań samorządu terytorialnego, [w:] Konstytucyjne umocowanie samorządu terytorialnego, red. M. Stec, K. Małysa-Sulińska, Warszawa 2018
Stasikowski R., O pojęciu zadań publicznych (studium z zakresu nauki administracji i nauki prawa administracyjnego), „Samorząd Terytorialny” 2009/7–8
Stec M., Mączyński M., Zakres i charakter zadań samorządu województwa a sfera użyteczności publicznej, „Kontrola Państwowa” 2016/1 (366)
dr hab. Jolanta Ciak, prof. nadzw. Wyższej Szkoły Bankowej w Toruniu
Instytut Finansów, Wyższa Szkoła Bankowa w Toruniu
Nierównowaga budżetowa w sektorze publicznym z uwzględnieniem sytuacji w samorządzie terytorialnym w latach 2010–2017
Nierównowaga finansów publicznych należy współcześnie do spraw dyskutowanych w dziedzinie finansów publicznych. Coraz częściej podejmuje się dyskusję na temat konieczności powrotu do najważniejszej z zasad budżetowych, a mianowicie zasady równowagi budżetowej. Analizując stan nierównowagi w finansach publicznych, należy brać pod uwagę cały sektor publiczny. Stanowi on bowiem swego rodzaju system naczyń połączonych. Zła sytuacja w jednym z podsektorów wywiera wpływ na pozostałe, zwiększając tym samym stan nierównowagi całego sektora, i odwrotnie – dobre wyniki (nadwyżki budżetowe) w poszczególnych sektorach wywierają wpływ na poprawę kondycji całego sektora finansów publicznych.
Celem artykułu jest ocena kształtowania się salda sektora finansów publicznych w latach 2010–2017 z uwzględnieniem sytuacji poszczególnych podsektorów, w tym w szczególności podsektora samorządowego oraz ukazanie prawnych uwarunkowań dotyczących deficytu i długu.
Słowa kluczowe: ‘nierównowaga budżetowa, sektor publiczny, samorząd terytorialny, dług publiczny
Budget imbalance in the public sector taking into account the situation in the local authority in 2010–2017
The imbalance in public finance is currently a matter that is under discussion in the area of public finance. Discussions are taken up increasingly frequently on the need to return to the most important of the budget principles, namely the principle of balancing the budget. The whole of the public sector should be taken into account when analysing the level of the public finance imbalance. This is because it is a kind of system of communicating vessels. A poor situation in one of the subsectors affects the others, thereby increasing the level of the imbalance of the whole sector and vice versa – good results (a budget surplus) in individual sectors help improve the condition of the whole of the public finance sector.
The objective of the article is to assess the level of the public finance sector balance in 2010–2017 taking into account the situation of the individual subsectors, particularly including the local authority subsector, and the appearance of legal conditions regarding the deficit and debt.
Keywords: budget imbalance, public sector, local authority, public debt
Bibliografia:
Ciak J., Kontrowersje wokół Paktu na rzecz stabilności i wzrostu, „Roczniki Naukowe WSB w Toruniu” 2011/10 (10)
Ciak J., Źródła finansowania deficytu budżetu państwa w Polsce, Warszawa 2012
Dynus M., Wójtowicz K., Ciak J.M., Bezpieczeństwo finansów publicznych, Warszawa 2018
Jastrzębska M., Ograniczenia zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego w świetle spełnienia przez Polskę kryteriów fiskalnych konwergencji, „Finanse Komunalne” 2009/4
Kucia-Guściora B., Środki publiczne, nadwyżka, deficyt sektora finansów publicznych [w:] Ustawa o finansach publicznych. Komentarz, red. P. Smoleń, Warszawa 2012
Lotko E., Zawadzka-Pąk U., Problemy terminologiczne i definicyjne deficytu i długu w polskim i unijnym prawie finansów publicznych, „Prawo Budżetowe Państwa i Samorządu” 2016/2 (4)
Pomorski P., Państwowy dług publiczny [w:] Ustawa o finansach publicznych. Komentarz, red. P. Smoleń, Warszawa 2014
Siwek K., Zasada zrównoważenia budżetu bieżącego a efektywność wykorzystania wolnych środków i nadwyżek z lat ubiegłych, „Samorząd Terytorialny” 2016/11
Sprawozdania z wykonania budżetu państwa za lata 2009–2017
Wernik A., Deficyty budżetowe i metody ich liczenia, Kancelaria Sejmu, Biuro Studiów i Ekspertyz, Ekspertyza nr 239, kwiecień 2001
Woźniak M., Analiza sytuacji finansowej JST w oparciu o dane sprawozdawczości budżetowej i finansowej – wolne środki [w:] Zadłużenie jednostek samorządu terytorialnego. Wyzwania w obliczu nowej perspektywy finansowej UE, red. P. Walczak, Warszawa 2014
Wójtowicz K., Zalety i wady obowiązującego systemu limitowania deficytu i długu samorządowego w Polsce, „Annales UMCS”, sectio H, Oeconomica, vol. 47/2013
prof. zw. dr hab. Krystyna Piotrowska-Marczak
Wyższa Szkoła Bankowa w Toruniu
Konsekwencje zmian dochodów własnych, wydatków inwestycyjnych i zobowiązań gmin
Podstawą samodzielności finansowej jednostek samorządu terytorialnego są dochody własne, możliwości finansowania inwestycji i posiadanie zdolności kredytowej. W artykule poddano badaniu wymienione elementy i ich zmiany w latach 2008–2017. Przeprowadzona analiza jest podstawą wniosków szczegółowych i konkluzji generalnej – gminy mają ograniczoną samodzielność finansową.
Słowa kluczowe: gmina, dochody własne, wydatki inwestycyjne, samodzielność finansowa
Consequences of changes in own income, investment spending and obligations of municipalities
The grounds for financial autonomy of local authority units are their own income, the ability to finance investments and having creditworthiness. The article contains an analysis of these elements and their changes in the years 2008–2017. The analysis constitutes the basis of the formulation of detailed conclusions and a general conclusion – municipalities have limited financial autonomy.
Keywords: municipality, own income, investment spending, financial autonomy
Bibliografia:
Aktualne problemy samorządu terytorialnego po 25 latach jego istnienia, red. R.P. Krawczyk, A. Borowicz, Łódź 2016
Borodo A., Samorząd terytorialny. System prawnofinansowy, Warszawa 2004
Janic A., Kotlińska J., Kotliński G., Zadłużenie JST w Polsce – wskazania dla banków [w:] Sektor finansów publicznych a rozwój gospodarczy. Problemy i dylematy, red. M. Żukowski, Lublin 2017
Kobiałka A., Samodzielność finansowa samorządu terytorialnego w Polsce [w:] Sektor finansów publicznych a rozwój gospodarczy. Problemy i dylematy, red. M. Żukowski, Lublin 2017
Kogut-Jaworska M., Skuteczność instrumentów podatkowych w procesie pobudzania lokalnego rozwoju gospodarczego [w:] Gospodarka finansowa jednostek samorządu terytorialnego wobec procesów rozwoju regionów, VII Forum Samorządowe, Uniwersytet Szczeciński, „Zeszyty Naukowe nr 727, Ekonomiczne Problemy Usług” 2012/10
Kosek-Wojnar M., Surówka K., Finanse samorządu terytorialnego, Kraków 2002
Kosek-Wojnar M., Surówka K., Podstawy finansów samorządu terytorialnego, Warszawa 2007
Markowska-Bzducha E., Samodzielność finansowa gmin polskich, Radom 2004
Patrzałek L., Finanse samorządu terytorialnego, Wrocław 2004
Piotrowska-Marczak K., Zróżnicowanie dochodów z podatków w budżecie państwa i ich wpływ na zmiany w PKB [w:] Aktualne problemy funkcjonowania samorządu terytorialnego, red. naukowa E. Ura, E. Feret, S. Pieprzny, Rzeszów–Sandomierz 2017
Poniatowicz M., Determinanty, dynamika i zróżnicowanie terytorialne deficytu i zadłużenia sektora samorządu terytorialnego w Polsce [w:] Gospodarka finansowa jednostek samorządu terytorialnego wobec procesów rozwoju regionów, VII Forum Samorządowe, Uniwersytet Szczeciński, „Zeszyty Naukowe nr 727, Ekonomiczne Problemy Usług” 2012/10
Poniatowicz M., Salachna J., Determinanty efektywności zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego w Polsce [w:] Gospodarka finansowa jednostek samorządu terytorialnego. Zagadnienia wybrane, red. naukowa L. Patrzałek, Poznań 2010
Redo M., Wójtowicz K., Ciak M., Bezpieczeństwo finansów publicznych, Warszawa 2018
Sawuła R., Samodzielność prawna gminy – idea czy rzeczywistość? [w:] Prawne funkcjonowanie samorządu terytorialnego, red. nauk. S. Dolata, Opole 2000
Joanna Radzieja
członek Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej we Wrocławiu
Uchwały w sprawie absolutorium jako przedmiot nadzoru regionalnych izb obrachunkowych
Uchwały w sprawie absolutorium stanowią przedmiot nadzoru regionalnych izb obrachunkowych. Zapadają one po przeprowadzeniu sformalizowanej wieloetapowej procedury. Badaniu nadzorczemu podlega tryb, w jakim uchwały te są podejmowane, oraz przesłanki materialne ich podjęcia. W artykule omówiono regulacje odnoszące się do wymienionych zagadnień. Na podstawie rozstrzygnięć regionalnych izb obrachunkowych oraz orzeczeń sądów administracyjnych scharakteryzowano problematykę dotyczącą procedury podejmowania wymienionych uchwał i przesłanek materialnych dokonywania oceny wykonania budżetu.
Słowa kluczowe: absolutorium, komisja rewizyjna, wykonanie budżetu, rozpatrzenie sprawozdania, procedura absolutoryjna
Resolutions on the vote of approval as a matter for supervision by the regional chambers of audit
Resolutions on the vote of approval constitute a matter for supervision by the regional chambers of audit. They are passed after a formalized, multi-stage procedure is completed. The procedure in which these resolutions are passed and the material premises for passing them are subject to supervision. The article discusses the regulations that apply to these issues. The resolutions of the regional chambers of audit and the judgments of the administrative courts constituted the basis of the description of the matter regarding the procedure of passing these resolutions and the material premises for assessing the achievement of the budget.
Keywords: vote of approval, review committee, achievement of the budget, review of the report, procedure of awarding a vote of approval
Bibliografia:
Czołpińska E., Absolutorium budżetowe i jego skutki prawne, LEX/el.
Karlikowska M., Miemieciec W., Ofiarski Z., Sawicka K., Komentarz do ustawy o finansach publicznych, Wrocław 2010
Lewandowski T., Absolutorium dla wójta (burmistrza, prezydenta miasta), zarządu powiatu oraz województwa – pojęcie i procedura, LEX/el. 2012
Lewandowski T., Absolutorium dla wójta (burmistrza, prezydenta miasta), zarządu powiatu oraz województwa – rola komisji rewizyjnej w procedurze udzielenia absolutorium, LEX/el. 2012
Lipiec-Warzecha L. [w:] Ustawa o finansach publicznych. Komentarz, LEX/el. 2011
Ofiarska M., Ofiarski Z., Opinie regionalnych izb obrachunkowych jako narzędzie oddziaływania na organy jednostek samorządu terytorialnego [w:] Samorząd – Finanse – Nadzór i Kontrola. XX-lecie regionalnych izb obrachunkowych, red. R.P. Krawczyk, M. Stec, Warszawa 2013
Salachna J.M., Komentarz do art. 11 ust. 1 pkt 6 u.r.i.o. [w:] Regionalne izby obrachunkowe. Charakterystyka ustrojowa i komentarz do ustawy, red. M. Stec, Warszawa 2010
Sawicka K., Absolutorium komunalne (według ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych), „Acta Universitatis Wratislaviensis No 3264, Przegląd Prawa i Administracji LXXXIII” 2010
Sawicka K., Instytucja absolutorium w jednostkach samorządu terytorialnego a zadania regionalnych izb obrachunkowych, „Finanse Komunalne” 2013/1–2
Stupienko E., Komentarz do art. 271 u.f.p. [w:] Ustawa o finansach publicznych. Komentarz prawno-finansowy, red. H. Dzwonkowski, G. Gołębiowski, Warszawa 2014, LEX.
dr Stefan Płażek
adiunkt na Wydziale Prawa i Administracji w Katedrze Prawa Samorządu Terytorialnego na Uniwersytecie Jagiellońskim, adwokat
Problemy z wynagrodzeniem pracowników samorządowych po wejściu w życie nowego rozporządzenia płacowego z 15 maja 2018 r.
Nowe rozporządzenie Rady Ministrów z 15.05.2018 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych zostało opatrzone uzasadnieniem o jego oszczędnościowym zadaniu. Jednak poczynione dzięki niemu oszczędności nie mogą być zauważalne, skoro zmiana stawek dotyczy jedynie pracowników z wyboru i powołania, a zatem ok. 1% wszystkich pracowników samorządowych. Natomiast rozporządzenie rozszerza margines swobodnego uznania w kwestii uwalniania pracowników samorządowych od formalnych wymogów kwalifikacyjnych i innych ustawowych, co nie jest pożądane. Nowe rozporządzenie w ogóle nie dotyka wielu zagadnień naprawdę istotnych dla płac w samorządach – przykładowo: niezgodności wynagradzania pracy nadliczbowej z powziętymi przez Polskę zobowiązaniami czy problemu niczym niekontrolowanego rozrostu liczebnego grupy pracowników samorządowych. Negatywny wpływ na wysokość i racjonalność wydatków płacowych w samorządach ma również fasadowość systemu naboru.
Słowa kluczowe: pracownicy samorządowi, płace w samorządzie terytorialnym, kwalifikacje pracowników samorządowych
Problems with the salaries of local authority employees after the new salary regulation of 15 May 2018 entered into force
The new regulation of the Council of Ministers of 15/05/2018 on the compensation of local authority employees was justified by its objective of saving. However, the savings made as a result cannot be noticeable as the change in rates only applies to employees from elections and appointments representing approx. 1% of all local authority employees. However, the regulation increases the level of discretion with regard to releasing local authority employees from the formal qualification and other statutory requirements, which is not desirable. The new regulation does not address many issues that are actually of importance to salaries in local authorities, such as inconsistencies in paying for overtime work with the commitments made by Poland or the problem of the completely uncontrolled increase in the number of local authority employees. The facade nature of the recruitment system also has a negative impact on the level and rationality of spending on salaries in local authorities.
Keywords: local authority employees, local authority salaries, qualifications of local authority employees
Bibliografia:
Płażek S., Ustawa o pracownikach samorządowych. Komentarz ze wzorami regulaminów, zarządzeń i uchwał, Warszawa 2009
Przywora B., Problem zgodności z Konstytucją RP rekompensat za pracę pracownika samorządowego w godzinach nadliczbowych na polecenie przełożonego, „Samorząd Terytorialny” 2018/1–2
