Optimalisering van het ouderlijk goederenbeheer

In deze bijdrage, verschenen in het Tijdschrift voor familierecht (T.Fam.), gaat Silke Timmermans in op pijnpunten in het huidige wettelijk kader inzake ouderlijk goederenbeheer en doet ze enkele voorstellen de lege ferenda gebaseerd op rechtsvergelijkend onderzoek.

Pijnpunten en remedies

De kritiek luidt dat ouders te sterk worden ‘bevoogd’ bij de uitoefening van het ouderlijk goederenbeheer. De auteur stelt dan ook voor om een nieuwe lijst van machtigingbehoevende handelingen op te stellen die losstaat van deze inzake voogdij. Hierbij dient een evenwicht te worden gecreëerd tussen de bescherming van de minderjarige en het behoud van de ouderlijke verantwoordelijkheid. De Franse wettekst kan hiervoor als inspiratie bieden.

De huidige wettelijke regeling biedt geen enkele mogelijkheid om wanbeheer van de ouders tijdens de minderjarigheid te herstellen. Ook ontbreekt elke controle op handelingen waarvoor de ouders geen machtiging van de vrederechter moeten verzoeken. Slechts bij meerderjarigheid of ontvoogding kan het kind rekenschap en verantwoording vragen aan zijn ouders over het beheer dat zij over zijn vermogen hebben gevoerd. Het is aangewezen om de lege ferenda te voorzien in een systeem van vervroegde controle op het ouderlijk goederenbeheer, waarbij de ouders reeds tijdens de minderjarigheid kunnen worden verzocht om rekening en verantwoording af te leggen.

Gelden die bij rechterlijke beslissing aan de minderjarige worden toegekend, moeten ambtshalve op een geblokkeerde rekening worden geplaatst. Dit is niet het geval voor gelden die buitengerechtelijk aan de minderjarige toekomen, met uitzondering van fondsen en waarden die de minderjarige erft. De lege ferenda moet een beoordelingsmarge aan de vrederechter worden toegekend en moet deze regeling worden uitgebreid tot buitengerechtelijke geldsommen.

Er is vandaag een duidelijke maatschappelijke behoefte om het ouderlijk beheersrecht te kunnen uitsluiten bij schenking of testament. De auteur doet dan ook een voorstel om dit, naar het voorbeeld van Nederland, Frankrijk en Zwitserland, wettelijk te regelen.

De materiële bevoegdheid inzake ouderlijk goederenbeheer ligt vandaag verspreid over de vrederechter en de familierechtbank. De lege ferenda is het aanbevolen om de vrederechter materieel bevoegd te maken voor alle aspecten van controle op het ouderlijk goederenbeheer. Hij wordt gezien als de ‘nabije beschermingsrechter’ die het gemakkelijkst wordt benaderd voor de bescherming van de vermogensrechten van de minderjarige. Om de controle op het ouderlijk goederenbeheer te bevorderen, stelt de auteur daarnaast voor om alle vorderingen hieromtrent vrij te stellen van rolrecht.

Besluit

Het huidige wettelijke kader inzake ouderlijk goederenbeheer zorgt vandaag op heel wat vlakken voor rechtsonzekerheid. In deze bijdrage worden voorstellen gedaan ter remediëring van deze regelgeving.