Kiedy piszę te słowa na początku kwietnia, w Polsce jest już 2,7 mln wojennych uchodźców, a ponad 166 tys. dzieci z Ukrainy zapisano do szkół i przedszkoli. Lokalne władze ukraińskie donoszą o ogromnych stratach w infrastrukturze oświatowej: w Charkowie zniszczono 144 szkoły i przedszkola, a w Mikołajewie – 30, w całej Ukrainie to tysiące zburzonych lub uszkodzonych obiektów. Te liczby każdego dnia będą stawały się większe i jeszcze bardziej przerażające.
Fragment artykułu z miesięcznika „Dyrektor Szkoły” 2022/5
W Kijowie na pięknej, krętej uliczce Andrejewskij Spusk, schodzącej z historycznego centrum do dzielnicy Padoł i na nabrzeża Dniepru, w domu pod numerem 13 przez 13 lat mieszkał Michaił Bułhakow. Obecnie znajduje się tam muzeum pisarza, który stulecie temu opisywał bezwzględność i bezsens bratobójczej wojny toczonej w tym mieście, a w Mistrzu i Małgorzacie w metafizyczny sposób – spiralę tragicznych zdarzeń. Fraza Annuszka już rozlała olej na torach tramwajowych stała się uniwersalną zapowiedzią nieszczęść. Dziś na ul. Andrejewskij Spusk zamiast urokliwych cotygodniowych pchlich targów stoją barykady.
W naszej pracy edukacyjnej ten rozlany olej widzieliśmy w 2008 r., gdy po najeździe Rosji na Gruzję na kilkutygodniowy pobyt przyjęliśmy w Warszawie grupę gruzińskich dzieci sierot, i w 2014 r., kiedy zebraliśmy środki na odbudowę zniszczonej przez rosyjskie „zielone ludziki” szkoły w miejscowości Krasnohoriwka w Donbasie. W 2019 r. gościliśmy na wytchnieniowym wyjeździe grupę nauczycieli ukraińskich z ciągle płonącej linii frontu w tym regionie. Poprosiliśmy ich wtedy, żeby sporządzili listę najbardziej niezbędnych rzeczy, bo chcieliśmy wyposażyć w nie tamtejsze szkoły. Na jej początku znalazły się… śpiwory, latarki i termosy. Nauka w szkołach na linii frontu czasami musi odbywać się w zimnych piwnicach, często brakuje prądu, a ciepły napój lepiej mieć ze sobą, więc zeszyty, kredki i flamastry spadły na dalsze miejsca. Cóż, piramida Maslowa i wielka determinacja do nauki.
