Praca nauczyciela wiąże się z koniecznością ciągłego doszkalania. Obowiązek doskonalenia jest usankcjonowany prawnie, a jego niespełnianie grozi konsekwencjami. Dyrektor diagnozuje potrzeby szkoły i stara się o dofinansowanie, ale wnioski w tej sprawie mogą składać również nauczyciele.
Fragment artykułu z miesięcznika "Dyrektor Szkoły" 2020/8
Fakt, że nauczyciel musi się rozwijać i doskonalić w ciągu całej kariery zawodowej, wydaje się oczywisty, jednak przekonanie to wzmacniają konkretne przepisy prawne:
- art. 6 pkt 3a KN wskazuje, że jednym z podstawowych obowiązków nauczyciela jest doskonalenie się zgodnie z potrzebami szkoły,
- art. 7 ust. 2 pkt 4 KN podkreśla, że za zapewnienie pomocy nauczycielom w realizacji ich zadań i doskonaleniu zawodowym odpowiada dyrektor szkoły,
- art. 12 ust. 3 KN stanowi, że nauczyciel powinien podnosić swoją wiedzę ogólną i zawodową, korzystając z prawa pierwszeństwa do uczestnictwa we wszelkich formach doskonalenia zawodowego na najwyższym poziomie,
- art. 42 ust. 2 pkt 3 KN zobowiązuje nauczyciela do wykonywania w ramach 40-godzinnego czasu pracy czynności związanych z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem oraz właśnie doskonaleniem zawodowym.
Karta Nauczyciela mówi więc wyraźnie, że doskonalenie zawodowe zgodnie z potrzebami szkoły jest podstawowym obowiązkiem nauczyciela, jednak nie zawiera przepisów szczególnych określających sposób wykonywania tego obowiązku – oznacza to, że rada pedagogiczna szkoły, działając w ramach swoich kompetencji stanowiących (art. 70 ust. 1 pkt 4 pr. ośw.), będzie obowiązana podjąć uchwałę w sprawie organizacji doskonalenia nauczycieli uwzględniającą realizację obowiązku wprowadzonego w art. 6 pkt 3a KN przez wszystkich nauczycieli zatrudnionych w szkole. Wywiązanie się przez nauczyciela z obowiązku doskonalenia zawodowego będzie stanowić jedno z kryteriów oceny pracy nauczyciela (A. Barański [w:] A. Barański, J. Rozwadowska-Skrzeczyńska, M. Szymańska, Karta Nauczyciela. Komentarz, wyd. X, Warszawa 2018).
Niedopełnienie obowiązku doskonalenia ma nie tylko znaczący wpływ na ocenę pracy, ale w skrajnych przypadkach może być podstawą wszczęcia postępowania dyscyplinarnego na podstawie art. 75 ust. 1 KN, zgodnie z którym pedagodzy podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za uchybienia godności zawodu nauczyciela lub obowiązkom z art. 6 KN.
