Powszechnie stosowane dotychczas określenia „indywidualizowanie” czy „dostosowanie do potrzeb i możliwości” w ostatnim czasie wypierane są przez terminy: „uniwersalne projektowanie”, „racjonalne usprawnienia”. Co kryje się pod tymi pojęciami i co oznaczają dla dyrektora szkoły i jego pracowników?
Fragment artykułu z miesięcznika „Dyrektor Szkoły” 2025/6
Termin „uniwersalne projektowanie” wywodzi się z trendów w architekturze, które wiązały się z takim organizowaniem przestrzeni, by jak największa rzesza osób mogła z niej korzystać bez konieczności podejmowania dodatkowych działań. Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzona w Nowym Jorku 13.12.2006 r. (Dz.U. z 2012 r. poz. 1169) definiuje:
- uniwersalne projektowanie jako projektowanie produktów, środowiska, programów i usług w taki sposób, by były użyteczne dla wszystkich, w możliwie największym stopniu, bez potrzeby adaptacji lub specjalistycznego projektowania. Uniwersalne projektowanie nie wyklucza pomocy technicznych dla szczególnych grup osób niepełnosprawnych, jeżeli jest to potrzebne,
- racjonalne usprawnienia jako konieczne i odpowiednie zmiany i dostosowania, nie nakładające nieproporcjonalnego lub nadmiernego obciążenia, jeśli jest to potrzebne w konkretnym przypadku, w celu zapewnienia osobom niepełnosprawnym możliwości korzystania z wszelkich praw człowieka i podstawowych wolności oraz ich wykonywania na zasadzie równości z innymi osobami.
Polska ustawa z 19.07.2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami (Dz.U. z 2024 r. poz. 1411) odwołuje się do tych definicji i obliguje do zapewnienie dostępności m.in. placówki oświatowe.
Każda szkoła to społeczność zróżnicowana pod wieloma względami: uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, odmiennym potencjałem intelektualnym i fizycznym, kompetencjami społeczno-emocjonalnymi, odpornością psychiczną, nastawieniem i motywacją, zdolnościami, kulturą, znajomością strategii uczenia się, doświadczeniem życiowym itd.
Zamów prenumeratę: www.profinfo.pl/sklep/dyrektor-szkoly,7340.html