Po pierwszej lekturze wyroku Tuleya przeciw PolsceProfesor Stanisław Biernat
Redaktor Naczelny „EPS”
Co będzie z Polską w Unii Europejskiej po wyborach parlamentarnych?
Poniższe zdania są pisane na drugi dzień po wyborach do Sejmu i Senatu. Z wynikami wyborów wiązane są nadzieje na poprawę stosunków Polski z Unią Europejską. Dla zilustrowania jak trudne jest to zadanie, pożyteczny może być krótki „przedwyborczy” bilans zdarzeń z ostatnich lat w tej dziedzinie. Przypomnienie wybranych, omawianych już na tych łamach, zdarzeń przedstawia nader ponury obraz.
Professor Stanisław Biernat
‘EPS’ Editor-in-Chief
What About Poland in the European Union After the Parliamentary Election?
This editorial is written on the second day after the Polish parliamentary election. Hopes for improvement of Poland’s relations with the European Union are pinned on the election results. What might be a useful illustration of the level of difficulty of the task is a brief ‘pre-election’ account of events in recent years in this area. When we recall selected incidents, already discussed in our journal, what emerges is an exceedingly bleak picture.
prof. dr hab. Ewa Łętowska
Autorka jest sędzią Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku.
Po pierwszej lekturze wyroku Tuleya przeciw Polsce
Wiele skarg do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka na tle art. 6, 8 i 10 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności pochodzi z Polski, z uwagi na kryzys praworządności w tym kraju. Wiele z tych skarg dotyczy sytuacji sędziów – w tym komentowany w artykule wyrok Tuleya przeciwko Polsce z lipca 2023 r. Wyrok ten potwierdza (wcześniej wyrok Żurek przeciwko Polsce), że ogólne prawo sędziów do swobody wypowiedzi w kwestiach dotyczących funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości może zostać przekształcone w odpowiadający mu obowiązek wypowiadania się w obronie praworządności i niezawisłości sądów, gdy te podstawowe wartości są zagrożone. W artykule przedstawiono podwójny aspekt wyroku: działanie bezpośrednie, indywidualne wobec pokrzywdzonej jednostki i działanie pośrednie, systemowe dotyczące standardu ochrony sędziów jako sprawujących wymiar sprawiedliwości.
Słowa kluczowe: europejska Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, standard ochrony grupowej sędziów, wolność wypowiedzi sędziego, kryzys praworządności w Polsce, wykonywanie wyroków ETPC przez władze krajowe
Pobierz treść artykułu
prof. dr hab. Ewa Łętowska
The author is a retired justice of the Constitutional Tribunal.
After Reading the Tuleya v. Poland Judgment for the First Time
Many applications to the European Court of Human Rights under Articles 6, 8 and 10 of the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms come from Poland, due to the crisis of the rule of law in this country. Many of these applications concern the situation of judges – including Tuleya v. Poland judgment of July 2023, which is commented on in this article. The judgment confirms (as previously Żurek v. Poland) that the general right of judges to speak freely on issues concerning the functioning of the judiciary can be transformed into a corresponding duty to speak out in defence of the rule of law and judicial independence when these core values are threatened. The article outlines the dual aspect of the judgment: direct, individual action for the aggrieved individual’s benefit and indirect, systemic action concerning the standard of protection of judges as dispensers of justice.
Keywords: European Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms, standard of group protection for judges, freedom of expression of a judge, rule of law crisis in Poland, implementation of ECtHR judgments by national authorities
Bibliografia / References
Barak A., The Judge in a Democracy, Oxford 2006.
Garlicki L., Fedotova i inni przeciwko Rosji, czyli sformowanie europejskiego standardu nakazującego prawne uznanie związków monoseksualnych, „Europejski Przegląd Sądowy” 2023/2.
Garlicki L., Trybunał Strasburski a kryzys polskiego sądownictwa. Uwagi na tle wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 19.12.2020 r., Astrádsson przeciwko Islandii, „Europejski Przegląd Sądowy” 2021/4.
Guriev S., Treisman D., Spin dyktatorzy. Nowe oblicze tyranii w XXI wieku, Kraków 2023.
Krzyżanowska-Mierzewska M., Ochrona proceduralna przysługująca sędziom w sporach z państwem. Komentarz do wyroku Wielkiej Izby Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Baka przeciwko Węgrom z 23.06.2016 r., skarga nr 20261/12, „Kwartalnik Krajowej Rady Sądownictwa” 2016/3.
Krzyżanowska-Mierzewska M., Proceduralna reakcja Europejskiego Trybunału Praw Człowieka na kryzys praworządności w Polsce, „Europejski Przegląd Sądowy” 2023/2.
Laskowski M., Granice wolności wypowiedzi sędziego w warunkach kryzysu praworządności, „Przegląd Sądowy” 2023/3.
Łętowska E., „Multicentryczność” systemu prawa i wykładnia jej przyjazna [w:] Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa Profesora Maksymiliana Pazdana, red. L. Ogiegło, W. Popiołek, M. Szpunar, Kraków 2005.
Łętowska E., Multicentryczność współczesnego systemu prawa i jej konsekwencje, „Państwo i Prawo” 2005/4.
Łętowska E., Niezależność sędziowska a trudności zyskiwania społecznego zaufania, „Kwartalnik Iustitia” 2022/2–3.
Łętowska E., O prawie i jego interpretacyjnych artefaktach [w:] Socjologiczna Agora. Wykłady mistrzowskie, red. K. Gadowska, Kraków 2022.
Łętowska E., Zapewnienie skuteczności orzeczeniom sądów międzynarodowych [w:] Zapewnienie efektywności orzeczeń sądów międzynarodowych w polskim porządku prawnym, red. A. Wróbel, Warszawa 2011.
Pietrzak M., Prawo wyznaniowe, Warszawa 2013.
Problem praworządności w Polsce w świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE (2018–2020), red. J. Barcz, A. Grzelak, R. Szyndlauer, Warszawa 2020.
Sajó A., Ruling by cheating. Governance in Illiberal Democracy, London 2021.
Spano R., Zasada rządów prawa jako gwiazda przewodnia w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka – trybunał strasburski a niezawisłość sądownictwa, „Europejski Przegląd Sądowy” 2021/5.
Taborowski M., Mechanizmy ochrony praworządności państw członkowskich w prawie Unii Europejskiej. Studium przebudzenia systemu ponadnarodowego, Warszawa 2019.
Zajadło J., Nowa „wykładnia” konstytucji, Interpretatio constitutionis hostilis [w:] Felietony Gorszego Sortu 2, Sopot 2018.
Wojciech Hermeliński
Autor jest sędzią Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku, byłym przewodniczącym Państwowej Komisji Wyborczej.
dr hab. Barbara Nita-Światłowska
Autorka jest profesorem Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2815-4119).
Udział w autorstwie tekstu:
Wojciech Hermeliński – 30%
Barbara Nita-Światłowska – 70%
Powierzenie funkcji orzeczniczych Izbie Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego jako naruszenie prawa do sądu gwarantowanego przez art. 6 ust. 1 EKPC
W wyroku z 6.07.2023 r. w sprawach połączonych 21181/19 i 51751/20, Tuleya przeciwko Polsce, Europejski Trybunał Praw Człowieka, w nawiązaniu do swoich wcześniejszych judykatów, stwierdził, że pojęcie „sprawa karna” w ujęciu gwarancji z art. 6 ust. 1 EKPC ma charakter autonomiczny i obejmuje wszelkie sytuacje, w których dochodzi do zastosowania sankcji o charakterze represyjnym. Wyrażając tę myśl, strasburski trybunał uznał, że gwarancja ochronna określona w tym przepisie znajduje zastosowanie także w postępowaniu w przedmiocie uchylenia immunitetu sędziowskiego i uznał Izbę Dyscyplinarną Sądu Najwyższego za organ niespełniający wymogów „niezawisłego i bezstronnego sądu ustanowionego ustawą”. Nawiązując do wcześniejszych wypowiedzi orzeczniczych, ETPC stwierdził nadto, że gwarancja wynikająca z art. 8 EKPC może dotyczyć także funkcjonariuszy publicznych, w tym w szczególności sędziów, w sprawach związanych ze sprawowaniem ich funkcji. W kontekście art. 10 EKPC stwierdził wreszcie, że gwarancja wynikająca z tego przepisu w pewnych sytuacjach może znaleźć zastosowanie także do urzędników służby cywilnej.
Słowa kluczowe: prawo do rzetelnego procesu przed bezstronnym i niezawisłym sądem ustanowionym ustawą, zasady niezawisłości sędziowskiej i niezależności sądów, Europejska Konwencja Praw Człowieka
Pobierz treść artykułu
Wojciech Hermeliński
The author is a retired justice of the Constitutional Tribunal, former president of the State Electoral Commission, Poland.
dr hab. Barbara Nita-Światłowska
The author is a professor at the Krakow University of Economics, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2815-4119).
Authors’ contributions:
Wojciech Hermeliński – 30%
Barbara Nita-Światłowska – 70%
Delegation of Adjudicating Functions to the Disciplinary Chamber of the Supreme Court as a Violation of the Right to a Fair Trial Guaranteed by Article 6(1) of the ECHR
In its judgment of 6 July 2023, in Joined Cases 21181/19 and 51751/20, Tuleya v. Poland, the European Court of Human Rights, referring to its previous case law, stated that the concept of ‘criminal proceedings’, seen through the prism of guarantees of Article 6(1) of the ECHR, is autonomous and covers any situation in which a repressive sanction is applied. Expressing this thought, the Strasbourg Court considered that the protective guarantee set out in this provision also applies in proceedings for lifting the judicial immunity and considered that the Disciplinary Chamber of the Supreme Court did not satisfy the requirements of an ‘independent and impartial tribunal established by law’. Referring to existing case law, the ECtHR further stated that the guarantee under Article 8 of the ECHR may also apply to public officials, including in particular judges, in matters relating to the exercise of their functions. In the context of Article 10, the ECtHR stated that the guarantee resulting from this provision could in certain situations also apply to civil servants.
Keywords: right to a fair trial, impartial and independent tribunal, principles of independence of judges and courts, European Convention on Human Rights
Bibliografia / References
Janusz-Pohl B., Immunitety w polskim postępowaniu karnym, Warszawa 2009.
Lagodny O., Strafrecht vor den Schranken der Grundrechte. Die Ermächtigung zum strafrechtlichen Vorwurf im Lichte der Grundrechtsdogmatik; dargestellt am Beispiel der Vorfeldskriminalisierung, Tübingen 1996.
Nita B., Uchylenie immunitetu sędziowskiego (aspekty konstytucyjne), „Państwo i Prawo” 2008/7.
Nita-Światłowska B., Immunitet sędziów Trybunału Konstytucyjnego [w:] System Prawa Karnego Procesowego, t. 4, Dopuszczalność procesu, red. M. Jeż-Ludwichowska, A. Lach, Warszawa 2015.
Waltoś S., Hofmański P., Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 2020.
prof. dr hab. Piotr Kardas
Autor jest kierownikiem Zakładu Prawa Karnego Porównawczego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie oraz adwokatem (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8903-2417).
Aleksandra Nieprzecka
Autorka jest doktorantką na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Hamburgu i na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie oraz adwokatem (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9413-3298).
Udział w autorstwie tekstu:
Piotr Kardas – 50%
Aleksandra Nieprzecka – 50%
Model delegowania sędziów przez Ministra Sprawiedliwości w świetle art. 6 EKPC
Opracowanie poświęcone jest analizie zgodności modelu delegowania sędziów przez Ministra Sprawiedliwości ze standardem dekodowanym z art. 6 ust. 1 EKPC. Zasadniczym celem analiz jest ustalenie, czy standardy w zakresie niezawisłości i bezstronności sędziego wynikające z prawa Unii Europejskiej oraz z Konwencji są ze sobą spójne i wzajemnie się uzupełniają, czy też – co mogłoby prima facie wynikać z porównania orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej – w odniesieniu do oceny polskiego modelu delegowania sędziów istotnie się różnią, prowadząc do odmiennych wniosków. Rekonstruując z szeregu orzeczeń ETPC przesłanki oceny niezależności sądu oraz niezawisłości i bezstronności sędziego, przedstawiono zestaw kryteriów służących do oceny zgodności modelu delegowania sędziów ze standardem określonym w art. 6 EKPC. Wskazując na konsekwencje aktualnego modelu delegowania sędziów w zakresie: a) braku precyzyjnych kryteriów delegowania; b) możliwości odwołania z delegacji w każdym czasie, bez podania przyczyny i bez zachowania terminu uprzedzenia; c) możliwości kształtowania przez odwołanie z delegacji składów orzekających; d) powierzenia kompetencji do delegowania sędziów Ministrowi Sprawiedliwości pełniącemu jednocześnie funkcję Prokuratora Generalnego, zaznaczono na każdej z wymienionych płaszczyzn sprzeczność z aktualnym standardem dekodowanym z art. 6 EKPC. W konkluzjach stwierdzono, że instytucja delegowania wywołuje zastrzeżenia co do zgodności ze standardem przewidzianym w art. 6 EKPC, zasadniczo zbieżne z konkluzjami wyrażonymi w wyroku w sprawach połączonych od C-748/19 do C-754/19, WB.
Słowa kluczowe: niezawisłość sędziego, niezależność sądów, bezstronność, podział władzy, delegowanie do orzekania, odwołanie z delegacji, kryteria delegacji, sądowa kontrola odwołania z delegacji, kształtowanie składów orzekających
prof. dr hab. Piotr Kardas
The author is head of the Institute of Comparative Criminal Law, Jagiellonian University in Krakow, Poland, and an advocate (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8903-2417).
Aleksandra Nieprzecka
The author is a PhD student at the Law Faculty, Hamburg University, Germany, and at the Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Krakow, Poland, and an advocate (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9413-3298).
Authors’ contributions:
Piotr Kardas – 50%
Aleksandra Nieprzecka – 50%
The Model for Secondment of Judges by the Minister of Justice in the Light of Article 6 of the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms
The study is devoted to analysing the compatibility of the model whereby the Minister of Justice seconds judges with the standard decoded from Article 6(1) of the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms. The primary aim of the analysis is to determine whether the standards of independence and impartiality of a judge under European Union law and the ECHR are consistent with and complementary to each other, or whether – as could prima facie be inferred from a comparison of ECtHR and CJEU judgments – they differ significantly with regard to how the Polish model of secondment of judges is assessed, leading to different conclusions. From a number of ECtHR judgments, the prerequisites for assessing the independence of a court and the independence and impartiality of a judge are reconstructed and a set of criteria for assessing compliance of the model of secondment of judges with the standard set out in Article 6 of the ECHR is presented. While identifying the consequences of the current model of secondment of judges in terms of: (a) lack of precise criteria for secondment; (b) the possibility of recalling judges from secondment at any time, without giving any reason and without observing a period of notice; (c) the possibility of shaping, by recall from secondment, the composition of the adjudicating panel; (d) entrusting the competence to second judges to the Minister of Justice who at the same time acts as the Prosecutor General, the article points out contradiction with the current standard decoded from Article 6 of the ECHR at each of the above-mentioned levels. It concludes that the institution of secondment gives rise to concerns about compliance with the standard provided for in Article 6 of the ECHR, broadly in line with the conclusions expressed in the judgment in Joined Cases C-748/19 to C-754/19, WB.
Keywords: independence of a judge, independence of courts, impartiality, separation of powers, secondment to adjudicate, recall from secondment, criteria for secondment, judicial review of recall from secondment, formation of adjudicating panels
Bibliografia / References
Dąbrowski S., Łazarska A. [w:] Prawo o ustroju sądów powszechnych. Komentarz, red. A. Górski, Warszawa 2013.
Dudka K., Glosa do uchwały pełnego składu Sądu Najwyższego z dnia 14 listopada 2007 r. (sygn. akt 1–4110–5/07), „Przegląd Sejmowy” 2008/4.
Kardas P., Model delegowania sędziów przez Ministra Sprawiedliwości a konstytucyjny standard niezawisłości sędziów i niezależności sądów [w:] O wolność i prawo. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Andrzejowi Rzeplińskiemu, red. B. Błońska, Ł. Chojniak, B. Gruszczyńska, A. Kosyło, K. Witkowska-Rozpara, D. Woźniakowska-Fajst, Warszawa 2022.
Kołecki B. [w:] Prawo o ustroju sądów powszechnych. Komentarz, red. I. Haӱduk-Hawrylak, Warszawa 2018.
Kowalski M., Udział w orzekaniu sędziego delegowanego jako przesłanka nienależytej obsady sądu albo składu sądu sprzecznego z przepisami prawa, „Palestra” 2021/1–2.
Justyna Sarkowicz
Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
Ewolucja gromadzenia dowodów w prawie karnym Unii Europejskiej w świetle zasady wzajemnego uznawania orzeczeń sądowych
Przedmiotem artykułu jest ewolucja gromadzenia materiału dowodowego w europejskim prawie karnym w kontekście ustanowienia europejskiego nakazu wydania dowodów elektronicznych. Proces ewolucyjny został przedstawiony w świetle rozwoju zasady wzajemnego uznawania orzeczeń sądowych. Kluczowe było ustalenie, czy wskazana w uzasadnieniu podstawa legislacji – art. 82 ust. 1 TFUE – będzie rzeczywiście realizowana przez przepisy rozporządzenia COM(2018) 225 final. Autorka odpowiada na pytanie, czy planowane regulacje są zbieżne z założeniami przyjętymi na posiedzeniu Rady Europejskiej w Tampere – czy europejski nakaz wydania dowodów elektronicznych stanowi krok do przodu czy jednak krok wstecz w kontekście funkcjonowania zasady wzajemnego uznawania orzeczeń sądowych w prawie karnym Unii Europejskiej. Ponadto rozważa zasadność ustanowienia nakazu oraz wskazuje pożądany kierunek legislacji.
Słowa kluczowe: dowody elektroniczne, prawo karne Unii Europejskiej, europejski nakaz wydania dowodów elektronicznych, europejski nakaz dochodzeniowy
Justyna Sarkowicz
Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Krakow, Poland.
Evolution of the Process of Gathering Evidence in European Criminal Law in the Light of the Principle of Mutual Recognition of Judicial Decisions
The subject of the article is the evolution of evidence gathering in European criminal law in the context of the establishment of the European Production Order for electronic evidence. The process of evolution will be presented in the light of the development of the principle of mutual recognition of judicial decisions. It will be crucial to determine whether the basis for legislation indicated in the explanatory memorandum – Article 82(1) TFEU – will actually be implemented through the draft provisions of the regulation (COM(2018) 225 final). The author answers the question whether the draft provisions are consistent with the assumptions adopted at the meeting of the European Council in Tampere – whether the European Production Order is a step forward or, after all, a step back in the context of operation of the principle of mutual recognition of judicial decisions in EU criminal law. Moreover, she considers the legitimacy of establishing the order and indicates the desired direction of legislation.
Keywords: e-evidence, European Union criminal law, European Production Order for electronic evidence, European Investigation Order
Bibliografia / References
Buczma S.R., Kierzynka R., Europejski nakaz dochodzeniowy. Nowy model współpracy w sprawach karnych w Unii Europejskiej, Warszawa 2018.
De Hert P., Weis K., Cloosen N., The Framework Decision of 18 December 2008 on the European Evidence Warrant for the Purpose of Obtaining Objects, Documents and Data for Use in Proceedings in Criminal Matters – A critical Assessment, „New Journal of European Criminal Law”, special edition 2009.
Gajda A., Polityka bezpieczeństwa wewnętrznego Unii Europejskiej, „Studia z Polityki Publicznej” 2015/3.
Kawka I., Kompetencje Unii Europejskiej i państw członkowskich w dziedzinie bezpieczeństwa wewnętrznego, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis – Studia Politologica VII” 2012/119.
Król A., Europejski nakaz dochodzeniowy jako kompleksowy instrument współpracy w sprawach karnych Unii Europejskiej, „Rocznik Administracji Publicznej” 2019/5.
Lach A., Zabezpieczenie dowodów i mienia na terytorium Unii Europejskiej [w:] Zwalczanie przestępczości w Unii Europejskiej. Współpraca sądowa i policyjna w sprawach karnych, red. A. Górski, A. Sakowicz, Warszawa 2006.
Serzysko A., Europejski nakaz dowodowy – kwestie implementacyjne, cz. 1, „Palestra” 2011/3–4.
Stefan M., González Fuster G., Cross-border Access to Electronic Data Through Judicial Cooperation in Criminal Matters, State of the art and latest developments in the EU and the US, „CEPS Paper in Liberty and Security in Europe” 2018/7.
Tosza S., All evidence is equal, but electronic evidence is more equal than any other: The relationship between the European Investigation Order and the European Production Order, „New Journal of European Criminal Law” 2020/2.
prof. dr hab. Konrad Kohutek
Autor jest kierownikiem Katedry Prawa Publicznego Gospodarczego na Wydziale Prawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1249-301X).
Naruszenie przepisów o ochronie danych osobowych (RODO) a nadużycie pozycji dominującej w rozumieniu art. 102 TFUE – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 4.07.2023 r., C-252/21, Meta Platforms Inc. (dawniej Facebook Inc.) przeciwko Bundeskartellamt
W glosowanym wyroku Trybunał Sprawiedliwości ocenił, czy zachowanie przedsiębiorstwa posiadającego pozycję dominującą, które stanowi naruszenie RODO, może mieć znaczenie prawne w kontekście stwierdzenia, że tym zachowaniem przedsiębiorstwo to dopuściło się zarazem nadużycia wspomnianej pozycji (naruszając tym samym zakaz z art. 102 TFUE). Orzeczenie to rozstrzyga, że również organ ochrony konkurencji może samodzielnie ustalić, iż praktyki dominanta na określonym rynku internetowym – czyli podmiotu, który zazwyczaj dysponuje bardzo dużą ilością danych – naruszają RODO, jakkolwiek wyłącznie na potrzeby badania zgodności takich praktyk ze wspomnianym przepisem. Trybunał dokonał także interpretacji zachowań dominanta (Meta – dawny Facebook) w świetle art. 6 RODO. W przepisie tym enumeratywne wymieniono przypadki, których wystąpienie oznacza zgodność z prawem przetwarzania danych osobowych.
Słowa kluczowe: nadużywanie pozycji dominującej, dane osobowe, RODO, Meta/Facebook, interesy administratora danych
prof. dr hab. Konrad Kohutek
The author is head of the Department of Public Economic Law, Faculty of Law, Administration and International Relations, Andrzej Frycz Modrzewski Krakow University, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1249-301X).
Infringement of Data Protection Rules (GDPR) and Abuse of a Dominant Position Under Article 102 TFEU. Commentary on Judgment of the Court of Justice of 4 July 2023, C-252/21, Meta Platforms Inc. (Formerly Facebook Inc.) v. Bundeskartellamt
In the commented judgment, the Court of Justice assessed whether the conduct of an entity having a dominant position, which conduct constitutes an infringement of the GDPR, may have legal significance in the context of finding that, by said conduct, that undertaking also abused its dominant position (thereby breaching the prohibition in Article 102 TFEU). The judgment resolves that also a competition authority may independently determine that the practices of the dominant entity, i.e., one with a very large amount of data, violate the GDPR, albeit only for the purpose of examining the compliance of such practices with the aforementioned provision. The Court also interpreted the conduct of the dominant entity (Meta, formerly Facebook) in the light of Article 6 of the GDPR The provision enumerates exhaustively the events whose occurrence signifies the lawfulness of the processing of personal data.
Keywords: abuse of a dominant position, personal data, GDPR, Meta/Facebook, interests of the data controller
Bibliografia / References
Kohutek K., Praktyki wykluczające przedsiębiorstw dominujących. Prawidłowość i stosowalność reguł prawa konkurencji, Warszawa 2012.
Kohutek K., Przypisanie dominantowi odpowiedzialności za zachowania jego dystrybutorów; klauzule wyłączności a test równie efektywnego konkurenta – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 19.01.2023 r., C-680/20, Unilever Italia Mkt. Operations Srl przeciwko Autorità Garante della Concorrenza e del Mercato, „Europejski Przegląd Sądowy” 2023/7.
Kulesza M., Odpłatny charakter „darmowych” usług Facebooka. Teza z wyroku Regionalnego Sądu Administracyjnego Lazio (Rzym) z 10 stycznia 2020 r. w sprawie Facebook, sygn. 261/20, „internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny” 2020/4.
Małobęcka I., Prawna ochrona konsumenta w sieci na przykładzie zagadnienia darmowych usług platform internetowych, „internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny” 2017/3.
Małobęcka-Szwast I., Naruszenie prawa ochrony danych osobowych jako nadużycie pozycji dominującej? Postępowanie Bundeskartellamt przeciwko Facebookowi, „internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny” 2018/8.
Skoczny T. [w:] Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów, red. T. Skoczny, Warszawa 2009.
dr hab. Agnieszka Grzelak, prof. ALK
Autorka jest profesorką w Kolegium Prawa Akademii Leona Koźmińskiego (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5867-8135).
Ekstradycja obywatela państwa członkowskiego Unii Europejskiej do państwa trzeciego – wprowadzenie i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 6.09.2016 r., C-182/15, Aleksei Petruhhin przeciwko Latvijas Republikas Ģenerālprokuratūra
Jedną z kluczowych różnic między tradycyjnym systemem ekstradycji a europejskim nakazem aresztowania jest kwestia podejścia do wydawania własnych obywateli do innego państwa w celu przeprowadzenia tam postępowania karnego albo odbycia kary. W przypadku ekstradycji – w przeciwieństwie do europejskiego nakazu aresztowania (ENA) – państwa mają możliwość, chociaż nie wszystkie z niej korzystają, do odmowy wydania swojego obywatela. W sprawie C-182/15, Petruhhin, Trybunał Sprawiedliwości musiał rozstrzygnąć, czy państwo członkowskie może/powinno potraktować obywatela innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej tak, jak własnych obywateli i odmówić ekstradycji do państwa trzeciego, co miałoby być uzasadnione obywatelstwem Unii Europejskiej.
Słowa kluczowe: Karta praw podstawowych, obywatelstwo UE, europejski nakaz aresztowania, ekstradycja
dr hab. Agnieszka Grzelak, professor of the Kozminski University
The author is an associate professor at the College of Law, Kozminski University in Warsaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5867-8135).
Extradition of a Citizen of an EU Member State to a Third Country. Introduction and Judgment of the Court of Justice of 6 September 2016, C-182/15, Petruhhin v. Latvijas Republikas Ģenerālprokuratūra
One of the key differences between the traditional extradition system and the European arrest warrant is the question of countries’ approach to surrendering their own citizens to another country for either criminal proceedings to be conducted or for a sentence to be served there. In the case of extradition – unlike the EAW – states have the option, although not all use it, to refuse to surrender their citizen. In the Petruhhin case, the Court of Justice had to decide whether a Member State could/should treat a citizen of another EU Member State as it would its own citizens and refuse extradition to a third country on the grounds of EU citizenship.
Keywords: Charter of Fundamental Rights, EU citizenship, European arrest warrant, extradition
Bibliografia / References
Böse M., Mutual recognition, extradition to third countries and Union citizenship: Petruhhin, „Common Market Law Review” 2017.
Frąckowiak-Adamska A. [w:] Kamienie milowe orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, red. S. Biernat, Warszawa 2019.
Grzelak A., Czy obywatelstwo UE ogranicza możliwość ekstradycji do państw trzecich? Glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 6.09.2016 r. w sprawie C-182/15, Petruhhin, „Europejski Przegląd Sądowy” 2016/12.
Kobes P., Pierwszeństwo Europejskiego Nakazu Aresztowania przed umową ekstradycyjną. Glosa do wyroku TS z dnia 6 września 2016 r., C-182/15, LEX 2016.
Kuczyńska H., Problematyka wydania obywatela państwa członkowskiego Unii Europejskiej do państwa trzeciego. Glosa do postanowienia SN z dnia 5 kwietnia 2017 r., III KO 112/16, „Europejski Przegląd Sądowy” 2018/2.
Wahl T., CJEU Maintains Petruhhin Doctrine: Extradition of EU Citizens to Third States Only in Agreement with Member State of Nationality, „eucrim” 2020/4.
dr hab. Agnieszka Grzelak, prof. ALK
Autorka jest profesorką w Kolegium Prawa Akademii Leona Koźmińskiego (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5867-8135).
O relacji między prawem Unii Europejskiej a prawem krajowym raz jeszcze – wprowadzenie i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 8.09.2015 r., C-105/14, Postępowanie karne przeciwko Ivo Taricco i in.
W sprawie C-105/14, Postępowanie karne przeciwko Ivo Taricco i in., Trybunał Sprawiedliwości rozszerzył obowiązki państw członkowskich w obszarze prawa karnego w celu skuteczniejszej penalizacji przestępstw godzących w interesy finansowe Unii Europejskiej. Sprawa ponownie dotyczyła kwestii związanych z poborem VAT, jak miało to miejsce w omawianej już sprawie C-617/10, Åkerberg. Tym razem jednak Trybunał zapoczątkował dyskusję, która była kontynuowana w kolejnych orzeczeniach zarówno Trybunału Sprawiedliwości, jak i krajowego sądu konstytucyjnego, stanowiąc punkt wyjścia nie tylko do analizy krajowego prawa karnego, lecz także istotnych kwestii związanych z tożsamością konstytucyjną państw członkowskich Unii Europejskiej.
Słowa kluczowe: ochrona interesów finansowych UE, przedawnienie karalności, zasada pierwszeństwa prawa UE
dr hab. Agnieszka Grzelak, professor of the Kozminski University
The author is an associate professor at the College of Law, Kozminski University in Warsaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5867-8135).
On the Relationship Between EU Law and National Law Once Again. Introduction and Judgment of the Court of Justice of 8 September 2015, C-105/14, Criminal Proceedings Against Ivo Taricco and Others
In Case C-105/14, Criminal Proceedings against Ivo Taricco and others, the Court of Justice extended the obligations of Member States in the area of criminal law in order to more effectively penalize crimes that harm the EU’s financial interests. The case again involved issues related to VAT collection, as in the Åkerberg Fransson case (C-617/10), discussed earlier. This time, however, the Court initiated a discussion that has continued in subsequent rulings by both the Court of Justice and the national constitutional court, providing a starting point not only for an analysis of the national criminal law, but also of important issues related to the constitutional identity of EU Member States.
Keywords: protection of EU financial interests, criminal statute of limitations, principle of primacy of EU law
Bibliografia / References
Amalfitano Ch., Pollicino O., Two Courts, two Languages? The Taricco Saga Ends on a Worrying Note, Verfassungsblog, 5.07.2018 r., https://verfassungsblog.de/two-courts-two-languages-the-taricco-saga-ends-on-a-worrying-note/ (dostęp: 29.08.2023 r.).
Billis E., The European Court of Justice: A „Quasi-constitutional Court” in Criminal Matters? The Taricco Judgment and its Shortcomings, „New Journal of European Criminal Law” 2016/1.
Doktór-Bindas K., Odesłanie prejudycjalne włoskiego Sądu Konstytucyjnego w sprawie przeciwko M.A.S. i M.B. (tzw. Taricco bis). Glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 5.12.2017 r., C-42/17, „Państwo i Prawo” 2019/7.
Doktór-Bindas K., Pytanie prejudycjalne włoskiego Sądu Konstytucyjnego i wyrok Trybunału Sprawiedliwości w sprawie Taricco II, czyli tożsamość konstytucyjna w centrum uwagi [w:] Tożsamość konstytucyjna w wybranych państwach członkowskich Unii Europejskiej, red. A. Wróbel, M. Ziółkowski, Warszawa 2021.
Dovhań H., Tożsamość konstytucyjna w acquis constitutionnel Sądu Konstytucyjnego Republiki Włoskiej: sprawa Taricco, „Europejski Przegląd Sądowy” 2018/7.
Fichera M., Taricco II: the Italian Constitutional Court raises its voice and the Court of Justice listens, http://eulawanalysis.blogspot.com/2017/12/criminal-law-human-rights-and.html (dostęp: 13.06.2018 r.).
Grzelak A., O ne bis in idem w kontekście sankcji administracyjnych i karnych – wprowadzenie i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 26.02.2013 r., C-617/10, Åklagaren przeciwko Hansowi Åkerbergowi Franssonowi, „Europejski Przegląd Sądowy” 2023/4.
Grzelak A., Wyrok in absentia a standard ochrony praw podstawowych przy wykonywaniu europejskiego nakazu aresztowania – wprowadzenie i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 26.02.2013 r., C-399/11, Stefano Melloni przeciwko Ministerio Fiscal, „Europejski Przegląd Sądowy” 2023/6.
Kustra-Rogatka A., Wewnątrzwspólnotowe zwalczanie przestępstw związanych z VAT a konstytucyjne standardy odpowiedzialności karnej (uwagi na tle spraw Taricco i Taricco II), „Państwo i Prawo” 2020/4.
Lassalle M., Taricco kills two birds with one stone for the sake of the PIF, „European Law Blog” z 27.10.2015 r.
Piccirilli G., The ‘Taricco Saga’: the Italian Constitutional Court continues its European Journey, „European Constitutional Law Review” 2018/14.
Orzecznictwo Sądu Najwyższego – dr Michalina Szpyrka (autorka jest adiunktem w Zakładzie Prawa Europejskiego Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk oraz starszym asystentem sędziego w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego, ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7678-5287).
Case law of the Supreme Court – dr Michalina Szpyrka (the author is an assistant professor in the Department of European Law at the Institute of Law Studies of the Polish Academy of Sciences and a senior judge’s assistant at the Labour Law and Social Security Chamber of the Supreme Court, Poland, ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7678-5287).
Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego – dr Robert Talaga (autor jest asesorem w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Poznaniu, ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5281-2188).
Case law of the Supreme Administrative Court – dr Robert Talaga (the author is an assessor at the Provincial Administrative Court in Poznań, Poland, ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5281-2188).
Zamów prenumeratę: https://www.profinfo.pl/czasopisma