Legal20 mei, 2025

Kan de internationale rechtsorde nog gered worden?

In het Nieuw Juridisch Weekblad (2025, afl. 521) onderzoekt Jan Wouters hoe de Europese Unie zich positioneert binnen een internationale rechtsorde die onder druk staat. Zijn bijdrage biedt een diepgaande analyse van recente geopolitieke ontwikkelingen en de juridische en politieke reacties van de EU. Lees de volledige bijdrage op Jura.

Analyse van recente internationale spanningen

Deze bijdrage gaat in op een aantal recente ontwikkelingen in het internationaal recht: oorlogen, hernieuwd Amerikaans unilateralisme en andere bedreigingen van de internationale rechtsorde, en hoe de Europese Unie (‘EU’ of ‘Unie’) hier in haar externe acties mee omgaat.
De internationale orde die sinds de Tweede Wereldoorlog is opgebouwd, ondergaat diepgaande veranderingen en bevindt zich in een staat van flux.
Jan Wouters, Gewoon hoogleraar internationaal recht en internationale instellingen – Jean Monnet ad personam leerstoelhouder (KU Leuven)

Spanningsveld tussen multilateralisme en unilaterale actie

Tevens wordt onderzocht hoe diep en consistent het engagement van de EU voor multilateralisme en het internationaal recht is. Het artikel stelt vast dat de Unie, die zelf een voorbeeld vormt van multilaterale samenwerking tussen 27 Staten, zich inderdaad vaak inzet voor multilaterale oplossingen voor internationale problemen. Maar terwijl de EU de afgelopen twee decennia heeft geprobeerd haar doelstellingen na te streven via multilaterale samenwerking in internationale organisaties en via vele partnerschappen met belangrijke actoren, is het concept van “strategisch partnerschap” onderontwikkeld gebleven.

Daarnaast heeft de EU in haar recente beleidsdiscours haar bereidheid uitgesproken om autonoom te handelen als dat nodig is, en ze doet dat steeds vaker. Hoewel de EU heeft deelgenomen aan vele multilaterale dynamieken voor de verdere ontwikkeling van het internationaal recht, zijn haar eigen initiatieven niet altijd succesvol gebleken.

Bovendien heeft de Unie de afgelopen jaren een groot aantal unilaterale initiatieven genomen en verschillende unilaterale instrumenten aangenomen, waarvan sommige zijn bekritiseerd omdat ze niet volledig in overeenstemming zouden zijn met het internationaal recht.

De zoektocht naar consistentie en geloofwaardigheid

In het licht van de huidige existentiële uitdagingen voor multilaterale instellingen suggereert het artikel dat de EU best een hernieuwd engagement voor het multilateralisme, en met name voor de Verenigde Naties (‘VN’) en de Wereldhandelsorganisatie, uitdrukt. Echter, hoewel de Unie verdienstelijke bijdragen levert aan de hervorming en versterking van de VN en het VN-systeem, blijft ze vooralsnog intern verdeeld over de cruciale kwestie van de hervorming van de VN-Veiligheidsraad.

Lees de volledige bijdrage op Jura.

Auteur Jan Wouters

Auteur

Jan Wouters

Gewoon hoogleraar internationaal recht en internationale instellingen – Jean Monnet ad personam leerstoelhouder (KU Leuven).
Legalworld

Legalworld Newsletter

Ontvang net als 7.500 andere experts maandelijks het meest recente nieuws en krachtige inzichten uit de juridische sector.
Back To Top