Zakaz dyskryminacji w prawie pracy Unii Europejskiej – uwagi na tle aktualnych zmian legislacyjnych i orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii EuropejskiejProfesor Stanisław Biernat
Redaktor Naczelny „EPS”
Niewesoły czerwiec 2023 r. w stosunkach Polski z Unią Europejską
W dniu 5.06.2023 r. został wydany długo oczekiwany wyrok TSUE w sprawie C-204/21, Komisja Europejska przeciwko Polsce. Trybunał potwierdził zarzuty KE i orzekł o naruszeniu przez Polskę zobowiązań traktatowych. Dotyczyły one przepisów tzw. ustawy kagańcowej obowiązującej od lutego 2020 r., które zaostrzały system dyscyplinarny wobec sędziów. Jako delikty dyscyplinarne zostały uznane w ustawie m.in. badanie przez sędziów, czy składy orzekające spełniają unijne wymogi niezależnego sądu, a także występowanie z pytaniami prejudycjalnymi do TSUE. Naruszenie prawa unijnego polegało także na zobowiązaniu sędziów do ujawniania ich członkostwa w stowarzyszeniach, fundacjach czy partiach politycznych oraz na powierzeniu Izbie Kontroli Nadzwyczajnej SN wyłącznych kompetencji do weryfikowania braku niezależności sądów lub niezawisłości sędziów. TSUE potwierdził, że nieistniejąca już Izba Dyscyplinarna SN nie spełniała wymagań niezależnego i bezstronnego sądu.
Professor Stanisław Biernat
‘EPS’ Editor-in-Chief
The Gloomy Month of June 2023 in Poland’s Relations with the European Union
On 5 June 2023, the CJEU delivered its long-awaited judgment in case C-204/21, European Commission v. Poland. The Court confirmed the EC’s allegations and ruled that Poland had failed to fulfil its treaty obligations. The allegations related to the provisions of the so-called muzzle law, in force since February 2020, which tightened the disciplinary regime for judges. Amongst other things, the law recognizes as disciplinary torts the examination by judges whether adjudicating panels meet the EU requirements of an independent tribunal, as well as the submission of referrals for preliminary rulings to the CJEU. Other infringements of EU law consisted in requiring judges to disclose their membership of associations, foundations or political parties, and in vesting the Supreme Court’s Extraordinary Review Chamber with exclusive powers to review the lack of independence of courts or judges. The CJEU confirmed that the now-defunct Disciplinary Chamber of the Supreme Court did not meet the requirements of an independent and impartial tribunal.
prof. dr hab. Leszek Mitrus
Autor jest profesorem w Katedrze Prawa Pracy i Polityki Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1308-7358).
Zakaz dyskryminacji w prawie pracy Unii Europejskiej – uwagi na tle aktualnych zmian legislacyjnych i orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej
Przedmiotem niniejszego opracowania jest najnowsze orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości dotyczące możliwości wystąpienia dyskryminacji w ramach tej samej grupy chronionej. Ponadto omówiona została dyrektywa 2023/970 wzmacniająca zasadę równości wynagrodzeń kobiet i mężczyzn. Instrument ten przewiduje uregulowanie połączenia dyskryminacji płacowej ze względu na płeć z innymi cechami chronionymi, a także wprowadzenie przejrzystości wynagrodzeń oraz wzmocnienie mechanizmów egzekwowania. Autor analizuje możliwe dalsze kierunki rozwoju zakazu dyskryminacji w prawie pracy Unii Europejskiej. Zwraca uwagę na rozszerzenie unijnej koncepcji zakazu dyskryminacji, co wynika z zaakceptowania przez Trybunał Sprawiedliwości porównań wewnątrzgrupowych. Podkreśla ideę uregulowania dyskryminacji wielorakiej w kontekście równego wynagradzania kobiet i mężczyzn, a także zamiar wzmocnienia sankcji oraz środków dotyczących egzekwowania przepisów o zakazie dyskryminacji ze względu na płeć.
Słowa kluczowe: dyskryminacja w ramach grupy chronionej, dyskryminacja krzyżowa, dyrektywa 2023/970, zasada równości wynagrodzeń kobiet i mężczyzn, skuteczność prawa unijnego
prof. dr hab. Leszek Mitrus
The author is professor at the Department of Labour Law and Social Policy, Jagiellonian University in Krakow, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1308-7358).
Prohibition of Discrimination Under European Union Labour Law. Remarks Against the Background of Current Legislative Amendments and Case Law of the Court of Justice
The subject-matter of the present article is the recent case law of the Court of Justice on the possibility of discrimination within the same protected group. Moreover, Directive 2023/970 to strengthen the application of the principle of equal pay for equal work or work of equal value between women and men is discussed. This instrument regulates the combination of pay discrimination based on gender and other protected grounds, introduces pay transparency, as well as strengthens enforcement mechanisms. The author analyses potential directions for future development of the prohibition of discrimination under labour law of the European Union. He emphasizes the broadening of the EU concept of prohibition of discrimination, as the result of the CoJ accepting intragroup comparisons. He explores the idea of regulating multiple discrimination in the context of equal remuneration for women and men, and also the intention to enact new sanctions and remedies with a view to enforcement of the provisions concerning prohibition of discrimination based on gender.
Keywords: discrimination within a protected group, intersectional discrimination, Directive 2023/970, the principle of equal pay for equal work or work of equal value between men and women, effectiveness of EU law
Bibliografia / References
Domańska M., Zakaz dyskryminacji ze względu na więcej niż jedno zabronione kryterium, Warszawa 2019.
Franzen M., Die Rechtsprechung des Europäischen Gerichtshofs im Arbeitsrecht im Jahr 2021, „Europäische Zeitschrift für Arbeitsrecht” 2022/2.
Husemann T., Der Richtlinienvorschlag der Kommission zur Stärkung des Grundsatzes der Entgeltgleichheit, „Europäische Zeitschrift für Arbeitsrecht” 2022/2.
Jacobs A., The Enforcement Structure for EU Labour Law [w:] Effective Enforcement of EU Labour Law, red. Z. Rasnača, A. Koukiadaki, N. Bruun, K. Lörcher, Oxford–London–New York–New Delhi–Sydney 2022.
Kollonay-Lehoczky C., Enforcing Non-Discrimination [w:] Effective Enforcement of EU Labour Law, red. Z. Rasnača, A. Koukiadaki, N. Bruun, K. Lörcher, Oxford–London–New York–New Delhi–Sydney 2022.
Kullmann M., Broadening the comparator group in the context of discrimination based on disability, „European Labour Law Journal” 2022/3.
Maliszewska-Nienartowicz J., Niepełnosprawność [w:] System Prawa Unii Europejskiej, t. 6, Prawo antydyskryminacyjne, red. J. Maliszewska-Nienartowicz, Warszawa 2020.
Mitrus L., Koncepcja zakazu dyskryminacji w prawie pracy Unii Europejskiej [w:] Różne oblicza dyskryminacji w zatrudnieniu, red. J.R. Carby-Hall, Z. Góral, A. Tyc, Warszawa 2021.
Mitrus L., Projekt unijnej dyrektywy w sprawie równości oraz przejrzystości wynagrodzeń kobiet i mężczyzn [w:] Dorobek i rozwój myśli polskiej nauki prawa pracy w świetle wyzwań XXI wieku. Księga dedykowana pamięci Profesora Bogusława Cudowskiego, red. P. Nowik, I. Sierocka, W. Witoszko, K. Żywolewska, Białystok 2022.
Mitrus L., Specyfika zakazu dyskryminacji ze względu na niepełnosprawność w prawie pracy Unii Europejskiej (uwagi dotyczące skutków wyroku TSUE w sprawie C-16/19 VL przeciwko Szpitalowi Klinicznemu im. dra J. Babińskiego w Krakowie), „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2021/9.
Oliveira P., Discrimination within a group of workers with disabilities. Comment to Court of Justice of the European Union, case C-16/19, „European Labour Law Journal” 2022/1.
Paluszkiewicz M., Odmienne traktowanie w ramach grupy pracowników niepełnosprawnych na podstawie daty przedłożenia pracodawcy orzeczenia o niepełnosprawności jako przejaw dyskryminacji ze względu na niepełnosprawność, „Monitor Prawa Pracy” 2021/3.
Przyborowska-Klimczak A., Skrzydło-Tefelska E., Dokumenty Wspólnot Europejskich, Lublin 1994.
Rasnača Z., Koudiakaki A., Lörcher K., Bruun N., Proposal for a Directive on Effective Enforcement [w:] Effective Enforcement of EU Labour Law, red. Z. Rasnača, A. Koukiadaki, N. Bruun, K. Lörcher, Oxford–London–New York–New Delhi–Sydney 2022.
Szewczyk H., Jawność wynagrodzeń za pracę a unijna zasada „przejrzystości wynagrodzeń” (uwagi de lege lata i de lege ferenda), „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2021/11.
Świątkowski A.M., Dyskryminacja w zatrudnieniu i pracy ze względu na niepełnosprawność, „Monitor Prawa Pracy” 2021/2.
Torbus U., Przejrzystość wynagrodzeń – uwagi na tle propozycji dyrektywy UE z 2021 r., „Z Problematyki Prawa Pracy i Polityki Socjalnej” 2022/3.
Wróbel A. [w:] Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Komentarz, red. A. Wróbel, Warszawa 2020.
dr hab. Jakub Kociubiński, prof. UWr
Autor jest pracownikiem naukowo-dydaktycznym Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4391-7439).
Stosowanie pomocy państwa do minimalizacji skutków zaburzeń gospodarczych – analiza krytyczna najnowszych trendów interpretacyjnych
Niniejszy artykuł stanowi analizę trendów interpretacyjnych w praktyce decyzyjnej Komisji Europejskiej i orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości dotyczących stosowania pomocy państwa do minimalizacji skutków zaburzeń gospodarczych ujawnionych w czasie pandemii COVID-19, a przejętych jako aktualny standard interpretacyjny, oraz przedstawienie i udowodnienie tezy, że nie przystają one do obecnych realiów gospodarczych, gdzie zaburzenia mają charakter przewlekły i mniej intensywny niż na początku pandemii. Autor wskazuje w tym kontekście na obszary problemowe związane z oceną możliwości uruchomienia środków pomocowych oraz późniejszej oceny zgodności z rynkiem wewnętrznym. Na podstawie przeprowadzonej analizy sformułowane zostały postulaty dotyczące modyfikacji stosowanego podejścia.
Słowa kluczowe: pomoc państwa, zdarzenia nadzwyczajne, poważne zaburzenia w gospodarce, dyskryminacja
dr hab. Jakub Kociubiński, professor of the University of Wroclaw
The author is a teacher and researcher at the Faculty of Law, Administration and Economics, University of Wroclaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4391-7439).
The Use of State Aid to Mitigate the Effects of Economic Disruptions. A Critical Analysis of Recent Interpretative Trends
This article analyses the interpretative trends in the European Commission’s decision-making practice and the Court of Justice’s jurisprudence concerning the application of state aid to mitigate the effects of the economic disruptions, which trends became apparent during the COVID-19 pandemic and were adopted as the current interpretative standard. It also presents and argues for the thesis that these trends do not correspond to the current economic reality, with disruptions of a chronic and less intense nature than at the beginning of the pandemic. In this context, the author points to problem areas related to assessing the possibility of launching aid measures and the subsequent assessment of their compatibility with the internal market. On the basis of the analysis, proposals are made to modify the approach used.
Keywords: state aid, exceptional events, serious economic disruption, discrimination
Bibliografia / References
Ahlborn C., Piccinin D., The Application of the Principles of Restructuring Aid to Banks during the Financial Crisis, „European State Aid Law Quarterly” 2010/1.
Biondi A., Governing the Interregnum: State Aid Rules and the COVID-19 Crisis, „Market and Competition Law Review” 2020/4.
Bjørnskov C., Economic freedom and economic crises, „European Journal of Political Economy” 2016, t. 45.
Cuerpo C., Economic Recovery in the Age of COVID-19, „Intereconomics” 2022/57.
D’Sa R.M., „Instant” State Aid Law in a Financial Crisis – A U-Turn? „European State Aid Law Quarterly” 2009/2.
Emmerling J. i in., Will the Economic Impact of COVID-19 Persist? Prognosis from 21st Century Pandemics, „IMF Working Paper” 2021/119.
European State Aid Law: A Commentary, red. F.J. Säcker, F. Montag, Monachium 2016.
European Union Law of State Aid, red. K. Bacon, Oxford 2017.
Farhi E., Tirole J., Collective Moral Hazard, Maturity Mismatch, and Systemic Bailouts, „American Economic Review” 2012/1.
Ferri D., The Role of EU State Aid Law as a „Risk Management Tool” in the COVID-19 Crisis, „European Journal of Risk Regulation” 2020/12.
Friedman M., Capitalism and Freedom, Chicago 1962.
Hartwell C.A., Devinney T., Populism, political risk, and pandemics: The challenges of political leadership for business in a post-COVID world, „Journal of World Business” 2021/4.
Motta M., Peitz M., State Aid Policies in Response to the COVID-19 Shock: Observations and Guiding Principles, „Intereconomics” 2020/4.
Nicolaides P., Application of Article 107(2)(b) TFEU to Covid-19 Measures: State Aid to Make Good the Damage Caused by an Exceptional Occurrence, „Journal of European Competition Law & Practice” 2020/11.
Nicolaides P., The Limits of ‘Proportionate’ Discrimination, „European State Aid Law Quarterly” 2021/3.
Parcu P.L., Monti G., Botta M. (red.), EU State Aid Law: Emerging Trends at the National and EU Level, Cheltenham 2021.
Piernas Lopez J.J., The COVID-19 State Aid Judgments of the General Court... Every Man for Himself? Cases T-238/20 and T-259/20 Ryanair v Commission, „European State Aid law
Quarterly” 2021/2.
Sun X., Wandelt S., Zheng C., Zhang A., COVID-19 pandemic and air transportation: Successfully navigating the paper hurricane, „Journal of Air Transport Management” 2021/94.
Wucker M., The Gray Rhino. How to Recognize and Act on the Obvious Dangers We Ignore, New York 2016.
Dominika Pietkun
Autorka jest uczestniczką Prawniczych Seminariów Doktorskich w Instytucie Nauk Prawnych PAN, pracuje na stanowisku Associate w praktyce Prawa Spółek oraz Transakcji Fuzji i Przejęć w warszawskim biurze CMS Cameron McKenna Nabarro Olswang Pośniak i Bejm sp.k. (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9843-1647).
Dwa lata obowiązywania wspólnych ram monitorowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Unii Europejskiej – ocena funkcjonowania i prognozy
Celem niniejszego artykułu jest omówienie zagadnienia monitorowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) w Unii Europejskiej po wejściu w życie rozporządzenia ustanawiającego ramy monitorowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Unii oraz podsumowanie kluczowych wniosków przedstawionych w raportach, w szczególności w kontekście ewentualnej nowelizacji postanowień rozporządzenia BIZ. W niniejszym artykule szczegółowo omówiono przyczyny przyjęcia rozporządzenia BIZ wraz z uwzględnieniem trybu jego przyjęcia, podsumowano mechanizmy wprowadzone przez to rozporządzenie, stanowiące unijne ramy monitorowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych, a także omówiono kluczowe wnioski zawarte w raportach i prognozy w zakresie potencjalnych zmian rozporządzenia BIZ.
Słowa kluczowe: bezpośrednie inwestycje zagraniczne, kontrola inwestycji, rozporządzenie BIZ, Komisja Europejska, bezpieczeństwo publiczne, porządek publiczny
Dominika Pietkun
The author is a participant in Legal Doctoral Seminars conducted by the Institute of Law Studies of the Polish Academy of Sciences, and an associate in the Corporate and M&A practice at CMS Cameron McKenna Nabarro Olswang Pośniak i Bejm sp.k. law firm in Warsaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9843-1647).
Two Years of European Union’s Common Framework for Screening Foreign Direct Investments in Force: Assessment of Functioning and Outlook
October 2022 marked two years of application of the Regulation establishing a framework for the screening of foreign direct investments into the Union. This is the first regulation concerning this area introduced at EU level. The EU adopted the mechanism in the face of geopolitical and economic changes, in particular in response to the concerns of some Member States related to the significant increase in Chinese investments and the influence of Chinese investors on the European market. More than two years after the entry into force of the Regulation, and at the same time nearly four years after its adoption, it is worthwhile to consider the effectiveness and validity of the EU framework for FDI screening – especially in the face of changes that have occurred in the global economy as a result of the COVID-19 pandemic and the war in Ukraine. This article discusses the issue of screening FDI into the EU after the entry into force of the Regulation and summarizes the key conclusions presented in the Reports of the European Commission, in particular in the context of a potential revision of the provisions of the Regulation in 2023.
Keywords: foreign direct investments, FDI screening, FDI (Screening) Regulation, European Commission, public security, public order
Bibliografia / References
Grieger G., EU framework for FDI screening, http://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/BRIE/2018/614667/EPRS_BRI(2018)614667_EN.pdf (dostęp: 6.03.2023 r.).
Jeżewski M. [w:] Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Komentarz, t. 2, red. K. Kowalik-Bańczyk, M. Szwarc-Kuczer, A. Wróbel, Warszawa 2012.
Lundborg Regnér A., Screening Foreign Direct Investment: As Important As It Is Challenging, „UI Brief” 2022/9.
Mataczyński M. [w:] Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Komentarz, t. 1, red. D. Miąsik, N. Półtorak, A. Wróbel, Warszawa 2012.
Witkowska J., The European Union’s Screening Framework for Foreign Direct Investment: Consequences for External Relations, „Comparative Economic Research. Central and Eastern Europe” 2020/23.
Mateusz Łyjak
Autor jest adwokatem zrzeszonym w Izbie Adwokackiej w Warszawie oraz Associate w kancelarii Hoffman, Taborowski i Wspólnicy.
Dostęp do dokumentów unijnych przechowywanych przez państwo członkowskie – uwagi na tle wyroku Sądu z 28.04.2017 r., T-264/15, Gameart sp. z o.o. przeciwko Komisji Europejskiej, oraz orzecznictwa polskich sądów administracyjnych i doktryny
Przedmiotem niniejszego artykułu jest zagadnienie wyboru prawa, wedle którego powinny być rozpatrywane wnioski o udostępnienie dokumentów pochodzących od instytucji unijnej przechowywanych przez państwo członkowskie w świetle art. 5 rozporządzenia nr 1049/2001 w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji na tle wyroku T-264/15, Gameart. Celem publikacji jest zwrócenie uwagi na błędny kierunek orzeczniczy wynikający z nieprawidłowego odczytania przez polską judykaturę i doktrynę treści tego wyroku na podstawie jego wersji sprzed sprostowania.
Słowa kluczowe: informacja publiczna, dostęp do dokumentów instytucji, prawo właściwe do oceny wniosku o udostępnienie dokumentów publicznych, przesłanki odmowy udostępnienia dokumentów
Mateusz Łyjak
The author is an advocate at the Warsaw Bar Association and an associate at Hoffman, Taborowski i Wspólnicy law firm in Poland.
Access to EU Documents Held by a Member State. Observations Against the Background of Judgment of the General Court of 28 April 2017, T-264/15, Gameart Sp. z o.o. v. European Commission, Judgments of Polish Administrative Courts, and Legal Scholarship
The presented study focuses on the issue of the law applicable to a request for access to documents originating from a Union institution held by a Member State in the light of Article 5 of Regulation (EC) No 1049/2001 of the European Parliament and of the Council of 30 May 2001 regarding public access to European Parliament, Council and Commission documents against the background of the judgment of the General Court (Fourth Chamber) of 28 April 2017, Gameart sp. z o.o. v European Commission, T-264/15, and the case law of Polish administrative courts and academic contributions referring to this judgment. The purpose of the publication is to draw attention to the rectification of one of the theses of the Gameart judgment, which has been overlooked by the Polish judiciary and legal science, and to indicate the actual contents of the judgment.
Keywords: public information, access to an institution’s documents, law applicable to the request for access to public documents, reasons for refusal of access to documents
Bibliografia / References
Drobny W., Ochrona „celu kontroli, dochodzenia czy audytu” jako przesłanka ograniczenia publicznego dostępu do dokumentów instytucji Unii Europejskiej w świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości, „Europejski Przegląd Sądowy” 2015/5.
Gizbert-Studnicki T., Język prawny z perspektywy socjolingwistycznej, Warszawa–Kraków 1986.
Harasimiuk D., Szustakiewicz P., Dostęp do dokumentów wytworzonych przez organy Unii Europejskiej, „Przegląd Prawa Publicznego” 2021/10.
Jakimowicz W., O aksjologicznych uwarunkowaniach dostępu do dokumentów sporządzonych przez organ polski na potrzeby związane z działaniem organu Unii Europejskiej lub postępowaniem prowadzonym przed organem unijnym, „Europejski Przegląd Sądowy” 2022/10.
Kamińska I., Rozbicka-Ostrowska M. [w:] Ustawa o dostępie do informacji publicznej. Komentarz, red. I. Kamińska, M. Rozbicka-Ostrowska, LEX 2016.
Opaliński B., Bloch A., Dostęp do informacji publicznej w prawie międzynarodowym i prawie Unii Europejskiej [w:] Dostęp do informacji publicznej, red. P. Szustakiewicz, Warszawa 2019.
Wierczyński G., Gospodarcze wykorzystanie informacji publicznych w świetle prawa polskiego i wspólnotowego, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2009, t. 21.
Wild M. [w:] Konstytucja RP, t. 1, Komentarz do art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016, Legalis.
prof. dr hab. Andrzej Marian Świątkowski
Instytut Nauk o Polityce i Administracji, Akademia Ignatianum w Krakowie (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1753-7819).
Organizacja czasu pracy oraz minimalne wymagania higieny i bezpieczeństwa – uwagi na tle wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 2.03.2023 r., C-477/21, IH przeciwko MÁV-START Vasúti Személyszállító Zrt.
Przedmiotem artykułu jest omówienie wyroku C-477/21, MÁV-START, w którym Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że okresy odpoczynku dobowego i tygodniowego stanowią dwa autonomiczne uprawnienia, które realizują odrębne cele. Odpoczynek dobowy umożliwia pracownikowi opuszczenie środowiska pracy na określoną liczbę godzin, które mają nie tylko tworzyć nieprzerwany okres, lecz także następować bezpośrednio po okresie pracy. Odpoczynek tygodniowy umożliwia pracownikowi odpoczynek w każdym okresie siedmiodniowym. W konsekwencji konieczne jest zagwarantowanie pracownikom skutecznego korzystania z każdego z tych praw. Jeśli odpoczynek dobowy miałby stanowić część odpoczynku tygodniowego, sprowadzałoby się to do pozbawienia znaczenia prawa do odpoczynku dobowego, uniemożliwiając pracownikowi rzeczywiste korzystanie z niego, gdy korzysta on z prawa do odpoczynku tygodniowego. W tym kontekście Trybunał stwierdził, że dyrektywa 2003/88/WE nie ogranicza się do ogólnego ustalenia minimalnego okresu w ramach prawa do odpoczynku tygodniowego, lecz uściśla w wyraźny sposób, że okres ten dodaje się do okresu związanego z prawem do odpoczynku dobowego. Wynika z tego, że okres odpoczynku dobowego nie stanowi części okresu odpoczynku tygodniowego, lecz dodaje się do niego – nawet wtedy, gdy poprzedza bezpośrednio ten ostatni okres. Trybunał zauważył także, że przepisy bardziej korzystne w stosunku do dyrektywy 2003/88/WE przewidziane w uregulowaniach węgierskich w odniesieniu do minimalnego czasu trwania odpoczynku tygodniowego nie mogą pozbawić pracownika innych praw, które przyznaje mu ta dyrektywa, a w szczególności prawa do odpoczynku dobowego.
Słowa kluczowe: dyrektywa 2003/88/WE, minimalne okresy odpoczynku, ochrona bezpieczeństwa i zdrowia pracowników, odpoczynek dobowy i odpoczynek tygodniowy, organizacja czasu pracy
prof. dr hab. Andrzej Marian Świątkowski
Institute of Political and Administrative Sciences, Jesuit University Ignatianum in Krakow, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1753-7819).
Organization of Working Time and Minimum Health and Safety Requirements. Remarks Against the Background of Court of Justice Judgment of 2 March 2023, C-477/21, IH v. MÁV-START Vasúti Személyszállító Zrt.
The article discusses judgment C-477/21, MÁV-START, in which the Court of Justice held that the periods of daily and weekly rest are two autonomous rights that pursue separate objectives. Daily rest allows the employee to leave the work environment for a certain number of hours, which should not only constitute an uninterrupted period, but also immediately follow the period of work. Weekly rest allows the employee to rest in each seven-day period. As a consequence, it is necessary to guarantee workers effective exercise of each of these rights. If the daily rest were to form part of the weekly rest, this would amount to depriving the right to daily rest of meaning and preventing the worker from actually taking advantage of it when they exercise the right to weekly rest. In this context, the Court stated that Directive 2003/88/EC does not limit itself to fixing a minimum period in general terms of the right to weekly rest, but makes it clear that that period is added to the period related to the right to daily rest. It follows that the daily rest period does not form part of the weekly rest period, but is added to it, even if it immediately precedes the latter period. The Court also noted that the provisions which are more favourable than Directive 2003/88/EC, contained in the Hungarian legislation in relation to the minimum duration of weekly rest cannot deprive the worker of the other rights conferred on them by that directive, in particular the right to daily rest.
Keywords: Directive 2003/88/EC, minimum rest periods, protection of workers’ safety and health, daily and weekly rest, organization of working time
Mateusz Kupiec
Autor jest asystentem w Zakładzie Prawa Administracyjnego Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk oraz prawnikiem w kancelarii Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7280-8955).
Uprawnienie do uzyskania od administratora informacji o odbiorcach lub o kategoriach odbiorców a cele prawa dostępu do danych – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 12.01.2023 r., C-154/21, RW przeciwko Österreichische Post AG
Ze względu na złożoność współczesnych procesów przetwarzania danych osoby fizyczne często nie wiedzą, komu administratorzy przekazują zebrane o nich informacje. W glosowanym wyroku Trybunał rozstrzygnął o związaniu administratora danych treścią żądania podmiotu danych o dostęp do informacji o tożsamości konkretnych odbiorców jego danych i o ograniczonej możliwości przekazania mu informacji o kategoriach odbiorców. Taka interpretacja nie tylko wzmacnia pozycję podmiotów danych w relacji z administratorami, lecz także wyjaśnia relację art. 15 ust. 1 lit. c RODO z podobnie brzmiącymi przepisami obligującymi administratorów na etapie pozyskiwania danych do podawania informacji o odbiorcach lub kategoriach odbiorców (art. 13 ust. 1 lit. e i art. 14 ust. 1 lit. e RODO). W uzasadnieniu wyroku Trybunał pomija jednak analizę elementów o doniosłym znaczeniu dla praktyki realizowania wniosków o dostęp do danych. Artykuł porusza kwestię wykładni prawa dostępu do informacji o odbiorcach danych lub kategorii odbiorców danych na podstawie RODO. Autor glosy analizuje treść wyroku TS oraz jego konsekwencje dla wykładni prawa jednostek do uzyskania informacji o odbiorcach lub o kategoriach odbiorców ich danych.
Słowa kluczowe: RODO, prawo dostępu do danych, ochrona danych osobowych, prawa osób, których dane dotyczą, przejrzystość
Mateusz Kupiec
The author is an assistant lecturer at the Department of Administrative Law, Institute of Law Studies, Polish Academy of Sciences, and a lawyer at Traple Konarski Podrecki & Partners law firm (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7280-8955).
The Right to Obtain Information from the Controller about the Recipients or Categories of Recipients and the Purposes of the Right of Access to Personal Data. Commentary on Judgment of the Court of Justice of 12 January 2023, C-154/21, RW v. Österreichische Post AG
Given the complexity of modern data processing, individuals often do not know to whom controllers provide the information collected about them. In the commented judgment, the Court ruled that the controller is bound by the data subjects’ request to access information about the identity of the specific recipients of their data and has limited ability to provide them with information about the categories of recipients. This interpretation of the Court not only strengthens the position of data subjects vis-à-vis controllers but also clarifies the relationship of Article 15(1)(c) of the GDPR with similar-sounding requirements obliging controllers at the stage of data acquisition to provide information about recipients or categories of recipients (Articles 13(1)(e) and 14(1)(e) of the GDPR). However, in the judgement’s statement of reasons, the Court fails to analyse elements of significant importance for fulfilling a data subject access request. The author of the commentary analyses the Court’s judgment and its consequences for interpreting the right of individuals to obtain information about recipients or categories of recipients of their data.
Keywords: GDPR, right of access to personal data, personal data protection, data subjects’ rights, transparency
Bibliografia / References
Łuczak J. [w:] RODO. Ogólne rozporządzenie o ochronie danych. Komentarz, red. E. Bielak-Jomaa, D. Lubasz, Warszawa 2018.
Naudts L., Dewitte P., Ausloos J., Meaningful transparency through data rights: A multidimensional analysis [w:] Research Handbook on EU Data Protection Law, red. E. Kosta, R. Leens, I. Kamara, Cheltenham 2022.
Roßnagel A., Geminn Ch., Datenschutz-Grundverordnung verbessern. Änderungsvorschläge aus Verbrauchersicht, Baden Baden 2020.
Schmidt-Wudy F., Artikel 15 Auskunftsrecht der betroffenen Person [w:] BeckOK Datenschutzrecht, red. H.A. Wolff, S.Brink, München 2023.
Vrabec H.U., Data Subject Rights Under The GDPR, Oxford 2021.
Zanfir-Fortuna G. Article 15. Right of Access by the Data Subject [w:] The EU General Data Protection Regulation (GDPR): A Commentary, red. Ch. Kuner, L.A. Bygrave, Ch. Docksey, L. Drechsler, Oxford 2020.
dr hab. Agnieszka Grzelak, prof. ALK
Autorka jest profesorką w Kolegium Prawa Akademii Leona Koźmińskiego (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5867-8135).
Wyrok in absentia a standard ochrony praw podstawowych przy wykonywaniu europejskiego nakazu aresztowania – wprowadzenie i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 26.02.2013 r., C-399/11, Stefano Melloni przeciwko Ministerio Fiscal
Niewiele orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości wywołało aż takie kontrowersje i dyskusję jak wyrok w sprawie C-399/11, Melloni. Jest to jeden z ważniejszych wyroków Trybunału w ostatnich latach nie tylko z perspektywy prawa karnego i wykładni decyzji ramowej w sprawie ENA, lecz także ze względu na funkcjonowanie całego systemu prawnego UE. Sprawa ujawniła kilka problemów związanych z różnicami w zakresie ochrony praw podstawowych w państwach członkowskich, a Trybunał stanął na stanowisku, że istotniejsze znaczenie ma ochrona pierwszeństwa prawa UE i systemu wzajemnego uznawania orzeczeń niż stosowanie jednostronne – wyższego niż unijny – krajowego standardu ochrony praw podstawowych.
Słowa kluczowe: europejski nakaz aresztowania, wyrok in absentia, Karta praw podstawowych, pierwszeństwo prawa UE
dr hab. Agnieszka Grzelak, professor of the Kozminski University
The author is an associate professor at the College of Law, Kozminski University in Warsaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5867-8135).
Judgment in Absentia and the Standard of Protection of Fundamental Rights in the Execution of a European Arrest Warrant. Introduction and Judgment of the Court of Justice of 26 February 2013, C-399/11, Stefano Melloni v. Ministerio Fiscal
Few judgments of the Court of Justice have provoked as much controversy and discussion as the one in the Melloni case. This is one of the most important judgments of the Court in recent years, not only from the perspective of criminal law and the interpretation of the EAW Framework Decision, but also with regard to the functioning of the entire EU legal system. The case revealed several problems related to the differences in the protection of fundamental rights in the Member States, and the Court took the view that it was more important to protect the primacy of EU law and the system of mutual recognition of judgments than to apply unilaterally the national standard of protection of fundamental rights, which standard is higher than that of the EU.
Keywords: European arrest warrant, judgment in absentia, Charter of Fundamental Rights, primacy of EU law
Bibliografia / References
Bachmeier Winter L., Bypassing or Intensifying the Dialogue between Courts? The impact of Melloni at National Level [w:] The Court of Justice and European Criminal Law. Leading cases in a contextual Analysis, red. V. Mitsilegas, A. di Martino, L. Mancano, Oxford 2019.
Besselink L., The Parameters of Constitutional Conflict after Melloni, „European Law Review” 2014/4.
De Boer N., Addressing Rights Divergences under the Charter: Melloni, „Common Market Law Review” 2013/4.
Falkiewicz A., Zasada pierwszeństwa we współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych – uwagi do wyroku w sprawie Melloni, „Europejski Przegląd Sądowy” 2013/10.
Kobes P., Glosa do wyroku TS z dnia 26 lutego 2013 r., C-399/11, LEX 2015.
Lach A., Wyroki in absentia a ochrona praw oskarżonego, „Państwo i Prawo” 2013/5.
Lach A., Orzeczenia in absentia w europejskiej współpracy w sprawach karnych, „Europejski Przegląd Sądowy” 2012/7.
Mitsilegas V., Mancano L., C-399/11 – Melloni: Primacy versus Rights? [w:] The Court of Justice and European Criminal Law. Leading cases in a contextual Analysis, red. V. Mitsilegas, A. di Martino, L. Mancano, Oxford 2019.
Nita B., Europejski nakaz aresztowania – europeizacja prawa karnego a standardy konstytucyjne państw członkowskich Unii Europejskiej, „Państwo i Prawo” 2007/5.
Stefanicki R., Europejski nakaz aresztowania w świetle ostatniego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE, „Prokuratura i Prawo” 2015/5.
Szwarc M., Wpływ orzecznictwa TS na prawo karne UE, „Europejski Przegląd Sądowy” 2014/1.
Taborowski M., Znaczenie art. 53 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej dla poziomu ochrony praw podstawowych w krajowym prawie konstytucyjnym, „Państwo i Prawo” 2016/1.
Wąsek-Wiaderek M., Ochrona praw oskarżonego w Karcie Praw Podstawowych UE – nowy standard czy zatwierdzenie status quo?, „Europejski Przegląd Sądowy” 2015/10.
Orzecznictwo Sądu Najwyższego – dr Michalina Szpyrka (autorka jest adiunktem w Zakładzie Prawa Europejskiego Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk oraz starszym asystentem sędziego w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego, ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7678-5287).
Case law of the Supreme Court – dr Michalina Szpyrka (the author is an assistant professor in the Department of European Law at the Institute of Law Studies of the Polish Academy of Sciences and a senior judge’s assistant at the Labour Law and Social Security Chamber of the Supreme Court, Poland, ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7678-5287).
Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego – dr Robert Talaga (autor jest asesorem w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Poznaniu, ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5281-2188).
Case law of the Supreme Administrative Court – dr Robert Talaga (the author is an assessor at the Provincial Administrative Court in Poznań, Poland, ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5281-2188).
Zamów prenumeratę: https://www.profinfo.pl/czasopisma
