Malowanie zniszczonej ściany, zamiatanie korytarza, pomoc przy szkolnej uroczystości – tak dyrektor będzie mógł ukarać ucznia, który wda się w bójkę lub zniszczy szkolne mienie. Resort sprawiedliwości pracuje nad nową ustawą o nieletnich.Fragment artykułu z miesięcznika "Dyrektor Szkoły" 2019/7
Zasadą jest, że odpowiedzialność za czyny opisane w Kodeksie karnym i Kodeksie wykroczeń ponoszą osoby, które w momencie popełnienia czynu zabronionego ukończyły 17 lat. W przypadku młodszych sprawców – za wyjątkiem ciężkich przestępstw – stosuje się przepisy ustawy z 26.10.1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz.U. z 2018 r. poz. 969). Ministerstwo Sprawiedliwości szykuje jej następczynię – trwają prace legislacyjne nad projektem ustawy o nieletnich (https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12321373). Ona również ma regulować zasady wykonywania środków wychowawczych lub poprawczych w stosunku do osób, względem których zostały orzeczone. Zmiany w tej materii będą niewielkie.
Według obowiązujących przepisów odpowiedzialność za przestępstwa lub wykroczenia ponoszą osoby w przedziale wiekowym od 13 do 17 lat (pod uwagę bierze się moment popełnienia czynu karalnego). Sąd rodzinny może jednak zająć się także sprawą dziecka, które nie ukończyło 13. roku życia i nie będzie odpowiadało za dany czyn, ale oceniony zostanie stopień jego demoralizacji. Teoretycznie sąd może więc rozpatrywać sprawę sześciolatka, jeżeli nagminnie łamał on prawo lub zasady współżycia społecznego.
Resort sprawiedliwości uznał, że to przesada, bo dziecko, które nie ukończyło 10. roku życia, nie jest w stanie ocenić konsekwencji swojego postępowania. Dlatego nowa ustawa właśnie ten wiek ma określić jako granicę, dopiero po przekroczeniu której sąd oceni, czy osoba jest zdemoralizowana. Jak uzasadnia MS: przyjęcie dolnej granicy nieletniości uchroni dzieci w wieku wczesnoszkolnym przed pewną dozą stygmatyzacji, która w sposób nieunikniony wiąże się z wszczęciem postępowania skoncentrowanego na osobie nieletniego (https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12321373/12577449/12577450/dokument385867.pdf, s. 3).
